DODATEK DO Gazety Wielkiego Xiestwa Poznańskiego Nro 49.

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.06.20 Nr49

Z Londynu dnia 5. Czerwca.

Jutro odroczy Xiążę Regent Parlament mową od tronu» Rozwiązanie onegoż poiutrze nastąpi. Jego Cesarze wicowska Mość, W. Xiąźę M i c h a ł, przybył tu. Wystane były naprzeciw niego ekwipaże Królewskie do Do« · er, gdzie go Poseł Rossyiski, Hrabia Li eve n przyiinował . Niełczęśłiwy nasz Monarcha, naystarszy z pomiędzy 'Monarchów Europejskich, zac*ął wczoray $i.r*k wieku swego. Duma Anglików i przesadzona miłość na« rodowa, obwitscza się, między innerni, w przytoczeniu Kuryera o odfeydźsię maiącem W Niderlandach nabożeństwie dziękczynne m )K powodu zwycięstwa dnia i g. Czerwca pod Wat e r lo o. "Sprzymierzeńcy nasi, mniema Kury er, przypieuią «obie zwyeięztwo, a o woysku, które ie właściwie odniosło, r.ieezynia, wzmbnki przyiaeiele nasi na stałym lądzie. Niechcerny się oświadczać względem pomocy, iakąśmy od sprzymierzeńców naszych otrzymali. Ab> deptać miechy, nie itst to grać na organach.»* Wysłani do Buenee-Ayres Komissarze północney Ameryki, bardzo dobregodoznali tamie przyięcia. Podług wiadomości z St. T o m a s z a , zwycięstwa Gderała-Morii lo nie były tak świetne, ial ie zrazu głoszono. B o I i v a r miał swą główną kwaterę w S o m b r er « . Dnia 1. Lutego obwieścił rząd w Chili uroczyste wyrzeczenie niepodległości ewniey. Diiia 1. przełożył Lord C a s t t e r e a g h nii&zey izbie zawaiiy juiejlzy W.łJi>taui%a Królem Niderlandzkim traktat względem zniesienia ludokupatwa. Lord C o c h r a n e, dotychczasowy członek Parlamentu ze strony We s tmin s te ru, pożegnał się na daney uczcie z swoimi władzodawcami. Pan H u n t (znany z rozruchu Spafieldskiego) podał się na następcę ifcgo, lecz nieborak został wigwizdanyra. Z Ceylon dnia 31. Stycznia.

Pretendent i naycelnieyszy iego zwolennik, buntownik De tarę, cofnęli się z woy»karai swemi do południowych i wschodnich okolic tego wyspiarskiego państwa i duntaj wciąż iud nadzieią, iż woysko Angielskie dla chorób i braku żywności wkrótce będzie mu« siało ustąpić z wyspy.

Z IVars%av>y.

Dalszy ciąg Rapportu o czynnościach dWU> letnich Rządu, czytanego na drugiem posiedzeniu Seymu Królestwa Polskiego dnia ag. Marca, Mennica.

W kraiu, który nie ma min własnych, lab iejcze me ma ich w tym stanie, aby dostarczały na wybiunie monety kraiowey, Mennica me może obecywać wielkicb pysków; przy miernych atoii wystawia inne korzyści, 1 chroni od tych szkód, fctore mu napływ rozmaitych obcycb monet, i widoki chciwego wealarstwa zadać by mogły, anadew zy"'tko u<atwiaiac każdemu zbycie lecącego niepoiyteczn e kroi cu, rn8nwy K apit ł przerabia w czynny, i powiększa ego obiegiem siły handlu, i wewnerrzney pomyślności. System menniczny, którego się trzymano w Xieztwie War«a*s!ciem nie był wolnym od wad; wielki napływ monet przechodem rożnych narodów przez tf ziemie sprawiony, z Jl> aI;* km -wty monety odbywał bieg, 1 do wyprowadzenia icy za granice por3Ź*

gał. System oznaczony Dekretem Waszey Cesaisko-Kr<l:..*wskiey Mosti z dni* pierwszego Grudnia 1815 d3iac początek nowemu porządkowi rzeczy, dał fcraiowi wkrótce doświadczać widocznych korzyści. Stopa mennkzna Polska zwrownana z Rossyiską zabezpiecza kray od napływu yłey monety. Wolny bitg wszystkich monet .w kraiu, lecz zabronione ich p.rzyimowanie do kas.s publicznych, zabbzpiecza moneta krasowa od wyprowadzenia zagranice. - Zysk czysty z.bicia momty kraiowey wynosił z Końcem loku i£>i6 aoj ,oooj na rok jA ł 7 - 132,644. - irzyięto za prawidło podział decyroalny nayłnwieyszy do rachuby. · - Juź według nowey stopy Królestwa Polskiego od miesiąca Stycznia 1816 do o tfctni go Lutego 1818 wybito: w złocie 5,0:1,700 zł., w srebrze 13,606,327 zł., w miedzi 265,241 zł. polskich 16 gr., w zdawkowey monecie 700,000 zł., w ogóle 29,593,268 zł. polskich i6gr. - Od ierwszego otwarcia mennicy w roku 1810 wyito: 59,224,050 zł polskich 3 gr. - Zabudowania meqniczne od lar przeszło picciudziesiąt nie były z gruntownośćią wspieran*. Machiny do robienia monet używaniem nadpsute nie były .wstsnie wybiiać monety z należną co do tormy d ikładrioicia. - Z rozkazu Waszey Cesarsko- KroleWśktey Mości zostały sporządzone machiny mennieśne w ye r j r s b u r g u według nayświeższych \HJ.O-Ó- V mechaniki Wystawiono dom w Wars z a w i e dla ich umiescztnia; koszt cały na ten przedmiot z zysków mennicznych przeznaczony .wynffi 463,056 złotych groszy 8- W końcu rołtu 18' 8 znacznie się wybiianie pieniędzy machina parową tym kszt.łtem i dokładnością, iakiey wzór wystawnią pieniądze Rossyiskie, Prancuzkie i inne, Iro trudnieysze do zfałszowanu, re"m większą d.",:,ice rekoymią kredytowi kraiowemu. -. JTe źrjódła, te tło ich odżywienia użyte środki jprawiry powyźey wystawiony stan Skarbu; atoli czyliż obecną iego pomyślnością łudzić się naleiy? - Wydatkom, których Aprzytomna chwila . wymaga, Wasza Cesarsko Królewska Mość dać możesz rozległość lub ograniczenie; lecz nie uległa przeszłość z swoiemi ciężarami czeka na pochłonienie zaległych Skarbu funduszów, które dotąd swoim wpływem biegnące dochody zwiększały. - Obligacye hipoteczne, zatrzymana woysfcu i urzędnikom za Xieztwa Warszawskiego płaca, zabory woien, nabycie summ Pruskich, dług święty mieszkańcom Pragi i Zamościa za eburzone domy, inne rozmaite zobowiązania, stawiają kray w położeniu, w którem meru iest dla

V . - , ,siebie dłużnikiem i wierzycielem, iak iest równie wierzycielem i dłuźnittem dla sąsiadów, a dopiero rozwikłanie tych mozo'uych rachunków okaże, iaki iesc ieAo praw dii Wy bilans. - Konimfssya Skarbu w ci.gn swoich spraw doznewała wpły-r wu zadiużoney pr.tłj.łości,. anp zoną ona była wyliczyćenaczi · > summę na utizymanie w kredycie obbgruy; hipotecznych XAztwa Warszawskiego, t. .jze j. II:! porachunek procentów za domy rozebrane mioszKńcom Pragi i t. d. - Dostrzegasz W. C. K'. Muśc, iź wciągu rółtrzecip-rocznych wp.-ynów cochody nie tałe przeniosły spodziewane dochody, kiedy stałe i grui.towe zwolna 9"'.- wzniagaicc, iescze się 'do zaArcloney sob:e wysiik'rs i wznieść nie m gły; widoczny dowód, że tak pierwszym źrzódłu» swois w co« dziennycn po.rzebach człowieka mai,cym sama woyna i zaburzenia nie szkodą, a chwiia pokoiu i swobody ich wzrost nagle powiększa, tak'gruntowe ru'etylko przez nieśczęścia woyny w źfzodle, swoiem nikną, lecz z wydohywaiącą się powolnie i spustoszenia, a tylu klęskom ulegającą ziemią" powolnie odzywiią się i krzepią. - Z tego doświadczenia iasny godzi się uczynić wniosek, że na podatkach niestałych spoczywa pewność i niezmienność wpływów, a zateill»a one w syscemacie finansowym mniey.są zmieszane z podatkami scałemi; im ich oddział iest wAraźnieysity, tertl dola Skarbu pomyślnieysza. Nie sczyci się tym systematem podatkowanie nasze; potrzeba iego poprawy iest konieczna, a zatcYn nie mogia nie bydż obecną Kommissyi namysłom. Pracowała więc ona nad proiektem, a w układzie iego nad wynalezieniem takiey w podatkowaniu zasady, przez którąby bez obarczenia rolnictwa kray, który bez d05tarczaiącycli na swoie potrzeby zapisów zakwitnąć nie może, znalazł w pomyślności publicznego Skarbu powszechney pomyślności porękę; to ważne dzieło W. C. K. Mość sobie zachować raczyłeś. Mądrość Waszey Ceearsko- Królewskiey Mości powiększy nim liczbę dobrodzieystw, i dopełni usczęśliwienia narodu, którego pod łaskawćfn berłem Jego kosztować zaczął» (Ukończenie uautępnie.)

Stancy a moia pod czas tranzakcy A Świętojańskich w Poznaniu będzie u IV. Rektora, Kaulfussa w Gymnazium przY kościete far nym. Kommissarz Sprawiedliwo (ci l Notaryusz Kaulfuju 2 Wschowy.