GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.01.14 Nr4

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nro* 4.

w Srodę dnia 14. Stycznia 1 8 * 8»

OBWIESCZENIE.

Wzywam Ichmość Dłużników Królewskiego banku głównego, ażeby tak prowjzye pófrrtczne za termin Hożego narodzenia i: b., iako te A prowizye znaydować się inogtfc na zaległościach o<i Hożego iiarudzenia 1514 roku, stosownie do Królewskiego Edyktu Moratoryintgo i dnia 15. Maia i8 i 5 - I>od utrata wszelkich pijryszłych dobroJzieystw i pod unikmeniem nayeurowszycb środków prawnych, do tuteyszey Kroiewskiey Kassy Powiatoivey za poświadczanym przez Królewskiego Regeucyinego Asseasora, Pana Sobańskiego, kwitem Kassyera podatków Styrie niezwłocznie a najdaley w przeciągu dni lAstu a dato wnieśli. Zwracam taJcże uwagę Ichmość Debitorow na artykuł 3ci umiestzoaego w ogłoszeniu molem z dnia 23. Czerwca 1515 obwiesezenia JO. XiAzeciu Kanclerza wanu d. d. VVieden l?go Kwietnia 1813, z ia. przes ro»ą, że ieżtli posiadanych kwitów z uiaczonych do skarbu byłego Xieetwa Watszawsk-eiAo wypłat na poczet kapitanów i prowizyi, az do końca IAuteAo r. n. na r cci Aseessora Rcger>cyi, PanaSvbnnbkiego, la rewersem lego niezłoi A, sami sobie przypi*ać reAdc[ musi* li wszelkie szkody, iakie ztyl wyniknąć mogą.

Poznań dnia so. Grudnia iAty.

Królewski Naczelny Prezes W. Xieslwa Poznańskiego, Zer o onz di Sp osetti.

Z Poznania a 7 . 13. Styczniu.

Jego Królewiczowska M«-ść, X)ąźę W i 1h e l m, drugi sjm Nayiaśi ieyszego Króla, pt>wracaia.cy z Petersburga 1 Moskwy, doklei Swą nayduitoynieyszą siostrę, małżor.ke. W.

cięcia Mikołaia odprowadzał, przybył tu Ooegday o godzinie wpuł d o i i t t Y wicczorntyv:śród gromu dział i przy oświeceniu CZęSCl mi sta, Mórąwieżdżał, i bawi detąd w murach nanz) tli. Z K2JlKOma dnia 31. Gi «dnia.

Gazeta tuttysza donosi, ii gdy dalszy opis rzy»ności Seymowych z powedu zatrzymania ooego przez cenzurę nie mógł bydi kładzie go więc dziś. Opia ten zaymuie w niey blisko sześć stronic. (Pomiiaiąc drobne mieyscowe sczegóty, przytoczemy z nich naywaźnieysze, iak następuie:) Mi st-ssyi ciała prawodawczego dnia 1.6.

b. m. proiekt do prawa względem uchylenia Moratorium nie został przyiętyui. Na ity źe sessyi odczytano odpowiedź Senatu, na uczynione wezwanie względem nie dawania inicyatywy na Statutach przez IV. Kommissyą Organiz?cyii.ą wydanych, w skutek czego uchwalono, iż na dopiero wspourmioney odpowiedzi, Izba widząc nadwerężenie swey prerogatywy, nie przestaje, zostawui AC przeto Senatowi uważanie statutów za obowiązuiące, etanowi, iż za takowe względnie do Izby uważane bydź nie mogą.

N a sessyi dnia i 8. na wniosek JW. L i - b r o wek iego uchwalono iedłiomyślriie, aby W. Senat wezwanym był, żeby zaniósł prośby do N N. Monarchów, kray ten pri>t<-guią cych, o pozostanie nadJI w mieście Krakowie Władz Królestwa Polskiego. N a seesyi dnia 19. JW. W Y t Y s z k i e w i c z cdczytal wniosek, względem' sprowadzenia do grobów Miasta Krakowa, zwiok ś. p. Tadeusza Kościuszki, stawnego Bohatyra Narodu Polskiego, na co Jednomyślnie uchwalono, aby tenże wniosek Senatowi przesiać z wezwaniem, iżby stosowne środki, za porozumieniem się z Rządem Królestwa Polekieg<* przedsięwziął, celem sprowadzenia wspomnionych zwłok, do grobów Królów i sławnych ludzi w Mieście Krakow i e , Kościele katedralnym, będących. Na sessyi dnia 20. JW. Librowski rzekł: W Gazecie kraiowey pod N rem 94 czytam, iż Izba uchwaliła, aby rezolucya wydana przez W. Kommissyą Organizacyiną, względem prnśb do NN. Monr.rchów przez ostatnie Zgromadzenie Reprezentantów podanych, była natychmiast przez Gazety ogłoszona 1 tym czasem nigdzie nie znayduię car

kowej rezolucyi drukowanej, radbym przeto wiedzieć 4tgo przyczynę. Na to Sekretarz Seyrnowy oświadczył, ii w skutku powyźezey uchwały, w mowie będąca rezolucya, przez Sekretarza, stosownie de art. 9Jj Statutu urządzającego Zgromadzenia Polityczne, poi wiadi zona, do wydrukowania Redaktorowi Gazety z Kan» cellaryi Seyraowey przesłaną była; lecz tenźe Redaktor uczynił relacyą, iż drukowanie teyźe rczoiucyi, przez Policyą zostało zabronione, poczem takowa reiacya została odczytaną, na co JW. Hrabia Stadnicki rzeki: Dziwna iest rzecz, źe Cenzura dozwalaiąc omyłkę wwiiioskuJVV'. Soltykowicza, w Gazecie umieścić, mAgła w teyźe samty Gajecie wzbronić drukowania wspomnioney rezolu« cyi, co się wyraźnie artykułowi 98 StuutU organicznego i powszechnym prządzer iotB Seymowym sprzeciwia, dodaiąc: O! smutna wolności, boś tyiko idealna! JW. Mąk ols ki woiósł, aby wezwać w tey mierze W. Senat, iżby polecił Policyi, aby, co tylko iest przez Sekretarza Seymowbgo podpisane, było drukowane. J W. Soł ty kowi cz odezwał się: "Tocz{ się matc-rya pochodząca z mego wniosku; wiedziałem ja iaki skutek wzięło to żądanie; chciałem rzecz tę pokryć milczeniem, lecz kiedy Izba iest gorliwa o swą prerogatywę, niech mi wolno będ?ie prosić, aby Policy* v pisma ity nie wdawała się. Prerogatywa Izby ie.st, aby wszystko co tylko żąda, a co w Aktach Seymowych znayduie się, przei publiczne pisma do wiadomości było podawane; lecz widzę, że legislacya iest pod cenzurą, a ztąd władza wyższa pod niższą; łącząc się więc z wnioskiem JW. M i k ols ki e g o , upraszam, aby wezuanym był Senat, iżby Policyi zalecił, źe co tylko prze* SekretarzaSeymowego będzie podpisane, t»* Policya nie ważyła się zabraniać drukować* lę zamieniła. Na eessyi doia 22. obrano członkiem ćo 1 *ielki *y Rady Ui>iwersyittu krakowskiego I JW. Hr. Antoniego Stadnickiego.

N a s t s s yi dni a » 3 - JW. Hr. S t a d n i c k i *3brał głt-e, w którego skutku uchwalono, *by u. SeiuT wezwanym był, -o Mpr36r3R>fc W. Koinrnissyj orgainzacyir. ey, iżby ta stosownie d0 4 art. 7go traktatu dodatkowego tycząc« gu się Konstytucyi kraiu tego w W i ed-ni di ia 3. Maia IJJIS roku wydanego, li oprowadzenie w czynność i działania w ca-' 1 *e'n rozumieniu teraźniejszego Rządu ata* a ° p r j y ś p i e » Z ) ć iak n a y prę d z e y » C Z Y t a , aby ial [ w. Senat iak i Ciało prawodawcze , * swy.h działaniach wstrzymywane niebyło .

N dsicpn'tf 2 po*o<iu ()r jypaaaQcey naza· tttrz uroczystości urodzin N. A l e x a n d r a Igo Cesarza wszech H o s s y i, Króla Polskiego, Protektora kraiu tego, wyznaczona roStAła od Ciała prawodawczego Deputacya do I »W, J M i ą c z y ń s k i e g o , P e ł n o m o c n e g o · Koinmissarza N. Króla Polskiego, z J W W .

Reprezentantów, Bod u szyn ski ego , Mąk o l s k i e g o - i P i e kar s k i e g o, ct -lern z ł ocenia winnego hołdu i pOM tuszowania teinui Monarsze.

Na wniosek nakoniec JW. KueieńakieI &0 uchwalono, aby ponowił, do W. senatu , POprjed:iie wezwanie, o przesłanie iak nayprcdsze proiektów »karbowych. Z Petersburga dnia $. GrudniuD; ia 6. obchodzono tu imieniny vV.Xiecia , ** i Koł a i a przez nab - >ieńs'wo po wszystkich kf s. iy {4C [j. \ \ ieczor« rn <,ba teatra były wspa»uale oświecone wew; ątrz i zewnątrz.

Ministrowie Austryaeki i Bawarski wyjechali *tąd Ho MOeKwy.

N. CeB3rr, ciągle zaięty tern wezystkiem, <O «tę przyłożyć moi * tło rozszerzeniowi iHa w obsaernem Państwie ng o, wezwał 7. Frśrrl> i P P. D o r n a n g e i C b » r m t y do t* \ r > **<<1 *enia, w R o s s y i uczenia języków wecłu»dnkb odda WDa zaniedbanych, Prerwszytr«rzj4 będzie Arabskiego, Armeńskiego i Saostfyckiego, a drugi Perskiego i Tureckiego. Teraźniey&za pora roku w tut?yszey stolicy ieit zdrowa. Zimna nie dochodzą iescze 1 % stopni. Śniegu wiele spadło, i sannę mamy wyborną. Podług dworskiego kałerrdirza naneg6« prowineye Rossyiskie "przed 355 laiy pofsjczonc były pod reden Rząd, i od tey tłiwiłi dzieie Ko es y i wykazttią tylko rozszerzenie granic, a żadnego przykładu odstąpienia choć naymnieyszey prowincji. Rozszerzenie tw p o d a n e i e s t iak n a s t ę P uje: Rok u 1 5 7 3 i T7! J" była do Cesarstwa Syberya; 164j MałoR o s s y a; i 7 » o I n t " J a n t y i E e t o n i a; 1 7 7 1 B i a ł a - Kuś; 1 7 8 3 Kry m ; » 7 9 3 L i t w a ; 1 7 9 O Kur l a n d y a , - » 7 * 5 r e s zt a P o l f f f c i ; » g o i C e o r g i a ; 1 8 O 7 B i a ł y s t o k j 1 8 O 9 F i n l a n d y a; a roku 1 S 1 5 Xiest wo Warszawskie z tytułem Królestwa Polskiego i oso bna koi.etyiueyą. Rada Stanu okłada się; 1) Z Prezesa Xietia Jjjopuchrnaj 3) z czterech działów, a. prawodawstwa (Prezes i 4. tuj ych Radiów); b. wojskowości (Prezes i 4. Radiów); c Duchowieństwa i cywilności (Prezes i 4. Radców); d Skarbu (1 'rezts i 6.

Radców. - 2) Ze czterech tayrych Radców, ktiArzy do żadnego scztgólnego działu nie s$ przyłączeni; - Ą) Z dziewięciu Ministrów; Siły morakiey, Sprawiedliwości, Skarbu, Woyuy, Polłcyi, Spraw wewnętrznych, Wyznań religiynych, Oświecenia i Generalnego kontrolerstwa, - Z dwóch Minrstrewskich Kormniasyi: a. Prawodawstwa (Xiąźc Łopuchin z trzema Radcami Stanu); b.

próśb (Xiażę Łj a banów Roetowski z dwaB»a R dcami Stanu;-. i z Kanctllaryi Stanu.

- Dla ta1« obszernego kraiu iest to zapewne bardzo prosta i.rgsnizacya, i mała ilość osób w N aywyższym Rządzie zasiadających. Przy Cesarzu iest 5& Szambelanuw i 93 Paziowi którzy po więkazey części są w służbie ltr*iow*y. - KawaUtowie Ordtrów; Onfe* iiu.ych członków; ortler S. katarzy ny kobiecy mnią O IIIY z ui tiki tini i mal< mi krzyżami. - Order 5. AltXasdrj Newskiego ma 296 osób.

Oriltr woyekowy S. Jerzego, III3 tylko w pi«rwszoy Massie 6 osób z pomiędzy naypierwszy eh rycerzów E u r o p y, w drugiey 4 O, w trzeciey y 16, a wrzwartcy około 1,500.Orthr S. Włodzimierz» III3 w pitrwszcy klase i e 6 i o e ó b, w d ru g i e y o koł o 3 3 O, w t r z e - cie)' około 660-, a w czwarte y około g o o o . - Order S. Anny ma wpierwszey kiHaie 1030, w drugiey 540 O, w trztciey 31 , a wczwartey około 10,200 Kawalerów. Nadto, są szpady honorowe 7. napisem za mę&tieo, i takich kst dotąd rozdanych około 6000. Z WieJma dnia 27. Grudnia.

Głoszą, iż niektórzy wygnance Francuzcy, otrzymali pozwolenie przebywania w naszych kraiach, a między nimi: Las Cases, Felix Desportes i t. d. Las Ca se so w i przc-znączyc miano na pobyt twierdzę K óniggraetz w Czechach. W S a l c b u r g u zniesiono klasztor reguły S. Augustyna.

Słychać, iż dotychczasowy Kommissar2 Ausiryarki na wyspie S. H e l e n y, Baron S t li r m er, został teraz niezawodnie mianowany Generalnym Konsulem w Północnych Stanach Amerykańskich. Wkrótce więc opuści ową wyspę i uda się na nowe przeznaczenie do F i I a d e I fi i. Nayiaśnieyszy Pan chcąc dla dobra poddanych swoich wprowadzić iak naywiększą iednostayność i spręzytość w Radzie, zułasz< za przy znane y rozciągłości Pańetwewoich, zniósł dotychczasową połączoną nadworną kancellaryą Cztsko -AMblrY3cKo Galiicyiską, tudzież centralną Kotnmksyą organizacyiną, a na ich m'tysct. ustinowił oddzielne MiniSteryum i kancellaryą pod imieniem: M i n iBterstwa Wewnętrznego, które składać się będzie z V\ ielkiego Kanclerza, Ministra Wewnętrznego i « trzech Kanclerzu w,

to iest: Czesko-Galicyjskiego, Aiistryaclcoll.iryiskiego 1 Lombirdzko - Weneckiego. Tey nayayzszey uładzy powkrzona iest we- i wnętrz ..a adnihibtracya krsiow Monarchii, [ lak,. aby maiąc zawsze wzgląd na .kardynalna, f zas3c)ę jedności Cesarstwa, nie spusczała ie- ! dnak z oka właściwych kaźdey prowincyj sto- \ sunków. Uirzyrnsne zostało dawne stopniowanie, to iest, aby intertssa szły zcyrkułów ! do Gubtrr .ii, a od tych« do wspomtiionego i Ministerstwa, gdyi N. Pan chce aby poddani iego, tak w adminislracyi, iak i w sądownictwie, przez trzy iak, dotąd przechodzili ii. stancye. N. P»n mianował W. Kanclerzem i Ministrem Wewnętrznym Hrabiego F r a n c i s z k a S a u r a u; Kanclerzem Czesko -GaliicyisHm Hr. P rok o p a L A az a ń sic i e g o; Z a s t ę P c ą tymczasowym kanclerza Austryarko - Illiryi- [ skiego Vice - Kanclerza Barona J a n a G e i fis i e r n; Kanclerzem Lornbardzko - W eneckim Hr. Jak u b a M e II e r i o . Ze Lwowa dnia 31. Grudnia.

c. K. Rząd kraiowy Gallicyiski wydał następuiący okólnik: Nayiaśnieyszy Pan raczył na podany nay- ' uniźeńszy wniosek, co do kwestyi: czyli przy 1 uwolnieniu od wszystkich zapowiedzi - zaniedbanie przysięgi, nieważność związku małżeńskiego za sobą pociąga? p o d d n u m i5tym Sierpnia 1 8 17. uchwalić, co następuier "Władze maią przepisaną w $. %b. i 87.

księgi ustaw cywilnych przezorność, co de iądaney od stron przysięgi: że im żadna ieU małżeństwu na zawadzie stoiąca przeszkoda wiadoma nie iest, wewszystkhh przypadkach pod własną odpowiedzialnością zachowywać, \x> tern, ie przesięgę istot ie złożyły, w dyspensach Darnic-niać; w przeciwnym bowien»' razie, aczkolwiek zaniedbanie odebrania tej; przysięgi, co do samty dyspensy, takfwey") wprawdzie bezskuteczną uczynić nie powin-*' n o , iednak Władz e świeckie i duchowne»; kture mimo widocznego w dyspensie takoweg* sJrowo ukarane bydź powinny." Od Menu dnia u Stycznia.

Według pism publicznych, mieeczanie Frar.kforucy, reprezentowani w ciele prawodawczem, żądali od tamecznego Senatu sprawy i bliższego wyiaśnk-oia względem aresztowania Ma ss en b a c ha, F«Uxa Desporte« i t. d.

Z Koblenc dnia i. Stycznia.

Obwiesczono tu co następuiej "Ponieważ tu przez czas ńieiaki zabawię, wzywam tych, co mi chcą czynić przełożenia w maleryach służbowych, aźtby mi podania swe na piśmie tutay przesyłali; tym zaś, którzy sobie życzą mówić ze mną, ułatwię chętnie tę sposobność, w poniedziałek dnia 550 Stycznia i w poniedziałek dnia 1 2. Siycznia II. r. o godzinie i'K'y, w Koblenc, w poniitezkauiu JVV. Ministra stanu I n g e r s l e - b e n, i tu w E n g e r s w środę dnia 7. Stycznia i w środę dnia 1 4. Stycznia, o te )że godzinie. Engerspod Koblencem dnia 30. Grudnia »8'7' Kanclerz stanu, Xiaie Hardenberg. " Z Antwerpii dnia 2j>. Grudnia.

Czterem złodziejom zachciało się wykraść proch zwieży na wale, przebrawszy się w skory ośle, niedźwiedzie i t. d., czem żołnierza stoiącegona warcie spodziewali się przestraszyć, lecz ten zamiast pytania się osła i piedźwiedzia: Kto idzie t wypalił do nich 2 karabina, i rozpędził z Vupy ladzHe zwierzęta, które się takowego przyięcia nie spodziewały. Pogo: iono się za niemi i «łapano osła, a niedźwiedzia i t. d. tropią iescze. Z Rzymu dnia 16. Grudnia.

Wiadomo, i£ w Marchiach P?piesckich wybuchł zeszłego lata spisek, który iuż wówczas Za wtele znaczący poczytywano. Doprowadzić on musiał późniey do ważnych odkryć, kiedy' teraz znowu kilka obwinionych znakomitych osób pociągniono do wyb.idai.ia i osadzono. Między teiui znayduie się Hra

bia Cezar Gallo d'Oaimo, dwóch szlachciców z F e r m o, nazwiskiem M o n t i i S i l v e s t r i, Hrabia F o n t i b u o n i z C e z e - ny i bankier Pari z An i o n y. Z Luki dni 1 12. Orudnia.

Chcą niektórzy wiedzieć, ii Monarchini naeza wniydzie w związki małżeńskie z pewnym Xią£ętiein z domu Austryackiego; inni twierdzą, iż syn iey siara się o rękę iedney z Xięzniczek Anstryacki h. Z Hruxelii dnia 57. Grudnia.

L u x e m b u r g, będący teraz twierdzą związku Niemieckiego, ma bydi iescze- bardziej obwarowanym, na co państwa związku Niemieckiego będą musiały główne koszt* zastąpić. Z Paryża dnia 2j3. Grudnia.

Jedna z gazet tuteyszych zawiera co następnie: - "W chwili, w którey powołani są Deputowani narodu, ażeby óie-dnty z naykosztownieyszych swobód naszych radzili, i zdanie oraz życzenie władzedawców swoich wyrzekli, nic będzie zapewne zbytkiem przywieśdzj tu na pamięć zdanie wielkiego H e n ryk a o wolności dr u !:u. " H e n ryk "IV. zlecił Piotrowi Mat h i e u napisanie iego historyi i dał mu tytuł dzit-iopisa. Gdy ten czytał polem Królowi kilka stronic historyi, gdzie właśnie o skłonności Monarchy do płci drugiey była mowa, odezwał się tenże: " N a cóż ułomności te wybwiać?"- Mathieu uczynił mu uwagę, iż to będzie nqHKa dla D e lfina. H e nryk zastanowiwszy się nieco, rzekł: "N ie inaczey, trzeba w zupełności opisać prawdę. Gdyby zamilczon-o o moich wadach, tedy i reszta nie zyskałaby wiary. Pisz więc WP j a o nich na przestrogę s\nowi moitenu." " T e n zacny Monarrha nie ścieśniał nigdy wolności druku. Gdy dworzanie iego niezmiernie sark.ili przeciwko autorowi "PPyspy- Hermafrodltvw" nayusrzypliwszey satyry na dwór H e n ryk a I I I, w którey oni