GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.02.14 Nr13

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nro. 13.

Sobotę w

Z Moskwy dnia 31. Grania.

W dzień Kuiego Narodzenia, w którym obchodzi SA ę razem pamiątka oswobodzenia R o es y i od nieprzyiaciół, - N. Cesarz z N.

Rodzina słuthał mszy» kośudt Prz» mienienia Pańskiego. Mszą i m»dły odprawił zarządzaiąey metropolią tuteyezą JIKY - łJiakup A u g u s t y n . Potem znajtouiilsze o*oby płci oboiey składały powinszowanie Ctsjuzowi Jir.ci i Osobom N. Rodziny. -- Dnia u go b)ł wielki obiad u Cesarzowey Maryi Fed e r o wney. Do stołu zaproszono wielu' urz&dnikew woysfiowych icywłbiych- Przez csjy dzień bito w dzwony wszystkich kościołów. Wieczorem miasto oświecono. W przyszły piątek, dnia a8. t. mca, tuteyszy Generał-Gubernator H rabia T o rmassó vr dał świetny bal, który obecnością swoią N. C' sarz z NN. Cesarzowemi i WW. Xiąietami zasczycił. NNt Cesarzowe do wieczerzy ubawiły*dnia 14. Lutego i8»8.

Czas w stoli-y tuteyszey iest nader przyj emny, nie iest albowiem ani nadto z-irnny, ani się naprzykrzający wilgocią. - Zabawy i wesołościiAdne po drogich oaetępuią, i czynią cały czas pyb)tu N. Rodziny itdną ciągłą i nayświctnieyszą uroczystością.

Z Wiednia dnia 31. Stycznia.

Mówią, M podroż Cesarza rozciągnie się ai do D a l m a c j i i granic A l b a n i i , i źe tam MOII3rcb3 przez część górnych W ę g i er. i Kr o a c y ą poiedzie. Za kilka tygodni złoży Cesarz, iako W.

Mistrz-orderu korony żelazney, pierwszą kapitułę. N owy ubiór kawalerów orderowych iest równi« piękny iak gustowny. Z liczby Francuzkkh wygnańców znayduią się w Au sury i: Fouche, Maret, Thiba udeauoyciec i syn, Fe lix De Sportes, Arrighi, Łaś Cases (oczekiwany), Pani Murat, Hieronim Bonaparte,

Lud wikBona parte, i kilku innych mniey znaiomycb. Z Weymaru dnia 20. Stycznia.

Minister nasz Hrabia E d l i n g, przesłał pod dniem tg. Grudnia r. z. okólnik do wszyeikich Rezydentów i sprawuiąeych intetessa W. Xiecia Weymmkitgo przy dworach.zaoranitznych. Oświadcza w nim, li Xiążę H a r d e n b e r g i Hrabia Z i c h y ziechawszy do W e y m a r u, dopełnili danego sobie zlecenia, i oddali W. Xiaieciu IUly od swoich Monarchów. Przyiął ie W. % r w d *V czncścią, iako doxvod zaufania i życzliwości, któremi go N. Cesar/ A Austryacki i N. Kroi Pruski zasczycaią. Żądanie przyczynienia ną do kroków na Seymie Związku Niemieckiego w celu oznacz.-r.ia spr;» wiedli« ey 1 hberalney wolności druku, zgadza się a życzeniami W. Xiążę<ia, który zawsze był tego zdania, fi powszeli.ne w tey mitrze prawidło itst koniecznem, a nawet nieodzownem dla utrzymania w Niemczech porządku 1 ducha powszechnego. Wyraża daley Minister, iż ieździł z Hrabią Zichy do J e m, 1 ie lubo nierozsądek i.dnego Prof.sse.ra w War t" b u r:Q u i pisma kilku zagorzalców przy uroczystości 18. Października, ściągnęły słuszną nasiebi* uwagę, przecież porządek karnośćii dobry sposób myślenia uczniów w J e n 1 e, przekonały Hrabiego, iż rzecz nie iest taka, iak ią wysławiano. Z Frank/ortu dnia 1. Lutego.

Hrabia G o l t z , Królewsko- Pruski Poseł przy Seymie Niemieckim, pewrócił tu wczorayszego wieczora z E o g e r s, dokąd jeździł do Kanclerza stanu, Xiążęcia H a r d e n b e rga. , Generał WolI z o ge n przejechał tędy w osobnych zleceniach do S t u t t g a r d u . Obrady na ostatnich posiedzeniach Seymu Niemieckiego miały naywięcey za przedmiot prywatne reklamacye.

Od brzegów Menu dnia 1. Lutego.

P. Las Cases zostaie pod opieką Auatryi, i ma mieszkać w Linz; chciałby iednak powrócić do L o n d y n u i wyiednać dla B o n a p a r t e g o lepsze obchodzenie się na wyspie S. H e l e n y . Pokazał;, się z nayściśleyszych baddń, iż La« Cases nic nie zawinił, i że tylko-z osobistego przywiązania towarzyszył B o n a p a r t e m u bez żadnego politycznego widoku. Zabawi L a s C a s e s w Frankforcie dopóki nie wyzdrowieie, i zu;iełney wolności używać, będzie. Wielcy Xiążęta Badtński i Darmstadzki nie chcą zawierać prywatnych konkordatów zOyctm S. Miano-nadzieię, IJ wFcankforcie rozpoczną się układy między Kommissarzami związku Niemieckiego i Nuncyuszem Papiezkim; zdaie się atoli, iż dwór Rzymski iest dalekim od tego.

Zgromadzenie Posłów Seymu związku Nie» mieekiego zgodziło »ic jednomyślnie, ażeby w przedmiocie urządzenia woyska tegoż związku, za*4 tygodnie zdano sprawę. Podług wiadomości z Wiednia, słychać, i£ Xiążę L i c h t e n s t e i n wyiedzie wkrótce do M o n a c h i u m, w celu proszenia o rękę iedney z Xiężniczek Bawarskich dla Cesarzewicza Następcy tronu Austryackiego. Pewne pismo publiczne donosi, iż w kraiach Reńskich iwSzwaycaryi, kilku fabrykantów i rękodzielników północno-Amerykańskich zakładaią składy towarów, w zamiar/e przesyłania przedmiotów przemysłu Niemieckiego na statkach Amerykańskich do innych okolic świata. W We y da w T h u r y n g i i aresztowano teraz kupca Mangel. Był on głową bandy złodzieiów, których pepełnione od lat 24. pod iego wodzą kradzieże w osobney zapisywał księdze. N astępca tronu Bawarskiego podróżuie we W ł o B z e c h pod nazwiskiem Hrabiego S p e s· arc.

51 e T piśmie przeciw Parju K o t z e b u e, który go za waryiata poczytuie. W B i r m i n g t o n źyie tera« ostatni potomtk S z a k e p i r a ; i » to 7letnia panienka, nazwiskiem Betty Hifłe. Matka iey iest tak uboga, iż ią gmina żywić musi, a oyciec z biedy do woyska poszedł. ZSzwaycuryi dnia 2S-Stycznia.

N, Cesarz Austryacki raczył L a n u a m - ma na Maggi odbarzyć złotą tabakierą zdyamentową cyfrą swoią, a Radzcę stanu Sacchi pierścifcirtem dyamentowyra z takąż cyfrą, chcąc przez te okazać ukontentowanie swoie z utrzymywania dobrych porozumień mię < lzy rządtm Szwaycarskim a Lombar<<izkim.

Ppwodem przedsięwziętych chwalebnych środków były dawnieysze zażalenia rządu I.oinbnrd/.kiego w Med yolanie z okazyi drukarza Landi wMendris, który, między irmtmi, przedrukował był podrobioną protestacyą Jey Lc-sarztwicowskiey Mer, Arcy-Xięźney Maryi Ludwiki. Bząd stanu Teesyńekitgo kazał natychmiast zamknąć iego drukarnią, spraw-.ę wywołać z kantonu, przedrukowane exemplarze zabrać, umieścić sprzeczne oświadczenie w gazecie w L a u i s i zawiadomić rząd Medyolański o postanowione y woli swoiev, iź niczego niedozwoli, coby sąsiedzkiemu rządowi stać się mogło nieprzyiemnem. Ludność Xiestw» N nigzattlskicgo wyne-si 50 810 głów, z których 4 500 na miasto NfcBchatel przypada. Ogół dorłiodu koronnego wyrosi w zwyczaynyrh lataih iakie 150,000 liwrów, z kterych większa połowa idzie na admi. istracyą i ulepszerie kraiu. Z Poryta dnia $0. Stycznia.

Wtey chwili stat ął tu Xiąźę Wellington.

Zapewniaią, iż sobie ma poruczone waż e »kłady ze etrony morarstw sprzymierzonych.

Cesarsko-KoM)' iski Generał, Hrabia W 0roń c e e, przybył III ziowu e M a u b e u g e . Mmniemaią, iź przybycie iego zostaie w związku z przybyutra Xiążęcia Wellingtona. Z Londynu dnia 27. Stycznia.

Dziś o godzinie -jciey z południa (gazeta Berlińska Vo fs a umieściła zapewne pwez pomyłkę, że o godzinie 'w pól do trzeciey ranney) zagaionem zostało tegorocznie posiedzenie Parlamentu przez Kommiseyą w imieniu Hege . ta, następuiącą mową, »turą, Lord Kanclerz odczytał.

"Lordowie i Mci Panowie! Odebraliśmy rozkaz od Jego KrólewicoWłkiey Mci Xiąźęi ia Regenta, ażebyśmy W Panom donieśli, iź z wielkim dla siebie żalem poczytuie sobie za obowiązek, zawiadomić ich o ciągłey ulitowania goduey chorobie Jego Królewskiey M c i. - Przekonanym iest Xiaze Regent, iź sczerze dzielicie z N im smutek, którym iest dotknięty z powodu niesczęśliwego i za wczesnego zgonu iego ukochanego i itdynego dziecka, Xiqiniczki Karoliny. Przy tym dotkliwym wyroku Opatrzności orzewniło się serce Xiąźęua Regenta nayserdecznieyszł-mi dowodami wszystkich klasa poddanych Jtgo Królewskiey Mci, i£ czuią wedle słuszności poniesionąstratęi dzielą Jego zgryzotę oycowską. Wśród tych osobistych cierpień nie spuścił Xiąźę Regenl z uwagi awoiey wpływu, iaki smutne to wydarzenie na interes i przyszłe widoki Królestwa mieć musi. - M a m y rozkaz zawiadomić WPanow, iż Xiąźę Regent wciąż naymocr.ieysze od obcych mocarstw odbierał zapewnienia o ich przyiazney życzliwości dla tego kraiu i «hęci utrzymania powszechnego miru. - Jego Krolewicouska Meść ma ukontentowanie, zapewnić WP au ów , iź stateczne itgo zaufanie we względzie pewnych wielkich źrodłł pomocnych 1 aszey pomyślności uarodowey, bynaymniey zawiedzionym nie było. Przf szłorocznie ulepszenie we wszystkich gałęziach naazego domowego przemy* telności, wielkim są dowodem, iż trudności, z któremi kray miał do walczenia, eczególniey z przemijających tylko przyczyn wypływały. Tak ważna odmiana musiała nieodzownie odiąć źle myślącym główne sprężyny, których używali do pudżegai ia ducha niechęci, będącego na nits.zęście podnietą czynów buntowniczych i zdradzieckich. Jego Królewn owska Mość tuszy sobie, iż obecny stan poU.iu i spokoyności w kraiu, wytrwałą czuynością urzędników, sczerością oraz i dobrym dachem narodi utrzymany zogt · ie wbrew wszelkim Zokroiciu, któremi 'b) go zawichrz\ć usiłowano.

Jl,a Pan owi mższey Izby! X: >żę R«geftt rozkazał, az- by WPanom przełożono efaty na rok bieżący. Jego Króli Mep« ska :\!oić porucza stan pu!)licztiych dochodów i wydatków ciąg?ey ich uwadz«-.; u,/uwa oraz wielką przyjemność z mwżiości duui. sienią itn, iż od czadu ostatniego WPaBÓW zgromadzenia w Parlamencie, przychody publiczne znajdowały się ciągle w »tanie postępnego polepszenia w nayw-żnieyszych gałęziach swoich. Mylordouiie i Mci Panowie! Mamy od Xiążęcia Regenta rozkaz, donieść WP ano m o zawartych przezeń z dworami Hiszpańskim i Portugalskim umowach, tyczących się ważnego przedmiotu zniesienia handlu niewolnikami. Jego Królewicowska Mość rozkazał, aż< by im niezwłocznie udzielonym był odpis urnowy z dworem Hiszpańskim zawartey; podobnyż odpis traktatu Z Portugalią każe WP ano m po wymianie zatwierdzeń onegoź przełożyć. Przy tych układach starał się Jego Królewicowska Mość, IIa ile okoliczności po temu były, nadać dzielDość zaleceniom, w połączonych adressach obydwóch Izb zawartym. Jego Królewicoweka Mość pokłada nayzupełaieysze zaufanie yr gotowości WPauóir do przyjęcia taŁichśrodków, jakie się pótrzebneml o b i ą dla ia ". pełnionych przyiętych przezeń w tym celu Zobowiązań.

Xiążę Regent rozkazał nam, a£ebyśmy zwrócili scztgokią baczność WPanów na brak mieysc do wyrządzania publiczney czci Bogu w porównaniu z pomnożoną i pomnaiaiącą się ciągle ludnością kraiu. J e g o Królewicowska Mość zaleca ten ważny przedmiot równoczeeney ich rozwadze, niepowątpiewaiąc bynaymniey, iż W Panowie przeięci iesttście eprawieliliwem uczuciem tylu b ł 0gosławieństw, które Buska Opatrzność na kray zlać raczyła, i przekonanym będąc, iż religiyne i moralne zwyczaie ludu, oaypewnieyszą i naywarowuieyszą są publiczney pomyślności zasadą. " Gdy Dcputacya Izby niższey oddjliła nie po odczytaniu powyższey mowy Xiecia łt egenia, ..debrai.o przysięgę od kilkunowjch członków i wydano odezwy względem niektórych mieysc wakuiAcyih. I..I, zglęiltm nacztli ika oppozyryi niernasz iescze pewności. N iektórzy przez. .aczaią. Lorda Je rz eg o G a v e n di c h, i.mi Lorda M o r p e t h, is.ni nareszcie Lorda M i l t o n .

Pan T i e r n e y przy euoicli znakomitych talentach byłby r.ayzdati.ieyszym. lecz iest za sury, a Pan Br o u gh am, mówi Kl{2ye2, nie chce nikogo słuchać. W ogólności,_ mówi on - zasiaiipią bardzo mierpe głowy na ławach opozycyinych. Duia 24. odb>ła się w Brighton rada gabinetowa, kiórcy także Xiąźę K l a r e n c y i i Xiążę Wellington byli przyiom-nymi. PanJpliffe powrócił niedawno z Jerozolimy. Przywiózł z sobą pianiQ, które m» przy odieździe wrę<z>ł Oyciec Gwardyan grobu S., a które zawitra obraz prześladowań, i ucisków, na j-ikie kościół Lhrześciańeki tamże iest wystpwiony. Dnia 30. Stycznia.

Wczoray popłynął znowu z P o w t c Lord Duncan, wśród wystizałow działowych, do FrancyiPodług gazet naszjeh N. X.ężna Parmen» ka, b y ł a m a ł ż o u k a B o n a p a r t e g o, s p odiewana Ust fuv.ye-.Uyo lata w Anglii. Traktat między KroUm łłrytaaekim a Krolem Katolickim, w celu powśuąJ\neiua poddany.h swoich od prowadzenia handlu niewoinUami. Podpisany w Mad rycie dnia *3- Wrzenia \hfJTraktat jen, umowiooy mięuzy Posłem, Angielskim, Si, Ii e n r y W e I le s U y, a K role wsk o-Hiszpańskim Ministrem Sianu sp rew zagrankzJ\h, Dou l<,sef Gurcia de Leon y Pizarro, «nada się z 14 artykułów rKUtę"uiącey «rot ey os. owy: J«$o .»>«. l e w s ka k a t o l u k , M o J\ Ć u b o w i e z u i * . , « Z n . e s c ,. · , ;t.""i wc Wseyst-kich posuha. .del niewolnik-»»» w dłach HisJ\panekich od, diua 30. Maja igSO. _Kroi imć Bry:ań-k» obowis/.uit sie., kaz a ć w d n i u -« o -. b a t - g o « b ' S »> b z y ć s u m - rne 4..0.0..0 fu B WJ\TlingOW 'y,rr osobom, Jc.óre Kro! J«C K tduki do od, brania o-.eyźe upowaź.-u. Suuiraa ta nwazać Się ma za całkowi te '«. y jagro«z* . je wszelkich strat, kto. re poddani Króla Jmc. Katolickiego, ttudota/ cy się tym b-iiidlem nonksli w okrętach przed wymiaoą zatwierdzeń niniejszego traktatu zabranych, ri rn-ii-y za wynagrodzenie strót, naturalnym K - « o » e J\ handlu skutkiem będących. : III» okręt w, użjwanydi dotąd dÓ handlu njewelmkajni, wyznaczonym ket pewny U min. Obie strony zebowięzoią się, udzielić swym okrętom woieemyra hsirukcye, względem I,Mti'r'« II ij IIa P™yszłośĆ takich kr t , kt b J\. V ' J\. n a " l e b i f e P o d t O ę OW, ar. y sa y yizeńie pr..wad/.t-.ja han.ilu niewolnikami. Jedna z g-zet tut yszychg*ze* rzjtaza,.

ii traktat to« pr/ym.ii wiekopomną sławę ludrkości rządu ]I gi, btiego, który t;.K znakomitą, poświęca summę dl» zuitsifebia nayKomotoit yszego rztuuusła.

aS

W C a t h a m uzbrajała, dwie fregaty* 1 4/ eleopy do niezwłoczoey służby moeskiey. P r z y b y ł y t u Xią, źę H e s s e n - H p m b u r g przedstawionym był Xiąźędu Regentowi prztz Posła Austryackugo. Wieść w gazę uch Pjryekich o przybyciu do Paryża X;-.źney Weliingtonowey, płonna. Jey Świetność znayduie się wciąż moci.o ełaba. Gdy it y oznajmiono ostanie niespodziane przybycie ipy dostoynego małżonka, zerwawszy się na uściskanie; nayprzyi. mniejszego gościa, pośliznęła się i nogę z a c z ni e wywichnęła. Pomnik II Pana F o x a w opactwie West« niiueterski-in , juz prawie ukończony. Skiaoa się z dwóih figur niewieścich, opłakujących / .gJ\słtg" urzędnika i z niewolnika czarnego ua (.odstawie, podnoszącego, wzrok wdzięczności na Pana F o x a za dzielne popieranie zniesienia handlu niewolnikami. Podług wiadomości z Wschodnich In d y r, zanosiło się tam na nowe zapałki woienne t a to wcelu rozszerzenia ies-ze tanecznych granic i władztwa nasztgo, na które ościenne państwa zbyt zagJ\iewanem pozieraią 0kiera. Wszystkie woyaka miały ro/kaz bydź gotowemi do pochodu na dzień 30. Września. 1 Rząd Niderlandzki dał rozkaz, ażeby roboty około twierdz pograr icznyih wkróuzym. nad oznaczony czasie ukończone były. Rozprawy, które zaszły jjo zag'leniu Parlamentu nad «ową Xią*ęcia Rtgenta, były nader krótkie. Ponieważ w mowie Xey niebyło nic takiego, coby można. zaczepić i potępić, mało więc oj.uozycya miała do mówienia, i tak adressa dziękczynne jednomyślnie zostały przyiętemi. J4J wczorajsze zapytanie Pana Greń« 11 w niżezey I/.bie, kiedy bank zacznie znowu czynić'wypłaty w gotowiźnit, odnowi, dzieł Kanclerz Izby skarbowey, iż to rraMap- w czasie prztz Parlament postanowią, )rn. Byui pod rozwagę kwestyą, czyli określenie w tey mierze miałoby iescze dłużey petrwać. Wszakże środki fmansoive mocarstw cudzoziemskich miały ten skutek, iż obcy kurs iest teraz przeciw nam, dla ezego cena złota poszła w gore. Dopóki okoliczności te trA aią, byłoby oczewiście niepolitycznym krokiem, znosić określenie, i nastręczyłoby to iedynie porę do wywiezienia złota banku naszego. Z resztą, według dotychczasowego postanowienia, powinien bank w miesiącu Lipcu r» b. zacząć znowu ewoie wypłaty gotowizną. Wiadomo, iż dotychczas zawieszonym był akt Habeas Corpus. Na żądanie samego rządu wniesiono w terazuieyszym stanie zpokoyności o uchylenie tego zawieszenia» B il w tey mierze już przeszedł i otrzyma jutro zatwierdzenie Królewskie. Z Stokholmu dnia 27. Stycznia.

Pomiędzy propozycyami królewskie mi Seymowi przełożonemI, zuaydui« się i ta, ażeby zgasłemu Następcy tronu Szwedzkiego, Karolowi Augustowi, byłemu Xiążęciu Holstein - Augu6tenburgekitmu, wyst.iwić pomnik w tein s-»mem mieyscu, gdzie w roku 1809 spadłszy z konia, życia dokonał. W roku przeszłym umarło tu 8556 ludzi, urodziło się 8456 dzieci, między ktor«tni a66 nieprawtgo łoża, st3ntło N I D I * ślubnych 480, a rozwodów 488. W Gothenburgu umarło 493, urod?ik> się 53 t, a pożeniło 147 par. W calem państwie był stosunek dzieci prawego do dzieci nieprawego loża w latach od 1775 aż do 1 795, iak 27 do 1., w latach zaś 1805 do 18' 5 ,aK '4 do '.

Dostrzeżono niestety, iż z dzieci nieprawego łoża wymiera znowu przez rok w eałem państwie prawie połowa, a w S i o k h o l m i e przeszło połowa. Z Wasyngtonu dnia 4. Stycznia.

Prezydent na wezwanie Kongustu, ażeby

T:

zdał sprawę r przygotowań obronnych w Stanach Zjednoczonych, uczynił poselstwo do Aongressu z przyłąrzeniem doń wywodnego raportu Sekretarza wydziału wojennego, Pana C a ł h o u n, w którym między ionemi przytoczono» iż obwarowanie granic morskich w przypadku napadu wym iga naymniey trzy razy większey potęgi od tenźnieyszey, i że wszystkie dotychczasowe wały i waiownie w razie przyszłey woyny wcale nie są dostateeznetm i dla tego trzeba koniecznie daleko dzielnieysze przedsięwziąść środki. Rozmaite wiadomości.

Zwracano raz uwagę Fryderyka W, K rola Pruskiego, na otwartość zdania pisarzy o rozmaitych iego urządzeniach. Odpowiedział na fo Wielki Monarcha: Dopóki skarb móy będzie dobrze zarządzanym, a woysko dobrze ćwiczone/n, dopóty wolno każdemu pisać przeciw moiey administracyt i kar urn ci woyskowey. Gdybym iednego lub drugiego zaniedbał, mógłbym wtC' dy bydź tak słabym, iżbym pisarzom milczeć kazał. Rząd, który zabrania obywatelom l.ieać o przedmiotach administracyi kraiowty 1 iey wadach, dowodzi oczywiście, iż chce umyślnie bydź ślepym. Gazeta Moguneka zawiera urywek o wolności druku, w którym autor radząc Niemcom naśladować w tey mierze Danią, przytacza na poparcie iw> go twierdzenia przysłowie Angielskie o wolności druku: że każdy Rząd nie iest godzien swego istjiienia, skoro wystrzałów papierowych wytrzYmać . .

nzemoze. Pan K otzebue czyni w Literackim Tygodniku svv< im (w W ey m a r z e wychodzącym) poniższe uwagi nad wolnością druku, i nadużyciem oneyże: "Zawsze to iest i będzie równie mocnym, iak niezbitym zarzutem przeciwko kvnieczney potrzebie chwalehney z resztą wolności druku, że w Państwach Rzymsltiem i Gr*» nia wolno wynurzano, prawa i urządzenia do potrzeb i ducha ludu stosowano. Rzymianie i Grecy używali (przynaymniey w pewnych czasach) ttgo wszystkiego, r.zego tylko osoby w kraiu naszym konstytucyi łaknące zapragnąć mogą; używali zaś tego wszystkiego bez gazet, a zatem druk nie iest dla dobrey konstytucyi koniecznie potrzebnym." "Dobrze (powie kte); ależ zdanie publiczne mogło się przecież wynurzać." - AIboi nie można i teraz wynurzać? Nie słysatmyż dosyć często, fe, to do Króla Pru

Lo mniemane potrzeby ludu przyzwoitym spo.obem wyraż.ią? PrześUdowanoi »to bewv, u r " ć i me iest żadną »amowolnością robione Lecz wtedy, kiedy Redaktor gaztty swoie tylko zdanie w mieysce zdania publicznego kłaśdi usiłuie, ma przecież Rząd prawo zapytania się: Kto ci to zlecił? C%em dowiedziesz, że zdunie twoie iest zdaniem fublicznem? Czem okażesz, ze Jud właśnie tak myśli, ink tuzin pisarzy tego? Czem znisczysz podeyrzenie, ze dla tego tylko tak sie napuszasz, ab)ś w oczy uderzał, abyś także cóś znaczył, abyś gazetę twoie zyskowną ttczynił? i t. d." "GA ztty możnaby porównać z grzybami VI ogol"ości, które równie prędko rosną, iak i pożywanemi bywaią. Ależ są także 1 jaUowite grzyby; wielu ludzi nie umie ich od zdrowych rozróżniać, a s'ąd wyniknęło iuż wiele niesczęścia. Możnaź więc mieć za złe Rządowi, gdyby rozkazał, żeby ten, kto grzyby zbiera i sprzfdait, przed wyniesieniem ich na targowisko, dał znawcy do ogląa n lll I . a a, a abv t t e e n n l . l a . I1 ow t ite od zdrowvch od b bV lilOWI e oa z arowy v u uS ł ? Prawda, ż e ogląd iący *nawc% by<lipowinien, l ze nieszkodliwych odrzucać dl * tego niema ptawa, iz mu nie smakuią." "Z resztą, założylibyśmy »ię, że gdyby prassa drukarska iescze za czasów P e ry ki e - sa wynalezioną była, lIra l'erykles cenzurę, byłby wprowadził; albowiem i on byłby uczynił to smutne doświadczenie, ie pisarze, nawet i ci, którzy się filozofami bydź mienią, dla wolności druku nie są pełnoletni, i ie zuchwałości druku żadną miarą zaradzić nie można. Wiele iuż rozprawiano e pełnoletności ludów; lecz iakże można temu dadi wiarę, kiedy lepsza, a przynaysow uaszych.

Opinia iest w . i d . moralnym, tent, czem iest ruch - św.ecte f.zycznym. Moin ię wzbi \vy!:ey nad prawo, ale n,e nad opInIą; ta, leżelI Iest w ogóle zepsuta, prujrsposabia zgubę narodu. Ten to kisiel moralny, wzburzył za n tszych czasów we F r a n c y« wszystkie namiętności; był on dzielnieyszym niż woysko, skutecznieyszym niż katownie. Opinia nareszcie wraca się tam stopniami do moralności. Rząd mądry powoduie nią, a razem idzie za nią, i kray ten może teraz spodziewać się sczęścia, którego rękojmią iest poko y. Mówią powszechnie: Że opinia mietlł sie Z czasem i mieyscem. Nie trzeba ztąd wnosić, iakoby to, co iest dobrem z siebie , mogło kiedy przemienić się w złe. Regulus i Assas, umieraią za swą oyozyznęj Alexander W. ochrania Teby bronione cieniem E p a m i n o n d a s a; M o l e i 1 'Hopital karcą rozhukane wkoło siebie namiętności: oto są czyny, którym się dzi

. . ,wić III e przestań * w s z Y t e narody. Homera, Racina, Rafała, lecz świat cały zgadza się iednomyślnie na czyn zły lub d o bry. W moralności przewaga opinii kończy się tam, gdzie się zaczyna władza sumienia. Karol V. nakazuie dworzaninowi, ażeby pezwolił domu swemu Konetablowi de B o u r b o n , zbuntowanemu przeciw F r a ncy i. Odważny Hiszpan odpowiada Panu swemu: Usłucham twego rozkazu, ale po ustąpieniu Konetabla, spalg bl6y dom, skalany obecnością zdraycy. Oio człowiek uczciwy, który śmiałą opinią swoię wynurza. W umieiętuościach, w naukach nadobnych, i pięknych sztukach, częstokroć zdarza się przeciwnie. Człowiek z jtniuszem opiera się nieraz wbrew opinii powszechnej. Tak sam ie.den Boileau cii szy Ra ein a Strapionego upadkiem At a lii; Moliere poprawia swóy wiek; a G a l i l e u s z skazany Od inkwizycyi na więzienie i odwołanie tego, co ogłosił: iż -ii mia obraca »ię w-koło słoń ca, mówi doptłniaiąc wyrok: wszelako sig ziemia obraca Tak to iest rzeczą prawqxi wą, iż jeniusz i cnota maią nad lud< m pospolitym przewagę; ta zaś prędzey lub późniey stanowi opinią powszechną.

OB WIES C ZENIE.

Ogiód do massy kpnkursowey J < G, Treppmachera należący, na Grobli za spitbierzem pod liczbą sg i 30 sytuowany, oraz obydwa pomieszkania w kamienicy Treppmache-ow pod liczba 16« przy ulicy Buteiskiey poiożoney znayduiące sit, dotychn zas przez nożownika Dtrnmri i krawca Klj3iriw posiadane, odWiel kiey Nocy 18*8 do Wielkiej Nocy. 1819 roku pluslicitando wypusczone byciź maią. Wzywamy przetb ochotę naięcia utaiących, aby sięwmiescu posiedzeń Sanu nasz» go przed Deputowanym w n y mierzę Ktnsyl.aizem W.

JBobiowshm na terminie do wypusczenia ogrodu w dniu ai. Lutym 18'S. a do wypusczenia p omiesJ\.kań wyEy latczonych w tlmu 4. Jln

I! 8tego z rana o godzinie 9 wyznaczonym stawili, i licha swe do protokufu podali. Warunki nay mu każdemu na żądanie Registrator Sądu naszego Uz. Frost do informacji przedłoży, a więcey dający za opłatą pluslitłti w gotowiznie w kurancie Pruskim do depozytu Sądowego przyuerztnia nitzawodnie spodzie? wać się może. P o z u a ń dnia 18. Grudnia 1517.

Knlewsko-PrusH Sąd Ziemisńskf.

( Ł. S. > V. Kryger.

"OBWIEŚ CZEN.JE, Pemieszkanie W kamienicy do massy upadłości J. G. Trepprnuriieiow nah żącey, pi zy ulicy nożowey pod liczbą 143. sytuowaney, znayduiące się, a detycfoczae przez puszkarza. Wolffram posiadane, od Wielkie-,n< c/ r. b.

aż do D i.-K .. ynocy roku 1818 pluslicitando wypuscżrjn bydź ma. WzyWaiiij j. fx to ochotę naiecia maiąc\eh', aby się w luteyscu pesieri Aeń Sądu risszr-gp prz/ 1 Depucowanym w u y mierz* W. Bobrowsl.nn Kons;ha;zt iti Sądu ZieiiMańsklego na uiuit- W dul uJ. Marca r. b. zrani o gouzini<- ej. wyznaczonym . stawili, i licyta swe do pr tokoiu fiodali. Warunki tiaymu każdemu na żądani« przed terminem RYgutrator Sądu .naszego Dr. Frost do ntjprmacyi przedłoży. Wiecey dający za opłatą pluslicui w gotowiznie- w kurancie Pruskim do depozytu Sądu naseego f.izyderzenia niezawodnie spodziewać sięiinoże. Poznań dnia 19. S'.ycznia rAihKrólewsko- Pruski Sąd Ziemiański» (L. S.) v. Kryger.

.a l-l. . . . . . . . .tim . * - - - - · II'WI m, m*-*m - ,........'m OBWIESCZENIE.

Podate się do każdego wiadomości, iż Dominrum Marszcw w Powiecie Odalanowskira położone na swoim gruqr.ie nowy wiatrak założyć przedsięwzięło. - Jeżeliby kto przeciw temu miał coś prawnego do zarzucenia, winien iest stosownie do Edyktu Najwyższego z dnia 28. Października roku lfcio. 6. i 7. W ciągu tygodni 8. rachuiąc od daty niniejszego obwiesczenia, zarzut ten podać, albowiem poupłynieniu niniejszego terminu na żadne zarzuty zważano nie będzieO s t r o w o dnia 6 . Lutego 18 I 8.

JUoneyliarz Ziemiański Powiatu Odalano wakiego.

Dodatek,