GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1818.11.18 Nr92

Wielkiego

E T

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nra. 92.

w Srodednia 18- Listopada 18*8«

UWIADOMIENIE.

U»viadomiamy ninityszern Publiczność, ii odbywane rocznie w mieście Prthwach ilścifc iarmarkow, na 5, /.IIIIIIcy.qIOIIe zostały. Ostatnie, począwszy od rOKIJ; igig, odbywać B:Q b/\c1a/\ * nastcpuia,ce dni, iako to: l') w Poniedziałek po medzifli Palrnarurf», 2} vr Poniedeiałtk po niedzieli Rogate, 3) w dzi» ń s. Wawrzyńca (10. Sitrpnia), 4) w dzień S. Szymona ludy (2/\. Października), 5) w rizitń S. Tomasza (,r:t;.. Grudnia).

P o z n a ń dnia 22. Wrześiua iSiSKrólewsko -Pruska Regencya II.

Z Akwisgranu d. <f. listopada.

Wizerunek Cesarza F r a n c i s z k a ukon« **ony. Odmalowany iest Mocarcha siedzący.

Pani C a t al» n i da tu ppiutrze ostatni · °ncert, na którym Pan L a f o n t popisywać *? będzie na skrzypcach. Bilet wniyścia dukat. Pomdłości. które teraz pośredni Xia.ze.ta » N i e m c z e c h maią, Ue*ą około półtora »aiUiooa mieszkańców.

Po powrocie z B r u x e l i i zabawi Cesarzowa Rossyiska matka przez nitiaki czas w A. .

KWlsgraOle.

Akwisgran otrzymać ma osadę 2,000 ludzi z powracaia/\cego naszego korpusu zaymUlącegor

Dnia 7. Listopada.

Wczoray powrócił tu Ni Król z Xiaicciem.

Kar o l e m w dobrem zdrowiu.

xelli. Spodziewają się, ii interesa ku schyłkowi tego miesiąca pokończone będą. Cesarz F r a n c i s z e k odwiedzał w zamku R o h e dnia 2. m. b. Cesarzową Rossyiską, matkę. Obydwie naydostoynieysze oeoby, tak ścisłym połączone węzłem, pierwszy raz eię z sobą widziały, co tern większe dla nich sprawiło rozczulenie. (Cesarz F r a n c i s z e k jmisł w pierwszem małżeństwie siostrę CeBarzowey, E l ż b i e t ę W i l h e l m i n ę L u - d w i k ę Wirtembergską). Z Strasburga d. 31. Października.

Dnia 2 8- Bi. b. umarł w włości swey N e uweiller, były Francuski Minister Woyny, Xiąźę F e l t re (C i ark ę ) , Hrabia H li n e - burg, Pari Marszałek Francyi, Komandor Król. orderu S. Ludwika i Dygnitarz legii honorowey. Z Paryża dnia 3. Listopada.

Xiążę Angouleme wyiechał do Strasburga i zabawi w drodze & tygodni, ażeby oddaniu iwierdz naszych był przytomnym. Przedwczora odwiedził Król Pruski w towarzystwie Barona H u t n b o i d t panorama L o n d y n u i widowisko iezdzców Pana F r o nc o n i. Monarcha ten już eię z Królem naszym pożegnał. N ad krótkim Cesarza A l e x a n d r a w stolicy tuteyezt-y pobytem wielorakie czynią uwagi. Alić zapewniaią, iź długa rozmowa tege Monarchy z naszym Królem*roiała za przedmiot ściśleysze kraiu naszego z H o s s y ą związanie. Departament de S a r t h e mianował Generała Lafayette Deputowanym swoim. Staraniem Pana Stael wyidzie na początku następuiącego roku zupełne wydanie dzieł matki iego i PanaNeckers. Zmarły w Al z a c y i Xiążę Fel tre (Generał Ciarkę) urodził się 1765 w L a n d r ec i e s, pochodząc z starego domu Irlandzkie

11,,2 ;.,j.

go. Oycieciego otrzymał był pólk w*Francy i. Młody Ciarkę dostał się roku »7'gi do szkoły woyskowey, roku 1793 7 o S t 31 na poboiowisku pod L a n d u Generałem brygady, a wkrótce potem Szefem sztabu głównego woyska Reńskiem zwanego. Po upadku R o b e s p i e r r a został Naczelnikiem bióra topograficznego, układał się późniey o pokóy w C a m p o - F o r m i o, otrzymał za dobre obchodzenie się z brańcami Roasyiskimi od P a w ł a I. przepyszny pałasz poczesny, był następnie Posłem przy Królu Etruryiskim, roku 1804 należał do bitwy pod U l m, był Gubernatorem Wiednia i Au stry i,' później Gubernatorem B e r l i n a , Ministrem woyny po B e r t h i e r z c; oświadczył s i c 1 8 1 4 za Królem i t. d. Zostawia nieutuloną w żalu wdowę, iednę córkę z pierwszego łoźa, Pinią M o n t e s q n i o u - F e z e n s a c i trzech synów, z których naystarsiy, dziedzic Parostwa i innych oyca tytułów, służy iuż Królowi iako Kapitan gwardyi.

Xiążę L e u c h t e n b e r g ( E u g e n i u s z B e a u h a r n o i s) podpisał 600 Franków na pomnik dla Generała Kleber w Strasbur

SU*

W. Xiążę Konstanty polował w tych dniach z naszymi Xiążętami. Pan O u b ry napisał z okoliczności wyruszenia woysk sprzymierzonych pełną weny poetyckiey odę, podtytułem: La France delivrie (Frań cy a wyzwolona.) Marszałek B er es ford, dowódzca woyska Portugalskiego, przybył tu z Anglii.

Panu Gerardin, właścicielowi domu, w którym niegdyś sławna bohatyrka J o a n n a d' Are mieszkała, a który go gminie swoiey odstąpił, przysłał Król za to ozdobę Legii honorowey, którą mu uroczyście General R o u y e r w obliczu gwardyi narodowey stóiącey pod bronią oddał. Będzie tam wystawiony pomnik dla tey bolutyrki, i założona szkoła dla dziewcząt w iey niegdyś domu. C h a r e n t e, Porucznik P e II e t i e r utonął w kufle wina. Wpadł w nią młodszy brat' iego, którego on ratuiąc skoczył raptem, Stłukł sobie czoło, i straciwszy przytomność wleciał w kufę. (Xią£ę Klarency i Ri s z a r d , brat Króla E d war d a I V. utopił się w winie małmazya zwanem, gdy go w roku 1478 ni śmierć skazano z zostawieniem mu iey wyboru) Dnia 4. Listopada.

Wczoray był na równi.lieGrenelskiey wielki popie woyeka, pod dowództwtm Marszał· ka M a r m o n t, w przytomności W. Xiążęcia K o n s t a n t e g o l Xiecia B er r y . Pan A I e x a n d e r H u m b o I d t ukończy ewoie wielkie dzieło przed wyiazdem do Tyb e t u i t. d. i zamyśla dopiero za 15 - 16 m ięsięcy ztąd wyiechać. VV'oy?ko Pruskie" udało się wprzód z Sed a IJ u do swoich leż dawnieyszych, z których bezzwłocznie ruszy w poebód. Dnia 30. z. m. dana była w T uilleri ach tragtdya H a m I e t, w którey grał T a I m a , a po kt.r.y btł balet. Król uasz miał na sobif order Orła Czarnego, a Król Pruski bl q Kjt:ją wstęgę orderu S. Ducha. Wybory 55ciu nowych Deputowanychwypadaią w . .gol ości wedle życzeń rządu. Z bruxe/li dnia r. Listopada. , Mamy eczęście posiadać w murach naszych markę nasze y Następczyii troi-u, owdowiałą Cts"rj.ową Rosayinką. INN. K ról'si wo nasi It-zdzdlt na sp*-lk.->i>it tey Monarcbini aż do Lciw en, gdz.e obiadowane. Około godzimy 5 nastąpił uroczysty wiazd do tut t yszego NQi*sta wśród gromu dzńł. Odbywaią się tu Cla=Sł e festyny. Nigdy Br u xe I la niewidzjała piękniey 6zego destoyi ych osób połączenia. Wczoray wyiechał Następca tronu na spotkanie Kroła Pruskiego, który w powrocie"swoim z P a ryż a incognito tu zjedzie. W. Xiaic Konstanty iui tu stanął.

Spodziewana tu także Pari Ca ta la ni i Panna I e N o r m a n d, która nam najlepszy los przepowiadać będzie. Z Monachium dnia 30. Października.

Dziś z południa przybyła tu z W i e d n i a Cesarzowa Austryacka i stanęła w zamku Królewskiem, gdzie od rodziny Rrólewskiey nayczuley przyiętą została. Król W towarzystwie Xiążąt Królewskich wyiechał był na trakt Wiedeński na spotkanie Swey dosioyney Cór ki.

Od Memi dnia f Listopada.

XiążęEmil Hesko - Darmstadzki, który w roku ig i3 ostatni z Xiąźąt Niemieckich służbę N a ;i o I e o n a opuścił, a któremu tenże tron Niemiecki przeznaczał, zjechał do A kwbsgra nu. Od dohego Renu d. 6. Listopada.

Nitiakiś Pan D uplan tier, były Kapitan w młodey gwardyi, który, iak mówi, przybywa z T e x a s i wkrótce lamie znowu pawrÓ> i, «b'ia w gazetach Belgickirh list domniemanego iakiegoś Ofcera z przy tułkowego ipiasta w Południowcy Arae r y c«, według którego ociekli tam Francuzi przedsięwziąć mieli wyprawę przeciw M e x y ko w i pod dowództwem Generałów La Ile ma nd i Rigaud. Oświadcza on, iż list ten zmyślony; że Generał L a II e m a n d trudni si* wyłącznie urządzaniem swoiey wzrastaiącey osady; iż nie wydał żadney odezuy, któraby podeyrzenie w sąsiadach itgo wzbudzić mogła i t.d. Z Perpignan d. 2$. Października.

Wczoray wieczór o godzinie &mey uderzył tu piorułt w zamek i prochownią, które na powietrze wyleciały. 16 żołnierzy utraciło życie. Miasto znacznie przy tern ucierpiało. Ztiaczna liczba domów uszkodzona.

Z Londynu dnia 3. Listopada.

Generał G o u r g a u d wydał tu pismo pod tytułem: Wiadomość działań woiennyck w Belgium i we Francyi w przeciqgu stu dni. Rozprawia wniem iako świadek naoczny. nie na 150,00a ludzi, miedzy którymi 24,000 ludzi iazdy, i 350 dział, a Angitlsko-Pruskie sprzymierzone woyslio w Be Igi um ogółem na 883,000 ludzi, i 558 dział. Francuzi mieli podług niego w bitwie Waterlooskiey iakie o,ouo ludzi, i 240 dział, a Sprzymitrzeńcy 90,000 ludzi i 250 dział. Śniadając N a p" o l t on dnia 18. powiedział: "Z e stu . " zmian losu mamy 24 na naezey stronIe. Zamiarem iego było, przebić sie. przez środek woyska Angielskiego, oderznąć Anglików od Prusaków i wszelki odwrót uczynić im niepodobnym. Lord W e 11 i r. g t o n, mówi Generał " G o u r g a u d , powinien był musiał woysku swoitmu daleko prędzey kazać obozować, i na balu dopiera dowiedział się, iż woysko Francuskie iui było ruszyło. Niespodziany ten wypadek dla woyek Angielskiego i Pruskiego, tak ogromną i wyborną massę ludzi tworzących, dowodzi wyższości Francuzów w układach woiennych, i bez poiedyńczych przygód, które wbrew wszelkim prawidłom podobieństwa do prawdy naylepsze porzą układy, byłoby Angielsko-sprzymierzone woysko w Belgi urn na głowę, poraioućm zostało. Podobnitż bitwa Waterlooska bynaymnieyby rozstrzygnęła była los Francyi, gdyby Pouche i inni uczynili byli to, co do nieb naleiało. Woysko Francuskie pod P a ryż e m było tak liczne, iak. woyskoSprzymierzeńców. Aueiryackie iRossyiskie było iescze - dniowym pochodem od niego oddalone. Wzięcie P a ryż a , pisze Generał G o u r g a u d, było iednym z nayeromotnieyezych wypadków wdzieiarh Fran. " cy1. Niezadługo nie będzie żadnego żywiołu, któremuby się człowiek oprzeć niezdołał . W D u n m o r e odważyły się dwie panienki, FitzClarence i Fowler, w przytomności dwóch paniczów, spuścić się w morzew kampanie nurkewcy, i zabawiły 25 minut wgłębi 120 stóp wynoszącey. Dostawszy się do gruiru, zaczęły śpiewać hymn: God save the King. Wynurzyły się potem z kamieniami i małpami, Jtlóre rękami swemi dos ta ły . Znany z talentów swoich isko mówei w Parlamencie, sławny z umiejętności iako prawnik, i powszechnie lubiony dla swojego sposobu myślenia, Pan Samuel Romill y, utraciwszy żonę ewoią, którą bardzo kochał, a którey mu wszelka pomoc lekarska uratować niernogła, wpadłszy w ostateczną rozpacz a razem i w malignę, gardło sobie brzytwą poderżnął. Śmierć iego ieat przyczyną nowego wyboru członka Parlamentu dla Westminsteru. Głoszą, ii P e i s h w a poddał się na łaskę Panu John Malcolm i doBenares zaprowadzonym został. Tuteyszy Generalny Deputat rządu Pro* wincyi Wen e z u e l i kazał, iak twierdzi, z upoważnienia Generała B o l i v a r a, N aczelnika Wen e z u e l i i Generał-Kapitana N o w e y G r e n a d y, umieścić w gazecie the Thimes z dnia 1. m. b. artykuł, w którym wyraził: "Generał brygady Mac Gregor (który w Wen e zu e l i i w N owe y Grenadzie służył a teraz w Lo n dynie bawi) nie ma żadnego wcale pełnomocnictwa ani od rządu w Wen e z u e l i, ani od któregokolwiek innego rządu Niepodległych w Południowey A m e r y c e, ażeby posyłał woysko lub Oficerów do którey części teyże A m e - ryk i , lub przyobiecywał stopnie Oficerskie lub pieniądze za nie odbierał; nie ieet także upoważnionym óo zaciągania pożyczek lub zawierania iakich kontraktów w imieniu któregokolwiek niepodległego rządu." Nazaiutrz umiesczono przeciw temu w teyże gazecie takie doniesienie: "Podpisany Deputowany ogólnego Kongresu niepodległych sprzymierzonych Prowipcyi N o w e y G r e - między tym? są grcnadyerowie gwardyl, ktcV. tfćh on sarn icst Kapitanem. Otacza go 2g Adjwtantów. Woysko ma 6 Marszałków, 9 Generałów - Poruczników i łi Marszałków polnych. Ma dwa pułki artylleryi i korpus inżynierów pod dowództwem byłego Heskie, go Kapitana artylltryi H au pta. Zbiór ustaw »na tytuł Code-Henry (Kodtx Henryka), i obŁymuie prawo cywilne, handlowe i korSarskie; daley, sposób postępowania sądowego, prawo karzące, policyi poprawczey i polityczne; prawo rolnicze, prawo Woysko« we, ustawy karne woyskowe. Ustawy cywilDe, obięte w 1535 paragrafach, są po wickszey części naśladowaniem Francuzkich. Trzy są Instancje-, naywyisza zowie eię &ądem udzielnym- Zblodnie i kary podzielone ria trzy klassy, na kryminalne, poprawcze i m. policyine. Kara śmierci przeznaczona iest tylko na zbrodnie Stanu, na zabóystwo rozmyślne, tudzież na kastracyą i zgwałcenie, iezeli ztąd śmierć nastąpiła. Kara więzienia, wskazanie do robót publicznych nie może trwać dłużey nad lat 1 5. Henryk czuwa nitzmitrme nad wykonaniem praw, i mianuie się obrońcą liberainości, a gazeta nadworna Haitycka zawiera często rozprawy o wolności i prawach człowieka, pisane dzielnie i grun. townie. Prassa używa wolności i.ieograniczoney. Król stara się rozkrzewiać oświatę, między ludem, i sprowadza uczonych i artystów do kraiu. Obrońcom Murzynów wy« wdzięczą się, gdzie tylko ma sposobność, Z Panem Wilberforce, Anglikiem, obrońcą Murzynów w Parlamencie, utrzymuie ciągłą korrespondencyą. Ajentów Europeyskicb n i e m a, tylko Pe 1 t i e r a, Francuzkiego wydawcę gazety w L o n d y n i e, a w H a m b u r - gu miał takie w roku 1815. Podobieństwem. iest, ii nakoniec ledwie niepowszechnieuzna. nyrn będzie, ponieważ ludność części iego wy. I. wynosi nosi 600,000 dusz, a z natury rzeczy pomnakorpusem iać się musi codziennie. Stemwszyetkiem«

natly w Połufriiowfy Ameryce upowainiouy Itst pełnomocnictwami dostoynego Koi.gresu u No we y G cen ad zi e do zaciągania pożyczek i zawierania wszelakich Korb traktów w imieniu niepodległego rządu N o . wey t. r t n a d y . Oświadcza daley, ii Generał Sii Gregor Mac G regor, który długi czas dowodni naczelnie woyskami nitpodległemi N o w e y G r e n a d y, teraz w tein sarnem znaczeniu posługami dla rządu teyie niepodległty Rzeczypospolitey ieet zaięty. (Podp.) JoSO M. Dei Real." Dwa z okrętów przewozowych M a c Gregora ruszyły w tych duiach z Tamizy z li* cznemi zapasami broni.

Do wszystkich defektów Królowey J mci bliski zgon oneyie rokuiących, przyczepił się itscze kaszel i dychawiczność. Miasto L i v e r p o o l d a ł" di.ja - 5 . · /.. kosztowny obiad dla Arcy-Xiąięcia Maxy« m i li a na Austryackiego. W T a n g e r grassowała wciąż zaraza morowa i rozszerzyła się ai do M egu in ez. Cesarz udał sie do F e z, gdzie do dnia. 30. Września nie było iescze zarazy morowey.

W Hrabstwie K u m b e r l a n d był rozruch z powodu wywozu ziemiaków. Pospólstwo zagrabiło ładunki dwóch okrętów, które z ziemiakami odpłynąć chciały. Zeszłego tygodnia zniknął tu Kassyerj iednty giełdy. Zabrawszy on 6000 funt. ezter!. które miał w ewoiem zachoivaniu, poiechał 4rokonną extrapoczta do G r a v e s a n d, puścił sięztamtąd do Ameryki z 4ma doskonałymi professyonistami i zostawił oświadczęnie : ii po swoim do F i l a d e l fii przybyciu wypłacać będzie reguiarnie prowizyą od zabranego kapitału, lecz ie sam kapitał dodał· zego czasu mu iest potrzebnym.

Jedna z gazel naszych zawiera pod napisem z St. Domingo: · "Siła zbroyna Króla Henryka 40,000 łudzi. Kaycelnityszym