KRONIKA MIASTA POZNANIAliśmy wreszcie spełniony cel życzeń naszych", pisał recenzent teatralny "Dziennika Poznańskiego"4) a wtórowała mu w tern liczna rzesza widzów. Istotnie sukces krakowskich aktorów był bardzo poważny. Sprawiała to nie tylko dobra ówczesna konjunktura, jak odbywające się właśnie targi świętojańskie a niemniej sześcioletnia przerwa w widowiskach, ale także praca zespołu i dyrekcji oraz to, rzadko spotykane, zrozumienie poznańskiej publiczności, która zawsze popierała teatr narodowy i była w istocie rzadkim przykładem czynnika współtwórczego w formowaniu się sceny narodowej. Trzy wspomniane czynniki, dyrekcja, która układa repertuar, aktorzy, którzy go realizują, i publiczność, która go przyjmuje, ściśle zresztą od siebie zależne, warte są tutaj osobnego omow1enia. Rozpoczynam od dyrekcji. Mając przed sobą spis wszystkich sztuk, granych w tymże roku, odrazu spostrzec można przewagę w nim sztuk narodowych. Jest i Fredro (zarówno ojciec j ak i syn) i Korzeniowski i Kraszewski i Szujski, Kamiński, Anczyc, Kozłowski i wielu jeszcze innych. Nie wszystkie wprawdzie sztuki wspomnianych pisarzy są narodowe w ściślejszem słowa znaczeniu, atoli taka Anna Oświęcimówna, Miód Kasztelański, Twardowski, Krakowiacy i Górale, Wiesław, Zemsta, Pan J owialski i t. d. robiły na publiczności wielkie wrażenie i to przedewszystkiem swym narodowym charakterem. Szczególną sympatję naówczas zyskali sobie Fredro i Anczyc, których utwory też najczęściej grano. Widać w tern, zwłaszcza w stosunku do Fredry, poprawę, gdyż jak wiadomo, jeszcze nie tak dawno zwalczano w Poznaniu dość ostro komedję naszego polskiego Moljera. Razem z dyrekcją zasługę w działalności tegoż teatru dzielą artyści, od których pracy szczególnie zależy powodzenie każdego dzieła scenicznego. O artystach krakowskich można mówić tylko najpochlebniej . Same za siebie mówią nazwiska takie jak: Hoffmannoiwa, Modrzejewska, Kwiecińska, Rapacki, Hennig, Benda, Wolski i Ładnowski.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr2/3

4) Dziennik Poznański z r. 1866 nr. 130.