BUDOWNICZOWIE POZNAŃSCY W POCZ.\TKAOH XV W. 131inir,dży :\mh7Pjell' Ko,;trz,'I"n,kim a Toma";'!I'1II mi..k"rz.'1H w roku 14j,.

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1925.02.28 R.3 Nr2

Bardzo "I..:,.;t III g'nlit'ielll k -iąg: mi,'j"kidl je,.;t :U i k o l aj \V i l"" UOllrarl. Był to najllla"lni..j"'z) '/, lIIożmg'o 1'01111 'ViltIÓw.

kUII'y !lada I lIazwi,.;kil ,;woje l'o,;i:daIH'i prz p ;!. "i..llil' \\ "i Wi.'rzbil:ci('olll, ;t 1)(\1.'\ H.il'lIi 1('111 ok\'ł,:I:tII' ,I;ł.i"j;'j I'alą '\\'i'I1,,! ilzidllil'l: I1'l\n)(.!.t'''"('go mi,,';la I'ozllailia.. (ZI1:l.JIi.\' \\ Pozllallia dwa allallJg'j"zll" j(',;Z('Z( ]lrz,\ kłady. "g'I'IIHt'it' Williar Ihl,.;iada! hllrm!"tn: p;JZH;ui,.;ki :-:l'ItiiliJlg' foh\ ark. kI .'II'\, od lIa zwi,;ka jl'g-o przez\\ :lIlO ..ze1;wi"III". bard,:o warlo';eiowyal ';i('};gÓI'I!!. ,.;koro "Wl'tUI' ;1111'1.1,'.

'),,'1 y na dnvill) ;;':1 klm. ż(' Jlllrmi,.trz l'0lll:lIbkj po,.;iatla t Iko "ZI'i;;.::. miot! pan ""I lIIi,.trz odpfl.\'.'il'tlzi('('. ż..' woli '\V POZlłanill ;:-;zl'h! lIiż \\ K mkowil' iy"j;!" złotych. \\'i',':i; Dl'hil'" lIaz"\\'ali jej wJalil.i,'i,'k ('ZI'lipiJ'I"CY ,,1.);,III'ZI'II". ,.kh1d"j:J!" "lo\V(I ..d;1 1. "' z IHJ('zątkil'1II SWI'go ua:l.\\'i:;k:, ..('ze II" , Nazwy rd ""zakżl' lii-p al{('('ptowala ItHln,;';a:: lIit. hyl:! 1I'1>:l.lą \'.. g'.d,l;\ i atral'il:1 :-iii:). \Vr:waj:l l ' do Mik:ibja \"ildy. j"thwg'o '/ Iwjhadzi!'j '\\ pły" OW) dl hllolowlli\'zy!'h pOZUil{lUI'h. doli(' Za1.Ii.I\'ZY(' ;;.(' od r. 14:J1 lit, 14R7, a wil:\' przpz l:lt a4.

nif !"t(:I'0\\al pr;n' i!' '/. w,\'-okidl nrzl:c!"", /IIil'j"kit'll. 1'0 rok przeI,il';;' ]'()zclziplallTh. L;I\\ lIikil':11 h'ł ;l l:tzy, rajl':! IR razy. a wreI.I'in ł'lIl'IlIi"trt.f'11I 11\\ lIkrotiI:". XiI' hr:!k g'o OI':l.Y" i{<I'j!, 'I\" ":llal'll rozjl"IH'zy,'h nil'raz h;II',I/o dOlli'l"l) ,'h. ])1;\ ';1'1";1\\ :l.awodowyi'il ('ilJk:'wa jl,..ą 1101:11[.;\ I. r. 1--1(;0. \\,ilel:\ poi,y!'!:! :.dm;, ('I'g'lnl'zowi .J:lllowi 1'11:,.:-101\\ j' l g-rz) \\ jl'.l. II:! zal-"'l.)liel,z(,lIip <ollip ('('g"i('! w ('1'lIie (; gT;I,y\yil'!1 Zi' \\ iplki pi,.... tj. o.-z \\ il"ip t;\IIil'j lIiż zwykl(. \V sjt'rplJill Itg'o, rokll rohi tilki "';1111 jllt!'r!'" z 1<'0g-lPlII 11:\ rok )ln.:..,,;t.I). hr.,!j ., "zakżI' daj!' I'i!'ui:phf' ,Jp}'z' Hlwk. d);! kt{H'('g-o Wiltla hndu\\ id. I 'jl'ka\\ l' Zl' 1;(llo'I\-i",ka zawoJowl'g'1I -i! też okolkzIIO{<('i, ",{<rb,! kUH'y'h \\'y"fl:PH.k 1''' raz pi,'}'w,,:1.\' \Y k"i,:g'i!l'h lIIil'j"ki('h lIIurarz .J a k HI, (; (' l a. \\' 1'. 14111 )lOlll'jlllUjl' "iI: raZl'1II z "Pg-l:łJ':l.I'ł1ł .TaII.JJJ Fog-I('III \\ 'JJ!I:low:l1Jia ua [';whnll!'k złotuika Pawia IIWHl'h 1II11 r{"v olyuk':W;IIIYI'h. z wla"'IIl'g'lJ m;,tprj:lłll. z "la';lIą Z\\""l.k;! :I-,l. l;1 I'elą liO ;":'1' Z.\' " il'lI. \\'ażua j!,,,t llil"allll'rzorI ta ,,:p(,łka z I':'g-larzem, ktÓry "y"t':pHje ja k 'J kO'lItra ł)(lJt na rÓwlłi z bllrlownie lYJII. a Bajtu WaflIlIki l'ilJJlaty ,,:! tharaktery"ty('zlIl'. ";1\\,('1 ma zaraz zapłacić 4 2 !,TZ'\nJY. w tydzieli )lI"7.l\i.ej fi gn)"wiell. )lO zwiezil'uiu materl;l.łll na. plac lJUllowlauy lila dać zaJi('zkl:. a lła"tr;pni1' płal'it tyg-odlliuwo wetUc warttlci pracy aż d" "plaeenia I'alej "lUIłY, ,t:\\,en t uahJ:! lIacI \\'yżk l,o,.;ztów poua(l ug'otlZUllt' (in grzY'lVi('j) 1K1

KRONIKA MIASTA PONANlAnosi sp.)lka pn.-edsiębiorców. Wypłaty ratalne spotykają się często Vi ówczenyeh kontraktach budowlanych, ale nie są ustosunkowane w i'wej każdorazo'Wej wysokości tak ściśle do wydatków przed:"ilbiorcy, Z.1kn'5 praey murarskiej był wcale szeroki, bo murarz .hy] hl1dowliiczym. architektem, a co więc:ej - hudowa :;,tudzien 11 p. do teoi należała rzemiosa. Studnię taką wybudował mistrz .ralmb Geln na zamówionie miejskie za 40 grzywien.

J)GdLlmy jtszcz'e mistrza J a n a murarza z Pyzdr, a otrz)"m:l!}lY ca]y zespÓł znanych nam murarzy z pierwszych 50 lat wZlllimek o II' ('h w k::;'ęgach radzieckich. .

Byk kh lla teren:e 1Uton()micznego miata Poznania, t. j.

mia-ta 1,0 lewym ]Jrzegu Warty po'ożonego, raz'em ośmiu. Zastęp bądź co bądź wenie znaczny, skoro każdy - co leży w smej istocie wwodu - liczną. utrzymywał czelatlź. Sztilka murarska ruzw"j-lła sir; więc dO:5(> szybko i znajdowała popyt na wą pracę 11 ohywateli pt>zllań,kich.

Drugi o/Cam lH\I{OW11:czych n3."'zych, lll:strzowic kunsztu ciesielskiego, ml1s'eli hyć może od założenia mitsta, hyli też prz,ez cab wieki znacznie licwi{'jsi od' murarzy. a w okresie przezemllic £:cif.le badanym stwi'ertlzilem cieśli 16 'Wobec 8 murarzy. A jednak li: ,ir,g1 miejskie n'o \v.<fJominają o żadnym cieśli rychlej jak o murarzu. ho piprwsza llot:1tka przypa:la. również na rok H11, i b o cieśli b c z i m i e 11 11 Y m. W dalszym ciągu występują J a n Jan S:wi:e'c . Szi\\ecz), Anna "C ze mer ma nnenn c" (wdewa (lO e;eśli). lVl i kuł a j, Woj t k u, H a n '. W a'w r z e k.

H e s z k P. P i o t r, który był rz-eczoz11awcą w Rporze Kot7ze.il;;ki contra Tomas.z 14::n, widocznie jerleTI z najpuważnIPjszyc.h. 11-1 ic h 8 ł, M l' o C z k o, H e n ryk, S w i ę to S ł a w, S t e f a 11 \'V i 11k l e 1', drugi rzeczoznawca c'e i9lski 'W r. 14;:9, ze i'Jawnej rodziny \VinklerÓw. kUn'a miastu naszemu da:a zasłużonego pisarza, rf'organizltor, kancehu'ji B:ażeja \V'nklera. zara7em jpdnego z gurliwych Lojownik('W ,) wp:ywy żywio:u polskiego. ""' mieś('ie w po.. "ząttach X \'1. wieku. a wreszeie .M a c i e j ei,eśla.

\V por6wnaniu z murarzami uderza mniejt'ze lIlaczenie cicAli.

Żaden z n:ch nie liależy do rady ani ławy, do sądów rozjemczych wyjątkoWI) l,tÓry, o wszystkich, . prócz Piotra, wiadomości są bardzo szczupłe, mająt2k kh nj.2 wybitny. Ryli .)ni spo!ecznie i JlHlterja!n:e sahsi od murarzy. pn6w "całą gębą". Ba, n:erzadko występują nawet \v spmwach krrminalnych,. snae stanowili i;)"wi,)łmlliej H"tatkow:lny, hyli przcell:tnymi rzemieślnikami. gdy HIll. r:Hze (10;;(' '\-yra'lnie wy,.:t!,:pują wf:r6tl patrycjatu. c :I: tyczy przynależllofwi narodo'w'lj wymieniouych lmdo'wniczyeh -- Dlllra,rzy i de;;li - II ile z imio1l i nazwi,.:k \\,11o-;i(' 1110lml, wi(:ki';;ObĆ IJyla polska: na 24 było PnIaków 11. Niemców 7, a j dll (j .Iic t1:tj:ll'Yl'h Hi(; zaliezv(' z P<'WIWlll pr<lwllopodobierl"twPnJ tl" ż:łlhwj z ouu g-rup.

Z T !' In II n t 't a I e "k i.

OPIEK.' :;\.;\{) [BO(:;ł,m W POZNANIP W I'BfEGLYCH WIEKACH.

.

Przy każdym IJieomał koś6de m:eściły :się '1' Poznaniu 5zpitale 1 przytllłki dla, hip.f]UYf'h i ('horych. ntl'zymywanr i i"ubsydjowalW paez g'wiut' miPjską. I'Óżn€ hraetwa milo:jiel'dzia i obywatci!'two p.)nal1'4;ip.

Oto ieh "pis. (bjw'y Bam ohraz o ()piec:e ""f)oh'('znej w I'ozmmiu \',- (]awuyeh wi!'kleh ai do rozhioru Poh;ki.

Braetwn ludzi milo:-,iprllych ku w:Spieraniu ubogich churych.

,\' arrhi \YII'U Jliit'jskicm znajdują i rachunki teg'o hract wa ()(l pneZ:!fkll X VII wi!'!"u. Ni(, miało ono ż:Hlnrgo ,.,tatutu. ż:tdnyeh staiyeh fuudłl,'JIW i hylo. ja'k \la ra('!lll\lkll hraetwa wyrażo\lo, {'Órk;t lJraet\\',. miłoi{'nlzia. Ohow;;!zki t'zlOlI1,Ów braebnl zaf::ltlzały il: Z:IJH'\VIIP lIa wlIl",",'lIin (]o ka:-y hraetwa l)(,wJllj :o<k!:hlki. ktÓr,l 1l1i(rizy ul)(lgieh ('1:<I\",\"l'1I roz(17iC'łano. ,r rachunla("h bmctw"l ,,:1pi":lI)(' :<<! imiona n:ljZllakomit"zej :;zl:lf'hty 'Wielkopobkiej. jakoto Gzarnko\\.ki("h. 0lj;II;I'."kieh ihl. UOllziny te dawały po kilkarlzil'f'i:!t a Ila\\'('j IJU kil ka,.:t't z]ot'eh ()wezP:,\lIyeh do ,.:krzynki hraet\'.a. z}lij;Jj tn:.hmatyl'i1. inaczej :<zpitalem w. Krzyża o(] kaplit') tegoż il1lil'lli:t zwany. lt'Żal za hr::m<l' wroeław,.,ką ku prz,cllmieścin ;<W. 11areina Zaiożon-111 zo::<tał, jak "i.: zdaj!', prz{'z nertrndę l...tl,n..:t. rnic:-zczhl: !>oz\I:1I1::-:k:!. na pot'z:ltku XV wieku. zpital ;<\\. Krzyża h l llieg'(ly;<. l1zi<:ki "zczoflrobliwoci nl<\jł.'tnicjzych mieszkm-łeliw lJOZ1Wll,,;kieh. dobrze uposażony i przyjmował 'IV XV wieku ulJl'gich dotknir:tych trądem, w późnicj:<zych atoli czasach umie"zczano w nim ubogich i kahków wszelkiego ro(lzaju. 1'1ałfistr,'t mianował co rok prowizor(,'w czyli ekonomem', których

KRONIKA MIASTA POZNANIAołJowiązkif'1II \tyło --tara(' ..:il: 1/ nidf:!!,'1I0W<1jJ;{' ubogich w zpitalu i 1/ ntr.:j'!'lY'''':lnir- ładu w ""'Iitalu i k,IŚI'i(}lku. \V (ł:mil'('jszydl ('za::;:lch I, w;tI )lrl. tym l'il.pitalu ka)l('lau. 1('I'z pł-/ź,ui:,j dla hraku fllndll,.:zhv uie nW.I::t I!0 h'I.J utrzYlłly\\a(', :r.pit:11 -am hyl IllUrowa,,)'. kO;I'i(}ł('k tln'"I\'uiauy: o,I,'(lw;1 t:ll' j('..;zrzp za I':r.a,;,'nv Pru,., plihllliliO\\' I.h.

Szpit:d w. \'a!t'lIt('1!0 z ko'«.i',lk!('m pod tytułellI ..Wl'iz{'I'hrnot'lIP:o Boga i K. .\larji ";lIllłY". ,.,t:1ł na 1\:\\\'111'111 prz(',llIIil',<t.ill 1:<1sld. pOlllil;łlz.. Ilył'1II ko;wio)I'1lI \\'\\':::.. a koeioli'JIł Bprnar.IYll()\\. Z:rl"żyła go \'- l'oku 1 ;}iH ,'\g'nit'..:zk:\ B(:?:willa, In in..zl'Zka ł}()zn:l1'l!'ka. upo:-::tżyw:,;zy z wla:-:II.'g") m;lją-tku i wyzllaezyw:-,zy ppwi't'n fnllu",,;z HLl utrzYIII:lIIie prz' kapJ'ey kapelana. Iu(Il'f''o olJ/lwiązkii'ia l'ylł1 III i{'\" a I' trzy r:\ zy w ty.hieil mze db llhogif'h, ZnajfIowali \\ nilll l,rl. tl!łC'k II'bouzy płl'i ol/ojej w zn:H:r.ne.i' bar,lz,) ,!il'zhie: wi: y t:. howiprn npitala tego z roku Hi18 mÓwi. Żp w nim 40 lll>tll..dl'h utrzyHl wa(' hylo można. FUlJ(lu1'o\ze jpg") I,ładały if! z I'Ozlll:titydl I,apit:tłbw. llm(,KI'I'ZIH1YI'h na (Iomal'h w mie!:iein i na przcIlmjp!:i1 ial'h, t 1J(lzic7. z t:lk na:r.wanoj hUlły Hlplhiowej j tr:r.('(h lłom!,w, d:tl ow:m."eh .zpitało\Vi pr/.'ez Bog'Win zało,yeielkt:. Sa k:,żllą UI't)('zY'f/':;(', mi:IlIfJwil'jp za!:i w dniu poświl:('onia kapli!y i w Ilu'u w. \Vahmtl'g'o. {'kon'J!II')\v!C ohowiązaui hyli oawa(' nh'J:Óm ..:ute uljiady. na VVidktl n(H' \Vięcon,. i po tl wa, (;'WI'ZP'iU(' złote.

PrÓcz kg-n hrali uholhy ('0 tydzh>ń pu hoohenku I'hlpl,:'., piec7oIII':O w 'izp-italll 1\lh kupowanego w m ic:'.eie , w lIied7.ilp nl;<.

('zwartki i Hwięta 1'1lchome III!I,O: w porip w te :tJnr' dui 7amia;;t J[li(sa dutawali Me,{z:e. \V "ohotv dawano i'n ryhy, Ha kt{)}'(. jf'den z rr ie:-:zc:Ul łJllzn:łil"kieh owyzna(wył pewien fundul',z: w inne (Ini w<U'''ywa i krupy. Ubodzy brali także hezpłatnie kilka razy tIo roku kąpi{le w bźn! mipjski'ej. /pital w. Lazarza. z kościołem pod tm wezwaniem od 11aWII:ł ronhr:lll III. I:>ża 1 WP. Nsi miPj::,k:Pj - flzi"i"tjfo;zej \Viłdzie.

Kiedy i przez kov,o zo>,j;d zalożony, nie 'Wiadomo; istniał .już \Ja poc/ątkn X VI wil.l, l! i utpymvwal przeMzlo 30 ubog' ch. Ph.Jc1zy ci pol.il'l'aii 1'0 tytlzlcli }'0 1 T\J"'ZY p)ł,.,kił-łl jahllllŻny ua n"'l/l'ę: ('o l\lk zaś po ::;<lżnie tll"1"ewa,. 2 ćwiertuje żyta n:l mąkI,:, :2 \Vicrteł: g-rol'hl1. :1 11:J olu:J '';: i sM tyle ile potrzebowali. Z t1oehmI'lw"zpitalny('h ut17ymywany byl t'lkże pleban szpitalny św. Łazarza,' ktÓry przy ko{>.cj.ele mial murowane mi,e 'zkan'e i ma y ogród i pohicl'ał 10 fI zlotyeh: po"iadli 011 nadto kilka tYK:ęCY zJotych 0:30I..!llcg'o kap:talu. Szpitalem św. J,azarza Z:lw'adywali prowizorowięz ra",j!.,Jia mag'i"in:t.u wyzn:H'z:llIi. W roku 171!J Szclllhrk. biskup p,Jzll<u'\sh i, )lJ'I.PfJ ':-::11 lIa -t<:plIj:!ep prawldla: ..Du :-<zpit:1 hl niech tylko mizerni III:dą 1'1"7',jI:!'i. !'hnrz.. kulawi. ::'Ippi i tll'ft'ktami ei:Jia (Jh.';Fi;clli i m IIJII z.i ł'o\"z[Il""lIi. (i 'lo:';;, kt{Jr'lo z JlIfH'IIPlIli siła.mi są i tylk" z kwpst 'ty(' Ilrz.vz'IV','za:Ji si,:. jt'żdi rolli(' no;!:! :1 ni,t' ehl'.!. IJipl'/) nip h,:II:, 110 szpit:!!a przYPlI'z!''lo!'lIi. \V prz.vjlllow:\lliu 111,0gidl lIied' IH';ł:!'d wSI.'",killli wrg-I:!d 11:1 lIlip":z."z:111 t!'g'o lIliasta L,:d"h' lHiallY, :1 'loWIaSZI'I.;\ na taki!'h. kt{n'z.y od .J:Ml'l ksi,:dza ,)1':'h'J"zeza f:w. }larji Mag,l:llpl!Y ,vi:ulp!'two dohrpg'.! za,'how\)\i;1 ,,;': i zaslug bf;d:'j mi,'Ii. \V "il.pitalll III:!!:' "itarsi z ubogich przt'z ;11'0",izmÓw zaznaczeni, kUJl'zy l" l., lnip,: na inJ!y!'h hat'znir i każ,le gJ (Inia z rana i na \,,;u'zÓr lihnjt: Uli Xaj;;w. :Marji ('a,lIlY za fllUt1atorÓw z w,,;zY:-ithimi IIb o!.!,'i m i Hliiew:H: ll!idą. vr Hwi()te zaH lilii w::z:{,ey w fun'it HW. Marji l\i:::glaleny po :5lłmic J!ie{1 ?w. \Vojdecha po prostu: ..Boga rodzica" śpiewa(' b,:tl:( Dor., (lIa l.:lr:lżonyeh tak n:1zw::mą fraueuską chorobą. W pierw;.:zej }Jo'owie X VI wieku ,10m tpn stal ,la (}a,;keh za -'zpitalpm św. vVal!'ntego. 'W l.lii;:uJ1'i kociola WW8P-. Jan z icrakowa, wikary przy kate,lrze IJOzaaJ'\s'kiej. ktÓry (':lły ;najątfk ;wÓj na dohroezy.IllP e-eJ!' po{:wi,;I'iL zapis'd ,lomowi temu w rakn I !1?iH cztery grz:lwny rocZIlI'g'O ,10cl10!ln. B,'; I'two bW. TrÓj('. era!'two to założoucm ZO:5t:1lu przez -ni<:mipckieh lIIipszkańeÓw Pozn::mia fJrzy kościele "v. Aliny {Jhok i\:b/t(,m l.erllal',1,niskieg'o ,\ ł"Jku 1 fi:3:fłnia Ho styezuia. UłÓwnym Ilbf,\\iązkielll lH'<\('t'Wa. p"tw i iZOT1I'!.!;O IIl'Zf'Z kanlYI1:łla lkl'II, rynirg'o Ilnb :n. p'l.d7;"lItil<" 11):\:\ r. hyło: op:pkow:mie -'i,,: e]lJTymi porJr")żn'mL \vyil,lw; llh Z'l mąż i poażpnif' nho!.!:leh dzic:wie itp. Zakl:ulnie mial ża:lnych !,talyeh fun ln.;z""" i utrzymyw:1 1 s'ę ze ,.;ldatlpk. Bractwo KieJlClkalane/!,'o Poczęeia Xaj:';więt,;zej Marji PallllY u:5tanowiol1'l' lO 'tao w r;:l!m 1 ti47 przez papipż:l llluo,'entp/!.'o X, przy ko':;eiele BemardYllĆJw. Papież'w u"itanowi'L'uiu ezyłi raezcj p,Jtwierd'/priu 1,)':'('1w;1 ll:lrlajp odl'u"ity tym, ktÓrzy uhog-:eh " oCIl1": przyjm:l i !.tf;rz) zg"odę l'o!Uit;:fl.l'r zwa,lioll l!1 111'zY'HÓeą lu i , 11l"ł7cz)"nia :::;;t;: Ju jej IJl'Z) wn"cpui:L A l e k :; a n d e l' C h Y b i Ii 5 k i.

(DokoilCzenie nastąpi,)

KRONIKA HASTA POZNANIA

(i,\.\VI]).\ IIAHCEHt-'KA ('ZEH\VONE.J B,\Ll W PAŁACI1 DZL\L YŃ;-iKICIł W I'OZ1\AI\Il'.

u\\'"zp badauia hi..:tol'yczlle zapl'zecz;tj! Krzysztofowi Ku111111 bow i za lup:i tlota l'('ia jak,) pierw <zv do . \mel'yki. I'ornic:d zy tymi. kt('l'ZY przed uim 1l0f!'C; woją Ha arnt'ryka1'n.:kiJJJ Jlw;ta.,,"m ):!(1zi('. w,:-"tę(lnjf' coraz !JPwuiej no}"ki ż('g-Ia,\'z Jall z Kollla.

\V uwxlzinip har('er:-<twa cie "zy si<; ogÓ111ą i lIil))I)llzidrł<l opil1ją wynalazc IIwtody wyc'howawc'zej han'prskicj g'1'nerał 311giehki Eac1en-PowelJ. Czy slu;;znie? zobac'zyrny. Bc-zsprzeezn;1 .iego zasługą Je1 to. iż umiał Hlv{;1 tę RiJnie. za,;zczepi(' lIa uezurill patrjotyezlIPn1 mlodliC'ży i rozszcrzy\" ją na:-:tęlmie na LCrokh' koła tej młodzieży. Lecz mysI sam: wychowywai1ia młodzieży z:' pomocą budzenia w niej zny"łll k,lrn,lH('i. fJcJsz:mowania dla tarI>zych. z"innośei i miłości Ojez\'ZlIY obudziła si{ już poprzednio w 1'01"('8. Byla nią matrona. jakienIi Polska w ('zasach eiężkich !'ie""zyła ic: za,w"z€ ---' ('-eliJla z Zami)yiikieh Dzia IYlhbL PC'lna :!'Orąeej miłoci Ojezyzny i ::itojąca jako eórka rollziny rycerzy pod wrażc1Iil rn w:llk o woluoHf' Polski prag-]J([ła przełai' .\ t'zhr:ulP llezut"ia w u,rca mlod:5zc. · .le{ll1akżc jako kohieta oll,ięla pragn!{,lIiem 1{'JJl woj('nJ t;n,,(I naj"Jiżs'e koło otoezcuia swojP9-"J. kilka p:miell r{"Jlrktowych i .lu'idmyeh. ktÓre przybrała w mnmlllrki wojskowr i k:tzahl 1H't.".

TIIusztry. ZllaJazła '" tPII! nie tylko zroznmit'J}ip lI'c'7. lIrąe{' 1',)p:ueif' w eÓrep Cet'ylji. !,tÓra -ama słal,.pg-o hl:(I:", 7flrowia olll'zn"-a1a dol)rz(' potrze hl: wznwl'niauia zclrmvia w młorlz!cży.

)1 uszl l"a orJh wała ,-ii: po pracy (lzicmwj wict'zorclIl IJl'!.t'z g"cHlziul: lUl ,'zcrw()JJcj ,.;ali palacu ])zialyr-ł,..kieh w Pozilaniu. :-:ta"ało tlo l;il'.i ..:zcM' t"zy "'k'(lr:1l pani'" uhrallych w r;ukil'lIki z :rllzi"'-ami i "'-ł'l\"tkanJi koloru l'it'l'hoty l!o!-.;kip.i' z karahinami 'W rc:kll i ,w:('zyły :<iC; w }I'arS7,U wojsk''\\'ym IIr;IZ w eh",t:(('h IJ.rolli:!. DrnżYllą 1:1 flowlHlził {(I-letni wetf'l'all z r. 1 t);-iO, pOI'lH"ZIlik Troj:nlOwski z 1)()1Ił(H'! r.lrm.dego j,'szl'zP :-:lal'1l,;zka wrtrrana. Iz('t"z l;t. aezkp)\\'it'l, prow:łllzona 'IV zamkni(:tf'lll gronie, IJ(J('zl:ła jeLLlak lJudzi(' zaintE'n'o.w:UIip :;ZC1':;ZI'. :-::mll' inicjatorki zaniepokojollP krytyką, JJoezł) "ię zwraeać tlo k"jpży. kohh>t po'; ważnyeh. h-karzy itp. II ich "'ąd, tłumacząc pnc'l uimi ,'zYllJĆ swoich zami:u'ó" i cel tych ćwiczel1. Zchnia o godziwoci tego rodzaju rozrywki i zarazem ćwiczBnia fizycznego ł)yly podzielone,jedni uważali j:e, za pożyteczne, drudzy za l1aruszającc godność kobiecą. Jeon3 z cÓrek pani Dzhłyńskiej, pani Marja. GrudÓi3ka, takie prze,;yb matce swej uwagi: ,.Tak mnie 1I1mna w ost:ttniej chwili przed wyjazdem zaskoczyła pytaniem, rzemu mustra dla Panien przpz Cesię prowadzona mi się nic p3doha, :te nic było nawet c:lau u.lpowlc(17ip(:, ale chętnie odpiszę na to. - Otóż zllajf' mi 8i1:, że TI t, żeby nam się coś [Jollobać prawdziwie mogło, musi to byc w porządku rzer7'Y cd Pana Boga ustauowionym inac7'ej przcl:'taje być pięknem i dobrem. - Pan B6g' przemarzył mężczyznę rIo boju a Iwbiety 110 rirhej domowej IJral:Y. t'zy broil, mustra i Il1lm.l11ry oip3wia(laj, godnoci l,ohicre.;. albo bl;:romnuśd dziewic rh17eścijmisldch, na kt6r;r wil:ci tak }lalep::Jli'ł C7'Y £1r7'(,\\"1'ót porządlnl Beże;) nie p3ciąg<t za soL' złYf'h skutk"'w. rho.:by i cel byl dobry? W tym razie tylko chyba ł.en, który ma barc17'0 Ir.ało znajom08ci i wiata i lu.hi, wątpić o tern moie. A J13.s cz' pIzel1 Bogiem i nieprzyjaciółmi nielepiej broni świ:,toh'iwe żyde j lubieranie ubogich, aniżeli munrlui'owanip pułl'ów kohiecych, ]{tórych powołaniem lec7'Yć - a nie za law:rć r:tny! C7'Y nic Mamuńciu? I dla tego tbcialbym, żeby osoby do (1ek01Jałości d:Jż1ce a niema.iące innych obowiązków. obowiązały !'it, prawie I'Or1zajem ślubu do nieużywania swego czariU i prary inaczej jak tyll;:o do chwały Bożej i ulgi biednych, chorych, niesZL:r.ęmwych; be, wrodzona nam słabość 7':IWS7'e naiS pociąga do l'Ohienh rzeczy (',,, najmniej lIieuLyecwych i przed 'Bogiem niewsługujących. Co Ilu patrot.y7'mu, o kt61ym Mama wspc-minała - przecież go m'Ylna w kobieta rh inal'zeJ wyr:Jbiać jak przez wojskowe ćwiczenia: łm temu słui.:i czyt:mie biRtorjl śpiewy, v.iersze, modlitwy za kraj; na;uczanie ich pielgnowania i cpatrywania }n i rannych. - .Jeżeli :r.a dlOd7'i tyll;o o zabawę dla pracujących dliewcząt, czem'l im ni< r1o:'\tarczyć piłrk, wolantów, raldet; dosyć by z tern miały zab:lwy 1 nlChu na cZHJ'\vonej sali i bawiły by się, jak się w domu Mamy Ojca zaw"ze b:l\viono - Cne,ty lepiej się wyrabia:ą i prę-izej każ len wyćwic7'Y sę w nifoh pr7'f'Z SaknuTlenta, przykłady Święych i rm;ll1yślanie jak przez musztry woj"kc.wp..." Pani Dzi31yilka niezrażona krytyką odpow:a.da cÓrce w spoktjny, sobie wlaciwy ujmujący spo'iÓb: ,,)loj;ł, h-IT'niu droga: IIneg:laj odebrałam Twój 'il't; wczorajs7'Y d7'imi prn'pęr1ził:1m w K6rnil; u, dziś zaraz rano odpisuję - ale mnie barrlzo oc/y bolą; krótłd to będ7'ie list, wo' Ci p"słać coś pisanego o tym przedmiocip przez Ues:ę. ro po części będzie odpowied7'ią. - Zacznę od cpowielzenia ci, że 2 księża tuejsi byli bardzo tcj naszej zal'awic ]irzer,iwni i t:tk jak ty nie chcieli jej widzieć. - ZJziś dowie Jzia\\szy fi o tern. był u nich z zaprc.szenicm na musztrę - zac7'ęli na nią wygadywal;, ale Zdziś c.świanc7'yl im, że nie bę'izie ani 8łuchał ani rozmawial o niej, f.{'ki jej nie zobaczą, i potmfił ich na wieczór ściągnąć; -- byli w<!zoraj ohydwa, wszystko im się bardzo podobało, kilka razy mi d:r.iIJkowali za zaprozellie ich a na moje b. pokorne zapytanie, czy nie mają ja,

KRONIKA IlAs'rA POZNANiA"kj,>g-o ntrzlIll1 do zrohil'lI;,t. ho... 1\'11' Hi" mówi prt.edwko niej- odpow.: ,.7.ad....l;o - . : woj" mItiI' liiI' uważaj,!l' lIa to; liiI' jeden. jak "rzyjdzil\ i Zl;11",1'1.)'. 11I1..-I"'lIa il; izmieIIi s"oj., zl!;mil': t" I!'\.tlania usIaną fll"l,ll:rr'j.

późlli"j - to jl!tI hi jł' wyv.olal'." ('o do pnży.nwnia kiążek. h, osoby, ktin'l' do h'j JUUł'ztry nah'ż,!, liiI' ':I.ylalyhy jeh, I.i., maj,!I' lIa to el.a"u: j"',h... slużą, 2-gi.. szwat'zki, ,'"Iy Ihi.'n Ił:łc.h 1Ullt. I,il, rn4t:-:z 1Ii!- d.. SZ ("ia nip iłUJ:'!::! ię- lI.u'i"sz"e ty'). '\'yJtro!)w,mi..iil "ii: 1"lIIil'('ZIl III i 111;11'''1.1'1\1 wil'('zornym: ''o tlo ('zytallia im. I-sl.'IIi.. I.rzydła:l/iłyhy 11:1 tu. :1 l'" -g-ie lIil'llIa nikog'o " IIOIIIU. kt(II- hy IW:'!!'! ;;11/11 umial ('zytyw,u: /!,Iono: ja IIi" II lO!!,., 111:1 O\'ZÓW, ('('sia nil' III11Ż" ,11:1 .;laho.\t:i"A. K. takżl' nil' może, ho )!'H to IIH(,ZY lI:uho -Trujalll)w"ld IIi., widzi, ,. z -liI;,"y lIikt lIy IIi.. !,olrafił z,:jmuj:!I'ym sl'0;;oll"lII ('zyt,I(;. - fi (pl"i ,,,!,omill:l"z (oj ,!..II tl'!!U Ih"Z'" dlei:tl:t!). (,hl'i:ll:thy. alI' ni.. jest w ,",liii,. "'IIIU pr:tg'lIh'lIilJ zado"Yl- ul'zJliI' - j",ly"a, kt6r:! potl':tl'il:, palil'zyt; ka"whinl,u, tn Emu!:! - 11 tl lIikl inny nil' lII'zył - maj:II' .i:I (,j'II-.:'I.' PI-ZY I"ol>i,', kllrz I"tali z "II\\'ill\'z..k wolnyeh u" d..rpi"JI i t'oraz dUJl' kiJk:l Iów l'uwił',łziah! lu" pl'z.."zytala i przYl!otowywal:t ją Ih, rJ\'ZfjHd:l (lo 1.:1fllli"'7.fllu. ,\11' 1,:11":' 1'U1,1I1II1I:I ją IIII;CZY. a ('ÓŻ "opit'I'o lI:Jtll'Z:tlli.,., Co do li.I1I1',-:lIIia h "h p:lllic'lI l'ił'lf:!!'lłow:mi:t dlllr'('h, opatr waui" 1':111.

all)a [Jojnri\',sz, 11' lo n i..po. h,llIIl', "O c:tlndzif'lIl1e,j Jll'aey "mw:ulzii' jl' 11:1 rllL.rywl,,: ,h. I'alll:ych, kiedy im "iI: lIł:1rzy o Z:l":t\\:w,h, l,u'leaeh iti I. , "O d.' Iw..jd c'yt:".ji z "zi..I:.\ o ś,. ]{'llarzyn;.' - pOłfl':iI, jak ir; !.:Iwiq kohil't,' z:<!!;r:llliq. \V u:.dji lIaJl'ży dn wydlllwani:l panil'lI nj..1\ lkli l:ika ;"II1.f1":l ,.;.. 11'1111." trz('lallia z IIIkIl "an'lwI'Y", z piHtolf'ta i z fUł.ji. \V .. r:łllf'ji "I'Z,' i,:t ó l za II; 1\, a dla kol'il'l tl' lir allX pi... . ",('ou,,' lI:Jjszk.r:I.lnil'j"z;l! - III'i 10 l-'IIIi..;, II' \1II.ii ol)hlill i.. alt' i \\'1 Fr;uH'ji i , ,\u"trji saUl" CC.

";tI'Z/)\\:I !'ZI'",:' ',a ,'1.,:".' 1:lta 1\'1 Jlolo,',ani:leh.-... "\'r..zl.i" i t' ""'a !-i,'d,'':; lIylaś og-Iu"zun:! kru'ową w ('I','hu t\'//!1I,,'kill' " 1:1I;lIi.: j III IIi.. "i,: fo /.fł:lrz-Io dawlli..j a uie ,,"I.hawilo 11m' "\\';I.,,tki..łl ('lIót u . - I:!ż Id, \d. ('z. I"ki wyrn:J;lj;!I' i tru"" ,lo 'a"u,n,!..,'i:l ('O le "\101 i 1"'Z y 1.11 "ito,,,,i kohil'!. kazał II:,lk,; u\'ZYI: muszlry i :Hn h',"ł 01"'\'11,\ tl'j H,UH'". l :I'zył .1:, g'u w.'rlllI.' Zdzii:l, 1,lery k iwzil;ty Itn wojI;,,: mia'" II il'llf'za I!I-ty rok. .J""Z/'I.I' "i..:,II:I" o "ilk",'h i II'toJant:lI"h. t:ll, "yw:llo w ł'odz.:nllczn: - j:łII: lIy'o I\' "I'i,' i Ił;' dl\nll.l'. III lIi.'I'dn', 11'1 \'zl'rlllllu',i s:di ni!' p."lohlln wr('zl'i, i "r,)I;. 1".1. ",,1'1. nil' "'\łII'1 lohy alli pO"IIlZellstw" ani milll,...i - I IjczyZllY.

(;dezytuj,!(" Tw...j Ii--I wiu l.:, ;l., j.."z,'z(' Ił: j..dno nil' ml'pisał,un; - pi"Z('SZ. 11' d, ('o lIaj,,,il:eej ehwa!;! tl; nasz:! HlII"l.tl'ę. za drzwialIIi z lIiej drwi: i 7. na,.. - Ty di. 1'/)))\ "iI17iał:1 z łz:lllli roz"zlll..ni" \\' u('zadl Iła 1\ i.lok m:!llfluI'IJw ł'o!"kil'li i 1."l"z,!(' Pobk:! k 0111 1'11111:. I) ty"h tl'!!'1) nil' uwierz':. .-:O:ą tat'y, eo widz:!, to. zap.l1ili sit;. :lIn pnh'lIP Iysz,!\' t'II' prZpelWJI (,h 1.11";1 i ar;,:ulI1\'lltil\v i II:"(:I plot"' }H'Zt,"zli "o pl'7.edwlH'j p:1I't) i i z lamlYI:li miej:1 si.: 7. II"". .\le Iwje/,f:Hewj I'i II'I poh:piaj:!, 1'0 nil' ,yitlzi..1i I,t'h i'\\'ll'zc'li. :t g'd 11' zolmcz:! pojmuj,! Ilopipl'o ich 1I0Ilio"lo,;('. Xa jClillą t 'ku n.lzin(: 1łł1J-I'ł\)Y mi..!' II' p:miellki, t- b. ,'h..;;.la j.. U('7YĆ i pi Ino \\':1111:\ : {'!lOrycIl i opatl ywallia HII, i .hi5torji Polki i ,:;.pie\\'(I\'- i rnzlJlY81.mia i hhln

!ji n\i(,tyeh -- . lIawpt, tych zalmw rbżu\'("h w piłki i wolatit.y - alf' w tej je(lne,i winnmmł.j g'od7illir' j1fkipj zaj(:('j(' lIlo1!,'lohy tego \\z'Htkiq.\'o U1fU('7.YI' -- :1 j..clllak IIIY wIdzimy już "kutki u:u;7.y..h \,\vi('zł'il - obu.h.mll' 1((,1.1\1'i(. J'lilo;' i ('jl'Z,V1.IIY. :ąyhki.. IJI)Hłu';7.f'iIHtwo, u"zallowallit' "t:U'"zyen, I;ip .cll'0wi:uI.ini" na zarzuty. akuratllOf:t' i zwinuoM \V \\ ypdllienin uajl1rohni..j"zy..ł1 rm'j,a7t1W, (hiwuy lIa\\'pt IJflHtl:P w nl7.!-\"arnienin i rozwiniędu um,' sIn. 1.0 l,ią.l',la potn('b, uatc:żIIII"j uwagi - a do tf'1!,'o jł'sz('/,e jodu:I k"r7yśI' l!j('II("'III<llIa: z;lIuias! ollll:I7.l'lIi:l jakiejkolwił'k próżlloR("i Cia!, to hy \\;'0 lIaj"7.1:""I,'j. cI ,;i(. ,'o,:; 11'1:1.11'" 7.,lIui;14 0I)ll<17.('ui;1. pr:lni(,lIi;, m\7.,,; C/J.uia "iI: l'zPlłlkulwipk, ":v ,,'lcl7ania il: jeflJl'1 n,I<1 (Iru!!<!- cz to w ubjoi'7.o, e7.Y im\l'z('j. til cała H7.tul,a n:l t"lII. żphy 7.nikw!I' poci w7.g1",lellI "wej osobisto';ci. twur7.Y<' j,'cllI,! ..a 1o",(". "hot- t 11.11 li h: ('aloś('" rtJwno"'l" jedllol" ('(I wyrahia pr:iwi.. "il'7.II;III1' mi(;rh:v kohjetami hrat('r,;t \\0. kolf'żeilstwlI, l'I'''I"it d.. ('orp,; ho każ.!:l 7. IIj('h t:lI, .Ih;, o ",;t:ltnią 7. "ZPI'l\'n jak () iehip, tak il: h:i"" ż(hy ct:,tllj;t ł'I7.'h la, liiI' zhląd7ila \\ .iakipj ewolneji. ,j..rk lęka Ki" o Kjehil'. k:lżd" ka:i.ol'j dopouw!!;!, I'0UI'7." ją i ,Ihhrzp jpj :i.Y"I.Y.

,\ 1'1) do twojej (''t;,,'ji '/. rl7.jpl:o II Sw, K:Jta1'7.y"jp. ..()Ż hy :llItOl' powie IIzia.ł o Jlehorzl', o .ftHlith, " .'"alll\(' d',\rl', UIII'/'j pro{'eH kalloniz:u'ji )'f)Z 1I')I'l..;t. _ tu l:v Iy \\ j:ltkow,' I'uloŻPl'i" :\11' i my 1II0ŻpI1IY to II "ohin i'" w;'..rI/,ih:: ],III ta j'lIwjl'dzi;!ł \1:\ t \'7:11' 1Ia. tę 1II111'7.t.n;: oh, g<lyhy tak \V każ .tym ,1","" 1'IIIkilll ...j(, (1.,;:,lo! - uil' h t"h tyk okropno';l'i; i za('y1;l\\'al mi I'alli:, (',,,,,"mlliał:1II jl'j i III il,.! ktil!';! Mo;:;l,all' 7.aIllIH'tlowa:i wraz '/. ';Iug':ulIi 5"':",1 c6rkl zo,;t:ll:l. liiI' \dPJII. ja], lI]';\towana. ;111' p:III'7.:lła lIa I" \\';'f.YI"ip . krt'J,,,o('i

Li,;t 1('1) Iłł:lt.ki 11/.III',oIoIia jI;llllla ('('('ylja J)zialYlIska ,łah'zmni jc"zt'zC' ohj;,II:elliami: ..0 r'\Vi"7,,"i:. w"j"ko\\'p lI:JKI.:v'('h (i-dn pallif'/I '/.al'yt:Jlam przeje:i.,lźaj;!f'f'!!U prz(''/. 1'0Zll:111 z;II"lIlIIika, Xj'I/,' z (;a'idi, ('złowie(;:J już liiI' mlo'łpg'o, ()dZllal'z:ł. l"t l) :-.ic: nauk:!_ dl';:'\\i.lłłl'ellif'ln, \\Ty{)J.\.t, pohoiHl);'eił i zn:nu'I) z s\\ ('j g'orli \\ ,,,'i k:!pl:tll,;kif'j j za],o/lnf' j i z u:ljpl'z:v,kł.Hlnif' j<'I.I'g'o żyeia. Tegl' Yir;d7:1 ]Hosił:\lII. ahy dlOć raz jełku hył przytumllY tym ćwiez.... niom. ah.\' na \\"7.ystko lI:tjsm'ow.S7.ym patrzał okiem i ah:v' Pl; pot"1I1 SZC/Przc: po" i, "I:t.b I. 1'7:> tp {O",i"I.('lIia "1'7 pa(Iaj:! Ilu lltlZł''O ,10111u i do IIlF'.;O stal' u, ],tory 1'11 jakllajlppjpj 711:1 i t'z:v "tv"owlle i<; dla palli,'n - ('7.y tez może w nich lIy (: I'n?;koh\ ipk lIagallll('g'o i 7.y rzeezy\\idp, jak.mi mówili inni, ul.Hża< nlOg:, t.P ,':wir:zf'lIia g'o(lnobci r:tmy i mojej i rod7.iny naszej. Był ,\il:" ollf'r:ny razell1 z Mamą i z j(,dn:! znaKzych Fp]jpya1ll'k, po('zem przyszedł .10 mnie. Pierw8zP "hl\\(), które mi powie.hiał, I!dy go o ztl:Hiic iap tałaJl1, hyło. ..\V"zy,;tko mi ..ił; po.dolmlo, tylko jedną "li'C?' l:hci:rłiJym UU1l:łĆ i o tej już mówiłem z Panem POI'll('znikiem....! .Jed'I,t rzecz razi i nicstósowna jPst '" to warkotz! .\11' cóż z nim zrohić? Ucią' go nienl')źna: Ak aeh jakż,. tcn warkot'z ra7.i i eały widok psujp," Wszysey w :,mieth - a Oli (lalej mówił: ,Oł-llg-a rzpcz - nie b'ło ]-,'I,'i('rza, ,'o;', to za .'apstrzyJ, hez pal'i../'za! Dla tego lIa kOllC1l ('wieze;i obj;,ł"JI1 ,,:tir l klJmcnd i zakollwllllewwałem. jal, to czyniono w naszej P.tdlawee w ł-JI1ym roku: Do modlitwy furażerkę zdejm"', zmówiłem głoŚno

KRONIKA MIASTA POZANIA

ZdrowaB !IIarja a potem: "furażerkę włóż!" [tak radzę co dzień ćwiczenIa zakończać." Usluchano go w tem i nigdy nie ma ćwiczell bez odmówienia na koneu wszy"ey raem ZdrowaB Marya. Potem wziął ten Xiądz w mojej obecnmci l,arabin do ręki i prze1emną parę ruchów zmbił. potem jednej z Panien kazał je powtórzyĆ i dys;,u8sya się wywiązaJa między Xiędzem a P. Trojanowsldm o różnir.ach mię by musztrą Polską a Pruską, tą co była w 31-ym roku, a tą co była w 48-ym roku. a tą, jak:. uzisiaj przy nowej broni jest używana. P"ten, berbata, a ja pocbwał i powinsowań się na,słuchałam od te,') Xidza jak od uikogo dmgiego, przycz€m mi powiedział, że gdy na końcu panny piosenkl zaBpiewały o Sobiesl<im, prawuziwie i do żywego cmł sh1 )":)z<'zulony i rozrzewniony. Powiadał też, że nigdy by nie uwierzył, żeby można pannom taką zadać powagę, I<arność, ścisło[ć i ps,awQ. chwalił P')Ij wzg:ę.lem zdr(lwia, pod wzglęlem pl'zechow:mia żyjącej tradycii i pamiatIi:i narodowej, p(ld wzglQdem moralnym, pcslus7fństwa, ścisJości, akul'atnoki, kamoci itd. i chwalił pod wzp lędem najzacniejszej, najszlachetniejszeJ, najtariniejszej i najniewinniejszej rozrywki. Powiedział też, że coś p010bnego robi jedna z Zakonnic Sacre-Coeur w Pradze. Polka, ale z chłopcami. W wielłdm ogrodzie za miastem z1Jlera Pragtlkich uliczników, pod każdym wzgIęrlem zaniedbanych i dla zajęda i zabawienia ich kor:zys'nie sama ich musztlU:e a raz w lfiipsiąc jakiś .jezuita, daw:uy oficer, pl"'lychodzi od tych chlopców przyjąć paralę i instl'1lkcyc zostawia tej zakonniey na miesiąc następny. I'rzelożona Sacr.;-Coenr to wszystko sama szczegółowo temu Xiętlzu opowiaclała i na musztrę go zaprol'iła. Ale niemiał dnia. tego czasu i wyjechał nieWJt1Ziwszy jej ale obiecując sobie, że inny raz tak się wybierze, aby mógł ją wjJziet'." ,,'\ co do tych mundurów", powiedział do mnie ten XiądZ, "te 131 1,0niecznie potrzebne! Eez tego by nde byb nie! Nig(ly by '.Iię nie naliczy' y tej ścisło:'ci, powagi i karności bez mUllllura. Mundur u:1je poezucie ż_:łdcrza. ułatwia postawę żolnierza, ułatwia kamoM i jest po prosu do podolmych ćwiczeil, aby się one mogły udać, niezbędry." Mimo to je!:'zcze niedostatecznie t.em Wsz)stkicm uspokojona i za 10wolo na ollawiając się znanej pobłażliwości, wyrozumiałości i dobroaiwośd tcg'o :\ięrIz:t, uprosiłam go, aby w tej sprawie przy sp:,solJncśei zaięgnąI jC8zcze zdania jednego z naszych Bikupów I'0Is1ich, z którym jest ,,' sto:';Ilnku, i jako naoczny świadek cpowie.lział mu, co widział. i w mo,jem lInieniu zdania jego zasięgnął. A to temże bardziej, że Biskup ten już mnie z pism mdch trochę znał, czy tal także list mój pisany do Rokosowa i widzial fotografję jednego z mych żJlnierzy, en pied, w pelnym mundurze; ale brakowało mu jCł\zcze bezinteresownego nao.znego świadka. Ue, ynil to, o co go prosilam i obdarzył nas X. Biskup pochwałą i aprubatą aajznpełni{'szą. Owszem kazał mi X. Biskup powieJiieć, że mu się t'l l'7,ecz niezmiernie podoba, że fot ografia śliczna, że dla mnie w moim stanic niemocy i w natężeniu wewn-m, o jakiem wie, ta rozrywka jest zclanl({;ll jego dla mnie jaJmajcpowiedniejsza a dla Panien śliczne ćwiczenip i zaLawa, w kt.órej zupełniIi nia nie widzi złeo,