KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr2/3

Dr. Schipper powtarza za Roscherem twierdzenie, że rozwój cywilizacji stoi w odwrotnym stosunku do bezpieczeństwa żydów, dlatego więcej było pogromów na zachodzie niż na wschodzie " ) . Wieki XIV i XV są szczytowym punktem nienawiści do żydów. Często zarazy, związana z tern ogólna panika, podejrzliwość, obok coraz silniejszego rozwoju ekonomicznego różnych społeczeństw, tworzyły łańcuch przyczyn dla rozlicznych wybryków. Przeważnie wyzyskiwano pierwiastki religijne, posądzenia o bluźnierstwo, zabójtswo rytualne dzieci, znieważenie Hostji itd. Już wcześniej, w połowie XIII w. papież Innocenty IV. bronić musiał żydów bullą przed zarzutem rytualnego mordu, zakazując rozsiewania nieuzasadnionych i niesłusznych pogłosek tego rodzaju"2). Z końcem XIV i przez cały XV w. ogniskiem antysemityzmu są Niemcy. 1319 i 1349 r. wypędzono żydów z Wrocławia, podobnież w latach 1453 i 1455, z Magdeburga 1493, Wiirzburga 1489, i t. p. Za tym przykładem szły Czechy (Praga 1483), WTęgry (1494/5), i inne kraje 63 ). Polska, zwłaszcza zachodnia, nie pozostała głucha na owe echa z zachodu. Wskutek prześladowań żydowstwo immigrowało silnie znajdując opiekę w naszem państwie. Równocześnie jednak miasta opanowane w znacznym stopniu przez żywioł obcy, niemiecki, stanowiły podatny grunt dla reakcji, nie dziw więc, że dawały chętny posłuch zagranicy. W Poznaniu również nie obyło się bez pogromów. Pierwszy miał miejsce w roku 1367, drugi głośniejszy w roku 1399, związany z legendą o trzech Hostjach. W XV. w. znamy trzy pogromy w latach 1434, 144? i 1464, ostatni łącznie z pożarem miasta, o wzniecenie którego posądzono żydów O"). Ponieśli oni straty, zdołali je jednak wkrótce w dwójnasób odzyskać. Pogromy większe znamy tylko w miastach, prowincja szlachecka zadawalała się sporadycznemi najazdami na żydów po wsiach będących w zastawie. 81) Schipper, 1. c. str. 139-140.

.*) Ptaśnik, l. c. str. 220.

03) Ptaśnik, l. c. str. 230.

«) Schipper, l. c. str. 282-84., Ptaśnik, l. c. str. 227, 229.