eJ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1816.11.20 Nr93

JE

Wielkiego ID II 3 5)1( Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nro. 93.

W Srodę dnia

20.

Listopada

1816.

X owodowany obwiesczeniem JW. Namiestnika w Królestwie Polskie m 2 dnia 29. Paidziern;ka r. b.

W gazecie Warszawskiey 2 dnia o. Listopada w N1Z'e ootym umiesczone'm, riastepuiacey osnowy; W imieniu Nayiaśni-eyszego Alexandra I., C e s a r z a w s z e c h R o b s y i , K ról a P o l s k i e g o , e t c , e t e . etc» Namiestnik Królewski w Radzie Stanu.

Nim oznaczony będzie sposób zaspokojenia oblfgacyi hipotecznych na pożyczkę kfaiowf Wskutek dekretu z dnia 29go Kwietnia ł80g roku wydanych, na przełożenie Kornmissył fczadowey Przychodów i Skarbu postanowiliśmy i sHinowiemy: Art. 1. Wszelkie zaległe i bieżące procenta ed obiigacyi hipotecznych za popreedniczem cnyc". sprawdzeniem bgd? za>pokoione z dochodów dóbr narodowych, na ewikcy? pożyczki wskazanych. At. a Wypłata takowych zaległych i bieżących pr centów, zaraz po ogłoszeniu nimeyszego postanowienia, z kassy Generaloey Królestwa Pobkiego następować będzie, do niey przeto Właścicic ele ob'iga.yi h potecznych udawać się, i przed nią takowe produkować powinni.

Ait 3. Rzeczone obligacye skoro Kon>m ssya Rządowa Przychodów i Skarbu, po zapewnieniu sie o ich prawności stosowne wyda upoważnienie, przymir wane beda l na wszelkie kancye sk rbowi należne, na oplate dzierżawy z dóbr narodowych, i na zaspokojenie kafitałow konwencya Wiedeńska z dnia 30. Marca 1815 roku na rzecz skarbu Królestwa Polskiego przekazanych. Art. 4. Co do rewersów na drobnieysze kwety pieniężne in vim pożyczki, z kassy Generalny w roku 1808 i 1809 wydanych, a dotąd na obligacye skarbowe nie zamienionych, takowe natychmiast, za poprzedni zem onych z ksiy,anv kassowemi sprawdzeniem, w zupełności, co do kapitała i procentów, zaspokoionetm bydź maia.

Art, 5. W cela prędszego sprawdzenia tak obligacyi, tako teź kwitów kassowych 1 "ię termin prekluzymy 00 dnia ostatniego Grudnia r. b. 1816, po którego upłymeniu kassowe w terminie powyższym nieprodukowane, za niewajne uznane będą, i od niepi duko wanych w tymże terminie obligacyi hipotecznych, kassa Generalna procentów płacić nieb Art. 6. Gdy wspommone obligacye są długiem skarbu byłego Xiestwa Warszawskie ?ącym z mocy trasatów w Wiedniu dnia t m. Maia 1815 r. zawar ycii, do wspólnego w missyi, temiź traktatami postanowioney, oblikwidowania. 1 na * [pnego zauczesrnictwemd Au.tryackiego l Pruskiego zasp kolenia, a przeto wypłaty tu postanowione, w czasti tychże dworów zastępstwie uisczać sie będą; Kommissya rządowa Przychodów i Skarbu dc - KóiJimtssarto« naszym w Kommissy. hkwidacyiney zasjadaiącyn., wszelkie obiasnitnia l dco - "któryehby dla legitymacyt tylekroć rzeczonych wypłat potrzebowali.

An. 7. Dopełnienie nin.eyszego postanowienia poruczamy Kommissyi rządowey Przycn i Skarbu, , , Dniało się w War s z a w i e na posiedzeniu Rady Administracyiney dnia 20 Października 181Ó roku, 7

(podpisano)zAIĄ-CZEK.

N aczelny Prezes Wielkiego Xiestwa Poznańskiego uwiadomiaiąc wszystkich obywateli, g i zawiadowców instytutów publicznych w Wielkiem Xiestwie Poznańskiem, obligacye ska w skutku dekietu Króla Jmci Saskiego z dma 29. Kwietnia 1808 roku przez Rząd byłego X Warszawskiego wydane lub tymczesne tiwefła na drobnieysze kwoty pieniężne in v<m p., pozyskane, a dotAd na obligacye skarbowe me zamienione,' posiadaiących, o wydanem pfiez Królestwa Polskiego postanowieniu względem za.poAoienia procentów zaległych i bieżących od obligacyi prawnie wygotowanych, oraz zrea izowania rewersów na kwoty pieniężne in vitn po; pozyskanych, wzywa ich ninieysze'm: aby umkaiąc usczerbków, z opóźnionego prezento obligacyi l rewersów wedle postanowienia JW. Namiestnika w Królestwie Polskifm wymkaia, takowe w kassie Generalney Królestwa Polskiego lak nayspieszniey produkować starali sie. Przyczem nadmieniaiąc, że uczynił stosowną odezwę do W. Schmidt, Sekretarza kgacyi J. K w Warszawie, aby tątejrtzych p siadaczy często rzeczonych ohligacyi hipotecznych oraz rewf wspierał podług możności pizy likwidowaniu tychże i odbieraniu kwot pieniężnych, Interesse oddaie, aby do niego w tey mierze zgłaszali się. 'W P o z n a n i u dnia 16. Listopada 1816 r.

Królewsko - Pruski Naczelny Prezes Wielkiego Xiestwa Poznańsko ip Zer b o ni di S p o s e 11 i.

Z Wiednia d. 2. Listopada.

Wczoray o 5tey po południu przybył tu Hrabia War t e m b e r g, Generał Porucznik Bawarski, i przywiózł przyiemną wiadomość o uroczystym akcie ślubnym, odprawionym dnia 29. Października o 7mey wieczorem w Mo na c hi o m, przez który Królewna Bawarska Karolina Augusta weszła w zwiąaki małżeńskie z Cesarzem naszym, zastąpionym prztz Królewira iey brata. Wspomniony Hrabia przybywszy do tuteyszey sto łicy, rniał zaraz posłuchanie u Monarchy naszego, który mu własnoręcznie dał wielki krzyi orderu Leopolda. Pnia. ]I 7. r. ra. powrotu tu z Warszawy

Hrabia Wall m o d e n Marszałek Poruc * i: z Hrabią B r li h l, Rotmistrzem z pułku nów Arcy-Xiccia Karola. Zapewuiaia" iź Arcy - Biskup Wiede nie przyiął kapelusza kardyalskiego, któ go Papież na ostatnim konsystorzu zasczj

Z Włnch d. 29. Października.

Arcy - XiAzc K 51 Y n r t przybył dnia do Ca l e r n o (w Xiestwie Parmeńskie dla odwiedzenia swey synowicy, Cesarzov l Maryi Ludwiki.

Pan Vo g e l , dokładny Saski malarz p tretów w R z y m i e, o d 'brił zlecenie, ażeb A odmalował Papieża dla Kcula Saskiego. Dnia 4. t. m. o godzinie iszey z południa udrł się Król Jmć II zamku Tuilleryiskiego .w wklkim orszak« na zagaienie posiedzenia Izb Deputowanych. W Królewskich pojazdach siedziało kilku Parów, 4ch Marszałków, kilku Dyguitarzow i Kawalerów wszystkich orderów Królewskich. Gwardya Królewska i obecne w P a r y i u legiony, stały szpalerem przez ulice, ktoremi orszak ciągnął. Przez całą dregę odbierał Król niezaprzeczone dowody miłości swego ludu. Grom dział oznaymił przybycie Króla do pałacu posiedzeń. N3 wchodzie przy wielkich schodach z dołu przyjmowany był od Deputacyi z 1 a tu Parów, i od drugiey Deputacyi z 25CllI Deputowanych. Wypocząwszy sobie Monarcha w swym pokoiu, udał się do sali posiedzeń. Za iego przybyciem powstało z swych mieysc c łe zgromadzenie przy odgłosie: Niech Zyie Króli Król zasiadł na tronie; po prawey »Udział Monsieur, po lewey Xiążę Ang o u l e m e , a po prawey tamtego Xiążę E bI T Y .

Całe zgromadzenie stało wciąż zodkrytemi głowami; Król wezwał Parów, ażeby zasiedli mieysca; Kanclerz dał w imieniu Króla pozwolenie Deputowanym óo zabrania mieysr. Poczem zagaił Król posiedzenie następującą mową: "Mci Panowie! Zagaiaiąc ninieysze posiedzenie, uczuwam wspólną z WPanarni pociecha z okoliczności dobrodzieystw, które Boska Opatrzność na lud móy i na mnIe wylała. " "Spokoyność przesiaduje w państwie; przyjacielskie chęci obcych Monarchów, i ścisłe zawartych umów przestrzeganie, zapewniają nam pokóy zewnątrz; a ieżeli szalone przedsięwzięcia groziło zamieszaniem na chwilę wewnętrzney spokoyności, to wypadek onegoż posłużył tylko do tern śffietnifcyszego wynurzenia przywiązania narodu i wierności moich zastępów."i8i

Moia osobista «częśliwość pomnożoną " została związkiem iednego z moich dzieci (Viadomo bowiem W Panom, iżdzieci moich braci są oraz taoiemi) z młodą Xiężni* czka, którey uprzeyme przymioty, wspieraiąc troskliwość reszty moiey rodziny, sczęśliwą mi rokują starość, a która, mam na"dzi.eię, obdarzy Francy ą nową pomyślności rękoymią, zapewniającą prawne tronu następstwo, naycelnieyszą tey Monarchii podstawę, bez ktorey żadne państwo trwale bytować nie może."

"Rozkosz tę zatruwają przecież niepłonne ebawy; nieprzyjazna roku pora stała się przyczyną opóźnienia zbioru plonów żniwnych; cierpi na tern móy lud a ia iescze bmlziey; mogę atoli z pociechą dla serca moiego powiedzieć, · iż klęska ta iest tylko przemiuią <ą, i że zbiory wystarczą na potrzeby kraiowć." "Wielkie niestety ciężary wciąż iescze ponoszonymi bydź muszą; każę W Panom przełożyć wierny obraz nieuchronnych wydatków, 1 środki obmyślenia potrzebnych zasiłków.

N aypierwszym z tych środków będzie oszczęrinuść; iui ią zaprowadziłem do wszystkimi zarządu gałęzi, i starać się będę nieprzestanme, uczynić ią tern powszechnieysza. Bodżina moia, zawsze iednakowego ze mną zdania i myśli, połączy się znowu ze mną do uczynienia ofiar, iakieśmy w roku zeszłym złożyli; a w reszcie polegam zupełnie na Waszem przywiązaniu i gorliwości dla dobra pańsiwa i sławy imienia Francuzkiego. « "Z tern większą usilnością popieram układy z stolicą świętą i ufam, iż eczęśUwe onych, ukończenie powróci zupełny pofcóy kościołowi Gallikańskiemu. N ie na tóm iednakże kończy się wszystko, a W Panowie nie wątpię iednego ze mną Jesteście zdania, .że ie'żeli niepodobieństwem iest, nadać służbie Boźey owę świetność, iaką naddziadów naezych ;)'.boźność onężupiękniała, powi no* śuą i. st naszą zabezpieczyć sługom tey Swiętty Ueligji niezawisłe życie, dla postawienia Wszędzie czynię dobrze!" "Postępowaniem i sercem «aezem przywiązani iesteśmy c'o Boskich przykazań religii, iak i do ustawy konstytucyiney, która bez naymnieyezego nauk kościelnych naruszenia, należne oyców naszych wierze zapewnia pierwszeństwo, i w obywatelskim porządku zaręcza wszystkim mądrą wolność, a każdemu w sczególności bezprzeszkodne używanie praw, stanu i maiątku swego. Nigdy nied o p u s c z ę n a r u s z e n i a t e g o p r a w a fun - dam e n talneg o. Oświadczyłem to dość iawnie w ustawie moiey z dnia 5. Września." "Niechay nareszcie, Mci Panowie, ustanie wszelka nienawiść; niechay dzieci iedney oyczyzny, czyli raczey, dzieci iednego oyca, składaią ieden lud braterski, a z przetrwanych naszych cierpień, niechay tylko pozostanie bolesna lecz użyteczna pamiątka. Ten iest móy zamiar, dla osiągnienia którego polegam na współdziałalności WPanów, nadewszystko zaś na sczerem i otwartern zaufaniu, Ittóreiest jedyną warowną posadą między trzema ustawodawstwa gałęziami." Bądźcie WPanowie przeświadczonymi o równych z moiey Strony chęciach, a lud móy nitch bidzie przekonany, iż mocnem iest moietn postanowieniem, gromić wszelkie złośliwe zamachy z iedney strony, a z drugiey trzymać na wodzy Wyuzdanego zapału wybuchy." Po tey mowie dał się powtórnie słyszeć ogłoś: Niech iyie Kr61! Niech %yiq Burbonowie! Potern Deputowani wykonali przysięgę. Kanclerz ogłosił, iż Izby Parów i Deputowanych na rok 18 16 otworzonemi zostały i że w poniedziałek pierwszy raz się zgromadzą. Król opuścił wśród naychucznieySzych okrzyków radości salę i powrócił do pałacu TuilłeryiskAgo. Ziechał tu Xiążę T a II e y r a n d i był przytomny obrzędowi iako W. Szambelan. Królewski kalendarzFrancyi na rok 1816.

nie ma wprawdzie teraz bynaymniey owey

II jĘ

polityczney wagi, którą, eebie kalendarz Cesarski niegdyś przywłtsczał; bIe" ie»t pn iuź więcey owym politycznym barometrem, który głośno zapowiadał niechęć Dyktatora E ur o p y; wszelako zostanie on zawsze nieoJzownie potrzebnym Statystykowi, chcącemu obeznać się z Państwem Fraucużkiem, sczególniey w owey epoce czasu, gdzie ten kra y, tak w zewnętrzney postaci ewIoiey, iako też wewnątrz zwolna szarpany, znowu do dawnego porządku rzeczy powraca. Oto są nayważnieysze i naynowsze wiadomości], \ czerpnie- z tego ka'tt d«rz;: Część 1. Rozdz. 2. Jeneahgiia Domów panuiących. Po wywodzie Domu JBurbo sow t J enealogii iego, rozciągaiącey się «ło H i s z - panii i obu Sycylii, następuią: Papież, Austrya, W. Brytanii a, Bawarya, Dania, Niderlandy, Polska, Portugalia, Prusy, Rossya, Sardynia, ( z dostatecznym wyprowadzeniem jenealogii DomuCarigrańskiegoj aaxonia, Szwecya i Norwegia, Turcya i Wirtembergia, dal ty kraie Włoskie Modena i Toskania (Parma nieumiesczona, iako uź pod rubryką: Auetrya, Marya L u d w i k a nie położona ani iako Cesarzowa, ani iako Xiężna P a r m y, a syna iey zu pełnie opusczono). Związek Niemiecki, gdzie naprzód położeni WW. Xiąźęta, potem następuią Xiąźęta N a s s a u przed S a c h s e nM e i n u n g e n i t. d. na końcu umiesezeiii Xiążęta (liniia młodsza Xiąźąt R e u s s, położono tylko Reuss- Schleitz), naostatek Ameryka Północna i Szwaycarya; nie ma zaś wysp Jońskich, Krakowa, wolnych miast Niemieckich, i Rzeczypospolitey S. M a r i n o, która przecież się zawsze znaydowała w kalendarzu Cesarskim.--Część 1. Rozdz. 3. Kardynałowie: według mianowania nowego, iest teraz 2. Kardynałów Biskupów, 4 1. Kardynałów Kapłanów, i g.

Kardynałów Dyakouow, a zatem brakuie iescze do zupełności liczby, jgtu. Nayetat« wony, iest Trajetto, 94. lat maiący. - Część 2. Duchowieństwo. Jescze nieurządzune, i dla tego też nieumiesczone. - Część-3. Rozdz. 1. Ruda Królewska. Nową iest tu: 1) Rada Ministrów, którey prze wodniczy Xiążę R i c h e l i e u, Minister spraw zagranicznych (były Kanclerz Franeyi) 7rniu Ministrów-Sekretarzów Stanu. Ministrami są: 51) Kanclerz F r a n c y i, Minister Sprawiedliwości; Z') Minister Spraw zagranicznych; C) Domu Królewski-go; d) Woyny; e) Marynarki i Osad; f} t'rzychodnw; g) Policji i h) Spraw wewnętrznych, » ) Rada tayna, którey Członkami są Xiaieta Do,nu i krwi, Ministrowie · Sekretarze Stanu', i Ministrowie Stanu, w liczbie 3>. 3) Rada Stanu, według urządzenia dawnieyszego; z dodanym teraz inym Wice - Prezesem. - Część 4. Rozdz. 2. Izba Parów, i Rozdz. 3. Jzta Deputowanych. Obiedwie nieodmienione , tylko własności Izb obudwóch są dokl.idniey wysczegóhiione. -. Część 5. Rozdz. t, Kancelarya Francji; nie ma w nie y nic odmienionego, iak tylko to, ie Dóbr a y poszedł na raieysce Talleyranda. - Rozdział 2. Oddz. a. Ministerium Spraw we Wtlgtrznych, iest teraz dokładniey urządzone. Składa się ono, oprócz Sekretarza generalnego z 4ma bióratni, ze 40h Wydziałów administracyi powszechney z jma biorami, z administrjcyi gminney z 4ma biórarni (Administracya gminna, Szpitale i Wydział zdrowia, publiczne nauki, i publiczae gmachy) Z administracyi rolnictwa, handlu, rękodzieł, mennicy i wagi z 4ma piórami, i administracyi płatniczey z 511la biorami. Od tych zależą bezpośrednie: ») Rada generalna handlu, 2) Rade generalna rękodzieł, 3) Królewska stadnina i owczarnia, i t. d. 4) Wydziały sztuk nadobnych i rękodzielni, 5) Dyrekeya robót publicznych, w Paryżu, 6) Archiwa Państwa. - Rozdz. 2. Oddz. 5.

Ministeryum Marynarkiihsśadiesrteraz Mra<p dzone i ma 7. Wydziahów. - Rozdz. s. Oddz. 7. Nowe Ministerium Policyi powszechney, stanęło na mieyscu Dyrtkcyi generalney. Pod zarządzeniem onegoź są drukarnie i księgarnie. - Rozdz. 3. Oddz. 3. iiawuiey następowli po Sądach Królewskich, Sędziowie szczególni. Ci są teraz zniesionymi, a natomiast nowa stoi rubryka: Sądy prewotalne. Kaidy Departament ma Sąd prewotalny w mieście głównem; każdy takowy Sąd ma Prezesa i iednego Prewota, który musi bydź osobą woyekową, i 3. Sędziów. Własności tych Sądów są te same, które miały dawniey Sądy szczególne: - Rozdz. 4. Oddz. 2. Francya ma teraz g6. Departamentów, a w tych podług tegoroczniey rachuby 28.935,481 ludności. Niepodobną prawie do wiary iest rzerzą, że F r a n c ya , doświadczywszy tyle niesczęśliwyeh wypadków, poświęciwszy blisko million weiownikow, może iescze okazać ilość ludności z. r. 1501. Według powszechney we Francyi rachuby, przez Samego nawet Ministra przyiętey, zdaie eię, iż kray ten ma 27. millienów ludności. Jest to chwalebną rzeczą, i prawdziwem wzbogaceniem tego kalendarza, że do wykazanych Powiatów kraiu dołączona iest takie ludność w tym roku. Wreszcie, nie wydarzyły się żadne inne odmiaayAiak że» Povciat M on tbell.i ard (należący dawniey do Departamentu Renu) połączony z Powiatem D o u b s a Powiat ti ex dawniey część Lemanu) z Powiatem Ain. '.- Rozdz. 4.

O.idz. 4. Generalna Administracja oheĘ' dów religijnych A należąca do Ministerium. Spraw wewnętrznych, iest nowo urządzona, i podzielona na 4. Oddziały. - Rozdz. 4. Oddz. Uniwersytet, niegdyś punkt środkowy całey publiczney nauki, zniesiony prawem, z dnia 15. SLrpnia 1 8 · 5- » zastąpiony przez Kommissyą nauki publiczney, oddano ped zarząd Ministerium Spraw wewnętrznych. Zatrzymano tednakże urządzenie Akademii, których iest tyle, ile 'Sądów. Instytuty nauko

We składaią się ieecze tylkp i) z Fakultetów, a) Z Królewskich kollegiow gminnych, zamiast Liceów), zlnstytucyi, Pensyonatów* tudzież ze 4. szkół elementarnych. J edtp Pensyonista normalny w P a ryż u, przeznaczony na Nauczyciela w P e p i n i e re. -Rozdz. 4. s Oddz. 6. Generalna Dyrekcja kopalni, połączona z. Dyrekcyą. dróg i mostów. Połączono takie Dyrekcye rolnictwa, handlu, portów i reko.dzieini, tudzież ad ministracyę gmiu i szpitala w, i oddano ie zarządzeniu Ministerium Spraw wewnętrznych. - Rozdz. 4. Oddz. 7. Nowa rubryka Szkoły kunsztów i rzemiosłj z których dwie znayduią się w Chalone nad Marną i B e a M p r a II. Pod tąż samą rubryka, stoią takie szkoły weterynarji (sztuki leczenia bydląt) wLugdunie - Rozdz. 5. Podobnież nowa rubryka: TowarzYstwo dobroczYnnOSC1, pod protąkcyą Królowey. Pod ta, rubryką umiesczono towarzystwa pieczy macierzyńskiey w P a ryż u, i zaspołecznienie pieczy'oycowskiey. - Rozdz. 6. (przedtem 5) ord try S. D u c h a, S. M i c h a ł a, S. L u - d w i k a , S. Ł a z a r z a, order zasługi wo.yekowey, i order Legii honorowey, z nowtm urządzeniem z dnia 27go Marca 18« 5- - Rozdz. 7. Wcale nowa rubryka: Sczegóły 'różney służby domu Królewskiego do tegoż należą: W. Jałmuznik Fra n cy i ze Sztabem ewoim, (Arcy-Biskup Reimski, Talleyrand .Perigord) W. Mistrz Francyi (Xiąźę Kondeusz), Szambelania Królewska z W. Szambelanem (Xiążę Talleyrand), W. Szetny (Hrabia Blacas), W. Koniuszy ( urząd nieobsadzeny) W. Łowczy (urząd nieobsadzo'ny ), W. Mistrz Obrzędów religiynych (Margrabia de Deux), Intendenci dpmu Królewskiego i Muzeum, tudzież fabryki Królewskie w B e a u vat s, S e v r e e, S a von n e - ł i e , i Go be U n s - Rozdz. Ę. i o" zawierała obraz urządzenia woyskowego., R,ozdz. 18. N owe urządzenie Królewskiego Instytutu, ttóry podzielony teraz na,,4j. Akadepiie, Akademia Francuzka, napisowi II3MK pięknych, umieiętności i sztuk nadobnych. U rządzenie pnych znane iuż z pism publicznych. -. Część 6. zaiviera AdministracyeDtpartamentu Sekwany i miasta Paryża, tylko Co do mieyscowości. - Ludność miast nie zawiera nic nowego; widziemy ią prawie taką samą, iak była w kalendarzu Cesarskim z roku 19os., wyiąwszy miasta utracone. Tey niedbałości niemoźna lem bardziey przebaczyć Redaktorowi, ile ie Bocznik bióra długości i inne pisma departamentowe, umieściły daltko nowsze podania; nadto, że sprostowania potrzebne, mógł był dostać z łatwością z bióra statyatj ki. Może też iest tego przyczyną zasada polityczna, aby zwolna idący i widoczny upadek wszystkich miast utaić.

Korrespondent Warszawski zaWIera, co następuje: Uwaga nad osoljlitcszYm Lekarzem te Powiecie Nowogrodzkim. Cała prouincya Litewka, dabzt nawet oddziały kraiu, maią t e r A zwróconą uwagę na ziawicnie prawdziwie zadziwiaiące, i warte, ażeby nasi uczeni raczyli nad niem gruntownie się zastanowić, bezuprzedzenia wyśledzić, i do publiczney podać wiadomości. Ziawienie to iest młody wieyski chłopiec w powiecie Nowogrodzkim, znaiomy pod imieniem A n t o ś k o, żadnego wychowania, iżadney nauki niemaiący, bo czytać nawet nie urnie, słowem, ubogi pastuszek trzody, który stał się teraz sławnym lekarzem na wszystkie niemocy ludzkie. Liczny ziazd chorych z odległych nawet neieysc do niego ciągle udaiących się nie dowodzi wprawdzie tey skuteczności w leczeniu, iaką mu przypisuią, iestiednak dowodem powszechnego zaufania, a razem rozniesionego mniemania o jego nadzwyczayney własności. Zdarzenie to uważane iest powszechnie za należące do zjawień nadprzyrodzonych; wszystkie onegookoliczności, iako to, tego nadzwyczaynego lekarza wiek, iego 6tan, iego prostota, iego gruba we wszystkićm niewiadomość, iego po. garda pieniężnych kofzyści, noszą na sobie cechę iakiegoś nadprzyrodzonego wypadku, i zdaią się usprawiedliwiać mniemanie łych, którzy sądzą., ze A n t o Ś K o cudownym leczy iposobem, i to iest, co ludzi przekonanie iwoie na znaioraych przyrodzenia ditałaniach «asadzaiących słusznie, i sprawiedliwie zraza; tez gdy niezaprzeczoną iest rzeczą, że da, c-ko iesteśmy, i poi ni po.nas nastęj.ty daitko .escze będą od znajomości wszystkich dróg, akiemi przyrodzenie działa" i od wysiedzenia iego (aiemnic 4 każde więc tego łodzaiu zjawienie z pilnością uważać należy; a gdy się nitm nie znaydaie widocznego oozuk.;nstwa zego przez prawidła krytyki łatwo doyść moTa), zapewne się okaże, że wypadek od snaiomych dróg przyrodzenia na pozu-r różny, ostym tylko będzie tego działania skutkiem. Nikt nie zaprzecay, ie się wydarza, lubo adko, przyrodzona choroba, nazwana Karepsya, . z hysteryczną niemocą złączona, w którcy przy odrętwieniu, czyli uśpieniu wszystkich zewnętrznych zmysłów, odkrywa B'.r nowy zmysł wewętrzny, daleko bystrzey" za którego pomocą osoba tą chorobą doięta widzi, słyszy, czułe, i doskonale poznaie czego w zwyczaynem życiu znać niebyła · . ilną, aż do widzenia wewnętrzney organiyi swoiego ciała, do siedliska i przyczyny mocy, i do wskazania lekarstw, o których ly nie słyszała. Pominąwszy dawnieysze choroby przez sławnych lekarzy w rożnych .. ach uważania, do publiczney wiadomolodane , świeżo zdaizouy w W i l n i e przykład na obywaielee tuteyszey J P. B e r g m atvey ziawienie to prawdziwie zadziwiaiące Diezaprzeczenie dowodzi. Zacni lekarskiego wydziału przy uniwersytecie Wileńskim Profeeserowte, wolno praktykuiący lekarze, i zna liczba ruiuych klass lu fzi byli teAo zeaia świadkami, i róiue czynili dośwład

85.

czenia; smutno tylko, ze nam pospólstwu kraiu uczonych nie racaryli dotąd podobnych udzielić wiadomości. Niezaprzeczoną więc iest rzeczą, ze człowiek oprócz pięciu przyrodzonych zmysłów, któremi iest obdarzony, może nabyć wewnętrznego zmysłu, daleko nad zwyczayne doskonalszego," czy go kto zechce nazwać instynktem zwierzęcym, czy innem wedle mniemania swoiego ochrzcić nazuiskiem, zawsze iednak zmysł ten sczególny ae sczegolnego usposobienia organów wynikły, nic w subie nadprzyrodzonego eie zawiera. Od naydawnieyszych czasów bez zn?iomo> Ści przyczyny doświadczane, a przed bitek» czterdziestu laty od szacownego M e s m e r s pod pewne prawidła pódciągnione skutki magnetyzmu zwierzęcego, teraz pomimo uparte zaprzeczenia za rzeczywiste uznane i tysiącznemi doświadczeniami stwierdzone dowodzą, że przez wpływ tego przyrodzonege działacza można cokolwiek więcey zasłony okrywaiąćey przyrodzenie uchylić, i doznacznieyszego doyść w wiadomościach fizycznych postępu. Skutki magnetyzmu zwierzęcego przekonywaią, że to, co KatalepSya hysteryczną naturalnie bez żadney pomocy »prawuie, magnetyzm na usposobionych od przyrodzenia ludziach sztucznie zrządza, kie-; dy osoby snem magnetycznym uśpione nabywaią tego tak dziwnego wewnętrznego zmysłu. Kto czytał dzienniki towarzystwa harmonicznego przyiaciół ziednoczonych w S t r a s b u r g u , opisanie leczeń magnetycznych w B e n z a n s o n , w L u g d u u i e i winnych mieyscach, świadectwem! samychie uleczonych, ich rodziców, lekarzy, urzędników mieyscowych, i różnego stanu niepodey-; rżanych ludzi stwierdzone, o dziwny h skutka> h Somnambulizmu magnetycznego, i ttraE w B e r l i n i e przy publicznych leczeniach za« cnego Professora Wo l fa rta wydarzających się, wątpić nie m o że, chybaby chciał oczywistości zaprzeczać.

Jeżeli przeto % % pomocą magnetyzmu oso« fey malące drażliwe nerwy mogą nabywać iasno widzącego wewnętrznego zmysłu, czemużby przyrodzenie nie mogło ukształcić człowieka, któryby w stanie zwyczaynego życia miał ten sczególny dar i własność, ażeby mógł widzieć wewnętrzny »kład i słabości drugich, i one wskazauemi sobie przez ten zmysł lekarstwami ratować? A n t o ś k o, iak zgodnie o nim ci, co go widnieli, powiadaią, nie zna się bynaymniey na biciu pulsu ozr.aczaiącego osiabitnie, albo wygórowanie sił iywotnich, ale z samego tylko weyrzenia na chorego poznaie chorobę, iey siedlisko, iey przyczynę, i wskazuie lekarstwa, a to bez dłuższego zastanawiania się, samym tylko iak się zdaie instynktem. Lekarstwa iego są zupełnie proste, naywięcey z roślin i rzeczy domowych złożone, z taką mieszaniną, o iałciey żadna Pharmoeologia nie pisze; i tak na przykład, na zadawnioną w nodze ranę, ro-r inemi maściami i plastrami bezskutecznie leczoną, przepisał mieszaninę słouiny, piwa i siarki; na zgagę od kilku lat męczącą kazał pić na czczo szklankę mleka z dwuma rozbiterni iaykami, a to z prędkim a naypomyślnieyszym skutkiem; na łamanie nóg i osła bienie piersi pewnemu rnłodema, i A wanien z liści kalinowych; na ból głowy przykładanie zierr.i, którą kret ryie, z wódką i t. p. «Niektórym, dla doświadczenia go, udaiącyrn się za zdrowych, z patrzenia tylko dolegliwe?ści ich opowiedział, i lekarstwo wskazał. Ta atoli nadzwyczayna iego własność widzenia, czyli poznawania chorób wewnętrznych, i wskazywania lekarstw, od południa zupełnie w nim (iak powiadiią) ustaie, co niedawno dostrzeżono następującym sposobem: Pan ifgo, Iwidząc go przechadzając« go się wtenczas, kiedy bardzo witle chorych czekało iego rady, upominał go irozkazywał, ażeby szedł chorym tadzić; wtenczas on wyznał, że po obi< ozie nic w chorych nie widzi, i ani choroby poznać, ani lekarstwa wskazać niemoże, ale za to w ranney perze bardzo wiele elio

86 -a

rych bez trudność} ułatwia. Z tego wszystkiego domniemywać się należy, że A n t o - śko musi bydź z rzędu tych scztgólnieyszym sposobem od przyrodzenia obdarzonych ludzi, którzy w stanie nawet zwyczaynego lY« cia mogą mieć zmysł wewnętrzny bez kataleptycznego, ani magnetycznego uśpienia od« kryty; i czemuźby to przez wyiątek od po« wszecbn,y-ch praw przyrodzenia być nie mogło? W każdym prawie wieku wydarzali się tacy nadzwyczayui Judzie, iaŁim był kawal e r G r e t rek w S z k o c y i , G a s n e r w N i t m » C z e c h, i wielu innych. Roku 1791 znałem zagranicą młodego Francuza nazwiskiem Blet o n, który worganizacyi swoiey miał tęsczegolną własność, że wyziewy waporów wody pod ziemią ukrytey sprawowały na nerwach iego tak osobliwsze uczuue, że bez pomyłki mieysce i głębokość znaydowania eięAeney wskazywał, i wiele innych o nadzwyczaynych w ludziach własnościach mamy przykładów, Powiadaią, ie A n t o ś k e ma iakąś na boku plamkę, którey się zawsze dotyka, gdy mu przychodzi chorego wybadywać; plamka ta nie mogła£by byd£ powierzchownym do odkrycia wewnętrznego zmysłu organem, sprawuiącym. prz. z di-tki.ięcie własność wewnętrznego wiozeni-t? M. D.

OBWFESCZENIE.

Wszystkie do miasta rureyszego należące, dotąd w dz erzawnym używaniu JP. Jogiehkiegn będące cegielnie, od 1. Marca roku następującego w dalsza dzierzawg przez publiczną licytacyą na Ratusz» tuteyszyra oabye He roianą. puscZone bgd A . Do tey licytacyi wyznaczaiąsię dwa rei mina: na dzień 23 i 30. b. ni zawsze o godzinie lotey zrana. rO warunkach w archiwum MaAlstratowem dowiedzbć sig można. - Wzywa;ą sit? wigc na wyznaczone rermina wszyscy, do podleca sig rcy dzierżawy chfć maiący. P o z n ań dnia 12. LisnAada 18 6 Królewski Dyrektor 11 ia>ta i Policyi, Cza 2 na w &ki.

Dodatek.

następuje r A A A A A A A A A A A A A A A A A A A II "u stanowienie' w H i s z p a n i i nieiafeo Iz' by Parów; uszanowanie] iakie Władca pól' nocny ofcdzuie dla konstytucyi Królestwa Pol'skiegó; spokoyne a'wspaniałe działanie Stanów- Powszechnych Niderlandzkich; iywe rozprawy Stanów Wirtemhergskkh; wyrok Seymił Norwegskrego- przeciw tym, którzy pokwapili- BU{ .. ,_l

· he g o okr y t y b ' . . k t ' zez ozem nie ore «nowu do Anglii,.

WMdo»ofci od granicy Francuzkiey i i w chw J . , .. ł I b zagalenl z at edonc

" *

Tci.A. S I \ "" " A. W . * * * #» mIey.

T y # w PA d . A ;u - - - Yl, rte.

]I , / " n C . U : t , e y P « * i - y S rozrzucooo

Jzono tani

. . .

I Ie zWIerze I U b l Y " b " 7 «? k o n t > ' n S e n s u P A C Z O n o n a « p 1ezI) dueb "mi as N.em.eck.ch; wszystko, co a!, dzidę wEu do 7 3 *? o hI*> l te o AnieyeAył SIe ropte prawdziwie Mityczn4, /ruotofne" y r o B ****. I * - A e g o, narodowego,. f d i e d n e g 2 Z Z A 1 A W o "- w, odieclraj ha k E / L A M a U r o " We j F g łÓw n A k ™ e r Y d " c un ierowane. uropa itSt . IIIp g} i s t 3 i e si m J A M b e u g e a G e n e r a ł Z i e t h e n d / s e - ,?&rzec;wnm ięwoUA_> «.d« _ _ _ .ł;9"&óy 1 t .l fią navduie się i i A o P r z-e d n a d a A n Y c li A a. A i r u . . . . " A Z» F*». e B ł"g > e It' z r x 3 Yd u ł e e i e h y M *"., R . t . d '. w a c ." T "K _. _ _, . ozmal e Wla omoSC1.

» r ..

P r Zz« -) p "f t <. A U W a A » n a i «t z a **sadę, wohiosu moralnev irA,;,,,;... uuwsłoweso za n i . / , OWInIęCIa SIę y wego, ra i.resm,erfej p n a d usrawy bI' H e. p a t r y o A % X «ncy wolności, kierowany głęboki, ™ u3Z nowamer* dla , ' * * A m u s z a - swobo(J : ",> ,. » praw, przywileiów £« A« II, narn Atności i teoryie w y d ę t e !

-" " .

Wyobrażenia E n r o n y «

<-,1:_ .1

.> _ AbjttoW.ŁAMii,A,brat

.v.

LI

Paności bawił

Wyraia C Z e.. ł1 _ -.=;ZyS Cy H n i e k o n t er, d " N .. 't: fi k cay;t1 y U t Y kU J . « I e I n - , , l k fas ; . Ł S I e fnIr

M ' . TM " ,,3 P r 2 y C Z Y o A .

OWIąC y rgIsWO.

« r . « « A y C h czasów złe , , ,,,d8 e e d . g .

1) t i *. "" Al", Z I O n e , o l e.

r" eaZIone, o Ie«r ! A , . 1 o * A j Roszeniu naAupiS ta udu

''''fi» zaarzai* tS-Q--

_ r , L , 1tejU AnIe

T l * Y A bnskrypcyi, dły, kredyt niepowrócił . Zmieniono stosunki jniędzy obywatelami; rządzonych przeistoczono na rządców;, wstrząśniono konstytucye; zgoła, wszystkie węzły rozpleciono. H i c ni e z o s t a ł o w N i e m c z e c h iak b y ł o * panuie tam wszędzie nieład, nieporozumienie i nieukonteotowanie. Przeszło rek siedzą. Posłowie w F r a n k fo r c i e, a rozpoczęcie Seymu odwleka sie, od itdnego miesiąca do drugiego, i dopiero w przyszłym miesiącu(Listopadzie) ma nastąpić . (Już nastąpiło.) A gdy sie. zacznie, któż koniec iego przewidzieć zdoła? Któż doczeka sie, polepszenia «zasów i rzeczy? Ileż to żądań niewypada zaspokoić? Od iednego końca N i e m i e c do drugiego rozlega się odgłos: KonstytUCyi! reprezentacyinego systemntu j Ktoź zaspokoi tę nową potrzebę nowego czasu? Jak tą zaspokoić i kiedy? Czegóż się spodziewać irypada? Pułkownik A l i x przytrzymany został w okolicy L u g d u n u . Doniesienie, handlowe. Mam znacsny zapas kawy dobrey średniey, przedniey średniey i naypięknieyszey, którą w bardzo umiarkowanych praedaij cenach. Filip Segen w Szczecinie, W narożniku małey ulicy Odrzańskiey pod łMrcm ioSB. Doniesienie. Prawdziwy eh pięknych soczystych i trwałych Gardezańskich cytryn w dużych skrzyniach, po 650 i do 700 sztuk zawieranych,. nteoclonych, skrzynię po 39' Tal, a zupełnie «łem opłaconych po 42 Tal., sto sztuk zaś- po 6\ Tal., wraz z wszelkie mi inne rai towarami korze nntmi,. materyalnemi i farboweini, tabakami, Włoskiemi towarami, perfumami!rzeczamidelikatoemi, poiedyńczo i w całości, dostać można w iak na-ypomiernieyszych cenach i naylepszych gatunkach » Fidelts Augusta Kiumjihub, w Wrocławiu na »arożu mostu Schmiedebrikke i targu N aschmarkt zwanego, mieszkaiacęgo.

Ja D o n i e s i e n i e T - Kawg lewancką i przednia lierbatj ChiAJ q gj dirayriiał facji er Korach, na ulicy Zydowskiey N ro 324. A JI=r A .51=MTaa5l A O O)l(llI » 5 3 O 5ellI A X l I

Ostrzegam każdego, aby synowi memu, janowi Drossel, w źadney okoliczności, cokolwiek bądź, niepoźyczał, gdyż ia tak za utratę iak i wynikłe z teyźe długi, nie ręczę» P o z n a ń dnia 15. Listopada 1816.

Antoni Drosself Rymarz.

mi

Do nazecza. Stosownie do uchwały z dnia 3r.

Października, położony naGro - bli pod Nrem 3 O., należący do gruntów upadłego domu Treppmaclierówy a bliski zupełnego'wybudowania, tak nazwany nowy szpłichlerz, wynaiętym bydż ma naywięcey ofiarującemu, snosobem pubłiczney licytacyi. Ch: ć podjęcia się tego maiących wzywamy ninieyszem, ażeby się stawili na ternv.nie dnia 2. Grudnia r. b. z południa o godzin e %, w kantorze upadłego domu pod N ro 44- w rynku odbydź sięmaiacyru, i podania swe uczynili. Szpichleiź aż ao daii terminu iesc otwarty dla każdego ćo> przeyrzeniu, warunki zaś w rzec-zonym komorze widziane bydź mogą. P o z n a ń dn 4 a 17. Listopada 1816.

Kommissarz i tymczasowi Syndycy U p dłości Sukcessorów J. G. Trcppmaditra. Schuman. Giiycki. A. Ffeudenreich.

€ Muller.

Ukradzione konie. Roku bieżącego, dnia 14, m. Listopada, ukpadAiono na Probostwie Wrzesińskim, trzy klacze mietnego wzrostu: Jedna była zupełnie gniada, źrebna, na lewym udzie piętnowana, pięć lat $tar3; Druga śronowata, źrebna, w dziewiątym TOKa i Trzecij iasno- kasztanowata, gwiazdkę na czele roau;oa, i kossa grubego w grzywie, »czwartym roku. Ktoby ie postrzegł, albo, żeby która z tych była gd«. -atkolwiek bez świadectwa Wrzesińskiego Proboscza, pieczęcią iego własną umocowanego, sprzedawana, &by na tych miast wraz z pnedaw'c* aresztować, i do Pchcyi iniasfa mfitłiii zoae dawać, sa co naWźyta-nadgroda dana będzie. X. BiyhczyirsJii t Pioboscz Wrzesiński.

Średnie ceny %boza M Wrocławiu dnia 14 Listopada w nominalne)- monecie.: Pszenica 8 talio i troiak. Żyto 6 talio 8 troiak.

Jęczmień 4 t«li. ijtpokk. Owies 2 talio 21 trohk:,