GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1816.12.21 Nr102

TA

Wielkiego (llIblullIK Xiestwa

POZNANSKIEGO

. , . , ,- A _ _ " r T T - - - m m m H II U, « . , i

Nro- 102.

w Sobotadnia

CM.

Grudnia

1816.

«....».«w

OBWIEŚ C ZENIE.

Obwłesczeniem z dnia 29. Wrjeśnia r. b. w dzienniku urzędowym N ro 22. uwiadomiona iu£ »stab Publiczność o zam.erte utworze«.» w Po w; ecie OsrrzeszowskmbdAg.ey kwarantenny dla bydła.

«wie A

Kwarantenna ta iuż także pny folwarku Podzomc«, naprzeciw miastu W« TM« e A, wKrdle, A A S n!ed[ n n f i T. 1*",,*0 ,rakI'. K.10ry od tegoż miasta na Kępno do Ja.

Ł J J i. <r n i . K-q , "_TM««"«h>-iif wiec:ao niegOi OSWiacti zamv lescje że odtąd w.zekie z Kro lestwaPo Isk.ego ao Wielkiego X.esrwa Poznańskiego .dalszych Prusach p 0wmcy, wchodzące Podolskie bydło rogate tudzież bydło PoLki e, które "lodami będzie przypędzane wprowadzane bydzmoze, ba.iz to przez Bogusław,«., ErjJ też prz«z Podzamcze, wszelaKowmno na obydwóch tych m.eyscacb odbyć a. - dniow, kwarantannę Powtarzamy takź e T S oprócz kwa! K li? rfnT r' T c, , P1<h» TMNg*» ktdre owce ukże i trzody chlewne ped«£e byTtnog Urząd Celny w Grubome w Powiecie QAtrzeszowskim, Przvkomorck celny w kirlhZll tfnt-I(* ney m.) w Powiece Odalanowskim, , Urzędy A A A A A f f i S a utrzyma., s,e nieodmiennie ,ako m.eysca wchodowe dla owiec i trzód 4 k l v c h Wszystkie Źli inne nad granic, %ro estwa Pol kiego znayduiacesie Urzędy Celne i Przvkomnrkif" 71 * fi, J?Y odebały <<lecenie, aby an, bydła Podolskiego lub PolskLotrzodami komorkn naszego Depa»?TMenta i trzód chlebnych, z Krolestja Polskiego n L yp i c z a ły 8 P ł o d z ą c e g o , anueź owiec Publiizność trudnie sie handlem "wiadormamv nakoniec że dmm «, ..,»,.",,*. U warantan , w i c a c h wc;,odowych, złożona b e d« o p l a J J w A n A b y d A X c T ' t f f i S ta owce i trzody chlewne (na co kwity wydawane beda} żadna nn Jl* 1,», JI" w c li o o Z? c e > tudzież a , Szlaka , Woń«; Marchii, czy to w m L s L c n jazie b ł y kwaran tann CL ef " 'u" g u T y wych, płacona bydź niepownV Poznań doJ?? & ? m,eySCSCh *chod<" Krdlewsko-Pruska Regencya Pierwszego Wydzia'lu (podp_) B a u m a n * . -

Z Warszawy Ima i#. Grudnia, IW, Generał-Major Lewicki, Komaien<<1aut miasta W a r s z a w y, zaeczycony od N.. Cesarza i Króla orderem S. Anny piexwszey klassy. N. Cesarz i Król Pan nasz miłościwy, nagradzaiący zawsze prawdziwe zasługi, raczył ozdobić orderem Sgp Stanisława 4tey klassy YAjW'. JPanów M i c hał a B e r g o n z o n i e g o Medycyny Doktora i t. d., A n d r z e i a B r z e z i ń s k i e g o byłego Poddowodcę gwardyi naroelowey Warszawskiey, i kupca Ant o i n e t t e, ciągle i gorliwie pracuiących w towarzystwie tuteyszem Dobroczynności. Jedno «publicznych pism Niemieckich umieściło następuiący artykjał z W ars z a wy: "Pod czynnym wpływem N. Alexandra, i zacnego Namiestnika Jego, coraz bardziey wzmaga się gorliwość o wzrost kunsztów i nauk. Utworzono akademiią górnictwa w Kiele ? c h; wezwano do niey zdatnych ludzi. z F r e y b e r g a i kilku kopalni Saskich, U 11me r, S as, teraiuityszy naczelny Dyrektor kopalni Polskich, z rozkazu Wielkiego Xiąźęcia K o n s t a n t y n a objechał tego lata całą J?olskę z Panem Winspear, Pułkownikiem artylleryi Rossyiskiey, który obszerne posiada wiadomości. Celem ich podróży było rozpoznanie górnictwa i rękodzieł kraiowych nad Wisłą. Myślą tarn takie o utworzeniu szkoły rolnictwa, i Professor F l a t t z gimnazyum Kaliskiego odebrał zale-cenie, ażeby zwiedził instytut Fellenbergski w H ofwyl, i poznał tameczne sposoby nauczania. Xiądz S t a s z i c, Radca btan u, bardzo szaco wny mineraiogista, wydał jeologiezne dzieło · w Polskim ięzyku o Karpatach. Pożyteczne to dzieło ma dokładną mappę i kilka rycin, a zhistoryą literatury Polskiey prz«z Professora Bentkowskiego, tudzież z Polskim Winkelmanem pióra Hrabiego Stan i s ł a w a P o t o c k i e g o, iest naynawszern i naywaźnieyezem W zawodzie literatury Polekiey, która przy łiberalnolći rządu, przy świt ile czynnego Ministra S t a n i s ł a w a Pot o c k i e g o, przy dzielnem przykładaniu się Dyrektora Liceum LinJ e, iinnydi uczonych mężów, coraz bardziey wzrasta. *' Z Petersburga d. 12. JJitopada.

Dnia g. t mca, w pałacu ziinowyra Achodzono imieniny W. X. J:mi Michała i uroczystość wszystkich orderów Ressytskkh. O iitey przed południem znakomitsze esoby dworu przypusczone były do ucałowania ręki N ayiaśnieyszey Cesarzowey M a r y i .

N iżygorodzki kupiec iszey giełdy P i a t ó w w nagrodę przysług przez niego czynionych dla powszechnego i cząstkowego dobra, przez udoskonalenie machin do przędzenia, przez rozszerzenie handlu własnemi rękodziełami, i przez ofiarę dla gimnazyum, mianowany został Radcą rękodzitlnym. Na Jarmarku tegorocznym w R o m n i e, w gubernii Półtawskjey, było towarów za 10,000,000 rubli wartości.

Z Wiednia 4> 7- 'G,ru.di:ia.

Wiadomo, iż zwyczayna w innych czasach liczba woyska powiększoną została lu i owdzie na granicy I ureckiey. Zdaie się nie bydz rzeczą wątpliwą, ii zaraza morowa w R u l g a r y i , S e r b i i i B o ś u i i pok. - fzuie się iescze w wielu mieyscach, i obawiać się każe powszechnieyszego na wiosnę rozszerzenia. Przyszło iui ilo tego stopnia, iź handel z-prowirnyi Tureckich do W ę g i e r bardzo się na tern za.chacza. Okoliczność ta wymaga nieuchronnie wzmocnienia ciągnącego się przez tyle kraiów kordonu, czego mieszkańcy pograniczni dopełnić Die są W6(aiie. Nadto w Da Im acy i bierze coraz bardziey gorę zuchwalstwo rabusiów, zapewne z niedostatku potrzeb żywności, co także podwoionego wymaga dozoru. Ta iest przyczyna pomneźenia woyska »południowych Węgrzech, naywięcey do 13 - lub 16,000 ludzi. <:i) oswlecenia Instytutu -politechnicznego.

Płomień z gazu iest biały, wydaie iasne i I przyiemue światło, a iest robiony z pospeli1 fych tuteyszych węgli ziemnych. Fun t ich I wydmie j - I do 4 stop sześciennych gazu. 0[ gień potrzebny do dystylowania węgli ogrzewa n z t m izby, a resztę używai A zamiast węgli z drzewa * tak więc oświecenie nic nie koI sztuie. Możoaby tym sposobem oświecać lękodzit tnie. Z Wlnch dnia 2$. Listopada, Głoszą, ii bawiący od wielu lat w R z y m i e Xiązę Sache en - Gotha i Xieina Diet r i c h s t e i n, sorka zmarłego niedawno Hrabiego Szuwałowa, przeszli aa łono Kościoła Katolickiego. Donoszą z F lor e n c y i, iż Marszałkowa N e y z rodziną swoiąosiadła w tym krai u, 1 że tameczny Poseł Francuzki,. Kawaler Ver« n e g u e e, sczególniey się nią opifkuie, mając do tego rozkaz od swego dworu. Była Królowa Hetruryiska zapadła na zdro* ' " "., A jfJI Ig T ' a III li Xiążą Regent Angielski wywzaiemnil się za podarunki Oyca S. zbiorem przenryborBych instrumentów astronomicznych dla Observatorium R-zymskitgp. Z Paryża dnia <f. Grudnia.

Krół odzyskał tak dalece zdrowie, ii zawiadywać moie wsaelkiemi sprawami. Podagra, która mu przez trzy tygodnie niedozwoliła wyiśua zpoki.iu, całkiem sfołgo-wała; parbxyzmy niebyły nigdy zbyt mocne; niemoi e atoli Kró* iescze wychodzić, i zupełne iego wyzdrowienie zawisło iedynie od muiey wilgotney niezdrowey pory. Xiąźęta by waią często w F o n ta in e b l e a u.

Xiijina Kondeuszowa zaięła iu£ swe dmhowne mieszkania w Ti lnpl-e. W pokoiu, w kti rym Ludwik XVI. mi szkał, urządzona U st kaplica. Rzeczona Xiciniczka przestała zupełnie żyć światu, a poświęciła

<<J rJsię iywe-towi duchownemu, oJdaiąc się »aJ» scisleyszym ćwiczeniom religiynym. Bawią tu teraz obydway Wo roń c o w i e ; oyciee, były Poseł" i syn, naczelny General. Pan C a s t e 1 - Baj a c wnróst w Izbie Deputowanych adres do Króla, w przedmiocie oznaczenia wolności druku., lecz cofnsAł swóy wniosek, usłyszawszy z ust Ministra spraw wewnętrznych, iż Ministrowie za dni kilka przełożą, w tey mierze proiekt do prawa. Kommissya, trudniąca się roztrząsaniem prawa skarbowego, podzielona iest na trzy oddziały. Ponieważ umiesezanie rozmaitych artykułów z gazet Angielskich i Niemieckich w dziennikach Paryzkich dało niektórym Posłom cudzoziemskim powód do zażaleń, @świadczone więc wydawcom tuteyszych pism politycznych, ii we wszystkiern tern, co się do zagrani, zney ściąga polityki, osobnemu podlegać musza, dozorowi, - Kroi Hiszpański zasrzyrił Posła RossyiSkrego w M a d r y c i e, Pana T a t y t s z« W a, orderen» Złotego Huna. Jest to 4 pierwszy cudzoziemiec w tern znaczeniu, ktofy order ten otrzymał. Podług codzienney gazety przeszło w N i s«nes W dzień urodzin Króla 10. Protestantów na łono Kościoła Katolickiego. Wyszło tu Drama w itdnym akcie,v pod tytułem: "E uropa i Francya, przed bramą Przedwiecznego.» Popisuiąee się w ni tm osoby te są: Przedwieczny (niewidzialny) , dygnitarze, prawodawcy, naczelnicy Ri ligji, protestanci, wierzyciele rządu, kunsztroistrze, uczeni, filozofowie, woysio Francuzkie, mieszkańcy miast nadmorskich, misst handlewnych, włości, osad, gosp. -darze, ubodzy, zbrodniarze. - (Sami męzczyz n..> Posiedzenie Izby Deputowanych dr.la ag.» na Slotem rozprawiano się znowu względem prośby Panny Ro b e rt" odbyło się epofcoy. nie y i Ministrowi« odnieśli zwycięstwo,

. - r a n d, iek się zachować trzeba Ministrom, ażeby większość otrzymali? - "Przeyść na sIronę malkontentów" - odpowiedziała Jego Excellencya. ONiedawno rozmawiano przy Królu o nizkiem pochodzeniu Pana C a z es. Król przervał Xiaieciu Montrnorency, przytaczaiąc słowa Tyberyusza w Tacycie: Ex se tiatUS l (pochoiizi z siebie samego.) Przybył tu Generał kossyiski Hrabia R o - s t o P c z Y n, i miał posłuchanie u Króla. Jest on przt duiiotem rozmów i ciekawości. Stary JSonapartoski woiownik zrobił na niego nastę. .

pUIące wIersze: Mustopchin uima rn.ie.iix, dansson ardenłcourage, JBuihr Moscou, que de nous recevoir.

Nous summes plus polis, car tout Paris, je gage, Jłride dans ce moment... du desir de K voir.

N abór do piechoty, dawnieyszym wstrzymany rozkazem, odnowiony znowu został. WNormandyi, Bretanii, Prowanc yi były podobne rozruchy, iak w T u l u - z i e . W niektórych mieyecaeh pospólstwo rozbroiło woysko. L u d w i k X V I I I czy taiąc w gazetach Angielskich, ii mu zarzucaią, że itst dewotem, powiedział: "Ci Panowie wydawcy gazet, którzy o wszysikiem wiedzą, co ia czynię" niepotrafiliby zapewne zgadnąć, kto iest moim spowiednikiem." Z pewnego źródła dowiaduiemy się, pisze gazeta Tuluzka, iż wieść o ściągnieniu woyska Hiszpańskiego w K a t a lon i i , iest wierutnym fałszem. Stosunki między dworami Francazkim a Hiszpańskim będąc ze wszech miar przyiacielekiemi, złość więc tylko mogła eię pokusić o wzniecenie podobney obawy. Woysko w Ka t a lon i i nie przewyższa liczby io,ooo głów. Cała Hiszpania podzielona na okręgi woyskowe. Dziennik Paryzki umieścił wyciąg z listu pewnego Oficera Rossyiskiego, pisanego do Oficera Fraijcuzkiego, w tych słowach:

"Ze ia, i moi towarzysz s broni dobrae się sprawuiemy, dopełniamy wtem powinności naszey, do czego skłoniliście nas zwłascza dobrem przyięcLm. dniałbym żyć i umierać z takimi iak wasz, narodem. Witrz mi, że i Monarchę naszego zastanowił wasz piękny kray, i mieszkańcy iego; powiedział bowiem Generałowi moiemu wyieżdżaiąc z Pary ź a do ebozu pod Ve r t u e : Bonaparte musi byd% bardzo nieuu/ainy, gdy nie przestaie na tym raiu ziemskim. Miesczęścia wasze będą miały dobry skutek dla prawdziwych wyobrażeń wolności, i praw człowieka. bą w robocie konst>tucye stosowne; dla każdego narodu. Będzie i u nas. Już się nią nasz Cesarz trudni. Dał tego próbkę w moiey oyczyznie, Gubernii Ełewelskiey, nadaiąc wolność naszym chłopom Estońskim na żądanie ślachty. Mamy więc zasczyt zdania przykładu całey B o s s y i. .. Dokuczaią wam słoty, a my mieliśmy susze: w tey zaś chwili są iuź u nas mrozy i śniegi. Mitliśmy żniwa obfite. Jako sprzymierzeńcy wasi dostarczćmy wam podostatkiem zboża," Ż, Londynu dnia 6. Grudnia.

Xiążę Regent nakazał wszelkie niedoiatki swych służących domowych w B r i g h t o n zbierać i pomiędzy ubogich tamecznych rozdawać. W. Xiążę Mikołay odprawił pierwszy nocleg w W o b u r n, zkąd poiedzie do Warwick-Gastle, Birmingham i t. d. Lord Ca s t l e r e a g h wraz z małżonką swoią powrócił tu wczoray po południu z IriandyL Jadąc przez miasto oderznęli mu złodzieie kufer poiazdowy, lecz chłopiec ieden spostrzegłszy tę odważną kradzież, począł krzyczeć i zraził przezto sprawców. Gazety tuteysze zawieraią następuiące wiadomości o buntownikach uiętych w ostatnim zgiełku z bronią w ręku. Jest ich czterech, i) Wa tson oyciec. Był przed kilkoma laty w N ewcastle - Street hirurgiem, apteka znacznie w długi; starał się wszelkierai sposoby o polepszenie losu swego, a nareszcie za pomocą rewolucyi. Miał on pierwszy mowę wSI>afi«-ls z woza węgierskiego, a potem ustąpił miejsca synowi. Stał na czele motłoehu, który zrabował skład broni Pana Beck with; s-yniego wystrzelił do kupczyka P r a t t (podług innych P l a t t) . Po rozpędzeniu motłoehu przez patruI iazdy, myśleli obydway Wat s o n o w i e i iescze inny trzeci o własnem ocaleniu, porzucili L o n d y n , dostali się aż de wsi H i g h a te (5 mil Angielskich do L o n d y n u ), gdzie na gościńcu od straży policyiney konney doścignieni zostali. Zaczęli się bronić i strzelać z pistoletów.

Przytrzymano tylko Wat e o n a oyca, przy którym znaleziono pistolet i laskę ze szpadą. Siedzi wwiezieniu policyinćm. 2) P re s t o n, tak nazwany bekretarz klubu w S p a fi e l d s ; był dawniey partaczem, a teraz spółherezten* zbuntowaney gromady. Lord Major kazał go aresztować, i zaraz potem wypuścić na 'Wolność. Ministerium spraw wewnętrznych kazało go powtórnie uwięzić. (Kuryer czyni Lordowi Majorowi nayostrzeysze zarzuty, ii kazał uwolnić tego niebezpiecznego człowieka na słowo honoru.) 3) C o o p e, podobnież dratewka, tak nazwany Podskarbi klubu. Jest on z liczby owych trzerh, których poymane na giełdzie, a który naówczaa niósł trzykolorową chorągiew. 4) C a s h m a n n , may tek, takie na giełdzie poymany. Są świadkowie, którzy go widzieli przywodzącego hałastrze, która się chciała dobyć do składu broni w M in o ri e s. (J est iescze więcey aresztowanych, których przytrzymano dla tego, ii ich uięto na ulicy z bronią w ręku.) Brakuie iescze głównego herszta, młodszego . Wat e o n a , chirurga. Zapewniaią powszechnie, ii to on wystrzelił do młodego Platt a. Kula przeszła przez dwie suknie, kamizelkę, kieszeń z papierami, w piersi. Utrzyma się JeuiiSb rrIIIOIIy'pKY życiu. Platt upadł na krzesełko i rzekł: "Wystrzeliliście do mnie, a przecież nie iestem waszym nieprzyiacielem;" na co morderca odpowiedział: "Załuię więc moiego postępku", i ofiarował się uko chirurg opatrzyć ranę, lecz raniony nieprzyiął tey posługi. Morderca te6 ścigany będąc listami gończemt we wszystkich stronach, spodziewać się naleiy, ii niepotrafi uyść rąk sprawiedliwości. Mniemaią niektórzy, ii się udał do L i v e r p o o l a, inni, że doExeter, a nawet, ii mu się moie udało zbiedz do F r a n c y i. J ak tylko zostanie schwytanym, iest zamiar, wytoczyć proces przeciwko wszystkim poymanym buntownikom, a wszelkie inne odroczyć sprawy. Badania odbywać się rnaią publicznie.

Właśnie dnia 2. 8 poranku stracono 4ch złoczyńców wOld-Bailey, co moie iescze bardziey roziątrzyło pospólstwo. Lord Major wydał dwa uwiadomienia.

Wpierwszem dziękuie wszystkim dobrym obywatelom, którzy się przyłożyli do poskromienia rozruchu; w drugiem wyznaczył nagrodę 1 O O - 1 5 O funtów za schwytanie mordercy młodego P i a t t a, i niegodziwców, którzy się dobyli do składu broni. - H u n ta niemoie prawo dosięgnąć albowiem żadnego przeciw niemu nie ma piśmiennego dowodu, nawet iadney odezwy do ludu. (T o, co wotwartem prawił polu, są czcze słowa, za które niemoie bydź karanym, chyba, iż życzył śmierci Króla, przez co ełowa nawet stać się raugą kryminałem.) Lord S i d m o u t h zapobiegając przesadzonym wieściom względem tego, co w S p a f i e 1 d S zaszło, wysłał iescze dnia r. wieczorem następuiącą wiadomość wewnątrz kra i u: " U 0zeydąeię zapewne po kraiu przesadzone wiadomości o zaszłych tu wydarzeniach. Rząd wydał naydosadnieysze rozporządzenia policyjne i woyskowe dia zapobieżenia wszelkiemu niesczęściu; a gdyby i wewnątrz kraiu spodziewać i czynność eweee. "miały ślady ni Aepokotow, tedy się należy, iż równa ezi*yriość rządu» te same dobre wyda

Lord Major miał rozmowę, z Hrabią L ive r p o o l względem uiętych» buntowników, i czeka na rozkazy tayney Rady. Także z Lordem M e l v i II e , pierwszym Lordem admirałieyi, miał długa, rozmowę względem, wielkiey liczby maytków tułaiących, się po kraiu bez sposobu do życia. Rząd zamyśla wysłać wkrótce dwa okręty, i obsadzić 5--boo maytkami. Gazety zarzucaia Ministrom późne zwołanie Parlamentu. Mniemają one, iż wcześniejsze zebranie się Parlamentu za pobiegłoby tym niespokoynostiom. Pogłoska o zastrzeleniu iednego gwardyety lest befzasady. Na wielu żołnierzy rzucano kamieniami, lecz ci z umysłu epokoynie sięA zachowali. Jazda miała rozkaz, ażeby tylko płazowała, a piechota, ażeby tylko w naygwałtownieyszey potrzebie dała ognia.. Aleć I pospólstwo wzięło się na cale nowy sposób;, aąroiast szkalowania po zwyczaynernu przecią«gaiącego woyska, zastzyeało ie tą rażą okrzykiem : Hu%zah! gdziekolwiek się pokazało» Zgoła nit można prawie ze wszystkich zaszłych wydarzeń wyrachować iakiegoś porządnego ukł ad u; wiele pistoletów ikarabinów, z których, jrjotłofh. strzylał, niebyły ostremi ład unkami ponabiiane; nigdzis nie dano odporu» Pospólstwo nie miało wodza, 1 składało -sie A z naypoślednieyszey klassy, iak gdyby (mówi i td tn Dziennik) kloaki chołoty wylały się na Spafiełds. «Cieszą się, iż. Lord S 2 clmo ut h i Lord-Major, którzy zresztą nie.zostaią w zgodzie, pizy fem zdarzeniu w ściąłem z sobą działali porozumieniu«. Od rok» »7 8 O n i e b y ł o w Lo n d y n 1 e taki« g o r o z r u c h u , - 900,000 ludzi źyie tu w tak wielki«y nędzy, iż wul u z nich nie znaią zacisza domowego j lecz szukają schronienia pod mostami, wystawami i t, dtu 7$

Gazeta- Times powstaie w mocnych wyrazach przeciw mowom W a teoria, tiHodszegn. "Dubrzeź to było y - mówi ta gazeta wichrzyć pokoy stolicy, napastować bank i giełdę, szarpać handel i wszelkie obrotyA przerażać trwogą tyle domów ożycie ich rodzin, napełniać miasto postrachem, iak nieg d yś P a ryż z a c z a s ó w B o b e s p i e i r a? Je» żeli to uszło Panu W a t s o n o w i przed wezora, to mu uyśdź może dzisiay, iuiro i poiutrze. Ma sczęście mamy nader czuyna zwierz-chn-ość. N asz Lord MajM (Prez;-denn miasta), któremu przy giełdzie ieden z łotrów pietoleum grosił , i A l d e r m a n feha w,. który mu pistolet ten z garści wydaił iooegoż przytrzymał, , okazali wyższą nad wszelkie pochwały odwagę.. , Podobuey wytrwałości dat dowód wydział spraw wewnętrznych; wsvy» scy wyżsi i uiżsi urzędnicy dowiedli, rź chcąc pokonać burzycieli spokoyności, lękać ich się nietrzeba. Zapewne występni 7. dnia Q.Grt> dnia, tak mordercy iak i mówcy, którz-y bunt knowali, dla' dania odstraszającego przykładu, przypłacą swe haniebne postępki pod por stronkitm saubieuicznyrn, na który iuż dawno zasłużyli. Garstka łotrów rozpoczęła? takie rewoiucyą Francuzką. Uzbrojona kup a, która wczoray przeciągnęła koło ratusza«j ledwo się ze 100 ludzi składała; aleć gromada taka w mieście zaludnieniem stać się, może niepokonanym tłumem; co s-ię do kupy zbiega, niema złego zamiaru, 3 po części iedeov wiedzie drugiego, btemwszystkiern odczytani« aktu buntu wiele icstze skutkować może.

Gazeta tuteys-za Kuryer nazywa owe zgromadzenia l ud u, które się w kilku stronach! Państwa w celu wkładania i podawania próśb do Xiążęcia Regenta, tworzą, buntowniczemi, same zaś prośby podpalaekieiai. "L udzie, którzy ie układają, pisze Kuryer j cztkaią tylko chwili stanowiące y, sźtby zaburzyć 5j'Okoyność kraiu: skradaią się @<łi iak leśni sE-łodaieie" aby zdobycz swoią tern pe« w nie y schwycili.« Prośba z N o t t l n g b amu ułożona iest w bajdzo mocnych wyrajach. "C'zuiemy się powołanymi - - tak ona 6Pr w-a - Wasze)!' I ł61ewicowskiey Mości -re tylko prosząc przedstawić, aJe tez -diibi(tnie przypomnieć, ie prze-dayneść, zbytki i rozwiązłość hańbią poufne sługi korony, zarządzające sprawami kraiowemi. Utaieaie tey prawdy ściągnęłoby na nas- naywiększe "'wyrzuty naszych współczesnych i sprawiedliwą wzgardę potomności- Utrzymanie ubogich ohwodu naszego kosstuie nas rocznie 40,00» funtów szterlingow, a ć\ ubodzy po naywiększey części eą w kn-itriaeym wieku, - m<gl i chcą się sami iywić, bez znoszenia obelżywego iarzma zawisłości od miłosierdzia. Jesteśmy prse&ouani, ie przyczyna tak wielkiey nędzy pomiędzy ludem pochodzi naybardziey z fałszywego sposobu postępowania Ministrów i z zuiezaośnego ciężaru podatków, na utrzymanie iiiepotrstbuty siły zbroyney w czasie pokoiu. Ministrowie Waszey Krulewicowskiey, Mci są naywiększyini nieprzyjaciółmi Jego osoby i rządu, kiedy Waszey Królewicowskiey Mości doradzaią powierzać się więcey bagnetom kupy naiemników, a niżeli poczciwości i wierności Judu swoiego. Żelazna pięść podatkowania wybiła )I( rąk bogacza ostatnią gwineę, a z rąk ubogiego ostatni i iedyny szeląg, gdy tym czasem żarłoczna banda urzędników, polykaczow pensyi łaskawych i fui dusznikow nurza się w kałach zbyikowania i hoduis sępa, szarpiącego serca nasze. Powinnoś, ią iest Waszey krolowicowskiey Md zoisczyć tę potworę. W ołamy o ratunek z harpiyskich szponów oburzaiącey oiigarchii. Wierny lud Waszey !\rolewicowskiey Mci widzi coro znie z równe mi troskami pomnazaiące się ogromne wydatki listy cywilney, a także i w tym względzie gani postępki Ministrów, którzy na to w roku teraznieyszym 1,339,000 funtów szłejliwgów wymagali, W roku 1 775.

NI. Oyciec W. Krolewicowskley Mci zTnzr.i rodziną potrzebował tylko OO,OOO funtów szteri. ; tj'k się więc te wydatki prawic o dru« gie tyle podi - iosty e t c . " N iepotwierizita *ię wieść o zdobyciu pnsee Portugalczyków Monte-videe. Eskadra JITerYKaII3Ka pod sprawą Kommodora C h a u n c e y za winęła do G i b r a l t a r HJI - - W 140 w y m OT1 ea nie pała wszystko żądzą, rozpoczęcia woyny 7, Hiszpanami. Towarzysz H u m bold ta, wpodrózy Leg* w południowey A m e r y c e, hotanik B o n - p l a n d, ruszył niedawno z mnóstwem Oficerów Francuzkich do B u e n o s - A y re e. Ostatnie publiczne pisma Amerykańskie wroią woynę między Ziednoczonemi Stanami i Hiszpaniią. Donoszą, iż flotylla Hiszpańska zabrała i zatopiła ezonera Amerykańskiego zwanego Podpfiłkg. Samo nazwi« sko szonera iest podeyrzanem dla tych, którzy znaią sposób myśTewia Amerykanów, W czasie układów z Angliią używali często do przewożenia listów takich okrętowa' których nazwiska miały w sobie coś znaczącego. Rząd w Nowym Orleanie, pragnący woyny z H i s zp a n ii ą, i cheący wspólnie działać z rokoszanami Mexykajiskiemi, gdyby mu Wielka Bry tan ii a w tyle nie zagrażała, wysłał zapewne s-zalupę woienną, nazwiskiem Podpałkę, dla zaczepki Hi szpan u, albo przynaymniey-dowódcy fiotylli wysłańcy przeciwko kaprom buntowniczym, -cłt zwalenia całey napaści na Hiszpaniią» Komu wiadomo, iak Amtrykanie przez ustawiczne dostarczanie potrzeb wojennych rokoszanom, i dozwolony u siebie zaciąg ludzi ' do ich woyska, rząd Hiszpański obrazili; z iaką dumą wezwali niedawno % \ ieikorządtę " w Cara cc as, ażeby wydał Amerykanów uwięzionych w Kar t a g e n i e i innych mieyscach, iak nie zważali na wszelkie użalania się w tey mitrze Posła Hiszpańskiego w ABieryte: ten bea ochyby przyzna', iż Hi gazety Amerykańskie zachęcaią do woyny za len mniemany występek przeciwko statkowi narodowemu. Tymczasem gazeta rządowa National lntelligencer eądzi, iż H i szpalt i ia zaprze się tey napaści, a w tym razie, nie będzie woyriy. Domyślać się należy, iż taki iest sposub myślenia rządu Amerykańskiego; można więc wnosić, że i teraz nie spełni się życzenie mieszkańców N o w e g o - Orleanu.

v Donoszą z J a wy, iż tam odebrano wiadomość o świetnem zwycięztwie, które Anglicy pod Macassar na wyspie Celebes nad woyskiem tamecznych kraiowców odnieśli. U derzono na nieprzyjaciela, mocne zay mulącego stanowisko, którego broniło 15 redut i spadzista skała na 50 łokci wysoka. Opanowano szańce, i dowódcę nieprzyjacielskiego zabito. Anglicy mieli 50 Oficerów i 74 żołnierzy zabitych lub ranionych. Całe woysko Angielskie składało się z 500 ludzi z żołnierzami morskieini i tuaytkami *«yeŁ; Znowu była tu bitwa na kułaki między Astl e y, znanym dobrze z talentu kułakowania »ię, a pewnym Irlandczykiem. W początku miał Astley górę, i szły zakłady za nim ao przeciw iednemu. W 3 5tym spotkaniu się - postrzeżono, iź zwycięzca bardziey osłabł, niż przeciwnik iego, który wielokrotnie powalony był na ziemię. Znawcy wzięli stąd dobrą wróżbę; iakoź od 43ge do 48go spotkania się, które było ostatnie, zawsze miał górę Irlandczyk; tak mecno uderzył on A s tlej a, iż oddech utracił, a tak zwycięztwo pozostało przy Irlandczyku. As tlej a twarz do nie poznania, i całe ciało pokaleczone. Przeciwnik iego, acz także potłuczony, wy- knezył kilka razy, i obiadował z przyiaciółmi swoitmi.

D O NIESIENIE.

W sobotf dnia 21. Grudnia r. b. wszyscy bez iryiAtku uczniowie tutejszego Łyceuia odbiory

la; 8 --

półroczne zaświadczenia szkolne. Upraszam rodziców i opiekunów, ażeby sobie świadectwa te kazali pokazać, dla dobra swoich dzieci z nich korzystać i oneź w celu porównania ich z przyszłemi zachować zechcieli. Dnia 3. Stycznia r. n. z rsna winien każdy uczeń znaydować się w swey klasie. P oznan dnia 17. Grudnia 1816.

Rektor Lyceum D. Kauljusf

Doniesienie o redutach. Za pozwoleniem» Zwierzchności ma honor niźey p dpisana Szanowni Publiczność uwiadomić, iż w tym roku 1817. reduty w Poznaniu, w Hotel de Saxe» w dnie następujące dane będą: w Styczniu w Niedziele: ligo, logo, 2Ógo; w Lutym: 2go, ogo, logo, i8go Lutego ostatnia. Wdowa Sterzbecher.

Doniesienie. Bardzo dobrego iesieimego jywa Październikowego powaru, beczkami, poibeczkami , i ćwiartkami, również 1 na butelki, dostać można w browarni Tschuszhowey. Poznań dnia 18, Grudnia 1816.

Doniesunie. Józef Verderber donosi nInIeyszem, iź ma na prz-daź piękne Włoskie wielkie kasztany 1 Smyrneńikie ftgi. Moi u Złotnika l'. Buicliardta w rynku pod Nro 71.

OBWIESCZENIE.

Położony na GroDii pod N rem 3 O., a do nieruchomości upaaicgo domu Treppma Uitrów nałe« żacy, murowany tak nazwany wielki szpichlerz z trzech sypań, wypusczonym zostanie w naiem droga Ikytacyi. Wzywamy więc maiących zamiar naięcia tego szp'chierza, ażeby na wyznaczonym n. dzień 28. Grudnia r. b. z południa o gouzmie 2., a w Kantorze upadłego doaiu pod liczbą 44 w rynku odbydź się maiącym terminie stanęli, i podania swe oświadczyli. Aż do dnia terminu otwarty będzie dla każdego szpichlerz, a warunki licytacyi przeyrzeć można w rzeczonym Kantorze. Poznań dnia 19. Grudnia i8t6.

Kommissarz i tymczasowi Syndycy upadłości . Sukcessorow J. G. Trtppitwchtre: Schumann Giiyckr, Kommissarz. Radca Sprawiedliwości, A, Freudenreich. K Mul/er.

Do da teh

Dodatek do gazety Wielkiego Xiestwa Poznańskiego Nr. 102.

Rozmaite wiadomości.

Od dnia i. Czerwca - 817. ogłoszone będą w S a b a u d v i za nieważne wszystkie małżeń«twa, które od roku l79a były cywilnie zawarte, ifcźeli nie będą teraz potwierdzone w k<.ści<lfc. Przyjaciele ludzkości »K ról e w c u i Prus a c h Wschodnich utworzyli towarzystwo, którf- przez dobroczyn: e składki ma ułatwiać naukę dz'etiom ubogich rodziców i wdów. Jubilerowie nadworni Szwedzcy kupili w Frankforcie za 500,000 talarów część kleynotów byłego Króla Westfalskiego, Hieronima Jionapartego.

N a początku miesiąca Listopada umarł niedaleko L o n d y n u osobhwszy dziwak, który miał 105 lat. Wyraził w testamencie: "Chcę, "aby mię tuż przy weyściu na cmentarz podkuwano, ażebym w czash; zmłrrWychwstaj, id, kiedy zapewne każdy spieszyć się bę"dzie, nhdostał się w wielką ciżbę" Pewnemu kupcowi hurtownemu w W i ed n i u który niecierpi papierowych pieniędzy, zapłacono niedawno blisko 30,000 złotych rewersami wykupnemi 1 antycypacyinemi. Dał kwit, a uniesiony zapałem przeciwko papierowym pieniędzom, zaczął wrzucać w piec patzki tych pieniędzy. Wtem przychodzi brat iego, który także należy do handlu, i wstrzymał go, lecz iuź połowę spalił. Rząd Kantonu Argowii wSzwaycaryj nakazał, aby samoboyców grzebano na zwykłych cmentarzach. Sprzeciwiający się ternu, podpadną karze pieniężney od 20 do 100 franków, l ub więzieniu naywięcey dziesięciodniowemu. Wyraził ten rząd w ustawie swey ! o tern: "Przesąd takowy iest niesprawiedliwy, "przeciwny duchowi Chrześcijaństwa i miłości i "bliźniego. Aczkolwiek samoboyry są wysfęj "pntmi przed Sędzią JNi«biesiim? atoli winy

"ich człowiek sądzić niemoże; ieet ona nay"częśriey skutkiem słabości fizyczney, zasłu"guiącey na politowanie" Zona pewnego rolnika we F r a n c y i wychodząc z domu zostawiła w izbie na piecwszem piętrze dwumiesięczne dziecię w kolebce. Wieprz będący na dole wydobywszy się z zagródki swoi A y , wlazł na to piętro, wszedł do izby, obalił kolebkę i pożarł głowę i część ramion dziecięcia.

Doniesienie. Startych na proszek K u l c z y b czyli W r o n i e g o O Ka (Naces vom. pulver.) do trucia wilków, tnog A J chroość leśni urzędnicy doit c na fur:ry q pomierney cenie w aptece pod Murzynem w narożniku izerokiey obcy.

Doniesienie. Niźey podpisany ma honor polecić się Szanownemu Publikum tuteyszemu, oraz uw attjmić: iż w składzie iego dostanie różnych opfycznych instrumentów, lako to: i) Zwierciadeł etycznych, 2) różnych perspektyw i mikroskopów, 3) okularów różnego gatunkn, 4) okularów konserwuiących. Podpisany reperuje także instrumenta. Pomieszkanie iego na ulicy Wilhelmoskiey u wdowy Jareckiey pod Nrem 136, a fisza przy wadze mieyskiey w rynka. Moritz Bernhard.

W czasie, iakim reraźnieyszy, w którym się coraz bardziey powiększa cześe myśląccy Publiczności, w którym wzrasta liczba czytających pisma ciekawe i pożyteczne, spodziewam sie, iż sprawie istotną posluge Publicznos'ci przez założenie Biblioteki czytelniczey. Pomimo, że iuź teraz składa sie z przeszło 3500vtomów n a y l e - pszych dzieł Niemieckich i Francazk i c h , starać sie bede nieprzestannie pomnażać ią tak dawnievszemi dobremi dzielmi, jako też nsdew>zystko nowemi płodami uczonemi, aźtbym sobie uskarbił zadowolnienie oświeconego Publikum. O warunkach, pod któremi korzystać moźnj z tey Biblioteki, dowiedzieć sie moina od N ewego reku tak w mieszkania moiem w kamienicy Pana Schimmel w rynku pod Nrem 82., iako też z Katalogów P o z n a ń dnia 19, Grudnia lSlÓ.

J. A. Afunl.

Dschtele, Smjr. figi, Tureckie laskowe orzechy i Gard- Cytryny, otrzymał w Kościanie Samuel Krug.

Działo się w W ągrowcu dnia I <J. Września ijiti roku. Na wniosek Ur. Brixa, Patrona Sądu Pokoiu Powiatu W jągrowieckiego, iako Kuratora spadku po zmarłym U rWalentym Kościeszu pozostałego, w Wągrowcu mieszkaiącego, i stosownie do reskryptu Prześw. Trybunału Cywilnego I.Instancyi Departamentu Poznańskiego, Ja Stanisław Neymann, Woźny przy Sądzie Pokoiu Powiatu Wągrowieckiego, dnia 27go Października 1814 immatrykulowany i przys*?gty» w Wągrowcu pod liczbą 141 mieszkaiący, - aapozwałem nieznaiomych i nieprzytomnych Sukcessorow zmarłego w Konarach Powiatu Wągrowiec*, lego Ur. WaUnttgo Kości* SzY, lub eh Sukce-somw, aby się stawili wciągu dziewięciu miesięcy, a «aydaley dnia pierwszego Lipca, Tysiąc-ośmset s edmnabtego roku, ziana o godzinie dziewiątey, na Audyencyi Trybunału Cywilnego 1. Instancyi Departamentu Poznanskiego na zamku Sądowym w Poznani. u odbywaiącey się, przed Ur. li odsiekim, Assessoren) Apphkantem Sądowym Trybunału, Delegowanym, końcem zameldowania swy'.h pretensyi do rzeczensy pozostałości, tudzież aby się po nastąpioney legitymacyi względem przyięcia spadku lub lego zrzeczenia się deklarowali, i dalszego potem oczekiwali rozrządzenia. W przypadku niesrawienia się, oczekiwać maią, iź z swoiemi pretensyami do spadku wymienionego prekludowani, i tenże w niedostatku jdolnych do sukcessyi Sukcessorów, Rządowi przysądzony będzie.

Jeden exemplarz wezwania na drzwiach w zamku Sądowym Trybunał« Cywilnego Departamentu Poznańskiego, i drugi na drzwiach Sądu Pokoiu Powiatu Wągrowieckiego, trzeci zaś exemplarz wmiesczony został w gazecie Departamentu Pojnań skiego i Dzienniku Departamentu Bydgowskiego po trzy razy od trzech do trzech miesięcy. Działo się iak wyźey.

Stanisław Neymann, W. S. P. P. W.

III III]v[ - VVVVH »ID i J - - . VV 1- '-V"4 m ' I !". li« ,i ilT'IlM) 111- 'llUlUlUlU

Do przedania. Dnia 23. b.m. zrana o godz'nie Ctey w Poznaniu w rynku naprzeciw Ratusza publicznie sprzedawać będzie: bryczkę drożna kry«tą Ochotę maiących wzywa sig, dnia 20. Grudnia 18 i 6 r,

P o r nańaracztwski.

OBWIESCZENIE.

U rzędnik podpisany uwiadomią ninieyszem Szanowną Publiczność, iź aJl dniu aatym Grudnia r. b. po pełudniu o godzinie 2giey w Wolsztynie na ulicy Kościelney w nomu KaAyera mieyskiego, JPana Krausa, pod Niem 45., pizez publiczną licytacyą drogą prawa, dwa p35Iarny białegoAukna a 24J łokci długości, srebrny z itdney kopperty , kieszonkowy zegarek, wielka czerwona iedwabna chustka 1 inne rzeczy, które o diug zatradowanej więcey daiącemu, za gotową opłatą w grubey m necie, przedanenis będą. - Wzywa przeto ochotę maiącycn kupna tego; aby Ul; w powyżey namienionym aniu i w tmeyscu wyźey wyrażonym stawili i hcyta swe podali Wolsztyn dnia 13 m. Grudnia 1816.

Aug. Hy s 2 K a, Komornik Sądu Pokoiu i'tuBabimostskiego.

Ceny zboża w li er linie oJ dnia 6. do 12 Grudnia (a Ąl gr.)fen.

Zyto Podleysze Jęczmień Podkyszy.

Mały Jęczmień Podlcyszy.

Owies F odleyszy.

Groch Podleyszy Słoma 8 tal.

Siano 12 2 .I 2 .I , - I - .3 - .2 · 7 I 2017 20 LIT - 14 lo 2 li 14gr. 14

Ceny zboża w Gdańsku.

Dnia 7. Grudnia.

A A A A A A A A A A A A _ Gdańsk. Zł. - gr.

Naylepszey pszenicy szef el kupowano po 19 -15 Podłey dito 1 5 N aylepszego żyta .1 2 - 1 5 Podłego dto .10 - 24 N aylepszego ięczmienia szefel 6 - 1 8 Podłego dsto 6 N aylepszego owsa 4 - 15 Podłego dto 4 - 6