D A T

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.05.02 Nr35

DO

Gazety Wielkiego Xiestwa Poznańskiego*

N ro 35.

WezwaniedodobroczYnności.

VV nocy Z 10. na »i. m. b. straszliwy ogłoś: Gore, przebudził mieszkańców wpier* "'ospach. Stodoły przed bram'" Rawicką, stały iuź w płomieniu, gdy pierwsza po« '" o c nadbiegła. ,. O"'ień szerzył się natarczywie na miasto od wiatfu podżegany; wszelki ratunek stał się bezskutecznym, a w przet"'gu niespełna godziny cała ulica Rawicką wiąz z budynkami mieszkalnemi i stodołami za br,ma_, w pustynię się zamieniła. Czterdzieści ośm familii utraciło ewe mieszkania i dobytki, wszystkie niemal pozostały bez odzieży, a naywicksza część ledwo życie z łona puźeraią"'cego żywiołu uniosła.Przybyli wprawdzie w pomoc mieszkance tuttyszego l'owiatu z hoynemi dary, lecz liczba niesczgśliwych zbyt iest wielka, iźbyśmy"'iie mieli się udać do serclitościwych odlegleyszych naszych spółbl.źnich, spółziomków, spółoby wateli, których Opatrzność obdarzyła sposobami, przynieść niesczęśhwym ochłodę. Dar, by nayronieyszy, znay"'vieksza; przyięty będzie wdzięcznością.

Z nadeszłych ofiar i sumiennego ich podziału między biednych pogorzelców» Zdana będzie w swoim czasie sprawa w pismach publicznych.

S arnowo dnia 13. Kwietnia 18» 8

Burmistrz.

Expedycya tuteysza Gazet w kantorze drukarni przy .kościele S. Marcina ofiałute posługę przyjmowania darów dla nieeczęśliwych Sarnowianów, i odsyłania ich w przeznaczone mleysce. Dla Pogorzelców Sarnowskich* 5>Od W. Treskow zOwińsk lotaŁ 6) od P. u.

tamże -» tal. 16 dgr. 7) od F. 8 dgr. 8) od J. 8 dgr. 9) od S. 8 dgr. lCQ) od R. 8. dgr.

. \ej S 6urga dnia 27. Marca.

Donieslismy w przeszłym roku, pisze Ru»llnwalid, ze na uwiecznienie pamiątki dnia · częśliwego, kiedy N. Królewna K a roli na ruaka, dziś Wielka Xieina Al t xandra ftodorowna, przybyła doPeiereburga,

założono Kościół Wniebowzięcia Panny M ary i. Fundament?, tey piękney choć nie wielliey budowy ostawione rusztowaniem, zdawały się bydf iescze ledwie wykopane, kiedy po upłynieniu dwóch miesięcy czasu od załoienia, zebrano rusztowanie i ukazał; sie, śwaoj Rządzący Senat prztz HKaB okólny, pod dnit:q 5, b. m. na zapytioieAz różnych sądowiiict*; czy po zniesieniu k.uy wyrywatkja nozdrzy winowaycom, mala im b)di dawane piętna na twarzy? odpowiedział: "iż piętna ra twarzy zbrodniomdawane bydi maią podług dawnego ustanowienia." Dnia 22. b. m. w sali publicznych posiedzeń Instytutu pedagogicznego, pod prezydencyąJO.XieciaGa li c y ul, Ministra sprały duchownych i kraiowego oświecenia, odprawiła sie uroczysta insiallacw Professorów ięzyków Arabskiego i Perskiego. Posiedzenie zagaił mową w ięzyku RApssAiekim JW. UwaTO w, Prezydent Cesarekiey akademii nauk, i Kurator edukacyinego Wydziału Peu«burskiego ł poczem P. Ra u pa e h , Professor Historyi i Littratury Niemitckiey, czytał rozprawęAw ięzyku Niemieckim; po nim P P. Domange i Charmoi, nowo-iustallewaoi Professorowie, mieli mowy w lęzyku Francuskim. Positdzenie odprawilpsię w obecności licznego zgromadzenia znakomitych osób Państwa i ciała dyplomatycznego, Dnia 8- Kuittnitb N. Cesarz odbęiAie podróż z Warszawy wnastępuiącym porządku: Dnia 30. Kwietnia opuści War s z a w ę, dt.ia l. Maja odprawi nochgwLublinie, dnia 2. wZamościu, 3, wŁ;Hcku, dnia 4. wbtarymKonetanty rrOJIYie, gdzie się znaydować będzie obóz 7go korpusu, dr.ia 5. i 6. przegląd w<»yaŁa, dnia 7. w K a m i e ń c u - P o d o l s k i m, dnia g. w Cholźnie i t. d., tak, iż N. Pau stanie dnia l 3. Czewca w Moskwie, Hrabia K e n n i gs en powita N, Cesarza w S t a r y m - K o n e t a n ty n o w i e, i zlamtąd uda BI..I, prosto do T e r e s p o l a i czekać tam będzie na przybycie Monarchy" kt<>1Y tym czasem obiedzie część B e s e a r a b i i. d i e drugie woysko, prócz odwód >w i niektórych, oddziałów w Krymj e stoiących, ściąguiesięA do tych dwóch obozów.

Z Wiednia dnia ig. Kwietnia, We środę dnia 8- Kwietnia w połudoiej odprawiał Nuneyusz Apostolski prr\<C. K, dworI.e Anstryackim, Hrabia L e a r d i, publiczny swóy wi.izd do 61oHcy-:uteyszey. C. K. Wielki Marszałek nadworny, Hrabia W ileż ek, wyjechał przeciw niemu do ogrodowego pałacu Xiecia b' z warce nb erga nad gościńcem gonitwy (Rennweg) połoionegt», w aseystencyi znakomttey liczby galowych ekwipażów dworskich, według dawnego zwyczaiu, a przeiechawszy z nim przez kilkanaście głównych ulic miasta wprowadził go do Nuncjatury Papiezkiey. Nazajutrz o godzinie l szey z południa, udał się C, K. Szarribt lan i Kom« mieearz audyencyiny Hrabia C ze r n in, w uroczysttra poczęcie do N uneyusz. Apostoł» eiitgo, i odprowadził go na publiczne wstępne posłuchanie u N. Pana, do dworu, gdzie przez C. K, Wielkich Ochmitrzów powitanym i przedstawionym, po posłuchariu zaś znowu na inieysce powitania odprowadzonym został. Potem przyjmowała go N. CpS3]TZOW3 J eymość, tuiiziei Jego Cesarzowh owska Mość Arcy-Xiążę Następca tronu, według zwyczaynych obrządków; posłacharie zaś u Ich Cesarzowicowskich i KrólcwKowskich Mości, odprawiało się we dworze w Piątek dnia 10, zrana.

Dnia 13. m. b. wyjechał ztąd Arcyxiaie, Ra y ner, Wice-Krój Królestwa Lombjrdzko- W enecyańskiego. Jego Cesarzewicowska Mość żabawi kilka dni w Monachium} mówią o zaślubieniu Arcyxiccia zXiezniczka Bawarską. Z Monachium uda się Jego Cesarzewicawska Mość przez I n e p r u k» B ot ze n, W er on a do M o nz a, gdzie Jałt» przepędzi. Powiadaią, iż na utrzymywanidworu swoiegu ma sobie wyznaczoną

Z Bran den b urgskiegn d. 22. Kwietnia, Temi il-.imni wysiadło na ląd pr?y wsi C'* p u t b, niedaleko P o c z d a m u, kilku obcy«A kopania tam sobie trochę korzeni do iadła, które na Stuku gotowali. Wkrótce po etole «ł a osada śmiercią etę pasowała. Dwóch sputników już umarło; ieden z nich zostawia, lak powiadaią, żonę z dwoyg U m dzieci i &0btniego oyca; drugi zonę Z j rai dziećmi. Czyli inne osoby" co iidły szaleniowe korzenie ocaleią, nie może iescze sztuka lekarska za to zaręczyć. Od JI!en>7 dnia 20. Kwietnia.

Sławny akustyk, Pao Kaufmann, oyciec, Umarł dnia i i. m. b. w F rań K lor cie paraliżem tknięty. Pan N a g e l, nauczyciel przy Gymnasium W C l e v e, wywołał w gazecie Turingskiey z powodu artykułu w dzienniku der Freymii. thięe uuiitsczonego, autora onegoż na rękę. Także w Wrocławiu wyłączono z publicznych czytelni literacki. tygodnik Pana K 0tzebue. , . Poseł Bawarski w Rzymie, Pan Haffe li o, kazał w piernat b. publicznych umieścić zaprzeczenie wieści, bkoby dawniey należał Ho sekty Iłiuminatów. Ze Szieaycaryi dnia ij. Kwietnia.

Dnia 24. Marca ruszyły poziome eczątki Generała Kościuszki zSolury do Polski- Towarzyszy im Xiążę J abło n ow B K i i Pan Z e l t e r z S o l u r y, poufny przyiaciel zgasłego. Ceearz Russyiski przeznaczył: Kraków na schowanie zwłok i proponował rządowi Polskiemu wystawienie pomnika cieniemi BohatyM. Z Paryba dnia iS- Kwietnia.

Wczoray podała Deputacya Izby Par w Królowi przyięte w 77 przeciw Ikrtece pra· woocłacłi; odczytano także raport Komit e tu w z g t ę ( I e m P r ; . wab n k o w . g o . ( N . dany w roku itjoj bankowi przywił...y potwler dzony icst do dnia 2i(g« Wrześiuj i843N a y iisze bib ty bankowe wynosić będą AOO Franków. Kapitał oznaczony iest na 70millionów w 70,000 atcyach, laida pe xp06 Franków, ao.oooakcyi, będących nad tę£ liczbę, zoitaną spalone.) N a posiedzeniach Izby Deputowanych ai do dnia 17. nie zaszło tak dalece nic waine5°_ Król rozkazał uzupełniać zakłady pierwszych i drugich batalionów legii, których teraz iest 73, a urządzać zakłady trzecich. Między osobami, które podpisały składki na pomnik Henrykowi IV, ofiarował Xią,zę PlacencyA (niegdy Dyrektor i Konsul L e b r u n) 1,000 Franków.

bir Sidney Smith wyraża w nayriowszern zdaniu sprawy związkowi rycerskiemu, którego iest przewodnikiem, iż sarrie miasta haozeatyckie zdołałyby większą wystawić potęgę morską, niż Dty Algierski. (Nie pono,liłże się trochę Pan S m i t h w swoiey rachubie ?) Xiążę Berry nie bardzo kontem z prawa o zaciągu do woyska. Spotkawszy się' niedawno z Generałem M a i s o n, rzekł do niego r "Daliście nam W Panowie złe prawo; lecz prawo to - odpowiedział Generał - da F r a n c y i d u b re woysko. " Pac.i C c tal ani wyjeżdża z aktorem La Fant.

Z /ondynu dnia if. Kwietnia.

Lord L i v e r p o o l zawiadomił wcz*ray wyższą, a Lord C a s t ł t r e a g h niżezą izbę Parł memu o toczących się układach względem zaślubienia Jego KrolewicQWSkiey Mci Xiązęcia K l a ren cyi zXi-AżniczkąS a c h se nM e i i . l a g e n , naystarszą córką rządzącego Xiccia Sa ckse n- Mei n i nge n, i Jego I..I, role wKou.ekuy Mi-ści Xiążę_ia C a m b r i d g e z Xiężiitzką i l; ską, naymłodszą córką Landgrafa Fryderyka, a synowicą iiiektora Heski, gu. Słychać, iż dzis'uvszego wieczora uczyniony będzie wniosek w niższey Izbie o pewiększeme pensji dla Xiążąt w castępuiącym czayney peneyi r 6 o o o funt. ster!. drugie tyle corocznie, i na wyposażenie lyleż; dla Xiecia K u m b e r l a n d y i, prócz i&,ooo funt. itscze l a,ooo rocznie; dla Xiccia Ca m b r i dg e tyleż; dla Xiczniczki H o m b u r g i Xiczney G l o u c e s t e r do zwyc2ayney ptnsyi io,oo'o łunt., corocznie ieecze po 6,000, i stosowna, »urnmę, posagową,. Takie opatrzenia r.iezaślubionych członków domu Króiewekiego ntaia. również bydź podwyższone.

Z Warszawy.

Dalszy ciąg Rapportu o czynnościach dwuletnich Itza,du, czytanego na d-ugiem poaiedzeniu Seymu Królestwa Polskiego dnia 2g. Marca.

Wydział Sprawiedliwości.

Woyna i iey groźnym odgłosem prędzey, niżeli inne Wydziały Rządu, dotkniętim zostało sądownictwo. Justitium ogłoszone dnia 15. btycznia 1813 roku ódięło Trybunatom nayznakomitsją część ich działań. Z oddaleniem się Rządu, oddalił się Sąd naywyższy i Kornmissya exam aacyina, naleiąca do składu Rady Stanu; akra iedne wywiezionemi, drugie pomifszanemi zostały. Urzędników iednych trwoga, drugich niedostatek funduszu, i zatrudnienm od właściwych mieysc oderwały. - Gorhwość pozostałych Sędziów b z zwierzchności, bez punktu ziednoczenia, iedynle właściwym scbie duchem opierała się zupełnemu składu swoiego i porządku znisczeniu. - Rada Naywyższa, a następnie Rząd tymczasowy Króle stwa Polskiego, zastały ten łańcuch bliskim rozerwania; lecz nit brakowało ogniw do iego spoienia. - Troskliwość mężów do sriru Reądu tymczasowego pjwołanych, rzadka gorliwo;ć'Ministra W a w r z e c k i e g o, wsparta poświęceniem się osób z linii Sprawiedliwości w stolicy pozostałych \ zdołały wstrzymać <fel upadku chwieiący się porządek Sądownictwa, związać g o, spoić i przen eść btc naruszenia do epoki stałego rządu. - Ko.stytucya nadała inną postać sądownictwu i w rzeczy i w kształcie. Niepodległość sądów, ta iedyna rękoymia swobody, iedyna tarcza bezpieczeństwa osób, honoru, maiątków, w Konstytucyi Xięstwa Warszawskiego święcie zawarowana, w ncwey silniey ubezpieczona, i daley rozciągniętą zostalą. - Darem tytułu - te * TC drożne dla . es'zkan Q9 rrR>łe & <kuhfśEI są pod strażą sędziów, w cfcęści z własnego ich wyboru złożona". - Przeniesienie do Senatu Naywyiszego krajowego sądownictwa od Urzędników doczesnych, do składu tycłi, którzy z przepisów" Konstytucyi usumętemi bydź nie mogą, otoczyło mocnieyszym murem niepodległość sądu, a zatem woln -śc l bezpieczeństwo osobiste każdego. - Zmiana »ądu kassacyinego na sąd ostatecznie rozstrzygaiący osczędza szukaiacyni sprawiedliwości, zwłoki l kosztów za urbybienia nic z ich winy popełnione. - W. C K.Mosć artykułem 146 tegottytułu zamierzyłeś przysunąć sprawiedliwość do ludu pracowitego, aby pod ley tarczą spokoyniepożywał owoców pracy, i uzn3ł korzyści bezpieczeństwa osobistego i własności, oraz uczuł, że pod opatrzft', mU.: C. K. Mości rządem równa praw opieka, i iedna sprawiedliwość osłania wszystkich bez różnicy mieszkańców. - Już według nowego porządku sAd naywyższy w Senacie od dwóch lat w ciągiem i nieprzerwanem sprawowaniu obowiązków swoich uiscza nadzieie krain i zamiary sprawiedliwego Monarchy. Mianowanie stałego Prezesa, l osobnego Senatora do ciągłego zapisywania treści wyroków", nada mu pswnieyszy kierunek. - Jeżeli sądy dla nieprzygotowanycn wielu poprzednifczych urządzeń, sczególniey procedura, z którą wścisłyra sądownictwo lest związku, iznałeźney tak ważnemu przedmiotowi rozwagi, nie przybrały itscze nowego konstytucyjnego kształtu, szałunt-k sprawiedliwość: według praw i zwycźiynego biegu nieznaani przerwy, ani z włoki.-Mieysca sądowe są zapełnione albo dawnemi, albo nowenn urzędnikami; i gdy z iedney strony urządzone zgromadzenia polityczne w listach obieralnych osób, na świeżo odbytych Seymikach ułożonych, przesyłaią kandydatów, z drugiey strony ustanowienie Łorurrassyi examinacyinycb stawia rząd na tym sczęśliwym punkcie, z którego cnocie, która iedynie ufność iedna, i zdolności, bez którey sama cnota błądzi, połączony hołd oddać może - Po urządzenia zgromadzeń politycznych, faz tylko ieden krok do zrobienia zostate, a wkrótce uyrzy kray w gronie Sędzów, przez W.CIC. Mość mianowanych, urzędników wlanego wyb.-:-ru; a gdy ducha Konstytucyi, statutów ią rozwiiaiących, postanowień wyszłych rozważać będzie, uzna w nxh dążenie tey wspaniałey i dóbr aynney W.C. K Mości troskliwości, aby w wyborze tych. których mianowanie wnadaney ustawie sobie zostawiłeś, życzenia i ufność narodu zaspoko wości test liczba ułatwionych «porów. - Sądy Pokotu, to dobroczynne ustanowienie w obecney Konstytucyi zachowane, lozwiią się w nowym kształcę z poprawami, takich potrzebę okazało doświadczenie. - Co się tyczy terazn eysjych Sędziów PoKoiu, lubo wszystkim IUŹ czas urzędowania upłynął, a wybory nowych iestze nastąpić '" l e mogły, poświccsnie*się wielu osób tak chlubnemu powołaniu korzyści poiednania przedłuża. -w wydziałach pojednawczych tych sadów ugodzono spraw - w roku iSiB 3821, w roku l SI7 " , i 6, nie mała zaiste ł .czba zwróconych z drogi p,e m i zakłócenia -z tabel wyciągi okazuią, iak '" ł a liczba spraw, w pomiar wy tocznych, we wszy«kich sądach zalega. - W roku iS 16 odsądzono spraw 38,819., pozostało 1711. W roku 1817. Ods?dzono 35,4«9, pozostało 1,400., a mi "'uy te,n» po wickszey części są sprawy konkur-.owe, po lądzie Austryackrni i Pruskim pozostałe, znatury swoiey powolne, l do ukończenia naytrudnieys"'e. - Gdy zaponn.iee nie jnożna, iź jrządzona i woyną, i prze* wydane Justitium sądów przerwa zaległości z przeszłego czasu obecnym Saldom do ułatwienia przekazała, mala taliczba wbiegu pozostałych, w pomiar mnogości spraw wytoczonych, będzie niezapizeczoneui świadectwem P'uioici Magistratur, i czuynego przt-łoioney nad ttiemi zwierzchności dozoru. - Jeżeli pośpiech w ,r 3 C h cywilnych iest rękoymią spokoyności l b zpieczeń>twa niaiątków, prędka i czynna sprawiedliwość w sprawach uczynkowych i kryminałnych iest ni e tylko warownią bezpieczeństwa osobistego, SToźetn spokoynos;i kraiu, hamulcem od wystepków, prztstrogą o byczaiów, ale razem iest tarczą niewinności, a by ją złość lub nienawiść imięmem zbrodni nie spotwarzała - W tym wydziale 'prawiedhwości iest prawdziwa historya namiętnosci ludzkich, prawdziwa miara wzr?staiących wad, "'bości, występków i zbrodni, i ku nim skłon*j*sci lub wst.ętu narodowego. - W latach przeszłych większa zdarzała się ilość przestępstw, niżel /z<e-fl2 ; ?) ,Jhywbtta_atoli uwagę, ze wczasach woyny l zaburzeń łatwieysze iest popełniente występku T niżeli wysiedzenie; że w "'Pokcynieyszych chwilach przy większeywprawno"'c> urzędników, przy pewnieyszey i śpieszni -yszey Pr-wtedliwoici, przestępcy cjęściey oddiwaneau 1 y*aQ do sądów przez p krzywdzonych, ten słu",nV wnios-.k uczynić można, iż w roku 181Ó '?cey było spraw kryminalnych, lecz nie wiccey ustępstw, - Wszystkich spraw policyiynoprostych, i poli cyino poprawczych «ak "'pierwszych Initancyach wytoczonych, tako też przez. 'wszystkie powtarzanych; w roku 1816 było 16,501, z tych odsądzono 12,061, pozostało wb;egu 4,440 w roku 1817 było 36,335, odsądzono 19,506, pozostało wbiegu 6,029, między któremi nie jest znaczna liczba spraw o głównieysze występki i zbrodnie popełnionych, więźniów, w roku 1816 było 3,446, pozostało I,ev8t w roku zaś 1817 było 4,755, a pozostało tysko 929. - Więzienia w krato naszym tyle burzami skołatanym iescze nie otrzymały tego urządzenia, Jakiego ludzkość i dobro społeczeństwa wymaga, a troskliwość W. C. K. Mości widziećby »obie życzyła - Nie są dotąd opatrzbne w oddziały podług podziału występków t zbrodni. T en niedostatek wiedzie. 'za sobj. we «wględzie rodzaiu występków nieszłuszne wkarze porównanie, a we względzie moralnym widoczną szkodliwość - Towatzystwo t=go rodzaiu, "* krorem próżnowanie prowadzi do wzaietrtnego sobte poufania skłonności występków i użytych, ku ich ukryem i uchyleniu się od kary środków, stać się może niciako szkołą zbrodniarzy, z którey wyszedłszy, albo lepiey ukrywać się umieią, albo wracaią do więzień. - I tak, za popełnione zbrodnie powtórnie do więzień powróciło: * roku 1814 osób aj, w roku 181527, wf. i8i6 Ó 2 . - W celu przeszkodzenia tym wydarzeniom, należałoby zdaniem Kommissyi Sprawiedliwości pozakładać w więzieniach fabryki; użycie albowiem więini do robót publicznych nie m"'źe bydt do wszystkich bez wyjątku zastosowane. - Bez osłony wyznać należy, iź br<jk funduszu zamiar l tak konieczny, i potrzebę tak nagłą, za którą sprawiedliwość głos. podnosi, zawodzi i oddala. W. C.K. Mość dobrotliwie wysłuchać go raczysz, a zapewne w krótkim czasie przewinienie i zbrodnia iak się różni od siebie, tak róźn ćsię będzie sposobem zatrzymania występnych, póki zasłuioney, lecz róźney Kary nieodniosą -Żywność więźniów przez Radę naywyźszą tego kr ai u, i C o do więzień policyi prostey, z opłat kir przeznaczona była; ale fundusz ten okazał się nie dostatecznym Jest iuź przez wspólne zniesienie się Komniissyi Sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i Policyi, oraz skarbowey wniesiony projekt, który pizepisuie prawidła, iacy, i wiakini przypadku, i w lakim sposobie wieźne powinni wracać łożone na nich koszta, a w takim razie z funduszu kar u trzymanemi bydź powinni. Ustawą tą urządzone zo tały zaliczenia funduszu przez Hurmistizów i W óytów o.» przesyłanie więźniów na rachunek ogólnego do »ni i Pruskiemi, co do kar za występki i zbrodnie, (gdy? gdzie pierwsze wyznacza ciężkie więzienie, tam drabie więzienie warowne czyli furteeme Arzcpisuie), niemtala doud skutku, i Wszystkie tego rodzaju wyroki odbywały się w domu poprąwy i kary: lecz odtąd iuz dla większych zbrodniirzy forteca Zamość przeznaczona zo.tala, i ten skutek prawa dopełnionym będ*ie.-- Uhskawienie skazanych na srogą karę od nieprzebłaganego pra wa, iest naypiękmeyszem naywyźszey władzy znamieniem; litość, która przy surowey sprawiedliwości n.:eysca mieć nie mogła, usiadła przy stopo ach tionu na ostatnią nidzisię inescjęśliwych. V. CK. Mość w liczbie przedstawionych raczyłeś dostrzec, iż osądzeni pierwszym wyrokiem udają się do łaski W CK. Mości z zastrzeżeniem sob.e sądu w przypadku nieotrzymmia skutku próśb s*woich; dostrzegłeś stdd w zdarzeniach odmów;otvey łaski draźhwe położenie dla wyrokujących, i iuź mało- nadziei dla .niesczęśliwego; raczyłeś oświadczyć W. C-K. Mość z przyczyny tych wypadków, źe osądzony ani przez siebie, ani przez kogo bąJz nie może bydź pozbawionym środków prawney obro:j', i dopit.ro ostarecznerrii wyrokami osadzonych przedstawiać sobie dozwoliłeś; atak, przez ro-praw'uUo nie leden winny ułaskawieni*, lecz wszyscy niesczęśliwi dobroJz eystwo otrzymali. - Wicie zależy w sprawiedliwości od początkowych ś!edxtw; wicie nieprawości dziaćby -ę mogło przez ich odwlokę; s d wyznaczone sądów wyźsźyefl osoby zaymuią s;c rewizyą niższych. Sądy policyi prostey natychmiast oddalą obivinio nych do 'sądu policy poprawczey, a przeto każdy wmowayca albo natychmiast uwolnionym zostani-;, albo przed sądem odpowiada-Kommissya Sprawiedliwości z natury niepodległości s;downi"etwa, i natury praw których zmiana i poprawa lest artrybucyą władzy prawodawczey, n;e będąc sama władzą, lecz tylko zwierzchnością dozomiącą, nie może bydź uważana'.v ró-.nr zinneini wydziałami, którym do postępu dość na woli i na czynn'ści, które mogą i powinny poprawiać przepisy, us-uwać mrzgd-.ja, do ich wykonania nieudofne lub opieszałe.- Ta moc, ta czynność wychodzi z zakresów Kommissyi Sprawiedliwości"; czuć i znać wszystkie p.-z sz'-cody dobrego tirządz-nia sprawiedliwości i sądownictwa może, lecz tylko niektóre usuwać iest mocna; kroki iey muszą bydz powolne, w postępowaniu ostrożne, l tak unrarkowane, aby nigdy nie zeszły z te-,' linii, iaką konstytireya, niepodległość sadownictwa, od

nadużycia Sędziów oddziela. - Używała oni wszystkich narzędzi dj zapewnienia niewątpliwych korzyści narodowi 2 dobrego porządkuA-z,prędkiego pośpiechu, i' prawego ducha sądownictwa wynikających.- Od wyboru osób wszędzie wszyetku zależy; iakie są esoby, rakiemi 3f ich czynności i zdana. - V j podawaniu na kandydatów do urzędów niższych, i w posuwaniu na wyższe» trzymano się dowodów zdatności, i świadectw O sprawowaniu się corocznie zb eranych. Powtarzano rewizye sądów, kass i hipotek; niezaniedby* wano napomnień o pośpiech i regularność; star* no się zachować osczędność w dozwalaniu ź.jc1a A nych urlopników, nieprzeporninaiio pobudza* Prokuratorów do wspierania ubóstwa i sierót, do ścigania publicznych krzywd i występków; nagląno obrońców do wiernego zachowania się w po* zyttC'nyni zakresie naypięknieyszego przeznacz«' nia, akim iest obrona i wsparcie pokrzywdzonej niewinności. Wymierzanie środków karnych sktF tkiem niepodległości sądownictwa, rak święcie wolą W. C K. Mości strzeźoney, dzieis się w sądo* wych Instancyach bez różnicy, czy oskarżonej Urzędnik ies1.Śjdzią, lub Oficy.distą, czy stopie" l karności przybiera postać występku, lub uchybi*' nia samemu porządkowi. Ilekroć doszedł do wili* dómościKommissyi Rz"'do-wey przypadek «rymag"I iricy ukarania, nitzostały onmezonemi potrzebo« kroki, aby wytoczonym zosta! na drogę przepisał ną, i nie spusczono z oka dalszych wypadków'! skutków. Owocem tcy czynności test w dwoc*! łatach upłynionych, iż 183 o,ob, które do odpOJ wiecrzialności pociągnione w.cjęś i od winy uwO»" nionewi zostały, w części ja hiżoną odnio'sly k*"1 "rę. - Zawieszonych w urędjie było 70 osó"'! Desrytuówanych było ?6. - Siedm osób zzA'1 spendowjnych od urzędu powrócło, a J na arr A ! osób sty skazanych zostało - łak karność i fi hamulcem od złego, tak n'groda a pr?ynaymn{51 regularność płacy, jwt sprężyną do ochocze?' działania. - Sądownictwo nie ma własny'A! dochodów, lecz skarbowych strzeże -r papier są Aj wy, stęp A kollater lny, tAxy i opłaty od wpis"a i dekretów, procenta od depozytów, znacz 11 przynoszą. - Erat teraźnieysj.ego Sądbwnic'*A skromni; opłacony, koszuie 2,14 A700; · * f',. szłey postaci konstytucyiney większych wym A' będzie nakładów.

C D a ł x

*r

. . ---