NA MARGINESIE RZĄD. PROJEK1U USTA 'YY O GMINIE M. 223prezydent miasta, może być roz\yi;p.ana tylko na moc} 'lcllwały Ra.-I)' Ministrów, powzięej na wniosek Ministra Spraw \lVewn'itrZJlych.

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1924.11.30 R.2 Nr11

\IV orzl'czeniu, l'ozwiązujacpm radę miejskI!, mają być podane powody rozwi:Fania". .

Art, !)t] ilhJŻll:1, przyją hez z:ttrzeleil, Rwczą, j,e:st :sluszną a w inter-esie pillIstwa i m:ata, w:ska:zaną. by wladza nadzfwcz;1 mia'a prawo uchylić uchwalę Rady miej;kiej, ktbra stoi w i3przeczności z m:tawami, Tcg'o rodzaju postanowieniami obw:\rowane są wzclkie ust wy samorząuowe. In:\-l'z,ej przedstaia się kwe ;tja art. 105. Prz:ep:s ten przewiduje m0żność rozw'ązania Rany miejsk:'ej np. w Poznaniu przez l\Iinistra Splaw W-ewnętrznych na wnio.;,ek wyuziału wojewÓf1zki-cgo, przyczem nie po(bje w jakich wypadkach rozwiąza1ie Rady miejskiej j'eoo,t do.puszczalne. Innemi s:owy: p o z o s t a w i a tę k w e s t j ę B W o h o d n 'j o. c e n i t' Iillistra. (Okorczność, iż w dekrec:e rozwią.zującym mają być podane powody rozwią.z3Ilia, n:e ma znaczenia, prawrmg.J, bo każdy podany pc'wód je,t wówczas prmvnym i dopuszczalnym), Int€ncja projektu }e:st nadto. przejrzy3t:\'. Nad zarządzeniami 'Wladz administraeyjnych wisi us.tawcznie mie'cz Damoklesa, w postaci sądownictwa administ'acyjnego. W wykonaniu art. 73 kon3tytucji z2powiauając'iJgo, iż ,.do, orzecz,enia o legalności aktów administracyjnych w zakre:5ie admini:5tracji tak rządowej jak i samorządowej, powola oso.bna Ilstawa sądownictwo. auministm('yjne.... z najwyż,zym tryhunlłem adIIlin::;trn-cyjnym na, czole", _ zorganizowano tenże tryhunał ustawą. z 3 sierpnia 1922 dz. ust, nr. 67. Art. tej u:5tawy postanawia. i'ż z pod orz:ecznictwa Trybunału w y ł ą c z a s i ę sprawy, 'W których wladze administracyjne uprawnione ą do rozstrzygania wed ł u go s w o b o d n c g o u z n a n l a.

Art, 105 projektu. zezwalają!' na rozwią.zanie Rady mieJkiej, a nie prz:epi:5ująe konkrrtn'e w jak:ch wypadkach lVIinister ma prawo Radę rozwiąza{', - dopus'zcza, na rozwią.z:\uie Rady miejskiej wed ł u g s w o- h o d 11 e g o u z Ił a n i a ?Ii i n i s t r a,a w ten '>po.sób pozhtwia rozwiązaną Hadę miejską. możności zaskarż,enia decyzji Ministr prze(l Najwyższym Trybullał't)m Administra c y j n y lll. Kwestję 11ależy staw'ć pro-to: aIno konstytucyjnie za)J'Jwicdziane ustawoda'Wstwo administracyjne jest. alLo. go nie ma. Akt

KRONIKA MIASfA POZNANIA

rozwiązania Rady micji\kiej. jest nMv"kroś aktem administrac,yjnym. Jeżeli autor pnjcktu uważa za w.ka.z<me umieszczenie przepisu <) rozwiązaniu Rady miejsk!'ej, - niechaj go umi'eści, ale rówlloczefm'e nicchaj \precyzuje, l)rzypar1ki, w których Hadł: miejską rozwiązac wolno. 'V ten .5po:>óh da możno(;ć rozwiązanej Ha(lzie do zakarżenia oekm!u l\Iinistra, zaś sądow-i administracyjnemu usankcjonowania aktu rozwią,zania, ]{.ad)>'. Po:-;tanowien:e k\Vetji takie, jak wart. 105 projcktu, wzbudza pod'ejrzc-nic, iż czynniki JJl'arodajne obawiają .;i(: Sldu adminiRtracyjnego. prz't'z 00 'wytwarza nieufność <.10 władz centralnych. Powolywanie się przykładowe mi pl"U-;ką ol'dyllacjl miejską ( 79), zezwalającą na roz,wiązaniB Ha(ly mit'jskirj, Pł-zy('zf>m ordynacja nic przewiduj-e powodÓw dla których rozwiązanie moi'a nastąpić, - nie jcst trafne. Raz dlatego, iż rozwilzanic Ilady miejskO ej według O'l"d, niem. wymagaID aż d e k r e t u m o n a r - C h y, powtóre dlat-3go. iż dzisiaj wchodzi w gr kon,;tytucjn marcowa, ktÓra wart. 73 poddaje \"yraźnie orzeczenia o legalności 8,któw władz administracyjnych orzecznictwu sądów administracyjnych.

(Dokończenie nastąpi.) S t a n i ," ł a w C z a S "z.

PHZECIW ROZEHWANIU WIELKOPOLSKI.

Na f;kutek pewnej niedo::,tatecznot;ci lokali w Toruniu oraz starail m'asta Bydgoszczy w kierunku uzyskałlia urz,ędu wojrawódzkiego powstał w rządzie proj-ekt zmiany granicy woj8w{)(lzt-w:! pomorskiego kJ3ztem obszaru wojL"\vÓ(1ztwa poznain;kiego. Przyczyny wła{;ciwe są nie::;ły('hallie błah'e: gdyhy brak lokali miał detydmvać o słu:5zności i prawie posiac1ania urzędu wojewódzkiego, byłby to wzgląd w każdym razie dziwny. Bydgosz('zl jest obecn'e miatem wiclldcm: al2 czy to pow{)(l do ustana wiania tam urzędu wojewódzkiego z tą prym:tywną gvvarailc ją. że są tam potrzebne lokale? Urząd taki jak 'Woj-ewódzki w normalnych wa;runkach powinien pmcować prawie wyłąeznie w drO<.lzB korespondencji, a o szybkość przesyłania wiadomości nie powinno być' kłopotu w epoce teJ.egrafów, telefonów. mdja, sam,1ehodów i s<tllwlotów'. "Sic chcBmy przeszkadzai' mia,>tu Bydg(l-zczy \V d'1żonin do umol"

221)

aiellia swego zlIaezenia. ehoi ruc-h cały kirrowany j08t pewną :lllimozją do Poz1J:\lIia. ,,\11' z dmgiej strilllY Z\V:1ży{ wypad:\, żr st.aremu ezeig-odnenll1 Toruniowi. zamkni(tE'JI)u ze w,;zrdl "tron przez militarystycznr p1'al'(' NieJllI'{)'lv. chl'(, ",i odjąr poważny czynnik rozwojn, poezem mia'ito hi"torycznp "vadnie do sz:nego tłumu mi:\t, a Bydgoszcz, która ma ozi"iaj \\- Pol:,e{' najlep:-\z'0 "zan:;e: rozwoju. wł:\snpm poio7.!'niem hlogo"lawiona'w ,;zezl;'ście gospod:\rczc. odbirra Toruniowi 1\l'7ąd \yoj-ewódzki- AlI' nie nao,za W' tem 1JlJzpośrednia krzyw!la,. CÓż, kiedy Bydgoszcz, odpadająe od ,yojewÓdztwa pozn:uiskiego, przyczyni s't;' do znboż(>llia wojewlldztwa poznaiikiego i tern sam{'m do powiększPllia cil;'żarów krajowych przypad:J.jących na, mia!'ito Poznail. !.\ie doM 'lVszakż<, na tl'm. projdzt cały n:c, kontrntuje ",iQ od'crw:\niem od Wiel ko ll01 -ki niezbdnej okoliey Bydgosz.czy, t. j. powiatu bydgoskieg'u z'emskiego, ale roz:-\zcrza te: a n ek"'j I: na powi:\ty wyrzyski, sznhillski, inowrodawski i strzciill",ki. I oto Iloczekalibyf;yny sic: krzywdy nie"łych:ll1l'j: kol"bha W'ielkopol<;ki zlIf;talahy oderwana od Wielkopolski. A stałoby si!: to w droclze prostego rozporzdzcJ.i:J. Prezyclenta Pmlstwa, 110z możności ohrony ZP 'itrony "':f'lkolIolan. Gdyhy tak dahcp pogwałcono IÓ;torj i fradycjQ, zaiste trudnoby bylo znaleM z'\Yi!zck mic:t1zy nowem a starem pallstwem pobkiem. Nadt0 og-OllJcolOhy 'VicIk(Jpolsk z J10'liató'\v n:J.jbog:J.t,;zych. Dla cz,,"go? Bo wojewÓdztwo p()morki(' pono za sb.h£.

Z tego prosty wni''''ek: hra{' temn. f'O posiada, a :lif'ch wojew{H!ztwo p3znali"kic_ które' w"'p61nym, zje'dnoczonym '\Vysiłkim stało się tern, czm jest, n i'''' ch ono zejdz'e na kopcinszka w pailstwie, bo historja i shl"zno{' - to nie w porównnni1l: z kw('-;tją-... lokali hiurowych. prawą tą, w Ilajeiężiizy :;p,)sób mogąc:1 ukrzywdzić \Yirlkopolskę i jej <;tolic w pierw -zym rzllzie, zajęla s w dniu [1. grudnia Hj4 1':1I1a miejska i uchwaliła po refcraeie r:\llllego p. Kucharkiego, z lliepotykal1:! praw:p, nigtly j()dnomYRlno{':ą. uwczy.,;ty protest przeciw rozerwaniu 'Vielk,)polski,. wypowiadając na ostatecznoRć zdanie, że' woje\\'ótlzŁwo zbyŁ słabr '\Vinno byr rarz,ej zlikwidowane w intere"ip oszez(lllociowym niż I'Oz:,;zerzanD 7, krzywdą. wojew{Jozhva innego.

Rezolucja ta brzmi jak następuje: IZważywszy , l. ŻI' odłączeni'\." G powiatów od wojcw('lztwa pozmui"'ldeg o 7'O..yiohl pohkiego na Pomorzn licwbnie nie wzmocni,

KRONiKA MIASTA POZNANIA

2. że odgrywa tu rol tylko niedobÓr administracyjny woJewództwa wzglę(ln: stlfostwa krajowego pomor;;kiego. żn jednakże zamierzone prze"unięeie gran' c za<;adniczo llie zmienia sytuacji fir(ansowej, - przeciwn:'e, spowoduje znaczne 'wydatki 11eorganizlCy.ine, tak, że ni,e l)rzyczyni :-\:r: dO' lla.prawy Skarhu Palistwa, przewidzianej w ustawie z' dnia :11. lipca 1!)24 o na-lwawi,e Skarbu Pmbtwa i I)Opraw:e go:-opodarstwa po:pcznego.

3, ż'e kwest ja stolicy województwa pomorskiego jest ouecnie obojętną, 4. że natomiast ()drywt się powiaty. historycznie od wieków naleźą,ce do vVi.plkopolski, związane z nią r{lWnrm prawodaw.-twem i adminiRtracją. 5. że odrY'va s:ę podatkowo najsilll'cjsze pO\vi:\ty, ktUI"t" l'>ą podwaliną dzisiejszej affinini .tracji wojcwÓdzkipj [Joznail::ikiej. 6. że odrywa się rówllOCZeS1lIc częą' zakła(lÓw krajowych przez to stwarza się znmi'Jszanif' w arlministr\c.ii krajowej, 7. że przed mł-fikacją prawodawstwa we 'w-zyst.kich woj,e,vÓdztwa<'l1 jakickolw:ek przesunięeia ?,rauie wprowaclznją zamęt j-eSZCZH większą dezorg:\nizację, 8. że mia::;to Pozn:ui, jako stol"c:\. Wielkopolski. straciłoby moralnie i materjalnie, gdyż clophea 20% do ogólnej arlmiui,tracji krajowej z tytułu utrzyman:a 8amorzdll woJewódzkiego, Rada miejRka stoI. miasta Poznania uchwah z:tlożyć sprzeciw co do odlącz,enia 6 powiatów od woj-ewÓdztwa poznm'lkipgo prosi W!:H]z-0 rząclmvp o odstąpieni!' ocl tego pr.'jPktn. .Jeżeli obstawanouy przy zmian'p, g-ranic wojrw{;dztw, \\' ffiOwire bęt1ących. to j.cdYlIip, możliwem J'oz\viązan'l,'m pJ'awy mogiouy być przyłączen:e całego ol,szalH woj,ewództwa do woj-ewództwa pozn:l1iskieg o , co przyczynilol.JY <;;if! nirwątpliwit' !10' sanarji Skarbu".

KHOKIK.\ l\llEIĘCZKA.

(Lif;tf'p,\fl 1H24).

.j. Protl'ł-'t Hady 1!iej>'kiej prz,'ei\\ [lI ojek tO\\ <memu uderwaniu B jJowiatĆJw od województwa poznallKkil'g;o. (?rzegÓły o!'obno).

17. Prelydnt. Cyryl RMaj,;ki mianowany mini"trrm ,;I'HIW Wł'\VnftrZllydi.

21.- ;,. ignacy P:Hic)'(,\\:5ki 1. llw.łżonką w l'u:llt:1niu.

"t"2. !if;wpacla: obiad u PI'. Hw:aj::;kich. uroezy"te )lUiel1zł'llic Ra<ly .\Jiejskiej, rant w Hatuf;ZU.

2;I. Ih;t0I':llla: wręczeni!' dyplomu doktora hunoris cau::'a wyuzialn fi!ozofiezfiI'g'o Uniwersytetu Pozn:ui:-<kiego, hollt mallifestaeyjny :5towarzyszell przed Bazarem, nadaJlip członkostwa honorowego przpz Towarzystwo POW"btIIC{)W i 'Voj:tk{m', l'rzpd,,:,awif'ilk ..l\farji';. 0I'iell"kiego w Teatrz£' Wit'Jkim.

2.1. li::'topada: ::iniadallif' w Hatu:5zu, akademja, Ul'ządzolla pl'zez Komitet pomoey dla illteiigeneji. koncert ;-;ymfollicZliy (solistka Irena. Dubiska). i). li,.,topa.la: pnyjlteip p. PmllJrcw:skiej przez Towarzyr-;kie Kolu Pa 11, bazaor ludowy, SiłLilcckiego "Spadkobierca".

w 'l'l'atrzc Poh,kilJl. iB. lit-topada.: hołd młDuzieży ;nUlazjul1I im. Pa1ll\rewkiego w Teatru' Polt'ikim.

4. POŹep,II:Lllil' Jirr,zydl'lIta Hataj"kir'go: uIUąd lllinł:-t.ra "praw Wllwnęt.rznyrh, m.l, rlworcu prZCL reprezen.tantów wladz, magi ,;trat, radę mirj:-<ką-, \\-yższych i delegowanych urzędnikó"\\ miejskich, l{<Uml'a:nj honorową policji, orkiei5trę wojsKOWą i kolcjowt, Przybył rÓwnież p. Padercwi'ki w towarzY8twie T', trakacza. Prczyd('ut Ra.tn.j,,,i wziął w mirś('i" p{)JroczllY urlop bezpłatlly. ClYl1ności prezyuent:1 miasta przejął wieeprpzydpnt Ił, Dr. Mikolaj Kipdacz. 25.-26. Sejmik Związku SpÓłdzielni Zarobkowych i lo:5l1otlarczych.

'27. Kongres :5p6ł(lzielczy. Stwo\"zpnip w:;zechpo1skiej Unji stOW:lrzy:-;zPIl spóldzielczych. 1H. Wyst.awienie "Legendy Bajtyku", .Feliksa Nowowiej:-;kicgo \\ TeatrzB Wielkim. Bankiet na czeHI\ Nowowiejskiego \V złotej "aIi Ratusza.

KR():\IK.\. MI.\ST.\ P()Z/\_\:\L\

\\ dniu 30. li..;toJla{la l]okoll,tł K ". K;mlYhal-Pryma" p08wii; 1'( ma lIlO hihljotrk ,]arow:lIlyl'll rrZl'F. Wirlko]Jobkl: 'Wołyniowi.

Hząd r(lzl']ai p1"oje.)t rozpurF.ądz"uia l'nzydl'llt,l Rz('ezYFopolitl'j.

7.llIierzają-eeI!0 do zn"1\\ nania l'oharÓw praecwllikÓw "<llllorz,ąclowyeh l 'loboraIlIi urzęllnik{,,\" !'ail-.tW( wyeh. Projekt. tI'll 'wywolał Og:rolIl'!\ł' 1'0J'UtzOiie, uważany jako radykalny atak J:\ ",un:! istot sanorządu.

Xii. trrrnie miQllzyn<lr(1dowym wy"ul1I:,:li Nit'llH'Y żądanie ul11iędzynaro !lnwienia Warty i Noteei. W KOl11i:--ji Ligi Narol]Ów !,rzp,;zp,U. mimo "\lorn Pn],;ld. ]JrojP\;:t tf"l \V złag:ollzonl.'j fmllli,'.

'\UTA'!'K_-\.

'1.1' wzg:l"dów technicznyeh ol[kładamy opi::, przyjęeia Pat[I'f('w"kil' W' O!;iZ lll'zeg:]ą(l '''ydawniez tlo numprl Jla<:t<:pI!Pgo.

TREśĆ:

l{ozwój Pozlla.lIia, )Jocl ,'ządami pol:skimi (.Mowa. J'n'lydenla. [tat<łjski6g0). - Na margin€sie rządowego projektu ustawy o g"llIillie miej..;kiej. (Stalli:5ław Czasz). -- Przl'('iw rnz('J'\\"alliu 'ViplklJ)Jo!sld. - Kronika miesięezna. - Notatka.

Nakładem Magistratu stoł. m. Poznania.

Redakcja i AdministracJa: Poznań, Ratusz. pokój 74

O!Jbitu w Omkarni Robotników Cmześcijańskich Tow. Akc. w Poznaniu.