Wielkiego

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1816.10.19 Nr84

Xiestwa

POZNA N

KIEGO.

Nro. 84.

w Sobotę dnia 19. Października 1816.

Jś.iftdy

" dobroczynno sAA o Padanie V d? do ich cnotuwey J"dzkos'ci iprze A f w ? / A l A' r S3mo z a i A a n i e skutków, tkliwą mnie przeymowab ffi a T pr A dsiewzi C te g« dzieła feisiiy do hO Yl}yc.h zgłofić sie dawcó a abv 3 'A_JAmile y p f2 yebo<A TMnie nadesłanyeiI idEUi , imi łmn 51 I]inlffonł/:,,,t,' ** A aia'(f' sprawt 11) Y Y€ a i z tern vewni1?yda. uflłm ti ŁD wtó>rnie?%Ut fł tł.1' ?fe1¥ \1ll> 6 mIgKX;> QObroczynf10ScI. wforme Cio , li Z aoswIadczoney wzywam Ich Z oddanych/ mnie przez W. JP. Oueiwr T- 'T- i l dnia 7 go Stycznia aź do ,5go Ma7aV b ' d "koW obZUieSJ' ' £e 0* i z górą. istotnie ubogich po kwarcie zdroWy ,,7 ;a2 A , C2ay d<> stu osób, z chlebem, a w dni iwiete lub ur"czvste nrX ' P o 7 A wne > Pobierało zupy' i »łnuĄgr pieniące; ogół.m S J A A A A ***". A Przy rbzpfczecro dzieia fundusz z nr JA, 'l 7 JI 4, \ 2 6wynosił Tal. .5/dgr. ,6. TeraiW.. J O . AA * fe d" Płodzący W pogotowiu 'falarów 444 d r. VU Z A T m a W dozór i kaesg ma Stałych. A4 6 , * zPAeszłey 2imy na nadchodząca Pozo czyńcami do Nieba zaSYlalą modły; ale la osobiście "winnam im szacunek i wdzięczność za skwapliwe' mych proźb usłuchanie. Oddalę ie wszystkim, którzy iakimkolsviek bądź darem do nich uzyskali prawo. Wymieniłabym każdego i każdą zosobna, gdyby nie upiękniaiąca' ich cnotę skromność imion kazała zamilczeć, ale znam Aie wszystkie, prócz imienia tego, który dnia 28. Czerwca r. b. T al. 60. złożył bezimiennie. Również na moię-i na samych dawców wdzięczność zasługuie rządny, · i gorliwy ich darów Szafarz, W. JP. Queisser, który cięgłem dzieła kierowaniem i utrzymaniem rachunków, naywięcey się do wzrostu Instytutu przyczynił. JPani Morret zaś nie mniey osczędna, iak niezmordowana wprzykrey pracy gotowania i rozdawania zupy, tern gorliwem poświęceniem się> powszechnego szacunku ze wszech miar stała się godną. Nadchodzi iuź ostra roku pora, -ubóstwo podwóyną nęltaiąca biedą, i wszystkich, dla których łaskawsze były Nieba, do litościwey wzbudza sczodroty. -' Z lepszą wróżbą, bo zwiększemi, niż w przeszłey zimie, siłami, teraz zaczniemy. Wszelkiego rodzaiu dary, czy to leguminy, mIęsa i słoninę, czy to robótki białogłowskie i gotowe pieniądze, W. JP. ()iieisser t każdego czasu za kwitem przyjmować będzie. k Poznań dnia 18. Października 1816 roku.

Ludwika Xigzna Pruska Radziwiłłowa*

Z Berlina dnia if- Października.

W piątek o godzinie otey wieczorney powrócił tu z Haimburga przez Kassel ]eeo Królewicowska Mość Xiążc Wilhelm 6

, .

PfUSKSt Z Warszawy dnia 12. Października.

Dnia 8- erana obiechał N. Pa:o; z Jego C "Mościa W Xieciem K o n s t a n t y m, kaasy woyskowe, główna, i dywizyine, tudzież Tvszvstkie bióra administracyi woyskowey, edzie z naywyiszem ukontentowaniem ewohm znalazł zupełny porządek, i iak naytwższą właściwą sobie, uprzeymość, naczelnikóm i członkom biór okazać raczył. Dnia B N Pan raczył bydź na obiedzie u J W Rzeczywistego Taynego Radcy i Senatorą Państwa, Kommisarza swego przy Rzą* dzie tuteyszym, N ovo sil zoffa.

Dnia J o" rano był wielki popis z ogniemwo-yska pieszego, złożonego z gwardyi, · 8miu pułków piechoty lit.iiowey i pułku strzelców pieszych w okolicach B ura kowa, gdzie toż woysko popisywało sie, przed N. Panem z wszelkiemi obrotami weiennemi

Swey broni właściwemi, i okazało z naywię.kszem łaskawego Monarchy ukontentowanhrn, ile winno staraniu i pracy około siebie J.. C. Mci W. Xiexiu, naczelnemu Wodzowi ewoiemu. · Dnia tegoż N. Pan udarował swą bytnośeią bal ofiarowany Mu przez obywateli tey stolicy, o przyiede któr. go zeszłego wtorku zaniesioną była do Jego Cesarsko- Krok-wskiey Mości prośba imieniem Obywateli przez JW. W oyde., Referendarza Stanu, Prezydenta; W. Modzelewskiego, Zastępcę Prezydenta; M ir.a so wicza, Stockerta i Franciszka Kohlera, których dobro tli wy te-n Monarcha do swego gabinetu przypuściwszy, bal ten przy oświadczeniu swego z miasta Warszawy zupełnego ukontentowania łaskawie przyiął. Bal ten dany był w domu Baczy ńskich przy ulicy Dlugiey. Po godzicie 7mey wieczorney przybył N.

Pan z Jego Ctsarzewicowską Moście Wielkim Xietiem K o n s t a n t y m , i przy wysiadaniu z powozu przyiętym został prztz JW. Woyd c, Referendarza Stanu, Prezydenta, wassystencyi W. Modzele wskiego, Zastępcy Prezydenta, przez gospodarzy balu, W W'.: Z wierzcho wskiego, No foka, Minas owi c z a, S t ó c ker t a, F r a n c i s z k a Ko hl e r a, i Kur t z a, Obywateli tey stolicy; ześ pr/y wschodach przedstawione przez MV. W o y d c, Referendarza btanu i Prezydenta, gospodynie, JW. Jtgo Małżonka, i WW.: Modzelewska, Lindowa, Janaszowa, Lesslowa i Sztammowa, przyimowały N. Monarchę, który na cztle będącey gospodyni, JVV. W o y d z i n i e, raczył łaskawie podać swą rękę, i do saii wielkiey udał »ię; a powitany w tym sposobie, gdy do teyźe sali wstę--łJował, przy odgłosie huczney muzyki, dał się słyszeć tnoiec Polski, ułożony z znaney powszechnie Pieśni jFrancuzkiey:

Oii pcut - on etre m2eux, qu 'au sein de sa ja.nille? Który to taniec N. Pan z JW. Zająezkową, rozpocząćszy, i zaraz go z JW. W o ydżina, Prezy dci tową, i gospodynią powierzywszy," po salach tańczyć raczył aż do trzech kwadransy na i > etą, w którym czasie sam, a w godzinę późniey Jtgo Ces. Mość, Wielki Xiąźę, odń chali. Bal trwał do godzi(,y czwartey zrana. MleSik ńcy stolicy w dniu tym przcięci ukontentowaniem i głęboką, wdzięcznością, fcn swemu Mowarsze zaz,jsczyt im urzyjworiy, rzęsiście okna s-.vyc-hmi».szk-:ń oewieciii sezególuity Z4Ś jaśniał przód domu na b)J;1 UŻ)l

IIitego. Osób na tym balu było około 600 płci oboiey, a między inne mi J O. Xiąźc Antoni Radziwiłł, niedawno z Poznania tu przybyły. Robią, tu w pałacu Rządowym i ogrodzie iego przygotowania do świetnego festynu, który przed wyiazdem stąd N. Pana będzie wyprawiony. * £ Petersburga dnia y. Września.

Oddział kilkunastu żołnierzy Rossyiskichj których Cesarz nasz posłał do Sztokolmu, aby ich mundury służyły Szwedom za wzór, podług życzenia Królewicza Szwedzkiego, iuż tam stanął. Stawił ich przed Królem Generał S uch t ele n. Król kazał ich uczęstować, i dać im za współbiesiadników żołnierzy Szwedzkich, zasczyconych ozdobą SV Jerzego . Na uczcie piii za zdrowie Cesarza naszego i Króla- Szwedzkiego. Z Bialegostoku J. 16. Wr%e 'snia.

N. nasz Monarcha oznaczaiad dzień każdy panowania swego czynem łaskawości i przychylności ku podwładnym sobie ludom świeży tego dowód dał uczać Obywatelom iiialostocldcgo obwodu. Przeznaczaiąc we wszystkich prawie od Polski wcielonych Guberniiach na Gubernatorów cywilnych, U rzędników wyborowych tychże samych Gubernii A lubznakeiniłszyeh zasługami Obywateli, wtey kolei, na mieysce przeniesionego z B i a ł egostoku do Petersburga Gubernatora JW. Szczerbi ni na, powołał na ten wysoki stopień Rządcy Białostockiego, JW. Marszałka obwodowego, Joachima Hrabię Wołłow i c z a , któiy za poprzedniczą przysięgą, wAdniu-dzisieyszym w obecności Władz rządOWYC H WvKlrunA .. . wyc WYKonaną, zalął mleysea ewole. -Nayiywsze z tfg J powodu zaymuie mieszkańców Obwodu Białostockiego ukontentowanie, i wdzięczność za ten w Pełki zasczyt udzielomy współrodakowi ufności. - Oby te iraylepsze zami-ry Monarchy zbliżenia i godzenia obowiązków Rządcy z iuttreeątm i sprawa, rzj

Sennych, CryDiiy nas godmeyszymi nowych Jego dobrodzieystw.

Z Wiednia d. j. Października., Cesarz powrócił dnia 3. 2 rodziną swoią zSc. honbrunn do Wiednia. TakżeXiążę F r a n c i s z e k Parmtński wprowadził się tegoż dnia z swym Ochmistrzem Hrabią M a u - rycym Ditrichstein do swego pomieszkania 'Wf Spodziewany tu lad* dzień Xiążę, Modeński, brat »iiebosrzki Cesarzowey. Xi'ai« F e r d y n a n d Wirtetnbergski opuścił tmii dnhmi "'uttyszą stolicę, udaią< się do W ł o c h . Powróci dopiero po ślubie tesarza. . , Arcv-Xiążę Rainer znaydował się qnia z rn. w M e d y o l a n i e, gdzie ebeyrzawszy uważnie wszystkie publiczne założenia, · poiechał do M o n z a , *) dla zwiedzenia tameczney cudney okolicy. Powiadaią, iż ztamtąd puści się w dalszą podróż przez Parmę do Florencyi i Rzymu. Dotychczasowy Nuncyusz Kardynał Sev e r o l i otrzymał od Cesarza, i od Króla Saskiego, prześliczne tabakierki z wizerunkami obudwoch Monarchów. N Cesarz mianował na wakuiące ArcyB i s k u p s t w a w M a n t u i i L o d i, n a p i e rwsz e X. Morandi, na drugie Xiedza Raguni, a to z własnego natchnienia., itaden i N>)()-«unatów nie iest szlacheckiego urodzenia; M o r a n d i iest synem włościanina. Deputowani M a n t u i uczynili przeciwko temu "rzełożenie lecz odebrali od W. Rządcy bardzo usczlpliwą odpowiedź. Pani C a t a l a a i spodziewana tu dnia 15.

Łistonada z Me dy o ł a n u .

'"

. " t

M e d y o l a n u, nazywało si? przed taty M od i c i s , słynne przemieszkiwaniem tamie dawnemi czasy Królów Longobardzkich, 1 koronowaniem Cesanów Niemieckich żelagn$ koroną.

Kapitan Basza kazał uciąć głowę W. Rząd« cy Smyrny. Z Par(Za dnia 4, Października.

Gdy Wedle '2 5go artykułu ustawy Konstytucyitiey, niezwłocznie sper-Ządzonyin bydź powinien proiekt do prawa względem wyborów, wezwał Minister Sp-mw wewietrznych wszystkich Prefektów, ażeby m u, GO prę4 )Y cl ,s.ł.

l : , ) _j, . o p a iących, które naywięcey 300 franków suh go podatku opłacaią, i naymniey po 30 kt maią; 2) wykaz tych osób, korę opbcaiąe naywyżey 1000 franków w stałych poetkach naymniey po 40 lat liczą. . Na nowym szczycie pałacu Izby Deputo. .

wanych wyobra'żone ust prawo siedzące na tablicach ustawy Konstytucyiuey, wspierane od iJ.1 ) _ pr wi.ed iw?śc. L W N i s m e s stracono piąciu z owych zabóyców ochotników Krókwssich w Arparillargues, a inni uzyskali przebaczenie. Przy posągu aa placu Van do me kilka osób odięło sobie życiu, i z ttgo powodu zabroniony iest teraz wolny przystęp. Towarzystwo nauk elementarnych wzorem Lankasterskim, zyskiwa codziennie więcey przyiaciół. W gminach N o g e n t nad M a r n ą, A r c u i l i Ch a r e n t o n liczy około 1027. uczniów. Sir S i d n e y S m i t h QQwieścił list iedneo>....v 7 .....- -----go członka towarzystwa przeciw ruzboymkom, którego z podarunkami wyprawił do Cesarza Marokańskiego. Pedług zawartego *w rzeczonym liście zapewnienia, Monarcha ten przyiacielskiemi tchnie chęciami. Xiążę We 11 i n g t o n obieźdża.ąc stanowieka woysk sprzymierzonych, przynr.owany był wszędzie z naywiększemt czci okazamiską osadę pod bronią, a wszystkie baterye d a ł y t r z y r a z y e g li 1 a . W R O c r O i , gdzie R o s s y (l li i e s t oj ą równym przyięty był spo ciw Panu Chateaubriand. - Gdy Kancl-rz nalegał na ostatnim, ażeby pisma swego nit wyławiał, odpowiedział tenże: "Jeżeli tego Xiążę A n g o u l e m e w imieniu Króla ode mnie zażąda, chętnie to uczynię." Na ważney i wiadomey radzie Ministrów dnia 4. Wrześnie wyrzekł Król te słowa " I * ha Deputowanych rozwiązana; poruczam W Panom, moi Panowie, wybór środków." Jescze w nocy na 5. posłano rozporządzenie Królewskie do drukarni Monitora, cofnięto i« potem na przełożenie stronnictwa Xiąźąt, lecz z naywyraźnieyszym rozkazem znowu ie tamie na powr.ót odtsłano. Dnia 1. m. b. obiął znowu Xiąźę Raguzy ( M a r m o n t ), na mieysce Xiecia R e g g i o (Oudinot), służbę, iako Major Generał gwardyi. Pomiędzy wybranymi dotąd Kandydatami do Izby Deputowanych znayduią się, co do P a ryż a , z znaiomych nazwisk Panowie : Cha b roi, Pasquier, Lafitte, Tarbe; MO do be'p'a'rtam 'n w, JI)(:piż rG".a*ety, ugra bia Beugnot, Hrabia Juignć, RoyerC o 11 a r d, i niektórzy Depufowani z przeszłego składu Izby; inne nazwiska nieznaiome i nowe. Monitor donosi, źe wszystkie niemal wybory ukończone; źe wybrani, są dla wszelkich stronnictw obcymi, nieprzyjaciółmi wszelkich rosurków, a przez swe położenie i zdania gotowymi i zdolnymi bronić Statecznie naszych obecr.ych-urządzeń, Królewskiey powagi i wielkiego narodowego interessu przeciw wszelkiemu zamachowi i nowości. Artykuł ten kończy eię temi słowy "Obeeue F r a n c y, położenie iest proste i laenej mteress itry lawny; zamiary rządu niewątpliwe. Inney skazowkirńepotrzebuiązgromadzenia obieraiące do mianowania Swych B BHfowanych. jeżeli zamkną uszy na wszelk.ch stronnictw podszepty; ieźelisię ntedadzą omamić, aniustraszyć, auiuwieśdź;

107gieźtli, w Jedności między Sobą, dadzą wziaifi gArę rozumowi nad zsślepieniem, powszechnemu dobru nad nikczemną prywatną korZYSClą; naówczas czynności ich takim uwieńczone zostaną skutkiem, dla iakitgo zwołanie ich nastąpiło; wtedy będzie można o nich. wtedy, mówię, będą mogły same o sobie po wiedzieć: "Odpowiedziałyśmy zaufaniu Króla i Oyczyzny." W zgromadzeniu obieraiącem drugiego okręgu Paryzkiego, niemoina było zebrać większości liczby głosuiących, iżby przystąpiono do prawnego wyboru Kandydatów. Ogólne zgromadzenie Kommissarzów i polubownych Sędziów, od rządu Francuzka go, i od mocarstw sprzymierzonych, na zasadzie traktatu z dnia 20. Listopada ig' 5 - zamianowanych, ieet iuź od niejakiego czasu w zt*pełney czynności. - Członki onego dzielą; się na tyle polubownych wydziałów, ile ze strony poddanych mocarstw zagranicznych zachodzi do rządu Francuzkiego rosczert, które w dobry roosób nie mos*7 bydź zała · r ..twionemi. Kommissarze Jfkwidacyini udaiii się z lakierni rosczeniami do Kummissyi polubowney, która względem nich ostatecznie rozstrzyga. Wyszło t( raz z druku dzieło P . F i e ve epool tytułem: "D&ieieposiedzenia a roku i$if.ic Oto są niektóre wypisy z naywięcey interessuiącego rozdziału o r o s c z e n i a c h R o j a l i - s t ów (des pretentions des Royalistes), które (chociażby i całe dzieło, iak spodziewać się naltźy, w tym samym duchu pisane było), zyskaią zapewne pochwałę owych, którzy będąc Królowi i Konetytucyi sczerze przychylnymi, nie udaią, iak gdyby tamtego wyła. «n i e kochali, aby tę tern wygodniey zniwe czyć; którzy swoi H!e ł8 ' e rf1il przez ustawiczne opieranie się iego woli i iego naymędrszym uchwałom okazuin; którzy nie trudnią się okrzykiwanie m mężów, za uf. mem iego słuszni« udarowanych; którzy znaiąc dobrze Wie b i Oyczyznę swo*ą, nie wystawiaią ewoichzdań i s w o ie g o interŁssu za wzór l prawidło wez y si kieh zdań i wszystkich intereesów, i którzy nie chcieliby wystawić b r a n c y i na nowe niebezpieczeństwa, dla doczekania się przez to chwilowego tryumfu mylnych lub zastarzałych wyobrażeń. "VV źadney epoce domowych niespokoiów naszych (pisze P. F i e v e e) nie pokazali fię Rojaliści licznie.yszymi, iak w ówey chwili, kiedy Król znaydował się w G a n d a w i e (G e n t) . Przyczyna tego iest iasna: gdyż · uowezas nie mogli oddać się niepedobney do · uwierzenia chuci, która im nie dozwalała znać swoie siły i z nich korzystać; - chuci mówię, zasadzaiącey się na oczysczeniu sieŁie (e p u r er) i przybieraniu bielidła do takiego stopnia, że częstokroć cała partya nie z II ięcty, iak z i tdney tylko osoby składa się, to itst z tty, która wyraźnie mówi, ażeby zganić sposób myślenia wszystkhh innych, i tylko swoią wierność wyłącznie wystrychnąć, Słabą itst w polityce rzeczą takowa partya, i tóra w p ury z m i e coraz Lardziey chce przesadzać, a przez to nakoniec tych, coby do nrey łączyć się chcieli, albo w niepzyiauclskic szeregi zapędza, lub "przynaymniey oboI ę tnymi czyni.

" T a chuć wsczęła się z rewolucyą. Widziano w K o b l e n c u, gdzie ci wszyscy, co · W Poniedziałek przybyli, zgromadzili się W oberiy pod trzema koronami dla wygwi«dania owych, którzy we Wtorek nadeszli; a ci ze swoity strony wygwizdywali znowu »azaiutrz przybyłych; i gdzie aż do powrotu '«migrantów stopień uległości mierzono według godzin i minut, w których ten, albo ów, · wcześi.iey lub poźniey powrócił; widziano tam mówię zawsze: iak Rojaliści wciąż sobie bieprzyzwoitośri wyrządzali; właśnie, iak gdyby się obawiali, aby nie byli licznymi; iak naymnieyszpgo wpływu do zdarzeń, a tern saniey iescz« do zdań powszechnych niernielogo

li; iak w zatwardziałości swouy nie poznawali, że przyczyna ich nicości pó&gała właśnie na ich przesadzonych rosczeniach ścisłey ezystośei; albowiem, ieżełi po dwudzitstosześcioletnich wypadkach tak nadzwyizayntgo rodzaiu, ze przez Licu sarni nawet Monarchowje Europeyscy ze swo;ch turów zwróconymi zostali, sami tylko ludzie btz zmazy maią mieć prawo podniesienia rąk swintb ttdy zawsze ich bardzo łatwo 'można bidzie zliczyć. W cale inaczty było wówczas, gdy po aostym Marca miano uczynić wybór między nieebecnym Królem a B o n a p a r t e m w związku z federalistanii, mię.fzy Króieetwtm arewolucyą, tub między despotyzmem woyskowym. Jednakie niebezpieczeństwa, iełlnakie nadzieie, iednakie życzenia i iednaka gorliwość iednoczyły wszystkie umysły, i wiodły ie do wspólnego celu; chciano wowezas, aby ci, którzy smużyli F r a n cy i, kiedy ni e m o gli służyć Jtrólowi, służyli teraz razun Kralowi iFrancyi; nie czyniono nikomu zarzutów za iego przeszłe po-rępki; owszem upatrywano w tern u ięcty powodu zaufania iiakoby rękoymię ob e c t> e go sposobu myślenia; działano tak, Lik w owey pięk. ey przypowieści ewanh liczney, która z tak wielkim wdziękiem maluie radość pasterza z powrotu zgubion'ey owieczki. Jeżeli przypominano sobie zdarzenia, działo się te z iedney strony bez dumy, a z drugiey strony btz wstydu; tern mniey zważano iescze na tytuł isto; ,kń; kochano się nawzaitm, kochaiąc Króla; tylko przez miłość ku niemu T:3 - zna Hę było wspólnie kechać, a męża z pomiędzy l u d u, który się p o k a z a ł rojalistą, przenoszono nad tysiąc posiadaiących tytuły i godności, co z boiaźni m i 1 cz e li albo przyszłość tylko na szali osobistego interessu waiyli. U owczas t o F o u c h e, iako Minister Pelicyi B o n a p a r t e g o, wystawiał mu większą liczbę mieszkano- w Francuzkach za rojalistów, i raiał w tern słuszflość. "Kitdy niebezpieczeństwo lest wspólne, wówizas milczą rosizenia; lecz skoro zwycięztwo zdaie się bydź pewnem, wtedy obudzaią się znowu» t ie uk-z uczucia dumy, iak raczty ze skrytego, właśnie nie bar-Jzo chwalebnego życzenia., ażeby dzielić owoce zwycięztwa; wówczas staramy się usunąć wszystkich, mogących mieć prawo do dzit-l cia się . z nami, a to qHII tak iako nieprzjiaciO' sprawy, którey służył śmy, bez bardziej iako uciążliwych współzawodników. Nuże więc! Ponieważ tak żywo kłocń my się o plony zwycięztwa, roztrząśniyrny tez raz 01Wl1 rcie, komu o.-ie właściwie należą, abyśmy z sobą przyszli do zgody. Niechay ci, którzy ie wyłącznie dla sitbie żądaią, przełożą pierwey swoie rosczenia; ł*cż niechay <ię ta'kxle nie uraiaią, fóieli i« roztrząsać będziemy, iieźeli inne prawa o prą się prawom onychże. > ,Wy opuściliście F r a n c y ą w naypier4?szey chtviii domowych niespokoiów naszych, kiedy iescze Król siedział »a swoim tronie; łeu tron, wstrząśniemy iuż przez bezbożne zasady ,. zachwiał się km więcey przez wasze oddalenie się; został Obalonym. Któż porwał się <io iego obrony? ,,(.JI, którzy w pośród licznego mnóstwa sprzysięźo.iych, uzbroionych w ręczną strzelbę i dziiła, bez żadnty inney broni, iak tylko ze swoiemi szpadami do zamku pośpieszyli; owi gwardyści narodowi, złożeni z miesczan, którzy L u d w i k a X V I. usilnie prosili o stawie nie się na ich czele, ażeby z pożytkiem dla niego umierać mogli; oni to stawili się obecnemu niebezpieczeństwu, którego skutki tak długo zagrażać im musiały, ppkiby zbrodnia tryumfowała; czyliź się oni namyślali? Jeżeli niektórzy z nich p ó ź n i ej starali się weyśdź w połyżenie, któreby ich od lewolucyiney ochroniło wściekłości, czyliź im to zarzucać będziecie? Od iakiegóź to czasu dowodzi się przywiązanie do iakowey sprawy przez to iedynie, aby za nią na oślep umieraćio S i

Jeżeli wi ę c koniecznie umierać potrzeba; " ażeby w oczach waszych czystym się okazać, tedy wszyscy iesteśmy winnymi, którzy po kilkakroć razy umieliśmy życie nasze narazić i zachować; atoli, kiedy iuż raz i wy także nie poumieraliście, więc nie poy.muię, «o za. pierwszeństwo w tern chcecie mieć przed, innymi, co także iescze źyij. Nie byłoż między owymi gwardysiami narodowymi itielu, co się odważali na wszystko, ażeby służyć Królowi, którego byliby może uratowali, gdy.

byście wy zamiast przesiadywania za granicą, tu obecnymi byli, dla wzmocnienia ich siły nit tak waszą liczbą, iak waszą niezaprzeczoną odwagą i waszem pierwszeństwem przed innymi w zarządzaniu obrotów woyskowych; nie byłoż mówię między owymi gwardystami narodowymi wielu, co nieustannie także i w pismach za Królestwem obstawali? W owym dniu, w którym tron obalono, zamordowano iiduego z nich, ażeby służył za świadectw* dla tych, którzy szli tym chwalebnym i niebezpiecznym torem. Inni penieśli póiniey, i z tegoż samego powodu, śmierć na rusztowaniu. Jeżeli więc z pozostałych przy życiu nie którzy ulegli okolicznościom, będzieeież; im to wyrzucać? Spytaliby się was oni, czyli też wy bez ulegania, w tym albo owym czasie powróciliście do F r a n c y i; a gdybyście im, daymy na to, odpowiedzieli, że w sercach waszych utrzymywaliście nadzielę bydź kiedyś sprawie Krolewskiey pożytecznymi, myśliciei może, iż onym zbywałoby na dowodach do dania wam tey samey odpowiedzi. Niecha y tam sobie ze wszech miar będzie " godnym zazdrości losem Francuzów, iż mogą powiedzieć: Byliśmy zawsze czystymi; to tylko iest rzeczą okrutną, że teD nader sczęśliwy los owych iedynie spotkał, których natura, -we wszelkich okolicznościach do ł;rai nia uiezhaczącey roli przeznaczyła; a ia prrwie w to wierzę, że gdyby Kardynałowi Ric h e l i e u wcale były obcemi owe obroty i fa

k<ye, które wstęp Jego do Mimsteriium poprzedzały, zbywałoby mu było na witiu wiadomościach do panowania nad fakcyami, i do utrzymania wszelkich obrotów w mocy swoley. "Gdyby ci, co czystość swoią wywodzą, od dnia, w którym opuścili F rań c y ą, umieli byli Mocarstwom zagranicznym wyiaśnić owe wielkie wyobmżi nie o zobopólney rękoymi tronów, które tylko przez mnogie, dła wszystkich Mfonarchow WSpl me nieeczęścia, poidle hyiź mogfo; i gdyby potem powrótili byli z wyborem w-jAsk Europryskich dla wydarcia L u d w i k a X V I. z tyranii fakcyi i z niebezpieczeństwa, ttóre w 060bie naszego Króla wszystkim nam zagrażało, nie ma żadney wątpliwości, że N aród z radością, byłby «znał ich pierwszeństwo, którego dowody tak bardzo byłyby się dały uczuć w ich przezorności, w ich odwadze i w sczęśliwyKi skutku i<h usiłowań. "Lecz wszystkie te nadzitie zostały zawiedzione, a L ud w ikXV I. umarł na krwaw cm rusztowaniu. N ikt nie rośiił sobie wyłącznego prawa do bólu, wspólntgo wszystkim umysłom, które niedoszły naywyższego bezbożności sczebla. "Gdyby późniey ci, którzy opuściwszy F r a n c y ą passowali się z niebezpieczeńetwy i cierpieniami innen.i od tych. iakie nam wewnątrz zagrażały, przyprowadzili bjli naszego Króla 7 W t r o n y, z H a n a u , z M i t a w y albo z L o n d y n u; a nawet gdyby wcale niedawno owi, którzy go do Ga uda w y odprowadzali, za pomocą iakowey «łaściwey im sił y, byli nam go na powrót oddali, - nie masz wątpiiwościi że de facto et de jure (z czynu i z prawa) byliby za prawdziwą siłę.

JAarodu uznanymi.

" Wszyscy niestety, byliśmy tak niesrzęśliwi, że główne spręż)ny powrotu Króla naazego nie naszem były dziełem; Opatrzność «żyła na to innego ramienia, a my nie me

żerny się z niczego chełpić, chyba tylko z naszey radości, wyiąwszy może kilku męiów, którzy przez światłe rachuby dzielnie się do tego przyłożyli. My Francuzi, czyli byliśmy w kraiu l ub za granicą, ściśle wziąwszy, iesteśmy politycznie równymi w obliczu tronu, ieżeh ten nas uważa iedynie iako tę siłę, ktova go przywróciła; bądźmyż więc także rewij mi, gdy nas poczytuie za siłę przeznaczoną do iego utrzymania. "Chci< ć b-ydź wyłącznie Roj a listą, iest t o, nie służyć królowi, iest to owszem pracować nad oddzieleniem tronu od Narodu. Prawdziwymi Rojalistami są ci, kt rz) kró1estwu iedniią stronników, lit rzy dla nawracania nowych Francuzów z taką wy hodzą gorliwością, lak Missyonarze dla nawracania dzikich Narodów. " T a liczna klaesa, która wyobrażeń swoich sama sobie nie tworzy, tylko ie przyj m ule, nie wie w saniey rzeczy, czyli rojalistoweką hydi może, albo nie; ieżeli więc starzy zd *ń psowacze korzystają z t< y niewiadornośrj dla wzniecania obawy wtych niesczęśliwych, i po budzania ieh do buntu przez prowadzące do rozpaczy wyobrażenia, mie-liźby proszę natenczas ibciećbydź wyłącznie, czyli prawem pierwszeństwa Ri-jiliatami ludzie mieniący się sługami Królewskienii, a nie mający więcty zdrowego poiec'ia o pi łożeniu rjeczy, iak chłopi przed l#ty 30! Jest te z dwóch, chociaż przeciwnych [u kt w i'oied egoż zmierzać celu; iest to post-.wic Kroi stu o pomiędzy dwiema przepaściami; i< st to psuć sprawę, za którą obstawać chcemy a bez p-rzymówki niech będzie powitdziano, że to iuź się po kiikakrnć razy zdarzało 1" W S t. D e n i s zaprowadzała Kapitułę drugiego rzędu, ażeby nabożeństwo w kośiiełe grobów Królewskich przynależną otrzymało powagęn-p-*-*-»

Dodatek,

Dodatek do gazety Wielkiego Xiestwa Poznańskiego Ni 84I

Z Paryż/i.

Dnia 19. przybywszy Xiązę Wellington do C o III e r c y późno wieczorem, zastał koSjzary woyska Pruskiego i mieszkanie Generał a B o r s t e 11 pięknie oświeconemi. Wysiadł W pałacu Prefekturalnym, dnia 20. zrana odbył popis blisko &000 ludzi piechoty i iazdy między Ligii y i S1. Au b i n, 1 powrócił o godzinie 2giey do C o m e r c y, gdzie w pięknie przyozdobioney sali. ratuozowey przygotowany był wielki obiad na 40 osób. .Dowodzący Generał Z i e t h e n , który dał ten obiad, niemogł bydź gospodarzem, wyjechawszy naprzód z GentrałemB o rs tell do S e d a n, w celu porobienia przysposobień do przeględu woyska 12-15000 ludzi, który X'ąźę na dziiń a. naznaczył. Podczas obiadu spełnił Lord We 11 i n g t o n kielich za zdrowie Króh '''ruskiego; Generał P i r c h za zdrowi« Króla - Vrgithkit-go; Lord We lI i n g t o n za zdrowie Xiecia' B J li c h e r a } Prefekt Ot parlamentu .vI o z y za xdrowie pornściciela Krolow; Xiąźę' We iii. >g t o n za zdrowie Generała Z i e t h e n, i za zdrowie walecznego woyska Pruskiego; Podprefekt z C o m e r c y za zdrowie mocarstw sprzymierzonych; Lord We 11 i n g t o n za zdrowie Krala Francuzkiego . - Wieczorem opuścił Siąźę miasto C o m e r c y, zanocował w Ve rd un i znraz dnia 31. raniuteńko odieehał ztamtąd do S e d a n u. W iego sztabie głównym znayduią się Oficerowie wszystkich mocarstw sprzymierzonych. sś Rada Departamentu M o z y przesłała Xięinc y B er r y, dla iey ogrodu ir pałacu El is e e B o u r b o n, 6 naypięknieyszych tirzew cytrynowych, które pochodzą iescze z oranieryi Króla S t a n i s ł a w a Polskiego w N a n - cy. Gazety Francuzkie nazywaią Panią d a t a * 1 l a n i s) reną kosmopolityczną, dodaiąc przytern, ii raryianie spodziewają się uyrzyć ją ZT40WU razem ze ełowikami.

Biskup Ducos, dawniey Emigrant, którego Król mianował do Kommissyi publicznego wychowania, odmówił wręcz bydź członkiem oneyze. Dwie tego podaie przyczyny: J) ie Kemmissya wychowania składa się naywięcey z osób świeckich, chociaż wedle ducha religii dozór nad wychowaniem samemu tylko duchowieństwu powinien bydź p o w i e r z o n y m; 2 ) z e X. D e s b o s e s, któ ry zezwolił za B ona par tego na przyięcie KOMkordatu, iest członkiem teyie Kommissyi. Z Br ux dli d- f. Października.

Wiadomy proieki do prawa, tyczący się ograniczenia wolności druku, co do obraźliwych pism prztciw obcym Monarchom, przyjęty został od drugiey Izby generalnych stanów większością 64. przeciw 4. głosom. Między Deputowanymi obstawaiącyrni za wolnością druku, dał się rraywywodnicy słyszyć Pan D o trenge:

.Nieupadłoź - rzekł on - dla niewoli druku iuź za naszych czasów nayogromnieysze państwo, iakie kiedykolwif-k istnąć mogło? Gdy Senat powiedział do B o n a p a r te g o : "Cesarzu! Woyna, którą chefsz rozpocząć przeciw H i s z p a n i i, iest słuszną, prawą i poli tyczną;" gdy za iego z R o s s y i powroi ' tern kaidy Prefekt do niego pisał lub pisać kazał: "Cesarzu! Rozporządzenia twoie były dobrze obrachowantmi, ukł«.dy twoit by*' ły wielkierni, zbawiehnemi i puiytecznemi dla F r a n c y i; wie ona ze iesteś' niepokonanym , ie ci iedynie nieprzyiazoa zaszkodziła pora, ze iednak naród wielki niczego mocniey niepragnie, iak niezwłocznego straty, powetowtffci-j;" - gdy tak pisano, był B 0naparte dzięki Bogu! dosyć zaślepionym, ii to wszystko za dobrą przyjmował monetę. O! iak wcale inaczey byłby sobie postępował B o n a p a r t e, nie wprowadziwszy d o" twego i do obcych kraińw niewoli druku; iak wcale inną obrałby drogę,- gdyby mu ktokol- wiek śmiał był powiedzieć: "B o n a p a r t e * Tw6ySenat,Twoi Ministrowie, Twoi Prefekci Lord Exmou ih wypłynął dnia M.Wrzedurzą" cię tylko; woyna Twa przeciw H i s z p a- śnią z swą flotą z G i b r a h a r u i spodziewany liii iest naystraszliwszą niesprawiedliwością, iest każdego di.ia w A n g l i i . a wyprawa Twa przeciw Ro s s y i niezrówna- Przedwczora przyimował Xiążę Reąent nem szaleństwem." N a sczęście dla świata adres miasta L o n d y n u z powinszowaniem BaT Bonaparte stał się wszystkich pod- zwycięztwa przez Lorda Exmoutli odniechlebstw ofiarą. Naylepiey byłby on się mógł sionego. od swych nieprzyiaciół dowiedzieć prawdy. Lord C a s t l e r e ag h, który do I r l an d y ł Zaiste o działaniach Monarchów nie można (zkąd rodem) odiechał, sie .ma żadnego iniak tylko z należy (ą mówić przystoynością, nego zamiaru, iak tylko odwiedzić ojca azbliżiiąc się do nich z prawdą, trzeba bydź swego. Dzienniki upatruią iv tey podróży ostrożnym, iak przy zdeymowaniu z oka ka- cel polityczny, lecz bezpotrzebnie. taraktyit.d. Jeieli zwycieztwo-mówił da- , Pan Cha te a ub rian d otrzymać miał roz. ley-któreśmy wspólnie z Anglikami odnie- k-azy, ażeby opuścił P a ry ż; stemwszystkiem śli nad Dejem Algierskim, nitzwróci tegoż podług naynowszych wiadomości kecze się Deji do porządku i ludzkości; ieżeli za nie- tam znaydował.

iaki czas zgwału znowu przyięte na siebie Dwudniowa woyna przrciw A l g i e r o w i obowiązki; niemogąż wówczas kupcy nasi, stwierdza prawdę dawnego Angielskiego przyfctoryia zagrabił okręty, odezwać się do na- słowia: "I m gorętsza woyna, tern prędszy 'szego Króla: "Królu! Dey Algierski iest pokój." hersztem rozbóyników, przeciwko któremu Z Madrytu dnia [g. Września. błagamy Cię o pomoc; zemściy się za iego Dnia u. Królowa 1 Infantka wyiechały łupieztwa i t. d." z K a d y x u. Dnia 9. przypuściły iescze obyDnia 1, t, m, odbyłLard Wellington na dwie Xiężuiczki nayznakomits?e damy miarówninie S e kii na popis woyskaSaskiego pod eta do pocałowania ręki. Gdy dnia 1 1. przy. dowództwem Generała Gablenz. Wciągu byłydoXerez, wyprzęgli miesczanie muły tego tygodnia odbędzie popis woyska Duń- z poiazdu, i ciągnęli go przez ulice. Dnia ekiego w okolicy D o u a y, a pod C o n d e 17. spodziewane są N ayiaśnieysze Podróżne Woyska Hannewerskiego, a potem każe popi- do A r a nj u e z , Tu przybędą Król i Xiążę sywać się 1 5 - 1 "'tysiącznemu Angielskiemu na spotkanie swych dostoynych małżonek, · wojsku na rówminie C a m b r a y . z któremi potem odprawią uroczysty wiazd Wielu z bawiących tu wychodców Frań- do Madrytu. Król zamyśla podobno oznacuzkich, naywięcey Oficerowie z woyska czyć to pamiętne zdarzenie wielu dowodami L e g i er y i starey gwardyi, znayduie się. łaski i przebaczeniami, w bardzo biednem położeniu, tak iż przez Ze Stambułu dnia 24. Sierpnia. pisma publiczne odezwano się z prośbą o Miasto tuteysze dotknął trzykrotny pożar, wsparcie dla nich, a Pan D a n o o t, ban- a-był nayokropnieyszy w nocy z dnia 1 sgo kier, podiął się przyimowania ofiar. na i6ty w naypięknieyszey części miasta, Około 8- t. m. spodziewani tu są wszyscy który.ł.aoo domów, 3,000 sklepów i składów Ministrowie z H ag i. Posiedzenie ogólnych w perzynę obrócił. Sułtan bawił tam przez Stanów ukończyło się tamże dnia 3go. całą noc, i ai do godziny gtey zrana r okaZLondynu dnia 4. Października. zuiąc wielki smutek. Nie znalazł on w JanW. Xiążę M i koł a y spodziewany wkrótce czarach dobrey woli do gaszenia i szukania do Anglii» należytych środków ratowaeisniieBcz"śliwyeh« A gl ocalony.

Rozmaite wiadomości.

Pewny Xiądz katolicki, będący .leraz wŁ ond y n i e, a który iako Missyonarz opowiadał w A zyi wiarę świętą, stał się w L o n d y n i e powszechnym podziwienia celem. Jest itscze dosyć młody; posiada dobrze ięzyki: Arabski, Perski, Sainoskrytski, Indostański i Grecki; ma znać doskonale położenie i osobliwości Azyatyckie, gdyż całą tę część ziemi kilkakrotnie przeiechał. U mie robić zegarki; iest dobrym doktorem, a faworytem Króla Perskiego. Wybudowano w Ameryce okręt, który lUZ nie para porusza., ale konie we środku niego chodzące w kole, Zastanawiaią się teraz, który z tych dwóch sposobów iest mniey kosztowny. Niektórzy Francuzi, którzy wynieśli się z e.yczyzny swoiey l przybyli do H a mburga, popłynęli do Ameryki. P. S c h m i d t , mieszkający w P a ryż u , wynalazca machiny, którą nazwał Fauteilil parapontiquv, a za pomocą którey może się człowiek podczas naygwałtownieyszey burzy na wodzie ratować od zatonienia, postanowił iśdź pieszo po morzu z C a l a i s do Douvres w Anglii. Raja Be rar, iedeu z nayznakomitszych Indyiskich Rządców, zszeelł z tego świata w N e y p o re, a syn iego, bez żadnych zawichrzeń, następcą ogłoszony został. Postępowanie przed zgonem zmarłego Xiecia, naywiększy zasczyt pamięci iego przynosi. Dnia 17 Lutego skończywszy zwykłe modlitwy, kazał przywołać Ministrów i Dygnitarzy korony, posadził syna swego obok siebie na tronie, kazał sobiei przynieść wszelkie rachunki, które przeyrzał wspólnie z synem, zapłacił co był winien, i darował zalegaiące pobory. Obróciwszy <ię pntem do syna napominał go, aby nigdy nie działał przeuw radom dobrych Ministrów; przeznaczył zna«czną summę dla ubogich, rozdał niektóre dary, i tf dobroczynną zaięty pracą, prze» niósł się do wieczności.

Wypis Z dziela Pana Beauchamp o BrezYlii. Dopóki B r e z y li i a była tylko qeadą, nie« zmierną rozległość iey ziemi, piękne klirna, żyzne grunta i drogie płody dostarczane dawnem u światu, nie ziednały iey przecież wieI. kiey polifyczney wagi; nawet w ośmnastym, wieku, czyli w 300 lat od odkrycia tey części A m e ryk i, iescze za osadę tylko uważana była. W rokudopiero 1807 nabyła Brezjrlii a nowego życia, została iednem z wielkich Państw świata i ściągnęła na siebie oczy polityków względem przyszłego przeznaczenia swoiego. - Król Poriugalski może miefi kłopot w uyboyze. Dawna iego oyczyzna. ust naypięknieyszym kraiem w E u r o p i e, a nowe iego mieszkanie iest wnaypięknieyszey Nowego-świata krainie. W iedney i drugiej czyści kraiów iego są obfite i rozmaite płody, Rzeka Tagus zrobiła wLisbonie port przepyszny, a w Ri 0- J a n e i r o natura utworzyła ieden z naypięknieyszych portów w świecie. Jeżeliby usunąwszy na stronę geografia, poradzić się chciano polityki co do wyboru, gdzie Król ma .nieszkać, wieleby w tey mierze rozprawiać przyszło. Mniemam atoli, iżby można ustanowić powszechne prawidło, z którego światły czytelnik łatwo wniosek wyciągnie: Jeżeli Król osiądzie nazawsze w Rio-Janeiro, Portugaliia będzie osadą wielkiego Państwa; a ieśli Król powróci d o L i s b o n y, B r e z y l i i a b ę dz i e wielką m a - łego Królestwa. W tym razie, ludność Bre-] z y l i i zwolna powiększać się będzie, i wąW pię, aby doszła kiedy w stosunku do połowy rozległości tego krain na zachodzie. A potern, ktoi zdoła przepowiedzieć, co się stanie z pograniczne mi krainami? B r e z y l i i» maiąc u siebie Króla, i niemaiąc iuż potrze-« by szukania rozkazów w iuney części świata, mi sąsiadami, iakieźkolwiek byłyby przemiany losu i wypadki woyny. Jeśli obszerne posiadłości H i s z p a n i i w A m e r y c e powrócą pod panowanie F e r d y n a n d a V I T , Król Brezylski będzie miał za sąsiadów ViceKróiów lub Wielkorządców'; a ieśli massa Hiszpańska podzieli się, B r e z y lii a będzie Silnieyszą względnie kaźdey iey części.- Dodaymy, ii Bre zylii a pod okiem Pana swojego corazby w kaidym względzie szybko wzrastała, i-zamiast nazwisk różnych iey dzikich mieszkańców, slyszećby się tylko dało nazwisko Brezylczyków, począwszy od rzeki A m a z o n e k do rzt ki 1 a P l a t a i od M a dcira do Oceanu."

WEZWANI E.

Dostrzegając, iż niektórzy rodzice swym do tuteyszego Lyceum ugęsczaiącyiu Syrttfłri lub Pensyona:yuszom zezwalaj codziennie jbyt wcześnie przed zaczęciem g.odzin szkolnych zdoaiu wychodzić, a to dobremu spizeciwia sie porządkowi, uprasjam przeto usilnie wszystkich rodziców i wszystkich,którzy uczniów tuteyszegoLyc um na pens\ i lub pod swym dozorem maią, aby tymże w dniach szkoły nie wcześniey iak r a n o o w pół do ósme y na mszą, a po południu po rrzecii kwadransach na drugą do Lyceum z domu wychodzić dozwalali. Poznań dnia 15. Października 18 '6.

Rektor Lyceum, D. X a u I f u f s.

Doniesienie. Z naszemi co tylko otrzymanemi sczególniey nowemi gatunkami Pary jkich bukietów i Diademów, iako też z wszeikiemi garunkarni perfumów, prawdziwey wody Kolońskiey, musztardow, octów, fruktów, również świeżo otrzymane mi Minogami, marynowanym vVegorzem 1 wędzonym Łososiem, polecaj sic J. Horn er fnudelt reich w Poznaniu,

Uwiadomienie. Mam honor uwiadomić wszystkich Obywateli, którzy byli łaskawi powierzyć mi interessa swoie, iź podaleai się do dymissyi od Urzędu Patrona przy tute)szym Trybunale,. i źe codziennie spodziewam s: ę tęź dymissyą «trzymać. Upraszam wiec tychże Obywateli,ł086aby w iak nayprędszym czasie, naydaley dnia 3 O. Października, akta swoie u mnie będące odebrali, i innego Obrońcę wAmieysce moi e sobie postanowili. W późnieyszym czasie zgłaszać s ę raczą o swoie akta óo Vr. Przepuikowshiego Patrona A gdzie przezemnie złożone będą. - Uwiadomienie ninieysze winienem zakończyć podzęfcowaniem za położone we mnie zaufanie; co ninieyszem oświadczam, zapewniając, iź wdzięczność .'życzliwość ku nim, na zawsze w sercu moim zachowam. Poznań dnia 30. Września I I6.

Nepomucen Sobocki,

Uwiadomienie. Donoszę Prześwietney Publiczności, iź odtąd mieszkam w narożniku Wodney i J ezuickjey ulicy pod liczbą i&Q. Poznań dnia 15. Października 1816.

U. Mańkowski, Cukiernik,

Do juzedania. Niźey podpisany uwiadnnia Szanowną Publiczność, iź sądownie zatradowAne w Dolnym Cyradzu konie na doiu 7mym Ai dziernikar. b., to lest; klacz gouda, mająca lat 41 y i,wałach gniady, rosiący lat 6, będą pijez publiczną licytacyą "w mieście w Poznaniu pod ratuszem na doiu 25. Października r. b jrana o godzinie O,r>.y sf-rzed.nen-i ja gotowe pieniądze w kurancie. Kroby sobie życzył nabyć, ma sig stawić wzwyż wyraź nj m dniu 1 rukyscu. Poznań dnia ! . Października i816roku.

Rzymski, K. , P. D P.

Średnie ceny zboża vi iVrociawiu dnia 12 Października Wmimthahity monecie: Pszenica 7 talio 14 troiak. Zyto 5 talio 27 troiak.

Jęczmień 3 talio 28 troiak. Owies 2 talio 18 troiak.

CeKY zboża w Gdnńsku.

D nii xi. Października.

Gdańsk Zł._ gr.

N aylepszey pszenicy szefei kupowano po Podłey dko N aylepszego żyta Podłego dto N aylepszego ięczmienia szefei Podłego, dico Naylej-szego owsa Podłego dto

IÓ 10 9 8 5 5 4 3

---- *5 15 9