KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr1

Czas czytania: ok. 2 min.

Niemiecki katolicyzm w tym czasie rozwinął działalność bardzo ożywioną. Znamionował ją z jednej strony niedostatek idei, praca ideowa w tym okresie dążyła do zbliżenia do idei państwowej pruskiej a niektórzy pisarze (Spahn młodszy) zdradzali nawet pewną skłonność do kompromisów z protestantyzmem. Punkt ciężkości za to leżał w organizacji politycznej i społecznej. Pod tym względem zrobiono bardzo dużo (prasa, stowarzyszenia, akcja społeczna, dobroczynna, związki zawodowe itd.). Trzeba też oddać Niemcom katolikom, że wszystka to odbywało się pod znakiem ideowo katolickim, pod którym bądź <:0 bądź stało centrum.

Pod wpływem niemieckich katolików duchowieństwo polskie rozpoczęło pracę organizacyjną. Wyszła ona z dwuch źródeł: z organizacyj istniejących już dawniej, w których duchowieństwo brało poważny, nieraz przeważny udział jak spółki zarobkowe, Pomoc Naukowa, kółka rolnicze - bądź też z organizacyj, powstałych z inicjatywy arcybiskupa Stab1ewskiego, jak Księgarnia ś. Wojciecha, Przewodnik Katolicki, towarzystwa robotników itd. Pomiędzy akcją centrową a polską zachodziły jednak znaczne różnice: centrowa obejmowała tylko pewną część społeczeństwa niemieckiego, którego większość była protestancka, i to większość w cywilizacji niemieckiej przodująca, gdy w zaborze pruskim całe społeczeństwo polskie było katolickie. Dalej akcja centrowa obejmowała - po niemiecku - znaczny zasób wiedzy zawodowej - u Polaków warunki nierównie trudniejsze skazywały zbyt często na samouctwo. N akoniec ideowe tło tej akcji w centrum było katolickie i niemieckie, polskie było początkowo patrjotyczne, przechylając się stopniowo coraz bardziej ku nacj ona1izmowi. Na takiem tle ogólnym przypadła działalność X. Warmińskiego jako wychowawcy młodzieży duchownej tudzież jako obywatela. Wychowanie kleru było rzeczą najpilniejszą. Walka kulturna dziesiątkowała, duchowieństwo. W chwili jej wybuchu liczba księży w obu archidiecezjach dochodziła 850 na 1 miljon wiernych, to w r. 1889 zmniejszyła się do 627, gdy liczba dusz

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1932 R.10 Nr1 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry