'V 34wygnanIe -skaziło., otrzymali przez wyrok Arajkowukiey dala &j. Grudnia odczytano II Królewski z dnia 25. z. xn. pozwolenie po- świadczenie rządzącego -Senatu z eoial4*0 r" wrócenia do Fxan.cyi. Znayduie się mię- JH, Wodpowiedzi na odezwę Izbv Pr3«'n.t", dzy mmi także P. 1 allien, który doznawał czey w względne postanowienia KaTmissII iui dotąd tego .dobrodziejstwa, iż mu wolno .Organizacyiney z dnia 10. Lipca roku bit żą hylo żyć we F ran c y i. cego ograniczającego władze. Izby Prawoda wD n u ą 7 . dał Minister woyny, Marszałek czey w stanowieniu Budżetu uczyniona wktó St.Cyr, pyszny obiad, ua którym .znaydo- jem rządzący Senat uwiadomią iż oos'ano" wało się wielu Deputowanych l Oficerów, wie nie powyższe, będące z wyraźne-y'woli Były Minister, Hrabia C o rv e t t e, otrzy- Najiaśn.ieyszych MonawhcW iray ten prote raał z rąk Krala wielko kryz Irgii honorowey. guiących przez pełnomocnych Komnresarzy .Stan woienny, w którym twierdze nasze wydane, it-st obowi<;zuiacim, i z innymi roz pograniczne odesasu zaięcia zostawały, usta* porządzeniami szanowałem'bydź powinno" teraz które oświadczenie Izba Prawodawcza Kom-' 'Robią teraz wielki .uniform dja krolewskiey miseyi Budietow.ey do urzędowego użycia gwardyi przybaczmey, .która dotąd tylko ma- przesłać postanowiła. > ły miała.. Wielki koaztuie 1,500,000 FrAn- Poczerń wprowadzono .proiekt do prawa ków, i ma bydż wygotowany na koronacyą, względem wyznaczenia na potrzeby domu Itóra IIi w Maiu odbędzie. ogólnego schronienia -ubogich 500 korcy we Były Minister przychodów, Pan Cor.yet- gli i 25 siągow djzewa, Jzba Pra.w.odawc£ t o , zatrzymuie pensyą 20,000 Franków i <<idząc przykładne wytrwanie Towarzystwa wolne pomieszkanie. Dobroczynności wciągiem opiekowaniu ,,> Z Szwajcar ji dnia 28. Grudnia, dornt m schronienia ubogie*, dla leiyltiienl, Xiążę Caradj.a' były Hospodar Woło- sI..I, do pomnożenia wygód niesczęśHwLo ubd Ski, oznaczył swe przybyłe do . G e n e wy siwa proiekt powyższy jednomyślnie wprawo hoynymdla wpitaia mieyakiego podarunkiem, zamieniła, i.Sena,tow.i dla .wykonania przesłać Rodzina iego bywa czysto na teatrze i mówi postanowiła A dobrze po Francuzku i odznacza się bardzo Następnie" Sekretarz Seymowy odczytał dobrze dobroczynnością x tonem. Słychać, oświadczenie Rządzącego Senatu ii 2 trjiłe iż Ex-Hospodar zamyśla oiupić znaczne po- du na . 29 Statutu urządzającego Masse Sta Biadłoścj w S z w a y c a r y i . k o n n y c h, który znosi wszelkie podatki Z Warstwy dnia J. Styc%ma, p T i e Z żydów na ceremoniiaui r<a*boycb Gazeta dziaieysza zawiera następuiącyRoz- .n;par.n;e, podatek szpilkowy przez iydów oołabz Dzienny .do woyska Polskiego, wydany canY' na rok »giJł w Budżecie nie został po pod dniem 29. z. T.: "Stosownie do dncyzyj czątkpwanym, ażeby iednak dań powyższa N. Cesarza Jmci l Króla, wchodzi w słuibę która okazuie się bydź właściwie czynszem l umiesczony zostaie wjeździe z woyska Wiir. ziemnym, nie przepadła, zostaną z strony rza tembergskiego, Generał - Porucznik, Xiążę dzącego Senatu przedsięwzięte kroki do do Adara 4Jl Wurtemberg, w stopniu Ge- chodzenia w drodze ptawa.

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1819.01.13 Nr4

nerała hjygady, z przeznaczeniem na Dowód. -Odczytano także potem opinią Kornmis cę brygady 2g,ey dywizyi ułanów.« gy; Siarbowey co do powyższego przedmie Z Kranowa dma 30, Grudma. tu, która wniosła, ii czynsz uazwany Szpil N a posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitey iowe, iako czynsz stały do przychodu ekar cznym w linii przychodów stoicy, a tern samera początkowania Senatu niepotrzebuiący, zmienionym bydź niemo że dopóty, dopóki płacamy nie złoża, na uwolnienie subie od rzeczonego czynszu dowodów. iW Reprezentant Piekarski oświadczył J\ ię przeciw powyiszey opinii, i dowodził, iź podntfk Szpilkowego, iako przez Statut urządzaiący klasst;; Surozakonny<;h znhsiony, na Budiecie umit-sczony bydź me może, i nie do tychże Star z.iUmnych njtźy dowodzić, .'że się, nie rial» ry, lecz stóso*.... ie do oświadczenIa Senatu cii o najeiność «zyuszu ziemnego pozywani bydź ppwfor.t. JW. S o ł t Y K o W i C z p u; K - raiąc yp i <<ią Koromlssyi Skarbowey tłumaczył, że poda,tek Szpilkowego z względu, iakoby był podatkiem .religiyn-ytn, przez Kommissyą Ufrga nizacyiną został uchylony, gdy iednak się okazuie, iż izraelici opłacali ttn podatek, kiór.y właściwie iest czynszem.zitmnym a nie podatkiem religiynym, naród iest w pOMadaniu tego poboru, mniema, iź do Izraelirów , którzy utrzyrnuią, ie lest podatkiem reiigiynym, naleiy dowodzić, a naród sam siebie z posiadania wyzuwać nie powinien, - Opinią Kommissyi Skarbowe-y pobierali JJWW. Beprreentanci Soczyński, Drake i Chwałibogowski, do którey przychyliła się Izba Prawodawcza, i postanowiła, aitby o tern Rządzący Senat zawiadomić. Na posiedzeniu seymowem dnia i8- GruUnia JW. Józef Sołty ko wicz Delęgowany od Ak&demii zabrawszy głos, dowodziłwymownIe uciskaiący ttraźnieyszy sposób podatkowania, a w sczególności, co do podatku Podyrnntgo, którego zasad ani w naturze rzeczy, ani w zdrowym rozsądku wybadać <de podobna, które tyle złego domom, dobremu porządkowi, i bezpieczeństwu publicznemu przyniosło, i dotąd zawsze przynosi, którego iednak nie wahano <<ię brać'

.35

tylokrotnie ra miarą i podstawę n*yrrie-w&ici wszą rozkładu róź cyc h innyxh ciężarów, które nako nie c wyśliźoienia się jedny<;h od .podatkowania, .drugich zaś niesłusznego prze- .ciążenia-przyczyna się staie, uczy ić w t o - stk za zniesieniem podatku p. dymnego; zwcacaiączaś uwagę na nayprosHize źródła i naytrwalaze' odstawy -dochodu Skarbowego przestawił dvra proiekta zasad dla poczitkowania na teraźnieysze posiedzenie Zgromi -' dzenia Reprezentantów. Pierwszy .proiekt zasad do pjawa stano-J wiącego podatek gruntowy, UfUgt proitVzafud do prawa stanowiącego -podatek doczystfgo d J\ h 'xd u w golów*. Znie, które proitkia, wraz z uwag.mi 'takowe popitr ig t ID i, Izba Prawodawcza Rrądzącemu Senatowi dla początkowania, prztsłaó posta owiła. W dalszym porządku Sekretajz Scymu odczytał nadesłaną od Rządzą.ego Senat» odpowiedź, co do proiektu JW. Reprezentanta Słot wioski ego względem zniesienia Polt, cyi Pośrednicy, w ktorey oświadcza Senat" U c o się dotyczę uwag względem Policyi Są' downiczey uczynionych, z tych swego czasu korzystać będzie, o ile takowe znaydzie bydź zgodnemi z duchem ustaw istnących, nie prędzey iednak, aż nowy kodex karny 'w duchu świeżo uchwalonych zasad na Seymie Prawodawczym ogłoszony zostanie, który zakreśli przestrzeń działania Policyi Sądowniczey. Co się tycze Policyi dozorowcy czyli porzącll kowey, tey urządzenie iest wyłącznym udziałem władzy Senatu. Odczytany został proiekt do prawa przez Rządzący Senat początkowany, tyczący sie rozmiaru gruntów, który Izba Prawodawcza dla dania opinii Kommissyi Prawodawczey, za zniesieniem się 2 Kommissyą Skarbową* przesłać postanowiła. N akoniec, wprowadzony został proiekt de prawa tyczący się położenia zasad, na któ lye urządzonemi zostały. Po odczytaniu opinii Kommiesyi Prawodawczey, która iest za przyjęciem proitktu, 1 przedstawieniu z strony J YV" Reprezentanta p i e kar s k i e g o prezyduiącego w Kommiss>i tey uwag popierających proiekt, JW. JX. D u b i e c ki. będący oddzielnego zdania w materyi proiektu o C e c h a c h, zabrawszy głos dowodził nierówności praw <<Ha iedny eh utwierdzających cechy - wyłączaiąc dla drugich - .W sczególności zaś, z mocy nadanych pr.ivj dla Rybaków, Rzeźników, i Piekarzy żądał utrzymania cechów, i uwagi z swey strony przedstawione złożył na piśmieJW. Reprezentant Piekarski w odpowiedzi na powyższy wniosek JW. JX. Reprezentanta D u b i e c k i e g o , popierane dalty opinią Kommiseyi Prawodawcze y, dowodził, iż gdy cechem nazywa się to Zgromadzenie t wktórem czeladź ucząc się wędrując i dawszy wydoskonalenia dowód, na Mayetra się wyzwala» cechy Piekarzów, Rzeźników i Rybaków nie potrzebuiąc sczególneyjaaukr, - drówki, i wyzwolenia, obok powyższey zasady utrzymane bydź" nie mogą, tem bartlziey, gdy w wymienionych cechach nieumiej ętność nie publiczności, lecz wyrabiaiącemu i sprzedającemu szkodzi - nadto, gdy Rząd przywileiów niezatwierdził , lecz prawem dnia 30. Marca i g 17 dowozu artykułów żywności wszystkim bez różnicy pozwalaiąc, tem samem cechy uchylił i za niepotrzebne uznał a .prawa policyjnie opatrywanie w żywność naytińszą ludu wskazuiące - opusczenie cechów wspomnionych doradzają i naIaZUIą, JW. Reprezentant Białecki przymawiałąc się do głosu JW. Reprezentanta X. Dubieckiego w przedmiocie utrzymania ceehów rzeźnrków, piekarzy i rybaków, popierał służące tymże prawa. JW. Reprezentant Sołtykowicz pIZy

$(

mawIaląc się z» utrzymaniem wszelkich cechów żywności, dowodził, iż Monarchowie w nadaniu w tym względzie przywileiów mieli cel zabezpieczenia ludu od niedostatku, po« ciągnienia do odpowiedzialności zgromadzenie i postanowienie Rządu w możności zapobieżenia szkodliwym artykułem żywności. JW. Reprezentant Słotwińeki wnióej, iż gdy celem istotnym cechów iest, aby wazeV kie zatrudnienia do potrzeby, wygody, lub przyiemności życia dążące urrzymywanenj-i Z doskonaleniem były - do tych-zaś sczegółniey pi tkaretwo, rzeźnictwo i rybactwonależy - żąda przeto, ażeby nietylko te Trzy cechy utrzymaneini, ale nadto dla traktyerów i kucharzy, iakonaybliźey na zdrowie i życie człowieka działaiących, urządzone były. Zaszły dalsze wnioski względem utrzymania wszystkich dotąd istnieiących i w posiadaniu przywileiów będących cechów. Izba Prawodawcza przyiąwszy poprawę proiełUu, ażeby nie tylko cechy w proiekci* wyrażone, ale także inne etchy zostające w posiadaniu przywileiów od Królów sobie nadanych utrzymaoemi zostały -- i ażeby każdemu zgromadzeniu cechowemu Wóyt przewodniczył, w celu nowego początkowania w stosunku odmiany proiekt Senatowi zwrócić postanowiła, Z Filadelfii dnia 20. Lislopada* Prezes Stanów Zjednoczonych przełoży! Kongregsowi rachunki wydatków na odbudowanie budynków publicznych zburzonych przez Angielskie okręty woienne podczas pa« padu na W asy n g ton, Cała summa za tak nazwane Capitolium czyli dom zgromadzenia, mieszkanie Prezydenta i inne publiczne gmachy, nieAprzerrosi 72,000 Funtów Sterlingów, W B u e n o s - A yr e s odkryć miano plany lontr-rewolucyi. W Brazylii śpitszoie wzmacciaia. woy Ostatnie nad Wecliabitami zwycięztwo iest głównym ciosem, woynie z nimi na ieden raz kres wymierzaiącym. Ib r a L i m B a £ z a, . Turfcckiem dowodzący woyskiem, posyła nieprzyjacielskiego wodza A b d a II a h iako niewolnika do S tam b uł u, lecz kazał mu wprzód @sirzydz brodl i wyrwać wszysjtkie zęby.

Rozmaite wiadomościKrólewsko- Pruski Radzca Stanu T h a e r donesb-w rocznikach Moegtlińskich na rok l g i S, ź e w P o e t n i t z, w Xiestwie D e s - s a u, sprzedał zeszłey wiosny tameczny Naddzierżawca N o r d m a u n 300 maciorek Mer i n o s wybrakowanych ze swego stada przez licyiacyą w ogóle za 14,535 talarów wzlocie, rachuiąc Fridrichsdor po 5 talarów, co wynosi po 10 Frdor. za sztukę, i że poiedyńcze młode maciorki po 91 talarów złotem płacono. Podług tegoż doniesienia, sprzedano na Hey tacy a tli, które odprawiały eię, z wyłączeniem cudzoziemców od współubiegania , cię" w Czerwcu r. b. w F r a tik e n feld e, w Marchii Brandeburskity, i w P a n t e n wSzląsku, (gdzie zuayduią się stada Merinosów, kosztem rządu z F r a n c y i sprowadzonych), barany roczniaki, za cenę pośrednią 6t talarów w pierwey wspomnionóm, a 55 tahrów 4W ostatniem mieyscu. Poie· dyńcze barany doszły ceny "w F r a u k e n! el4e 170 tal., w Panten 104 tal.

Do powyższego doniesienia dodaie Referent te uwagi: j) źe wszyscy iicytuiący byli z rzędu rolników nie l e kko m y ś l n y c h, lecz ze znaiących z d ł u g o l e t n i e g o d o - ś w i a d c z e n i a wielkie korzyści, które z użytku baranów sczytnie pięknych niezawodnie wynikaią i ceny ra nIe sowicie wynagradzaj;a) ze w Aus try i stoią Merlnosy, łube mniey delika;ną wełnę od rozpłodzonych w S axon ii wydaiące, w nierównie wyższey cenią od wzwyż wzmiankowanych. Twi -rdzenie ad 2. usprawiedliwia następujący słowae wytł uiaczuny artykuł z OppO; sitwis - BlatfNro. 177: " W dobrach W o r l i k, w C z e c h a c h , "Feldmarszałka Xiecia S eh w a rtzenberg "dziedzicznych, sprzfdano dnia ggo Maia "i g ig. sposobem licyCacyi 7 baranów r - 3 .

"letnich w ogolę za 32,700 Złotych Ryńskich "w papitrowey monecie. Barany te pochod z ą z rneri osów Łeonez4iego gniazda, po"darowanych Xi<;ciu Feldmarszałkowi przez "Króla Luiiwtka XVI I I w roku 1814 ze " Stada R a m b o u i II e t .

"Brat X. Feldmarszałka, X. Ig n a c yj "otrzymał iako naywiętey daiący dwa barany, "płacąc za itdnego z nich 8000 Złł« R" a za "drugngo 7000 Złł. R., a Xiąźę Maurycy " L i c h t e n s t e i n zapłacił za iednego z dwóch "kupionych 6000, za drugiego 2000 Zł ł. R.

"Za pierwszego z tych baranów ofiarował "Hrabią H a« g wit z po przybiciu Xieciu " I g n a c e m u 10,000 Zł ł. R., lecz ceny tey "nieprzyiął Xiaie.. Mniey piękne gatunki "przedawano na tey licytacyi za bardzo wyk " so ą cenę. . Xiążę Bernard Sasko- Weymarski, Generał- Major w służbie Niderlandzkiey, miana wany Gubernatorem w Wschodniey F l a nGiry!.

Podług listów ze S t a m b u ł u pod dniem 16. Listopada, układy z P o r tą Posła Rossyiskiego iescze nieukończone. Wiele osób wszelkiego stanu w Be rlinie pozdrowiły początek roku tego czynem chwalebnym i godnym naśladowania, iż zamiast obsyłania kart z powinszowaniem N o we g o roku złożyły dobroczynne ofiary dla ubóstwa na ręce Direetorii ubogich. Ofiary te W złocie, i 872- Tal. »6» dgr. w kurancie.Zwyezay. ten zastarzały i u nas ustaie,Lecz za to'nifet ubogim-iałmuźny nie daie! W Kepublikanckiey części H a y ti pod Pmeaydentem B o y er zosfaiącey, składa się teraz Aeptezenfacya ludu z Izby Reprezentantów, c b e y m u i ą c e y ag - D e p u t o w a n y c h, i z S e n a t u, liczącego 14 członków. W L o n d y n i e kupił niedawno zubożały lupiec za ostatnie dwa grosze mleka i chleba, rozdzielił ie pomiędzy swe drobne d-zieci, ucałował ie i poderżną', sobie gardło. W wielu mieyscach powsiaią znowu kłófnie między płcią piękną o pierwszeństwo. Sławny E II i o t rozsądził niegdyś podobną niezgodę w G i b r a l Sarze tym wyrokiem-,ii" wiek niewiast stanowić ma między niemi pierwszeństwo i odtąd naymr.ieyszey- na tey skale ni« było o to sprzeczki. " Pisarz Francuski Va u gel as miał tyle długów, iż zboirźni przed wierzyiiełami si< dział przez cały dzień w domu, a nocą tylko wychodził. Przyia-ciele it go nazywali go dla tego sową. Po iegfe śmierci znaleziono testament, w którym wyraził: ,,'n? li witrzycie Ie mOi nie są K s-cz* fapr-ateni, 1 puścizna mo-ia na-to niewystinay to proszę prztdjć trupa' moitgo chirurgom i pieniądze Zań uźyo lia umorzenie mOl h iftugó«. '" Jed< u Dzi -. nnik N> mii cki pisze: "We Francyi v.i oridiwn pomieszane były stany, uiiaB- ii si ze dot go nie pizyszło, i dla tego nas to aJI« rza. Ząćbmy tedy, ażeby każdy 8taj' osobno się ubit-ral, a ieden drugiego' W tern me n ftą.dtował.o, Pewie- biedaczek pszedał 4vłosy Swoi« perukJ\rzuwi <lla opędzenia naygwaltowi iey*2ycłi potrj< b. Z<sfrz\żoną; gł<Wą i z pieniędzmi w g sś<i pizethodzi koło budy sczę-f Iria" a chęrka sproszenia się wciąga go do Bity. Stawb piqr iądze, które dostał za wło' *y i wygrywa --. grzebień.

Włościanie N orwegiiańscy cdpowiedzieili w roku 1787 Królowi Duńskiemu, który ich' zapytał, czego chcą: "Niczego nieżądamy od Ciebie, Oycze, byłeś ty niczego od nasI niciadał. "

2,

.1

Pierwszeństwu w płacy.

Gdy razu Jednego dochody L u d w I K arXV.,. Króla Francuziifgo w tak wielkim były nieładzie, ii dworzanie nie odbierali swey' płacy w czasie oznaczonym, prays'i śpiewaccy opery do Ministra z prośbą, ażeby im żołdkazał wypłacić. "M ci Panowie!" odpowiedział Minister, ,,-chcemy wprzód zaspokoić*płaczących, a potem przyidzie koley na śpię-' wa-iącyih. "

Pilip II. i Chłop '.

Król Hiszpański,. F r l i p I I. musiał razu" iednego w podróży stanąć u chłopa; służący iego naprzykrzali, się niezmiernie biednym wieśi iakom,. żądaiąc to ttgp to owego, co fi ledwo z naawiska złiafi: Gdy potem Król' kazał powied. 1. ć ihłopu, ażeby za to prasie oiaką łaskę, pr si* go więc fylko o to, a ż c by nigdy w i<;cey tfo niego uie wstępowała

-. Woda l Wino,Gdy B'óg,uk.,rał świat występny wadą, nagrodził p' bożego Noego wkiem. W ino obala tylko człowieka-, a wsdadomy* I miasta.

, '____A_ e ___

.!lim

Dla zasziyeh przeszkód zapowiedziana Re?duła w domu wid wiskowyru odklacia się iescze na czas krótki.. B-i'tisw więc wciąż iescze dostać irioż a, ui tnin ey 1 kiifca loż, które ie dmk tylko się całe prsedaią-, P o z n a ń dnia Ul; Stycznia i&'9Leutner JDyrejktor teatru.

Dodatek.