Z DZIKJOW, GIMNAZJUM POZNAŃSKIEGOo "rozkładzie nauk" 4) podkreślała ona, iż jest to "gimnazjum królewskie", a na pierwszem miejscu stawiając język niemiecki, dowodziła, iż "wiadomość (tego języka)... potrzebna jest w Prusach Południowych dlatego, że tenże jest językiem dworu pruskiego" . "Porządek szkolny" czyli regulamin nadal w Ki przewidywał, że "chłopiec mający być przyjęty do najnlZszej klasy gimnazjum powinien przynajmniej już mówić, czytać i pisać po niemiecku". Takie były idee przewodnie dyrekcji gimnazjum poznańskiego w początkach Księstwa Warszawskiego. Podkreślamy, że działo się to w Poznaniu, który pierwszy przywitał wojsko francuskie na ziemiach polskich i skąd na całą ziemię polską rozeszło się hasło do wyzwolenia się z pod jarzma pruskiego. Przyczyną takiego stanu rzeczy była ogromna tolerancja ze strony polskiej i duże zrozumienie dla nauki szkolnej i korzyści uczniów, oraz obawa, aby przez usunięcie nauczycieli i nagłą reformę nic zmącić porządku i nie wprowadzić zamieszania. Wogóle rok ten 180(3/7 był ciężki dla szkoły. Przemarsze wojsk pruskich i francuskich, formowanie polskiej siły zbrojnej, zmiana administracji pruskiej na polską, niepewność co do dalszych losów ziem polskich, nie mogły pozostać bez wpływu na tok nauki. Nie mogła ta nauka toczyć się normalnie, choćby i dlatego, że sam gmach gimnazjum był przez pewien czas obrócony na użytek wojsk francuskich. Wykłady przeto w gimnazjum odbywały się wedle dawnych przepisów pruskich i przy dawnym składzie }>ersonalnym nauczycieli. Stan gimnazjum i tok nauk możemy sobie dość dobrze odtworzyć na podstawie ówczesnych raportów. O zadaniach, przeznaczeniu i urządzeniach wewnętrznych dobrze informuje obszerna relacja Wolframa: 5 ) "Gimnazjum królewskie w Poznaniu jest razem z szkołą uczoną i miejską, którego trzy niższe klasy szkołę miejską, trzy zaś

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr2/3

Czas czytania: ok. 3 min.

*) Archiwum Państwowe w Poznaniu, Izba Kdukacyjna 42.

5) Archiwum Państwowe w Poznaniu, Izba Edukacyjna 42. "Rozkład nauk w gimnazjum tutejszem dawać się mających".

KRONIKA MIASTA POZNANIAwyższe właściwe gimnazjum składać mają, nauki przeto w nłem dawać się mające na dwa główne podzielone są wydziały. W pierwszym wydziale uczyć się ma młodzież w powszechności użytecznych i w każdym stanic potrzebnych wiadomości, i do tego być doprowadzoną stopnia, aby częścią w wyższych klasach - dodając ciągłej pilności dalszy postęp w zawodzie literackim czynić mogła, częścią aby oddaliwszy się z czwartej klasy dla poświęcenia się jakiemu miejskiemu rzemiosłu posiadała wiadomości i zręczność, któreby ją do tego celu sposobiły. Drugi wydział zaprząta się przedmiotami przysposabiającemi uczącą się młodzież do nauk akademicznych. ,W! tym wydziale szczególniej uczyć należy starożytnych języków, nie zaniedbując jednak i innych potrzebnych uczonemu człowiekowi wiadomości. Wiele rzeczy, których się w pierwszym wydziale, ogólnie jednak tylko i początkowie uczyło, w drugim wydziale obszerniej i systematyczniej traktowane być mogą. Prócz tego wchodzą do tego wydziału nauki, na miejsce tych, które jedynie dla młodszego przeznaczone są wieku. Z tern wszystkiem, związku obydwuch wspomnionych wydziałów żadna ścisła granica przecinać nie może, owszem jak z jednej strony zaraz w niższych klasach dawać się będzie dla młodzieży język łaciński, tak z drugiej strony wolno młodzieży mającej chęć do poświęcenia się na przyszłość stanowi kupieckiemu, gospodarstwu wiejskiemu, jakiemu kolwiek kunsztowi i t. d. korzystać z nauk wyższych klas, a tylko od uczenia się greckiego i hebrajskiego, przyszłemu teologowi potrzebnego języka, uwolnioną będzie. Edukacja jednak szkolna nietylko ten ma cel, aby przyszłego obywatela usposobić i zdatnym uczynić do miejsca, jakie w towarzystwie zajmować będzie, ale też, aby ukształciła w ogólności przymioty duszy i serca szkolnej młodzieży i przyłożyła się do doskonalenia na tury ludzkiej. Dalszym jest także jej celem rozpowszechnić pewną masę wiadomości, które się powoli potem między innemi członkami towarzystwa rozszerzać będą. Połączenie tych celów, szczególniej jest potrzebnem dla młodzieży, która w czasie nadawać ma kierunek duchowi narodowemu i przykładać się, aby tenże na wyższy poloru wynosił się stopień. Wypada więc, aby uczeń ćwiczył się. szczególniej w tern, co mu jest najpotrzebniejszem do jego przyszłego powołania, a nie tracił napróżno czasu nad rzeczami niepotrzebnemi. Niernożna jednakowoż za rzecz niepotrzebną uważać wszystkiego z przyczyny, iż niernożna wprzód z pewnością oznaczyć praktycznego użytku, który mu przyniesie to, czego się nauczył. Niedosyć, aby uczeń się zaprawił tylko w tein co mu może posłużyć do ułatwienia jego przyszłych zatrudnień, owszencujako

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr2/3 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry