I 4 1 O _.

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1817.05.14 Nr39

będąc członkiem', iuz w towarzystwie rc i ł Polski UWlenczoney rozprawy Doktora Lerswoie zasługi przez naukowe prace w wyzna- neta omorowem powietrApA czonych deputacyach. E r n e s t W i t m a n n Professor botaniki J »n B o g u m i ł J F r e ye r; ten uczony ma w Szkole glówney Wiedeńskiey przesłał T 0killsolet! ie zasługi w W)dziale Akademicko- warzystwu zbiory roślin z kraiow AustryaLekarskim. Jest Preifessorem w Warszawskim ckich, z załączeniem niektórych dzieł botaUniwersytecie, itst fizykiem Wojewódzkim. nicznych; nadto, wydał i ofiarował ZgromaWydał użyteczne dla uczących się lekarzy dzeniu własną rozprawę o grzybach.

dzieło pod tytułem Formulare, czyli naukę A b r a h a m M e r n znany iuż z swoich wyo sztuczfiem przepisywaniu lekarstw, i drugie nalazków mechanicznych. W dowód iego dzieło o matt r) i mtdyczuey, czyli o sposo- zasług i iego biegłości w mechanice wystawiobach skutkowj.aa środków lekarskich. no tu publicznie zupełnie ukończone i w ieAdarnZabellewicz od lat sześciu pra- dnę machinę połączone iego wynalazku dziecował iako Prufessor w Liceum Warsza- ł o. wskiem. W wydziale zaś Akademicko-Le- Do klassy członków honorowych: Senator karskim dawał Loikę, Metafizykę, Fizyolo- Cesarstwa Rossyiskiego Graff N o w o s i lz o w , oiią, Aniropologiią i historyą filozofii. Bie- mąż uczony, Towarzystwa umiejętności w Pegłym itst W ięzjkacbjstarożytnych. tersburgu Prezes, sczególny opiekun nauk. Do klassy członków Rorrespondentów: Doznało tego Zgromadzenie nasze, gdy bęŁukasz Gołembiowski Dyrektor bi- dąc członkiem Rządu, mimo wielu swoich zablioteki Poryckiey, tłumacz dzieł sławnego trudnień, przecież ciągle tern Towarzystwem Berlhelemy, a sczególniey podróży młodego opiekował się, i posiedzenia nasze swoią byA n a c h a r s y e a . Prace iego iuż są znaczne tnośeią zasczycał.

i użyteczne dla naszego Towarzystwa. Ignacy Sobolewski Minister Sekretarz U czony ten przeszło dwadzieścia medalów Stanu, kochaiący Bauki, sprzyiaiący Zgromapanowania Stanisława Augusta opisał. Te- dzeniu Przyiaciół nauk; sam w wielu nauraz pracuie nad pisaniem dzieiów narodowych kach biegły, a wszystkich nauk prawdziwy pod panowaniem Jagiełłów. Przytaciel. Antoni Górecki znanym iest z rozmai- Henryk Xiążę Lubomirski zbogacił tych pism wierszem wydanych. nasz gabinet naturalny przesłaniem rozmaiWal e n t y L i t w i ń s k i Rektor Szkoły gło- tych darów . Wspierał wysłanych rodaków wney Krakowskiey od widu lat pracuie uży- do zagranicznych uczonych Instytutów. Tetecznie w teyźe Akademii, iako Professor raz posiadając rzadki i znaczny zbiór medalów Polskich, tych ryciny towarzystwu ułatwia. Uczeni mężowie! Wzywam was do zajęcia w gronie naszem mieysc wam przeznaczonych, i do dzielenia z nami pracobiętych w tedogo Towarzystwa zajniarze ku użytkowi i ku biesławie narodu. (Tu następuie wymienienie ofiar uczynionych wtem półroczu od różnych osób w książkach i rękopis mach dia biblioteki Towarzystwa. )prawa. Mikołay Mianowski Doktor Medycyny, Professor Fizyologii w Szkole głowney Wileńskiey.

Andrzey Serwiński zatrudnia się, skonaleniem rolnictwa, i w mechanice

Karol Soczyński medycyny Doktor, Professor w Szkole głowney Krakowskiey.

Nadto, zasłużył się użytecznie dla Towarzystwa naszego przez wytłumaczenie na ięzyk Zdarzył się tu r/.adki zapewne przypadek, 11 człowiek, nazwiskiem P o b i m a n n , stawił się dnia 34. m. b. dobrowolnie w tuteyszym Inkwizytoryacie iako więzień, ponieważ sumnienie iego miru mu niedaie z powodu zabóystwa, które wzapalczywey popędliwości roku 18*6. popełnił na żołnierzu, kolledze swoim, w Berlinie. Walczył on potenr pod A u e r s t a e d t, następnie służył w Hiszpanii a pózniey w Angielsko- Niemieekiey legii, przecież ani to roztargnienie, ani przeciąg tylu lat, niezdolały sumnienia iego zaspokoić. Mówi zresztą bardzo rozsiropnie iniepokazuie naymuieyszego śladu obłąkania.

Od Menu dnia 50. Kwietnia.

Mniemaią, iż były odźwierni S a n t i nr, który się udał do W ł o c h, ma ustne zlecenia o d B o n a p a r t e g o . Wszystkie pisma publiczne umiesczaią teraz sczeguły spisku nakrólewica następcę tranu Szwedzkiego i iego syna, z zaleczeniem w tey mierze uwag, a kilka Niemieckich taki artykuł ogłosiły: "Że iest w Szwecyi strona nieukontentowana z ttraźoieyszey dynastyi, potwierdza się, a sposób, w iaki tey rzeczy dochodzą, wnieść każe, że iest dość wielkiey wagi. Przedsięwzięte środki dowodzą, iż rząd Szwedzki eddawna i ul niejfpokoynćm okiem spoglądał na nieprzychylne mu skłonności. Ze zaś od niedawnego czasu okazuje surowość wzglądem cudzoziemców, zdaie się, iż lęka się także jakiego nieprzyjacielskiego wpływu o bc ego. Wie uchodzą baczności iego i artykuły po obcych gizetach umiesczane względem rządu Szwedzkiego, bo zaraz na nie bywaią odpowiedzi. Wszystkie te okoliczności wskaziiia, 'li rząd nie zupełnie iest bezpieczny, t ze w myśli swoity przypuscza, ii może zayść odmiana w niuieyszym porządku rz-tusy

w S z we c y i . Znatący iey stosunki nie srtdziwi się, iż naród niekontent z teraźniejszego stanu swego, bo zbiegły się okoliczności sprawuiące trwogę o przyszłość. Wiadomo, że, wyiąwszy niektóre dośćżyczne okolice, zaledwie wyżywić może małą ludność swoię. hray ten pozbawiony iest nietylko płodów zb )tkowych, ale nawet musi zakupo« wać u obcych rzeczy pierwezey potrzeby, to iest, sól i chleb. Dawniey F i n l a n dy a dostarczała m u, przynaymniey w łatach urodzaynyeh, zbywaiącego iey od potrzeby zboża; lecz nie ma teraz tey prowincyi, a prze-z nabytek N o rw e g i i nie iest wynagrodzonym, bo to Królestwo iest nayuboższe w całey E ur o p i e. Stosunki iego handlowe ustały z DanII ą, do ktorey niedawno należało, iako i kredyt, który kupcy N orwegscy mieli w miastach Duńskich. Tak więc N orwegii a pod rządem Szwedzkim ogołocona z pieniędzy, widzi się głodem zagrożoną« Winszowano Szwecyi połaszenia się z N orw egi ią. bo przez to składa odosobniony kray, a zatem wolny od wszelkiego obcego wpływu. Ale nie pomyślano, iź gdyby Rossye 2 Prussami umówiły się zamknąć ewe porty dla szwedzkich okrętów, mogłyby ogłodzić S zweeyą, a tdk przepisywać iey prawa, nie posławszy ani iednego żołnierza. Zmnieyszony handel po krotkiey epoce świetności iego, powiększenie podatków przez dług publiczny, który poodstąpieniu Fi n l a n d y i spada na ludnośćprztszło czwartą częścią zmnieyszoną, są nowemi- powodami nieukontentewania. .Lecz żadna z tych okoliczności nie może bydź Krolewicowi następcy przypisaaą, gdyż zapobiedz im nigdy w iego mocy nie było. «

Z Wiech dnia 14. Kwietnia

Oyciee S. wstawił się do Króla Brezyliy»ko - Portugalskiego za żydami w kratach tego Monarchy, i wyiednsł dla nich takie korzyści, takich w Państwie kościelnćm uży waią. ŁJwićł ty z wielką, dobrocią przyirnuie stawione przicł nim osoby, tak dalece, iż w obecności iego iaden cudzoziemiec ani poddany, nie czuie lękiiwości, iaką nieraz wznieca posłuchanie u Monarchów. Tym zaś, którzy nie wyznaią religii katolickiey, nie pozwala przyklękać przed sobą, lub całować obuwie, czyli ra«zey krzyż na nim wyhaftowany; lecz wychodzi przeciwko nim i podaie im rękę. Z Paryża dnia 29. Kwietnia.

Pan Cha t e a u b r i a n d każe swóy księgozbiór publicznie przedawać . Dnia 15. aresztowano Panią R e g n a u l t de St. Jean d' Angeły w zamku iey wVal pod Paryżem i zaprowadzono do więzienia Conciergerie. Przyczyną uwięzienia iey ma bydz" to, iż w C a l a i s odkryto zbrodniczą korrespondencyą przy osobach, które się chciały udać do A m e ryk i, gdzie iak wiadomo mąż iey przebywa. Badano ią iuź kilkakrotnie, wolno iey iednak utrzymywać związki z rodziną. T akż e P an O l v i 11 e , kuzyn B o na p ar - t e g o, umiesczony przy iedney fabryce śkła, zaprowadzony iest do więzienia, w ktorem go iuż kilka razy przesłucha 10. W R o c h e f o r t przytrzymano nieiakiegoś Re bert a, który właśnie wsiać miał na okręt -ch A m e ryk i z podeyrzanemi listami do Fana Regnault de St. Jean d'Angeły.

Minister Sekretarz Stanu, Hrabia Corvet t o, Minister Sekretarz stanu, Hrabia Beugnot, Kontr-Admirał, Hrabia Dumni a nier etc. mianowani Kawalerami wielkiego krzyża legii honorowey. Xiądz P r a d t pisze teraz historyą kraiu Belgickiego o d panowania M a r y i T e r e s s y aż do obecnego czasu. Podług wiadomości z A l g i e r u , kazał D e y codziennie swoim okrętom woiennym wykonywać obroty; kupił także ruinę przewozowe statki Amerykańskie. Wyidzie tu wkrótce nowe dzieło zmarłego Xiążęcia Prymasa pod tytułem: Atheties ii Paris. Pani C a t a l a n i popisywała się pierwszy raz w R z y m i e dnia 12. Kwietnia. Minister woyny poruczył osobney Kcmmissyi wypracowanie projektu do uzupełniania w przyszłości woyska według naydogodnieyszych prawideł. Generałowie żądsią po więkezey części przywrócenia nieiako popisu woyskowego, inni Z3Ś oświadczała się dzielnie przeciwko temu. Popis wreszcie iest tern nkpotrzebnieyszym, kiedy przez zaprowadzenie gwardyi narodowey w eałem Królestwie iest zawsze na doręczu uorganizowana obrona kraiowa, z ktorey w przypadku woyny na przyszłość łatwo woysko uzupełnio ióm bydi może. Tym ważnym przedmiotem zapewne się obydwie izby na przyszlem posiedzeniu zatrudnią. Podług niektórych wiadomości, podobno Generał L a s c y nie iest uwięzionym w B arce I lon i e , lecz uszedł ztamtąd z iednym szwadronem iazdy. Pan Livrenje, wychodźca Hiszpański, który był Sekretarzem przy Inkwizycyi W M a d r y c i e, wydał rozbiorową historyą I nkwizycyi Hiszpańskiey, podług którey trybu« nał ten od początku istnienia swoiego kazał spalić 34,2 A O ludzi wosobie, a 17690 w wizerunku. Prócz tego ekazał 291,450 osób na dożywotnie więzienie. Z Bruxelli dnia 1. Main.

Xiąźę B r o g l i o, Biskup Gąndawski, iedzie teraz do R z y m u . Słychać, iż może zostanie Kardynałem, przez co zakończyłby się cały spór względem iego dyecezyi. Król Pruski spodziewany iest tego lata wgłówney kwaterze w S e da ni e, i iak gazety nasze przytaczają, odwiedzi może B r u c e 1la i Pa ryż. Także w północnych Prowincyach H i - szpanii aresztowano różne osoby. Generałowie-Kapitanowie odebrali tajne przepisy. t wer pią a 2. żołnierzy ze starty gwardyi B on a p a r t e g o , którzy iako ieńcy woitnni z Sy b e ry i powrócili. W A n t we r p i i aresztowano wydawcę tamecznego dziennika J e C o n s t i t u t i o n e ! , za to, iż miał przestąpić prawo o wolności druku. Z Londynu dnia 30. Kwietnia.

Potwierdziła się teraz owa tak dawno rozgłoszona wieść o zaięciu M o n t e - V i d e o przez Pertuąalczyków. H'czoray nadeszła do kawiarni L lo y d s następująca wiadomość, przysłana przez Agentów tego domu z B u etios-Ayres pod dniem 4. Lutego: "Zaięli nareszcie Portugalczycy w posiadanie Monte-Video i Cołonio deł bac r a m e n t o, niewystrzeliwszy ani razu. Słychać, iż obce okręty będą, miały wolny przystęp pod takie mi iak do ii i o J a n e i r o warunkami. " Po wkroczeniu Portugalczyków do M o nt e - V i d e o wyszła następuiąca ODEZWA.

Karol Frederyk le Cor, Kawaler, Generał - Porucznik woysk Jego Królewskiej Naywiernieyszey Me i, Generał naczelnie dowodzący siłą lądową i morską na wschodniey stronie rzeki Plata, Generał- Kapitan tey Prowincji etc etc. M i e s z kań c y M o n t e V i d e o ! W oysko Portugalskie zaręcza wam bezpieczeństwo osób i rnaiątków waszych, a od dnia tegw zniknąć musi w obliczu prawa nierząd, który tak długo pomiędzy wami panował. Powróćcie do spofcoynych waszych ognisk; niechby ukontentowanie i braterska życzliwość między wami przemieszkiwaią! Okryicie wieczną zasłoną wszystkie dawne niełady! Lud nie -będzie dłuźey obarczany nieznośnym podatków ciężarem, a wolny ze wszystkie mi narodami handel, nadany wam wspaniałomyślnie przez Naywiernieyszego Króla, wynagrodzi w krótkim czaeieszlody, Ittóre vmyxiz *[0-" mowa zrządziła, i przywróci Prowincyą de dawney świetności. Ścigać kaię dzielnie * y <l> barbarzyńców, co wam wszystko ogniem nisczą i pola wasze pustoszą, maiąc niechybną nadzicię, iż wszyscy dobrzy mieszkańcy wspierać mnie będą w tó;n wielkióm powszechnego niezgod uśmierzenia dziele. Monte Video dnia 20. btycznia 1 8' 7.

Carlos Frederico leCor.

Wkrótce potem wyszła następująca ODEZWA.

Sebastian Pintos de Aranjo Correa, General- Major, Gubernator Mon U Video etc. Dowiedziawszy się Jego Excellencya, Ge-' nerał-Kapitan Prowincyi, Carlos Frederic o le C o r, iż rozmaite osoby w tern mieście i iego obwodzie opuściły swoie mieszkania, sądząc mylnie, ii woysko Portugalskie pociągnie ich do odpowiedzialności za da%vne ich zdania i prywatną zemstę zaspokoi, i ie inni równie mylnem uwodząc się uprzedzCr niem dopuścili się uraz, które były powodem, do zażaleń i niezgod pomiędzy sąsiadami wtemże mieście - postanowił, w celu zapobieżenia takowym bezprawiom, co następuje: Nayprzód każdy bez wyjątku, który pra«śladuie kogokolwiek bądź za iego dawnieysze polityczne zdania, lub za należenie do tego lub owego stronnictwa w czasie woyny domowey, karany będzie surowo, a nawet i zagrabieniem iego maiątku. Powtóre wzywa się do niezwłocznego powrotu wszystkie oso by, które się z tąd oddaliły, zapewniaiąc je, iż bynaymniey za swoie dawnieysze postępowanie nie będą ściganemi. Montevideo dnia 2a. Stycznia 1817S e b a s t y a n P i n t o s d e A r a nj o C o rre a etc.

Z rozkazu Jego Exoellencyi.

Dnia 20. Stycznia wciągnęło -woysko Portugakkiedo Monte Video, atoiakmniemają, na mocy układu. Miasto znajdowało a\ą w stanie obronnym. Woysko Portugalskie rozdzielone było na trzy dywizye. i?ama tylko dywizya w S t. L u c i a doznać, misia rieiakiego oporu i straeić w iednem spotkaniu 2 501udzi. Zciekawościąoczekuit-tny dalszy eh wiadomości ozaięciu tey prowiocyi przez Portugalczyków, a to pod względem H i s z p a n i i. Wczoray przedstawił Kanclerz izby skarbowey w niższey izbie plan ewóy w celu zaradzenia publiczney nędzy . Wnosi, ażeby uchwalono dla Anglii półtora milliona w biletach skarbowych, a dla I r i a n dyi 250,000 funtów z ukonsolidowanych funduszów. Awansowane będą Korporacyom pożyczki na zakładanie portów i kanałów, podobnież i rękodzielnikom w B i r m i n g h a m i innych miastach. Płacić się ma od nich prowizya po 5. od eta. Xiężna G l o u c e s t e r schodząc te mi dniami w W i n d s o r bardzo nagle ze wschodów, wywinęła tak mocno nogę, iź musi pilnować Józka i miewa przy tern febrę. Xiężna ta iest zresztą, w ciąży. - Xiążęciu K l a r e n * cy i podagra dokucza. Królowa wyzdrowiała; to samo Lord Ca s t i e r e agh. Depesza naszego wydziału zagranicznego do Porty Ottomańskiey, powierzona do rabrania obcemu gońcowi, została odpieczętowaną, co dało powód do słusznych zażaleń. Podług wiadomości z St. D o m i n g o , kazał Prezydent P e t i t i o n grabić maytków. Kluie się małżeństwo między naybogatszą dziedziczką w W. Brytanii a pewnym młodym Hrabią Francuzkim. W C h e l t e n h a m w tem samem mieyecu, gdzie Xiążę We 11 i n g t o n przeszłego roku w miesiącu Lipcu dąbek wsadził, stawiaią teraz obelisk dla niego. W G l a e g o w i e dało się uczuć zeszłey środy silne wstrząśnienie ziemi. Xiąię We 11 i n g t o n bawi teraz swoiego, Markiza We 11 e s l e y . iż tu do dnia 18. Czerwca zabawiu brata Słychać, W tymtak pamiętnym dniu nastąpić ma otworzenie nowego mostu W a te rl o o. Mówią, ii [Xiaie, Regent i ten sławny bobatyr naypierwsi po tym moście konno przeiadą i zapłacą cło, które na nim będzie wybierane. Wczoray wniósł P a n T i e r n e y w niższey izbie o uchylenie urzędu trzeciego Sekretarza etanu, lecz wniosek iego wielką głosów wyisKośtią oc/rzuco.'iyrn z CBeJI f. Pewnego l his tle wood a, który zostawał w związkach z obudwoma Wat s o n am i, uięto w U r a v e s a n d i zaprowadzono do To wer u. Wybierał się właśnie do A m e ryk i; miał przy sobie puinał, lecz go nieużył. Jak wiadomo wyznaczona była. znaczna nagroda za iego uięcie. Jest to ten sam, który dostarczał dzidy dla buntowników. Potwierdza się wiadomość o przybyciu do Ameryki młodszego Watsona, który się u szewca P e u d r i 11 a ukrywał. Z M a n c h e s t e r przyprowadzono tu w kaydanacli nieiakiego P i l k i n gt o na. Młodszy W a ts o n bawiąc tu przeszło miesiąc u przyjaciela swoiego P e n d r i 11 a, wychodził często wieczorem w ubiorze kobiet Francuzkich. Późniey w towarzystwie iedney kobiety pojechał do L i we r p o o l, zkąd popłynął do Ameryki na okręcie Amerykańskim. Pend r iii przedał potem swoią własność 1 puścił się także do Ameryki. Xiążę T a 11 e y r a n d chce zatrzymać swoie dotychczasowe nazwisko; brat zaś iego przyjmie może tytuł Xiazecia Va l e n c a y . Pierwszy batalion 66go pułku utrzymał rozkaz udania się ze Wschodnich I n d y i do S. H e l e n y dla zastąpienia części woyska tamecznego, które rozpusezonem zostanie. Jedna tuteysza gazeta powiada, iź dwór Hiszpański ofiarował się odsiąpić wyspę M in o r k ę R o s s y i pod pewne mi warunkami. Dodaie przy tein, iź Ro s s y a żąda zwierzchnictwa nad M u l t a n a m i i W o ł o s c z y z n ą , ile że pod tym tylko warunkiem zezwoliła na postanowienia względem wysp Jońekkk. Końtząc gazetę odebraliśmy następujące naynowsze wiadomości Angielskie: Z Londynu dnia 2. Maia.

Prawdziwy P i o n t o w s ki, który tu niedawno przybył z wyspy S. He le n y, bawi ciągle w tuteyszem mieście, gdy tymczasem zmyślony P i o n t o w s k i ieździ po stałym Jadzie dla wyśledzenia j ,rzyiacioł B o n a p a r t e g o . Biskup Oxi'ordsfci spełnił w tych dniach na uczcie dobrodzieiow szpitala Londyńskiego, następujące zdrowie: "Pomyślność narodu Hebrayskiego. " Wczoray dał Xiążę Regent wielki obiad dla Lorda Wellingtona. Pani Stael w Pary i u wstawiała się za uwięzioną Panią R e g n a u l t de S t. J e a n d' Ang e l y, lecz dotychczas bezskutecznie. Eskadry Pethiona i Christop ha wypłynęły z D o m i n g o dla/stoczenia z sobą bitwy. Wznawiają się pogłoski o pośrednictwie W. Brytanii względem zbuntowanych Południowo-Amerykańsko- Hiszpańskich prowincyi. Z Madrytu dnia 31. Marca.

W woysku okazuią 6ię iescze wciąż ta i owdzie ślady ducha rokoszu, który iednakie zdaie się właściwie pochodzić z zadziczenia w czasie uzurpacyi Francuzkiey. Przed niedawnym czasem poymano takie w Korunn i e i Ae t u ry i kilku Oficerów, a to iak powiadają, z powodu odkrytego spisku, maiącego podobieństwo ze spiekiem Generała Porlier. Jest mniemanie, iż kilku obwinionym głowy pewnie pospadają. Z Kadyxu popłynęła do południowey Ameryki dywizya z 6,000 ludzi wyborowego woyska. Z Barce 110 ny dnia 15. Kwietnia.

Z okoliczności odkrytego tu spisku wyszła następująca

ODEZWA Generala · Kapitana Katalonii.

Szkaradny spisek zclaiący się, bydź dziełem

osób wszelkiego stanu, a między inne mi Generałów Don Louis Lascy i Don Francisco Milans, którzy w innym czasie znakomite oddali oyczyznie posługi, wybuchnąć miał w nocy na 5. m.. b. Zamiarem byio spiskowych, obalić rząd, przywrócić zniesioną Konstytucyąi wydrzjć-mi powierzoną mi od Króla władzę. Ałtć dzielne rozporządzenia, wydane prżezemnie za naypierwszą o tym zamachu wiadomością, która mnie z sczególney Boga łaskawości doszła, wniwecz zamysły burzycielów spokoyności obróciły. Ściągani ze wszech stron, wszyscy iuź niemal naygłównieysi zbrodniarze poymani zostali. Ich współwiuowayców wkrótce (en sam los spotkaj szlakuią tych, którzy może na chwilę przytułek w górach znaleźli. Wśród smutnych serca moiego uczuć w tym dniu nitsczęśliwyrn, prawdziwą było dla mnie pociechą, iź mieszkańcy B ar ce Ilon y i Prowincyi nie tylko naymnieyszego niemieli udziału w zamysłach ludzi sprzyeiężonych, ale że owszem naywiększą gotowość imania onychże okazali. Postępowanie woyska równie chwaltbnćm było. Dwie tylko kompanie T erragońskiego batalionu J ekiey piechoty, dały się uwieśdi swoiemu drugiemu dowódcy D o n J o s e p h Q u er. Żaden inny Oficer nienależał do tego kilka tylko godzin trwającego zamieszania. To było zasadą szalonych nadziei tych niesczęśliwych, którzy, mimo wszelkie swoie zabiegi, na chwilę spokoyności publiczney niezawkhrzyli. Niczego się iuż obawiać niepotrzeba. Spiskowych tylko czeka przepisane prawami ukaranie, w miarę wypadku rozpoczętych iuż spraw, które spieszno odsądzonemi zostaną. BarceIlona dnia iż. Kwietnia 18 »7« Xawery Castanoe.

Generał - Porucznik L a s c y pochodzi z przodków swoich z I r i a n d y i; Marszałek obozowy Milane iest szlachcicem z prowincyi K a t a lon i i , gdzie rodzina iego należy donaycelnieyszjxh. Służył clawniey wgwat; cow, którzy w kilku prowineyach mi tli swych popleczników, przywrócić stany C o r t e s, Kagama6 prztz podstąp i i a r c e l ł o n c, opanować twierdze F i g u e r a e i M o n t j u i, i tu na poładuiu śriny punkt środkowy dla ogółu Utworzyć.

OBWIESCZENIE.

Różne gatunki lekarstw zupełnie dobrych i do użytku zdatnych, które przez zniesione tu lazarety polneodddanezostały, publicznie wtęcey daiącemu sprzedane bydź maią w tutey-.zym woyskowym hzirecie garnizonowym w dniu 12» Czerwca r. b. przed południem o godzinie cjtey za gotawą z pła te, coninieyszem dopubhczney podaiesif wiadomości. w p o z n a n i u dnia 26. Kwietnia 1817. Królewsko- Pruski Kommissarz Woienny w dowództwie naczemem Wielkiego Xicstwa Poznańskiego»

Ho Ideregger,o li W i E S C Z E N I E. N iźey podznaczony Sąd Ziemiańskij podaie ni nieysiem do publiczney wiadomości, iż na wniosek Opiekunów po ś. p. Andrzeiu PuitvoroWbhm pozostałych nieletnich Sukcessorów, następujące, «io teyże pozostałości należące dubra, iako to: j) Dobra Gola z iedney wsi i lednego folwarku złożone, w Krobsknn Powiecie; ł) Wsie Kossowo i Sicmo-wo, w tymże Powiecie; 3) Dobra Rielewo 2 iedney wsi i z iednego folwarku składaiąee sif, w Kościańskim Powiecie położone, Ot! S. Jana b. r. na trzy po sobie następujące lata, luźde dobra z osobna, wiecey daią.emu wydzierżawione być roaią; i że celem odbycia tey hcytacyi rerron na d z i e ń t I s t Y C z e rw c ar. b. o c t e y g o d z i n i e p r z e d p o ł u d n i e m przed Deputowanym Assessorem Sądu Ziemiańskiego, Vr. Ryli, w mieyscu posiedzenia tuteyszego Sadu Ziemiańskiego o)K{t*CKoBy,IJ;a został. Życzący nabyć takowe y dzierżawy, mogą dokładniey wiadomości w Ogóle, oraz o sczególnych warunkach w Registraturze ninieyszego Sądu Ziemiańskiego zasiągnąć, i wigcey daiący bydź zapewnionemi, iż im dziełzawa przyznaną zostanie. Ws chowa dnia 22. Kwietnia 1817.

Królewski Sad Ziemiański.

4-2

Uwiadomienie. Prześwietney Publiczności donoszę ninieyszem nayuniżeniey, iż od tuteyszego Królewsko - Pruskiego Siidu Ziemiańskiego, iako Taxuor do tasowania kfeynctow złota l srebra, i innych drogich sztuk, ustanowiony testem. Poznań dnia 12. Ma;a 1817.

J. WIr U, Jubiler i Taxator, mieszka w ulicy S.

Marcina sub N ro 3.

Uwiadomienie, N a zbliżaiące sie kontrakty będą Galicyiskte dobra Kameralne w drodze Jicytacyi sprzedawane. N ayiaśnieyszy P an raczył HI oca naywyźszego Patentu z dnia 21. Stycznia r. b. w celu zmnityszenia owych długów" kraiawych, od których się prowizya opłaca, sprzedaż dóbr Kameralnych w rozciągłey mierze rozporządzić. Dla osiągniema tego zamiaru, będą w skutku dekretu wysokiego Praesidium Kamery nadworney z dnia 24. z. m. poprzedniczo, i niżeli rozporządzone iuż wyrachowania wartości dóbr przełożone zostaną, w miesiącu Czerwcu r. b. poniższe dobra Kameralne przez ustanowioną tym celem Kommissyą sprzedawczą w Lwowie, drogą licyracyi sprzedane, iako to; W Cyrkule Bocheńskim: Państwa Dobczyce, w czterech podziałach, tudzież dobra JVe-* daty, i dobra Podstolice. J B J B A VV C yr k u l e S a n d e c ki m: Państwo Czorszjyi w czterech podziałach, 1 dobra Trzttrziwna. W Cyrkule Rzeszowskim: Państwo BretiatriCA w czterech podziarach. C yrk ul e J as ielskim: Włość Kamienica dolna. W Cyrkule Żółkiewskim: WłoścjBareme Peretokr.

W Cyrkule Sanockim: Dobra Ku laszn e 1 Ujstryki górne, tudzież grunta Równia, W C y r k u l e S t r y i s \ < m: Dobra Lisiatyce.

W C yrkul e S t a ni s ł a w ow s ki m: Realności funduszu . religii w mieście Stan sławowie leżące. W Cyrkule Czortkowskim; Dobranolica 'Jremkowelsha. Dokładn eysze opisanie dóbr pomienionych, warunki, cena fiskalna, i dnie odprawiania licytacyi, zostaną tak przej, Cyrkułowe U rzędy, iako też i przez Gazety powszechnie ogłoszone. W L ' w o w i e am2 i o . Kwietnia 1817» Przez C. K. Kommissyą; sprzedaży dóbr' Kameralnych.

Dodatek.

Biskup Fryburski w Sz way c aryi uwiadomił rząd Kantonu tego o maiących na nowe wyiść na świat dziełach Woltera i Rouss e a u we F r a n c y i, wezwawsay ten rząd, aby zapobiegł wchodzeniu. tych dzieł do swego Kantonu. Rada edukaeyma m£odebrała zalecenie w tey mierze, i pozwolono iey w potrzebie przetrząsać księgarnie. Korrespondent Warszawski zaczął umiesczać z pisma publicznego Lwowskiego następuiące wyiątki opisu miasta Kra k o w a : Wyiątek l.

Kraków leży ku północno - wschodniey stronie pod jotym prawie stopniem szerokości, w nader powabney okolicy. Wisła rozlewa się wspaniale po niwach iego, a tysiące statków, naładowanych płodami kraiewemi, solą, owocami, zbożem, 1arzyną, węglami kamiennemi, wapnem, rybami, drzewem, i t. d., unoszą spokoyne iey nurty do Warszawy i Gdańska. O dwie mile przybywszy zGallicyi na górę Mogielańską, (Mogielany iest ostatnia staeya przed Krakowem), rozwiia się powabny widok tego pfzyiemnego miasta. Czerwienieiące się dachówki (co się sczególniey dobrze wydaie), tudzież czerniące się wyniosłe i liczne wieże, blask kopuł kościelnych, mieszanina różnofarbny eh gmachów i szanowne zabytki starożytności zamku Królewskiego, to wszystko, oświecene iescze od promieni słońca, - zaymuie naprzód umysł podróżnego. Ze strony połudoiowo-wschodnity w dalekiey głębi wznoszą się ukryte wbłękit3ch powietrznych wysokie sczyty niebotycznych Karpatów; wreszcie, ziemia dosyć równa, rozszerza się na wzór piękrtego kobierca natury, W ogólności mówiąc, korzystne miasta tego położenie w pobliskości Szląska. Austryi i Węgier, iako też i ta okoliczność, iż w całey okolicy na wi#le mil wokoło nie ma źadntg» takowego mi sta, itóreby z Krakowem mierzyć się mogło, nadały mu ważnosc. -i Gdy rzueiemy,'okiem na przeszłość, zobaezemy, że Kraków od pierwiastkowego założenia swoiego był w biegu czasów zawsze wielce znakomitym. Nie był en nigdy pośledniem miastem Polski, owszem niegdyś stolicą Królestwa; a gdy późniey Warszawa nagle zakwitnąwszy odebrała mu to pierwszeństwo, został przecież zawsze miastem koronatyi Królów, mieyscem spoczynku ich ciał px> zgonie, składem kleynotow korony, i naypięknieyszem w Polsce Muz siedliskiem. Gdy'nawet Polska z rzędu Mocarstw zniknęła, Kraków był zawsze w kaźdey kolei Rządów miastem głównem. Zmiany naszego czasu utworzyły z niego małą Rzeezf.ospolitą. Wzięło początek to miasto w roku 700 po narodzeniu Chrystusa, a K l a u d y u s z P t o 10m e u s z, jeografdrugiego wieku, znał toż samo miasto Europtyskiey Sarmacyi pod nazwiskiem dawnego Cdrodimutn, około którego obozowała horda Protyzyończyków. Nazwieko iego pochodzić ma od Xiążęcia Kra k u s a, któ ry i e z a ł o żył, l u b t e ż przy - naymniey powiększył. W dowód starożytności Stoią podziśdzitń iescze dwie pamiątki, z których czas naprożno coś odkryć usiłował; sa to dwa wysokie pagórki, o których podanie rozmaitych baiecznych powieści niesczędziło; ieden wznosi się na tak zwanych Krzemionkach, i przypomina Królowę Wa n d ę; druąi iest w Mogile (mieyscu pobożney pielgrzymki), o milę od miasta. Złoty wiek Krakowa nastał w owych Czasach, kiedy nastali Królowie, gdzie zbytek dwora sprowadził pomyślność do murów iego. N 1sczące woyny, których dopuścił poźniey los srogi na Polskę, dotk.ięły także i Kraków; a kiedy czas utrapienia wyciskał mieszkańcom pot krwawy z czoła, wiele ofiar, które się próżno paliły na ołtarzu oyczyzny, przyprą-, wiły go o upadek. Teraz pod zasłoną opiekuńczcy tarczy wielkomyślnych Monarchów

):.y łonie pokoiU. Wisla pod Krakowem (bieli eię na dv.ie odnogi (nową i starą Wisłę); mnieysza płynie przez Stradom (przedmieście), główna zaś dzieli Podgórze od Kazimierza. kazimitrj" piękny twór K a z i m i e r z a W i e l k i e g o , (zwanego Królem chłopów), niegdyś miasto oddzielne, teraziedynie przyczeptk Krakoua, leży na wyspie. Na przedmieściu »moleńsuem wpada do głównego koryta Wisły rzeka Rudawa, która d starcza wody dla dwóch wielkich młynów, równie iak i dla nadbrzeżnych garbami, naylepszycli publicznych łaźni i pralni. Przybywszy do miasta z Podgórza przez Kazimierz, miasto żydowskie i Stradom, naypierwey ściągnie na sit bie uwagę ruiny warowni iego; dalty szanowne sczątki byłego zamku Królewskiego na skaliste y górze Wawel u, wzbudzaią sczt gólniey ciekawość podróżnego. Mury są w ogólności iescze w takim stanie, że tworzą pewne do rozpoznania zarysy, i że się iescze nie zwaliły w tnassę bezkształtną; - wszakże całe wewnętrzne urządzenie, czyii raczey zaniedbanie, przypomina aż nadto, ii dawno iuż niepostała w tych mieyscach stopa Króła Polskiego. Pyszny pałaG Królewski, przeistoczono za byłego tam rządu Austryackiego w pyszne koszary. Z całego dawnego przepyihu w zsmku utrzymał się iescze bez uszkodzenia kościół katedralny, nader wielkiey piękności. N ie tyle wprawdzie obiecywać sobie można z powierzchowności iego, lecz za to zachwyca tem przyiemniey niespodzianą pięknością wewnątrz. Zaraz przy wstępie wiszą dwa w swoim sposobie niezmierne żebra, o których powiadaią, że są z olbrzymów; widok ten przenosi duszę do owych cudów w czasach czarodzieyskich. N a wieży znayduie eię naygodnieyeza widzenia osobliwość, wielki dzwon, Z y g m u n t e m od imienia Króla i oyca nazwany, który wnieiakiey edległeści mógłby bydi porównanym z wiel

AfMą d?wonu S. Szczepana w Wind« iu. LVaży, u. e h się n i e ź l e, a li o e u n a r o w, a dla umocowaniem, potrwa caJey skory wołoA U ten dzwon ie-st phrwszy w rzęwcy. dzie, przeto t)Jb, podczas witlklch .. uroczysto A dzwonią w niego, tudzteż przy obchodawhźałob«ycu kuczu zmarłych Biskupow W i o n i A J . ,. do czego używaia , PanoWI osm.uslinycn'ludzi. Sam kościół nie iest tyle obszerny, :Q. p e ł n y s ID a k li ,

W środku praw.e kościoła przed wi, Ikim ołtarzem spoczywała zwłok! III Stanisława, złożone w trumn tó iaoey ze srebra, na którey «oią podobnież lane śrebrn * lichtarze. Każdy Kroi eolski zwykł był dawniey dniem przed koronacyą swoią «d"rawi.ć.un'MYi. precesyą do kościoła S. Michała na Skałce, (iest to wyn.osłość wyspy Vviśia'tY'l'n 3 którey stoi kosugł i klasztor XX. Paulinów.) Teraz wracajmy do kościoła *atedralnege.

Ozdoby ,ego złożone częścią z marmuru, czescią z malowideł, częścią z krusz ów i obiciów, są nadzwyczayney piękności; nic iednak M# kmeyszAo nad pobocza kaplice (dwanaście ich, ieżeh s.ę nie 'ByjC)t wymmow od rozmaitych założycie ii z rzadkim nakładem «ziuki i przepychu. Jedna zni-h nawet ma bogatowyzłacaną kopułę, «krórą zapewne WYszło złota kilkanaście lysiAcy dukatów. N ayZywszem uczuciem byliśmy Przfcięc i w J' zupełnie czarnym marmurem wysadzoney kaphcy. Nayznakomitszemi i nayAdnieyszemi podziwiema są pomniki grobowe Krolow Polskich, które, częścią wowyeh kaplicach, czę. scą za niemi, wystawiają widok nayuroczystszy, i zasługuiąbydź umiesczonemi w oddzielnem opisaniu. Począwszy od B o l e s ł a w a KędzIfcrzawego (roku , 163 , , »poczywaią tu zwłoki wszystkich Władców Polski z pokolenia P i a s t ów, wszyscy J a g i e ł ł o n i, i wszy. acy Królowie woino obierani aż do A u g u * S t a 11. Sasa (wyjąwszy H e n ryk a Wal e z y - u s z a ); każdy z nich ma oddzielny dla siebie grób podaiemny, nad którym «oi w kościele z tych grobów, wystawione bardziey na przechód powietrza, oiwieraią dla widzów cic-kawych, iak V,p. grób S o b i e s ki e g o. Czarna marmurowa irumna, przyozdobiona złotemi orłami, pokrywa zwłoki Bohatyra; nad nia, onosi się płacząca oyczyzna, oparta o słup zwyciężkich iego irofeów, a u nóg iey leią Turcy okuci wkaydany. Kazimierz Wielki wystawiony w wielkości naturainey pod baldakinem podpartjm kolumnami; to wszystko zrobione z pięknego marmuru różowego. Niernniey znakomiterni ea, takie i inne pomniki, które tym świętym mieyscom nadaią uroczystą postać, i w kaidty czułey duszy nadziemskie wzbufizaią. uczucia. Oprócz Kró ów, są tu takie pomniki wielu EieAulów, Kanoi ików i Panów, których przepych iiiemoźe by<*i porównany z Królewskim. Pomiędzy tymi pomnikami celuie sczególnky ieden z naypóźnieyszych czasów (z roku i 8 0#, bo późtiiryszych Pisarz nie widział), wystawiony Hrabiemu S k o t n i c k i e m u przez iego małionfcę. Wyrobiony iest z oayprzednieyszego alabastru Florenckiego iak naysuciey, a kosztować miał 6000 czerw. zł.

Doniesienie handlowe.

Ai Łos >ś dostał znowu

Świeży wędzony Ryń

K Gumprecht.

D miesieuie handlowe.

Burd- galski winny ocet, po 2 ZH., sprowadził

Prawdziwy naylepszy kwajta wielkiey miary

Daniel Helling, pod Nrem 85. w rynku. Doniesienie handlowe. Świeżego w iak nayprzed;v.e\szym gatunku prawdziwie Londyńskiego Porteru, dostać można w Kościanie li Robowśkiego.

Doniesienie handlowe. W moim handlu win w rynku pod Nrem 55. dostać można w nayuroiarkowaibzych cenach: świeżego Angielskiego Porteru beczkami, i również dobrze wystałegobutelkami, niemniey Ho Ienderskieyfarby Kafna uj zwaney, holender, sera, herbaty H a ys an i przedmey zieloney, tudzież sucliey Duńsfciey kredy. Jest także w nioJey kamienicy na drugim piętrze wielka izba, dwie izdebki i kuchnia odSge J a n a do wynajęcia. L '. V. Pusch.

Doniesienie. \ V Ciąiyniu w Ekonomii Połaie» wskiey doi tać można tegoroczniego nasienia czerwonego i białego koniczyny, wierteł miary Poznańskiey po 30 talarów gruba moneta. H. Speichert.

Doniesienie. W Siedtniorogawie pod Borkiem dostać »nożna dobrego nasienia cierwoney koniczyny, wierteł miary Pcznańskiey po 22 talary. Komu na tem zależy zechce się zg osić tamie de Ekonoma Feldmanowskiego.

Bydło Tyrolskie. Mamy honor donieść Szanownemu Obywatelstwu, ii dnia 16. Maia przybedzieroy do Poznania Z transportem 25. sztuk rosłych i cielnych krów ciemr.o-czerwoney maści, tudzież dwu - i trzyletnich fcuiaków, zapraszane szanownych Interessentow, ażeby bydło to zabrania 'Aroniecką pod trzema Lipami u gospodnika Jozefa lUk obtyrzeć łączyli, < neź rozkupili i na powtórny transport nadzień 2.5 Lipca nowe zamówienia poczynili tak na lyrolskie iako tci lizwaycarskie krowy. Piotr Riedel i Heli, handlujący bydłem Tyrohkiem i Szwaycarskiem zZMttihul w Tyrolu.

«_«__*_A

. *

Uwiadomienie, Sukcessorowie ś p. niebosczyka Karola de Liicke, którzy teiaz wszyscy są aoletniemi, chcf przedać wieś szlachecką ich oycu zmarłemu dziedz czną, Dębową Łęką średną, o ćwierć mili od Wschowy, dw;e miłe od Leszna i trzy mile od Głogowy, w Powiecie Wschow kim Departamencie Poznańskim położona, z całym do niey należącym inwentarzem byde'nyni i gospodarskim, na publiczney licytacyi, naywięcey daiącemu. N a ten koniec wyznaczyli termin ieden na dzień 20sty Maja r. b. o godzinie ciey zrana we dworze Debowey Łębi średniey, i za raszaią wszystkich, którzy chęć kupienia rey wsi roaią, aby się na to mieysce w term nie wyrażonym stawić raczyli; naywięcey daiacy może bydź przekonanym, że zaraz po ukończoney Jicytacyi, kontrakt kupna, przed Komm ssarzem na to sądownie obranym, rnwarty bydź aia, aostać na gruncie. Inne kondycye, każdy chęć kupienia maiący, u Kommissarza do tey przedaźy uproszonego, Ronsyliarza Sadu Ziemiańskiego, Pana Laube, albo też u Sukcessorow, tu w mieście mieszkaiących, codziennie wyczytać; zaś o stanie teyźe wsi na mieyscu przekonać się może. w Wschowie dnia Igo Maja. Sukcessorowie Karola Lucki.

Do przydania.

Folwark Pokrzywnica, pokory mili od [Poznania, milę od Buku i tyleż od Stenszewa odległy, . z wsiami szlacheckiemi Sierosławiem i Więckowicami gr niczący, prawem szlacheckiem posiadany, ma bydz przez dobrowolną licytacyą sprzedany. .. Zawiera w sobie w ogrodach, rolach ornych, 1J łąkach, około 287 morgów, w botach około 133 morgów, ogółem 420 morgów magdeburskich. Termin lkytacyiny naznacza się przed N otaryuszem publicznym Giersch na dzień aaty Ma.a r. b. o godzinie lotey ranney w kancellaryi iego w mieście tuteyszem przy ulicy W ii h e l TO W s ki e y pod Numerem 178 sytuowaney.

Poznań dnia 20. Kwietnia 1817.

JD o p *rzedania.

Do dalszey licytacyi i ostatecznego przybicia pozostałych po zmarłym JerzYm Szubert rzeźmku «Rydzynie gruntów, składaiacych sig z roi, łąk, stodół, trzech iatek rzeźniczych i domu w Rydzy. nie pod N rem 106 położonego, wyznaczony iest termin na dzień 4ty Czerwca r. b. przed południem o godzinie 10tey przed Wnym Sędzią LtngsJeld, w zwyczayne*m posiedzeniu Sadowem; o czćm 0chotf kupna maiący i Wierzyciele z odwołaniem sif na drugie obwiesczenie z dnia 12. Stycznia r. b. (wlntelliencyach pod Nrem 10., w Dzienniku pod Nrem4,i w gazecie Poznańskiey Nro 6 umiesczone,) 2 tero dodaniem uwiadomiaią się, iż w przyszłym powtórnym terminie podanie taxy summy 7700 Talarów wynoszącey iescze nie doszło, bo przy wylicytowania ogółem tylko 6610Talarów ofiarowano, przy wylicytowaniu zaś poiedyńczych gruntów summa 6608 Talarów wykazała się, zaczem tedy na terminie wyźey wyiaźenym na żądanie Rady familivney tylko ogółem czyli ryczałtem licytowano bydź ma. Wschowa dnia 28. Kwietnia 1817.

Królewsko-Pruski Sąd Ziemiański.

D eJ> P r z e d a n i a.

Sukcessorowie doletni po zmarłym Ur. Janie jBusse, Dziedzicu dóbr, umyślili, dla lepszego

rozrządzenia między sobą, za poprzednkzą li t ytacyą przedoe zwolney ręki njywięcty i naylepqy ofiaruiącemu dobra do pozostałości należące szia. cbeckie Brześcit i Kaipral, w Wielkiem,Xięstwie Poznańskiem Powiecie inowrocławskim położone.

Do tey dobrowolney licytacyi wyznaczony został termin na dzień l. Czer w ca r. b. wmieście Inowrocławiu w oberży pod Czarnym Orłem.

Wszelkie wiadomości tych dóbr się tyczące, w Brzeskim dworze przed i w terminie zasiągnione bydź mogą. Uwiadomiaiąc o tem Szanowną Publiczność wzywaią oraz każdego, któryby z któregokolwiek fundamentu pretensye do pozostałości zmarłego ich oyca, a mianowicie do wzmiankowanych dóbr mieć mógł, aby się aż do i'. Czerwca r. b. donsch zgłosił, albowiem w przeciwnym razie każdy niewiadomy Wierzyciel poźniey każdego Sukcessora in s parato i iego czgści trzymać się będzie musiał, ponIeważ zaraz na terminie stanowiące rozrzedzenie nastąpić ma. w Brześciu pod Kruświca dnia 15. Stycznia 1817.

Sukcessorowie zmarłego Ur. Jana Busse, " W E Z \V A N I I T Lubo hypottka debr szlacheckich Czarnotuł w Wielkiem Xiestwie Poznańskiem i Powiecie Inowrocławskim sytuowanych, do pozostałości zmarłego Dziedzica Ur. Jana Busse iescze przed rokiem 1806. tak dalece uregulowana była, źeTitulus possessionis na rzecz zmarłego mógł bydź zaingrossowany, przecież to nie stałe się dotąd. Sukcessorowie rzeczonego Dziedzica chcąc się między sobą rozrządzić, życzą się teraz zabezpieczyć względem wszelkich póżnieyszych pretensyi do rzeczonych dóbr. Wzywaią zatem każdego, któryby z któregokolwiek fundamentu realne albo inne pretensye do dóbr Czarnotuł mieć zamyślał, aby się ztakiemi naypóźniey do dnia l. Czerwca r. b. do nich zgłosił, przeciwnie bez dalszego oczekiwania na uregulowanie tytułu dziedzictwa na tego Snkcessora, który dobra te przyimie, in foro competenti wniosek zrobiony zostanie, w Brześciu pod Kruś wica dnia J5. Styc znia 1817. Sukcessorowie zmarłego Ur. Jana Busse.

Wydzierżawienie. Wieś z folwarkiem, w Powiecie Gnieźnieńskim sytuowana, maiąca wysiewa na zimę około 800 wierteli i inwentarz gruntowy, iest z wolncy ręki do wydzierżawienia. bliższą wiadomość udzieli podpisany Justjc Kom missars w Poznaniu , . . . .

l

Sarnowsliu