GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1816.04.10 Nr29

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

NrD. 29.

W Srodę dnia

Z Berlina dnia <f Kwietnia.

N. Król raczył Pruskiego Konsufa Pelleutier w Nantes zasczycić orderem Czerwonego» Orla drugiey klassy.

Cesarsko - Bossyiski Generał - Porucznik Xiąźę Dołgoruki «yiecbał do Petersburga, toi sarno Rossyiski Generał- Maior Soblonkfiff. Z Wrocławia d. 30. Marca.

Gazeta tuteysza zawiera podpisaną przez 20 osób odezwę do wielbiciele w zasług Polnego Marszałka Xiecia Blżicheraz Wiihlet a dt, tyczącą się pomnika, którY na cześć iego ma bydź wystawionym. Osoby te ofiarnią się w Śląsku (i w innych prowineyach) zbierać i przyimować składki, Vł zględcm samego pomnika na teraz tylko tyle poiriedzitćmozna, iż z przewrż iiących powodów wystawiony będzie w stolicy prowincyi przed iedną zbr; m tuteyszych, wmityscu dogodnera i nie zbyt

10. Kwietnia

1 816»odległem. Odezwa ta podpisana lesr, między rnmemi, przez nasrępuiące osoby: Xiąźę Biron Kurlandzki, Minister etanu Hrabi* Haugwitz, N aczelny Prezes Merkei, HI S> biowie Djhrn, Hen keI, Dankelmann, Frankenberg, Stosch, Saurma, Biskup Szymońskiy Księgarz Kom i t. d. Z Warszawy dnia 2. Kvietnia.

, Dnia 3 i z. m. odprawiła się na dziedzińcu Saskim wielka parada woyakowa, w obecności N, Królewicza Następcy tronu Wirtembergskiego i J. C. Mości Wielkiego Xiecia KofZ' Stantegł). Cały garnizon stał l rozciągnięty szeregami przez nowy świat i Krakowskie przedmieście, a potem przeciągał przed powyźey wspomnionemi N ayiaśnieyszemi osobami. Po s&erkzoney paradzie, cały główny Sztab, Geneiałowie i Władze cywilne uda.

zamyśla przepędzić nieiaki czas W Łamanie-, gdzie się iuź iey syn, Xiążę Gustaw, z nauczycielem swoim znayduie. Z Hannoweru d. ij;. Marca.

Xiążę Regent Angielski dał wielki krzyż orderu Gwełfów Xiążęciu Sasko Kobuvgskiemu Leopoldowi, Xiędu W ellingionowi, Lordowi Stewart, Margrabiemu ńuglesca, Xieciu Blucherowi, Xieciu Hardenlitrgowi i Xieciu Metternichowi. Mianował takie kilku Kommandorów i Kawalerów wspomnionego orderu. Z Londynu dnia ijJ. Marca.

Opozycya odniosła zuptłne i cale niespo« dziane zwycięztwo nad Ministrami, (. azttf nasze, wedle stronnictwa swtgo za lub p r z e - ciw Ministerium, rozmaicie się w te* mitrze wysłowiaią. Kuryer piszt: "U czmd'y (dnia ijj.) wprowadził Kanclerz Skarbvwy w Izbie tjiźszey rzecz względem pod tku od doihodow. Wniósł on o zatrzymani, go na czas nieiaki z przynależ) tem ograniczeni« m. Po długiem umawianiu się odrzucony z. s ]I wniosek w 238 przeciw 201 głosom, feziav millionów, które podatek ten miał przynitść, zastąpione bydź muszą innemi sposoby." Teraz usprawiedliwia Kury er podatek od dotu z Me- chodów, mniemaiąc, ii nie było lepiey obrachowaney daniny nad tę, która i skntrę i żyiącego za granicą zniewala do poświęcenia części maiątku kraiowi swemu; ubolewa on, a z nim, iak się domyśla, i kray cały, ii wniosek ten nieprzeszedł; "albowiem, dodaie, mimo naylepszą chęć niepotrafią Ministrowie wymyślić innego podatku, któryby tak dobrze i tak łacno trafił do celu, iak po«datek od dochodów. Trzeba nam będzie zaciągnąć pożyczkę, i wśród pokoiu pomnożyć dług kraiowy, albo też naruszyć musimy fundusz umorzenia, i dźwigać 800 millionów kapitału i 45 millionów roczney prowizyi, nie posiadaiąc środków zmnieyszauia ii była Królowa Szwedzka teaQ dwoiakieeo dłuau-, lub nareszcie akcyz ej,ly ble do zamku, gdzie woyskoui przez J. C. Mość Wielkiego Xiecia, a cywilni przez 3W. Namiestnika, stawieni przed N. W.

Xięźną Króle wieżowa, Wirtembergeką, oraz przed N. Królewiczem, przypusczeni byli do ucałowania ręki Wielkiey Xieiney, którey JW . Namiestnikowa przedstawiła potem znakomite Damy. Z Petersburga d. f$. Marca.

N. Cesarz podpisał nową taryfę. Wprowadzanie rafinowanego cukru i towarów iedwabnych dozwolone. Drukowane bawełnice i rum zakazane iak dotąd. Co do sukien, zrobiona iest różnica między czarną i innemi ftrbamit Cesarz rozkazał, ażeby tuteyszy stan kupiecki wybrał z pośród siebie członków do Komitetu, końcem wypracowania pospołu z dwoma Radcami Ministerii skarbowego, proiektu do utworzenia izby handlowcy. Z Wiednia dnia zj.. Marca.

Podług naynowszych wiadomości znaydoWali się NN. Cesarstwo dnia 15. w Brescii, a dnia 2 1. ziechali się razem z Arcyxiężną Mar ją Ludwiką do Werony, gdzie ich ietłnym dniem poprzedził Xiąźę Mettemich, który tam z Medyolanu przybył. Arcyxiążę Maximilian powrócił diolanu. Podróż Cesarza. Dnia 30. do Wenęcyt, Triestu, potem do Dalmacyi i na Lay bach do lnspruka, gdzie stanie dnia 10.

Ulaia, a 1 5. hołd przyimie. Potem uda się uoSalcburga, i przed Bożem Ciałem powróci do Wiednia, i znowu opuści 6tolicę, zabawi w Baden 6 tygodni i zamyśla potem odprawić iescze podróż do Gallicyi. Od Menu dnia 27. Marca.

Król Wirtembergski wyznaczył Kommissyą z 12 członków, przeznaczoną rozpoznać po» stępowanie Ministra skarbu, Hrabiego Mende/slohe. Upewniała, wyższyć, i nowe nałożyć podatki na drzwi, okna, czeladź, mydło, świece, piwo, słód i wszelkie inne przedmioty konsumcyine. Ląd stały, gdzie tanicy żyć można, zapełni się Anglikami, a kray macierzyński podupadnie. Przez podatek od dochodów mniey. by w)chodziło pieniędzy z pojedynczych ktesztni i wiece y wpływało do skarbu, aniżeli przez inny jakikolwiek bądź sposób, gdzie pieniądze kupowane 'i przedawane bydź muszą." Morning ChronicIe (iak wiadomo gazet! oppozvcyina) tryumfuje. Zwiastuje ona zwycięztwo nad Ministerium t r z e m a wykrzyknikami, i mówi potem: "Winszuicmy kraiowi naystrdeczniey eczęścJ3 z od»ii sionego wczoray w izbie niźszey zwycięztwa. Ministrowie większością 37 głosów zostali porażeni i odwiedzeni jod kroku narzucenia nam nadal podatku, przeciw któremu cała Anglia sarkać poczęła. - Tuszymy sobie, iż wypadek ten zbawienną będzie Tiaufcą dla tego i każdego innego rządu i odstręczać Ministrów <<"1 chwytania się środków, przeciwnych korzyści i życzeniom Judu. Nie możemy nie przypomnieć Ministrom własnego ich uświadczenia, "iż z tym podatkiem gorę wziąść lub upaść postanowili." Pewnie to .niebyło ich sczerą myślą. Aleć tevu b rdzity mieć się będzie uave>d na ostrożności i pod żudnym puzorem IIK-dopuści. tym ProiVssoroin gospod-.rki krrfiowey, podsunienia innych na mitysce; odrzuconego podatku, i uwszem przyi iewoli ieh do zaprowadzenia prawdziuey ekonomiki przi z ograniczenie publicznych danin, a nadt-wszystko przez zun if" ,szinie woyska, które tak uieprzyiem' e w tudu "V gielokim wznieca uczucie, i zupełnie kiins-tytjcyi Ai gitlsKJey wbrew idzie r t. a.« G zeta T i m e s wyraź' się w ustępującym sposobie: ,,£ serdeczną radością wiuszuiemy

4*7kraiowi sczęlcla z otiniesionego zwAuęzfw A , które tak itst ważnem, iak zwycięztwo, ktor<Q-,kiedykolwiek oręż nasz nad woyskowym Despotą Europy otrzymał. Rozumiemy zwycięztwo nad skarbów ym despotyzmem podatku od dochodów. Rzecz ta wczoray o wpół do drugity rannty mnieyszością 37 głosów ze strony Ministrów, rozstrzygnioną została. MO ostatniey chwili pochlebiał sobie Lord Castlereagli A iż potrafi przezwyciężyć mnóstwo petycyow i mówców opozycyi. W mowie swey rozwodził się dobitnie nad koniecznością tego podatku. Wystąpił nawet z swą uluLioną ideą, że każdy Anglik powinien @płdcać iednę gwineię pogłównego. NiC niepomogło , i proroctwo zacnego Baroneta (Pana IV lib er for c ej A który z rana dnia tego ostrzegał Wi.iistra, "ż e, ieżeli izba swą p 0winność uczyni, on sięoieutrzyma i utrzymać nie może"-spełniło się. Uczyniła izba swtl powinność i dowiodła, że prawo petycyów nie itst tzczem w Anglii prawem. Rozątrzygnienie tey roateryi naywiększą sprawiło raq dość wewnątrz i zewnąirz Izby, i wnet d esięgnie krawędzi państwa i wszędzie jednakowe zrodzi wrażenie. (Jiwałać Boże! itsteśmy uwolnieni równie iak i nasza potomność; od wszelkiego inkwizycyinego haraczu! Nigdy Minister Brytański niepoważy się, chcitć oae obarczyć czasu pokoiu tak uciskaiącym ciężarem. Zdrowa część Parlamentu nie przystała na żadną odmianę, na żadne ograniczenie podatku; trzymała się zasady, i słuchała lud«, który iako pe ty c y on a ry us z działał." Umieściwszy naprzód głosy dzienników o tern waż> em zdarzeniu, kładziemy opis działań samty Izby niższe y w tey mierae: Ważna kat< gorya względem odłowienia podaiku od dochodów rozstrzygriętą wczor?y została w izbie gminney. bt sownie do porządku dziennego żarnie iła się Izba w komin t, a kai clerz >karbowy uczynił wniosek odnowienia tey opłaty po 5 od eta. W cb «kłoniły do obstawania za tym podatkiem, napomykaiąc różne odmiany, ażeby go zrobić mniey uciążliwym dla wielu kLss, a mianowicie dla sta i u rolniczego. Mniemał i n, że ieżeliby zamiariego znalazł przyięcie od Ij,by na tern posiedzeniu, dalsze w t>m względjJIe rozprawy, uniosłyby całkiem, lub pizynaymniey znaczniehy osłabiły czynione przeciw ko niemu zarzuty. W zaniesionych do Parlamentu prośbach, upatrywał on tylko życzenia bardzo małey części narodu. Podatek, o którym mowa, zddwsł mu się bydź naykorzystnieyezym w tey chwili środkiem, utrzymania publicznego kredytu i użyczenia narodowi czasu, ażtby sobie po tak ogromnych ciężarach wypoczął. Nhmożemy dziś, tak zakończył, bez nabawienia się wielkiey niepewnOSCI, wziąść się do pożyczki łub naruszyć fundusz umorzenia.

Panowie W Curtis, W Smith, Keene, Baring, Brougham i t Vilberforce mówili przeciw ponowieniu podatku. Pan Rose i Lo rd Castlereagh mówili za podatkiem, a ostatni twierdził, że nie tylko iest korzystnym dla państwa, ale nawet dla dobra i bezpieczeństwa iego niezbędnem. D o d ał o n: że lubo liczne zaniesione zostały prośby, przecież te niewvrażaią bynaymniey prawdziwych uczuciow l udu; że iedna trzecia część ich pochodzi z samych hrabstw Devonshire i Midlesex; że są podpisane przez osoby, które muszą wiele opłacać, i że część l ud u, która nic nitopłaca, epokoynie się za«howuie, ponieważby iey się przy tym podatku dobrze i sczęśliwie powodziło. - Po długich sporach przystąpiono do głosowania, którego wypadek iuż wiadomy. Gazety nasze zawieraią następuiące doniesienie śmierci : "Wczoray pożegnał się z tym światem W Westminster, w gminie S. Stefana, podatek od dochodów w latyra. roku wieku

4 8 tĄswego, sczerze od Ministrów żałowany. W ytrawiaiąią niebosczyka chorobę, która pochodziła z silnych napadów publicznej antipatyi, leczyli Panowie C V. i cały medycynalny szt«b Ministrów. Pizy tAkicy pomocy nayźywszą miano nadzieię, iż do zupełnego powróii zdrowia, aliż eh* roba za iednym razem tak bardzo się wzmogła, iż cała biegłość i wszelkie zabiegi na nic się nieprzydały . Pacyent wyzionął duch« wczorayszego poranku ogodzii it a. przy głośnych okrjykach radości swych i ii przyiaciuł, a z prawdziwym przyiacioł ialtmj' Z<iste radość w i.ondynie od zwycięztwa pod Waterloo nie była większą, Lk p.zy tern zwycięztwie, które opozycya nad Ministerium odniosła. Posczycić eię tem-możua, mówi ieden z tuteyszych dzienników, że, iakitkolwiek tylko niebezpirczeństwa ze strony korony lub iakiey zgubney większoś-i chciałyby prawa iswobody nasze zagrozić, znayduie się iescze ieden środek, który wszystkie te zamachy p o r z e . J e s t t o P u b l i i z n e z d a n i e l u d u Bry - tańskiego, które za nayślatbetnieyszą i naywarownitysstą tarczę wohiośii nasze y uważać należy. Podatek od dochodów nie Wdrt nawet dobrodziAystwa zapomnienia, pogrążonym bydź powinien w wiecznem obrzydzeniu, a Minister, któryby pomyślał o iego kiedykolwiek wskrzeszeniu, uważanym bydź powinien iako zftrayca Monarchy i oyczyzny. Wszelkie tivierdzenia Pana Vansittart i Lorda Castlereoąh dnia 18- w izbie niższty, że podatek od dochodów iescze na rok ieden nieuchronnie iest potrzebny m dla dobra Wielkiej Bretanii; ie podatki, które natomiast Wprowadzić przyidzie , daleko uciążliwBzemi będą; ie na wrzask chwilowy wcale zważać nie trzeba - na nic nie wyszły. Mówcy, chcący ich wepierać, zostali wyśmiani, a ze wszech stron zabrzmiał okrzyk: Do głosowania, do głosowania! i w ten czas t e, iak wiadomo, podatek od dochodów większości}odrzucony został. Rzecz niechybna, lZ Wypadek ten i zagranica wielkie robi wrażenie.

Spodziewać się należy, iź cała ta rzecz pociągnie za sobą ekonomiczne reformy. Między inne mi , mówi gazeta T i m e s , nasze dyplomatyczne wydatki były dotąd zbyt wielŁie. N am się zdaie, ie mepotrzeba wiiltiich głów, ażeby namówić 100 małych Xiąźąt do wsypania naszych posiłkowych groszy do kieszeni. Nie potrzeba także mądrości Salomona, i wymowy Cycerona, ai t by nakłonić naszych wysokich sprzymierzeńców do opłajcania nam rocznie 300,000 funtów szterlingów za to, ze mamy honor bydź pilnowaczami Bonapartego. Z 60,000 funt. szterl., które Parlament dla nowożeńców uchwalił, przeznaczono 10,000 na śpilki clla Xięźniczki Karoliny, a 50,000 na dom. W przypadkuby Xiązę Coburg pierwiey umarł, cała summa 60,000 Xięźniczce służyć będzie.

Lady i Vilson miała przedwczora w Brigthon prywatną audyencyą u Xigtia Begei.TU, lecz zdaie się, ii nie otrzymała żadnego pewnego pocieszenia. Zarazci potem wyprawiono gońca do Paryża, Papiery spadły nieco, z przyczyny, iź się niektórzy zaciągnienia pożyczki epodziewaia. W Irlandyi ciągle panuią zaburzenia.

_ Dziennik Kuryer, przyiacul podatku od dothodow, umieśiił pod napisem: Otwarty u r z ą d, następuiący niby to dowcipny artykuł: "Potrzeba iak nayprędzey Ministra, któryby potrafił wszystkim dogodzić, znieść wszystkie podatki, i zapłacić dług kraiowy, nie wymagaiąc iednego szeląga od narodu. Niewolno mu proponować nowych danin. Powinien mieć w pogotowiu urzędy i pensy e dla każdego, kto o nie gębę otworzy. Nie wolno mu w no sić źadrugo bilu do P- .rlamentu, ani się wniesionemu zinney strony opierać. Pracz tego, a raczey nadew? zystko powinnością iego hę<<Izie, zrobić kray zamożnym i kwitnącym.

iJ «Bwynieść go na postrach wszystkich naszyci* zewnętrzny ih nieprzyjaciół i na nay wyższy" «topień wewnętrznego u.onteutowanta, ibronić naszych osad bej, pomocy woyska. Pilota bene. Jeźeh hsize potrafi prowadzić woynę bez straty pieniędzy l ludzi, nową to dla niego będzie zaletą."

W izbie wyższe y wniósł Lord Ltifldsdowne dnia 15. o adi ts uo Regenta dla , odziękowa» nia mu za udzielenie Izbie et tu pokojowego dia woy.ska l wyrażenia w nim razem żalu, iż etat ten przewyzsja innettaty wpodibnych. wy (Jarzeniach, zwlas< za w czasie, gdzie zewnątrz żadne uh bez, itczt ństwo kr.iowi nie zagraża, a wewnątrz chyba tylko zbyteczne ciężary staćby się mogły powodem do zawichrzenia Sj okoyności, i że przeto należy upraszać Xiecia Regenta, ażeby rozkazał zmnityszenie i ograniczenie etatu pokoiu w sposobie, odpowiodaiącyminteressowikraiu i duchowi Starey Aonstylucyiney polityk' AHgieiskiey. Rzeczony Lord przytoczył w swey dhigiey mowie: jź nie wysokie wały, nie głębokie łowy, nie mury, -nie baszty, i warowne bramy są obroną kraiu, lecz mężowie wspaniałego umybłu. Wyrzi ki także następuiące anaihema: "Przeklęciwo i hańba dla człowieka, w Anglii lub Europie, niech on będzie Minister, hetman lub bankier, niech przekupnie lub sam będzie przekupionym, ktoremuby przyszło do głowy chcieć, po -letnich okropnościach woiennych, na nowo zapalić pochodnię woyny. Obok takiego czarta sam Bonaparte uchodziłby za anioła. 4 '

Lord Grenville mówił w tymże duchu; Lordowie Sidmoutń i Wellesley przeciwnie.

Nareszcie wniosek w .139 przeciw 69 głosom .odrzucony został. t Xiąźę Wellington- znayduie SIę tera? av Bruxelli (?) W Dromore) w hrabstwie Belfast} weczęły się rozruchy. Llsiy z Sta-Fe (w Hiezpańskiey Ameryce) fc dnia i i. Lutego donoszą., iż miasto to po bitwie, którą 2000 rokoszan przeciw Gooo Uudzi woyeka Królewskiego przegrali, ostatniemu się poodało. Xiężna Wtllln (małżonka Xiecia Regenta) ;tile ma zamiaru powrócić do Anglii. 2.atmyśla ona na wiosnę zwiedzić wyspy Archipelagu. Gdzeta Morning Chronicie dworuie *2 Ministrów następującą ktotofilą: "W poniedziałek dnia iggo '. 10. umarła w kaplicy 6. Stefana (niższa izba) na zalęknienie istota dziwney natury, podatek od dochodów. Ciężko zgadnąć, do kturey ona klassy aiależaia. Był to w rzeczywistości dziwotwur, pazurami sęp, wzrokiem sokół, źarłoetwem tygrys. Pan P.tt, wielki ciarłatan (Panie day mu niebo!) wydał go na świat w ciężkim U adzwyczaynie połogu. U rodził ón się w cza<de rewolucyi Prancuzkiey, i wzrósł w nay"większe siły podczas następnych woien.

X A swey młodości żył naywięcey ż o ł t ą z i e - a»ią; a gdy mu późniey zabrakło u y żywności, "wtrzymywał się niezliczonem mnóstwem starych płatów. W przypadku dłuższego życia, ijyłoby m u, iak powiadaią, i na tym obroku · w czasie zeszło. Już w przeszłym roku bardzo ciężko zachorował, gdy pomoc starty Hollenderki , Pani v.ns.tt.rt, znaney z bie.głuści pusczania krwi, żyiie mu przedłużyła.

W ostatniey chorobie, która go napadła, udano się znowu do Siar«, y lekarki; ta z kilku innemi ibabamt, koleżankami, pośpieszyły na ratunek z dosadnemi poreyami swego lekarstwa Hokus-pokus, Lirum larum e t c , lecz p 0czwara umarła pod ich ręką, dożywszy tai l 6 - i ni e d ł u ż e y (warunek dodatkowy, pod którym rzeczony podatek trwać miał do końca woyny.) Powiadaią, fe Lord Castlereagh odebrał lUZ zlecenie, aź> by podał Xieciu Regentowi plan do uewego Mii Asttnum, w Juoręmby

Lord Grenville iedno z pierwszych \222bl\ zaymował. fI Paryża dnia 2j. Marca. Posiedzenie izby Deputowanych dnia 2j.

było ze wszech miar ważne. Przebył na nie Xiąźę Richelieu i wszedłszy na mównicę, zabrał głos następuiący: "Mci Panowie! Polecił mi Król, ażebym II Panów zawiadomił o wypadku, równie pomyślnym dla państwa, iak dla rodziny Króle wskie.y, i przynoszącym Królowi roskosz , którą W Panonie i naród wkrótce dzielić będzie. Francyft, po tyloletnich kieskach i zaburzeniach, dawne. mu swemu bytowi, dawnym swym zwycza. iow i rodzinie swych Królów powróeona, pragnie na warowne y podstawie osadzić sczęście, którego kosztować z3tzyna. WtAtn zamiarze ułożył Kroi w swey mądroości plan domowego urządzenia iedntgo z członków swey rodziny. Jego Krolewiczoska Mość, Xjążę Berry, zaślubi sebie wkrótce Xięźni'.

ezkę Maryą. Karoli*i£ Sycy iiyską, pochodząca z rodu Luduikti Xl/l, a rastra prawnuczkę Cesarzowej - Matyi Terefsy. Związek takowy rokuie nam błogą obecność i pełntj nadziei przyszłość. Wy, Mci Panowie, powołali iesteście, ażebyście przez prawne postanowienia przyłożyli się do tego sczęśiiwego wypadku. " Potem czytał Xiążę Richelieu ułożony w tey mierze proiekt do prawa, na6tępuiącey osnowy: l) Corocznie dopłacać ma skarb Królewski Xieciu Merry miliion franków de tey sumrny, która iest dla Xiąźąt i Xię_żnicztk rodziny Krolewskiey Liko opatrzenie przeznaczona. a) Summa ta przez pięć posoboyrb lat zmiiityszoną bydź m<i na 500000 frjnkow (wiem mityscu wiele głosów sprze» ciwiaiąryeh sie temu przerwało Xiet iu). i'o upłynieniu tych 5. 1*1 summa ta w całości mu corocznie ma bydź · < ypłataną. 3) Na rok bteżąt y powiększony bydź ma budżet "»'i. nistra spraw zagranicznych millionem irai>