KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr1

Każda gmina musiała oczywiście mieć jednostkę lub ciało kierownicze. W źródłach poznańskich występuje t. zw. "ep1scopus judeorum" 21 ). Nie znamy jednak wcale jego praw, obowiązków, zadań.

N ajprawdopodobniej był to naczelnik gminy żydowskiej, a może nawet, - o ile takie twierdzenie nie jest anachronizmem - senior generalny Wielkopolski. Z końcem XIV w. był "biskupem żydowskim II niejaki Pech.no, również niezgorszy lichwiarz 2a ). Z duchownych kierowników gminy, rabinów, znamy rabi Mojżesza z Halli w latach 1458-1474 i Mojżesza z Bambergu, który był w Poznaniu w r. 1474 23 ). Więcej szczegółów zachowało się o sądownictwie żydowskiem. Jako ludzie książęcy czy królewscy, podlegali żydzi tylko sądom książęcym, królewskim i wojewodzińskim. Wzywać na sąd mógł również tylko panujący lub wojewoda *.). Mówi o tern już statut bolesławowski, wspominając zarazem sędziego żydowskieg0 25 ). Sędzią żydowskim nie musiał być żyd, był to zastępca władzy, najczęściej wojewody, a załatwiał sprawy sporne zarówno między żydami, jak i żydami i chrześcijanami. Wyroków nie mógł wydawać sam lecz łącznie z radą żydowsk ą 26). Sądy odbywały się w synagodze, lub inne m dowolne m miejscu, przedpołudniem 27 ). W procesie żyda z żydem, jeśli oskarżony nie stawił SIę na żaden z 4 terminów, przegrywał proces 26). Chrześcijanin jako świadek przeciw żydowi, mógł stawać w sądzie tylko w towarzystwie 1 żyda i 1 chrześcijanina (specj. w sprawach kryminalnych). W razie zaś fałszywego posądzenia kryminalnego stawał z 2 żydami i 2 chrześcijanami.

21) Leksz. I. 701, 1100, 1130 etc.

22) Leksz. I. 13-il a.

23) Perles, 1. c. str. 5, dr. Lewin L. Die Landessynode d. grosspoIn.

Judenschaft, str. 7; 23.

24) Schorr, str. 6.

»») Blach, str. 85, 91.

26) Schorr, str. 6, Blach, str. 91.

2T) Blach, str. 93.

29) Blach, str. 89.