ŻYDZI POZNAŃSCY W XV WIEKU 1379-1502

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr1

Czas czytania: ok. 2 min.

Wstęp.

Trudno dziś prawie znaloźć kraj na ziemi, w którym niema żydów. Mają teraz wszelkie prawa i stanowią warstwę ludności nadzwyczaj żywotną i ruchliwą. Zanim jednakże doszli do takiego stanowiska społecznego, toczyli przez szereg wieków walkę o byt. Walka ta, niepozbawiona momentów krwawych, nie była jednak tak ciężka i straszna, jak się ją powszechnie maluje i przedstawia. Podejmując w niniejszej pracy próbę naszkicowania obrazu życia i działalności pewnej ograniczonej grupy żydów w ściśle oznaczonym czasokresie i miejscu, zamierzamy na wstępie poświęcić kilka uwag natury ogólniejszej położeniu i warunkom bytu żydów w zachodniej Europie. Na podstawie literatury wykorzystanej do samej pracy rzucamy tu garść wrażeń "i refleksyj. Podzielmy je na odpowiednie punkta! I. Stosunek narodów do żydów. W stosunku tym rozróżnić trzeba dwa rodzaje: 1) Stosunek p a n uj ą c e g o do żydów, czyli r z ą d o w y (dworski) i 2) stosunek s p o ł e c z e ńs t wado żydów czyli l u d o w y . Pierwszy, rządowy wychodził z zasady utylitaryzmu i kierował się potrzebami względnie stałemi, często jednak bywał chwiejny, raz dodatni raz ujemny, co zależało od wielu okoliczności. Stosunek drugi, ludowy, (społeczny) stał na gruncie nie utylitaryzmu, lecz raczej konkurencji, współzawodnictwa gospodarczego. Wyraz i piętno nadawały temu stosunkowi miasta, stanowiące pod koniec średniowiecza pokaźną siłę. Oba te rodzaje ustosunkowania się do żydów były wzajemnie od siebie zależne, wzajemnie na siebie wpływające, przyczem jak już wspomniano, często stosunek rządu, czy panującego wahał się. N. p. gdy żydzi otrzymywali gdziekolwiek pewne przywileje i rośli przez to społecznie lub majątkowo, w razie przekroczenia granicy i miary, wywoływali reakcję społeczeństwa, a prawie zawsze "vox populi" zwyciężała. Często także na ten lub inny kierunek ustosunkowania się do żydów wpływało papiestwo, oddziałując zwłaszcza na panu

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr1 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry