GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.09.12 Nr73

Wielkiego

POZN

Xiestwa

I E G O.

Nro. 7 3 .

w Sobotę dnia TY. Września łgig.

Ź Rerlitrn dnia g. Wr%elnia.

W czoray odbyła się wielka parada lutey» szych, i innych paiiew, które w okolicę Berlin a przyciągnęły na popisy Jesienne. ArIyllerya stała w szyku ra bramą Hatską na drodze d o H a a s e n b e i d e, do nrey przypierały półki ptei'.roty, apotemiazdy, rozciągaiąc się »i do apteki zamkowej. - Kroi Jtnć w mundurze Generalskim, z orszakiem, i Xieiniczki domu Królewskiego w otwartym powozie, obeyrzawszy całe woysko wzdłni czoła, przeerągntło thl woysko prztd N. Panem w paradzie przy bindarziz, a Monarcha oświadczy! mu naywyieze »we zadowólsienie . Przybyli tuj 3 € g o Królewicewska Mość 3-iąię Fryderyk Pruski, » Enw; J K, M.

W. Xhj£ę MeklenbwgekoSzwtryńłki, ze ftzweryna; Xiązę P a w e ł Mekienburgsk«Szweryńeki, z Genewy; Generał piechoty Hrabia Goeifenau, z« Siekaj Geuexai

Porucznik Oob&c n ii tz, z Głogowy; Generał- Major Hrabi» H a ck, z Magdtburga; Generał M»jor B r a u s e, r Frankfotlu nad Odrą; Gtrjenł-Major Marwitz z Frań kforto nad udrą;. Gtn. Maj. W r a ngel z Królewca w Pr.; Gen. Maj. Siohełu», z Wro-I cła wis; Gen. Maj. Hi II er , R Poznani»! Gen. Maj. Clausewitz z Głogowy; Geo, M>j. V a I e n i i n i, z Głogowy, Z Akmisgratju dnia zp.bitrpnia.

Naręło tedy t-statecznie pałace dla Monarchów; kaidtn za 10,000 Franków na miesiąc* Cesarz Rossyis*i mit*zkać beuziv w pięknym wieyskim prztszło 100 okien msiącytn domu Pana He usch. ć-witrć mili od Mc wisgrann, na drodze do Mast rieht u. Dornten przedziwnie się wydal* w eiehty romantycznej -łołinii. Dla Cesarza Attstryackicgo naięto dom B r u m m e n a. Nie itst iescze ze wszystkiem przyporzadzony; lecz dniem i nocą, KITaIłQ się koło budowli, aitby wczeiBi« jc:fit wielki, lecz gustownie i wygodnie urządzony. O iakie dwadzitścia pięć kroków?- ad hotelu Cesarskiego naiętodom Off er ma n na dla K-łxTh Pruskiego, iizly, \ss. % wybwórnością i wygodą wszystkie inne" przewyższa. Anglicy naleli niemal całą połać ulicy Peterstrasec. Naypięknieysze pałace, prosto w ulicę przechadzkową za nową salą redutowa, , mitścić w tobie będą Lordów C a s t i e r e a g h i Wellingtona . Właśnie wprost domów ulicy Petcrstrasse stoi fontana, z którt-y goście łazienni ciepłą wodę piią. Nadobna dziewica stoi zawsze przy niey i podaie w czystych śklankach gościom wodę. Dla Xiecia Hardenberg2 naięto domBe ttendo rffa; ieden z naypiękbieyszych domów w tey okolicy z wybornym zbiorem malowań. · Widok z tego domu przypomina wszystkie wspaniałości, któremi się A k w i e g r a JI pochlubić może. Z Krakowa dnia 30. Sierpnia. ' W skutek Uniwersału Rządzącego Senatu naszego odprawiły się dnia 17. b. m. po Wszystkie« gminach kraiu naszegaSeymiki dlaobrania Reprezentantów J1a Seym nadzwyczajny maiący się zebrać w Wrześniu r. b. Tu iednoroyśinie obrany Reprezentantem Gminy pierwszey W. J a c e k J d z i P r z y b y l s ki, wysłużony Professor Uniwersytetu Krakowakiego. Ogłoszono tu przepis porządku uroczystego złożenia w dniu 6. Urześeia przez Kommissyą Organizacyiną Zgromadzeniu Reprezentantów K'ur. r tucyi przez trzy dwory opiekunce się nami nadaney. Z Petershurga dnia 10. Sierpnia.

W nocy. między -30. i 3 t. Lipca powstał był Btolicy tuteyszey straszny wicher z ulewnym desczem; silny on był wprawdzie i trwał przeszło godzinę, lecz żadney nie zrządził szkody, oprócz, że złamał kilka drzew w ogrodach, i wywrócił kilka kominów.

929 ·

T -eoie wicher panował ns odnodze tataj-.; szey ró wt;ie bez żadnych szkodliwych skutków. .- W miarę upałów, lkLe panowały roku ninieyszego w stronach tuteyszych, lękano się wielkich gtzmoiów i burz, co zwykle następuie po czasie gorącym; lecz dzięki Opatrzności, wszystko przeminęło spokoynie; zwyczaynych nawet wiatrów południowo-zachodnich niedoświadczaliśmy w tym roku. Z Wiednia dnia 2$. Sierpnia.

N. Pan racaył Kawalerowi O o s c h o t <r G a l i c y i, nadać nayłaskawiey sześcioletni wyłączny przywiley na wynaleziony przez niego nowy apparat dopalenia w piecach i gotowania, tudzież na wynalezioną przez tegoż nową machinę do rznięcia tarcic. Prowincye Królestwa Weneckiego, które od chwili połączenia się znowu z koroną Cesarstwa Austryackiego korzystały z każdey okoliczności, aby N. Monarchę przekonali naydowodniey o naywiernieyszćni przywiązaniu swoiem, poczytywały także za powinność, według zwyczaiów kraiowych obchodzić pBTQcKe uroczystości naywyższego zaślubienia, iako zdarzenie tak drogie sercu ich Pana, a tern samem dla nich tak ważne. -.

Reprezentanci tych Prowincyi, kazali wic« naypierwszym artystom w Pańetwie Włoskiem wygotować popiersia i różm. malowidła przedstawiające dawne i naypóioieyeze wypadki, i takowe ofiarowali N. Cesarzowey i Królowey Jmci iako podarunek weselny. Dla odwiezienia tego podarunku do Wiednia do dworu Cesarskiego wybrało zgromadzenie centralne w Wenecyi Hrabiego Leopolda Cic o g n o r a , szanównege Prezesa t?meczney Akademii sztuk kształcących, który z celuiącą gorliwością kierował robotami sztuk pomienionych.-. Dnia 3. Sierpnia stanęły te dzieła sztuki na mieyecu, i wystawione były w sali C. K. zamku. - Doia 5. Sierpnia N. Cesarzowa i Królowa Jrać raczyła nayłaskawiey i nayuprzeymiejr pczyiąć aa posłuchanie szano ioetvtuw sztuk kształcących w Wen e c y i , łemuż naywyżsae ukontentowanie ewoie za osobiste usiłowania iego oświadczyn, i wyBurzyć nayłaslcawsze życzenie awoie, »by 10 samo i Reprezentantom Prowincyi Kłókw»kich ,,«. YT HDnia a i. Lipca r. b. odbyła się prób * i. - · W przeciw wodzie sutkiem parowym zbudowanym przez An t o n i e g o B ernhard a, w obecności Korami«)!, ztoźoney x władz i anawcow. Przekonawszy się pierwey na «awymze statku parowym, że dopełnione są wszystkie ostrożności przepisane okólnikiem »d o ra « . Października i 8 « 7 » i i * nie ma żadnego nichezpieczeństwa, puszono się tym£e statkiem parowym, maiącym 350 cetuarów ładunku, przeciw wodzie od Brigittenau po pod-Ńus&dorff do tak zwaney Ksiey wyspy (Fuchsen- Inseljr Żegluga szła tak szybko ie Statek ten w przeciągu minuty upły»ał przeciw wodzie 30 sąioi} pod samą zaś lisią wyspą wiednyraznaybystrzeyszychnurtów D u n a i u, gdzie I»ęd wody w przeciągu sekundyosm-jstój» wy.osi, używał H. Bernhard z pomyślnym »sutkiem właś«iwego narządzenia, przebaczonego do pokonywania nurtów tak bystrych. Żeglując na dół-, odbywał statek parowy w przeciągu minuty po laosąini, »*ówoie podczas ieglugi w go.ę, rako i ftadół, obracał'się łatwo i szybko bez wstrzymywani» się w biegu»,- suwa * na rzece bez kotwicy, i przybierał wszelkie kitmuki eieru. __ Dnia 9. b. ra. przedsięwzięto zoowu-tę żeglugę w obecności licznie zgromadaorjych widzów wssjtlkitgo etanu. Na te>2e BaT'-y drodze powtórzył statek parowy podrói odbytą-wobteności Kon»miss)i; a*JII tym razem -próbowano takie (lreywiąza6 do Matka parowego iuny siat k łuibwny, na którym było około 4« sążni' 'irzewa. Pomimo cięiaru tok ztiacz' .iit-pn'vieksziiiKgij, pl>. ął statek psrowy prateiw wadzie 2 iedóaką. prawie

9*3iak jrielWey szybkOŚCią. · - Gdy odważane, statek z drzewem, Arcy-Xiąię Maxymflian 2 kilkunastu osobamr wszed* na e.ate-B p a w « " i przeiezdiał się przez cza * nietak* w gór* i na dół, tudzież w ukośnych kieruokacb. 1 ta powtórna próba powiodła się. - Przedsiębierz popłynie wkrótce według Jdama współtowarzyszem swoich do k*e»tu. wWęgrzech, ażeby stamtąd do Komora, w obecności Keramissyi odbył próbę żeglugi,. potrzebną- iescze do pozyskam* przywiieiu przyobiecanego okólnikiem z dnia »4- * * « - tnia r. h. { potem zaś z pierwszym ładunk.eo» wróci się prosto do W i e d n i s . -f- Bystre wakróś mirty rzekiDunaiu, rzęsie i znaczne odmianyiey pędu (albowiem sąmteysca, gdzie nurt przeszło w dwóynasob przenosi bystrość średnią), mnogie płylczyzr.y, meregularnobC biegu i t. d., kładły dotychczas Żegludze pa-e rowey zawady tak mnogie : wielkie, ZJ- az ecztgolnieyez* naradzenia wynaydowae ą« eiaoo, aby oyęgnąc ten cel z korzyścią l bezpieczeństwem. Alei iem bardziey warto był» mozołu pokonać te trudność: z wytrwałem męztwem, i nie odstrasaac się doAiadc-zeniami Jl razu me całkiem pomyśh>emi, zwł?seza, gdy po ostateczne™ dokaaar iu ieglugł parowey na D u n a i u , dla poparta handlu Monarchii w ogólności, w scz.gólnoscł zaś.

co do zwiąjków z Węgrami, nieprzehcz.pnych-korzyści spodziewać się mb-iy. Z Franhfortu dlitajD. Sitrpma.

Wcror.y wiecaór przybył tu XiąięMlotternieb. Hrabia Buol Sc hauen »tein daie dziś dlań wielki obiad-, na które» eał« ciało dyplomatyczne aaprusz-one. Na posiedzeniu Seymu Zwiąakowego dnial a-o. mi bI stanęła następująca uchwała: J» Podana przez- całonkow związkowych liczb»' łudnośti prayimuie się na następne 5 lat tyauczasowo za metrykę zwiąż ko w a)M*try-. ka ta ieet zasada tak- co dodostawyludzi, iako uA cg tlo dostarczeń pienicinycb, zjedyny» banceUarya et-ymową. 3) Maiąca bydź następnie ustanowioną Kommissya złoży zdan;e względem prałY AŁ* ostateczney po 5 latach urządzić eie, roaiącey metryki; 3eYT związkowy roztrząsnąwszy ią itscze przed upłynieoiem pięćletniego terminu, wyda stanowiącą w te y mitrze uchwałę. Podług ogłoszonego teraz urzędownie wykazu, ludność wezjsUichNiemieckich państw związkowych wynosi 30 miliionów 94,050 dusz. Od Menu dnia 30. Sierpnia.

NieraSsz zapewne wcalem Chrześciiaństwie feiednieyszege kościoła, iak w S i l ker o d e niedaleko Duderatadt. Jest lo stara stodoła, gdzie wszystkie belki i kozły zawaleniem grożą,. Zarniastokien ma otwcry; dzień i noc otwarty, a bydło wchodzi i wychodzili). Reskrypt Kr-Ma Wiriemberskiego z dnia . j. Sierpnia (gdy czynność przygotowawcze względem zamierzonego oddzielania podatku gruntowego od podatku nałożonego od domów i zarobku, iescze nie I( ukończontmi) przepieuie, aby na rok rządowy teraz bieżący, to itst, od dnia l. Lipca i S> S do ostatniego Czerwca i g« 9 » dotychczasowy zwyczajny podatek wynoezący 2,400 000 Zł. rozłożony był iescze r.z według dotychczasowych prawideł. Atoli do tey «umniy dopłacać ma teraz Królewska nadworna Adminietracya dóbr kameralnych 6, *00 Zł. z dóbr i domów, które dotąd od podatków były wolne. - Przy tein Król oświadcza, iż pomimo powiększonych teraz potrzeb kraiu i wydatków na wiele pożytecznych urządzeń, z prawdziwern ukontentowaniem swoietn, przez ograniczęnie się tak w utrzymywaniu dworu iako i innych artykułach, któremu się sam poddał, znalazł środki do załatwienia tych potrzeb, »ie tylko bez naymnieyszego podwyższenia " łtórego podatku, ale nadto, oprócz zniesie, tui podatku od wyitżdzauia z kiaiu i powra

cania nazad, tudzież pomimo zmnieyszonego o 100,000 Zł. dochodu stemplowego, i ustąpionych przychodów z osobistych własności Królewskich pochodzących, które wynoszą blisko 29,000 Zł., iest w stanie poddanym swuim iescze pastępuiące podatki opuścić: l) Naiem pierwotny; 2) podatek od psów; .3) dodatek na stadniny; 4) płacę za pozwolenie utrzymywania koni; 5} akcyzę od pasienia bydła. Ulga, którą poddani mieć będą przez opusczenie tych podatków, wynosi 340,000 Zł. - Na końcu oświadcza Monarcha, iż eię spodziewa z uf u ością po :woich poddanych, że odpowiadać będą iego rzetelnym postępkom, i przez akuratność, w pełnieniu powinności swoi.h, postawią go w stanie działania dla ich dobra iescze w większey obiętości. Z P< ryża dnia 2j>. Sierpnia.

Przeieżdż?iąc wczoray Król koło posągu Henryka IV., kazał stanąć, i przeszło 10 mintaj wpatrywał się weń z odkrytą głową. Xiąię We II i n g t o n odiechał wczoray do C o 1 m ar.

Hrabia Gol z, Poseł Pruski, dał dnia «6.

wi&iki obiad dyplomatyczny. Gorzelnik F a s q u e i w S i . O m er, zabił na obchód dnia 25. tłustego wołu, który 2 l »0 funtów ważył, i rozdał go między łaknących. Mniemaią, iż także pośrednictwem interesów między H i s z p a n i ą a iey powstałem! osadami sczerzey się pewnie kongres Monarchów w Akwisgranie zayrnie, kiedy przywrócenie i zachowanie spokoyności i pokoiu iest pięknym powszechnym celem tych wspaniałych Monarchów. Margrabia Ba rbe de M arbois, w wiademcy do Króla mowie przy pomniku H e nryka IV., to między inne mi wyraził: "Dziś» Królu, należałoby przed tym posągiem powiedzieć uroczystą mowę na pochwała H e n - ry K a I V . i lecz wszakże dwa wieki pamiątkę i>-.r»Vb 1 iU. Hri , 40 NQB "-cIJ ei ro" mil" ł'rzy )';11,. - . ,,-""} JI nowany o Krola Szwedzltiego Pesl em oray naszym dworze. Liczba woyska regularnego i gwardyi nar«*; dowych, które dnia *,. przed Krółem pcaer ci4gtV C*y» wyO» 8* _ 3 o 110 * o 60,000 ludzi. Owór Hiszpański kazał wszystkim dworona podać protestacyą przeciw zaięciuPenaakoli, prztz Amerykę Północna. Król wyznaczył wszystkim dzieciom owege Tron co n dnCoucdcay, znanego obrońcy oiesczęśliwey Królowey, zmarłego na wygnaniu, po ijoo Franków roczniey pensyi. Pan Pi gi aoi, któty odlewał posąg Henryka IV., umarł w_tych dniach. Wyszło w Paryżu nowe dzieło, dla większego uwiecznienia Foucuzkiey sławy narodowey, maiące napis: Pamiątka sla Wf narodowey, czyli -zupełny %bibrwszystkiej We*«', rupportów, listów y i b u Ile tyn ów 2, rewoźucyi Francti%kity od roku łApz do ijlil. - Z tego powodu pisze dziennik roepraw (Journal <tes debat«) co następuiet -Nigdy iescze nie nadużywane tak bezbożnie tych wielkich wyrazów - miłość oyczy» zny i sława narodowa-iak teraz od kilku miesięcy. Niektórzy dziennikarze używaią wyrazów tych to iako tarczę, osłaniaiącą kary godnych bazgraceów, którzy zdradę i krzywoprzysięstwo iak piękne iakie cnoty uwielbiała; to znowu iako oręż zaczepny, dU obrażenia mocarstw zagranicznych, i uwiecznienia nienawiści, którey zagładzenie cała E u r o p a miała włożyć na siebie za naywaznieyszy obowiązek. Oaycie nam sławę narodową - iest to iedynem przykazaniem, które daią zawsze zgłodniałym kopistom iwo. im; co tyle ma znaczyć: nie piszcie nam dzieiów Francy i, upiększonych świetnemi kolorami wymowy, dla zachowania pamiątki i owych pięknych czynów, któremi dawna MonaTchIa nasza słynęła, ab tylko dla opijania wypadków zaszłych w ostatnich 35 la

ieco uświęciły- Imię lego yowtarzaj wszy«kich usiaj iego czyny i słowa źya. w naszty pamięci; opiewsiągo na naszych festynach., «a oasaych ttairach; święcimy go w sczęsciri.. wzywaliśmy go w niesczęściu. Oby pos$g ten wpośród *ey włelkiey stolicy był opiekuńczy m.geniuszc-m; oby widok tego patryotycznego pomnika narodowego rozproszył t» e8naski, ibpdayby potomkowie nasi zawsze . mawiali, i»k *ny dziś mówimy: "Potomkowie Henryka posiada iego cnoty i iego «erce; kochaiąFrancyą, iak tą Henryk kochał« Odpowiedz, Króla.

, "Mocnora I .ieTOzr*tw. 1 ia-4wylanemiprzez .WPana uczucia. Z żywą wdzięcznością przyimuię upomin** ludu Francuskiego; pomnik, wystawiony dobrowolna, ouarą moim-Ro, iak i .kromnym gr««««. wdowy. N»« .dok Wizerunku tego powiedzą. Franru. u Kochał nas, i dzieci iego takie nas kochaią. Potom, Iowie debr« go Króla mówić będą z. swey Strony; Za. ługu y my «obi«, bydź «a K kochanymi, takon! rob$dM«Te,koy»44 *deoc*eiiUury-tk'uh stronnictw. zapomnieniem wszystkich błędów i wróżba sczęśliwości Fraoc.yi! Bogdayby niebo wysłuchało te naydroisze eercu moiemu życzenia." "Wraienie, takie sprawiła chwila odsłonienia pomnika, przethodzi moc opisu, mówi M o n i t o r ; Francuz tylko może ie sobie wyobraz'16, 3 przecież niestety Francuz opiaać go nieiest zdolnym. Widziano wiele osób aczęśliwych »tyl, iż w darze łez znaydowaty leli i pizyiemny środek wylania swych żywych «bęti. Posągiest bardzo podobnym i doskopalt odlanym; między innemi głowa kouia zdaie się żyć i przemawiać: "Dźwigam Boha> tyra, Zbawcę, i MiłośćFrancyi." Nietylko mosty, ulice" okna, ale nawet dachy i kominy zaięte były widzami. Piękne to widowie»o wystawione będzie w kamiennym druku. N»okół posągu HborYKa tańcowano hayochocMY. " dług nich ze zdobyciem B as ty U i, skończy sie, pod W a te rl o o. Tytko w tey mał*ey epoce, mogą ci mniemani dziejopisarze postrzegać czyny, godne narodu Fra-ncuzkie» g 0", . . . ,Przy końcu dla uzupełnienia zbioru owych altów urzędowych, przytacza ieacz e pomieniony dziennik następujące pismo wydziału pomyślności z roku >793> wydane do owoczesoego Ministra woyny t "idźcie do "kata! żeby%wae diabli wzięli, kiedy Wam "rozkazywać potrzeba, abyście dostarczyli "siodeł, gdy i u i wezwani ies.'t'scie dostawiać "kot i! Czyiii może potrzeba Wam iescze "wytlórnaczjć, że i cugle do tego należą?l* - "Zaiste, pisze ieden dzienr rK Szwaycarski, taki zbiór" gdyby tyłko był wierny i dokładny, mógłby bydż" wcale b teresauiącym. Sczegółniey zaicały Sl<<rM>g dbniesi.-.ń urzqdowydi o taktyce niektórych Administncji cywilnych i woyskowych,. musiałby godne uwagi dać wyiaśnienre. Książka taka porównaliby musiała bydź* z latarnią- mag'czna pewnego rodzaiu, gdzie nayrozmaitsze figury pokazuią mieszaninę wszystkich kolorów, czyHz tak zwanym Kale ide-skopem z rabryłi pokątney, którego straszliwe i nitkeztabtne figury sprawuśą bardżiey zgrozę BU zaciiwyctBit. **P. Azais (znany z-wk-Iu pism swoich) wydał pismo u)< tie: ReflexioTIS SUr Iti Nott secrete (uwagi nad'wiadomością taiemną), gdzie obu przeciwnym sobie stronnictwom we F r a n c y i daje rady umiarkowania się i poiednai ia. Kownie surowo gani tlltrai»tów, że iafc niepairyoci udaią się db obcych mocarstw, iako tti i Liberalistów za ieh-przePacę, z iaką chciel' korzystać z rozporządzenia Krółew6ti*=go a di w 5. Września. Po równywa stan stronnictw będących w Anglii 51 @wemi, które się we Francyi znaytfuią. "Tira (mówi. ón) zgadzają się we wszystkich głównych przedmiotach-, łonstytucya utrzymuie'ife. era» długi, lache stron* nictwo nie myśli o nowym porządku rzeczy, a strona oppozycyina icst tylko osobista. We F r a n c y i przyszłe- do tego przez ustawiczna ścieranie się zdań, ii ttrtescrw, noweści rawyczaiów nawzaiem sobie przeciwnych, ii »da- [ ic się, że ten fcray zamieszkały dw» lóiae narody, i t. d. Z Londynu dntn 2$. Sierpnia.

Upewniają, ii liczba bawiący«h U raz we* F r a n c y i poddanych Brytańskich wynosi 62\coo, i że ci i woyska ih-ytańskic w t F r a m cyi wydaią codziennie 50,000 funtów Ster- . liogów, a zatem co rok iakie 18 miliionów z kraiu wychodzić będaie, ifżeli eię liczba za granicą iyiących osiib wkrótce nie zmnieyszy. Listy prywatpe z E u en os-A yres-dono-, szą, iż rząd tameczny, na przełożenie kuprów 24rytań«kich, uchwalił zmnieys-zenie O 5 O odsta ceł na łiiytańskie wełniane, bawełniane i lniane towary. Pucftug wiadomości z A l g i e r u , chcąc nowy Dey zapełnić scaerbę zrządzoną w ludności miasta przez klęskę zarazy morowey, kazał, wzorem swoiego szanownego poprzednika, wyprowadzić na rynek wszystkich nieżonatych a-jletnich mężczyzn i wypalić im sute gwinty, ażeby do io ienia. »ię nabrali ochoty. Zgromadzenie stanów prowincyi X«n łuck y; kaziło w przygotowaniu na zbliżający się Kongres ('Amerykański) następuiącą ob* w-ieśuć reaolucyą: "Jest zoHrniem zgromadzenia ogólnego, iż te prowipeye Południowej A m e ryk i, które co tylko ogłosiły »wą woli ność i niepodległość i okazały zdolność utrzymania swey niepodległości, bezzwłocznie przez powszechny rząd stanów zjtdnoczo« nych Amtrykańskir- h, za ud/ /klhe i nicpodle> gł* mocarstwa uz-nanemr, iako takie tntfco» wanemi ' i do rzędu- innych udzielnych mor carstw świata przyiętemi bydz--- powinny. II W zeszła środę było zebranie Ministrów $»broetowych, na którem imaydowały się Wsj.ystkie cziunki gabinetu. Lorda Ba thurs t przywołano z G l o u c e s t e r przez gońca; tym spoiob» m i UlkU innych Ministrów z ich posad wieyski h. Domyślaią eię tedy, ii o ważnych rzeczach była naowa. Naradzano się od" godziny 2 popołudniowey do 6. Dowiaduiemy się w liście prywatnym * Bueri os -A y res pod dniem 27. Maia, ii woysko Portugalskie w M o n t e - V i d e o , którego podaią liczbę na 10 do 1 2,000 ludzi, Przywróciło teraz znowu dawne warownie Koloni; i otworzyło port tameczny równie iak Monte- Vidtonski dla wszystkich mocarstw przyiaźtiwych. Portugalczycy zaymuią całą Aschodnią stronę rzeki P i a t a a£ d o U r a - gtiay. P-owyz U raguay Artigas panuie. Ostatnie listy z St. Tomasza z dnia 15.

Lipca osłabiaj wieść o śmierci Boi i wara; widać przecie z nich, ii położenie powstańców daleko mniey iest korzystnem, aniżeli ie irtalowano dawniey. Kommodore B r i o n 'tał na kotwicy z swoią eskadrą w A u g u s t ur Z e . N a szalupie Amtrykańskiey Ho rn e t przypłynął ''był Kommissarz Amerykański do A u g u s t u r y, który miał kilka bardzo taieoinych rozmów,z Boliwarem. W sąsiedztwie naszćm pokazało się jui kilka dzikich kaczek, z czego rychłą zimę Wróżą.

W. XiazAMichal przybył do Dublin», gdzie bardzo uroczyście był przyjętym. . Sławny Francuzki brzuchomowca i kuglarz le Comte, popisywał się niedawno u Posła luttyszego F.- cuzkiego w obecności Xietia R: genta z gw mi sztukami, które Jego Krolewicoweką Mość mocno ubawmy. Kapitan Smith miał».jAdiwuu rozmowę 2 Dejt-m Trypoiitańskm, w ilórey Dej 0»wiadczał się obszernie względem pbnu An« SUków, aby dostać się do głębi Afryki,»!ofiarował pomoc do przedsięwzięcia -tego. Ten Dey, riie zdaie się bydż uczestnikiem sui owey nietolerancyii nieufności, z któtemi są drudzy Muzułmanie względem ChrześcHao, ani owego powszechnego szaleństwa Rządów Mrykańskich, które wskutek dawnego proroctwa wierzą, xi Chrzesciiaqie zaymą kiedyś te okolice, gdzie panuie I s l a - m i z ID. Oświadczył, ie wyśle do Króla Aurnuńskiego poselstwo, z żądaniem zasłony dla Anglików, którzy iechać będą przez iego kraie. Kupcy Trypolitańscy utrzymuią bezpośredni handel z miastami głębokiej Afryki, iako tos z Wangarra, Kuthorra, Kaszhna, Zangarra, Guuba, Bombarra, Ha ussa i To m bu kt u. Handel między Tripolis i Tom b u K tu prowadza, przez karawany maiące zazwyczay po 150 wielbłądów. Karawana Efezańska idzie krótszą drogą przez Gadam. Odchodzi w Marcu, i tylko idzie nocą dla nadciągnięcia na wielki iarmark <iD Gadam u, powszechnego mieysca zgromadzania się wszystkich karawanów, a w Listopadzie powraca. Handluią niewolnikami, złotem, gumą, daktylami, saletrą, towarami bawełnianemi, i owocem podobnym do kawy. Naydłuższa podróż lądem tIwa dni ośm. Dey doradzał nakeniec, aby każdy Europeyczyk, chcący przedsiębrać podróż do głębokiey Afry ki, taił religia swoią i wsadził zawćy na głowę. Według gazety Marsylskity , rozszerza się coraz więcey powietrze morowe ńa brzegach Mrykańskich, a nawet 14Umi syn Deja Algierskiego padł ofiarą tey zarazy. Na okręcie swiącym w zatoce tamtezney, na którym znaydowało się przeszło 200 osób podeymuiących pielgrzymkę do Mekki, wymarli w kilku dniach wszyscy. Miasto to zaymuie oczywiście cześć tylko anteysca, na którem. było dawne; domy oraz pomniki Chrześcijańskie i Mahometsńskie tak są pomieszane z sobą, ii nawet o nayznacznieyszych wiedzieć nie można, do kogo pierwiaslkowo należały. W kilku oddziałach dzisiejszego miasta są same tylko zwaliska bez mieszkańców." Ulice pou'iekszey części są ciasne, domy niskie, źle stawiane, a dła błota ledwo chodzić można. Wyłączyć atoli trzeb» główną ulicę, gdzie kst wiele wysokich i pięknych domów. To maią w sobie sczególnego, iż do nich trzeba wchodzić po ciasnych drewnianych wschodach, i że na dole od ulicy nie masz okien. Nit-masz tam świeżego powietrza, ani oebędostw»; me dziw wieAc, iż Jer o z o l i m a i inne miasta doznaią niekiedy klęsk morowey zarazy. Ludność zmnieyszyła się do booo mieszkań* eów. Cbrztścii nom dokucza chciwość i okrucieństwo terainieyszego U«.ja, który od nich, a zwłascza z klaeztorow, ogromne Opłaty wybiera. Chodzi otoczony straże złożoną blisko- z 10 Oficerów i żołnierzy, do* brze uzbroionyih. Nienawidzony równie od Turków, iak i Chrześciian, rzadko oddala się za miasto, ltkaiąc się» aby go emissaryusze W. Sułtana nie napadli. Ma około 40. lat. Ubrany w bogato haftowaną 3xa* anitną suknię koloru błękitnego, nosi przy boku puginał wysadzany dyamentami i inne* mi drogie mi kamieniami. Ubiór straży i ego aie odpowiadj tey wspaniałości. Klima Jer o z o l i m y nie iest zdrowern.

jUpały są nieznośne w fecie: nie można odetchnąć świeże<<» powietrzem, bo miasto ota«aaią góry* W kraiu tym panuią długie su* tac; przez kiłka miesięcy nie widać ani iedney «brourki, a grzrawtów oigdy prawie nie sły- hsć. Mieszkańcy są pospolicie co rok wystawieni na okropne skutki morowego powie· *** ,» W mmm »««» i «araz1iwe gprączki.

Mało iesr owadu. NaybKŻsze okolice nua&s są; pnste; z przyległych wsi dowożą, potrzebną żywność. Doliny zaś, o dwie lub trzy? mile od Jerozolimy są bardzo żyzne; rodzi się na nich. obficie tytuń, pszenica, ięez» mień, Żyto Indyiekie, figi, oiiwa, melony t t. d. Piękne są także winnice; winogron* matą smak wyborny, podobny d» murzkateltw

Kościół Salomona m A(ero%olimie.

Kościół S a 10m o n», którego wewnętrznego składu oku Chrześcijanina widzieć nie wolno, nosi teraz nazwisko M e c . i t u O a u - ra od swego założyciela, bogatego Turka z Damaszku» Pewny żołnierz Turecki» który w tym meczecie często bywał, zapewni», że w nim anayduie się moóstwo starożytny<h kolumn, SI czerwonego, i białego marmuru, nayltpiey dochowanych. Gmaci» ten itst otoczony murem; przepych sczegół' niey i wielkość kopuły or3* pięfcność długie!» arkad wprawiają w zadumienie. Powiadaią" Turcy» iż Chrześcihnin ««potkany wewnątrz tego meczetu, pew: ym kst śmierci; że przed kilkunastu laty, pewny Chrztścnanin uzyskawszy od W. Sułtana flrroan na obeyrzenio środka iego, za przybyciem do Jer o z o l i m y okazał go lamcrznemu Bejowi, który z nay« więkezem uszanowaniem dla fi runa na zS ta mb u ł u natychmiast kazał* owego Chrześciia» nioa wpuścić do meczetu, lec» gdy ten w kil' ka godzin zaspokoiwszy swą ciekawość chciał wyiść, zastał drzwi zamknięte, i powiedaia» , no mu przea nie: "iż lubo uzyskał firniao na weyśrie do kościoła, nie uzyskał go atol» na wyrście." Bey trzymając go tam óo nocy, kazał mu głowę uciąć, i trupa za morami miasta pochować.

Ihdattb

Rozmaite wiadomości.

Podług ostatoiey gazety, Korrespondent* Hamburgskiego , wyiechić miał N. Cesarz Rossyiski dnia 7. Września z P e te rsb ur ga, i stanąć dnia n. w M c m l u, a 15. w L a n d s - ergu. N. Król Saiki, ażeby przez obchód uroczystości joletniego jubileuszu panowania iego niedoznano żadney przerwy w robotach gospodarskich, odłożył go z dnia 1 5. m. b. ha następna niedzielę, lo iest na dzień 20. Września.

Pewny Turek obraził na przechadzce Barona S t r o g o n o f f , Posła Rossyiskiego W S t a m b u ł » . RzAd skazał go na ucięcie głowy, le<z za wdaniem etę. Posła, datowano mu życie.

Uchwałą Seymu Norwegsliego były prero.

gai) wy Szlachty nietylko bardzo zmnieyszone, lecz nawet zgoła ograniczone na samych tylko teraźnieyszyth posiadaczy i na ich dzie» ci 2 prawego łoża. Kroi nie przyiął tych pro* Boz'ycyi, i myśli przyiąć* inne, Według których znieeionerpi bydź maią prawa Szlachty do mianowania urzędników duchownych i cywilnych w swych dobrach, do zawiadowsnia Sądownictwem kaniem, i do używania wolności opłat skarbowych i dziesięcin j zostawiaiąi jednakże Seymowi, aby wymierzył wynagrodzenie za utratę tych prerogatyw takim sposobem, żeby (o wynagrodzenie sięgało oraz i do potomków Szlachty. (N o rwe g i a liczy obecnie bardzo mało rodzia Szlacheckich. ) .. . . . . .

W dniu wczorayszym między godzinę 5 t I i 6stą, na pierwszey ćwierci mili iadąc z Poznania do Konarzewa, zginęła podługawa czworograaiasta tabakierka złota delikatnie karbowana. SczeAólniey łatwe iest do poznania ztęd, iź na fudze odwierzchniey, która zamykaiac tabakierkę, w tęż wpada, wybity iest stęp el z opłaconego podatku od srebra. Uprasza się poczciwego znalezcę, ażeby za dobrem wynagrodzeniem tabakierkę tę oddał nakręcę Pana Inspektora Policyi N ip p e; tudzież Panów Złotników w Poznaniu i Żydów, ażeby onęż, w przypadkuby il kto do.przedania przyniósł, zatrzymali, i rzeczonego Pana Inspektora o te m uwiadomili. Poznań dnia u. Września 1818.

Doniesienie Książkowe.

Wyszłego świeżo dzieła (w ięzyku niemieckim) : Rękoksiąg Krółewsko-Pruskiego dworu i stanu in 8y<> mć;j. 2 tal. 8 dgr., wraz z należącym "do tegododatkiem w tymże formacie 12 dgr. dostać można każdego czasu oprawnycł» exemplarzy, u Dekera i Komp, xv Poznaniu,>--.; Wyetawienie nowey drwalni na podwórzu Król. gmachu Regencyjnego tuteyszcgo, ma bydź polecone naymnity żądającemu. Termin licytacyi iest wyznaczony na dzień 2 1. mieś. bieżącego.

Maiacych ochotę podięcia się tey budowli zaprasza się ninieyszem, aby wspomnionego dnia przed południem o godzinie cjtey w gmachu Prześw. Król. Regeocyi stanęli, i swoię iądanie przed podpisanym oświadczyli, który przedłoży warunki, anszlag i rysunek. p o z n a ń dnia n. Września i8i8Zi e g I er, Kalkulator Regencyi.

UWIADOMIENIE.

Czyni się ninieyszem wiadomo, iź nieruchomość co do massy kredytowey Radcy Regeneyin ego iiJermeim należąca, tu przy ulicy Wilbelmowskiey pod liczbą 171 położona, iakoto: dom murowany z podwórzem, tylnem zabudowaniem i ogrodem, ktdry podług załączoney tu taxy na snmmę 10500 Tal. iest oszacowany, przfz publiczną licytacyą więcey daiącemu Sprzedana będzie.

Wzywaią się wszyscy, którzy powyższą nieruchomość kupićmaią ochotę, aby się w nnsiępuiących do tego wyznaczonych terminach, to iest:

51 5 sytuowana, ma bydź na 3 po sobie następuiące lata, mianowicie od S. Marcina r. b. aż do tegoż samego dnia ifc ii roku w dzierżawę wypusczoną, w którym celu termin przed Delegowanym Sądu naszego, Assessoren! JLeni» na dzień 7. Października wyznaczonym został. Wzywamy przeto będących w stanie i ochotę maiacych dzierżawienia ninieyszem, aby na rzeczonym terminie w Izbie Insimkcyiney wspomnionego Sądu przed południem o godzinie gtey się stawili; a naywięcey daiący przybicia dzierżawy spodziewać się ma. Inne potrzebne kondycye dzierżawy będą na terminie ogłoszone. Krotoszyn dnia 3. Wrz« śnią 1818Królewsko- Pruski SAd Ziemiański.

UWIADOMIENIE.

Królewska Kommissya Hypoteczna Departamentowa w P o z n a n i u wzywa ninieyszem Inieressentów, którzy dokumentów swych oryginalnych do bywszych Rejestrów hypotecziiycnKonserwatorowi tuttyszemu podanych» końcem odnowienia swych praw realnych na mocy Patentu J. K. Mci z dnia 4. Kwietnia b. r« dotąd nieodebrah, ażeby, unijcaiąc usrzerbku iaki przez niezadosyć uczynienie wspomnionemu Naywyższemu Pateniowi dla nilh wyniknąć może, zgłosiwszy się do teyie Kommissyi lako nayepieszniey za kwitem odebrać starali się. w P o z n a n i u dnia 18- Sierpnia igigdnia 14. Lipca, dnia 15. Września, i dnia 17. Listopada, DONIE"S I E NTE. , Z których ostatni peremptoryczny bydź ra3, Podpisani mamy honor oznaymić Wysokiey przed Deputowanym W. Ryli Konsyliarzem Publiczności, iź ukończywszy podięte przez Sądu Ziemiańskiego w Izbie Instrukcyiney Są- nas w rozmaitych mieyscach roboty, powródu Naszego stawili i swoie licyta do Protokółu ciliśmy w tych dniach do P o z n a n i a, i gotopodali; poczem nieruchomość ta naywięcty wi będziemy przyimować i wykonywać wszeldaiącemu za pośrednim zatwierdzeniem przy- kiego rodzaai dzieła do sj.tukateryi należące.bita będzie. O naszey zdatności przekonać się można z wyP o z n a ń dnia s. Kwietnia 1818- budowanych w mi yszey Katedrze ołtarzy, r Królewsko-Pruski Sąd Ziemiański. Mieszkamy na Tomie pod Nreta 11.

(L. S.) v. A 2 V S e r. P o z n a ń dnia 11. Września 18*8« ZADZIERZA WIENIE. Piotr Trautmann.

Królewsko-Pruski Sąd Ziemiański w Kroto- Józtf Haselbauer.

szynie czyni ninieyszem wiadomo, iż R o s e n Średnie ceny zboża 10 Wrocławiu papiernia zwana, do pozostałości zmarłego dnia 5. Września 1818 w nominalna monecie: Benjamina Henryka Dehnela należąca, przy wsi Pszenica 6 tal. a troiak. Żyto 4 talio 9 troialu Olszynie w Powiecie Oetczeszowskim pod Nro. Jęczmień s tal, 517 troiak. Owies % taj, 11 troiak.

.p