ROZ::;ZERZENIE GRA'HC POZN.\.XIApl"<)_wLl"lJO(l,.hi('ł-Itwa tanir "i jPllną wielk1 (hiclnil"ą 11owocze,m:1 P1iat\ta T'oz11ania.

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1925.01.31 R.3 Nr1

Hozpor1.l1fhf'JJip H,ul.v 'MinistrÓw załatwiło ,'alą >-,IIl'awQ rOozRz,crzfll;a gralIiI' wiasb\ I'oznallia połowirzllip i niedoRtateczni'e.

Staralo ;-:i,: (Ia( Hl :niJlIUB! tego. ,'o miastu potrzelme, lJrzyczem puwo.:lały ,kzl"zP P"WIIf' hraki, kUIl,,,'h wyrÓwllanip jes1 nieuniklliOlle. Tak lip. przyłączoilo KomalJ(lorjf; a z' nią trakt g-łÓWllY prow;H17;Il'Y '\rz(!łuź 1Pj gminy. 11ip przyłączono zaś ('hart,)wa. które l"Z;p;U'-ą gruntf'ny przp.eJJ()(lzi IJrz,('Z OW! llrogf; tak, że 110 mia t.a lIalf'i.y droga przl'd skr;nvkh,1JI I'hartowskim i kmvałf'k (lalszy poza tą clI}d;nn! I'hart"wsk!. NieuJ1Jiej oryginalna jP;;;t. granic;l na, p0łnol'!1ym 7aehodzic. wynikljąea z llit''Wcielcnia dworu sołackie'o. .!\'Ii(:cłzy ll;l\vną granic:! miasta a gmiuą 'Viniary. wri-eloną olwl'lI;p (!o Pozmmia. I'iągnip >;it;: ,h-oga rrlJ<ll1owska, kUItI'j (zę(' należy administracyjnie do Solacza. Z przyczyn tych władze miej!;:kie poprowadzą dalsze starania o włączenie Chartowa oraz dom. Solacza i no1t:f'i,ia. Slt'!.\lI'm zaś prawem naleiala. się mia4u 'W k;Lidym razie także LlIl,m"ł, o:-;\(la Rcif:le prz'Cmysłowa. Nadto gmina Zegrze If) ,1.)j.;o1l:111em wc-ipoleniu przyznanyeh T'oznaniowi mjejscowoHci ZWI"Ćwił:1 si,: dll Ra(ly Miejskiej' z życzeniem przyłączenia jej do mia o.:ta. Z';grz lJal€'żalo do posagn, kt.Óry miasto PoznalI. w r. 1233 otrzymało od k'iiążąt Bolesława kaliskiego i Prz'cmysława 'wip,lkoroIskiego prz ndożpniu na prawip t. zw. mag'dehlHskiem. \Vhldz,c mie}.:kie od początku eałej a1:;eji 7f1awały t\obi'e najeislf'.i )JrI\H: z j(';.!:o. że Ttlzszerzenie g-raJJ!1' JJit, przYIJil',jp mia"t.u korzYl'i lIIatprjaluyl'h, a przedwnie stanowil' będziC" wyłąeznie nllwy cit:i..lr d!:! miasta. Wiedziały natomiast. że w interesie kultnralllY!łl lIal p źy dokona(' przyłąezenia mipjscowośe! ok)licznyeh i ŻP (lo pra(' kultHraltl'('h w pj.rl'wszrrn rZI:lhir powobne są wielkip H1i;lta hi.,tory/"znil'. ni'!, ;-;zcl.f;'dziły przeto ;111 i zahi.'gÓw ani )J,')źnil-'jszy('" \\'ydatj.;(',w lIa ten ('el \Vażll' dla p:ulstwa i llar,),lu. - Dzif:ki roz..;zprzc\!iu miasta Uszl'zuplony został w pewnpj mierz(' powiat IH.JZnailski-wl'ho(llIi. Z powodu t.ego włauzp' mHzl'lne zJąezyl,v poniaty zi{'ml<i pozJJa(lski-wt\l'ho(lni i IH)IZJlail.ski-zachodni w jeden I.owia t pozlwi\ski ziemski. NowI' gminy przy(lziplOlw zll':-;tały do \\lias,ta l'ozn:mia z dniem 1. stYl'wia 1!)::c'i>. 1'I'zy"tpują(' do objęcia władzy samorządowej w. nowy!'!; dz;plniwd\ mia'sta 1ag'istrat 'w'dał o:!ezw lJa:;tf;llłlj:j'" c-Pj 1reei: ..Do Jlłil''''7\;Ił'H'('!\\" gmin: IJt;:hiel'. <3 1 <''''''l1a. Kornall:l()rja, Hataj'" ..\fała 8tar'-'!f),a, Williary i Dom. N:1l'amowi('('. .

KRONIKA MIASTA POZNANIA

Rozporządzeni('!!1 Rllly )rn!4rÓw Z dnb 17. g'mdnia, 1024 (Dz, Ust. ur. 11, poz. 99H) przyląaono od lInia L. -tycznia, 1925 \Vasz.c gminy do IlJia"ta Poznania.

\Vide z tyeh g'm:n stanowilo \Y dawnych czaaeh '\Yłasn')l" miasta, niektóre, jak Komandorjl, były Je'g"O' najd:nvn'ejszą sklacło w:! częcią, DIbiec założono na gruntach mirj. kich. Powraca ,vięc cb wspÓh1C'go pnia to. cO' z tego pnia wYf,zło.

. OlwjJ}ując 'wł::'A.Jzę samorz:!duwą w \Vazych g"m;naeh. a nowych dzielnil'aeh naszego miasta, zapewniamy. że z rówlUl tro-kliwością jak o dotychczaó':G'we dzielnice Poznania. hęilz,;emy ,;ię trof/:zczyli i ., rozwój Wa ,zych dzielnic. że będziemy s:ę >;brali zląf'zyć. \Yas kile ze firódmieściem, jak zląc zono nieg-dyś także samoistne gminy Lazarz, Jeżyce, vVildę, Górczyn, ż" w miarę śndków finansowych hf;dziemy s;ę stm'ali o udo...;lwnalenie komunikacji, podnie:>ie]]ie szkolnictwa. o za",p{)koj,enie potrz;eb l1bog-:ch, a dolJrobyt 'Wasz materjalny i kulturalny zawsze hędz 7 e nam leżał na :,;crcu.

Zaznaczamy, że w myśl art. 4. ust. 3 i Mt. 6. ust. 5. u ,tawy z dr.ia 11. sierpnia, 1923 (Dz. Ust. nr. 94. poz. 747) o tymczas owpm nregulowUliu finansów komunalnych. grunty \Vasze przez lat 10 nic mogą być _ obeiążone samoi'Stnymi podatkami gruntownymi. a prz'ez lat pi( wolno je obciążać podatkiem budynkowym tylko do tf'j wYRokośri, do której moglyby być obciążone, gdyby przyłąZfmi-c nie nastąpiło. \Vitając \Va jako naszych nowych wSl'Óohy\Yateli mamy nadziej£'. ż'e wraz z nami i całpm obywatelstwem na':>zego miasta iJędziecie prac,)wali dla. dobra i ch'Yały miaf;ta Pozmwia. Poznań, 1. stycznia lD25. .

Wiceprczy:lent mia"ta. (-) Dr. Riecla,cz." Duia 2. l. HJ25 na,.;tąpao formalne przejl:eip, agend i majątku gmin podmiejskich. SOltY';{IW dotychcza "owych mianowanO' komisarzami mif'jsimi a'ż dl) czasn ewtł. innej reg'ulaeji. Proj\'ktuje ,;1(: nadto ll8t:\1Iowi(' przy komisarzaeh pewlll'go rOllzaju dcputalje tlliejcowe, złużom' głÓwn;,e z człollk(;.w dalVuyeh rad gminnych. Ponieważ w roku bieżąeym s}JodLicwać .-il: nah"ży nowych "'yhorÓw do Hady l\fiej:-:kiej. nie rozwiąz:llIo, przy SP(),;ulJilUci rozszerzenia. grahie. rady ohecui!' nrzę,ll1jąecj. Gminy przyłączom> już '\V najhliższym eza!:iie korzY:5tal hJą z licznych wj:H1eze]-ł i dObr0l1z:('jsjw miasta. ama dopłata, mia"ta na cel.e gmin }J0l1miejskidl. przewiflziana w budż;ecie: na rok

H)2" pr7.eJuaf'z<l kilkakrotuie funduszp łożone na te cde przez gminy w c'Zaie' ieh nipzależu.)ei. Przewid7.iane jm;t rozhudawanie w n'Nlalckilll <'z,lsif' ino.:talaryj gazflwy<'lL elektryc7.l1ych i 'woduciągowych na gmillY pl"Zyląl'zoIlP. w}JI"OW,ll!zf'uie nakżytego oświt>tlenia lilie. w 1'. W2:J już 7.a]ozy sil: ::;trażnir IJoiarną w Głównej i po:;t('rtlnek pożarny 'W ;-;tarołI'I" przy ::;zkole w \Viniarach przewiduje ::;i nadUllllow( piętra, <lawnn ,yp \Viniarach upra.g11ioną, \V dzial£' opit'ki "rJa]ce7.1lf>j roz::;z('\"z:,' "i(: działalnaść kamisyj ubagich i ::;ióstr gminny('h. a w mównej powola, się nową. komisję i ustaJj{j'wi :<io:itJ"{;. w szkołach wprowadzi się nad7.Ól' lekarski; niektÓre prac!' "l'putl'alizujP się a{lrazu w l\Iagi::;tra'rie. O kamunikacjl! dagodn:! :<taral :,:ię uQdzie jak l1ajusilniej zarzą,c.1 mia:5ta. Z przedsiwzięć wst<:pnych wynika jano. że gminy wci"t'lone już abecnie z n ,Je 7.IJI , OSięgll:l karzy::;f'i. Nakani!:'!' należy s,oLie. pa krótce uświadomić na padstawie JJiektÓryc!J liczb. jak wygląda całaść pawięk,;zoncgo miasta. Ludność cywilna, wyrażała fo:ię w dniu "'pi su ludności (30. IX. 1921) w następujących liczbach:

POZ}al; Główml Komandorja Ha taje StaroJ!::ka lHała Winial'Y X aramowil'l' D(:bie<,

Mieszkańców

16£J 793 6200 232 142G 1 997 R 9f);) :2n t 38G

I'z.-kato ' .

5978 1 '791 3866 70 1329

HaZ8m' 1R:> 272 1 n 402 \Ydlc iJarodowoci za: L'o.}aków 15} 128 60G7 2:?3

Pozn::n'] r: 11m' na ['-!)rnalll1orja I\ataje Staroęka Mała, Winial'Y X :na IIJ O'W itr'

Dbiel'

1 f)

: 910 27:1

Hazł'UI 174 l (inl :22w tern wyznania innego . . ewang. chrześć. mOJz.

8 B5R 9 10 H)4 87 :1 ;)(j

,)

8 8G4 392 21:n

Niemelm IImych 9 ił3 3;)2 ni) (j H 1 8 158 8 ;j 3

Gl !)7t7

- ,....) .J I i)

n niewial nago wiadom. Hl

(j 1 1 :-33 :!42

Nieznanych 778 32

(j

8tli

KRONLKA :!\HASTA POZNAMA

Budynkó'w m1eszkalnyeh hy]., \V przyhłezonych gminaeh 72L nadto innych zamieszkalych 21. "T granicach ohecnych mia:<to Pozna11 jo'si c z war t e ni ,"y-edhlg wielkości mia,f..telll w Polsce, na ,t!:I1Ują(' ]lO War::,zawie.

Lodzi i Lwowie, prześcignlo zM,em Kraków. - Vez]IY !)urlau{) ruzumieją, s:ę bez woJka, ktl;''e '1\' ]'OZll:V1in śeislym i Williarach poważniejszą Eczclmie odg-ry,va roh:- Liczhy poJalle dla Poznania są tymczasowe. liczhy przy gmiuach wcidollych !hfill'\YWll'e, weelle obliczCl1. GłÓwI:ego Urzędu f'tatystycZl1cgO. \V chwili '\vcielenia, t. j. w por:zątku :'tycznia 1 !);-" i1:UW te z przed trzech przc"zło lat nip są zupelne. Dla J'ozllallia prowadziJlI E-ię stMy.4ykf! bieżąc:ł' której w g-minach poJrnicjsk:ch nit' byłoo Zmiaony dl)tychczaowe wykażp, może "pi:.; prr.epl'o\Y,ulzollY obecnie dla celów podatkowych. Na raziPI posiłkujemy :iiI: mat'8l'jałem podanym przez urzędy powiatO'\\'c w kOlo,eu roku 192:2 i przyjmujemy liczby ówczesne jaku miarIJda.jnr (lo ('za °u wcirlenb. \IV dniu 1. stycznia HJ25 liczył w takich warunkach ..wielki" Poznai1: Jl.Jieszkańc. cywiln. w t e III rzymsk-kat. protest. in3clit. o iD;n}"ch ] mezJ;l.an.

G 932 1 m)R 487 1;)2 70 9 10 f, 194 1 87 li (j ; !j\j 1

Poznai1 H)3251 184 134 GłÓwna fi 764 fi 342 Komanoorja B43 3:3fi Rataj'e 1 426 1 411 Starol<:ka l\Jała 2 Hi2 1 U;)(j Winial'Y 4 217 4 118 Naramowice 281 :278 Dębiec t i3HG 1':129 \vi,elki Pozna11 20!) 8::2 2UO 104 7 443 1 704 581 t. j. 5{ 100 !)5.in :3.:>4 O..q O,2ł:J Liczhy POWYŻ5ZP. podajemy z wYl'aŹnf>Ill zatrzeżellimll; tak np. liczby nataj i Dbca ą tp same ('o w r. 1 !121. Liczh!:! ewang'elików i innych wyznall n io ekat,)ljekieh przyj!:to \\ tej samej sile co ''" r. 1 fJ:?l, ('hol' na LalPj lillji nt! ('za"u owc/!.°o stwienlzouo zlIaczny ubytek żywiołu lI:ekatoIi('kipgoo (W [\JZ\wnill amym z:llicjszył sif! poczet l'rote-;talltÓw z 875U do (j !Ji32). Chudzi naIIL tutaj tylko o zohrawwanie :-:pra,wy ula og'{,]nrj orj(;utacji. o Przyrost ludnoci \,"Yllikają"y z p1'zyh1eztJuia gomin joest nieznal'zn'. 1'e1'l'1Iowo natomia:<t 1'ozzerza si mia:-:to prawie w ,lwój

Iwób. Og-{)hw powiększenie ohszaru obejmujf' ;J170 ha 73 14m 2 .

w t.en. gruntbw zahudowanych lX,98,!)4 ha, ni1e:zabudow;lIlych .Gl-L72.()4 h:l, pod drogami i placami publieznymi 344,20.G4 ha.

wód 7b,E-:O.!ll ha. Zabudowmi poda,no og'ółem 2.fi01. w t'f'm mi"esz kalnyeh S(). J11"zrmy,.;łf\wyeh 7B7, go,.;p,)flarczyrh 9R4z. Z.

PoMNIK BULEL\ \V.\ ('HTIORR Eno.

Gdy z plar{l\v mipjskieh u,.;unI(;te zostały pomniki stawiOlli" prZf'z Nipnw{'I\". ImlnoHć. mia,st.'1 L'ozllani:1 i Wif'lkopolski domagała ,.;i przygdt'lwania plaw'l\v na pomnik Bolf'.;ława ('hrohreg'o. owego piPl'wszocg'o. potQżn-ego wladl'Y pol,.;.\dego, któl'yhy mi:l'"tll i f:wiatll miał ?,wia(!ezy{' o lIiczniszezalnoH('i i mocy dlleha polskiego. :Mial p,/mnik tpn hyć. przypolllllieniem w,.;zpm wobec. ż,e historjn narOGU polskiego lIip jt''';l mlo,la, że w.,;krzi:'..;'zona Pobka jest jer1na i ta S:lm:ł, jak:! hyła tysiąl' lat. temu. Że' h'n naród - uwaiany Już lh)daj z:, nieif;tn'Pjący, a. w każ(lym razie ..;kazany na uo..;zezęt.ną zag-ładę - umiał (;przp{, Sil: ZWy(il:sko c('arzom-imperat.orom, stawić gTani('l ('k)I:\1Isji p:łl1owani:ł Niprnców. l'onmik t.en mia ł hy( sybo1t'D! t w{.rczcj praey poh;kiej IV dłng-owJrkowej przcszłości i zapo'\Yi('dzi:! llOW('j. wzedJtro-nnpj. H]ncj pracy p:ui:itwowej. Pomnik taki lIal('ży "tawi(' tylko w h'm mipjscu. ktMp w zaraniu dziejów PCJlski ,.;!anówiło o"toj prapy po\";kiej, w miejscu, które określiło Ikfillitywną. p:ranic(: Polski od z;ldHulu. ('o do zsmly. że \Y Poznailiu winien staną(' prtidz('j ezy pÓźniej monument kr{,}a Bolesława. nit', bylo nig'dy jakiejkolwiek l'Ozbi,eżności zdali. prawa. pozostawała n razie Jednakże w krainie teorji. PoWI)jenrH' warunki go'-'podareze ::;kicL'owywały myśli realne na drogę negacji w gW';lłllkn do pomnikÓw. W z asmlz h' niesłusznie: ho lla'wct w najcit;ż;;zych warunkach g'os,po"arczych nie wolno- redukować )lrae publicznych do tyeh \"yłąl':znif'. ktÓrp hezpoŚrBdnif' jakie zapotrzt'howanie pokrywać są zllolne. Po takiej id'ąe linji. możnal,y wI'e,.;zcip l'lzygnować np. z' lltrzymywania bihljotok, szkół itp. POHmik, re:łlizujący pewną i(lf'. m:1 znacz'enie wycllOw<lwCZP l,('!.sprZE'cznie. znaezne, jeżeli jf'st artystyc,znie dOhry, wart.oM jBgo :-it:ga łJ:H.lto \V zalu('.; sztuki. a n:Hlewszy"tko ut.rzymuje na wyżyIlip dynamikę tych uczuć Ił społecz:elJstwa, które w t'CJI sposóh pragnie s'ę symbolizować. W danej j.ednak chwili prz.ek ona lIi ' e. 7.e na razie nie lIaleq,y "ta wiać p()mników. tłuma.czyć się moglo pfp!<tywnym hraki{,JTI rodków pieniężnych, ezyli .czynni

.,

KR(jIKA MIASTA POZNANIAkiem f,ci::'le terll11i,'znYl1l. foruwlnym. DuplJki rzecz przeth:tawi:l i jal;o fizyrZllie Hiemożliwa. omoże być o(lrOeZOna, :,k,)ro za ::;tatc'czno::'(>' ta nil' i::;tnieje. nipslu"oznem je.st retlukowanir n:\kłafl{IW pirnif:żnych do wyclatk/nv Ha pokrywanie potrz{'b hieżącyeh. nVypowiadam tntaj ;-;woje' illllywiduahrl' za,jJatl"ywanip w tej dzied7.ini o c, wic'clzlr. Żf' rzc:sto spotyka :;iQ }1rzC'lwnanie oclmiC'lUlf'). I","'WC':;tja pomnika l301r,.;lawa C'hrohrrg"o u.-uwala, ;-;ic: lIa }lIan roraz cla],.;zy. lkz dy::;puty pnhlieznej Jll'w;-;hlly w krotkim eza,.;ic, c1ziki ofiamo;;c'i jduo;"tf'k i zrze:-;zcli. Jlil'kUm' JOJlll1iki p ),]"kip w Poznaniu: pomniki mn::t>j"zp Io\\-aekif'g"o. (hopilia, Monin .zki. pomnik Karola l\I:\reinkli'w:,kieg"\J' \V ogr{)(lkaeh przy u\. Buko\\"ski.ej i znal'zniej,.;zych rozmiar(J\v pOllln!k pow,-;t:\llcÓW vielko]J()Iskir h 11:1 cmentarz\\ gIH'ezYlol:,kim. Fina il";Owanf' przez jed.lO'<tki In), grnpy prywatne. pamiątki te nOp \\ y\yolywaly ż:\lI\l'l'j r,'ak('ji ze :-,trClny tyeh. kUn'z,\' nic: ,.;ą zwolpilnikami po.JlluikÓw. ::):FJl za h1z-wÓj ,.;praw po'Zw:da pl'zypn:,zczac", że \\ ,,;zf'rokidl kolaeh ,.;poleeZl'\'I:,t\\ a nurtujr pTzrkon:1IIi'L o o konk'l'zno::'t'i. pożytcl'zno:<ei i c'p lowofri hudowy pomnik'-'\\", !'rzYIIII',;z{'zt'nic takif' }1'otwien1za siC; pow,.;:,p('hnir, koro w JIIiastp('zkal'h i w:;iadl nawet pobndmvaUf' jlomhiki. eonajlllllipj dla \wzez,pnia. pO\\";,itIIJ('Ów wit'lkopobkil'h, i to nietylko IJa <'lI1f'ntarz:\('h \0,.;kW1hy uwżn:l pomuik In\ aż,:ć f'wtl. jako okazał nagrohrk). aIP n ',\"!Iipż 11:\ pl<1(':\('h l,uhlil'ZIlyeh. no tPj sunej dziedziny zaliezy"' Iwirży <'ZQ,.;te, blhlil'"l' p:ulliątkowc i"tp. \V każdym \\ il:e 1";\Z;C' pn\VZf'ehllip, ollezll\\ a "ic: potrz"hc: ufwi.ptni.0nia jedllej rny?;li: ofiary za llarl)(l i ojczyzn<: I\' hoju 7J najwięk,.;zynl .ripll1icżYl'iplc'l1l. A "poraotlypznip illll't' takż,o iclf'!" UCZC'ZOllO pomnikami. Pomniki te' powo-taly. jak powip,clzialcllI, ('z,.;to -I'\uo{ 'lVcak ni!' 'zaW;,ize - z iniejatywy prywatllrj i pieniędzy ,,];;la<lk(Owyc'h. Pamiątki te ";'1 na og-M :-krolllllP. g'llyż przy ponmikaeh wielkich nkodzo\\O!re j-p':, t w,;pMdziałani o (" korporaeyj pnhli('zlly{'h. KorporacjI' pnlllirz.Iu' w rz('eza('h ";POłpczllych POWillllY i:<c" po j-r,lnej linji z opinją llUhliczną, o iiI' nit" zac'hodzą wą.tpliwoci ('o llo)' rdowofri akcji. \\' J'pr;lwio pomnika dla itki wirokopo!lluej. o edowoei sporlJw llif'llIa. A o-koro w "pnleCZellstwie l pokutuje prze::'wiadczenie, że dzi-eJa i lIłyli wi-clkip lIahży IIp.ullic:tuić w spiżu lub granicie. instytnrje publicznc znajdują :,i<: w zgodzie z opiują puhlil'zn.!. jc'żpli j!odrjmują }lracl: okolo n,.;tauowiellia, wielkhg:1 pomnika' dla llezczeuia wielkiC'j rzeczy. Dla t(,1II :-;illiiej"Z{'go zaakeentowallia :-;t.wienlzoueg'o już zjawi,.:ka, że, "po},e'l'ze1'lstwo domaga :I: \\r ehwili ohrl'llf'j i clomagalo

::;ię w chwilaeh jczcze cit:ż::;zyeh, ]JolllllikÓ!\V okazałyeh, wskażę j-eSZCZl' na dawlIo 'pOdllOSZ01H' i :-:talp jlodtrzymywane żądanie stawi.f'ab pOlllnika w01110H<'i oraz 11;1 akeję Ligi Katolickiej, zmi.erzająeq ([fi ufundowania w-p:U1i;llpgo pOłll1likt f\f'I"t'a JI"zusowego na miej.:'('u te'lIl, g'llzh. stal jloąp" Bis)I:m'.ka. )Iilt(). nasz{' 0,1 .eh'IVili uzyskania ni'e]l(J(llegl.)ri iyczliwi traktowało proj-ekty jlonlllikowe, ale wspierało jp wyłąezni('. dotąd mat(,rj"om tylk'1. KOl1krl'tlli'j jlrn'witlział )Iagi"trat w za.,auzie dwa ty]]{O mi-ej'.:'ea po(l pomniki. dla 11WIl lIlIjhardziej zaslużollyeh około miasta obywatC'łi: Elhvanla Haezyil"kieg'o i Ka,rola lal'l'ink,'w::ikjpgo. )11:żnwil' d, WYl'O('(' za"lużl'lIi tak około miasta jak około naJ'Olln ]Jol-kiego, "l symholami dzi','lnoH(;i j tW{Jrczoci pol:skioj \\ ,'ztsi{'niewoli. A widkim :>ymIJolem Polski l'anująecj, 1'"lski p:u'r,.;Twurwej, polski UlO'lnej w niqlOtlleglo';ei jest najda\\']i('jszy z wielkich ohywateli mia'-'ta .naszego, krM B(Jlp,;ław. 1'0(1 l)()nlllik b'go Bll:ia lH' przewidziano lla:wet lIla.ell, ohai\viająe ,się w I,icTw';o;zych 1atarh ogroam zadania, jakicm ]Jrzellit:'Wzięcic 1.) \\- przyzło{;ri.lJyć powinno. .. N,adspOflziewanie w,'zpfmip stała i(: jednak :'-ł<tnah!ą. s.p1':\,wa' !,omnika. kr{I('w::;kil'go. Ka win:;nę roku 1)24 po",Ódź podważyła fibry nm"tu TlIJlIskil'l::<). Wl:\llzp miej,,-kip z.l,lo"ydowaly po4awienic nowcg'o mostu. RÓwno{'z.cśl1ie z prz/'lJllll0",vq, okazała :sit: kOllieezność jJ't'wnYl'h przemian poziomo'Wydl. zwłaszcza. ocl :o;tro.ny phll'll TUIII"kiego. HolJoty około Biwel:l'cji pr0wad:i( się mają w pO}Jliżlł miej"'(':I. w kt(lr,:;u pr:lwdopollohllic tał stary zan1Ck krÓlc\\ :-;ki. łt{J\v]Joezc]Jie mia'-'tO' jt'O'ljęlo hal'llzo UCZl1t' pntlcP. :-;kierowalł ku zllllJ(lprll'izow:J1in i H]lilkz{'uill n:tjstr,;z.cj (lzielnicy mia,.;ta. HrÓIlki, z okoliC'ą llajlJliższą. Z:mipdh:ma "Zf!l miasta ma wedle pla,w'lw władz lIIiej-kie!t St1l1ą(' z I'Z:\.OIll ]Ja llLJWOCZC..;;ucj wy::;ok(lHl'i wielkomiejskiej. F.1kty te': praee '\\ okoliry grodu, praee okoIo p(hlui/'sil'ni:lllzi('IBi('y praw\Jhrz1'żnej, :t wre"zl'ie przypcmnienie, że sto. lat temu komitet ohyw;ttelski ]Jl'ag'uął stawić piękllY pOlllllik 11 ie:;zkow i I i Boleslawowi ('hrohl'(\lIl11 Ba plaru prz,ed Kattedrą (110 I'Z'Pg'O dla hraklł flludut-zÓ'W Bil' (1 o::'zło ), B:tsuuęły my:::l II pruj-ckl'iC' ł"JlllIJika Bole\'-'ł:l\vow"ki-eg'o. Inirja torem sl'ra wy lIył I'n'zydeBt miai<ta. l'ierwo-1Jlil' 1I W - je.ktO'wallo sta wir. pomnik II;} mocie. i pierwi;zy proj-ekt ma,,,tu 1irz'ł si( z tym 1'0tilu1atl'm. \V llłi('..;i!"ach letnich roku 1 f>:24 przetlh'żollo plau t"eJl ()misjoll1 1tt'-cjaIIlYJl]. z!ożonY;1l z t'złullk6w Jlag;"tr:ltu. :1rt,,,t(nY i i. t:.Z{>('Z sta.ła. sio tktualn:J z tIf!.'() 'WZ!...łf'f!u.

... ,.... ...

KRONIKA MIASTA POZNANIA

że ukończenie budowy mustu projektowalo -ię JImiewit;cej na miesiąc czerwiec 1925. a punielważ rÓwnucz'enie przYl':l(lnie HOO. rocznica śmierci Bulesław:.t Chrubrego-, wkaza.nqm 1Jyo połączy" nkończfmie mustu z, ubchodem Bole:5łalwuwskilll i l101Świcenipm kamitmia wt;gielnego pod. pomnik. Komi;-;jc :.ul huc zwo.łane. uznając bez za.strzeżeil myśl .-.;:.ullą, ohradowały m. i. głt"nvn:e naJ. kwestją miejsca, na którem pOlunik t.mąć -powinicn. vVemylowano dwie pod8tawowe możliw0r';d: miejsca llistoryczncgo i mIejSCa reprezenta'cyjncgo. )Iiejscc hi-::toryczne mogło. w za;-;adzic znaleźć się tylko w starej dzieln'cy pra-wohrzcżnej, odleglei od właściwego życia miejskiego. i uhogicj w odpowit' lilie te-reny. Wchouzily w rachubł;: miej:,ca: na mO'::\cie, przy brzegu \Varty po ,.;trcJllil' Ostrowia ku Psałt'crji albo wl'e'::'z.cie. po pra,wej rce Il<L terenip zburzofl€j szko.ly pod Krakm;er:l lub w pohliżu. Cz(ciuwo hi8tJrycznem. byłoby miejsce l1a wzgÓrzu Przemysława. Reprezentacyjne zaś, niehis.toryczl1e równocz€fmi'e, byłyhy miejsea: po. Bi:-5m:.ncku, .na dziedzińcu ZamkJ'VI)o'TIl, na skwerze mi\idzy ZamkiBm i Ziemstwem KredytowGm albo wrcszci na pl:.wu Wolności. Sprawa, miejsca nie została 1I:.t ra,ziel jeszrzc, załatwiona, \V trakcie tych spo.kojnych prz,ygotowail rozpoczf:ly .-;i(: 011chody 900-lecia. koronacji Bolesława Chrobrego. której to uroczybtoci poświęcił "Kur'jer Pozll<t11ski" numer gwiazdkowy. Z tej okazji w mief:.cie Gnieźnie. p.:nvstał plan 8tawitmia tamżp pomnika Bolesła wowi, najpwwdopodobniej hez widomości o przygot.)w.tniach poznmlkich. Złączeni,e si( .)lm pra-.;tarych toIir. Po>lski 'IV j-ednem dążeniu, mimo konkurencji, je8t zjawiskiem wysncf' symp:.ttycznem. - Puznań połąezy rozporzęeie l'r:'ley nalL pODlniki'el!l z rocznirą zg'ullu Rolcł:.\iwa Chrobrcgo, Hwiłcąc pamić wiekopc))lmej pracy Bokshp.va jaku jechlBj cału:=;ri, Z początkiem ,.:tycznia l!)2;) l\Iagbtrat miasta na .;zego przedstawił zamiar budowy pomnika, Hadzie Miejskiej. wyrażająr zar:'Izem. nadziej.::. że lll'orzytość Boh'o.;ła.wuw,;ka 'IV Poznaniu stanic' ,ił: urocz,ystośÓą ogÓlllopai14wmvą lIa naj.-;zl'l"szą skalt:- Rada Mi0jka wniosek a.kepptowala. lT chwała kurporaryj miejskich ujęta, została w llastę)J'ująeą uroezystą form\i: ., Wdzięczni i prze.i(ri ezci:.! i uwielbieni,em ula widkiegu króla - wł:tdcy - BolpsJawa ('hwbrego - uiezwyciężo.negu obrOllcy ziemi naszej. , niestrudzoneg,} pomllożyri-ela lJalistwa poL-kiego.