GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1817.03.26 Nr25

POZNANSKIEGO

Nro- 25.

w Srodędniaz6" Marca

18*7o B W I E S C Z E M I E. Rząd Królestwa Polskiego maiąc sobie z- Pruskiey strony dostatecznieywyiaśnionci okoliczność względem, Kapitałów banku Berlińskiego i główney ka«sy inwalidów, przez Konwency.j z dnia 3D'" Marca 1815- rzeczonemu Królestwu odprzedanych, przedsięwzięte w obwiesczeniu z dnia 3r. Października r. z. środki. celem zabezpieczenia tychże kapitałów, rozkazem dzisieyszym iako zbyteczne uchylił. Gdy przez mylny wykład, rozporządzenia te stonowano także i do lokowanych w Pulsce kapiUłów, będących własnością Pruskich osób prywatnych lub Instytutów; śpie.,ze przeto z zawiadomieniem wszystkich właścicieli takowych Kapitałów: iź przez cofnienie Obwiesczenia z dnia XI. Października r. z. wszelkie zaszłe w tey mierze niezrozumienia same przez sie ustaią, i że wierzyciele ci wedle @bmowy Konwencyi z dnia 30. Marca 1815- i dodatkowych artykułów, przez JO. Xiąźecia- Kanciarza Państwa pod dniem 17. Kwietnia 1815. (Zbiór ustaw N ro 2"Jy). ogłoszonych, zupełnie własnością, swo*l{ rozrządzić mogą. Warszawa dnia 34. Marca i8ijKrólewsko- Pruski Naczelny Prezp& W. Xiestwa Poznańskiego, Zer boni di Sposetłi.

Poznań dnia 26.. Marca.. I W, Z e i b o u i d i S p o s e t t i, nasz. Ufo* eaelny Pieaes, Królewski rzeczywisty ta ny Radca, powrócił wczoray zr Warszawy" * dziś wjieidia de» B e r l i a a '"

Z Berlin» dnia 'ig. Marca.

Rada stanu otwarta zostanie w końcu mie» siiaea bieżącego, a wydany tym ceiem iegulamin ma-bydź lada dzień ogłoszony«. Za8%di£ w aieynayzjiakamiui mężowie.. Wszy teyszey stolicy, ażeby byli przytomni obradom Rady stanu. Z Krakowa dnia 12. Marca.

N a sessyi Izby Reprezentantów naszych dnia 1. Marca odczytano odpowiedź Senatu, zawieraiącą przyczyny, dla których teraz odmiana podatk6'w nastąpić nie może; powtóre, odpowiedź Senatu względem M o r a t o - r i u m; potrzecie, odpowiedź Kommissyi organizacyiney dezwalaiąca podawać wnioski do .iotey sessyi seymowey, po którcy i uźich nie wolno podawać. N a tc-yże sessyi proiekł zbycia niektórych graacłłf w narodowych zamieniony w prawo. Daley, czytano budżet przez deputacyą uioźony. Po przeczytaniu, żądano przyięcia go, lub odrzucenia; lecz po długich sporach poszedł pod rozwagę. - Czytano odpowiedź Senatu, względem ułożenh opłaty od szynków na fundusz policyiny, i podano wniosek, aby kupców handlu winnego uwolnić od opłaty szynkowney. N a sessyi dnia 3. glosowano na kategorye budżetu, i przyięto z nich, co do rozchodu: l) o Senacie in pleno; 2) o wydziale spraw wewnętrznych i Sprawiedliwości; 3) o wydziale dochodów publicznych i dóbr narodowych; 4) o wydziale Policyi. Na sessyi dnia 5. przyięto kategorye o Sądownictwie; -- o milicyi, aby ta uzupełniona zluzowała straże obywatelskie; · - opensyach emerytalnych; - o wyzaaczeniu dożywotnie 2,000 złotych roczney pensyi Sędziemu Appellacyinemu JW. K r z y ż a n o - w s ki e m u w nagrodę 46letnich prac iego w tern mieyscu. Po przyięciu powyższych kategoryi budżetowych podano wniosek o Akademii, aby ta przy zaprowadzeniu nowyeh katedr miała fundusz na ich utrzymywanie, a zatem, aby dla Akademii w budżecie 400,00 złotych położono. Po nieiakich sporach, wniosek takowy wstrzymany do porozumienia się Komraiseyi seymowey z Senatorską. Na teyże sessyi proiekt względem połączenia funduszów szpitalnych dla ubogich przeszedł jednomyślnie. " Jest tu pod prassą drukarską dziełko dramatyczne w 5. aktach ze śpiewami pod napisem: Joanna Zebrzydowska, przez H e n ryk a Salomońskiego.

Z Petersbtirga dnia 16. Lutego.

Dnia 1. b. m. umarł w Moskwie Hrabia M u s s i n - P u s Z K in, rzeczywisty taynyRadća, znany z gorliwości w nauce historyi i starożytności Rossyiskich. Ruski Inwalid umieściwszy Rzut oka na Petersburg) (obacz przeszłą tuteyszą gazetę), przytacza iescze z Autora Fraszek co następuie: "Gdyby choć na iednę chwilę pozwolono mi było władać laską wróżki M o r g a n y , pięknąbym sobie zrobił zabawę, a to takim sposobems w piękny dzień wiosny albo lata porwawszy człowieka z nayoświeceńsztgo w E u r o p i e krain, znanego z dowcipu, sławnego badacza piękności przyrodzenia i sztuki, człowieka, któryby wiele czytał, wiele zwiedzał kraiow, a to wszystko udoskonalił iescze długiem rozmyślaniem, i wytrawionem doświadczeniem, przeniósłbym go Tiagle z zawiążąnetni oczyma do P e t e r s b u r g a. Tak przeniesionego prowadzi autor naprzód do Bursy kupieckiey, do letniego Ogrodu, na wyspę Kamienną, na wyspę Krzyża, na Bulwar przy Admiralicj i, na N ewską Perspektywę, na Sienny Rynek. "Z warunkiem (mówi daley autor) abym ukazawszy mu każde z tych mieysc poiedyńczo, mógł zawiązać znowu oczy tak, iżby prowadzony przeztmnie nie widział, że te wszystkie przedmioty są razem wirdnem mhście. Za ksźdćm ukazaniem nowego przedmiotu, spytałbym się gdzie iesteś? Wtenczas znayduiąc się przy Bursie, i widząc N e w ę okrytą kupieckiemi okrętami, rozumiałby się bydi przeniesionym du portu, ny stopnia; w Ogrodzie letnim spotykaiąc nasze piękne kobiety, zachwycaiące blaskiem urody i stroiu, myślilby, źe iest na dworze wspaniałym, gdzie potęga i piękność razem zasiadły na tronie. N a wyspie tvreetowskiey widząc za każdym krokiem rzemieślników, po więkazey części N iemcow, wniósłby, źe iest »a iarenarku w N i e m c z e c h . Żywa zieloność egrodow, tam i owdzie porozrzucane male lecz dziwney piękności domki, ustroio»e, a prawie obrosłe kwiatami; wznoszący U{ nad przezroczystą rozdzielaiąeą się na dwa kor) ta N e w ą, paląc letniego mieszkania Cesarza Jegomości na Kamiennym G s t r o w i u , nowego podziwiertia sułyby mu się przyczyną, i niewątpiłby*, źe się ziiayduie pod rozŁosznem Włoskiem Niebem. Na Bulwarze przy Admiralicyi słyszy mowę i widzi ubiory wszystkich prawie mieszkańców świata, i gdy by nieokazały pałac, którego wielkość i wspaniałość zwraca zaraz uwagę, i nie dozwala wątpić, źe iest w stolicy wielkiego Monarchy, mniemałby, iż go przeniesiono do nayhandluwwit-.yszego na świecie miasta. Ukazać mu potem uluę Newski Prospekt, przepych gmachów, za każdym krukiem nieocenione bogactwa, nadto szerokość niezmierną, i bezprzykładną długość tey uiicy, rozumiałby, źe iuź w piatem ziiayduie się mieście. N akoniec, po tych wszystkich »-zaruiącey piękności, sztuki i przyrodzenia przedmiotach, ukazać mu Sienny Kyuek, gdzie nie uyrzy iak chłopów tuteyszych i Finlandczykow, a nowe coraz widoki, nowe w nim wzbudzą podziwienie. " Od .Menu dnia 16. Marca.

J eden dziennik publiczny wychwala proiekt kons 'ytucyi VVirtembergskiey, iź iest lepszą ułożony niemczyzną, aniżeli 4 wszystko co dotąd na urzędowey drodze z W i r t e m - bergii wyszło. We wszystkich niemal punktach wzięto do iiiey proiekt stanów za zasadę.

Xiąże E u g e n i u s z zamyśla okupić znaczne włosie WjBawaryi. Stoiąey dotąd na osadzie w M o g u n c y i półk Austryacki imienia B e n i o w s k i e g o , licznieyszym iest o 1,500 ludzi odpółku Kerp e n a, który go teraz luzuie. Elektor Heski wydał także prawo domu i stanu. Wszystkie if-go kraie wraz z temi, któreby do' nich w przyszłości wcielonemi bydź mogły, stanowią nierozłączny i nietykalny ogół; iedynie tylko za całkowitem wynagrodzeniem i połączonemi z oiern innemi rzeczywistemi korzyściami, nas tąpić może zamiana poiedyńczych iegoczęści. Kray rządzony podług konstytucyi stauowey; Xięźniczki wyłączone od rządzeniar Pełnoletność Władzey kraiu poczyna się z rokiem igtym. Opieka przy matce lub naybiiźszych trzech krewnych, z przybraniem rady regiencyiney z trzech złożonej członków, którzy nie mogą bydź dowolnie oddaleni. Żadnemu Xiąźęciu nie«vołno wchodzić w obcą służbę bez zezwolenia Władzcy, które iednakże bez waźney przyczyny niepowinno bydź odmówionem. Dochody obueiwoch braci Elektora, Landgrafów Kar o l a 1 F r y d e ryk a , po wygaśnieniu męzkich potomków iednego, przechodzą na męzkich potomków drugiego. Dochody te nie mogą bydź w żadnym przypadku zrnnieyszotse, ale, nIII można, powiększone. Żaden urzędnik niemoźe bydź usuniętym bez wyroku i wymierzenia musprawiedliwościj nie mogąc dłuźey pełnić obowiązków urzędu, będzie sobie miał wyznaczoną pensyą, stopniowi i czasowi służby, odpowiadaiącą. Z Stuttgnrdu dnia 13. Marca.

Dnia le. stawiona była Królowi Demuta«cya obecnych na zgromadzeniu stanowe m członków rycerskiey szlachty, która w podanym na piśmie adresie złożyła swe podzięki za ustanowienie w proiektie konstytucyi iey stosunków prawnych, i prosiła o bliższe tychże oznaczerue« Praedwczora dał Regent posłuchanie Biskupowi Londyńskiemu i deputacyi duchowieństwa miast L o n d y n u i W e s t m i n s t e - i u, winszuiącey mu eczęścia z okoliczności uniknionego niebezpieczeństwa. Przyiął ią Regent łaskawie i' do pocałowania ręki przypuścił. Peiem złożyła podobne powinszowanie druga deputacya trzech różnowiernych wyznań. 'VVczoray był wielki zjazd w Karltotihonse. Młody Xiąlę Marlborough odebrał z rąk Hegen ta błękitna wstęgę po zmarłym swym oycu. Rozmaite dzienniki, a między innemi i Kllryer) umieściły następuiącą wiadomość: Pułkownik S t. L e g e r odebrał przed kilkoma dniami list od Xieiniczki Wall i i z W ł o c h , w Ltórym mu J ey Krolewicowska Dostoyność obwiesezaswóy zamiar niezwłocznego do Anglii powTotu, i poleca, ażeby się zaiął przyporządzeniem iey pokoi w K e n e i n g t o n . Pan I r o n i r a u s, bawiący od kilku tygodni · w L o n d y n i e, wyjechał dnia 4. m. b. do P a ryż a, gdzie zaczeka na Xieiniczke, i towarzyszyć iey będzie do A n gl i i. (Z VV ł o c h zaś donoszą o tey Xiężniczce pod dniem 51 6. Lutego co riastępuie; Podług listu z Como, wybiera się'Xieiniczka W al lii w wielką podróż; twierdzą niektórzy, iż poiedzie do PeTsyi ze znacznym orszakiem rysowników, badaczów taiemnic przyrodzenia ,- wierszopisów, uczonych i muzykantów, których do posług swych przyięła; spędzić ma czas nie łrótki wis pa ha. Dway Profeesorowie z Bolon i i za proszeni są do tey podróży i otrzymali od Papieża pozwolenie. Jeden z nich posiada obszerne wiadomości wschodnich kraiów.) Xiąźę Orleański spodziewany powrotem z Paryża wprzyszłym tygodniu. Prywatne listy z P a ryż a donogą, iż Xiążę ten chce naywiększą część odzyskanych swoich dóbr we Ft a n c yi, obrócić nazaspokoieniedługów oyca ewoiego, a potem wyprowadzić się z ro

dziną do małey WIoszczyny o 10 mil od Pary ż a. Wszyscy Angielscy Oficerowie w służbie Portugalskiey, będący na urlopie, otrzymali rozkaz, 3Żeby de swych pułków powrócili. Wiadomości z L i z b o n y donoszą, iż Marszałek Berćffotd v. yiecliał ku granicy. N a posiedzę.iiu wyższej Izby dnia 4go, przychylił się Xiążę przez swoith kommissarzow do zawieszenia aktu Habeas Corpus, który zamieniony tym sposobem w prawo. Oto iego osnowa: "Ktokulwiek w części połączonego państwa, W. Brytanią nazwaney, od dnia, którego bil ten powagą sankcyi Królewskiey moc prawa osiągnął, skutkiem wydanego przez tayną radę Jego Krolewskiey Mości, od sześciu teyże rady członków podpisanego rozkazu aresztowania w punkcie obrazy Maiestatu, lub też w moc podpisanego przez któregokolwiek Sekretarza btanu Jego Król. Mości takowegoż rozkazu, znayduie się iuż teraz w więzieniu, lub następnie do niego zaprowadzonym zostanie, ma w niem pozostać aż do dnia i. L ' p c ar. b ., niemogąc z niego bydi wypusczonym za poręką. Żaden Sędzia pokóiu lub inny nie iest mocen, bez rozkazu tayney rady Krolewskiey, przed dniem i. Lipca tegoż roku, wypusczać za poręką lub sądzić takowe osadzone osoby." - Dla Szkocyi bardzieyiescze zostrzona osnowa tego aktu. N a posiedzeniu niższey Izby dnia 4. zapytał się Pan B r o u g h a m, czyli bandera osadników W południowey A m e r y c e uważać się iescze powinna za banderę ro-koszańską lub nie. P a n Van s i t t a rt odpowiedział: iż podług aktu źeglużnego, nie może za takową bydź uważana; w politycznym zaś względzie źadney nie może dadź odpowiedzi. U chwalono dla Króla 200000 funtów na zapłacenie niektórych długów, które lista cywilna przeięła; podobnież na woysko sposobem zakładu 500,000 funtów. 1,030,608 funtów. Z woyska tego powróci, między innemi, 200 ludzi od każdego piesztgo batalionu gwardyiskiego do kraiu. Fan Francis Burdett przywalił się do niźszey Izby z wozem żniwnym, na którym 600 mfmoryałów było naładowanych. Złożono ie na podłodze między ławkami i - nieprzyjęto.

Sys biograficzny Generjiłn Sarnzin.

(Napinany przez niego iamego 1816 r.) Urodziłem się w St. Silvestre, pod Viileueuve d'Agen dnia 15. Sierpnia 1770, a dnia 1. Października 1777 oddano mię do szkoły publiczney w Cahors. Chociaż oy<<iecmóy był tylko rolnikiem, czułtoiednakże, iak pożyteczna iest rzecz-mieć dobre wychowanie; nalegał na to, aby mię uczono matematyki, ponieważ słyszał od Hrabiego F u - m e l a, kcortrgo był dzierżawcą, iak on tę umiejętność sczegoloiey zachwalał. Wyiście moie ze szkół dnia 15. Sierpnia 1 786. dla służenia-w korpusie dragonów; zawód móy wuyskowy w stopniu prostego żołnierza; rola moiaiako ujuczynela młodego Hrabiego Vordu za o a w r. »? 8 a; umiesczetiie mnie w stopniu nauczych la matematyki w szkole woyskowey w S o r e z e r. 1790. i weyśiie moie do służby w stopniu Oficera dnia 1. Sierpnia 1792, aż do czasu mianowania unię generalnym Adjutanten! r. 1794; opisane będą dokładniey w pamiętnikach, które póiniey wydać zamyślam; tu tylko umieścić chcę iednę anekdotę dla tego, że ściągnęła na siebie uwagę Generała Klebera, który kazał mię nskoniec mianować Generał-Adjutanttm. Po bitwie pod S a v e n a y , stoczoney w Grudniu 1793., cofnął się M a r c e a u z KJ e b e re m, swoim poufnym przyiacielem do Chateaubriantu. Niemaiąc Kleber Sekretarza, którjby wstanie był ułożyć należycie pamiętniki iego o oblężeniu hl o gun

CYI, prosił M areeau, aby mu mnie odstąpił. Sposób móy pisania podobał się Kie« b e r o w i, wytrwałość wpilnośti moiey wprawiła go w podziwienie; od godziny 6tey Z rana do 10. w wieczór nie wychodziłem zpisaini, iak tylko dla jedzenia. Aiem korzystał z każdey okoliczności, gdzie mogłem okazać uszanowanie kochance Generała. Będąc on bardzo subtelnym, sądził, iż muszę inieć zapewne iakewąś pobudkę ukrytą, która mie wiąże tak mocno do moiego stolika. Jakież nie było zadumie nie moie, widząc go wchodzącego do mnie w chwili, gdzie sądziłem, że będzie iescze w łóżku leżał, i gdzie więcey zatrudniała mię iego kochanka, iak oblężenie Mogancyi. W naywiększym gniewie rozkazał, abym mu oddał papiery iego i powrócił do Generała Marceau, który pociągnął był do Rennes. Zadziwiło go to niemało, gdy mu odpowiedziałem, że w przeciągu iedney godziny będę iuź w drodze, a to z osobą, która w nim zazdrość wzbudziła, i która właśnie co oświadczyła się, że los móy chce dzielić wraz ze mną. Spodziewał się on usprawiedliwienia moiego, i pokornych próśb kochanki swoiey, którey był życie ocalił. Stałe postanowienie nasze, wprawiło go w niepojęte zadumienie. Ponieważ zaś miał arcy dobre serce, przyszedł do moiego pokoiu, dobył z pod sukni wierzchniey butelkę luntlu (Lunel) , wiedząc, że byłtm wielkim miłośnikiem tego trunku, i rzekł do mnie z zupełną uprztymością, że poiednamy się z kielichem w ręku, i że wszystko poydzie w zapomnienie. Odtąd dawał mi nieustannie dowody naysczerszey przyiaźni swoiey, a ia poczytywałem się za sczęśliwego, ilekroć tylko miałem sposobność przekonania go o moiey przychylności. Spór iego, który miał z Dyrektoryatem, I ewiązki moie z B e r n a d o t e m, rozłączyły nas. On wyiechał do P a ryż a, a ia na początku 1797 do woyska stoiącego we W ł 0 prowadziła nas aż pod bramy W i e d n i a . Podczas układów, poprzedzanych pokóy wCampo Formio zawarty, postanowiłem B o n a p a r t e go ściśle uważać. Tern wiqcey wydawał się mi on wyższym nad innych Generałów, że całą uwagę swoią obracał na to, aby się z nimi obchodził z wielkim szacunkiem, i ztakimźe o nich mówił. Widział e m, że przyimował z prawdziwie Anielską łagodnością Generała B e r n a d o t t e g o , i tory w przedpokoiu iego pozwolił sobie był T.żyć wyrazów, względem Wodza naczelnego wcale nieprzyzwoitych. B o n a p a r t e słyszał to wszystko, i całą zemstą iego było, '£t rozmawiał z nim przez trzy godziny, 4v czem dowiódł nayobszernieyeze wiadomości i l i e m a d o t t e g o przekonał: że się na · niczem więcey nie zna, iak na dowództwie b a t a l i o n u . Świadek zeyścia się · ego, pomyślałem sobie nieraz, że ono ni<zóm nie było, iak wybiegiem, dla odurzenia mię względem istotney zeyścia się tego *przyczyriy. Stanęli oni iak przeciwnicy, aby tych, co ich otaczali, lepiey wyśledzić. > dociąć pewniey wspólnego celu, którym było -rozpędzenie Dyrektorów i opanowanie tronu Francyi. Bonaparte potrzebował pomocnika, na któregoby się mógł spuścić; liczy nit Więc B e r n a d o t t e g o swoim powiernikiem; opór tegoż dnia 18. Brumaire 'Był tylko u d a n i e m dla poznania źródeł posiłkowych strony Jak o b i n ów, i osłabienia onychźe. Ja sam byłem takoż oszukanym, luboe byłem iednym ze współpracowników Napoleona. U mnie szukał Bern a d e t te schronienia, obawiaiąc się, aby uwięzionym t>ie był; dałem mu ie wówczas W domu moim w Ville neuve - St. Georges pod Paryżem, którego odmówił mi późniey w Królestwie swuiem w S z we - . , eYl. W roku jgost udałem się na wyspę, St,

Domingo. Miałem dowództwa raz po razu w Caye, Jeremie, i w Port- au- Prince. Powróciwszy r, 1804. do Francyi, przeznaczony byłem do obozu pod Brestem. Niewiele biegły w polityce, wydałem rosprawę o koronacyi N a p o l e o n a , maiąc w zamiarze poiednać wszystkie Stronnictwa we F r a n c y i celem uderzenia II3 Anglią i przywrócenia równowagi w Ea< r o p i e, założywszy zasadę wob ości na morzu. Uwagi moie nad położeniem wojska i obroną Brestu, które posiałem Napo? leonowi, i które on w roku r805 uznał za gruntowne, w r. t $ i o, kiedy opuściłem obóz pod B ul o n e m, służyły mu do oczernienia mnie w oczach F r a n c y i . Zdumiałem się, widząc Murata, Soulta, Neya, B e s s i e r a , M o r t i e r a i L a n e s a, mianowanych Marszałkami państwa; bowiem przez lat kilkanaście byłem ich kolegą, generalnym Adjutantern, a dostąpiłem tylio stopnia Generała Brygady. W skutku mianowania moiego, które nastąpiło w l r l a n d y i na polu bitwy pod C a s t l e b ar r. 1798» podałt-«» eię wiatach 1806, 1807 i 1308, na Generała dywizyi. Na podanie moie nie zyskałem odpowiedzi. Postanowiłem więc pomścić się tey niesprawiedliwości. Pewna osoba źyiąca lat kilkanaście przy mnie, miała krewnych w A n g l i i, z których ieden był Sekretarzem u Kiążęcia Suseexa. Interessa iego sprowadziły go do B r li g g e , gdzie miałem dowództwo; powstawał on mocno na N a p o l e o n a, i czynił mi ze strony rządu Angielskiego nayświetnieysze propozyeye. Nie przyiąłem ich, i nie żądałem niczego więc« y nad ten sam stopień w woysku Ai.gitlskiem, który mi przynależał właściwie w woysku Francuzkiem. Oświadczyłem, że mam u siebie plany Piche gr u i Kleb era dla" przy wmcenia Burbonów. Chcąc byói uwiadomionym o zezwoleniu Ministra Angielskiego, umówiłem spbie znak, który mi dać Łatwo domyśleć się można, iż nie prędzey postanowiłem F r a n c y A opuścić, dopóki nie będę miał pewności, ze mię przyimą w Anglii z otwartemi rękami. Dnia 10. Czerwca 19io. w południe, zawinąłem na brygu Angielskim do R e d p o l u . Maytkom Francuzkita, którzy ranie przeprawili, dałem cztery luiiiory, przydawszy (?) te słowa: "N im ieecze cztery lata u płyną, będziecie mieli sczęśtie, widzie ć powracaiącego L ud w i K a XVI I I z rodzina swoią."

(Dokończenie nastąpi.)

C O B B E T T.

Pomiędzy teraźnieyszemi mówcami ludu Angielskiego, niemałe ma znaczenie C e b - bet; nie od rzeczy więc będzie'dać krótką o nim wiadomość. Jest on synem pewnego wieśniaka; wszedł w służbę woyskowąj lecz wkrótce dobrerni swoiemi postępkami i talentami taką sobie ziednał przychylność Pułkownika, iż -ten podał mu sposobność nabycia wielu wiadomości i wyiścia z woyska. Za Ministerstwa P i t t a, wydawał naprzód roine pisma na poparcie onego; wystawiał w nich pobudki i przyszłe zbawienne skutki systfmatu rzeczonego Ministra. Wkrótce potem porzucił str»nę Ministeryalną, i przeszedł do oppozycyiney; taka niestałość w sposobie myślenia ściągnęła u a niego ostrą lubo bezstronną krytykę dzienników Edynburgskich. Odtąd był C o b b e t t nayzaciętszym nieprzyiacielem itronników Whig. Jest on podobno naycelnieyszym pisarzem politycznym w A n g 1 i i; i niemożnaby mu przyginić, gdyby mniey lubił pieniądze, a więcey prawdę. Ma on oeobiiwszy dar iasnego tłumaczenia się, tak, ie go nawet ludzie naymniey oświeceni, zrozumieć mogą, chociaż o poliiyce i ailministracyikraiowey mówi. Niktzręczniey nad niego niepotrafił odkryć szarłataństwa ioszukaństwa, iakie się w każdym rachunku, podanym Parlamentowi, znayduią. Ma wielki odbyt na dzieło swoie pod napisem: Political RegiSteta} zwłascza w północney Ame ryc e.

Rozmaite wiadomości.

Duchowieństwo Ewanielicko luterskie i reformowane w hrabstwie M a r c h i i, postanowiło obchodzić iubileusz reformacji dwudniowym wspólnym zborem synodalnym w mieście H a g e n i publicznćm przez te di u dni nabożeństwem w kościele mieyskiem. Pier-i wszego dnia Xiądz reformowany celebrować będzie przy ołtarzu, a luterski powie kazanie; drugiego dnia uaodwrót. Pierwszego, dnia wszyscy duchowni obydwóch wyznań przystępować będą wspólnie do wieczerzy Pańskiey, każdy iednakże obrzędem swoiego kościoła. Spodobał się ten piękny zamiar N. Panu, który Duchowieństwu ewangelickiemu hrabstwa M a r c h i i zadowolnienie swe publicznie obwieścić rozkazał. Xiądz We r n er, znany iako Wierszopis, któremu pisma publiczne kazały znowu powrócić w Frankforcie n. M. na łono kościoła ewanie. lickiego, bawi-t podług zaręczenia Dostrzegacza Austryackiego - od początku przeszłego lata w J a n o w i e na P o d o l u, i wiadomość o tem iego nawem przekiństwie rę» ligiynem, wierutnym ieet fałszem. Przychody i wydatki N orwegii wynosiły wroku «g i 5.spełna 542,648 talarów srebrem i 13,017,186 talarów papierami. Jednym z naywiększych dyamentów, był dotąd znayduiący się między kleynotami koronnemi Królów Francuzkich, kamień, znany pod nazwiskiem "R e g e n t." Anglik, P i t t , przyiechał z nim do F r a n c y i dla przedania go tamże. Powówczas nazywał się od imienia 6wego pana, P i t t, lecz Francuzi przekręcili to nazwisko na P i t re; póżniey nazwano go Regentem, dla uczczenia przez to Xiążęcia Orleańskiego, który go w czasie nieletności L u d w i k a czternastego, iako N a« mieidriśfc F r a n c y i, OU Anglika P i t t a dla równaniu z H o 11 a n d y ą, iest od rządu, iafe Króla Francuzkiego kupił. (Za Francuzkiey od ujacochy, traktowany; naprzykład, Belrewolucji był przez cj.as nieiaki w zastawie gium ma zainalo glosuw wstymie, a Hol· w B e r l i n i e, gdzie dla zachowania, pamiątki l a n d y a zawiele;. na czele bJ gickkgo woyiego wielkości i kształtu, wyrżnięto kitka ko- ska itst cuJzuzifcmitc (We 11 i n g t o n), Mipii cnegoż z kryształu.) Waży 13.6 A ka- nistrem woyny Niemiec; zgoła, Belgirat ów , i nabyty był za póitrzttia milnena iu rn iest kraitm pcdszkodliwym obcym wpłyFranków» Dyament drugiey wielkośti, po- wem zostaiącym, ktjrego istnienie za łaskę między Francuzkitmi kleynorami koronneini, uwaźaią. Za te uwagi, wydawcę przed sąd nazywa się Sancy;, dla tego że waży sto sześć\ dworski powołano, a gazeta le Liberal z gme(Cent six) karatów. Kosztownieyszy dya- wem, że go do własciwtgo sądu nieodesłano, ment należał do kleynotów koronnych W. nazywa to przeciwnem konstytucji. "Pe» Xiecia Toskańskiego; waży bowiem 139 ka- trzebaby, mówi daley, artykuły tyczące się «atów, a T a v e r n i er, który go widział, osobistey wolności, w ustawach konstytucyiszacuie go na 3608335 Franków. Wszakie nych zamknięte, co ranek Ministrom odczyBad temi kamieniami celuie dyament, który się tywać, iak niegdyś Królom Egipskim przydawniey znaydował w skarbie W. M o g u ł a ; sięgę ludowi wykonaną codziennie odnawiano ważył bowiem właśnie drugie tyle, co Regent, w ich pamięci; zdaie się zaś, iż gniewać by to iest: 279.karatów,a rzeczony dopiero wę- się Ministrowie niepowinni, gdyby ich tym drownik, T a r e r n i er, który go podobnież sposobem * Królami porównano. '" · widział, ceni go 11,753000 Franków (blisko W nocy z4go na 5ty b. m, taka była burza trzy milliony talarów.) Ale i ten dyament nieiest w F r a n k f o r c i e nad M e n e m, iakiey nie nayosobliwezynu Podług 7go tomurospraw pamiętaią; ustawiczne były błyskawice i towarzystwa przyiaciół umieięrności i sztuk grzmoty; barometr tak opadł, iak iescze nadobnych w Batawii, Rajah Mai ton nigdy niewidziano» Kilka statków na M e nie na wyspie Jawa posiada naywiększy w świe- zatonęło, i dwóch ludzi życie utraciło. cie dyament» Jest on nayślkznieyszy, kształ- Pani Ca ta lani wyiechała dnia 1 9. Lutego tu owalnego, waży trzysta sześćdziesiąt siedm r Wen e c y i do F lor e n c y i . Choroba nie karatów. Wykopano go* przed go. laty pod pozwoliła iey udać się z Wenecyi do WieI. and a k. Przed kilkoma laty chciał go dnia; mieszkać będzie w dobrach swoich Gubernator B a ta wir nabydź dla Hollender- w T o s k a n i i .

skiey-Wschodnio-Indy iskieyA kompanii, lecz Na granicy Syberyi od Irkucka ś NertRaj ah nie chciał go pod żadnym warun- ffzry ńska pokazało się na iesień wielkie mnóiiem pozbyć, i ui to dla tego, że iest od go stwo niedźwiedzi, nadzwyezaynie dzikich, i lat własnością w iego rodzinie; iuź też, że włóczących się tłumem. mu wróżono, iż utrzymanie się rodziny iego Lord Stewart", Poseł Angielski w Wieprzy dostoyności Xiąźęcey zależy od posiada- d n i a, tak sobie przyciął palec na balu, ii nia tego kamienia; iuż nareszcie, fe on iest mu go upiłować musiano. pewnem lekarstwem przeciw truci" ,nie, wpu- Gdy niedawno: przeieżdżał wóz przez ulicę śeiwszy go w wodę, i napiwszy aię teyże» w N a n t e s , wielki pies skoczył na konie, Wydawca Dostrzegacza Bel ;ickiego po- chcąc ie zatrzymać, i natychmiast po.wał anwolił sobie rozmaitych uwag dotyczących dziecko i wyciągnął Z pod wozu, a tym Be Igi um, aby dowieść, ie ten A ay, w 00- sposobem życie mu ocalił

Dodatek *