GAZETA
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.09.16 Nr74
Czas czytania: ok. 21 min.Wielkiego
XiestwaO KIEGO
O Z N AN S
Nro. 74* w Srodę dnia 16. Września t,8i8»
Z Poznania dnia IJ. Września.
JO. Xiaie, Radziwiłł, Namiestnik Królewski W. X. Poznańskiego, wyteckal w ty«b dniach do Berlina. ZAktDtsgrawt dnia y. Wneśnia.
XiAz A Kanclerz stanu dał dnia 27. z. ni.
posłuchanie członkom Rtgencyi, Trybunału i Duchowieństwu, na którem Naczelny Prezes Rcgencyi Reiman przedstawił Xilzę,eiu urzędników. Dziś wyjechał XQlc do K 0* b I e n c u. . Dnia 34. spodziewany tuiest z powrotem, a dnia 37. przybydź maQ Cesarze Rossyiski i Austryacki.
Naicto tu ieec.se wiccey pomieszka« dla kilku Ministrów. Przybyło tu wczoray 16 Austryacki:b po wozów dwor»kicb, Jo kuni wierzchowyrb i 40 zaprzęgowych. Wszystkie pA wuzy we wcątrz i zew;ia.trz zieloi.e z* złotem. Dnia Sj. zjedzie tu X i A Wellington na Kongres, a w drugim ty god nu Paźitj.irrDika będzie gtów-a lustracja 70,000 ludzi woyska za y muiAcego.
Z Warszawy dnia 8- Wrbetnia.
N ajiaśnieyszy Pan raczył nayłasltawiey mianować dekretami swemi z dnia 1* Lipc* »S>8 roku: JW, Stanisława Hr. Potockiego, Senatora Wciewode, Ministra wy«' znań Religiyoych i oświecenia publicznego, Prezesem Senatu Królestwa Polskiego; JW.
Xicdza F r a n c i s z k a M a I c z e w s k i e g o , Biskupa Kuiawskiego, Arcybiskupem War« szawskim; IW. Xiedza Adama Praitnowek i e g o, Biakapa Płockiego, Senatorem Królestwa Polskiego; I gn a c e g o M i ąc zy ńs k i e g o , Kommissarza pełnomocnego do organizacyi wolnego miasta Krakowa, Senatortnt Kasztelanem Królestwa Polskiego; Piusa Kicińskiego, Senatorem Kasztelanem Królestwa Polskiego; JW. Xicdza J ó - zefa Koźmiana, Prałata Katedry Lubelska y Suffraganem Dyecezyi Lubefskiey; Xierfzs A I e x a n d r a D o b r z a ń s k i e g o , Prohosfza Katedralnego Kideckiege, Suffragaueirr' Dyeo zyi Kieleckiey; Xicdza Bartłóinicia Nazaiewieza (obrządku Gr»;
1 a Wo i ł o w i c z a Administratora Dyecezyi ekioh za 600,000 rubli WurszawaWey, Biskupem Kaliskim; Xiedza Z Wiednia dnia 2. Września S t c b n, Hoło. wczyca, Dziekan* Kapi- W ciągu m. b. przedsięweśmie Cesarz potuły Kielcttyj 1 Kanonika Warszawskiego, drói-do,okolic Reńskich, iadąc przez Mo na Biskupem Sandomirskim; Xiedza I'elixa cbiu-m, Stu tlgatd i Manhei m .Zlętę Lewińskiego, Suffragana i K.noni- Pomiędzy przybyłem! tu osobami znayka.ka,iituły Kuiawekjey, Biskupem Fodlaekim. duie się J a n F i n a p o l e on nauczyciel i Kamrmsearze Nayiaśrityszych. trzech dwo- poddany Turecki, row do.uoraanizowania Rżepltey Krakowskiey: Od Mettu dnia 4. Wrześria WWW.IgnajyMije.yn.ki (teraz Sena- W Karlsrahe ogłoszoną została przez tor &*az(eJae Królestwa Polskiego) od Kos- dziennik rządowy dnia 29. Sierpnia, ustawa syi; Jo ł*f Hrr-biagwerts-Spork od A u- Konstytucyjna dliW Xiesfwa Badet*skieeo stryi, 1 Ern. W« t Baron Reibnitz od datowana wGrie-shechłdnia sz Sierpnia P ru s«, nich w przesz--nit dzielę dni* «go Gaceta Merkury Szwabski umhśriła art yb.m. ukcńczyó w Kra k.o<vie to urzędowanie, kuł, zbiiaiący owe wiescze domysły kurve» Senat Krakowski dla okazania im wdzięczno- Londyńskiego wzgtedem zatrudnień K o n i e aści, wystani się: ii w mennicy Warezawskiey su Monarszego w- Ak wisgraaie amia> wjbity był dla kaidfcgo z nie h widki medal aa wicie co się tycze stosunków granicznvdi złoiy, zawicra'iacy z iedney strony herb mia- między róźnemi panatwami Alerniecki AVC «a Krakowa z napisem naotało: Jak niedorzeczna, H - mówi Merkury A li I" C .. T C2uCOIIl,IIm d, VL Sept , S * wab s k i fi i 1\ d z > ' i n . t t . d .
· 1V1U uuvn ,,« «1 - e WIer zenla, .zrdrugiey zassany, trzy wieńce dębouAe pO_,S?dZ,Ć «_teso *»>*», iz przcz notę 6IIIA tączone .. o b *, a wnich przezwisb Kommis- III o e»»'». * «» * *»«*t pokotu Paryski p.od.srzy i napis na około: r,,*łjr, w*d»n4. do wszystkich państw Siemię. CommAancs ad consth. (.utndam) Rempubl. oerrayT lo II o tymże, ażeby niewysy(kam) Cracovieastm per Aśug..(ustissińiO!>') eJus o na Kongres Posłów, gdyi tam tylko 1ePriifer, (torefi) d-degai. (ts.) den przedmiot ma bydż" ułatwiony, a tera Z P-etersburga dnia 12. Sierpnia. ,e s t: ustąpienie z Pr ar. c y i wo Y sit zaymuHrania N t«scl ro-de za powroiem z Mo- '3 c >,cb, wzgłędem czego samym tylko wspoekwy obiAł tu znowu Jcierowanie zagrani- "wonyra mocarstwom służy uecyzya siósotznemi sprawami, wr)ie do rzeczonego traktatu. Możemy także Towarzystwo Przyiaoiół oyczystey Litera- yrzędownie z naylcpezego źrzódła zapewnić, tury zawiązane mi nidakitgo czasu w K aza- >* naymnieyszey niema wzmianki o regulome · ( wP.o.ssyi Azyatyckiey) mianowało w anm granic lub zamianie kraiów miedzy Samuela J3pgumita' Lind-e -Członkiem Wirtembergią! BawSrya.
swoira heuorowym z powodu wydartegoAMe- Z Christiaińi dniji :4. Sierpnia, zeń w YV'arszawie .Słownika Polsko-Słp- Wczomy wyievhał ztąd Krul Jmc z Krówiańakiego. lewicem Następcą trouu do 6 r o n t l i t i m . N a ostatnim, jarmarku w Kur s ł u przez Przed wyjazdem zgromadzili się -wszyscy 13. dni Uw-iącym było towarów za 1 * mil* członkowie seyuiu w pokoiach Królewskich d e r u p «i - i do .Króla następuiącą mowę.: "NayMiłośctteszy Królu! "Opusczasz zgromadzenie nasze, ażebyś w staroźytney Królów Norwegsitich stolicy ł . ł T il & lOW £ korene klori l d w ozy ba -y. . v mą ry · Nor vegii S v t r r e i waleczny, szlachetny i wolność, miłuiący 11 a & e II A d e l t ee n piaatowali' . Jeżeli z dziękczynieciem Opatrzności uznajemy, i« rzadkie przymioty, które owych starych Królów Norwegiańskich zdobiły, w Tobie połączone się znayduią, 10 aat;ązfiq iesteśmy aczęśliwymi, iż oprócz naszego wlaentgo doświadczenia, odwołać się możemy do rzettLych i nieskażonych świadectw historyi. Niczego Seym bardziey nieL-rAn.ł, rak b) di przytomnym uroczystemu eurzAdowi, przy którym- utwierdzisz Królu w Świątyni Pańskiey tę przysięgę, którąś zobowia/a i *'ę bronić udzie lności i swobód N o rw t# i i, lecz Wasza Królewska Móśc osądziłeś bl dobre, aitby zgromadzenie tę Baymilsz-ą $J»*£ poświęciło, postanowieniu, ukończenia »ayśpieezriity. i'e można ważnych iego czynności. Wszakże mężowie z grmia naszego b ę dąświidkami kor «macyiW aezey Rrółe. w$kiey .Mości; ani tam konstytucyjnemu Królowi N o r we g i i połiowtą nasze rzetelne zapewnienie niezmienney wierności, sczcrtgo poświęecnia ' g"4 ce >' «»ib'sci. 2 prośbami'ludu łąezemy modły nasze do BoAi, ażeby W. K. łf. miał zawsze w Naywyż*zey opiece i użyczał błogosławieństw Swoich! ** Król rac/y ł odpowiedzieć': "D brzy. P"'» 'Jwu i M/żowie Nortti g i fińscy ! · jMocnobym ży- *ył, widzieć się @toczonym od wszystkich zastępców narodu na' ebrzętłzie karenacyiAy'" - Musiałem atoli poświęoi£ to iyczt-nie ważności spraw, Itiore W Panowie ma'ie i* we do ułatwif- ia, a które tyczą się rów.-: egb cięż row publicznychrozkładu. Bozsuiąc si A . z Wami, dobrzy
Panowie i Norwegiiańscy Mełow A , żabi«* ram z sobą radosne przekonanie, iż wszyscy/ prz-eniknieni jesteście dobrem i rat&ścią. obczyzny. Ten sposób myślenia zawsze ożywiać będzie me zaubuie,- Tylko od' ścisłegopołączenia Reprezentantów Narodu z Monarthą, zależy sczęśliwość Ludu, utrzymanie iego praw, zachowanie iego wolności i poszanowanie iego imienia od obcych. Pono» wię w eczerości ducha przed obliczem Naywyższego tę przysięgę, Łtórą Wam wykonałem: "iż rządzić będę Państwem podług konstytucyi i praw iego." Błaga« będę. Boga-, ażeby mi użyczył mądrości i siły owych wielkich Królów, których imiona z ust Waszych, słyszałem, a których pamiątkę roczniki N orwegii dochowały. Zegnam Was, dobrzy Panowie i Norwegscy mężowie! Ponawiani Wam zapewnienie moiey Królewekiey łaski i błagam Nieba, ażeby kierowało Waseemi działaniami i- zachowało Was wszystkich w swoiey Soskiey o p li c e! li Z Hagi dnia f, Września.
gakazano tymczasowo wywóz kartofli» Podług naynowszych wiadomości, zanosi się w H a y t t na woyr.ę domową» Prezydent B o y er, Rsądzca Hiszpatbkiey rmgdy części wyspy S. Dominika, nie żyie w pokoju a Królem- Henrykiem, przeciw któremu z nasadzenia B o y c r a powstało wielu malkontentów, Obydwie strony zbroią się do woyr.y,. w którey K di.a K podług wszelkiego podobieństw-a, Król ftenry k, przy swcy przfwyiazaiącey potędze, 3apcHr-j zwycięzcą wyjdzie,Z PaKy&a dnia i. łPrzehiiih Hrabia Ł o weiihie Im, Poseł Króla Joici Szwedzkiego i Nor-wegskiego, miał wczoray u Króla naszego wstępne posłuchanie, na które w sposobie nayuroczystszyra był wproWjdzoLy.
Gazety tuteyeze zawierają następujący artykuł z Valenc-ay dnia %b. Siejpnia "Xią* skich do V a I e a c a y . Po przybyciu tego śpiewano hymn Te Dsum, oświecono miasteczko, a ze wszystkich okien' powiewały białe chorągwie. Xiążę dał ucztę, na zamku, gdzie spełnił toast za zdrowie Króla, co z powszechnym przyięto zapałem. Rozdano żywności między ubogich, i wszystko cieszy się z modrego i roetropaego polityka, który wśród wszelkich zaburzeń czasu tak rzadkim odzaaczał się sposobem. Z ukontentowaniem przypomina sobie iescze Jego Xiąźęca Mość owe dni, które niegdyś w zbiegu smutnych wypadków przeżył w północnych N i e m c z e c h, i przyiaźń, którey od wielu osób doznawał." XiąźęRaguzański(Marszałek M a t m o c t), który niebywa na dworze, źyie w swey włości Cha t i I i o n, na łonie spekoyności i przyiaini. Xiezna M o n t e b e I t o, wdowa po Marszałku L a n n e s, poicchał« z 5. dziećmi do L e c t o u re, mieysca mieszkania zmarłego iey męża, i wprowadziła się do małegoTiomku, w którym się tenże urodził, a w którym dotąd cieśla mieszkał. Dobra ta niewiasta chce mieszkanie to w przyszłości dla zachowania pamiątki męża swego na dom przytułku dla starych woyskowych urządzić kazać i stałym funduszem uposażyć. Ustawa Królewska z dnia 46. z. m. zawiera co następnie: ,,1) Ma bydź zwołanych go,ooo ludzi z klass Igi6 i 1&17 roku. r) Rozkład tych go.ooo łudzi na wszystkie Depammenta uczyniony bydź ma podług przyłączonego do tey ustawy wykazu. 3) Z tych go,ooo ludzi oddanych będzie so,OOO z fcażdey z obydwóch klass roku 1316 i 17 do rozrządzenia Naszego Ministra Woyny. 4) Te 40,000 oddanych do rozrządzenia Mini, stra Woyoy hulał maią byd£ użytemi: <D do zastąpienia ubytku Podoficerów i żołnierzy, którzy z dniem 31. Grudnia czas swóy odsłużyli; h) io uzupełnienia liczby pierwszych batalionów naszych legli, stósońrnie do' usta> wy z dnia I;Sierpni»; 5) W celu wykonania '4go artykułu uczy i f tato Mr.ister woyny propozycyą względem sposobu rozdzielenia 40,000 ludzi* pomiędzy 86 legionów." W P a ryż u wydano drukiem pismo pod tytułem: O Afryce i o Kawalerach M,il tańskich. (D e I'Mrique et des chevalieri hospitaliers de St. Jean de Jerusalem). Wnosząc z wykładu kilku początkowych głosek, przypisują to dzieło Hrabiemu Va nd reuił owi. Autor trzyma się tey myśli, że trztba powstać silnie przeciwko Mrykańskim Pań« etwom Barbaryiskim, aby położyć koniec ich systematowi r.ibowniczemu, i zanoszeuiu zarazy morowey do E u r o p y . Tym końcem proponuie podzwignienie Zakonu Kawalerów Maltańskich z i.tnącyeh iescze gruzów; a (o w większey daleko rozciągłości aniżeli miał dawny ich Zakon. Fraacya i His z p a n i a otrzymałyby w Zakonie po 4 Języki (narody, czyli podziały, na iakie dzieli się Zakon Maltański), Austrya 5, Roitya 3, Prusy i An git a po t, a inne Mocarstwa po iednemu. Królestwa: Szwedzkie, Duńskie, Saskie i Wirtemberskie, licząc między Poddanymi swoimi, za mało Katolików, aby każde z nich składało ięzyk osobny, przyczyniałyby się do celu pod nazwiskiem Wielkich przy iaciół Zakonu. Tak urządzony Zakon Maltański wylądowałby na iakim wygodnym punkcie brzegów Mrykańskich, iako osada woyskowa; ta nazywałaby się woyskiem ląduiącem, druga zaś pod nazwiskiem woyska zaymuiącego osiadłaby na posadach naypierwey zaiętych, i ustaliłaby osadę i t. d, Z Londynu dnia i. Września.
Z żalem przychodzi nam donieść (mówi dzisieyezy Ruryer). iż nadeszłe tego rana z Kew wiadomości o stanie zdrowia N. Królowey, bardzo są niepomyślne. Lekarze as Pacyer.tki. (Rew, wieś między Londynem i Windsorem). Dnia «8. Sierpnia odbyła się rada gabinetowa w pTzyioraiości wszystkich Ministrów, Fundusze od dni kilku niesłychanie nagle i nisko spadły. Au&tryacki Kommissarz na wyspie S. H e - leny, Baron St iirmer, przybył w sobotę do An g I i i z malionką sw>ią z S. Heleny, którą dnia M. Lipca opuścił. Jest przeznaczony (iak iuz dawniey kiedyś była o tern Wzmianka) w dyplomatycznetn poselstwie dworu Austryackiego do zjednoczonych Stanów Atntrykańskicb. Dla późney pory roku zapewne w L o n d y n i e do wiosny zabawi. Mieysce iego zastępuie tymczasowo Kommissarz Francuzki, Markiz M o n t c h e - Dn.
W Anglii uderza wciąż iescze stracenie dwóch rodowitychAnglików, Arb uthnota i Armbrunera, dokonane w Ameryce nółnocney z ro«kazu Generała Jacksona, pod pozorem, iakoby byli szpiegami i podżegaczami woyny, gdy tymczasem mieli trudnić się iedynie tylko handlem z Indyanami Kreekskimi. Tymczasem pokazuie się z umiesczonego w gazecie Londyńskiey limes lis'u niesczęśiiwego Ar b u t h n o t a, pi· anego z S a w a n e y, w kraiu Indyianów Kreekskich, pod dniem 30. Lutego, do Jednego Oficera Angielskiego znakontitey rangi, £e pomieniony Arbuthnot, tak doMinietra Angielskiego przy Zjednoczonych Stanach Ameryki północney, p. Bagota, iakotei do Gubernatora P. Camerona, wyraźne rapporta o etanie narodu Kreeków pos i a ł, i ich imieniem opieki Rządu Angieiakiego wzywał. Zachodzi więc pyta ie, czyli to dobrowolne wstawienie się Anglika za byłymi niegdyś (lecz z mocy traktatów odstąpionymi) sprzymierzeńcami W i c I k t e y Y ; y lao ii było takową rbrodoią, któtąby Amery.
kanie śmiercią brać mogVi, iblraby Aigttkowi odeymowała wszelką nadziwię opieki ib «trony Oyczyzny swoiey.
Publiczność Angielska przekonana test teraz Hość iaśnie, ze niepokoie i tak zwań« bunty na nowo nabytey wyspie C e y lon i e , przypisać nal.iy nayccloi« y ełtmu postępowaniu tych osób, którym zawirowanie tąl wyspą poruczono. Karność Europeyeka, czyli raczey karność, iaka panuie w liniowych pułkach Angielskich, nie stosowną itet dl» tych wyspiarzy Azyatyckich, a przecież zdaie się, ie ią tam zaprowadzić chciano. Jedeft korrespondent z Ce y łon u, który tuż dawniey donosił o emutnera położeniu rzeczy na wyspie tameczney, ubolewa, źt tam nie przyięto eystematu Towarzystwa Wschodniolodyiskiego będącego oa stałym lądzie, i £e poddanym odiętu nawet i cień dawnych tek obyczajów i «rządzenia. Towarzystwo na Wechodnio-Indyiskim półwyspie ie« w samej rzeczy daleko roztropnitysze; alb»wiem panuie t»m imieniem i przez samychze dawnych Xią£ąt, Peiszwę N i s a m a etc, którzy wciąż ieicze maią świetny dwór, seray, i gwardyą przyboczną, luboć właściwie eą ieńcami. Przeciwnie zaś na wyspie G e y lon i e dzieie się wszystko po woyskowemu. Wzmacniała nadzwyczaynie warownie zasłanialące port Bostoński. N a wchodzie bu« duią bateryą, na którey 400 dział stać może. Wyspę Peapeach na rzece Delaware zamieniono w warownią- prawie niezwyciężoną. Przez Richmond w Ameryce północney przek idzał niedawno do L u i s i a n y kupiec handluiący niewolnikami, z kupą Morzynów skutych po 4 ieden de drugiego. Jeden z nich, którego poiedyńczo sprzedać chciano, porwał siekierę i odciął sobie lewą rękę, tak, ze mu przednie ramie odiąć musiano. Wytrzymał te operacyąbez naymnteyszegoięknienia, a nawet bez zmariczeńia twarzy. (W iednern opisaniu wyspy J a m a i K i stoi, że w ciągu echrzcoco.) Listy kupieckie z P e t e r s b u r g a donoszą, ie traktat'między P r u s sami a R o ss y ą, według którego sukna Pruskie do Rossy i i ai do granic Chińskich prowadzone byda; mogą, zaszkodziły bardzo odbytowi miicn Angielskich z Jor k s L i r u; por.iewoi te nie zdołaią wjtrzymad konkurrencyi z suknami Pruskie mi. Z Nowego Vorku dnia 3.3. Lipca.
Jedna z gazet tuteyszych wyraża się względem osiadłych Francuzów nau rzeką T r i nity, wnastępuiącyrn sposobie: "Zdraycy Francuzcy w A m e r y c e , których wygnańcami nazywała" opanowali kawał ziemi w Prowincyi T e x a s nad rzeką T r i ni ty i rozpoczęli dzieło rewolucy-i. Wydali manifest, w którym oświadczają, ii chcą iako udzielni pa' .0wie działać i ze są niepodltglem mocarstwem. N owy rząd utworzony itst zupełnie po woystowemu A podzielony na kohorty, 2 których karda ma Szefa. Kodex praw osadniczych Hłiał hydz" niezwłocznie ogłoszonym. N owo to państwo nazwane ie&t p o l e m p r z Y t u ł ku. H i £ zp ar, ia i AIIxe rYK a resczą pretensje do tey, Prowincyi..
Korrespondent. Warszawski zaWIera ce II3ttępuie: Ogłaszania pOnjlSZY wiersz r. przyciskami tern clirtniAy, de itst napisany, prztz Moldawbiiina w iezyku Polskim,. który przcs )łaiąc dla ogłoszenia, taki list załączył: A nasza Bessa rahia citsz-yła się przy tosanoicią swoiego Pana r Dzień 46.. Apryła (8. Maja) itst dla nas pamiętny przeprawą przez D n i e s t r Imperatora. Bulacz hi&toryi kraiowey i obywatel tey ziemi przypatruiąc się ze skały Chpcińskiey,. porównywał dawne przeprawy głów ukoronowanych przez tę rzekę z teraźniej sząskromnaAlexandra, ae wszech miar praw dziwie W ieJkiegp. N ad'
dziady nasze- oAląAali tu- Monarchów sbroynych" my spokoyqego Zwycięzcę! Zatopiony w uwagach- doh)łtm. puglilares, i czera mnie na prędee patryoty natchnęło serce, tow imieniu współziomków mnich napisałem w iczyku nam. sąsiednim i ulubionym, i to dfa ogłoszenia, i< śli'zdawać SięA będzie, przesy łam» Mołdowan, obywatel Powiatu Cho* cińsłuego, Tołeus%. HyżJw." Na wstępie w Bessarabia NayiaśrHeyase* goAIexandraI. Puwiowicza, Imperatopa Wszech Bo»syi, Króla Polskiego, imieniem Mołdawskiego narodu wiersz obywatela Powiatu Chocuitkiego, Tadeusza Hyldewa-,.
ł8iS Apr. «6. Abu g.
Sic assucta Tujs 3tmptrvirtoria eastris, Nunc yuscue te-pratutt, nolaęue >jgna pelat.
(Jv.d. *d Aug.
J M.Y wieki u płynęły, gdy rycerz Mcłdawy Ow Stefan bohaterski kończąc wielkie sprawy Wraz z 2yciern,pjvewiduUc swey oyczyzrsy dolę,.
1 podłij w bieurmanskiiu hazeczn niev. ole, N auczaiąc sweziomki znieść umysłem d<cicłn)jn>Pamiętną Wyrzekł wróżbę na łożu śmiertelnym: Bądźcie stal. ,mi u> nitrze i cierpcie! a zaezun Bug oycoRr waszych tkfiwym zlituusUj3lacztm; Jzeszłe mężu, klaren wasze pokolenia Zwróci do dawnych wubod, słany i imienia... 1) Trzy wieki słodka wróżbę, z a cel swych nadziei' M-iiąC; wierny Mołdowan, u yAlądał kole;; Ai HZ Bóg, zritowaiiy płaczem rzetzy swoi, łjiziełną którego męża prawic« u tbro i, Któryby Mahometa K51epu(h iaiaki harde, I tey niesezęsney zi<?mi więzy roikuł twarde.
Sławnylv\ onia,piefu"szyrojniosł sczęk oręża. 2) Petryczey pod l.hocmem tyranów zwycięża.. 3) Sobieski pogrom Porty swoAg-ęką-świetna Na Jaskim rynku pali niewolnicze piętno.., 4), Ale sama niewola została, bo lescze Niebył czas, aby słowa spełniły sręwiescze.. Piotr Wielki, nteśmierteiny Bohatyr północy, Zaręczył Ji'dnowierc»;u przywiey pomocy: I wspaniale przed świateiii pokazał, iak hczyra Chęć wnim byłu wiernego u< zctć K.antymira:.5y Przybył nad Prut; lecz mędrzec ustąpił losowi> Zostawiwszy tor sławy swemu potomkowi.
arody oswebadzać zacho« ały -sławę; Swiat widział i zdumiał się wświęte.m zachwycenIU, Jako znikały burze W Tv\ey rAki skinieniu.
Jak ów -orkan stugrzmetny lecący z południa, Który półaoc Eagroził, scalił i wyludnia, T che m Twoim odcefnionj -, pierzchał i dąsał się" A namievscu, skąd wyszedł. Pękł i roacypał się; Rapt*m"błysneło"słeace promieniem oźywnyial Całą Europę drzewem zasiał» oliwnym, Na którym zlrwiebione wawrzynowe krzaki, Ta sławy bohatyrów Rossyiskich poznaki.. W jjiięsły sie z kurzu trony, H Papów tyaryj Zdławiony duch chełpliwy wszefhwładniczey IIIary . ; 6) Znękanym ludom dawne zwrócono swobody; Jeden wę7eł Chrystusa połączył narody.
C?yłeż to dzieła Panie? ktojto zdziałać nioze? My wierzym, co r y wierzysz, są, to dzieła Boże! Ate kto był wybranym od Bogi narzędziem? i.h.oć niechcesz, ze Ty iestes! tak my wierzyć będjiem. Przebacz JIKrorarry Monarcho! przebacz naszey wierz* . Cznieniy: Bóg ełlaCiebie zachował przymierze, Byś «acne Indy wyrwał zpod pogańskiey stopy, I rezkrzewił mir wieczny dla całey Europy!.. Postępuy bohaterce! oto ten Dniestr szumny, Co niegdyś bxonił wstępn, dziś płasczy grzbiet dumny Przenieść swoiego zbawcę; a kraiowców głosy, Zycitliwem sercem modlą'przyiazne Kiebiosy.
Alexander niecli żyie! Gałęź Piotra rodu! Zwycięzca południowy,niecb będzie i wschodu! Poyrzyi Monarszym na te okolice wzrokiem, fyóre bóstwo łaskawym tworzyło wyrokiem: Ki doliny roskoszue, na obfite niwy, Ka str.uinyków wilgotnych nurt dla nich sczęśiiwy. %vzg6rM róźnoformne, na tych liczne stada-, Na nich pasterz i iajijiUAIY radość zapowiada.
Na dsugtch dary Baeha, bluscze Winogrady, 1 K wiąteut, owocowym obsypane sady.
Po których miodopłodne wieszała się roie.
Tu rybne rzeki, sław} , ifjion i'zdvoie: Tu ubarwione fcywnem nasieniem płasczyzny! Niechlubiąc się, ie uasj.iii jmsuda oyczy jny, JI\ ięcey iąscze iak o nie}' mówiono przed wiekiem: Ziemia płynąca miodem i wineru i mlekiem.
Ziemia hołdowna Polszce, którey Wojewody Z rąk KróLów brali znamię władzy i swobody. 7) Lecz niestety! ta_ ziemia słodka, uwielbiana, W większey swoiey połowie u nóg Alkorana.
3 - 9 3- escze za Piratem większa część kochanych b r a« Kurczy sie pod haracaem w hańbiącey poeta« r, I wzdvchaiac ku Tobie, wskazuie mogiły, Któremi się nad Dniestrskie pola natężyły.
Cóź to za pamiętniki od wieków sypane t Jedne były znakami dróg od łotrów znane, Któremi napadały rozjuszone hordy, Niosąc w północ łupiestwo, i "rabieź i mordyj Drugie są grobem teyże drapieźncy nawały, .
Gdaie ich wepchnął Mołdowan broniąc Dniestru skały. Tam stał dzielny na czatach! zlany krwią i kurzem , B<;dąc w ówczas od dziczy pdłnecy przedmurzem. Inne sa świętym składem 1 ciał i pancerzy Padłyoh w obronie kraiu i wiary rycerzy. .
Z tych głos wiesczy wypada na Twe powitanie:"Nie tu się sława Twoich rycerzy zostanie! "Gdyż ugniecionych ludów ci mężni obrońcę "Wytkną państwu Twoiemu aż na wschodzie końce. "Wtedy sławna'Sekrata z Homerem oyczyzną "Uczeńszem pieniem wdzięczność i dank PalIe prjyzna. "Już pnedwcześnieZwycięztwo z laurów gałę* zrzyna, "Z którą Zbawcy wygląda wbramaoh Konstantyna. "Tam czeka w święty -via*y Sałobney odaieźy, * "By Ruskie orły zatknąć m Sofiyskiey wieży,,,1 zawołać: niech źyię gałęź Piotra rodu! ,,\le*ander Północy, i razem Pan Wschodu!" VViemy poddany Ta de us % Hyżdeu.
PRZYPISKI.
1) Pamiętną wyrzekł wróżbę na łożu śmiertelnym Stefan nazwany wielki, Hospodar Mołdawski, od roku 1458 dp ryku »504. przez lat 46 ewego panowania utrzymywał się prawic w zupelney niepodległości. - Ale przed śmiercią, przewiduje niepodobieństwo utrzymania swey ziemi od przemocy Tureckiej, doradził eynowi swemu B o g d a n o w i zostawionym od 5'fcbie politycznym testamentem, aby sie, poddał S o 1 i m a n o w i dobrowolnie- · słowa testamentu są te: -' "Niepowinieneś mitć ufności w Węgrzech, bo wraz z Kry. ta e fi iu£ l« połknięte prze« Sułtana. - W a ]bia zalana Turkami. - Pot ska ma słabe i chwieiące się rządy. - N i e m c y eą zagłębieni wich wewnętrzne interes»* .-- Niemasz więe pewney pomocy od sąsiadów -- ale 80i i m a n ieat nayniebezpierznieyszy nieprzyiaciel M o ł d a w i i. - Niedraiń go, owszem staray się przy zachowaniu praw i religii otrzy. snąć od niego lenność i pokóy. A'przecież przyidzie czas, £e Bóg oyców waszych zli»nie się nad łzami sług swoich, i ocuci kogoś, ftlóreo potomków waszych wydźwignie znowu do dawnych swobód, powagi i władzy.'] a) Sławny Iwonia pierwszy i t. d. Iwonia Hospodar Mołdawski od i 572 r.; en pierwszy był, któren po Stefanie W. usiłował z haraczu Tureckiego wybić się. . Walczył dzielnie i sczęśiiwie, ale niewsparty od sąsiadów, a zdradzony od cudzoziemca Generała wtwóm woytku, powiciu wygranych zginął mężnie roku 1574 dnia 13.Lipca. 3) Petryczey pod Chocinem i t. d.
Stefan Petryezeyko z kraiowców wyniesiony na Hoepodarstwo w roku 167a. - Włalnie wtedy, kiedy Polska uległa Turloxn przez wstydliwy traktarBuczacki, uczynił związek z S o b i e s k i m, naowczas Hetmanem W. Kor., w celu ratowania Polski i oswobodzenia swey oyczyzny. - Roku l» 7 3 pod Chocinem był spręiyną i pomocą Sobie» k i e m u wygrania ooey sławney batalii, która rozdarła i zgładziła plamę traktatu Buczackiego, i utorowała Sobieskiemu drogę do tronu. - Za wystąpieniem »oysk Polskich «a koronacyą, przeniósł się P e t r y e z e y k o do P o I s ki; tu indygenowany, przez l 7 lat towarzyszył wiernie J a n o w i I I I. w wyt>rawacb iego woiennych; umarł w C z c z o wie aoku 1690 dnia ao. Lipca. 4) Sobieski, pogrom Porty, swoią ręką świetną i t, d. łan III. Sobieski, Król Polski, roku » 1«» wprowadził narnd na Hospodamwp
P e t ry c z e y k ę, i wtedy nt rynku JasiL'ra przy odgłosie trąb i kotłów spalił przywilej Solimana dany Mołdawii za panowania P i o t r a R a r e s z a, którym przywileieroprzyięta była ta ziemia w hołd Turecki, i obowiązki narodu w nim określone. Ceremonia takowego spalenia instrumentu hołdowniczego, była znakiem oswobodzenia M o ł d a w i i « pod zwierzchnictwa Tureckiego, i przyiceia w 0« piekę Polską. 5) Chęć w nim była wiernego uczcić Kant ymira. Piotr W., Imperator wszech Ross y i, roku 1711 dnia 13. Kwietnia w L ucku datował dyploma dla D e m e tr a Kan tym ira , Hospodara Mołdawskiego, któremu z potomstwem oboyga płci zabezpieczył dziedziczne panowanie w Mołdawii pod opieką Rots y i. - Lcez po zawarciu pokoiu nad Ptut e H, iak wspaniale wynagrodził Kantymira, i zachował od zemsty Tureckiey - czytaó e tern w życiu tego Wielkiego Monarchy. 6) Zdławiony dach chełpliwy- wsxechwladniczey mary. Znaczy: Duch zmierzaiący do utworzenia Monarchii uuiwersalney.
7) Z rąk Królów brali znamię władzy i swobody. Z naydawnieyszych czasów M o ł d a w i a była prowincyą P o I s ki; długo i często @ pierwszeństwo kłócili się z P o I s k ą Królowie Węgierscy - ale zawsze zwierzchnictwo przy P o I s c e otrzymywało się. - Hospodarowie przysięgali na wierność i posłuszeństwo Kró- I 10m i Królestwu Polskiemu, i sam nawet ' Stefan W. wobozie pod Koło my ią roku 148b. 15. Września uczynił praysięgę Kazi' mierzowi W, i z rąJ<. iego otrzymał chorągiew Mołdawską. Liczne I go dowody w Metrykach Koronnych, w Dogielu, i Historyi. - Nadzieia teraz: JSon minor est rirtus quam auaereie parta lueri! i ! !
Dodatek *
In vi U par des amateurs de la Lilteraturt Froncuise je pmpose Tonverture d'un musie dra Iluilles peri >, <1<, ue d 'un inteief gen eralem e . nt recońn&i dont Couverturt «uza Heu des quun Noinbf. sufisant de Sonscripteur» sera reunis.
L, <"S candilions sont plus cmylement dtteilltes> dans te prospectus qu 'on pourra voir diez moi; en nieme tenis je recommunde mon Magazin qui tst c <i)n.f>lttt<rn * ltfouriiie- avtc toults Hortes dt Materitaux d? Jźa ituresJ. A. M u n S r Lilmaiie uu blarchi Nro 8rO B W I E S C Z-E N fEv \ V\stawienie- n-owey drwalnI na podwórzu Kroi.' gmachu Regencyinego tuteyszego, ma by' z polecone na\ itinit-y- iądaiącemu, Termin licytacyi iestwyznaczony n a d z i e ń a I. mir-s. bieżącego.Mr:o;cycb ochotę podiecia się-tey budowli r3pra&ra e:ę ninieyszem, aby wspomnionego dnia przed południem o godzinie gtey w gmachu PrZLa*. Król. Regencyi stanęli" i 6Woie żądanie przed podpisanym, oświadczyli, klóryprzedloiy warm.ki, anszlagl ryslinek»i Auziuaiii dni * li. - Wrztśeiai i8»8'.Z te gl er" Kalkulator Regencyi.
ZAPOZEW EDYKTALKA Wszyscy ci, którzy do na6tępuiących zaświadczeń rc- kogoicyinych niegdy Guttfiidoiii Zygmuntowi' Grattz od Kiólewakiego Towarzystwa handlu morskiego i od Królewgkiey Administracyi Generalnej Solnty w Herlinie udzielonych, to iest: a) do kaueyi na gruncie iego tu w Wschowie pod l.czbą 443 połoionym, weu;»mie 500 Tal. zapisaney, z dnia 3. Marca roku 6) do kauevi gotowemi pieniędzmi- na summe 500 Tal. wystawioney, z dnia 11. Czerwca 1796 roku, iako Właściciele, Cessyonaryusze, Zastawni, Jub inni lakowi Posiadacze prettnsya mieć mniema 1 *, zapozywaią się ninic-ysA em . publicznie, ab) sie na terminie dnia 17. Października t 8 1 8« przed Deputowanym Sędzia Ziemiańskim v. Kiukerem tu w Wschowie wyzria. czon)tn usobiśc.e, lub też pizez Ptłnoipo cników prawnie do tego upoważnionych stawili, pretemye ewe podali, i należycie udowodnili, gdyż w razie przeciwnym mteiawatącyzpretensyamiswemi prekludowan-isri rzeczona zaświadczenia rekognicyine- za- umorzone pa» czytane I. ostaną. Wschowa dnia x. Marca 18x8.
Królewsko- Pruski Sąd Ziemianeki.
zApDzEW PUBLICZNY; Królewsko- Pruski Sąd Ziemiański zapozywa Jana Antoniego Hunnicli śiosnrza j. Warncdotff pod Rurnhurgiem w Czechach rodem, którego pobyt tuż oo łat 20stu niewiadomy, ninieyezćm- publicznie, aby «ę tu w ciągu miesięcy 9, anaypuiuiey w terminie praejudicyalnyov na dAień 1. Maia 1819 zrana o godzinie gtey piztd W. Sędaią Brodzisztmhim wyznaczonym, - osobiście lub listownie «ginsifc, r dalszego przekazania, w przj padku-zaś nie stawienia lub zgłoszenia się, oczekiwać mob er ii za njeiyiącego osądzonym, i maiątek z pozostałościpo bracie iego, niegdy Janie Jozefie Aniult JJLinnich, bywszym Probosczu tuteyszyro, na niegoprzypadl A, córkom iego oboygom, iako iegoSukcessurom naybliższym, przy własczocy będzie, - Zarazem zapozywaiąefę wszyscymewiadomi Witraycitle,. którzy do pozostałości zwyz wspomnionego Proboscza Hannich pretensje rościć mniemaią, aby się w ciągu trzech miesięcy w Sądzie naszym zgłusili i pretensye imane wiarogodnemi dowodami udowodnili; w przeciwnym bowiem razie podział spadki» pomiędzy spadkobrańcow nastąpi,- i natenczas tylko tych, do części każdego, trzymać się będą mogli. I M i ę dzyr z e c z, dnia 18- Czerwca 19l9.
Krófewslrcp- Pruski SącfZiemiańskl.
PATENT SUHHASTACYINY, Królewsko- Pruskj Sąd Ziemiański w Międzyrzęchu czyni ninieyszem wiadomo, iż należące do massy spadko- hkwidacyinćy po ś. p. Karolu Mieleckim, byłym Radzcy Ziemiańskim, późniey Sędzim Pokoiti, dobra Strychy, wraID> Z przyległościami, pod miastem Międzychodem w Wielteiem Xiestwie Peznańekiem pełbinne, wedle tasty są<<1ownie episamey rta talar. 46,401. dgr. 7. fen. 3J ocenione, Ba wniosek Wierzycieli publicznie sprzedane bydź maią. Wzywaią się więc wszyscy ci, którzy rzeczone dobra kupić chcą-, i zapłacenia ich są w t > nie, aby się na oznaczonych terminach: 1. dnia 30. Lietopada r. b,; 3. dnia 29. Maia ig'Gi itśry ostami ie6t peremptorycznym, w futeysayni Sądzie Ziemiańskim" przed wyznaczonym Deputowanym Ur. Fleischer Assessorem, osobiście, Hi!» itź preez Pełnomocnika, podług prawa do tego upoważnionego, stawili, podania swe czynili, i spodziewali się, \i naywięćey'daiący zwyi wymienione dobra- z ze« Zwoleniem Wierzycieli- przysądzone solne mieć będzie. Taxe tychie dbbr i warunki l'upna, eo dzień' wnaszey Rfgietraturae doczytać się moinat Zarazem przypozywa iescze wszystkich niewiadomych Wierzycieli realnych, Jftórzy di» rzeczonych dóbr, oraz przyległości ich prawowłasności lub inne r*alne pretensye roście mnieinsią., »by takowe naypoźnity na terminie ostatecznym podali, i naieiycie udowodnili, w przeciwnym razie bowiem z swetni roianemi prettnsyar»i realnemi do tych£e dóbr pre-kłudowanenii zostaną, i w-tey mierze wieczne im milczenie nakazane bidzie. w Mi ę d 3 Y rz-e c-z u dnia 21. sierpnia i% \%. Króle wska- PruekLSąd. Ziemiański.
ZADZIERZA WJENIE" HłóJewek*-Pruski. Sąd Ziemiański w Kroie« · »ynic czyni ninieyszem wiadomo, iź R o s e n papiernia) zwaaa, do pozostałości zmarlegoBinjamina HH512yhu Hihnda należąca-, przy wsi Olszynie w Powiecie Osirzessowskin>pod,N <ro.
85 sytuowana, ma bydź na 3 po sobie następuiąco laia, miaoowieio ad S. Marcina, r. b. - do łegni samego dnia Ife2i roku w dzierżawę wypuscaooą«, w którym ctlu termin prz*d Dt-Itgowany». Sądu naszego, Aosessorem Lenz, na dzień. 7. Pazdz-iernik-a.. wyznaczonym został. Wzywamy, prano będących, w Manio i oclicie mających d*i*£zawiV nia ninieyszem A aby. ba rzeczonym terminie te Jebie Jjistrukc.yiney wspomnionego Sądu przed południem o godzinie gtey się stawili, a naywięcey. daiący przybicia dzierżawy spodziewać się ma. JEnne potrzebne leondycy« daierzawy będą na terminie ogłoszone.. Kro t o szyn duia 3. Września. l&tff< Królewsk-o-Pruski Stjd Ziemiańskie '" U W I A D O M I E N fE'" Królewska Komrnissya Hypoteizna Departamentowa w P o z n a n i u wzywa ninieyszem Inicresffemów, którzy dokumentów swych
orygin?!ny,ch do bywszych Rejestrów hypoteoznych Konserwatorowi tutayszeniu podanych, końcem odnowienia swych praw realnych na mocy Patentu J.K,M.ci z dnia 4. Kwietnia b. r. dotąd nieodebrali, afeby, unifcaiąc usczerbku iaki przez niesadoey« uczynienie wsnrrmnionemu Naywyiszeniu Patentowi dla nich wyniknąć mnie, zgłosiwszy się do teyie Kornroissyi iako nayspiesiniey rb kwitem odebrać starali się. w P o z n a n i u dnia Ig* Sierpnia IS>#Opatrzony festern w zrpasy naypizednieyszty herbaty we wszelkich gatunkach i spusczam onę£ w bardzo umiaikowanych cenach. Dwa poiedyiuze pokute,-- i meły kramik są w kamienicy moiey do wynajęcia. Fr. B ioleftU.. iyoniesienit. U Markusa na Ron;enderyi sa A do sprzedania, krowy żuławskie sztuk 17, i ied d .,? en sta n1... Doniesienie, o koniach.
Na iarnrarku Jarocińskim na S. Michał r. b.. znaydować się będą ogiery, wałachy i klacz» Polskiego gniazda.
Uwiadom- l e n l c Dobra> Sierpsfcie, ekładaiące się z miasta" Sierpca, folwarków i watów zarobnych i czynszowych Włuki, Wola, Gorztń* Blizno-, Sczutowo, Sczechowo, Zgleniec, DąbrowaParowa, Dmie-hory, i Słupia zboiami, lasami i ieziorami, około 250. włok Chełmińskich wynoszące, o trzy m'le.od Wisły a o pięć od PI»CKJI K w Województwie Płockim Jeżące, sąA , z wolney ręk"i i pod wnrunkami umiarkowane-.
mi do. sprzedania. Życzący sobie teź dobra kupić raczy się udać do Wnych Pietrusińskich w VVoiewodztwis i Powiecie Płockim w dobrach Drozdowie pod Raciążem zamif BeKałych, Jub w Warszawie do W. PFinczniowty Górskiej, przy ulicy Senatoiskiey w domu D « o zjt-rcj nrtszkaiącey; łub w Płocku do W. Dtm» btńshieg? KonserwatoraHypotek, gdzie kaźdegoc-zasu moae się zainformować o warunkach, i zobatzyć inappy i anszlagi tychże dóbr, a " ostanie icli w każdym czasite llIoxaa się prze» konać na gruncie. w D r o z d o w i e dnia i A. Sierpnia- 13-1 51. Stadnie-ceny ułnrza U ? Wrocławiu Pszenica 6 tal. 10troiak. Żyto 4 talio 5 troiak.
Jfcimień 3 tai, 87 troiak, Owieą 2 tal. 9 troiak.
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.09.16 Nr74 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.