A

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1816.10.09 Nr81

Czas czytania: ok. 16 min.

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nro. 81.

w Srodędnia 9. Października

1816 «

OBWIESCZENIE.

Dotychczasowe czynności względem liwerunku zboża na chleb i furażu dla woyska w Departamencie tuteyAzym stojącego, doprowadziły tylko do zawarcia kontraktu na dostawę na dwa miesiące, Październik i Listopad r. b.

Wyznaczamy przeto ninieyszem nowy tertnin do licytacyi na dzień 17. Października r. b. zrana O godzinie icrey, na którym czynności alternative, i. na dostawę w czasie e) od i. Grudnia l8ló- do końca Maia 1817., b J od 1. CzelWca do końca Listopada ] 8 i 7 - i 2. na dostawę w roku od 1. Grudnia 1816. do końca Listopada 1817przedsięwzięte będą. Licytacya odbywać się będzie tu w izbie sessyonalney Królewsko-Naczelnego Praesidii, i każdy maiącyochotę podięcia się dostawy, winien dniem wprzód, to iest 16. Października r. b, zrana o godzinie łOtey przybyć na miesce oznaczone, celem dopełnienia naprzód warunku względem kaucyi. Kaucya przepisana została w sposobie następującym: aj co do dostawy w iednym z dwóch sub 1. oznaczonych zakresów czasu, na 5000 talarów; b) co do dostawy w czasie sub 2. wyrażonym, na 10,000 talarów; , która składać się ma z Rządowych Pruskich papierów" których realizacya natychmiast może nastąpić, z listów zastawnych kraiowych czyli Pfandbrifów landszaftowych, albo z wexlow na domy handlowe, których zamożność iest powszechnie wiadoma; Hypoteki zupełnie są z tego wyłączone. Kto kaucyi takiey stosownie do tego, który z liwerunków wzwyż rzeczonych przyiąć na siebie ma zamiar, w terminie oddzielnym na, dzień 16. Października r, b. do tego wyznaczonym', okazać i złożyć niebędzie w stanie, niebgdzie przypusczony do licytacyi, w dniu następuiącym odbyć się. malacey. glci licytecyi bfdą de przeyrzenia od dnia 14. m. b. w reghtraturae naszey w pogotowiu, znań llI;IIIJl 2. Pazdzieflika 1816. b · A«SfcAsko - Pruska Reg en cy a I.

( P o # ) B a u m a n n.

Z Berlina d. 4. Pazć/zurnika.

Jego Cesarzewicowska Mość W. Xiąźę M ił o ł a y, ziechał tu wczoray po godzinie 10. wifczomćy i stanął w zamku Królewskim w dolnych pokoiach Fryderyk a Wilhelma I I . W orgzaku Jego Cesarzewicowskiey Mci znayduie się Generał piechoty L a m b sdorff i Radca Stanu Savaras. Dziś rano odwiedzał W. Xiąźę N. Króla w pałacu Królewskim, a polem udał się w towarzystwie Królewica Następcy tronu do Szarlotenb u r g a, dla odwiedzenia mieszkających tamie Królewskich Xiężniczek. Dziś wielki obiad w pałacu Królewskim.

JW. Minister przychodów Hrabia B li l o w , przybył z Królewca w Pru siech, a 3W. W. Marszałek dworu i Minister Stanu · ł - lrabia G o l z, z Ślą s k a .

Cesarsko - Rossyiski Generał - Porucznik d' Au vr a y przybył z T e p l i c , a Cesarsko -Rosayiski W. Marszałek dworu Hrabia ATołstoy wyiechał do Karlsbadu.

Z Wrocławia dnia 4. Października.

Wczoray około godziny 7mey wieczorney przybył tu z Berlina JO. Generał Polny Marszałek, XiążęBllicher de Wahlstatt w pożądanym stanie zdrowia. Z Warszawy dnia 1. Października.

Wczoray, dnia 30. Września, o kwadransie na ósmą wieczorem, ziechał N. Cesar« wszech Rossyi, a Król Pan rraeB Miłościwy, do stolicy Królestwa swoiego w towarzystwie Xiążęcia WołKońskiego. Przybyłego do zamku przywitał Jego Cesarzewicowska Mość W. Xiążę Konstanty, tudzież Generało.

wie należący do orszaku Monarchy, którzy Go. do stolicy poprzedzili. Dziś o gtey N amiestnik Królewski, Senatorowie, Ministrowie" i t. d., tudzież Generałowie i wszelkiego Stopnia Oficerowie, złożyli N. Panu awanO;wanie na pokoiach zamkowych. Wieczorem będzie powszechne oświecenie miasta. Ziechali do tuteyszey-stolicy J W. Hrabia Winzingerode, Tayny RadAca NA Króla Wirtemberskiego i pełnomocny Minister Jego przy dworze Petersburgskim; Hrabia Cap o d' I s t r i a, Radca S ekretarz Sanu Rossyiski, i Xiążę Mężyków. Generał-Major. J£ Pl&hfatrga dnia T'. Września.

Dodatek do wychodzącey iu gazety w ięzyku Francuzkim, pod napisem: le Conservateur Impartia/, zawiera Oświadczenie Jego pesarskiey Mości wydarte do miasta M o s k w y dnia 30, Sierpnia J 816.

"W pamiętney na wieki epoce roku 1812» gdy szło o uratowanie oyczyzny od napadu potężnego i licznego nieprzyiaciela, udaliśmy się po ratunek przed innemi do starodawney stolicy Państwa Rossyiskiego, i pośpieszyliśmy z przybyciem na iey łono dla wynurzenia iey uczuć., iakie w Nas wzbudziła, a które miło nam iest mieć dla niey. Poświęcenie się iey odpowiedziało oezekiwaniu Naszemu. Przywiązanie iey do N as i oyczyzny nie sczędziło źadney ofiary. Niesczęścia i straty, iakie potem poniosła, przeięły serce Nasze głęboką boleścią. Wszechmocny, Władca przeznaczeń narodów, obrał ią na to, aby przez ewoie dolegliwości ocaliła R o s s y ą i E u r o p ę . Pożar iey był iutrzęnką oswobodzenia kraiów. Shańbienie iey świątyń zrządziło tryumf religii. Duch zły, wysadzaiąe na powietrze K rem lin, zagrzebał się w gruzach iego. Tak więc Moskwa przez swe czyny, wierność i rezygnacyą, dała przykład heroizmu i wielkości. "Przeniknieni My temi czynami, wyrytemi na umyśle i sercu Naszem, nie przestaliśmy nawet w ciągu woyny mieć oycowskiey iaką Nas stało, zruynowanym iey mieszkańcom, a to było przedmiotem powtórzonych przepisów, któreśmy dali Wielkorządcy Mosk wy. "Teraz, kiedy iuż woyna ukończona, po przyłożeniu się, do ułożenia powszechnych interessów E u r o p y, i po nieodzownie potrzebnem zabawieniu w P e t e r s b u r g u, pośpieszyliśmy spełnić życzenie serca Naszego, odwiedzić stoli- ę nasze, szanowaną dla iey wielkich czynów i starożytności, rozpoznać oczami N aszemi iey stan i potrzeby, nartście 0glosić światu pamięhie iey przysługi, poświęcone błogosławić ństwem Buskiem, szanowane od obi ych Mocarstw, a które dopominają się ed N as i oyczyzny całego przywiązania Naszego i zupełney wdzięczności Naszey.

Db podania więc potomności pamiątki wielkich ity czynów, rozkazuiemy, aby ainieyeze U świadczenie, przeznaczone do wynurzenia iey publicznie Naszey wdzięczności, zachowane było w wydziałach Senatu miasta Moskw y."

WŁOCHY.

Oto iest-wydana przez Oyca Si nowa organizacya rządu Państwa kościelnego: Tytuł jwszy, oprócz terrytoryalnego podziału, zawiera iescze niektóre rozporządzenia, tyczące się urzędu Legata, Delegata, ałboliteż Bządcy powiatowego. Pierwszy z nich ma naczelny kierunek wszystkich spraw rządowych, wyiąwszy kościelne, sądowe i administracyą skarbu. Dodana mu iest tak nazwana Ccngregatione governativa, lecz ta ma tylko głos doradczy, który iednak mocna iest zapisać w protokóle i przesłać Sekretarzowi Stanu.. Ta kongregacya zbiera się co tydzień trzy razy, a co pięć lat będzie na nowo obsadzaną. - Prałaci tylko mogą bydź Delegatami; Bządcy powiatowi od nich zależą; mianuie ich Oyciec S. Tak nazwane sądownictwo Baronów W M arę b i i a c hj i w prq«

043 * «wincyacrrWjWfjrfo, C a m e r i n o, I B e n e * ve n t o, zniesionem zostało. Tytuł 2gi i 3ei tycze się cywilnych i kryminalnych trybunałów. Jest siedmnaście trybunałów pitrwszey instancyi, które posiedzenia swoie w głównych mieyscach każdey Delegaeyi odbywaią; 4ry trybunały drugiey in stan - cyi: itden w Bononiijieden w Macerata , a dwa w Bzymie. Trybunał de III Rota, czyli. Izba Apostolska w Rz y m i e iest trzecią instancyą. Sędziowie i aktuaryusze pobierać będą stałe pensye, z usunięciem wszelkich innych dochodów. Jak można nayrychit-y, maią bydź ułożone, nowy kodex cywilny i kryminalny; aż do tey epoki obowiązywać będą dotychczasowe prawa; znosi się iednak używanie tortur. Tytuł 4ty obeymuie prawodawcze przepisy. Wszystkie prowiocyonałne i municypalne prawa, wyiąwszy tyczące się rolnictwa, 9% zniesione. Kobiety wyłączała się od spadku; niektność trwać będzie aż do aigo skończonego roku. Fidei commissa zniesione Ul; w powszechności, lecz dawne utrzymane mi bydź maia. Można nawet i nowe stanowić względem funduszu nieprzenoszącego t 3,00« szkudow, względem bibliotek, lub zbiorów dzieł kunsztu, których wartość przez maw-> ców ocenioną zostanie; lecz to nastąpić moża tylko za potwierdzeniem Kardynała Podskarbiego. Trwanie podobnego Fidei comtliisstl tylko do jgo stopnia iest rozciągnięte. Tytuł 5ty mówi o urządzeniu gmin. W każdey gminie iest zgromadzenie radne i Magistrat. Pierwsze, podług ludności mieysca, składa się z igtu aż do 48 członków, któremi mogą bydź obierani duchowni, przy zastrzeżeniu im pierwszeństwa przed świeckiemi. Magistrat slcłada się z Przełożonego (G e nfaie n iere), i z dwóch aż do 6ciu starszych. Wszelkie daremsczyzny, Jeudnliil regalia, łowienia ryb, polowania, górnictwa i t. d. są uchylone. Tytuł 6 ty tycze się podatków, długu pu.

dochodu. Podatki wcałem Państwie kośtieinem zmnieyszone zostaią o 400,000 szkullow, a nowe C a t a s t r u m ma bydź natychmiast zaprowadzone. Podattk oddomów iest 3 paoli od każdego sta szkndów wartości; od komornego ośm paoli od sta ezkudów, (3zkud czyniący 9 złot., ma w sobie 10 paoli). Wyłączeni są z pod tego podatku rzemieślnicy, miłosierne inst) tuta, i domy we wsiach, mniey niż 1,000 dusz maiących. Wszelkie osobiste podatki, iako to na drzewo, węgle i t. d. są zniesione. Opłata od stępia będzie zmnieyszoną, hipoteka urządzona; cło graniczne, cena soli i rtgał tabaki, będą podług iedoakowych prawideł, w całem Państwie kościeluem urządzone. Religiine korporacye będą znowu przywrócone, a posiadacze ich dóbr od rządu wynagrodzeni. Wynagrodzenia maią bydź dołączone do długu kraiowego. Rząd dotychczasowy kończy się dnia 3 1. Sierpnia. Gazeta powszechna zawiera następuiący artykuł z P a l e r m u pod dniem 8. Sierpnia: "Opowiadaią tu sobie w mieście następuiącą historyikę, która, luboć za prawdę iey ręczyć nie możemy, przecież iest nauczaiącą, Giomale patriotico (Dziennik patryotyczuy) domagał się od nieiakiego czasu ciągle i bardzo żywo zwołania Parlamentu, i wychwalał przy tey sposobności w pismach swoich wyborność konstytucyi Angielskiey, tudzież utworzoną na wzór iey konstytucyą Sycyliyską. Przed kilkoma dniami wezwanym był Redaktor rzeczonego dziennika (który z urodzenia swoiego do Baronów, lub znakomitey Szlachty należy) do iednego z Ministrów, u którego zastał zebraną całą czynną Radę Stanu. Zmuszono go grzecznie usiąśdź przy Stole obrad, a Prezes odezwał się do niego następuiącemi słowy: Mości P anie! Przekonaliśmy się wszyscy tak mocno dowodami, przytoczonemi w dzienniku WPana za prędkiem zwołaniem Parlamentu; rozczuliliśmysię tak bardzo tonem bezstronności, panuią>' cym w tern piśmie, i tak wielce uderzył nas powab wyłusczonych przez U Pana rzeczy, znanych iuż każdemu od wieków, iż postano wiliśmy spełnić życzenie WP ana i przy-ią* ciół Jego, kronikarzy. Pozwól nam W Pan iednakźe korzystać wprzódy ze swoiego światła i doświadczenia, abyśmy mogli kierować nieiako wyborami Członków Parlamentu i duchem Zgromadzenia, co, iak W Panu wiadomo, wolno iest konstytucyinemu Ministrowi. Chciey nam więc na niektóre pytania dać odpowiedzi, które w protokóle zapiszemy. Oto są: 1) Którzy są ci męże między Parami, na których polegać może N aró d, iako na prawdziwych przyiaciołach Oyczyzny, nie maiących względu na własne dobro; iako na takich, którzy nie są większymi nieprzyjaciółmi Korony, iak przyiaciołmi L u d u; iako na takich, którzy słuchać będą wydanych przeciw nim uchwał Parlamentu? - Redaktor ukłonił się, i oświadczył, że Lud ź długiego doświadczenia nie pokłada sczególnieyszego zaufania w mądrości i zasadach Parów. - 2) Będzifrź się większość Izby niższey składać z mężów oświeconych, nieprzekupnycli, 1 niepodległych B3roIIoT, których nienawidzą, lecz którym dla otrzymania pieniędzy i urzędów pochlebiaią; lub wybiorąż ich przynaymuiey tyle, ileby potrzeba było do ocalenia Sodomy i Gomory? - Redaktor potrząsał wątpliwie głową. <- 3) Sądziszże W P a n, ie teraźnieysi czynni Sędziowie i U rzędnicy sądowi, niepodlegli Królowi i Władzy prawodawezey, dożywotnie urzędy piastować, i z nich usunieni bydź nie powinni? Redaktor zapewnił, że naywiększa ich część tak iest zepsuta i haniebna, iż tylko boiaźń utraty urzędu od oczywistych niesprawiedliwości wstrzymać ich msze- 4) Które pisma winne są w S y c y l i i istnienie swoie wolności druku, i które z nich warte są bydź za wzór wystawianemi? -. Redaktor o d p 0wiedział: Móy dziennik. - 5) Przyczy ście do oświecenia i nauczenia w.elce niewiadomego L u d u ? Redaktor milczał upórczYwie' 6) Sądziszźe WPau, iż Parlament, którego wyższa i niższa Izba żadnego zaufania u Ludu nie ma, i ua nie, według wyraźnego lub milczącego zeznania WP ana, niekoniecznie zasługuie, pożytecznym Parlamentem bydź może? - Redaktor milczał. · - Dozwólże nam więc WPan (tak skończył Prezes) czasu, abyśmy sami pomyśleli ośrodkach zgromadzenia Parbmentu, któryby prawdziwie dla pożytku i honoru Króla i Narodu pracował, i one zawsze w naytroskliwszey miał pieczy. Dla poskromienia niecierpliwości Ludu prosiemy WPana, abyś ten artykuł w dzienniku swoim umieścił. Redektor przyrzekł to wychodząc, lecz niepewna ieecze, czy słowa dotrzyma." Z Pav) %a dnia 23, Września.

Rady Ministrów ani się odbywały tak często, ani trwały tak długo, iak teraz. Król zawsze im iest przytomnym. Jedenaście millionów, które Król przeznaczył z listy cywilney na podźwignienie okolic klęskami woyny znisczonych, zostały teraz drugą ustawą Królewską co do podziału ich bliżey rozporządzone. N owy dowód stałości rządowey w następuiącey ustawie Królewskiey: "Ponieważ Wice-Hrabia Chateaubriand w plsmie swoim przez druk ogłoszonym *) wzniósł wątpliwość wzglę dem wyrażenia N a s z e yo s 0bistey woli, w ustawie N aszey z dnia 5.

*) Tytuł tego pbma iest nastepHQcy: De la Monarchie Selon la Charte par M K Vtcomte de Chateaubriand, Fair de France, Ministre d' Etat, z tym godłowym napiseai: Le lioi, la Charte et ks hormetes ge,ns. Na początku przedmowy tak się wyraża: "leżeli iako prosty obywatel kraiu, w ważnych wypadkach czasu, poczytywałem sobie za obowiązek, podnosić głos i odzywać sie do oyczyzny, czegóż dziś niepowinie>iem czynić? Jako P ar i Minister stanu niemauiźe daleko cięż

Września (tyczącey się rozpueczenia laby Deputowanych-), przeto postanowiamy, ce następuie: Wice-Hrabia C h a t e a u b r i a n d przestaie od dnia dzisieyszego należeć de liczby N aszych Ministrów stanu. Dan w zamku Tuilleryiskim dnia 20. Wrześoia 18 i6.'V Kornmissarze czterech mocarstw sprzymierzonych, upoważnieni do sprawdzania umówionych między F r a n c y ą a onemiż wypłat, zebrali się dnia 7. t. m. w gmachu Królewskiey Izby Skarbowey, i przekonali się, iż F r a n c y a wszystkie wypłaty uiściła, które się od niey do dnia 3 1. Lipca 18 1 6. należały, tak iż do tego dnia nic niepozostała dłużną. Przypadaiące od dnia.3 1.Lipca wypłaty czynione są z naywiększą punktualnością, a za 6. miesięcy zbiorą się Kornmissarze na drugie posiedzenie, dla sprawdzenia i uwierzytelnienia, iak wiele skarb Królewski do owego czasu z długu swego up*łacił. Dnia 21. t. m. Xiążęta Angouleme 1 B er r y z małżonkami swerni odprawili pielgrzymkę na górę S. Waleryana, gdzie zwiedziwszy krzyżową drogę i pomodliwszy się w kościele, obeyrzeh tak nazwane Rossyiskie góry i powrócili do zamku Tuilleryiskiegot Xiądz F l e u r i e l, który tu przybył z Rzymu z depeszami, tyczącemi się spraw kościelnych, znowu tamże poiechał. Zbawienny ten interess iescze nie iest ze wezystkiem załatwiony. Biskup Karkassony powrócił z Londyn u. Podług iego oświadczenia kilku BU

szych obowiązków do wypełnienia? i niepowinnoź to, com Królowi moiemu winien, ściśle odpowiadać urzędom, ktoremi mnie zasczycił? Jako Par F r a n c y i, obowiązany ie- A stem, powiedzieć F r a n c y 1 prawdę, i uczynię to. Jako Minister stanu obowiązany iestem powiedzieć Królowi prawdę, i przełożę Mu ia." - Pan Chateaubriand wyraził w tern dziele: "Król tak nie myśli, iak w ustawie swey względem rozpusczenia Izby Deputowanych zdaie sig m yś li ć. " się swych Biskupstw, a dekiarac-ye ich przesłano iuź Papieżowi. We wszystkich dziennikach naszych znayA dzie eię artykuł o taiemnych towarzystwach, - który naypierwey w Monitorze był umiesczony. Towarzystwa te, - powiedziano w tytn artykule - składaią się zrazu ze słabych, nit śmiałych, poczciwych ludzi, polegaią wrzkomo na niewinney zasadzie, lecz powoli rozkrzewiaią się, wdzieraią 'w politykę, pndkupuią tron i ołtarz, i staią się czerwiem toczącym zdrowy owoc -państwa. Sczęścićm, iż zazwyczay tylko na krotki czas utrzymuje się ich taiemńica; zaradzaj się-one wfcfcfefuiey lub pófniey przez żądne panowauiT układy i pokuszenia się ich naczelników; lecz skoro tylkoL wyidą na ia' , zaraz przestaj bydź ni« bezpiecznemi, a dzieliła ręka rządu nit>czy ie - i wniwc.cz obracr. Dnia 16. zaszła w Lilie nowa krwawa łłotnia'między wyższymi i niższymi Oftct,jami huzarów północnego Departamentu, a wyższymi 1 niższymi Oficerami strzelców iWandeyskich. Obydwie strony złączyły się przeciw nadchodzącey gwardyi narodowey ł dobyły na nią pałaszów. Rzecz ta ma'bydz ściśle badaną. W B u r d e g a l i i, za nastała ciepłą porą jesienną, ma-ią nadzielę dobrego sprzętu wina. Ceny win spadły.

Żaden Biskup, żaden Marszałek, żaden Xiążę, żaden Par, , nie został mianowany Prezydentem nowych zgromadzeń obiorczych.

Generał T r a v o t uwięziony w zamku H a m m, żnayduie się wstanie pomieszanych zmysłów. Wyciąg listu z P a ryż a dnia 17. Września: Wiadomości, które WPana przed kilkoma dniami doszły, wielką Ci radość sprawić musiały. Radość ta może i powinna się ie ecze powiększyć, kiedy niezawodną iest prawdą, iż wyrzeczone przez Króla moene i

stanowcze postanowienie, iest właściwym owocem iego namysłu, rozwagi i osobistey woli. Ministrowie nie maią w tern żadney inney zasługi, iak tylko, iż wystawili Królowi dobre i złe, iakie ze zwołania nowey Izby, lub z zostawienia dawney wyniknąć może. Na pierwszem zebraniu Rady ograniczył się Król na oświadczeniu, iż przedmiotowi temu poświęci całą swą u wag ę, na iaką zaaługuie. N a drugiem zebraniu pierwsze Króla były słowa: "Rozważyłem i zgłębiłem wszyaikoj znoszę Izbę!'l Obydway młodzi Xiąlęta (A n g o u l e m e i B er ry) uznali tę Królewską uchwałę za naydogodnif-yszą. Ostatni oświadczył się nawet za nią z tą dobitnością, która iego wyrazom i charakterowi iest właściwa. Wszystko tobst prawdą, przeciw którty nikt głosu podnieść hiemoie; Niektórzy byliby życzyli, rźby wybór Deputowanych zależał tylko od zgromadzeń obiorczych Departamentowych, bezmuszania się w to Zgromadzeń Powiatowych. Życzyliby także, aźf by w Zgromadzeniach obiorczych obyło się bez ow)ch sc. Adiunktów, których im ustawa z dnia ai. Lipca 1815.» nadaie;. Tyle pewna, iż w ostati.trn przypadku wybory byłyby mnify zawikłanemi, a więceyby myśli Ministrów odpowiadały. Jakkolwiek bądź, tryb, za którym się Król oświadczył, okazuie więcey zaufania do naro d u. Jest 6zlathetnieyszy tn i otwartszym. Oddala od niego wszelkie podeyrzenie i posądzenie, iakoby bez wszelkiego pozoru i bez zachowania zewnętrzney formy chciał się uczynić wyłączny m panem wyboru członków reprezentacyi narodowey. Tym nafeszc' e, którzyby się nie stali uczestnikami nowego wyboru, odeymuie prawo, uskarża» nia się, iakoby następcy ich w innym sposobie zostali obrani, a nie w tym, ktAry przez nich samych ustanowionym został. Ja wielkie pokładam zaufanie w nowych wyborach. Wiadomo w Paryżu, a niezs iż usta.wa z dnia 5. Września iest rzetelnem woli Królewskiey wyrażeniem. Nie może bydź inaczey, iak tJko, że pewność ta odiąć musi wszystkim i K aide mu w sczególności błąd i fałszywe mniemanie, iakoby Ministrowie nkbyli wiernymi tłómaczami chęci i woli Monarchy.

Poczciwość teraznieyszych Ministrów, ich rzetelny sposób myślenia, ich prawdziwa gorliwość o powszechne dobro, niedołęgom tylko lub źle myślącym ludziom zdawać się mogą wąfpiiwemi. .Nit trzeba spusczać z oka, ii owe Ministerium, będzie w stanie pr/.yszłey Izbie wystawić chlubny obraz iego postępowania od pięciu miesięcy, gdzie odroczenie przeezłey Izby zostawiło mu wolność, (rzymać się modrego i porządnego trybu działania. Kontrybucye wypłacane są mocarstwom cudzoziemskim z największą punktualnością; gwardya narodowa do istoty i celu urządzenia swego zwrócona; duchowne rozporządzeiii'a umpwióne jsą i ułożone z dworem Bzymskim, i bliskie przywiedzeniaich do skutku; pensye duchowieństwa w miafę okoliczności zlepszone, i regularnie bywaią wypłacane; służba publiczna w żadney, a dochody skarbowe w nieznaczącey zostaią zaległości, wszelkie sprzysięźcnia się przed Wybuchnitniern odkryte i przytłumione; spiskowi podług przepisów i surowości prawa .przez władze sądowe wybadani i ukarani; iednego nieprawnego czynu niemożna zadać Ministrom; wszyscyspokoyniobywatelekraiu doznaią opieki; szkoła politechniczna we wszystkiem, co miała* dobrego i pożytecznego, przywrócona, a w tem tylko zmieniona, co w sobie błędnego i niebezpiecznego obeymowała; wychowanie publiczne oparte na zasadach, odpowiadaiących życzeniu religii, Króla i publicznego zdania. To proste, prawdziwe, w piczem nieprzesadzone wystawienie działań i zabiegów Miuisterii, nieiestże naylepszą odpowiedzią na pocisk"! lego osczerców ? · Z \Bruxelli dnia /7. Września.

Kilku wychodców Francuskich opuścili tuteysze miasto, udaiąc się, iak słychać, do Ameryki.

Dnia 20. Października odprawić się raa w fałem państwie nabożeństwo z powodu zwycięztwa nad Algierczykami. a Rozmaite wiadomości.

N. Król Saski przystąpił do świętego przymIerza. ;- ... Donoszą 7. S tam. bułu pod dniem 8 6, Sierpnia, iź Generał L a 11 e m a n d udał eic ze Sm y my doEgio-tu, i że zapewne pociągnie za sobą dotychczasowego swego towarzysza podróży, SaWarego. Jednym sło« wem, prowincya ta zdaie się bydź" punktem jednoczenia się wielu wygnańców Francuz-' kich. Dway sztabowi Oficerowie Eonapartoscy przyięci zostali od tamecznego B a s z y w służbę iako Ministrowie.

Wypis znaynowszego dzieła P. Pradt.

Pamiętne dzicie rewolucyi Hiśzpańskiey.

(Dalszy ciAg.) Hiszpania należy do Afryki; temperament, obyczaie, ięzyk, sposób życia i woiowania, wszystko to dzieje się po Afrykańska wHiszpanii. Obadwa te narody były za nadto długo z sobą pomieszane-iako to: Kartagtńczykowie z Afryki żyli wlliszpanii, Wandale z Hiszpanii żyli w Afryce, Maurowie żyli przez siedm wieków wJH.ipzpanii - iakżeby się tedy przejz tąk dtiigie współzamieszkanie, - przej s- to. yf1Zsjemnę pi1:(wie w iedno zlanie sięiflarodów i cjbęzAdków, niemiały wzaiemnięjprawie w iedno stopić się » pokolenia i obyczaietobudwóchkraiów? Gdyby Hiszpan był-Mąhoreetańezykicm, byłby doskonałym Afrykaninem; Religia iedna :Qtrzymała go w E u r o p i e .. Hiszpan równym trawiony ogniem A ,równie szufcaiący samotności, równie lak umiarkowany i oddany my iłom i milczeniu, równie dziki i szlachetny niczyiey uwagi, ii N a p o l e o n zaCZepIając wie dnymże czasie; równie gościnny i nie- H i s z p a n i ą, zaczął od tego, źe to weryatko ubłagany, gnuśny i niezmordowany, skoro pominął, i uważał, iakby tego niebyło , co »ię lUZ raz postawił w ruchu, przypomina przecież należało do wewnętrzrłey istoty nonam swciemi sprzecznościami Araba na pu- wych przeciwników iego. sczy, który na morzach piasczystych od słoń- B o n a p a r t e, który (iak nadmienia X. ca spalony, pędzi rzemiosło rozbóyniize, gdy P r a d t w innem dziele swoiem) nadzwyfym czasem wykonywa gościnność i łączy czaynie w tey mierze był nieobeznanyrn sąw sobie ostateczności ludzkości i barbarzyń- J zj A fe mnóstwo mnichów osłabia obronę stwa. Podobieństwo to staie się doskonałem, kraiową, i przeciwników tych, podczas wtargdy obudwócli tych" narodów porównywamy gnienia do H i s z p a n i i za nic miał; lecz Bp060b prowadzenia woyny. Zichodnie kraie omylił się bardzo. Duchowieństwo Hiszpańzaeadzaią sławę oręża na dokładuem wyko- skie nie sarnemi tylko modlitwami woiute, nywaniu zwrotów, na nieporuszalności szc- (1 2 ; e; e wskazują nam ie zawsze, iako uczexegów, i niewzruszonemAtrzyrnaniu się prze- gtnika woien wewnętrznych; skoro (ylko kto <<iwko nieprzyiacielowi. Żołnierz zachodnich wkroczy na ziemię Hiozpańską, znaydzie kraiów powinien to t)lko znać, aby się parł w każdym nieprzyiacięla; naród zbiera się naprzód, i iuź natenczas gdy idzie pod cho- w massę, a kr idy w sczególności przyczynia rągiew, wyrzeka się wszeldego cofania się s; A z swoiey sirony do o brony powszechney. nazad. Żołnierz kraiu wschodniego Afryki Nie zawsze pokazuią się duchowni Hiszpani H i s z p a n i i niepoddał się nigdy temu po- scY na polu woyny iako mnichy i xięza, lecz rządkowi, nie zna on żadnych szeregów, Jako uczestnicy powszechnego odporu i poruwszędzie przebiega szybkim polotem i to na- szeń massy pospólstwa; przyczyną panowania zyw a b o iem; nieprzyiaciela natenczas tylko duchowieństwa w H i s z p a n i i, iestich patryozwycięźa, kiedy go znisczy; ucieka przed tyzm i religia. J eieii Hiszpan poważa kapłanim , aby go zwabić lub przeciw niemu za- n a, iako duchownego przełożonego swoiego, bezpieczyć się. N ie tak iak na zachodzie musi go w powszechnem przywiązaniu do oyrozstrzyga się zwycięztwo w dniu i na iniey- czyzny kochać, iako równego sobie. Widzi ecu wyznaczonem. Jakiż zamiar opusczenia on Duchownego wplątanego we wszystkie w wieczór poboiowiska, skoro nazaiutrz zno- sprawy swoie. " Jeżeli to panowanie Ouchowu na niem iesteśmy. Owe wyobrażenia sła- vvieVistwa wzbudza dziw iakowy, niepochodzi . wy, które na zachodzie są duszą woyny, za- to zapewne z naturalnego przywiązania do etępuią na wschodzie i na południu wyobra- ludzi, którzy używaią wspólnie darów i; dneźenia zupełnego znisczenia nieprzyiaciela iako goz kraiu, a z drugiey strony nieuchylaią się iedynv cel i przedmiot woyny. Byle tylko od żadnych ciężarów. Nie ma nic. prawniey. Wystrzał trafił, czyJi zaś wystrzelono ezego, nad takie panowanie, a stan duchowny · w ucieczce lub w nacieraniu, otobynaymniey będzie mieć zawsze w H i s z panii pierwszeńnietrosczą się. Hiszpan zatem iest Partha- stwo, dopókąd tylko okazywać będzie nayninem Europeyskirn. Dodaymy teraz do tego wyższy patryotyzm. N a p o l e o n omylił się właściwe iego przymioty, zupełna bezwżglę- nadzwyczaynie, gdy sądził, iź mnóstwo Mni. dność na każdą sprawę, czyli to Państwa, chów, ułztwi mj poddanie się Hiszpanii; '. «żyli prywatną, od którey między Państwami owszem w t e m zasadzała się przeszkoda, a ftolerownieyszemi zaleiyć zwykło mniey wię- tak trzymał ón przeszkodę za środek pomocny, ccy ukończenie woyny; - nieuezł@ przecież Dodatek.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1816.10.09 Nr81 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry