GA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1817.10.04 Nr80

ZETA

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nro. 80.

w Sobotę dnia 4. Października 1817.

Z Petersburga dnia 31. Sierpnia.

W sobotę, dnia aj., N. Cesarz wyiechał z'Carskiego - Sitła dla zwiedzenia południowych prowincyi Państwa swoiego. W Październiku przybędzie do miasta M o skwy, gdzie się zjedzie z N. Rodziną swoią.' - Przed wyiizdem ozdobił orderem Polskim Orła Białego JW. Węgleńskiego, dutyhczasoWtgo Ministra Stanu i Prezesa Izby Obrathunkowey Królestwa Polskiego; JW. Hrabiego K i c k i e g o, Senatora Królestwa tegoż udarował przepyszną tabakierą z wizerunkiem swoim, a Pana Kriege ra, Inspektora Generalnego ctłł w KroItstwie Polakiem, mianował Kawalerem orderu S. Staoisława 3aey Hassy.

Generałowi piechoty Xieciu Ł a b a n cg w iRostowekiemu rozkazał Monarcha pełnić obowiązki Ministra Sprawiedliwości. Gwardya Królewsko- Polaka znacznie iestpowiększana. Do utworu nowych pułków gwaTdiiiskich brani będą Polacy w gwardyi Roasyiskiey służący.

Słychać, i£ Cesarz kupił za 62,OOOdukatów pałac przy War s z a w i e, Ęaziefiki zwany. Jak wiadomo, pałac ten należał dotąd do krewnych ś. p. Króla Stanisława Augu» sta.

Historya odkrycia skutków rośliny wodnego szylniku (Alisma Plantago*) Pan Świn in w księdze awoiey pod tytułem: Niewqtpliwe lekarstwo od ukqszenia prze % psa wściekłego, o odkryciu własności zbawiennych szylniku wodnego takmowi: "Przybcitl mry bywaiąc często w Gubernii Tulskiey iiier'Z widział, iak prawie cudownym sposobem roślina ta zapobiegała siraszliwym skutkom ukąszenia prztz psa wściekłego, a nawet ratowała i takich, którzy i ui tui się lękali wody, i rzucali na ludzi. Tym sposobem leczył od wścieklizny uwolniony odsłużby iołnierz prze« lat dwadzieścia pięć, i nikomu się niezwitrzał sekretu swoiego. - Przyiacieł móy iednakie przez prośby i nagrody przyszedł do tego, ie wspomniony iołnierz odkrył ElU taiemnicę leczenia, a razem opowiedział, jakim sposobem nabył wiadomości o własnościach tey rośliny: "Barn iednego, rzekł iołnierz, gdym poszedł do lasu, (to było zaraz po rnuiem uwolnieniu od służby), p-ostrzt głeu» biegnącego naprzeciw ranie psa z naszey wsi, który od kuku dni iui był wściekły i kąsał ludzi; z przestrachu wlazłem natychmiast na drzewo, a pies przybliżył się do błota pozostałego po wyschiey kałuży, i począł kopać ziemię przedniemi łapami r całey siły; wykopawszy takim sposobem iakiś korzeń, chciwie go poiar L Przy. patrywałera się wszystkim poruszeniom iego, i widziałem, ii iak tylko ziadł odkopany przez siebie korzeń, natychmiast się uspokoił, piiana mu Iść przestała, oczy nabiegłe krwią przyięły naturalną postać, i mni ty nii w godzinę przybiegł pod drzewo, na którern siedziałem, i kręcąc ogonem dawał mi do zrozumienia, ii zna mnie, i i ui nie iest wściekły. Zlazłem więc z drzewa, i w rzeczy samey widziałem, że pies zdrów zupełnie. - U dałem się zatem nad błoto, w któreni to zwierze znalazło tak »bawienne lekaratwo · w odkopaney ziemi; postrzegłem iescze niedoiedzony korzeń, przy którym łodyga z listkami i kwiatem dała mi zupełną łatwość poznania tey rośliny. Od tego czasu począł e m leczyć od wścieklizny, a nigdy lekarstwo moie nie chybiło w skutkach." - Taka iest bistorya tego zbawiennego odkrycia według Pana Świnin«; lecz Pan Lewszyn mówi inaczey, to iest, ii się iołnierz dowiedział o tym sekrecie od chłopa iednego, kiedy ie· czebył wełuibie w gubernii Aichaogielskiey,

J potem c. powrotem do gubern; i T u I s k i leczyć począł Jak k o I w i e k u: II.( a wiadomość doszła n J /\ J as przez a tego tylko powinniśm y iałować i ani Pa« , e Swmin, aniPanLewsz y n .. , nifi nazw I8ka żołnierza, który iednakie z a s ł L i e aby o nim potomność wiedzijła. Z Wudnia data j 7. Września.

Dwór , kray cały w głębokim poqraieni smutku przez odebraną onegday w L V » o 2 z Jfudy. Kwitnącego wieku małżonka Ar. cyrrecn Palatyna, Arcyxięi"a Hermina, zdomuX. ein. czkaAuhalt-eernburg- Schaumburg, utraciła swe p.ękue, młodociane iy€ie przez zawcześne porodzenie bliźniąt. D z i J t zachowane są przy i y d u. Zaślubiona był, 2 Arcyx,ąięciem Palatynem od dnia 30. Sierpnia 18.5 - Jak wiadomo miał Arcyxiąi e 1 alatyn niesczęscie, i i . / *' *onkę, W.Xięi"ę; o MPY'i: w , l:pJ™; l postradał. Dostoyny małionek zeszley teraz Pan, meznaydował się właśnie w dom« pod' czas tego smutnego Wydarzenia.

Drugim zasmucającym wypadkiem i e s t zgoa atarego Oehmistrza, Hrabiego £ d l i n £ g , k " co tylko powrócił z Liworny, dokąd Arcyxięznę L e o p o l d y n ę odprowadzał. Szacowny ten 83letni starzec P owoził si ę . sam dnia 13- O godzinie , 2 tey w południe, iadąc w O.

twartym powozie do S c h o n b r u n n "a obiad do Cesarzcw.cza Następcy tronu. Wypadł* mu za lednym razem z r ą k I . / cug e' łonie zbu.ały 1 uderzyły z nim o pal, o który o zgruchotawezy sobie głowę /\ , po mał II( i yc a dokonał. N a pierwszą wiadomość posłał Cesarzewic-z J mć co prędzey lekarza lecz ten zastał niesczęśliwego iui bez duszy' Ciało iego przyniesiono na rozkaz N asi v eDC tronu w lektyce do Schonbrunn, a na wieczór zawieziono ie do pomieszkania Hrabiego w Wiedniu.

Ze Lwowa dnia 22. Wrześni*.

W . J a a P l a t r er, Radca nadworny i Sta S woli N. Pana w charakterze rzeczywistego nadwornego Radcy do C. K. Powezechney Kamery nadworney.

W. J a n Lholewa B r y a n i c ki, Radca Galicyjskiego Trybunatu appellacyinego, mianowany przez N. Pana dla swoiey zdolności i pilności Radcą nadwornym naywyiszego Trybunału Sprawiedliwości.

O wiezdzie NN. Cesarstwa Ichmość do Kla uzenburga i pobycie Ich tamie, donoszą listy z tego miasta, dnia 30. Sierpnia pisane (a przez nie regularny bieg poczt tamęcznych spóźnione), co następuj e; "Dnia 18. b. m. po południu, usczęśliwili NN. Cesarstwo Ichmość przybyciem swoiem wierne miasto KI a u z e n b u r g, i powitani zostali z uszanowaniem i przywiązaniem od wszystkich mieszkańców. Od przedmieścia ai do pałacu Gubernatora, Hrabiego B anffy, mitsczanie i studenci, trzyraaiąc w ręku zielone gałązki, tworzyli szpaler, przez który N N . Cesarstwo Ichuneść wśród dźwięku wszystkich dzwonów, huku moździerzy i radosnych Q}krzyków wesołego mnóstwa ludu. do pałacu gubernatorskiego zaiechali, gdzie Im nayznakomitsze władze cywilne i woyskowe, tudzież Duchowieństwo, uszanowanie swoie złożyły.

Dobrze ubrane panienki do szkół chodzące, tworzyły w pałacu szpaler, trzymaiąc w ręku wieńce z kwiatów uwite. Wkrótce po swoiera przybyciu raczyli NN. Cesarstwo Ichmość pokazać się na balkonie, i przyjąć z nayłaskawszem podziękowaniem oznaki radości zgromadzonego ludu. Dsia i9gp 51 rana dawali NN. Cesarstwo Ichmość posłuchanie Dykasteryom kratowym, Tabuli Królewskiey, tudzież Zwierzchnikom tuteyszego Komitatu i Magistratowi mieyskiemu. Po- południu stawiono Damy przed Jey C. K. Mością. Dnia aogo, iako w uroczystość S. Stefana, poiechali NN. Cesarstwo Ichmość do parafialnego kości«**! i słuchali tamie pod baldaki

nem W. Mszy, którą miał )K. Biskup Al exa n d e r R u d n a y. W wieczór przybycia Cesarstwa, sczególniey zaś dnia aogo, miasto okazale cśwkc&nem było. W całym cij« gu swoiego tu pobytu, »czyli NN. Cesarstwo lehn»' ść poświęcić uwagę swoią przedmiotom pomyślności pubiiezney i zarządu kraiowego. Zwiedzili wszystkie prawie kościeły, szkoły, ko«wikt. i etminarium, wieżę astronomiczną, cytadt -llę, szpitale, magazyn żywności, doin Komitatu, archiwa, więzienia komitalskie i mieyskk. N N. Cesarstwu byli także kilka ra Ay na folwarku rnieyekim, który podczas braku żywności był przytułkiem niesczęśiiwych. Doznawszy oni od oboyga NN. Cesarstwa Icbmość wielkich dobrodzieystw, otrzymali iescze od same y Mo» narchini nowe suknie i bieliznę. Dnia a6go w południe przyięli NN. Cesarstwo Ichmość pożegnanie od Dam licznie zebranych, a dnia u7go około godziny jmey z rana wyjechali z żalem wszystkich z miasta naszego, a wszyscy obecni tu Szambelani i Szlachta odprowadzali I c h z-tąd przez dwie stacye aż do T o r - d y." - Według innych listów z. Siednaipgrodzkiey Zk-mi, stanęli NN. Cesarstwo Ichmość dnia 5go Września w do1»rera zdrowi» w M u h l e n b a c h u, ostatiney staryi nocney przed H er ma n s z t a dem. Wytrzymali Oni trudy tty przykrey podróży, za które wynagrodziły Ich niezliczone piękności kraiu, który bliiey tylko poznać potrzeba, aby go porównać z Szwaycaryą i Włochami» Klima, ziemia, wody, ogrody winne i płody wszelkiego rodzaiu, znakomita obfitość kruszców - wszystko iednoczy się do uczynienia Ziemi Skdmiogrodzkky iedną z naywięcey intereseuiących Prowincyi MOb-rchii Austry3ckiey.

Z Drezna dnia 1. Września* W Królestwie Saskiem będzie Rada Stano ustanowiona. Ile o tćm w publiczności sły«baćl Król ma w niey przodkować, a człon tam! iey raatą bydz'X'tazefakrwi Krółewskiey, Mioistrowie gabinetowi, Ministrowie konferencyini i Prezesi naywyższych władz kraiowych; Król iednak zachował sobie wezwać do Rady Stanu, tako nadzwyezaynych członków, ludzi z talentami, pełnych światła i doświadezoney poczciwości, bez względu na urodzę-" Bie. Z tego urządzenia obiecuiemy sobie wiele dobrego, a sczególniey w teraźnieyezym kształcie rzeczy, gdy machina nasza po rozbiorze kraiu nic może w dotychczasowych, po czyści podstarzałych zasadach, mieć odpowiadającego ruchu. Sczególniey zaś potrzeba będzie na dotychczasową nasze stopę monet zwrócić baczirość; a byłoby rzeczą naylepszą, gdyby iseyrn Frankfortski powezechney monety ustanowienie wziął pod rozwagę, a to, żeby zysk lub strata iednego kraiu Niemieckiego dla drugiego przez zamianę złey monety na lepszą znalazły dla ciebie tamę. N a początku przyszłego reku ma bydź nowy Seym u nas zwołany. Od Menu dnia 23. Września.

Xiąźę L u d w i k Wirttmbergski, etryi Króla, umarł dnia ao. m. b. w Kirch he im , maiąc 61 lat. Zostawia ach synów i <jry córki. W R h e i n g a u maią nadzieię dobrego winobrania; czego niedopisze mnogość gron, · nagrodzi się wielkością i dobrocią iagod. To samo słychać o d F r a n k o n i i, N e kar u , Haardy i Mozę li, z tym dodatkiem, iż mocna bydź pewnym tak pięknego iak w roku > $07 zbioru, ieżeli pogoda teraźnieysza przynaymniey a tygodnie iescze posłuży. Z natężoną ciekawością wyglądaią w Wirt e m b e r g i i ogłoszenia różnych ustaw Królewskich, przez które oznaczoną bydź raa nowa organizacya Królestwa we względzie kraiopisarskiat, zarządzczym, sądowym i skarbowym. Była Królowa Hiszpańska, (Józefowa)powróciła znowu doFrankfortu z wód E m s kich. Zdaiesię, iż* tam myśli na zawsze OSlesc. , ponie'w'az rna zamiar kupić wici w bliskości tego miasta. Gazeta Sztutgardzka umieściła obszerny opis posłuchania, które Król .Imć Wirtemberski dał dnia 3go Sierpnia Deputowanym włościan z okolic We Iz bei mu. Ubrani w stróy narodowy, mieli książeczki z modlitwami w kieszeni, a gałązki na kapeluszach. Gdy naystarszy z nich miał mowę, stał Król spokoynie, łzy puściły mu się z oczu, i oświadczył między innern:: "VVitm dobrze, iż wielu mię nie zna; lecz takim zsrrca przebaczam." Zapłakali na to wsz)8cy Deputowani, prosili Monarchę, aby do nich kiedy zjechał i na mieyscu przekonał się o sposobie ich myślenia. Pytał się Król po oycoweku każdego, 'iak mu się powodzi, i na pożegnaniu powiedział: "Pozdrówcie edemnie wszystkich waszych ziomków, i zaptwniycn ich, iż o to iedyiiie się staram, abym lud móy usczęśliwił. Obiąłtm rząd w czasie powszec h n y biedy, a wezystfciemu od razu z; :radzić niepodobna. Powiedzcie każdemu, nawet tym. których w drodze spotkacie, iż serce moie iest otwarte dla ivszystkhh, a kto ma iakie przełożenie, niech przyidzie do mnie, abym mu dopomógł, ile możności." - Depu to wali ci byli także stawieni przed Królową, która nie w koronie, lecz wzwytzaynym ubiorze weszła, i wiele z nimi o rolnictwie rozmawiała, a potem ich łaskawie pożegnała. Dano im kosztem Królewskim uczię w oberży pod nazwiskiem dzikiego człowieka. Dnia 4. Września umarł w M o n a c h i u m Maxymiiiian Hrabia fo por Mora wiek i Królewsko-Bawarski Generał-Porucznik , i Naczelnik Audytoryatu jeneralnego, Kommandor orderu S. Jerzego. Z Włoch dnia 12. Września.

Hersztem 148IDI głównych złoczyńców, Oaądzonycb w P a l e r m i e, był nitiakiś Trifaldi. Przywiązanego do ogona końskiego newnemu Prałatowi wyszło pismo obelżywe, zawleczono na mie>sce stracenia, tamie p o - które iednak zaraz zagrabiono. wieszono , a potem głowę na żelaznym kole ,. o Przy trwaiącey ciągle lichwie zbożowe» zatkniętą na murach bramy S. Jerzego yvyA .,. ,.. ,. ."., s t a w i o n a.. A A A A A A A A A /'I. 'i A A A A A A 7\. f A A » WileW<.i1 e tPr J agąo rl1tg{{lizWn\ Wtiki.500 Wo@avnDnia sago Sierpnia nadciągnął do Rzy mu trzeci bataliion pułku Va c q ua ot, z którym się prztchody wycho lżącego z N e a p o l u woyska Austryackiego skończyły. W R z y m i e wyszedł edykt poniiszey treSCl: J ego Świątobliwość dowiedział się z nay· wieksztm nieultontentowai iem, że niektórzy lichwiarze wbrew wszelkim prawom Boskim i ludzkim, ubogim wieśniakom podczas naywrększeg* ni tdo U i tku, pieniędzy lub zboża poi y cźy fi pod tym warunki, m, aby po źni- Z Paryża dnia ijJ. Września. wach niży-.zk A wt dwoy ssnb oddali; źezno- Dnia 13. m. b. wypłynęła zBresteskawu inni f>od pozorem M< ści, wieśniakom na dra przeznaczona do obięcia w posiadanie początku zimy zboże przydawali, ied- .akźe wyspy G u y a n y . Składa 6ię z iednego okrę. za taką cenę, w iakieyby takowe w Ma:u stać tu lioiowego, iedney fregaty, iedney kormoąło; nakonicc, iż sobie niektórzy scze wtty i 4. mnieyszych okrętów woiennych. golnie tyiko oddanie zbuźi w sarnyrnźe cza- Generał Porucznik, Hrabia Carra St. Cyr, sic żnisra, vdbo kwotę pi niężi'ą według ceny mianowany dowódcą i zarządca, tey wyspy, zbóż* podczas z« iwa będąccy, wymówili. * popłynął na fregacie la Flore. Jeąo Świątobliwi ść postanowił przeto ogra- Ustiwą z dnia «5. Sierpnia zabronił Król niczyć podub e układy w ten sposób, iż się Neapolitański przystępu do kraiów swoich, należyiość stTjegóTnie tylko w tey" cenie ma wsz-stkim osobom wymieniosym w wyroku złożyć, iaka w czasie przedaży ustanowioną Króla Prancuzkiego z dnia 24. Lipca loku była, i że nadto ies-ze wieśniakom termin «8 1 5 * a to wskutek urzędowey noty Miniiednego lub dwóch miesięcy po żniwach, do strów dworśw sprzymierzonych, które trauieczenia się dozwolony bydź musi. Z re- klat Paryski z dnia 20. Listopada tegoż roku sztą ma ą w podobnych przypadkach prawa podpisały. przeciwko oszukańetwu i lichwie surewie bydi Dzienniki nasze zawieraią różne pisma wykonywanemi." w zamiarze oddalenia obaw, w niektórych umysłach przez Konkordat wznieconych. Przytaczaią w nich, iż z powodu tego odbył o s i ę kilka zgromadzeń S tan u, że nie ma żadney przyczyny do iakoweykolwiek niespokoyności z tey strony, że Król czynić będzie wszystko dla u trzymania praw tak religiynych iako też politycznych, że dla nowych Biskupstw obmyślone iest opatrzenie 1>1 z obciążenią kraiu nowem"; daninami, i żeby miano

Z Bruxelli dnia 21. IVr%ehlia.

Nowy Arcybiskup Mecbliński, Hrabia M e a n , , ( n a miey stu znanego de P r a d t ) spodziewany tu w tych dniach, i po otrzyma,'nem u Króla posłuchfhiu, odprawi wkró-' tce wiazd do M e c h e i n, gdzie przysposabiaią navwieksze uroczysiości, stawiaią bramę tryumfalną i t. d. Przeciwko fe mu sza

Czeladr ik tapicerski w B r u x e l i i, który w naywięcey odwiedzanem mieyscu przechadzłtowtm. wyrżnął na itdney ławce scezo» rykiem słowa: Niech Źyie Napoleon! i za to przed Sądem sczególnym był stawionym, wypusczonym został dnia 30. Sierpnia na wołność z przestrogą, aby na przyszłość był 0streżnieyezym. jescze * kilka tygodni cierpliwość, ażeby tro- naypięknieyszym okryte ryżem. Powietree sfcliwośc rządu w zupełnym uyrzeć świetle. wszędzie napełnione było siarką i popiołem tak, Posiedzenia zgromadzeń wyborczych, któ- że nawet oddychać nit-możua było, a w B aa.

re się mtro rozpoczną, wszystkich tu teraz j o e w a ng i e j>iewidziano przez dni kilka słoaaprzątaią. N ie brak przyjem naturalnie ani necznego światła. Większa część ptastwa. intrygantów, ani intryg. Między inne mi wyginęła przez ten wybuch, a w rzekach ryxozpowszechniono spis Kandydat jw , przez by wysnęły. N aywiększe drzewa i bryły kaprzyjaciół prawości (legitimite) wyborcom mieni toczyły się z okropnym łoskotem z gór, Departamentu Sekwany proponowanych. porywały» sobą wsayetko, cokolwiek spetkaRozrzucono go także w mnogich exempla- ły, a przestraszeri mieszkańcy ze wszech stron rzach pod tym pozorem, iakoby od główne- uciekali ku brzegom morza lub ku stolicy. go sztabu gwardyi narodowey pochodził. Woda w wielu mieyscach wezbrała do i4Stu Marszałek O u d i n o t kazał obwieścić, iż stóp nad zwyczayną poziomość, drogi się pogwardyz narodowa zapewne nie da się ośle- psuły, a większa część mostów zerwaną zopić takiemi obrotami, i że na wszelkie in- stała. Przy nadzwyczaynie gorącem powiet ryg i oboiętną bydź powinna. trzu, iakie tu teraz panuie, powstały zaraMurzyn, tytułujący się Baronem Vaety, źliwe choroby. Dnia 27. b. m. w okolicy Wydał w ięzyku Prancuzkim zbiorową wiado- Ca pan zapadła się góra, a z nią ośm osób.

mość o Królestwie H a y ti, - części wyspy Jedna rzeka zupełnie wyschła, i w różnych S. D o m i ng o przez G hris t o p h a rząozoney mityscach zapadła się ziemia, co wiele nie* - w którey między inne mi przytacza, ii sczęść zrządziło.

nie wolno nikomu przy bydź do zamku S a n s - Z Tunis dnia 6. Sierpnia. s o u c i, bez wyraźnego zaproszenia Króle- Nieprzenioeło się dotąd powietrze morowe wskiego. Zamek ten leży blisko warowni, do naszego kraiu, ponieważ przerwano wszel Henry, 365. działami naieżoney. kie związki z trzema wsiami granicy AlgierZnany Angielski mówca oppozycyiny, Pan skiey, gdzie zaraza ta wy buchnęła.

B rougham, bawi teraz w Pa ry i u. ZAlgieru dnia 22. Sierpnia.

Także w Marsylii oświecaią teraz miasto Wypis z godnego wiary listu.

gazem. Od miesiąca Maia grasuie tu powietrze X. Prad t stara się o urząd Deputowanego. morowe. Do końca Czerwca taiono ie w skuSąd prewotalny Departamentu R o d a n u tek rozkazu naywyiszey zwierzchności; lecz skazał na wywiezienie z kraiu 4ry osoby, potem rozlało się tak mocno, iź odtąd w saItóre do ostatnich rozruchów należały. mem mieście A i gier ze codziennie poa-300 Z Batawii dnia 30. Lutego. ludzi na nie umiera. Cała wschodnia część Podług wiadomości z Banjoewangie, kraiu zapowietrzona; w Constanti ni Bogóraldj eng, o 24 godzin drogi stąd odda- na sprząta zaraza mnóstwo ludzi, i słychać lona, od połowy przeszłego miesiąca stała się ie w ostatniem mieście prawie wszyscy miewulkanem nader okropnym. Sczególniey szkance wymarli. - Wszakże nam tu nie dnia 54. Stycznia w nocy straszny wybuch zbywa na odmianach. Przeszłego roku mienastąpił. Wysokie słupy ogniste, dym i ma- liśmy woynę; w tym roku zarazę morową, «erya palna, z przeraźliwym rykiem wydarły niemal głód i niekiedy trzęsienie ziemi. - · ię z otworu; niezmierna ilość popiołu, zie- Marynarka Algierska, po klęsce przeszłorojpii siarki) zasypała okolice i obszerne niwy «oieYr powłttła iak ow #e#t« z popiołów» fregata od 44 dział, 5 korwetod jg do S4 dział, 5 szybko żegluiących b rig o w iszonerów. Pomnieysze statki odbyły niedawno Wyprawę na morzu. Miały rozkaz, aieby «próbowały eczęścia na kanale; «potkawszy one po drodze okręt Rossyiski i drugi Hamburgski, zabrały ie wraz z 3ma Hiszpańskiemi okrętami, niemaiącemi należytych paszportów. - Okręt Haraburgbki, należący do P P. B.

i H. R o o s e n, br ig niepospołitey wielkości, pod spraw- Kapitana L a ur en tz e n, został zaraz po , rzybyciu do Algieru za dobrą zdob )cz ogłoszonym. - Br ig Rossyiski, pod kapitanem S c h u m a n n, płynący zRigt do C urril z lnem i siemieniem lnianem nie stanął tu iiscze, i nie można poiąć, dla Azego *dobyczy tey tak długo nie widać, chociaż ią iescze dnia 3 . Lipca przy C a p F i - nisterre zabrano. (Nie wiedziano w Algierze o tem, iż Kapitan Schumann odzyskał odważnym krokiem swój okręt, wyrzuciwszy z niego rozboyników morskich.) Wreście okręt ten zwróconym zostanie, ponieważ Dey niechee mieć źadney zatargi z Rossyą. Miano go za Pruski okręt, a w tym razie byłby dzielił los Hamburgskiego. . Zadziwienie Algierzanów , iż tak długo niewidać zdobyczy Kossyiskiey, tem większe, kitdy 5 ludzi od teyże przybyło tu razem z Hatnburczanami duia 1. Sierpnia, lecz zaraz nazatutrz na przełożenie Konsula, pusiczono ich na wolność. Zabrane okręty Hiszpańskie także pusczono. · - Ludzie z okrętu Hamburgskiego są brańcami woiennymi. To brzmi ładnie w gazetach, lecz nic innego w rzeczy samey nie znaczy, iak tylko to, iż doznała losu niewolników, kaydany wyjąwszy. Osadzono ich pomiędzy złoczyńcami, muszą robić, od świtu aż do zmroku, i dosraią za to Amy bułki czarnego chleba i wodę do picia. Gdyby nie ludzkość Konsulów zagranicznych, byliby iuż z głodui nędzy pomarli; albowiem o chlebie i wodzie mogą żyć tuteysi mieszkance, lecz żaden may tek północny, a to przy upale 32 do 34 stopni R e a u m u r a, i do tego iescze bez wszelkiey odzieży i obuwia. Możnaby się tu zapytać, iaki p rzeszłoroczna wyprawa Angielska przeciw Algierowi przyniosła pożytek dla bezpieczeństwa handl u i dla ludzkości? -- Korsarze wyidą za dni kilka na merze. Mażą przeznaczenie na północ; niechybnie grasuie na nich powietrze morowe. - Tuteyszy Konsul Duński, Kapitan H o l s t e n, sczególniey się opiekuie losem niesczęśiiwych Hamburczanów. - Stosownie do traktatu pokeiu między Anglią a rządem łuteyszym w roku zeszłym zawartego, marynarze cudzoziem - scy, dostawszy bię w ręce Algierczyków, doznawać mieli obeyścia brańców woiennycht iakoż w rzeczy samey maią to nazwisko, lecz wylawszy to i więzy, dola ich o włos nielepsza; te same roboty, takie schylenie głowy, taka żywność, iak mieli dawniey niewolnicy, i iak dotychczas maią kraiowi złoczyńcy do kaydan skazani." - Kapitan Ł a u r e n t z e a donosi między innemi, że prawie codziennie pędzony ieet porówno z drugimi niewolnikami do roboty, że mu się na krok nie wolne oddalić, że zdrowi iego ludzie robią przy okrętach, on z sternikiem przy żaglach, że 5 ludzi zachorowało, lecz nie na zarazę morową, że dnia 7. m. b. miał sczęście mowie niespodzianie z Konsulem Angielskim, gdyż; wszyscy Koneulowie wynieśli się z miasta dla grasuiącey zarazy, że miał także niespodzianą sposobność pisania do Konsula Duńskiego, który mu zaraz odpisał i pocieszał go, ażeby był nieco cierpliwym; przysłał mu cokolwiek pieniędzy, 4 koszule i dwie pary spodni, albowiem dwóch ludzi było bez nick i prawie są obnażeni; i ie nareszcie obiecat wszelką pomoc, skoro tylko powietrze przeminie, ażeby mógł do miasta powrócić it. d.£ Obydwie gazety Berlińskie zawieraią pod tymże napisem, co następuie: "Znany Pruski Pułkownik M a s e e n b a c h znayduie się teraz w twierdzy Ki e 6 t r z y n i e, do którey na rozkaz Króla zawiezionym został. PodJug niewątpliwych wiadomości, artsztewanie go za powtórzone dopusczenie się, czynów z obowiązkami służby iego, iako Oficera Pruskiego «ztabu głównego, niezgodnych, rozporządzone zostało wskutek zdania i wniosku całeyRady etanu ibadanie przeciwko onernuż wytoczone. Badanie to poruszone iest wyzuaczoney tym końcem osobney Kommissyi, do którey stosownie cI<> własnego życzenia Pułkownika M a s e e n b a c h, i owołanyrn także został Generał - Porucznik D i e r i k e . Dochodzone będą same tylko przewinienia iego w służbie woyskowey, z zupełnem od tego « yłączeniem wszelkich widoków i zdań politycznych." Podług listu z wyspy S. H e l e n y z miesiąca Czerwca, Hrabi, a B e r t r a n d ma zawsze bydź wesołą. Niedawno, gdy powiła syna a B o n a p a r t e przyszedł ią odwiedzić, pokazała mu owe dziecię mówiąc: Niiyiainieyszy Panie/ mam ukontentowanie rzadką mu rzecz pokazać, to iest, pierwszego przybylca obcego, który bezpozwolenia Rządcy tey wyspy, albo Sekretarza Stanu angielskiego, śmie zbliŻYć się do fVaszey Cesarskiey Mości. Z tego żartu B o n a - p a r t e śmiał się do rozpuku. N arodowa gazeta Bawarska donosi o godney Uwagi operacyi chirnrgiczney, która się w Monachium zdarzyła: "Dnia 14. Sierpnia r.b. (pisze pomieniona gazeta) podiął się tameczny Lekarz praktyczny, Doktor R e i n er, pewoey 97lttnity Pannie, która przed ociu laty cały nos, chrząstki i kości od nosa e t c, przez wrzód utraciła, powrócić nos naturalny, podobny do nosa dobrze ukształconego i przedziałem opatrzonego, a to z kawałka skóry z czoła iej zeianiętey. We dwanaście dni po ttyoperacyi, miał pormeniony nos swoie ciepło na turalne, czucie i kolor; mieysca zranione i iescze się iątrzące porastały iuź ciałem, a w 4ry do 6ciu tygodni skończy się cała kuracya. W pierwszych dniach po operacyi, starał się Doktor R e i n e r nowy ten nos dowcipnie wymyślonym sposobem żywienia przez przykłatlatiie ciepłych, na przemiany wilgotnych i suchych fomentacyi, w zwierzęcym biegu życia utrzymywać. Ten sposób operacyi, którego K o o r n a s o w i e (pewna kasta garncarzy czyli ceglarzy) w H i n d o s t a n i e używaią, wykona! nay pierwszy raz w roku j g 14 Chirurg P. Carpue w Londynie na człowieku źyiącym, i wydał polem pisemko o pochodzeniu tego sposobu i operacyi swoiey, oczem czytać można w Biblioteque universelle des sciences etc. Geneve. Tom.previ. p ag. 13$. Doktor R e i n e r nauczył się tego sposobu operacyi podczas iitcrackuh podróży swoich w domu P. C a r p u e U; o «L o n d y n i e , swoim zaś własnym namysłem bardziey go iescze wykszrałcił i wydoskonalił." P an S t ark spostrzegł dr-ia 7. Sierpnia r. b.

o godzinie 8 wieczorem w A u s z p u r g u na niebie pas, podobny w kolorze do mleezney drogi. Długość iego wynosiła si 6topni, a szerokość, wszędzie prawie iednakowa, równała się podwóyney średnicy Xiężyca. Pas ten, co do koloru i szerokości, miał zu pełne podobieństwo do ogona Thmety w roku l gil. Wielka piama na słońcu, która się dnia 23.

Lipca pokazała, zniknęła dnia 4. Sierpnia, i natomiast zrobiło się 8 mnieyszych plam. Towarzystwo astronomiczne wGlasgowie (w Anglii) kupiło niedawno wielki mikroskop słoneczny. Gdy go pierwszy raz we dnie między godziną i i tąi 2gą próbowano, widziano kilkaset robaczków, któryth przyrodzona długość wynosiła 1400-setną część cala, a kcre zdawały się mieć 9 cali długości. Pożerały zaś zdechła, muchę,.

Dodatekrośliny znaiemey u L i n e u s z a pod imieniem Alhma Plantago j zapobiegaiącey skutkom pokąsania przez psa wściekłego. "Roślina, nazywaiąca się po Rossyisku Wodny Szylnik albo Czas tu ch a, rośnie Roślina ta równi*i "'awienne pokazu- skuzwyczaynie po wielkich błotach, ieziorach, tki i na zwierzętach pokąsanych, uko też 1 n. a nawet i w wodach stoiących. - Wyrasta W wodzie z wpadłych tam i na dnie pozostałych nasion. Te naprzód wypueczaią mały korzonek, którym się dna trzymaią; korzonek ten podobny do cybuli włóknem obrosłey. Do miesiąca Czerwca liście tey rośliny iescze są pod wędą; lecz na początku tegoż miesiąca, a ieżeli wiosna bywa bardzo ciepła, to i w Main, ukazuią sie, nad powierzchnią wody w liczbie 5, o, 7, 1 więcey n3 długich okrągławych łodygach, maiących ze strony wnętrzney wydrążenie koloru czerwonego; nakażdey łodydze nie bywa więcey nad ieden liść kształtu okrągło-podtugowatego, nieco zaostrzony, gładki, koloru ciemno-zielonego. - W Czerwcu wychodzi z pod wody gruba łodyga z główką nakształt szparaga, koloru zielonego. Czasami łodyga ta pokazuie sie, sama, czasami otoczona liśćmi, potem roz dzieła się na wiele kolan, zktórychaięukezwłca tyleż gałęzi gołych i zupełnie bez iiś"'i; po końcach takowych gałęzi są niewielkie kwiatki blado różowego koloru, z których potem Wychudzą nasiona. Roślina ta ma czasami wysokości półtora łokcia, kwitnie zaś przez

OPISANIEcałe latona chłe b nasmarO'Nan :y; N1hk *IW; daWa €hę,remu. Takim sposobem dwa raz, wzięty, a naywięcey trzy, iest dostateczny do wynisczenia zupełnie iadu wścieklizny, cho« żby i do teso stopnia działać poczęła iż chory poczyna się rzucać na ludzi. 1 bo, s,ę wodysamych psach. doświadczenie Dwudziesto - pięcm - letnie ooswia pokazało, iż kto tylko od ukąszenia psa wsuekłego brał takowe lekarstwo, doznał pomysł "yTskutków; ani iednego niebyło zu ą s - ",ch, komuby nie pomogło; nawet .tacy odzyskali zdrowie, co się iuż rzucali na ludzi, I kąsali."

U iv i a d o m i e n i e lit erachte.

Wyszedł z druku nowy dodatek do katalogu mey xiegami, zawieraiący wszystkie dotąd wyszłe i pod prassą będące nowe dzieła Polskie, przeszło 100 wynoszący. Cena katalogu całego I Zł. - Zkouipletowaną xiegarnia mota poUcam szanowny ui miłośnikom literatury P o b ki e y, tik de kapowania iak i do miesięcznego czytania z nie y cł pobkich i francuzkich. - Miesikam teraz nanVodnsy ulicy w oberży Krakowskiey, w którey goście stawaiący mogą dostać i poiedyńeze xiaiki do czytania za opłatą 1 dgr. od iedney xiąźki. - Poznań dnia 3. Października 1817T. Szumski, N. p. G.

OBWIESCZENIE.

\ Vdniu9tym Października r.b. przed południem o godzinie otey w kamienicy pod liczbą 113 przy ulicy Wilhelmowskiey połoźonsy, 32 beczek wapna gaszonego, do pozostałości Rendanta Rit mann należącego, więcey daiącemu, za gotową zaraz zapłatą w kurancie publicznie przedawać będę. - Ochotę kupna przao maiących ninieyszem na termin powyższy wzywam. Poznań dna 28- Września 1817.

Z naocy .zlecenia Sekretarz Sądu Ziemiańskiego, KeyerheJ / er.

Jak sig zbiera? T ę roślinę zbierać mężna przez całe lato; lecz na "'skutecznieyszą będzie, ieżeli się zbierze w końcu Sierpnia, a to takim sposobem: dobywa się korzeń rośliny Z wody, oczyscza się z mułu czyli ziemi, i zasusza się w cieniu. Jak sig zażywa? Wziąść korzonek większy, a małych dwa, ttzy i t. d. 1 utłuc na proszek 1 i posypawszy, Donosiemy Wysofciey Szlachcie i Szanowney Publiczności, żeśmy handel nasz sukien i kaźmer - ków przenieśli do kamienicy w rynku pod N reoi 46. i źe posiadamy dobrany skład wszelkich gatunków sukien, kazimirków, wolkortów i t. dPoznań, dnia 24. Września 1817.

Sukcessorowie

Getz-Katza*

Powtórne Ostrzeżeniena wzaiemną odpowiedź Ur. Fran A Kuczborskiego.. Podpisany co podał do gazet w dniu 30. Sierpnia r. b. przeciw Ur. Franciszkowi Kuczborskiemu, przytym całkiem obstawać iest zawsze przymuszony, i obsraie: U r. Fran. Kuczburski tylko dowodzi swą odpowiedzią z dnia 13. Września 18J7-f '2 obligacya na summe 18,000. Zł. pol.

nie wroku i$ib, lecz w dniu I I. Lutego roku J817. na osobg iego wystawiona została; ta.myłka Jaty mogła nastąpić" ile źe kopii rzeczoney obligacyi podpisany nie miał, lecz w tym scAegófnym przedmiocie źadney tu nie masz omyłki, iż, U r. JFran. Kuczborski. uzyskał takową obligacya, iedynie w celu negocyrwania powyźszey kwoty, a gdy dotąd takowey podpisanemu nie wyliczył ani tey obligacyi niezwrócił , przeto całkiem obstaiąc odwoluie sie do pierwszego mego w gazetach unve--sczenia, przestrzegając powtórnie l'rześw.. Publiczność, aby sie nikt, z mocy rzeczoney obligAyi z Ur Fran. huczborskim w żadne facyendy%ie wdawał, gdyż w przeciwnym razie, nie do podpisanego, lecz do osoby i maiątku Ur. Franciszka JKuczborskiego regress, mieć będzie musiał. Ile źe U r. Kuczbor.ski za wszelkie straty z niewynegocyowania pomienioney summy, przez co mnie w nay większe ambarassa wprawił, odpowiedzialnym mi się staie i w Publiczności na. żadną wiar£ sobie. nie zasługuie.

Gniezno dnia a& Września 181[«

Marcin Bieńkowski" SzambeJan J. K, Mci, Major woysk Polskich..

[ A.

Gdy 51r tym, na dniu 6tym t. m. w Białczu milę od Sierakowa wyznaczonym terminie, do sprzedania w tamteyszym boru stoiących 64 sztuk dębów odrosłych,. wcale żadne przyimuiące licitum nastąpiło, wiec powtórnie na d z i e ń 23. Października r. b. zrana o godzinie 8mey na mieyscu, a mianowicie w tym miedzy wsią Jiiałcz i Ł$iec sytuowanym boru wyznaczyłem« termin, gdzie wsporanione dęby poiedyńcze" za gotową; zaraz zapłatą w kurancie wiecey daiącemu, drogą pubiiezney licytacyi sprzedawać będę. Rzeczone dęby codziennie, mogą bydź opatrzane, i uxa onycbźe, która wynosi 562 Talarów 1 17 dgr" u mnie przeyrzana. Zawieranie kubiska tychże wynosi mci. skóry 325 sążni. Ochotg kupienia mające osoby, wzywam nmieysze'ai" aby wzwyźf wyrażonym terminie na roieyscu tym -stanęli. M i ę d z y r z e c z dnia 23. Września 1817.

Koaimissarz Sprawiedliwości Mai Iow I." iako Kurator msssy konkunowey Kowalskiej. .

Ceny zboża v> Berlinie od dnia 1j" do dnia 24. b. m. (a 42, gr.) Tal. gr. fen.

4 - ją 3 - 8 2 - 19 .2 -. 6 -.

% ....2- 3 r--2r 1 - 13 ..1 - 9 8

Pszenica Podleysza Żyto Jęczmień Podleyszy Mały Jęczmień Podleyszy . .

Owies . . . .

Podleyszy .. Słoma ir tal.

Siano 1gr. - I - 12 -

- - ao

Średnie ceny %boza w tVrocławiu dnia 25, Września w nominalnej monecie: Pszenica 6 talio 22 troiak. Żyto 5 taIJ. 5 troialc.

Jęczmień 4 tal. Owies 2 taił, 17 troiak,