GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.02.04 Nr10

Wielkiego

POZNAN

Nro, 10, w Srodę

Z Warszawy dnia 27. Stycznia.

Dnia aS.b.m. (i 3. Grudnia) obchodziliśmy rocznice urodzin J. C. Mości E -O b i e t y Al e - x i fj o w n e y przez uroczyste nabożeństwo i '/t' 'Jeurn, a wierzortut przez oświecenie gmachów publicznych i domów prywatnych. Z Krakowa dnia 21. Stycznia.

Na Sessyi Styrau naszego nadzwyczajnego dnia 8- przeczyta} Stkretarz dwa pisma przez Rjądjący Stn.it nadt słane} itdrjo, @beymuiące wezwanie, aby Izba prawodawcza czyniąc zadosyć woli.Kommiieji orgaiiizatyinty przystąpiła do dania odpowitdzi na przysłane zapytania co do prawodawstwa cywilnego i kryminalnego, tudzi< ż procedury, prjitz Kommissją orgat.izacyii.ą pospołu 2 Komi'ttero pr; wodawczim Srymi*- r- ku j gi 6 wybranym ułożone, które to odpowiedzi łtanoMrić będą zasad', rozwinięcia i ułożenia kodtxow; drugie pismo, obiae\.iai.jte po

Xiestwa

SKIEGOdnia 4.

Lutego

18«8.

wody, które skłoniły Kommissyą organizaeyi« ną do obrania powyższego sposobu działania. Z przyczyny dania żądanych odpowiedzi trwały rozprawy w Łzbie prawodawczey na etssyi dnia tegoż. Żądali niektórzy Reprezentanci, aby zamiast dania odpowiedzi polecić Koiiiitt towi prawodawczemu dalszą pracę nad ułożeniem kodexow. Gdy nie było na to zgody, oświadczył Marszałek, iż zaszłe okoliczności przedstawi Kommissyi organizacyiney, od którzy oczekiwać należy odpowieedzi Tę na stssyą dnia 13. przyniesiono i czytano, a obeymowała co naetępuie: "Kotnmiseya Organizacyina pragnąc pogodzić życzenia R< prtsentacyi narodowty z dobroczynnemi zamiarami wysokich opiekuńczych Dworów, zezwala odmienić postępowanie do utworzenia nowych kodexow wskazane Ciału Prawodawczemu pismem z doi* 30. Grudnia f. z. na postępowanie Bł,«iępuią H {poprzedniozadecydowaniu kwestyi prawnych JIobIe przedstawionych, moie polecić redałcyą fcodexow Komitetowi Prawodawczemu wybranemu w roku i 8 i o, a w takim razie · Ciało Prawodawcze teraźnie) oze, zastępuj e mieysce Komitetu dozorującego, ma nnc kazać złoży£«obie kodixa redagowań«, i dopitł łować, iżby się, w 'nie niewcisnęły ustawy przeciwne przy tę tym prze« decyzyą kwestyi zasadom. W sku4ek przeto odczytaney odpowiedz.! Kommisiyi organizacyiney, za Jednomyślną Izby Prawodawczey zgodą przystąpiono do uchwalenia odpowiedzi na przysłane pytania, względnie których w «czególe odczytane były epiniie Komitetu Prawodawczego na Sey>m*e roku i g 16 wybranego, z wziętey z Prawa cywilnego części I. o Osobach y tytule I. o pr/litiachściągaiccych się Jo przYmiotów osobistych, uili-walono: i. · Cudzoziemiec takichże «amych praw używać będzie w kraiu Rzepkry Krakowskiey, iakich tuteyszo-Jtraiowi obywatele w kraiu iego używać będą. 2. Zamieszkanie osoby uważane bydz" ma do zobowiązań osobistyr.h tam, gdzie mieszka; do zobowiązań zaś rzeczonych tam gdzie posiada dobra nieruchorne; względnie irczęduików publicznych uważane bydi ma, gdzie urzędy eprawuią, bez źadney różnicy w tey mierze między urzędnikami dożywotniemi, a obieralnemi na czas; względnie nakoniec żony ma bydi zwyczaynie uważane tam, gdzie mąż ma stałe mieszkanie, wyiąwszy sczególne przypadki prawem oznaczyć się maiące. 3. W przypadku, gdy osoba po dopełuionem prawnem postępowaniu za umarłą ogłoszona powróci, może czynić sądownie o rozwiązanie nowego małżeństwa przez pozostałego małżonka zawartego, Jicz takowe powtórne małżeństwo przez sam powrót pierwszego małżonka nieustaie.

"Go do aktów stanu cywilnego JVV. JX.

i a ro ń s k i Reprezentant gminy 7. M. RVw ob": sztrnym miauym głosie dowodził niepotrzeby tychż. , po dopełnionym zaś sekretnym kresko waLiu 34 glosami przeciwko 3. Izba Prawod.uvcz* «jmieniła w prawo, iż akta stanu cywilnego będą przyimowane przez urzędników umyślcie na to postanowionych, które« mi w ptKwsztch:H)śti będą Duchowni, w sczególnych tylko przypadkach przez prawo oznaczyć się maiącyeh, Świecy. Nakoniec pełnoletność bez różnicy płci ustanowiona została po skończonym rokuiytia dwudziestym, . t t pIerwszym. . Na tern się Stssya doia 13. zakończyła.

Loża Wolnych Mularzy tuteyszych przesłana! owaczystwo dobroczynności dla wsparcia ubogich 1000 złotych. Z Petersburga dniu 2$. Grudnia.

W dzień Boiego Narodzenia, iako poświęć co.nypiraiątce oswobodzenia Roiisyi od nieprzyiiciół, było po wszystkich kościołach tuteyszych uroczyste nabożeństwo i Te Deum, s.rzclano z dział w twierdzy, a wieczorem całe miasto oświ«cono. N a posiedzeniu Towarzystwa Biblfynego Moskiewskiego pod przewodnictwem Xiążęcia A l e x a n d r a G a l i c y n a w dniu aotyn» Listopada 151 7 roku - doniesiono o liczbie exemplarzy ksiąg pisma świętego wyprzedanych i rozdanych z biblioteki Towarzystwa w Październiku i Listopadzie. Pokazało się, że do wszystkich guberniy Państwa Rossyiskiego wydano i wyprzedano w iedenastu ięzykach ksiąg pisma świętego starego testamentu, exemplarzy 704, a zaś nowego 925; rozdano ubogim starego i nowego testamentu ogólnie exemplarzy 162. Oglądano potem exemplarz świętego starego testamentu w ięzyku ElinoGreckim przysłany do komitetu Towarzystwa Uibliynego Rossyisliego. Exemplarzy takich ma wyiśfi w druku 3000. Xiąię Prezes towarzystwa okazał zgroma bliynego, od komitetu irankhntskiago Nayiaiuieyszemu Panu przysłane aHKJIn listem: "Pozwól Nayiaśnieyszy Panie, aby towarzystwo bibliyne Frankfurckie przedbtawiłe cL pierwsze swoi c zdanie sprawy.-- W takowem zdaniu sprawy nie zamilczano i otych trudach Waszey Ce&arskiey Mości, których nieeczędeisz dla rozszcifcenia słów* »ozegoo trudach, na które świat cały spogląda. Za-osiemy naygorętsze modły i nayuiiwsae podziękowanie płztd tron Pana naszego Nayuyiszego i Nauazyciela, który dla leg» z-lał ducha miłości ewoiey w serce Monar«, hy- wyniesionego na tron iednego znaytńlnieybj.yiti mocarstw świata, aby rozmaite natody pod b. rłem iego oycowskier» mieszkaiące. doj.ro wadzał do itdnosci wiary i-nauki Ewanitii. icW Zbawiciel». - ProsiemyBoga, N. Panie, aby raczył wylać na osobę W. 6. M-wbzystkie dary sczodrobhwości swoiey, któremi wsparty, abyśdokonalS tego wielkiego dzieła! Prositmy g o, aby osłonił Wasze. Cesarską osobę swoiern błogosławieństwem, i tą mocą, którey udziela sługom swoim, siaraiącym się. o rozszerzenie ehwały Jego. Niech nrKomec zachowa iaknaydłużey życie Monar .hy, co niema innego życzenia, iak aby poddanych swoich doczefciie i wiecznie usczęśliwił."

Potem czytano list Pana Szteynkopfa »ekretarza towarzystwa bibliyoego WielkoBrytsńskhgo i z«grauicztgo, pisany do i ednego z członków towarzystwa bibliyoego fiossyiekis-go pod d..i*m agim Września, b L o n d y n u , który zawiera między, inuemb Zbstępuiące godne uwabi wyrazy: "Dziś właśnie odebrałem jierwtze zdanie Sprawy towarzystwa bibiiynego Amtrykańs.ieg o, które czytali m z prawdziwej« UKontentowanierm Arm rykańs-y Chrześ. iitiue rozmaitych *»yzn»ń łączą się w ied-.o dla. wrprlnego działania w tey Pańekiey sprawi. -, i podają pjzfc&rozUgłe TeMbI ręce btautskiey-miłościwepółchrztściianomAng1ii?«»' rl&owjJSKmm).? uznaiąc z wdzięcznością w A ływ prsyiłe A a i tA oaswoie obyozaie i umysły. S ran »wo y B>Fejsisson wydaie w K a n t o n i e iednę_podruAief edycyąpisma świętego,a towarzyszłege*! współpracownik M i l n rozsiewa te niepodległe ze- * psuciu nasiona na wszystkie strony, sezregółorey między 300,000 Chińczyków, mieszkaiących: w posiadłościach Wtelken-Brytańskich;- K a-re y, Ma r»zm an iKard-, mężowie pirawdzfwie Apostolskim ożywieni duchem, znayszla-r chatnieyszem- poświęceniem się i prawdziwem* błogosławieństwem Waetchmoonege pracuią.. nad przekładaniem, drukowaniem i rozdawaniem pisma świętego wwięcey., aniiili w dwudziestu Ost Lndyiekichięzykach» O u i-to przedstawili niedawno rządowi.układ proiekru, według którego mcż na w O s t - L u d y i pozakładać szkoły dla młodzieży i t. d**" Z Petersburga dnia Ja. Stycznia.

Pod tym napisem zawiera Korrespondent ELamburgeki co następuie; N-. Cesara przybędzie tu dnia lh łub 14. .

Stycznia d. st., zabawi krótki czas, uda się w Lutym do' W arsz-awy, ztamtąd do pO_A łudniowych prowincyi państwa, do O d e s - s-y i K vy mu, i powróci potem do M e s K wy. NN. Cesarzowe, Elżbieta i Marys, zabawią z całym dworem w M o s k w i e aż de» Czerwca» Rozwiązanie J ey Ce6arzewicowskiey Mci, W. Xieiney Alexandry, spodziewane iest w Kwietniu, dla czego przedłuży się pobyt dwi.ru w-Moskwie. Zwolniały, tu nareszcie mruży, a od trzech dni mamy- odwilżę. Z Wiednia dnia if. Stycznia.

Króle» sko- Pruski tayny Radzca hgacyiny.

Jor d a n udarowany został od N. Cesarza; krzyżem Komandorskim ż<<Iazoey korony. Niedawno odbył się tu chrzest znanegoz-ważnych przypadków, Xiążęcia Mamelackitgo, Achmede, Reja Solyrnanu, Po wyprawie Jionapartego do Egiptu vt potyczce niedaleko Paryża wakząe pod orhmii Francuzkiemi, dostał się w nit wole. Ochrzcił go Arcybiskup Ormuński, a oyctei chrzetnyu» był Patron w sprawie zakonu Maltańskiego, Pan BaiJli Miori. W nocy z dnia 15. panowała tu straszna burza. Odtąd mamy wiosienną porę, a dziś znaleziono na polu kwiatki, które dopiero w Kwietniu zwykły się pokazywać. N. Cesarz ma zamiar, objechać tego lata Da Im acy ą i całe Li t torą I e, a potem udać się zaraz w to mieysce (nie oznaczone iesćze), . gdzie ma bydź zjazd trzech sprzymierzonych Monarchów. Potem, iak słychać, zaeczyci N. Cesarz Rossyiski stolice, nasze, bytnością swoią. W roku przeszłym umarło w tuteyszey Stolicy z przedmieściami 13733 osób na różne choroby. Z pomiędzy tych, było 87» ofiarą niesczęśliwyrh . przypadków. 60. dożyło wieku 96 do 100. lat, dwóch nayttarszyeh miało »pełna po 100. lat. Z pomiędzy n u a g narodzonych, przyszło na świat nieżywo 409. dzieci. Zaślubiło się 3205. par. Z Amsterdamu dnia 24. Stycznia.

Nasz Wice-Admirał Braam, znayduiący się teraz z eskadrą swoią w M a h o n, odebrał rozkaz, ażeby wyprawił kilka okrętów swoich na krążenie między przylądkiem S t. V i n c e n t i K a d y x e m , dla zabezpieczenia bandery Niderlandzkiey przeciw bezprawiom korsarzy powstańców południowo- Amerykańskich. Od granicy Francuzkiey d. 22. Stycznia, Słychać, że, ieżeli proiekt do prawa względem zaciągu w Paryżu przyiętyra, i woysko Francuzkie pomnożonem zostanie, pomyślą także i o przedsięwzięciu wyprawy przeciw S t. D o m in g o, i wprawdzie naywięcey przez ochotników. Sczególniey przczoaczaią iuż do tego legią Xiąźęcia H o h e o l o h e. Z Paryża dnia 20. Stycznia.

Cieszą, iż Xiężna An g o u I e m e odbędzie w przyszłym tn'esiace poótói do B ar« d e g a II i i do południowych prowincyi. W Calais pokusił, się złośliwi ludzie zapaleniem prochowni, lecz ich straż odpędziła. Pobyt i podróże Xiążęcia W e II i n g t o n a ciągle się dzielą między Paryżem aCambray, i między Cambray aŁondynem. W kościtle w V e n d o m e odbył się tkliwf akt religiyny w święto Trzech Królów. Pewien kiryssyer z pułku A n g o u I e m a został tamże ochrzcony, a 17 innych kiryssyerów z tegoż pułku przyimowało pierwszy raz komtnuuią świętą. Przedwczoray odbył Mon sie tir w towarzystwie Xiążęcia R e g g i o , popi» czterech legionów Paryzkiey gwardyi narodowey, Ktorty wyborną postawą sczególniey został zadowolnionym. Pisma Hrabitgo Lanjuinais o konkordacie wyszło już trzecie wydanie. Jutro odbędzie się w całe y Frań cyi zwyczayny obchód za Ludwika XVI. Pani Catalani wesprze dnia 29. m. b.

Pana Baermana (z Berlina) w koncercie.

ZGenui dnia 12. Styczni«.

Teraznieyszy Dey Algierski przewyższa złością i rozpustą wszystkich swoich poprzedników. Gdy niedawno przyprowadzono do portu Algierskiego zagrabiony przez iego korsarza Genueński okręt kupiecki, poczytał tameczny Wicekonsul Sardyński, PanCJlron, za powinność swoię, upomnąć się o wydanie onegoż. Zamiast słusznego wymierzenia sprawiedliwości na ten wniosek, rozkazał D ej niezwłoczne spieniężenie przez aukcyą ładunku, co gdy się stało, kazał wsadzić Konsuli na złupiony statek, porwać wprzód g itH tern synowicę iego i wtrącić do haremu swojego. Pan Ca ro o zawinął już do (i e n u t, gdzie kwarantanę odbywa. Monarcha nasz oburzony niezmiernie teia okrucieństwem i korwet dla dinia sobie satyefakcyi. Dfowiaduuray się z resztą z S t a m b u ł u , ii Dejowie Tunetiński i Algierski pod gwarancyą W. Sułtana zawarli traktat pokoiu, i £e ohydway łącznie z Dejum Tripolitańskim Weszli w zaczepne i odporne przymierze z Cesarzem Marokańskim. ZLondynu dnia 21. Stycznia.

VViadomo teraz z pewnością, iż Xiążę Regent nie zagai Parlamentu osobiście, lecz że dopiero dnia 16. Lutego zjedzie do Londynu. Lord C ochran e układa siej wciąż z niepodległymi! ofiarował się bydź Wielkim Admirałem wszystki h kfa fl.jtyl, z warunkiem niezmitr Ity płac-y rozney i nieograniczonego szafowania życiem i śmiercią swoich pod wład.ych. (bord Oochra ne okazywał się r:itf«e naparli wezyra przyiaciekm gminwwładztwa.) Otrzymaliśmy gazety z K al kuty do końca Lipca. Onfy P i u d 3 r i l o w popełniały e Wtiąż- Ai'ustrszenia znaywiększeiu okrucieństwem. Kuryer pisze: "Na wyspie Amelii iest teraz Aury samowładnym panem. Jego czar .ebandy odniosły zwyrięztwo nad północnymi Amerykanami, a wyspa ta etanie się przytułkiem dla wszystkich upornych i zbiegających niewolników z przyległych wybrze£ow. Portugalczyiowie w M o n t e v i d e o tracą witle przez zbi-gów, łączących się KAr ti ga s e m, który sam tylko iescze w owey okolicy prowadzi wciąż woynę z pierwszymi. Wolny krayBuenes A y re ski oderwał się od tego podiazdnika, i zdai@ się mieć ochotę wnisć w związki z rządem Portugalskim, którego nawet woysku w M o n t e v i d e o żywności dostarczyć kazał. To niezmiernie ipzdwoiło Artigasa z Puyerredonem, naczelnikiem rządu B u e n o s - A y r e s k i e g o , i zrządziło nawet stronnictwa w wolnych tychkratach. Jedna część nieufa Pueyrredo -" n o w i; ponieważ żądał powierzenia mu iescze na lat 3. naywyższego steru rządu, i posądza go, iż w młodym wolnym kraiu chce grać rolę (Cromwella, Robespitrra lub B o n a p a r t e g o; niektórzy nawet wypowiedzieli mu publicznie posłuszeństwo. A tak og .iwa ligi l 33IIIprowincyi po nad rzeką PIata znacznie teraz rozwolniały." W Ameryce biie w oczy przyiaźń międzyJózefemBonaprte a Szwedzkim Ministrem Kantzow wWasyngtenie; bywaiąc w tern mieście mieszka nawet u rzeczonego Ministra. Może przyiaźn prywatna iest przyczyną tego dobrego porozumienia, ale przecież nie iest bynaymniey rOBHOpm; polityką, iż K a n t z o w właśnie teraz częsta się publicznie z Józefem Bonapartym pokazuie. Prezydent stanów zjednoczonych Arne« rykańekich, Pan M o n r o e, zsgaiaiąc dnia 3. Grudnia posiedzenie kongressu, wystawił naprzód stosu:.ki z mocarstwami obcemi, i t. d. a w końcu mówił o kwitnącym stanie kraiu, iak następuie: "Po opędzeniu wszystkich wydatków i zapłaceniu 18 miliionów doli arów długu narodowego, pozostanie iescze na początku przyszłego roku więcey iak 6 miliionów w skarbie. Cła w tym roku uczyniły 20 miliionów; sprzedaż gruntów, półtera miliiona; całego zaś dochodu było 24v miliiotiów dolIarów. Roczne wydatkina admioistracyą, wojsko i potęgę morską wynosiły 11 miliionów 300,000 dolIarów, a na dług narodowy, 10 miliionów; ogółem 2* miliionów 800,000. W roku 1819 zapłacony będzie cały dług za nabycie Luizy an y ( ij miliionów dolIarów) i wszystkie inne długi powoli się umorzą. Sprzedaj gruntów i inne urządzenia przyprowadzą w roku i 8 '9 dochody kraiowe do »6 miliionów doilarów , a w tenczaa po opędzeniu wydatków zastanie w skarbie przeszło 4 miliiony. kroć sto tysięcy głów, piechoty,-iazdy i artyileryi. Uzbroiono inż znaczna iey liczbę i użyto środków do uzbroienia caŁey. Woyska regularnego iest tyje, ile prawo przepisuie. Musieliśmy utrzymywać wielkie eskadry na śrzodzitmnem morzu i zaioc.e Meatykańskiey.. Kuliliśmy z korzyścią znaczne grunta od pokoleń Indyiskich.. Przy tak olbrzymich postępach, należy nam coraz bardziey mieć wzgląd na oświjtę kraiowych mieszkańców. - Nie trzeba nam bardzo umacniać granic ed strony Indyao, którzy pospolicie ręczney tylko broni używaią.. W ielkie szańce potrzebne są iedynie przy brzegach. Hozmaite nowe prowii eye przylaliśmy do związku F.aszego. Cena gruntów coraz się podnosi. Wypadałoby iescze źrebić nowe gościńce i pomnożyć liczbę, szkół publicznych. Nie wysławiono iesczt zupełnie Capitolium. tak, aby się,tam Kongres mógł odprawiać; trzeba także rozszerzyć domy dla władz kraiowych. Zalecił poićna Prezydent, ażeby miano staranie ożyiących iescze ubogich, oficerach i żołnierzach, którzy aa wolność oyczyzny wałczyli; padał nakoniec » n i o s e k , aby z n i e s i o n o p o b o r y, g d yi dochód z handlu i sprzedaż gruntów aż nadto Wystarczą na wydatki. Przydać iescze winienem (rzekł Prezydent) ii iak miło mi iest, Z względu na kwitnący i sczęśliwy stan naszego kraiu, żądać zniesienia podatków, tak baczny na wszelkie wypadki, w zachodzących nadal okolicznościach, gotów będę proponować takie środki i ciężary, iakiehby potrzeba wyciągała." Ostatni Kongres Amerykański, uchwalił rozdanie milliooa mórg nieuprawney ziemi między żołnierzy, którzy w ostatnich wyprawach woiennych służyli. N a każdego żołnierza przypadło po i6n mórg. Kilku spekulantów, korzystaiąc z skwapljwości żołnierzy, nabyli od nich zs pieniądze, wydzie

lone im grunta, płacąc 160 mórg po 50 «Mlarów. Dla zapobieżenia, ażeby podli lichwiarze nieoszukiwali na przyszłość wysłużonych żołnierzy, zaproponuje rząd na przyszłym Kongresie prawo, mocą krórego żołnierz, któremu milsze są pieniądze niż ziemia, dostawadma od rządu 160 dolIarów za 160 mórg, na czem obydwie strony zyskiwać będą, albowiem, morga ziemi według, nayniższey ceny płaci się po dwa doihry.. Z Madrytu dnia 6. Stycznia.. Podiug i A zego kalendarza dworskiego' ztiayduie się przy woysku naazćm 10 Generałów Kapitanów, między którymi 4 cudzoziemców, to ust: X:ąię v\ fclliti gton, Be resierd, 6t. Simon iBiake; 133 Generałów Poruczników, ŁO I Marszałków obozowych 1459 Brygid)*row, ogółitn 803 Generałów. Pieihota liniowa składa się z 50 pułków, każdy z $sh batalionów, między którymi 46 Hiszpańskich, ieden U łoski i trzyA Szwaycarskie; lekka piechota z i s t u P u t l ów; iazda z 3p pułków, między kiórymi 17 ciężkiey, a 13 lekiey iizdy; artyJltrya z jcim szwadronów konney, a 0>4 kompanii artyileryi pieszty. Milicya, która tylko podczas woyny iest czynną, składa się teraz z 4 2 pułków, i 75 kompanii artyileryi. Grono Oficerów marskich składa się ziednege Generała Kapitana, ig Generałów Poruczników, i&.

Kontr-Admirałów, 49 Brygadyerów, 89, Kapitanów okrętowych, i. 169 Kapitanów fre-.

gatowych. Ze Stambułu dnia 4. Stycznia.

Porta Ottomańsk» wzbraniając się uporczy.

wie dać przyzwolę zadośćuczynienie za wywarty gwałt przeciw banderze Hiezpańskiey i osadzie okrętu Hiszpańskiego, całe gronodyplomatyczne postano-wi!o domagać si<* O t<K dzielnie wraz-z Posłem Hiszpańskim, p o . dane z tego powodu Reis Effendemu dobitne noty, zapewne celu ewoiego nie chybią. - 'WTOKH zcezłym narachowano uczącey aię «nłbdzieży w uniwersytecie Berlińskim 6 o g, pomiędzy którymi było 340 Teologów, 1 7 j Jurystów, 5? Lekarzy i Chirurgów, 34 Kameralistów, 19 Pedagogów, Matematykowi Botaników, Bracia miłosierdzia w W r o c ł a w i a pielęgnowali w swoim instytucie od dnia i4go Grud'ti3 1816. do doia 13. Grudnia 1B f 7« ogółem 60g chorych, z których 54. umarło, a reszta wyzdrowiała. N a teatrze Magdeburgslim popisywał się «<nany tu) brzuchoinowca A l e x a n d er.

Umiesczona krytyka w tameczney gazecie, sądzi, iż dla podobnych widowisk przyzwoitsze iest mieysce po iarmark*ch i ie iest zakałą dla sztuk nadobnych, pozwalać takim wirtuozom, aieby bredniami swoiemi Muz przybyiki kalali. N ależałoby więc ochronić ie od bczuchomowców, mieteluików i pudlów.

WYIMKI ; * iizieiovo życia Fuszego, Xifcia Otritnto* (Dalszy ciąg.) Przytoczemy tu iescze rys z życia Xiecia O tran to, służący tak bardzo do poznania tego sławnego człowieka. Przysyłano mu z Paryża pisma obelżywie, które się po naywiększey części przeciwko niemu odkazywały; przebiegłszy ie, «czynił następuiącą uwagę: -- "Kto był wiele chwalonym, musi bydź przygotowanym na obelgi; często tego oboyga, od tychże samych osób doznać moina. Pospólstwo anayduie się, we wszystkich stanach, nawet między uczonymi; ci i wszyscy inni, sroią aię tylko, lecz nie powoduią się nienawiścią; potrzeba życia wprawia ich w ruch w każdym względzie; a gdy za grubiiaństwa swoie tern łepiey są placeBi, im wyźey ie poeuwaią,przeto nie mogę się użalać na pierwezenetwe} które mi ci łudzie dalą. Wreszcie uie należy wierzyć, aby paszkwile niebezpieczne rei były; potrzeba ie «osławić czasowi, a same przez się znisczeią, gdyż tylko sama prawd * utrzymać się zdoła." P. L a n o ue, ieden z celnieyszych uczonych, nie maiąey eic wspólnego z owymi pisarzami, powstał na iedną ze «praw, którą XiążęQtranto zdał Królowi. Uwagi iego zawierają w O g ólności zarzut dwoiaki. Nik t , " (pisse on) nie wszedł z takiem bogactwem przypomnień i nad-ziei do Ministerium iak , Xiążę O t r . n t o; nikt nad niego nie posiadał wyźszey sławy zdolności do tego urzędu; okoliczności były k*ytyczDe; ależ znano doskoeale doświadczenie tego, rzadką iego roeiropność i niepospolitąintereesówznaiomośćj to wszystko musiało mu ułatwić trudności i wznieść go nad przeszkody. Byłoż ogłoszenie iego pamiętnika poiytecznem dla większości Francuzów? Byłże on w tym zamiarze przełożonym Królowi, aby go objaśnić? Jakąż korzyść mogli z tąd odnieść czytelnicy z różnych stanów, najctórych Xiążę O t n n t o polegać może? Czemze się można zasłonić dia usprawiedliwienia równie tak nie« politycznego, iako i niebezpiecznego, równie tak nier05tropnego, iako i niepotrzebnego ogłoszenia? Pytam się Xiecia U tranto* czyby człowiek prywatny, przez wzbudzające taką boiaćń wystawienie politycznego położenia naszego, zwrócił aa nie uwagę publiczną, kiedy tylko bezdenną -przepaść, a zamiast wszelkiego ratunku, tylko rozpacz; pokazał, czyłiżby mówię taki nierozsądny pisarz nie okazał się winnym wielkiey zdrady, lub niepodobney do przebaczenia skwapliwo« seif C o i dopiero, gdy tym pisarzem iest Człowiek Stanu, głęboko przenikaiący, z rzeczami rządowemi doskonale obeznany U rzędnik, Minister Króla i ieden z nayświatleyezych Europejskich znawców prawa «taouj Monteskiusza: "i e niczego ogłaszać nie należy, kiedy szkody równaią się korzyściom; a tem mniey ieseze nie należy tego czynić, kiedy korzyści są małe, a szkody nieskończenie wielkie." Bez wątpienia odpowie sam Xiążę O tranto w pamiętnikach swoich na zarzuty Pana L a n o u e g o: że ogłosił doniesienie swoie o wewnętrznem położeniu F r a n c j i, i że wystawił tylko niesczęście bez podania śród» ków przeciw oneraui. Póki to we nastąpi, niech nam tu wolno będzie kilku uwag uczynić. Czytaliśmy owe doniesienie z uwagą, a po ogłoszeniu przyganiaiących uwag Pana Lan o u e g o, czytaliśmy ie raz ieseze. Zdawała nam się, że to doniesienie ma zupełną cechę naypoufnieyszego udzielei,ia. Xiążę U tranto mówi w niem bez ochrony o wszystkich Stronnictwach; pokazuie on im ttrażnieysze własne ich om imienia i dawn* ich błędy; Stawia on się w pośrodku wszystkich namiętności, i oświadcza postanowienie stłumienia onycliźe; wcale nieuprzedzony, nie używa przytem naymtiicyszey ostrożności względem siebie samego; asiła, a nawet śmiałość, ziaką obraz swóy wystawia, składaią większy dowód, że dla własnego bezpieczeństwa swoieg> musiał polegać na taiemniey tego udzielenia. Namie-iii on o Xiążętach krwi KróJewskiey ze węzełkiem, stopniowi ich naleźnem uszanowaniem, ale też mówi do nich lako Mąż raniący ewoią destcyność i obowiązki awoie ku Królowi, którego Miiiistrem wyłącznie bAli chce. Uważa on Króletficów tylko iako pierwszych poddanych Króla, mówi im mocne prawdy o ich obowiązku dawania wszędzie i zawsate przykładu posłuszeństwa, i nie mieszania się w żadną sprawę, iak tylko w tę, którą im Kroi powierzyć raczy. Nie up-uruie o i nigdzie pomocy prze-iwko nieładowi i rozhukaniu, iak tylko \\'lU>pełney uległości, «tawiaiącey każdego na mieyscu iego, i naginaiącey wszystko pod potężną prawicę Monarchy. "Dwa stronnictwa (mówi Xiążę Oiranto) dążą napróżno de tego, aby rewolucya stała się trwałym politycznym stanem naszym. Ja do żadnego z nich nie należę. Monarchia musi bydź i pozostać we Fra ncyi, ale nie Franc ya w stanie rewolucyi. " Nam zdaie się, że Xieciu Otranto naymnie y zarzucać można rozszerzenie owego doniesienia, gdyż on iestiedynym, który się tego obawiać musiał. Jakimże sposobem przyszło do tego rozszerzenia? Jedna kopia onegoż, skradziona, lub powierzona, rzecz tę wyiaśnić może. (Dalszy ciąg następnie.)

- i -.

. i

Ciągnienie drugie y klassy 37raey Berłinskiey lołeryi odbywać sie będzie dnia 27. m. b. Losy doteyźe nie odnowione do dnia 17. m. b. wracaią sie Główney Dyrekcyi Loteryiney ze szkoda dla dotychczasowych Właścicieli.

Wyciigu z instrukcyi służbowey dla użycia graiacych osób dostać J u mnie można za 2 dgr. exemplarz. Poznań d. 4. Lutego 1818.

j. Heinrich, pod Nrem 56 w rynku.

Dodatek.