GA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.07.15 Nr56

Wielkiego

ZETA

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nro. 56.

w S fa dę dnia 15. Lipca 1818«

Z Poznania dnia 14. Lipca.

M'ueto ii»eze miało sczęście oglądać W ewych murach małżonkę powszechnie uwittbianeg* Bohatyra J O. Xiazccia B l li - c h e r a , która tu dni kilka u brata swoiego JW. C o l o ffl b , Prezesa Regencyintgo, przepędziła.

Z Warszawy dnia 7. Lipca.

Dziś o GtEy rano J. C. Mość W. Xiążę K o n s t a n t y powrócił z M o s k w y d o Warszawy.

Z Moskwy dnia f Czerwca.

Nayiaśuieyszy Ctearz Jmć, dnia i. b. m, · godzinie .jtty zrana, w pożądanym stanie zdrowia, przybył <lo tty stolicy. N. Pan w.czasie bytności swoiey w Cherlon-ie, potykany był dnia 8- z. na. w Admiralicvi przez dowódcę fletty Cr.arnomorskiey Vice-Admirała Greig. Oglądał bu dowy i dom, gdzie mieszkała i. p. Cesarzp

w* Katarzyna lr, tudzież drzewo brzoskwiniowe, ręką tty Monarchii.i zasadzone, które do nadzwyceayney iuż urosło wielkości. Był potem na nowo zbudowanym. 74rodziałowym okręcie, nazwanym Sr y b ki; spusczono go sczęśLiwie na wodę wśród gromu dział i okrzyków hura! N. Pan był potem przy założeniu i rocio-działowego okrętu; złożywszy złotą monetę i wybitą z tey okoliczności srebrną tablicę, trzykrotnie młotkiem uderzył. Z C h e r s o »u poiechał N.. Cesarz do Perek op u, aztamtąd doSy 0« f c r o p o l a , gdzie z cerkwi udał się do pa« łacu, w którym za staraniem Cywilnego Gubernatora, Xiążęcia B a ł a t u k o w a, i szlachty Mahometanów , przybrane były dwa pokoie w wybornym guście Azyatyckim, cc N. Panu ecifcgóhiie podobało się. Zwiedził, d.ley N. Pan miasto T e o d o zj ą, gdzie oglądał muzeum, starożytne montty i zabytki dawnych wieków, a data 13. wy>

732 w

2«tnał 30 połudbiowey. cecści Krymskiego cz\ł swe zadowolnitnie. Dnia 30. Król Jmć półwjspu. obiadował w S m o r g o n i a c h; wezwani byli Prowadzonym tu zwłokom Feldmarszałka, na obiad Generał Adjutant Xirjzę_ Trubec ic i, Xiecia Barklaia d e T o ł l y, należne wy- gospodarz domu, Hrabia P rz ezd ziecki i sokiernu iego stopniowi oddawane są honory. Pułkownik D oliwa Dobrowolski. PodDnia «5. z. m. stanęły w Szawl ach, a -2g. czas stołu spełnił J. K. MOŚĆ zdrowie N. Cew Nitawic, gdzie ie wprowadzał do mia- sarza Jroci. Do Mińska tego! dnia przyeta pomiędzy szeregami wpysk Generał ja- był o godzinie 8- wieczorem, u rogatki miazdy, Hrabia W i t t g e n s t e i n z Generała- sta spotkany przez Policmaystra, a przed dolni, Urzędnikami, Magistratem i duchowitń- mem, przygotowanym dla J. K. Mości, przez Stwem. Gubernatora Cywilnego z woyekowtmi i CyZnakomitsze duchowieństwo i osoby płci wilnemi Urzędnikami. Z Mińska wyiechał oboiey, do dworu wstęp maiące, po upły- nazaiutrz o godzinie 7. i obiadował w li o rynienki dni 40, miały sczęście złożyć N. sowie. Dnia 31. wieczorem o godzir.ie 8. Wielkiey Xicinie Jeymości, Alexaodrze przybył do Orszy. Na granicy Białey RuF e d o r o w o i e, pozdrowienie, z okoliczno- ei, w miasteczku K r u p c e, przy nowym ści sczęśliwego odbycia połogu. Wieczorem dornie pocztowym, spotkany przez CywilnestoJica była oświecona. go Gubernatora Hrabiego To łs to wa, i GuZ Petersburga dnia 10. Czerwca. berniabego Marszałka H o ł y ń s k i e g o ze Podłiag Poczty Półoocney, N. Król J mć Szla»htą; w O r s z y zaś, przed domem poPruski, w Królestwie Polekiem na granicy cztowym, przygotowanym na nocleg dla J. K.

Pruskiey, przyięty był przez Xiążęcia T r u - Mości, przez naczelnika głównego sztabu b e c k i e g o, Generała Adjutanta. Dnia sg pierwarego woyska, Generała- Porucznika Msja o godzinie 9. zrańa na przeprawie przez Dibicza z Generałami, i Gubernatora ze N i e m e n, spotkany był prztz wielu uizę- szlachtą.. dników i polnego Inspektora poczt, D o l i w ę Z Hamburga dnia 6. Lipca. D o b r o w o l s k i e g o, ktc.ry towarzyszył h Dziś o godzinie g. wieczorney przybył tu K. Mości do W i l n a . Między sczegółami J O. Xiąię Kanclerz stanu Xiążę H a r d e n - bytności N. Króla w W i l n i e, kładzie tai b e r g 2 małżonką ewoią z B e r l i n a, zkąd gazeta: ie do woyska straż tfzymaiącego w podr< ź na bacie parowym Pana H u m p h r e y 9 pałacu, wychodził w mundurze Uossyiskim, odprawił. Gdy nieśmiertelne zasługi tego a żołnierze, wśród oddania honorów woy- doetoyoego męża nie tylko do M o n a r c h i i skowych, bicia w bębny i odgłosu muzyki, Pmskiey, lecz mianowicie do całych Nieb u c z n ć m u r a! przyięli N. Gościa; w koście- m i e e należą, łatwo wnieść moż»a, iak wielle Gre«ko-Rossyiekim, spotkany przez dwóch ką itst rozkoszą dla mieszkańców FI am bu rNr-bimandryiów, z duchowieństwem, po ga, uwielbiać teraz JegoXiążęcą Mość- w mu· 1 baniu modłów, krzyż ś. ucałował; na rach swoieb.

źduie udarowa! brylantowym pierście- Z Bruxelli dnia 2. Lipca. I .cm intendenta pałacu, Podpułkownika F 0- Słychać znowu, iż Xiążę We 11 i n g t o n r e e t ij » Kollegialnemu Astessorowi T re - mieszkać tu będzie w przyszłości, fujtowi, który przeznaczony był do po- Dnia 30. Czerwca założono wLeodium trzebnych na drodze przygotowań, zaczyna- wśród dział gromu kamień węgielny do no« Q« od granicy, przez Komracndanta oświad- w ego dom« widowiskowego.

Hrabina G o t h l a n d, królowa irai Szwedzka, wyiechała wcztray na nieiaki czas do Au t e u i t , dla użycia tara piękney pory roku.

Z:\acznie tu uraz spadaią ceny urn przy dobrych widokach tegoroAzniego żniwa. W Sycylii przytrzymano wszystkie kraiowe okręty, które niepierwey wybiedz mogą na morze, dopóki sie. nieopatrzą w należyte papitry , z.«btzr>ieczaiące ich przeciwko barbaryiczykom. Rachuią 26,000 Oficerów narAołowicznym żołdzie, z których co raz więcty wchodzi Znowu w czynna służbę.

Pozostałą po Janie Mullerze powszecli :ą Uistoryą świata, przełożył J. G. Hefs pa ięzyk Fratuuzki. W Dt parlamencie des Landes tak płonny b>ł sArzAt iytny, iak go od lat J SStu niepdin cU'ą. Od początku parowania B o n a p a r t e go aż (U. : b ' i r. wytzło na publiczne budowle i 10rijfiKocye 10 5 nu -liota.w Franków. Monitor z d.,ia mgo Czerwca umieścił traktat hai diowy między N. Krulcm Fraueuz-iui a N. Kronm -\cyhyskiin ł przez Xięcia t t i c h e li e u, i Xi c c ii C a s u - l e i c a l c a p d d i. m 2&mytn EuifAo i a« 7 zawarty, a j. twi rdzoiy w >/ a ry ż u dni» t>go Marca ti-Aoi sjrnegu roku. Aloeą tego ir&ktatu znoszą się wszystkie prerogatywy, które brai cuzi p4.sia'i»b w S y c y l i i na iimey traktatów Piler.eyS'iego i AluJzuran&AitA(J 2 j, ja agO Maja »66»i na mocy oświadczenia Hiszpański» go z d ia 6. M raI C69, tudzież na mocy iai.ych układ w poźiieyszyib. Za 10 zaś tioktowauyra będą Frai.euzi ze uszich miar iako Naród poajadcjją y w Syty iii naywększc swobody; nie będą, względem cła podleg ć iad.iyrx» uciążl wszym rozporządzeniom, aniżeli włas. i Pod-lani SycyUyscy; opłaty z. 'ś od wprowidzaiącyih się artykułów Frsncuziii'h zniżą się o 10 procentu *>cI dnia mhylepia wyiąUuw i prerogatyw, który cli Fraucuziwczasach łeTażnreyezych używać nie mogą* leraiuityszy Basza Egiptu prenumerować miał na dziennik: JI i nerv fI Prattcu%ka t iak się okażuie z następującego listu, który (podług gazet naszych) Sekretarz Baszy do wydaw<ów tego dzitiu.ika pisał: "Assan-Misouf do sławnych Franków, nazwanych L i b e r a l i s t a m i , którzy utrzymuią w P a ryż u fabrykę uczon Ay błękitu« y książki, pod tytułem: II MinerveFruttęmse!! Isiech w.ts duch Proroka oświeca, a rosa V\e<hodu na głowy wasze spada! Woła N aywyższego, niedozwabiąca, ażeby cośkolwiek na tey ziemi było samym ślepego trafu skutkiem, przeznaczyła to od wieków, ii pomiędzy róioemi towarami, przybyłem! świeżo z Europy do Alexandryi, znaydowato się kilka numerów dziennika, który WPai.owie z tak wielką sławą wydaiecie.

A gdy basza, móy naypotęinifc-yszy pan - władzta, rozkazał mi, ażebym bez ogródki zawiadomił go o duchu i treści rzeczonego pisma czasowego, zaczem ia, A s s a n - M i - rl Ou(, trzymaiavy szanowne pi6ro, które tak U ii Ikira iak Małym samowładne Jego Wysokości rozkazy udziela, złożyłem u nóg iego raport, ktor<-go raczył mi zezwolić, przesłać NQ panom autentyczną koprą.

"Wybrany od Proroków, podporo Ielamizinu, posiraeliu nieprzyiaciół alkoranu, x t. d. i t. d. J Kozstrząsnąwszy ciegodny Twóy niewolnik, 2 wyraźnego Twoiego rozkazu, małe błękitne książki, przybyłe świeżo z kra* iu Franków, składa swe zdanie, iak następuit: Narody Chrześ» iiańskie Zaniechawszy na>hodzeriia kraiu prawowiernych z orężem w ręku, rozpoczęły może straeznieyszą iescze przeciwko nim woynę, i wprawdzie prz»-z owych nauczyckłow praw swoich, których Missy-oriurzami zowią. Ci czciciele Chrystusa ruz poście raią mi ortwo książek. kf r- śmią pismem świętem nazywać. Dowiedzieliśmy się nawtł, ii w wielu narodachEuropeyikich" potwoiiuito towarzystwa, ust.uiąee naUć fe Uj fe ziemską @Wem pismem i przeznaezonem, Spokoynośo t«y stolicy przerwaną była iak widać, na zastąpienie tego pisma święte- wczoray» gwałtami i rozpustami wyborców, go, którem gołębica niebieska Boskiege rta- których doaiero późno w noc pohamowano, ezego Proroka natchnęła. Nie iest ze (o wtrąciwszy iakie 50. ludai do aresztu. uderzaiącem opieki iego znamieniem, gdy Maxwell zdaie 6tę coraz więcey głosów się spostrzegać daie, iż nawet pomiędzy sa- zyskiwać; wszakie Horn ii y i B li r d e t e mymi niewiernymi powstaią mężowie, dla wciąż go iescze przewyższają. łączenia się znaezjmi Imanami i Fakirami? Podług ostatnich builetyuów, polepsza się Oni sami uczą nas, co o Missyonarzach, tych zdrowie Maxwella.

riewbł. ganych nieprzyjaciołach naszych, trzy- Po kraiu zachodzą gdzie niegdzie podomać powinniśmy. Niewolnik Twóy posiada bne tuteyszym bezprawia. numer Minerwy, w którym proponuią, Rozległy półwysep, który zazwyczay Inażeby ich wysłać do d/.ikołudów do Am<- dyią zowierny, dzieli się na trzy niemal róryki, iżby tam opowiadali wiarę. Szumne wne części. Jedna z nich horduie całkiem opisy podróż i heroizmu Francuzów obraża- A n g l i i, draga opłaca iey daniny, i zostaie ły zawsze sprawiedliwą pychę synów Pro- pod iey opieką, a trzecia iest niepodległą. roka, sieć dzięki oiech będą ośmiu górnym Indye Angielskie rozeiągaią się od iródeł geniuszom, wydającym każdego tygodnia ma- rzeki G a n g e s u, aż do iey uyścia po nad łą książkę błękitną!! N ie będziemy w przy- brzegi Kor o m a n d t l u i naywiększey części szłości mieli potrzeby, odpowiadać zuchwa- Mala baru, otaczaiąc prawie zupełnie kraiłym Europeyczykom. Dzieci F r a n c y i i ny dań opłacające. Te należą celniey do Anglii, {»osobnie kray Twóy zajmu- czterech X'ążąt, Z których irden znayduie jąc, zostawiły w nim zarody maxym, nie- siej w ręku Anglików, dwóch zawarł« pokoy,. zgadzaiących się z nie ograniczoną władzą, a czwarty prowadzi woynę. Alei niewola Irtórą Wysokość Twoia od Proroka i przez iednego t tych Xiąiąt, nie pociągnęła za so«Z3ble Mameluków posiada- Mała błękitna bą ani poddania się wszystkich woysk iego, książka zawiera w sobie dobre lekarstwo na ani zawarcia pu&oiu z drugimi, ani też wiary truciznę owych maxym! Wydawcy iey zna- o ich rzetelności. W grsnicach Xiążąt nieią prawdziwe usiawy i dożyli sami, iak z czer- podległych są liczne kupy woysk nieregularwonej czapki żelazna korona powstała. Po nych i bezkarnych, które ustawicznie krążą, wszystkich tych rozwngnch w porozumie- i iuż częstokroć bogate łupy z osad Angielniu z naczelnikiem U l e m ow, który na su- skich zdzierały. Znisczenie ich zdaie się Hinituie swe oświadczył, iż od czasu swoiey b\dź iedoytn z naywaźnieyszych celów tesławney rozmowy z B o n a p a r t e m wwiel- raźnieyszey woyny Angielskiej; ileż te hufce kiey piramid.; le nic uiewirfział, coby bardzie y indyiskie są n'eprzyiaciolrn'i niebezpiecznyzasadom wschodnim odpowiadało, radzi mi, zwłascza że przyzwyczajone do boiu, niewoh.ik Twóy Wysokości Twoiey, ażebyś li. zne, i w'trud ach woiennyeh wychowane, na 100 exemplarzy Minerwy prenumero- nie lękaia się żądnego niebezpieczeństwa, i zawał i one* iak naybardzźey w krajach pano- wsze gotowe są do oddania się każdemu Xiąwania Tvyoie.po rozpowszechniać kaz3ł!!! 'źę-iu Indyjskiemu, który im zdobycz przyDan w K tirze 7. Xiezyea Sehe wal, rzecze. Anglicy miią przewagę w sztuce W roku Hegiry 1153." woienney; zarządzenie wszysikierni ich siłaZ Londynu dnia 30. Czerwca. mi i środkami iest w iednem ręku, gdy tymZdrowie Króle wey «oraz si A poprawia. «aeem siły i środki ieh przeeiwuitów na u%' nia się dla wspólnego celu. Z drugiey atoli sirony zważyć należy, że Ludy tak liczne, kjere pof-adaią krainy przenuezace co do rozległości posiadłość Angielska, które łatwo eię wspierać, i łatwo w odległe strony cofać . się mogą, i które przyzwyczajone do klimatu, chociaż uie dzhłaią w związku, iednakoWoż wszystkie ieden ceł raaią, że mówię te Ludy przez samą liczność\sv.'oią staią się potęznemi, i z weyskieni Angitlslicin mitrze się tern bardziey, gdy to 6woy ubyt tylko z trudnością założyć ziioła. Odebrano 'tu poniższe wiadomości z Kantonu w C h i n a c h: Handel zostaie ciągle w ręku Anglików \ Amerykanów półnomych, w nowszych atoli czasach wziął obrót dogodny, ponieważ htrbita me zamienia się iuż więcey tak iak dawniey za saTne tylko bryły srebrne, lecz takie i za inne płody i fabrykaty zagraniczne, których wprowadzania dozwolono teraz. Od tego wprowadzania wyłączone iest sarno tylko opiium, ponieważ Używanie go unaia i zdrowiu szkodzi. Przestały więc C h i n y byHź" ową przepaścią, w którey się drogie kruszce zagubiały; owszem Amerykanie prowadza A teraz znaczny swoy handel z C h i n a m i prawie na same tylko ziemiopłody, i nie raz zamieniali ie na wa na złoto i śrtbro, które ztamtąd wywieźli. Ponieważ Cesarz K i a- K i n g przekona! się « zbawiennych skutkach sczepienia ospy kr A _ wiey, które naypitrwey pewny lekjrz Francuzki w C h i n a c h zaprowadził, wydal więc osobne rozporaądzewie względem rozszerze, nia oiiLgoi.

Spokoyność wewnętrzna w Cesarstwie Chin «Hem niedoz-.ała przerwy od czasu niespokoiów, które wzniecało pewne towarzystwo taiemne, nazywaiąci.' eię T i e n - L e, to iest: Mądrość niebiańska. Towarzystwo to usiłowało było korzyst3Ć z czasów panującego głodu na obalebie tronu Dynasty i M a n s z u ; przeraożność atoli Rządu utlumiła eezęśliwit 'e niespokojneści.

Z Wschodniej lndy i dnia 6. Marę*.

Pomiędzy doniesieniami śmierci w gazę« tach Kalkuckich znayduie się także.doniesienie zgonu byłego Naboba Oudy, Wezyra Ałego, może kiedyś iednego 2 naybogaiszych i naywspanialszych Monarchów świata, który życie swe w żelazney klatce w warowni William zakończył. Był on przysposobionym synem przeszłego N a b o b a O u d y . Żywości geniusz młodego Alego, tak mocno zjięły starego N a b o b a, iż go na swe' go następcę przeznaczył. Wesele iego w roku 1796, gdy 13 lat liczył, było iednem z nayświetnieyszych w naszym witku. Rodzina starego N a b o ba bardzo była ztąd niekontenta, ii A I e g o następcą swoim uczynił; wszakże po iego śmierci wspierał go rząd Angielski i osadził na tronie. Lecz · zaltdwo uyrzał się Aly utwierdzonym na tronie, gdy tak niespokoynym i buntowniczym bydźpoc?ął, i tak bardzo łamał rV.ądowi Angielskiemu wierność, iż go zrzucił z tronu a brata stan go Naboba Sadui Alego na micyseu iego osadził. Wyznaczono mu rocznją pensyą z »5,000 funt. Sterl., lecz, miał zawsze mieszkać w bliskości Prezydentury, ażeby ciągle był pod okiem rządu. U dał eię więc zLuknow do Benares, gdzie' Rezydent kompanii, Pan Chery, poczyni« miał rozporządzenia do podróży iego do Prezydentury. Zaraz po iego do B e n a r e s przybyciu, zaprosił g« Pan C h e r y na śniadanie. Przybył z liczną strażą przyboezrią. Ostrzegano Pana C h e r y względem niepr-zy*iacielskich iego zamiarów; lecz on nitzwrzał na te dorady. Wezyr Al y uskarżał eię mocno na złe obchodzenie się z nim kompanii, aż nareszcie za danym znakiem wpadło do pokoiu kilku z iego kalwakaty i rozsiekało na kawały Pana C h e r y i kilka innych osób. Aly uciekł potem do możnego Rejiha B e r a r s k i e g o , który go niechciał wyyiić, leżeliby mu darować życia nieprzyrzeczotio. Rząd Angielski w Wschodniey I o d y i

tznał za rzecz dobrą, zezwolić na (o, i kazał go, po wydaniu, odesłać do Kalkuty, gdzie iył 17. lat w żetazuey klatce na wieży, etoiącey włosie krokodylami i iadowitemi wężami napełnioney, aż cierpienia te II j 6. roku życie iego zakończyły.

Z Wars 'uavoy.

Zdanie-o Rapporcie Rady Stanu z dwuletnich czynności Rządu w imieniu połączonych Kommiesyi Seymowych Senatu przez Xiccia Adama Czartoryskieg o, Senatora Wojewodę," na posiedzeniu dnia 34. Kwietnia czytane l a l &. ( D a l s z y c i ąg . ) Wydziuł bprau,itdliwt>ści. · Wydział Sprawiedliwości, acz okazuie tęź same gorliweść i te same clifci zbawi nne, z tern wszystkim, czy to dla wielości l zawisłości z.itrud.Hen, czy teź ze skutki zaburzeń trudni -, ysze są do na prawy w 12< izach na porządku i ci.igłości pracy stoi-jcy"'b, nie mógł posun"ć robót swuich tak d - leko, uk zapewne pragnął. - Załuieiiiy iż po trZ' -chlctniem isui tni u Rządu konscytacy r. ego, sądowniciwo dotąd n i e m a ł o »rj.vbrae kou-tyiucym ego kształtu-o - Od tego pterwwfed i od dawna oczekiwanego kroku zaleli \n-.it odmiany, i . sczęśliwie nadal >apewu,ona spieszna i TO*. 'sprawiedliwość Za n.m póydą naytio-,kiiw=ze, bo inż nieodzowne wybory, l 'izęanik, ieź nie tymczasowo pracuiący, pr/cynne s ę? jiłębiey duchem obowiązków, «tonstytucya na .Sęd tów pivrz ich niepodległość cem surowie y włożonych c>ędziowie przez Króla mianowani, .. spoinie z sędziami z wyborów obywatelskich 210ią »częsliwy dobór mężów; tednych w nauce prawa głębokich, drugich zaufaniem współbraci i gruntownym r< zsadkiem celuiących. Wprawd-ie or"'im/acya Sadownictwa Z forma procedury śebły mieć musi związek ztąd iedney, bez względu na diuga, przygotować nie nożna było. Lecz nie zdaie sie Kouimissyooi wa szym, aby ta okołicznośc muł a bydż . -os1. teczną przyczyna do opóźniania, którego doświadcza naród w uradzeniu tey wegi-'ney c ęści ustaw kra iowych. - Nie tayno musi by.-iź Rząciowi, ile fo>-roy tcraźmeyszey procedury, w niektórych częścią h niestosowne, ścug"'ia na si« bie utyskiwania mieszkańców, z akiemi przewłokami poszi'k wa nie niektórych krzywa iest połażone, iak 00 uzyskanym nawet dekrecie sprawiedliwość częstokroć w exekucyi trudna iescze bywa do dostąpienia. Usunienie tych dolegliwości było lednł z naypilnieyszych potrzeb kraiu. - Zaiste, nic można na tern a ieyscu nie zwrócić uwagi na smutne położenie tego krai u, co do praw cywilnych i kryminalnych. Odwrócony z toru doskonalenia własnych narodowych ustaw w przeciągu lat niewielu widział lud Polski narzucone sobie obce rozmaite, i koleią iedne po drugich szybko zmieniane prawa. Co bywa gdziemdziey owocem doświadczenia, doznaney potrzeby i długiego namysłu l rozbioru, u nas było skutku III gwałtownego narzutu, który w lednem oka mgnieniu! zmieniał całe prawodawstwo cyw Ine i kryminalne ' diatego ledynie, że takie gdzieindzity było zapro- , wadzone. - Trudno zrozumieć, iak wśród takiey niestałości praw zawsze narn obcych, wśród nieu» stanney zmiany związków i poięć towarzyskich» rysy takkźkolwiek drogiey nam narodowości, · św-ęte do mey przywiązanie mogły ocaleć. Nie poszedł za tym przykładem nesz Król wielkomyślny; zostawił rzeczy wdanie, w iakim one zastał! lecz teu sam stan wielkie w sobie zawiera niedogodności. 1 'iawodawstwa koleyno nam narzucane wikłaia - >prawedliwość i wszystkie niemal stosunki [Dj.ątkuwe tysidcznemi prawami i farmami. 23częte spiaw, za mnego Kodexu, za innego popierane, le-.cze. dotid czekaią osta-ecznego kona« Ileż w tym ranie rzeczy nadzwyczaynych, i różnorodnych wiadomości sfukać w sęd iach potrzeba' Jak obszerne pole do wykrętów l n.tduźyciai DI* złych pr-.wnikow i pieniaczy ile sposobów dogodzenia fałszowi i chciwości. - Te to pobudki, temu kraiow scźegolne, p łjezone z wielu innein 1 aż nadro przekonywaiącemi, 'i pierwsza zas d* sczęścia każdego narodu 0Ptera się na wła nych ' dobize zastosowanych prawich cy*inych i kryminalnych, powinny były poprowadzić Rz*d & o zaięcia się naynierwey wy lobyciein narodu z ;<-gO zgubnego położenia - Wyp.idaio przed innem* sprawami wzląść Się do przygotowań a KodeXoW / czy to szykuiąc w n -ch nowe i odmienne prawa» czy teź teraz będ <ce zac own <ic, lub bliźey ie do potrzeb i micyscowości strsui c. - Pamięć na dr wne kraiu tego ustany, i d< świadezs-nie tylu y V tern spróbowanych praw ldjwrw bezstronnie w*' ź o n e, l teoryą wydoskonal ney legislacvi sp ' wdzone, w- dać mo,>ą sy terna araw · dpowiedi/ teraźnieysreuiu światłu 1*. u r o p y, le-z razem "tOlI sowne do charakteru, <.bycza ow i potr/eb nye" szkańców, zdolne posuwać, ich w zawed ie r li ° t l polepszeń towarzyskich Za!ować przychodzi, że Rząd Konsrytueyiny naty hmiast po swo "'m usta' nowieniu nie zaczął t meurzAdził tey wainey pra cy tik, aby przy głębokiem zastanowieniu się, ia- wzmiankę o urządzeniu więzień: iest to ieden c kiego te trudne wym ga- materye,. po wybraniu owych przedmiotów, którym podług naszego zdapewnego systematu I zasadnych nlaxym, praca nia, w szeregu swoich zatrudnień R7Ąd winien z przyzwoitem użyciem czasu, ora« wyrozumie- dać pierwszeństwo. Bez należy teg > urządzenia niem opinii publicmey, mogła bydź cj iami wy- więzień prawa karne nie są uzupełnione, i po dawana. W krniack na vet samowładnych, gdzie więA sze ; części nie tylko do celu swego poprawy sie trudniono układaniem Kodexu, syst;mat ogól- powizechney nie docnodzą, ale się od n ego nany i działy iego bywały publicmości udzielane. wet odualaią. Brnie funduszów nie zdaie się dostaDornagano się od wszystkich Trybunałów, od teczną przyczyną aby to dzieło tak gwałtownie całego narodu zarzutów, rad i myśli nowych, aby od krnm i ludzkoŚci wymagane, nuzostało rozponaywięcey światła zełrać*, rzecz ile można do doy- czętym. Kiedy zapatruiemy się, iż publirzałości wprzód doprowadzić, nim przyidzie pra- cme zbywaiące okazuią zapasy, iakżebyśmy mieli wodawcy obiawić o niey wyroki swoie. Podo- powątpiewać, że Monarcha, tchnący «mą ludzkobna mttoda działania byl30Y zdaie s:ę iescze bar- ścią i chęcią polepszeń moralnych, nie rozkaże dziey na swoićm mieyscu w kraiu, gdzie prawa Rządowi swemu odłożyć fundusze na tak śwęty przez dys'-cussye Izb Seymowych przecoodząc, do przedmiot? Że zaś urządzenie więzień, i sposób niey wcześnie przygotowane bydzby powinny. obchodzenia się z uwięzionymi ka;degj roizaiu, Postępowanie Rządu w tym względzie niezupeł- macznie umiarkuie kary, i przywiedzie one dopienie ja.pokaia troskliwych o wydoskonalenie pra- ro do pewnego i zupełnego skreślenia, zatem zawodawstwa kraiowego. Pracę, która powinna by- sady iego, zdaie się, iż przy projekcie Kodexu ła bydź rozważnie i z długiem zastanowieniem postępowania znakźcby rcieysce powinny. prowadzona, zdaic się, iż cokolwiek późno r z- Przy końcu uwag nad wydziałem Sprawiedlipoczęto. Pośpiech musiał towarzyszyć mareryom wości, nie mogą wasze Kommissye nie wyrazić potrzebującym naywiększego namysłu. Odmiana życzenia swego, aby iak świętem iest prawo niecywilnych praw w tak krótkim cm ie, dorywczo podległości aadow, tak teź karnoŚĆ ich nayostrzey i ułomkami przedsięwzięta, rodzić musi w nas bo- utrzymaną była; i żeby Sąd Naywyższy wpływ iaźń, ii swemu nie odpowie celowi, że brak sy- swóy w tym względzie przez surowe wzmacniaiac stematu i redności da się koniecznie w nowych p-a- przykłady nie zaniedbywał, ieili się kiedy smutna wach mniey więcey począć, i że te niedogodności tego zdarzy potrzeba, karać pamiętnie plamiących w przyszłey legslacyi pomnożyłyby się do wyso- szanownych charakter Sędzostwa. kiego stopnia, gdyby baczne oko Rządu na nie Niech się goazi dodać iescze, ''iak dalece wybory zwróconem nie zostało. Ustanowienie więc ie- i podawanie kandydatów na mieysca Sędziowskie dney ciągle trwaiącey kodexowey Deputacyi, spie- są trudna i ważną attrybucyą Władz Rządowych, szna organizacyaSądownictwa, i przeprowadzenie i iak tu wszelkie osobiste względy zapomniane przez Seym Kodexow postępowania Seymowego, bydź muszą. Gdy z woli Konstytucyi trzecia uzna zapewne Senat za działania pierwszych wagi część Sędziów przez Króla ma bydź mianowaną, i potrzeby, których przY'pieszenie i urządzenie, iak posłuży ta okolicmość sczęśliwie Rządowi, aby wszelkie inne dla nas dobro, wysokiey opiece i przy zaprowadzaiącey się Konstytucyiney organipieczy Króla oddać winniśmy. zacyi Sądownictwa uzacnić iescze to szanowne po« W nierozwiniętey dotąd organizacyi Sądowni- wołanie, i po kilkoletniem iUŻ pomaniu i doctwa trudno iest trafue zrobić postrzeźenia, i coś świadczeniu osób, sam dobór ich utrzymać, miapewnego wyrzec o biegu i wymiarze sprawiedli- nuiąc nieodzownie między teraźnieyszymi Sędziawości w kraiu. Spieszemy iednak wymać, żeśmy mi niższych Instahcyi naymakomitszych nauką i się z rapportu przekonali, iak mało spraw w sto- niepokalaną cnotą. sunku do ich liczby zalega, co gorliwości Sądów, R e t lecz razem niespracowanemu dozorowi Kommissyi ozmal e Rządowey Sprawiedliwości przypisać należy. Pro- Zmarły niedawno Feldmarszałek, Xiaie, sić tylko zostaie o malezienie środków przyspie- B a r c l a y de T o II y, był synem Lut erskieszenia końca tak długo ciągnącym się sprawom go Pastora wieyekiego w In fi an ci e c h . konkursowym, które także między przyczynami W ł · ł . d . k .. · wstrzymuiącemi podniesienie wartości ziemi i po- ys . ug wa Się o .pI I, I praWie zawsze . wrót kredytu policzyć należy. pobojoWisku na wyzsze postępował tczeble, 2 pociecha Qjusiai Senat, czytać w rnpporcie W roku 1807 dowodził w bitwach pod Pułwiadomości. t u s k i e m i E Y l a u . W kilka lat potem, zawoiows) Finlandyą. Bitwa pod Lipsk i t m zjednała mu tytuł Hrabiego. Po weYSClU do P a r y i. a otrzymał' buławę Marszałkowską, a w roku i g 15 wyniesionym został na dostoyność Xiążęcia. Jescze dnia 15go Czerwca spadł w Moskwie, po tęgim gradzie, wielki śnieg, takiego sobie o tey porze naj starsi ludzie nieprzypominaią. Miano w Londynie listy z Kantonu z dnia 3 8- Grudnia r. z., donoszące o spieku przeciw Cesarzowi. Chińskiemu, de którego wchodzić ma kilku członków rodziny C(Sarskiey. Sprawa przeciw sprzysiężtńcom niebawnie rozpocząć się miała. Piszą z K o p e n h a g i, ii pewnemu cliłopakowi wieśi.iackiemu w okolicy A a r b u u i , który się położył na polu dla przespania się, weszła źmiia przez otwarte usta w żywot, i zabawiwszy przez doi kilka w ż oł ądku, powróciła ztamtąd żywo tą samą drogą! Pewnemu Framuzkiemu prosiemu żołnierzowi doniósł opiekun o śmitrei oyca. Żołnierz, który w biiwie pod JI b u Kir t m nogę iednę utracił, odebrał list ftn w lazarecie i odpisał nań iak następuie: ;,Szacowny Paoie Opiekuni*? Za śmiejć oyca moiego mocno W Panu itsitm obowiązany. Drobne nieprzyjemności tego rodzaiu częeto się w rodzinach wydarzają. Co do mnie, mam się )«k naylepiey wbzarecie, W bitwie pod.Abukirem utraciłem nogę, ale mi, dzięki Bogu, pozostała ieecze iedna, z którą «nam z-asrzyt pisać się WPaua najniższym sługą."

D O U JE S 1 E h l E.

Waniach so. ai. i 23. Lipca odprawiać się będzie roczni publiczny popis uczniów Krółtwskiego Gymnazium nawielkiey sali; w dniu zaś 24. mowy w ięzykach łacińskim, polskim, niemieckim l francuzkim miane, i pochwaty , nagrody i promocye oznaymione będą. Pro»

grama tegorocznie , które dnia jg Lipca wydawać się będzie, obeymuie niektóre prośby do rodziców i opiekunów obecnych i przyszłych uczniów Królewskiego (j) lnnazi um.

P o z n a ń dnia xo.

Lipca 1813.

Dr. Kau lfufs, Dyrektor Kroi. G ymnaziura.

ZAPOZEW EDYKTALNY Na podaną przez Ch arIo tte z Oclmenkopow Lindnerouą -skargę rozwodową z pizyczyny opusczenia, zapozywamy ninieyszem Franci, szka Lindner byłego Feldfebla w pułku Generała Zastrow, a późniey kobo. stę w lwszym pułku piechoty polskiey Generała Małach: oskiego, który od roku 19is. w którym du Roesyi wymaszerował z pobytu iest ni t wiadomy, z zaleceniem, aby się na terminie dnia l&go Sierpnia 1818q albo osobiście, albo prze* pełnomocnika przed Deputowanym W. Rogozińskim Kousyharzem sądu naszego stawił, i na skargę odpowiedział," gdyż wrazie przeciwnyin, zaocznie przeciw niemu rozwód wyrzeczony, i on za stronę przegrywającą uważany będzie. P o z n a ń dnia 9. Kwietnia igig.

Królewsko Pruski Sąd Ziemiański.

v. K 2 V g e r. Doniesienie. Swieiey wody Kudowskiey i Sdjerskiey, ostamiey w całyth i połowicznych bankach, dostać można w Kiólcwskiey nadworni y iipiece w rynku N ro. 87. Poznań dnia 6. Lipca i$ibDoniesienie handlowe. Pierwszy transport nowych Hollcndersktcb śledzi -dostał ostatnia poczta Karol Gumprecht.

Swieźe naypierwszego połowu śtedzie Hollendetskie otrzymał poczq Sianm-ław P05leKhlbIoznaniu.

Dobrowolna przedai.

Młyn wodny w dobrym budownym stanie, z nowemi.mieszkalnemi i staienuemi zabudowaniami, do którego należy przeezło huba naylepszego gruntu rolnego i łąki, niemniey piękne ogrody owocowe i warzywne, ćwierć mili od Powiatowego miasta Śremu n. W, iest natychmiast z wolney ręki do przedania. Chęć kupna maiąey zechcą się osobiście lub We frą kowanych listach udać do kupca Schmidta w Śremie dla powzięcia warunków. Można, raztm i iuw.eiuacza «abydź. Dodatch' OBWIEŚ C ZENIE.

Dobra szlacheckie, do pozostałości niegdy Ur. Jana Gozimirsftitgo należące, w Powiecie Wągrowieckim położone, iako lor 1. Popowo Tomko we podług taxy przyiętey .. . .Tal., as,soi 2. Popowo Inaczewo 6,150 8 gr.

3.. Popowo Podleśne -l A ,085 8 gr« 4. Bór do tych dóbr należący .. 7»29 ° »sg*- Sd_ @góiney wartości Tal. 5 >j66 12-grd.

maią bydź na żądanie itueressowanych Sukces aorow drogą dobrowolney subhastacyi przed podpisanym Sądem Zieniiańsk>m Gniezmń ekim naywięcey daiącemu sprzedane. Termina, do sprzfedaży są wyznaczone na dzień łoty Marca, 20. Czerwca i n. Września r. b. przed Deputowanym- W. Btachvagtl Sędzią wspornnionego Sądu Ziemiańskiego */ Izbie Stssyonalney. O rjem uwiadomią się chęć m&iących nabycia tych dóbr z tera nadmienieniem, iż tylko pod warunkiem gotowey wypłaty dobra te w ostatnim iako meodwło* cznym terminie naywiAcey daiącemu przybite będą i na póżnieybze pedania żaden wzgląd imanym niebędzie. Taxc dóbr wzmiankowanych każdego czasu w iżt -bg istraturze Sądu Ziemiańskiego prztyrj.eć można j leinA się tu nadmienia wzAłędc-m borów do tythie dóbr należących, ie Suk«essorowie przeciw ocenieniu tychie podali uwagi, dla cre£o mahydż iescze rewidowane. G n i e z n o dnia 30, Czerwca 1818» Kmtewsko-lJru*ki sąd Ziemiański.

ZAPaZEUTADVk IALNY.

Wezyscy ci, którzy do następuiących raświadczeń rekognieyinyrh niegdy t*ońftMvwi Zygmuntowi Gratiz od KrólewsHjgo Toivarzystwa handlu morskiego i od Królewskiey Administraeyi Generaloey Sołney w BerUmie «dzielonych, to itst: e) do kaucyi na gruncie iego tu w Wschowie pod liczbą 443. położonym, wsummie 500 Tal. "zapisaney, z dnia 3. Marca roku '793 i " fr) do kaucy» gotowerai pieniędzmi na summe, 500 Tal. wystawioney, z dnia n. Czerwca 1796 roku, *ako Właściciele, Cessyonaryusze, Zastawni, Juh inni iakowi Posiadacze pretensyą mieć mniemaią, zapozywaią się ninieyezem publicznie, aby.eie,ne terminie dni» 17. Paź dz i e r

nika 18 i 8 - przed Deputowanym Sędzią Ziemiańskim v. Mrakerem tu w Wschowie wyznaczonym osobiście, lub też przez Pełnomocników prawnie do »ego upoważnionych stawili, pretensye swe podali, i należycie udowodnili, gdyż w razie przeciwnym niestawaiący zprettnsyamiswemi prekludowani, i rzeczone zaświadczenia rekognicyine aa umorzone poczytane zostaną. Wschowa dnia 2, Marca igi8.

Królewsko-Pruski Sąd Ziemianek?OB WiE&CZENIE. r Należące do ISukcessorów po niegdy Ur» Kneli Doktorze w Powiecie Kościańskim leżące dobra Głuchowa i Siemiki, maią bydź diogą txekucyi na wniosek iednego realnego Wierzyciela, w skutek rekwizycyi Król. Sądu Ziemiańskiego Gnieźnieńskiego, w dzierżawę na trzy lata od S. Jana r. b. naywięcey 'daiącem-u wypusczone. Do licytacyi takowego zadzierzawienia wyznaczyliśmy termin na nzień 4ty Sierpnia r. b. przedpołudniem o godzinie 9'ey, i wzywamy ninieyezem ochotę dzierżawienia maiących, aby się na terminie tym woznaczoney godzinie w tuteyszym Sądzie Ziemiańskim przed Deputowanym W. Gatde, Sędzią Ziemiańskim, osobiści-e, lub przez Pełnomocników prawnie Wylegitymowanych eta. . . ' WIll, . podani swe czynili i spodziewali się, ii naYWlęcey dalący dobra te w dzierżawę wypusczone sobie mieć będzie. Warunki dzierżawne przeyrzane bydź mogą 24 dni przed terminem w Regisiraturze Sądu naszego. Wschowa dnia a. Lipca 19i9.

Królewsko- Pruski Sąd Zienriartski.A W I Z A C Y A.

Rezolucyą Sądu Magistratu miasta Wilna roku i8i8 - Apryla 6 dr.ia zaszłą, będąc z pośrodka tegoż Sądu delegowanym do wyprzedania ruchomości inwentarzem opisaney zeszłego ś. p. JozJa De Tylltgo Majora b. woyak Polskich, i maiąc sobie przyporuczonym wydać traykrotną awizacyą w Gazecie Kuiyera Litewskiego z umiesczeniem t«yżc w gazetach zagranicznych tak o t e m, iako żeby Sukcesso» rowie z piobacyami legitymuiącemi ich prawo do posiągnienia sn-kcessyi po Majorze Józefie Di - TylUm do Sądu Magistratu Wileńskiego wprzeciągu naydałey sześciu miesięcy od daty awizaryi sami przez się, Kadź- przez umocowanymi prawnie Plenipotentów przybywali» Co zaskuttezniaiąc. yinieyszą czynię z uwia

domiemem, iż licytacyą publiczna ruchomości pozostałey, składaiącey się z garderoby, bielizny, zegarków,' srebra stołowego i dalszey, rozpocznę w ratuszu Wileńskim od dnia )];0. Junji Łeraźn.igig roku i ciągle ouą odbywać aż do ukończenia będę;. J 8 i 8 roku .Maja 21. dnia.

F. Łuhomsh

R. M. W.

i . ".

Świeże nowego połowu Hollcnderskie śledzie otrzymał poczt? D. Schlesinger. Doniesienie o handlu śledziami.

Nasz wspaniały Monarcha, staraiący sie z · nieograniczoną troskliwością o kwitnienie handlu i przemysłu, raczył i nas wesprzeć tak dalece, iź iesteśmy wstanie trudnić się, tu ztad wielkim śledzi połowem. Wyprawiliśmy w tym roku pięć statków śledziowych i dwa jagery , które juz ztąd do Swinemunde popłynęły, ażeby na morzu Niemieckiem na tym samym mieyscu , gdzie Hollendrzy, Erndenianie, Bremenianie i inne narody pbłów śledzi odbywaią, na śledzie i kabliony łowiły. Zwrócić uwagę Szanowney Publiczności na to nowe kraiowe przedsięwzięcie, iest celem tego publicznego doniesienia, z ktorem łączerJIY prośbę o łaskawe onegoź wsparcie i udział przekładając towar ten kraiowy nad inny. Statki zbudowane są podług modelu innych tego rodzaiu statków B u i z a m i zwanych, a śiecie przez doświadczonych ludzi zrobione. Wszystkie statki opatrzyliśmy ludźmi, któłzy w ogół przez wieloletnie służenie przy HolJ enderskich i Enrdeńskieh rybitwach, w izerniośie łowienia, solenia i pakowania nabyli doświadczenia, i tak słusznie spodziewać się możem, iź potrafiemy dogodzić towarem, który Hołlenderskiemu i Emdcńskiemu w nitzein ustępować nie będzie. Staraniem będzie naszem nayusilnieyszem, »ieustępować w gatunkowaniu i brakowaniu naszych śledzi inszym narodom, i ośmielamy się zwrócić na to uwagę, iż wszyscy nasi ludzie przed wyruszeniem na morze przyrzec winni dobre gatunkowanie i zabieganie koło śledzi, jak to u ianych narodów iest we zwyczaiu. Prześwietna RegencyaPomorska kazała nayicisley zrewidować nasze beczki, które są tylko z dębowego drzewa i z szesnastu obręczami, , i »aznaszyła ie W dale wypalojłemi literami;

K P G H F do których przydaliśmy tylko nasze litery C & C i upraszamy, ażeby tylko tak wypalone beczki iako od nas pakowane przyjmowano. Pakowane i łowione przez nas śledzie, uważać należy za kraiowe, i płacą tjlko pwdatek po 6 dgr. od beczki.

Pierwszy J ager poydzie z tak nazwanemi pocztowemi śledziami do Hamburga. Na te, tak i na póinieysze śledzie ptzyimuią Pan Riever Malm w Hamburgu, . Pan Jan Gaspar Schultz w Beilinic, i Kantor nasz tuteyezy, zamówienia, które należycie uskutecz.i:ane będą. W obydwóch domach handlowych będzie zawsze skład naszych śledzi. Sczerem zawsze będzie usiłowaniem naszem, skarbić sobie zaufanie Szanowncy Publiczności, i spodziewamy się rakże po iey względach, iż zechce wspierać prjedsiewz.ę,cie, które lak wielu naszych współobywateli wyżywić potrafi, ieźeli pomocą Szatiowney Pubiiczuości upowszechnienie zyscze.

Marny nadzieię, iź w przyszłości będziem się także mogli przysłużyć do bremi śledziami z morza Bałtyckiego. U czynione dawni« y na głębi tego morza nudałełtóSzwecyi na t$ do 30 sążni głębizny doświadczenie okazało, iżznayduiące s.ę tam śledzie, których brzegowi ry. bacy doyść nie mogą, daleko lenszcy są dobroci aniżeli śledzie pobrzeżue. Ponuwicmy Vt tym roku te doświadczenia i zawiadomimy Szanowną Publiczność o wypadku naszych usiłowali. Jeżeli mnogość śledzi odpowie ich dobroci, tfdy i z tego morza dostarczać będziemy mogli smacznych śh.dj.i, ttóte i'dnakźe wówczas odłjjczonemi będą od śledzi zmorzą Niemieckiego. S z c z e c i n dnia 25. Maja 1818.

J. F. W Christi ./Jcl tt Camp,

Sprzedał domu. Dom w P o z n a n i u na Chwalisz ewie pod Nrem 99. przy wielkim moście położony, maiący doirie i górne zamieszkania, podwórek oparchaniony z dwiema wiazdami, szopę do drzewa i sklep rmssiv murowany, właściwy JP. Ignacego Eib ich a A iest do sprzedania z wolney ręki, a zatem wzywa podpisany właściciel ochotę maiątych kupna, ażeby się do podpisanego udali czasu każdego, ocenie zaś iego dowiedzieć się u podpisanego mogą..

Jgnacy Eibkh,