GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1819.11.03 Nr88

Wielkiego

Xiestwap O Z N A N S K I E G O.

111-«. ---. ·

Nakładem drukarni.W. Deckeiw. - Redaktor Assessor Raabskj.

Nro. 88» W Srodę dnia 3. Listopada 19i9.

Ji- Ml 'W

Z Berlina dnia 30. Października.

Wczoray w Chatlotenburgu w kaplicy zamku Królewskiego, w obecności N. Króla, Xiąźąt i Xi<;ztiiczek domu Królewskiego, dworu i wysokich władz wojskowych i cywilnych, odbył się obrzęd Konfirmacyf Jego Królewicowskiey Mci, Xiecia Karola, Syna N. Krób. Aki ten święty sprawował Kazoodzitia nadworny E h r e n b e r g , od którego Królewic J mć brał naukę Religii. Po ;.

9Ałitwie i zagaiaiącey obrzęd ten mowa@, przeczytał Jego K role w ko w ska M ość najnsane przez siebie wyznanie wbry i odpowiadał na czynione mu w tey ś-więtey sprawie, zapytania. Jego Krolewicr<;wska Mość zeznał, ii pragnie bydź przyjętym do współnictwa Chrześciian i witśdź żywot zgodna z przykazaniami oaitfti Jezusa Chrystusa, potwitjdził Swóy ślub chrztu, ogłoszonym został za członka kościoła Cbrześciiańskiego, i wśród modłów i iyczeń prz-yiął błogosławieństwo. Mowa do Jego Królewicowskiey Mci wystosowana i modlitwa., uroczystość to zaipmzyły.

N. Król raczył Adjutaotowi zgasłego FeJ dnwrszałka Xjaz<;cia J J l u c h e r a Wahl-, Stadt, Podpułkownikowi Strantz I, dać K,rpł. Pruski order J oanoitów.

N. I\jf'l raczył Dyrektorowi towarzystwa, ogniowego B e y er, w P o z n a n i u, nadać tjtuł. Tay,negQ Radzcy Regencyinego. ZKfilższa d. 17. Pa %dwermka.

N. Król Wirtembergeki wyjechawszy %.

Warszawy dnia 15. b. m. wieczortm, przybył dnia 10. o 9tey raBO do Krośnie wie?eazie emiasf li IW. B e m b i e i i ń s k i e g o . przed oczyma ukształcenie icgiczne i moraine Tegoż dnia o smey wieczorem ziechał do ucznia, oraz nauczenie go niektórych poiyK a i i s z a, gdzie zabawiwszy do lotey, i po- teeznych zdarzeń. Rubli srebrnych 600 źeąnawszy JW. Hrabię C z e r n i s z e w a Ge- przeznacza za nap sanie pierwszey, rubli lierała-Adjutanta N. Cesarza wszech Ro s s y i, srebrnych 300 za napisanie drugieyj czas Króla Polskiego, który Go przeprowadzał, napisania Grammatyki, oddały ogłoszenia, teafzież JVV. R ad o s ze w ski e IJ;O Prezesa wicksząy dwa lata, mnieyezey rok ieden. Koinmiesyi Województwa Kaliskiego, puścił D an w W i l n i e dnia igo Października aU; w dalszą drogę przez' Legnice, w ,SIg igt* raku. e ku. Król len udarował bryllantowym Norbert JurgieWICZ M. O. P. pierścieniem JPana Bentkowskiego ofi- Sekretarz Ces. Uniw. Wiłeń. cyklistę pocztowego, który urządzał w kraiu Założoną w domu Towarzystwa Dobrof»as*yni przeprzęgi dla niego, ladącego do c z y f U ) o Ś t i 8 z k o j a c z y t 3 n i a, pisania i rachun.Warszaw y i z Warszaw y . Ł I}ug tt I iemne g o uczenia, o w noc III o c y wza Z Wilna dnia <? Października. W a d M do nie y wielu ciekaw y ch widzów.

e u r o Programma do napisania Grammatyiti Ss5koła ta otworzona została w Wiloie wa/\języka Polskiego. /\ III H Towarzystwa Dobroczynności dnia 4. Gdy używane dotąd grammatyki lęzyka s i e r p n i a > M i e y a c e w t e y s z k o l e iest r.a go polskiego, iakkolwiek pożyteczne, nie odpo- uczn5ów> c?as nauki z ran3j dla chłopców, <<iadaiąiescze we wtzystkkich względach swe- od g o d z i n y pół /\ O dziewiątey do pół dwuniu przeznaczeniu, że albo nie obey muią cał- n a s t e y. pQ p o ł u < j D ; uf dla dziewcząt, od gokcwitey i«uki ięzyka polskiego, albo tez ją /\ /\ pierwezey do czwartey. Liczba uczą}ączą z oaukąięzyka łacińskiego, a przeto do /\/\ /\ /\ dzieci u t r z y III Y w a n y c h w domu.

wszystkich zakładów naukowych, np. dopen- T o war J 5 Y s t w a Dobroczynności, chłopców 5»; syi żeńskich i szkół parafialnych, memogą J z k w c Z /\ ? 3 ; p r z ychodzących z miasta, chłopbydź z pożytkiem wprowadzone; Imperator- c ó w 3 5 i dziewcząt 26, a wszystkich ucząA \ Uniwersytet Wileński wzywa przeto zna w- h " . b iey 1 92. Dzieci, utrzymycyc Sl<; pICI o o ców i miłośników. ięzyka polskiego, miano- wa n e w d o III u dobroczynności, w godzinac& x*!cie nauczycielów, z powołania około niego wo] n y c 11 od n a u k i u c 6IJ; fożnych robót nracuiacvch, do>napisania dwóch gramma- rzemieślnikach w tymże doinu bedank ięzyka polsku go: i e d n e y, obszermey- r s z t y dla szkół wyższych, ile bydź może nay. dokładniey we wszystkich iey częściach obeyrvm/\Y całkowitą naukę mowy połskiey; il u a i e v mr .ieyezey dla szkół niższych 'r Llnveh i pensyi Żeńskich, któżby krorko" iasno i dokładnie, z uchyleniem, ile rnoźr.o=ci wszelkich zbytecznych i metaf.zy7, nvch tółrÓŻnień, wyłusczała pierwsze i Lvwaznievsze zasady ięzyka, i pbiaśoiał. ie ZLemi i 'dobrze .ybrWłtm» z Pisma święelo i *e wirowych pisarzów przykładami. k t ó r y c h wyborze należy i ui zaraz mięć

» ' ł -

Z Petersburga d. U Pn%dziermka.

Między wielu ogromnem. 1 p.ękney architektury budowlami dokonanenu niedawno, celuie tu gmach przeznaczony na Akademią duchowną, skończony w przeciągu tcgoroeznego lata. Gmach ten postawiony za miai stem i łączący się z kościołem Alexandra Newskiego , w dniu i 8. Sierpnia uroczyście poświęcony został, a sczegolmey kcsc. ołtey Akademii, na cześć- dwunastu Apostołów wzniesiony. . Tenvo brzęd rt-l.giyny odbył ai * Kommissyi szkół duchownych, nitmniey wielu in-riyrh znakomitych oBob. Metropolita M i c h a ł odprawi» w tym kościele pitr'weza mszą. Po nabożeństwie, pokropił wodą »wieconą salę do nauk i biŁrliotfck <;» iiektor, Dofctor i Professor Teologii, Arehimandryta G r z e g o r z miał w tjmże kościele piękną mowę, stosowna, tak do uczniów, iak nauezyeiełi. " Okręt K u t u z ów, należący do kompanii rossx isko - amerykąń kiey, który. wypłyną} " Z Kro n s z t a d u dnia 7. Września i 51 i & do · T Ko-łonu. rossyiskiey na wyspie B a. t » n o » rSitćha), w porcIe nowo archangiei'sKim, powr6cii d'nia 7. Wrzesnia, to iest, w zupełnych trzech latach po swoiem wyiściu. Z N 0, wo -A r c h a n g i e Is K a wyszedł dnia 2&. Listopada 18' 8 roku. W drodze tey zawinął dla nabrania wody do wyspy H u a m a, iedney z wysp Rozboyniczych, a potem był w B ,11 a w i i dla odpoczynku i działań, handlowych, gdzie tameczny wielkorządca Wand e r Ke p e i l e n z uprzeymością przyiął dowódzcę okręgu Kapitana porucznika *H a gern eis ter i oficerów. Przebywszy dni 3.5, puścili s'<; podróżni znowu na morze. Opływ ai ą c - P r z y l a d e K D o b r e y N a d z i e i , wytrzymali kilka mocnych szturmów; a w 7%

dni po wyplynieniu z B a t a w' 1 i uyrzeli wyspę Wniebowstąpienia, dnia a&. Sierpnia do P o r s m o u t h, al, Września do H e i s i n g e s zawinęli. Całą zaś tę podróż na powrót o>d był ten okręt w dniach 286- Przywieziono «a okręcie futer amerykańskich, nalcźą-cych eo kornpa> ii roesyisko-amerykańskńy, prżre »zło aa miliion wartości, a towarów batawskkh za 300,000 rubli. Drugi btaftt AY A horaparni B o r o d i n o , niosący przeszło 600 beczek, kupiony na T a m i z a, do teyże eaady 1* ae«oacze«y dla srawiezi™>> rożnych ładunków 1 towarów/pod dowództwom PosucziuJta floty P. Pa na fi di oa» zupełnie iu£

M*sest'w gotowości tle wynfcia 2 K ro 51 <<»ta da za pierwszym pomyślnym wiatrem. P- Part a f i d i n dowodził okrętem btmarów , króry w r. i g i 6- wypłynąwszy r.izfin z P. Ha gern eist rem * pe wrócił ściśliwie do Kro nizład-u'winku i&'9- Opatia okrętu Bor o di n o, prócz oficerów A lekarza, szturriianów i łudzi handlowych, dana kat z iluly, l »kładą się z n a ludzi.

Z Kolonii

21.

Października *dnia

--p o'c'iłu.g wraaomo'sc.i oa'M o z c i i.i, ac*zęło się wszęJżie. wfnobranie, a w nixktóryc.h ..> ćh l l " D . . .. mle)\eCa lUZ nawet ul\.onczone. omeslema o wi"nobranfach są 1l1lCll<łter prZYlemne. Tak np. pisźą*z Bernkaetel: "Wszędzie większa obfitość wina, aniżeli eię spodziewano; żaden człowiek nie przypomina sobie tak przedziwnych iagod; zupy z rrmSZlZU nie możn.a- prawie pożywać dla słodyczy." W liście z P i s p o r t donoszą: "Winogrona Ul; tak piękne, że, według powieści naszych naystarszych winiarzy, nie widziano takich od 1766. raku." (Gaudę et laetare - KOIIIa SIę podoba.)

Z Moguncyi d- /7. P8hlble2mKa.

'l,,r okolicach R e n u prassy V,,r ,vitfldfrt fu eh«. Wyglądamy licznych genialnych pło-» dów, które ludziom nie mało gfowy poza-> > wracaią. Wszędzie bowiem zaczvnaia-wytłaczać wino, które po-niekąd równać się ma sta* w ne sa u winu K om e' to w e m u, ana wtr przewyższać ie, tak co do ilości, ia-ko też dobroci. Jak wiadomo etJ cwał także rok 1719. wybornością wins. bito'zaczrio s'e r.l tfgo tak wczesnle i tak bvło- g o r ą re ż / już w końcu Maia- kwitneło wino', a- winobranie zaczęło się dr.ia-29- Września wAH-bei,g a u. Naye.i! ic-yłze wino r » r «H k» bvło* , - roku 1666, a naycelnievsze 1 Ago" ", eku r rcltu 1733, c.Vf JI' ., .7 >" Cesarz Rosgyiski i niektórzy imi Monarchowie Niemieccy spodziewani tu są za czas

Dnia »8» obchodzonabyła reeznica bitwy pod Lipskiem w domu inwalido», OJ Menu dnia 20. Października.

Uwai?i A , ii dotychczasowe godło gazety Mogunckiey z naprerm: Fiat lux,'zniknęło od dnia 7. Października. Z strony B a War y i Radzca Ministeryalny B o r m a n n, mianowany członkiem Kommissyi centralney w M o g u r i c y i . , Professor O K e n znayduie się teraz w M 0nacluum. W Londynie wyszły pamiętniki S a nda, których zapowiedziano teraz takie przekład Francuzki. Z Sachsen Gota d. 21. Października.

Xtą£ę nasz zmoel pod dniem i, 'm. b. Utworzoną w Maki *8»4. insiytucyą pOB po litego ruszenia, ,-poniewai powszechny pokóy, wróceny stałemu Udowi Europeyski«. mu i oyczyznłe Niernieckiey, zdaie się, przez naypewnieyszą rękoymię.wszechsiFonney iedności, rokować długą epokoyność i oddalać pfzczto główne przyczyny, które uslanowę tę zrodziły. Z Brtixelli dnia 22. Października.

Wychodzący tu dzienuik J o u r n a 1 g e n « .

f»1 zawiera udziełon-y mu wywodny artykuł z B e r l i n a o obrotach, demagogicznych, w którym wyrażano: ze iuż w roku igi2. poTobiły się w tym względzie związki demagogiczne; ie ieet czternaście stowarzyszeń tego rodzaiu; ie wszystkie utrzymuią między Sobą korrespondencyą; ie każde towarzystwo <ma swoich naczelników ikassę; że prócz tego istnieią iescze 4. osobne iednoty, kierujące tętni 14IU stowarzyszeniami: ie trzy z wspomnionycu iednot maią swoie siedlisko aa uniwersytetach, a 4ta w stolicy pewnego

Monarchy Niemieckiego; że fiaafązaTn!*r obslić obecne składy rządów, a zaprowadzić wolności rów.iość; że członki owych iednot nazywała eię c z a r n y m i; zenie z samych t)Iko skłddaią się studentów, lecz z ludai wszech s t a n 0* ; ie praeyrzano przeszło 10,000 zabranych, alt i listów i znaleziono w nich nayniegodiiwsse, naycuatiiebnieysze spiski; że między innemi było w-nich wyrazor-o: "ifby dawno było już do tego przyszło, gdybyśmy .mieli wielu tak Wybornych ludzi, iakSand; rewolucya tak ludom potrzebna, rak ludziom oddychanie; w chwili wykonania stać musi N. na cz-ele, i na wzór drugiego Z is K a trzymać w iedney ręce biblią, w drugiey mieć"?!; tylko powszechny wywrót moie nas wybawtó» powalmy te i te trony, Hna kaidem drzewie iey i ley a He i powieśmy poiednym służalcu tyranii i t. d. " Nieiedne gazety w Niemczech -mówi le Vrai liberal - zaraziły się iółłą gorączką, lub iey się obawiaią. Robią więc testament i stanowią cenzurę uniwersalnym swoim sukcessorem. Niektóre umkraią nawet bez testamentu, poświęcaiąc samobóystwu cierpienia życia. Z Schajhausen dnia if. Października.

Od kilku tygodni przybywa wielu Studentów z rożnych uniwtreytttoaV Niemieckich do Szwa year y i, a to w zamiarze -iak twierdzą- obchodzenia dnia 18- Pazdzićfnika przy kaplicy T e l t a - n a d brzegami iezio» ra Vierwaldetedzkiego. Z Strasburga d. i#. Października.

Od dni kilku znayduie się w murach naszych Pan (i ar re s, Professor z K ob le ne. Spodziewamy się tu icscze więcey uczonych Niemców.

£ Paryża dnia 23. Października.

Dnia 16. m. b. obi hodiuną była rocznica śmierci Królowey Maryi Antoniny we wszystkich tutejszych kościołach wszelkiego wyznanIa. apI an o ł<; ow - poprynąć ma K wa£cem zleceniem do Se-n«

TVgoroczny zbi6r wine Burgundzkiego Ute-rest obfity, a4e dobroć'iegb'nagrodzi pofiiekąd ilość. Kr . Hiszpański mianować miał Generała r-uc'Emfca D o n S a l c e d o, Posłem prry -Zjednoczonych Stanach półnucney Ameryki. (?) ..ledua tuteysza gazeta zapowiada wydanie * krótkim czasie Francuzkiego przekładu 'pisfua Pana Ptofessora Gór r e s pod tytu'łtta: Niemcy i Bewołucya. Przekład 'ten wzbogacony bydź ma waziretrti doku» nrentaini, fclągatajcwni się do ostatnich wypadków w N i e Vi c z e c hi Na ArcbIpeqa-gu i na środzhłmnem .mo1Zll widać teraz rozbóyntków morskich ze wszech narodów. I tak spotkano 'takowy okręt, «sadzony Anglikami. Gdy F r a n k l i n stanął niegdyś przed Parlamentem Angielskim, rzekł - co teraz dzienniki nasze przypominaj - ,,'Budźmy wespół wolnymi, lub będziemy simi i bez was i wbrew waSzey woli. *' Xiężna Walłii puściła się 'w dalsza drogę do Anglii, Minister spraw wewnętrznych wydał potrzebne rozporządzenia, zapobiegaiące rozszerzeniu się żółtey gorączki do F r a n c y i . Podług wiadomości z H i s z p a n i i, w wielu klasztorach zakonnic/ po wymierali. Z S ew iII i ratowało się ucieczką iakie 6000 Iudai. Wszystkie niemal porty w Ka t al 0nii zamknięte dla żeglugi. W Madrycie wszystkie interessa spoczywały. IŁ Rzymu dnia}>. Października.

Dnia >6. m. b. umarł tu Król Jmć Karoli q m A n MJi ¥-: S « yłYBIMŚ fH¥ sl\ieu¥TIPeJy

«pusczony od wszystkich swoich sprz>ym!crżeńcu w, zrxeai eis; był korony, na rzecz swotego etarsż. go brau, rządzą«go teraz Króla Wiktora Emanuela, w dniu 4.

-Czerwca i b o i . , z.i pewni aią.: "sobie za ta 50,000 rocznego dochodu ai do śmierci.

Zrzeczenie się i «-go dało naowizaeuwemu Konsulowi B o n a p a r t e m u naybliiszy powód do OstatecZiMjgo połączenia P i e m o n t « « F r a n c y ą.

'(Dwór Francuzki przywdział żałobę E» niego IIa a miesiące. Miał on za sob«, siostrę Kroła Fraoćuzkiega -, którnf dnia 7. Marca 1 Soi życie zakończyła.)

· Z Londynu dnia 19. Pahlble2mKa.

Zgromadzę»,i« w York - , które w przeszły czwartek miało <<1ieysce, składało się z części Astachty, władz duchownych! właścicieli ziemskich hrabstwa York. Przybyło kilka tyaięcy r e f o r m i s t q w z D e w s b u r y , L e e d s i dalszych stron, którzy postępuj e ku mieyscu zgromadzenia z zwyczaynemł chorągwiami, śpiewali przy muzyce: God save the King i Rule Brittannia. Mównica, zaięta tym razem prze* Xiązęcia, urządzona była wygodnie; zgoła zachował si,ę lud, iakie 20,000, bardzo epokoynie i obyczayoie. Szlachta obecna składała BI( K Xiecia N o r f o l k , Lorda E g r e m o n t , Lorda Dandas, Jerzego Gooke, Lorda Miltona, Hrabi Fitzwilliam i t. d.

Xiążę N orfolk miał rnoWę, w ktorty zdarzenia Manszesterskie naKwał naywieAkszem konstytucyi zgwałceniem, iakie historya Angielska od zrzucenia S t u a r t ów wekazuie. Odczytał potem 7 uchwał w tymże duchu ułożonych, które T 3 U; bydź Xiąięciu Regentowi podane, tudzież prośbę o twyprędsze zwołanie Parlamentu i upoważnienie go do wybadania całego tego zayscia. Wyrwał się nieiakiś W o-r tle y pncciwko tomu, 1 «* wsttt

Vbauectey? mowcafii! na zgromadzeniu w ,Xbik, sczególniey Pan Wal t e r F a w k e s »prząfnął naywiększe żniwo oklasków.

Głowy tuteyszycb dziennikarz ów zaięte są znowu domysłami względem Xiezney .Wallij. Dała im do tego p.wód podroż Pana Canning do Włoch. Chcą, wiedzieć, ii ma tayoe zlecenie zrobienia Xięiney ważnych przełożeń, a gabket obiecuje sobie po tym zręcznym dworzaninie lepszy skutek, aniżeli z namów Pana Co o K e, ktory poprzednio z podobniemi zleceniami wy· łany był do P a s a r o , Itcz podobno nic niesprawił . Te atoli dormsły staią nieco wątpliwerni przez tę okoliczność, że, iak tylko P an C a n n i n g, który choremu syfowi towarzyszył, dnia 8- Września do Medyola»u przybył, Xiężna zaraz potem pod naawiskiem Hrabiny O l d i przez S z w a y c arya do Francyi wyiecbała. Minister, Pan C a n n i n g, miał podobno *} nia 2 i. . W r z e ś ni a w M e d y o l a n i e r o z - mowe, z Xięiną Wa i l i i. -Jak zapewniają, przybędzie ona do Anglii dla * zeznania przed Sądem ważności wiadomych wexH, .podpisanjch na iey rzecz przez uiebasczyka Aiążęcia Braunschweig.

Odebraliśmy tu wczoray wiadomości połu-dniowo-Amcrykańskie, podług który.h woysko B o l i war a posiadło nayWj-eks'za część Kowey Granady. Woyskowi Angielscy okryli się chwałą, a B o l i war da! wielu «f .ceTOT i prostym order gwiazdy oswobódzicieli. Powstańcy zabierali się do udarze*ia na Kar t a g e n ę, gdzie Generał Hiszpanski de ła T o r r e e dowodzi. P o dług wiadomości z R i o - J a n e i r o jrzyb)ł tam marszałek B o n a p a r t e g o dla' -aakupieniatóżny.h rzeczy.

y JI7" ", c. Nowego rOcKU d, 24. Wrzeinia. W odezwie z dnia 93. Czerwca, przez Horą riowmcj a T e * a s «zekła się władzy Hiszpańsfeicy i ogłasza »WI niepodległość wyrażono między innemi; " Wszelkie składy rządów, eą dziełem woli ludu i celem wspólnego dobra. Obywatele Prowincyi T e j t a s pochlebiali sobie dłueo nadzieią, iż przy oznaczeniu granie posiadał Hiszpańskich w A m e r y c e i państwa Stanów Zjednoczonych, do tego ostatniego pray" łączeni zostaną Liczne i naglące dopomina" nia się Stanów Zjednoczonych, podsycały lę nadzieie. Wszakże ostatni uitład H i s z panii z Stanami Zjednoczontmi, odiął nam da" sczętnie tę długo zasilana, nadziei e i wybij obywateli z uśpienia. U chwalili oni teraz bydź wolnymi przy pomocy Boskiey. t h« dopiąć tego zamiaru oiiarą swego żyda T:3iątkow i całey swey sczęśliwości. Chca'gpbie zapewnić droga, wyboru Rząd rep «zeitacyŁ. ny; chcą równych praw i wiernego sprawi« dliwości wymiaru, woleoki sumienia, lIIIIg" , p ra88 y drukarekiey, nicmniey korAA* łlbfcrałrle go wychowania młodzieży i nit ogra, lllZ c" A g o handlu z całym s'wia<;em. 00 auj na s P t a w i * dliwości swuiey sprawy i natchnieIII w a i n OŚ" % ceQ», który przezto osiąg-ą, wzlf 1 il s15 za ręA ce i postanowili ok-ązać. s'it statecznymi i wytrwałymi w boiu, do Klore* So iCb oświadczenie nmieysit "prowadzi« Stambulu d. 24. Wmin ia, ZaTM za morowa n i e t yii o t u, ale i wzdłuż c Bo I!abrzeia Bo9Phoru wjbuchnęła j c o r 3 * 1,3 r d z i e > ' Si % * t k . d Rz ,. . O » O . » g » , l e y a fI nI e III?suwcaie o "fcichkolwi, kAradarzych irod, przeciwko u-y stjaszłiwey chorobie. z znania. B D b c "A rr 3 W l f c « Ó r , if. 3 O . Piźdz UrIII K 3, WyS/Aa t u n 3 d z w y c z a y n e doni tsienfe wz s l(.<leIII ł>an, C t l * If ' . " l a a a n, o re, z e z »pew n * do wszystkich tkempJ arzy 'gsztt nie III o S j o i u i bydź przyłącze" e m, umiesczamy tu w desbwney osnowie"Pani Ca tala ni, Ktera dla choroby, dopfcro dnia as. m, b. była w stanie daemon jnie do Po 2n a nia w środę dnia 3. Listo'pjd», O zatem dziA) podług odebraney od Key dziś przed wieczorem sztafety. Poznań i, 30. Października 18 19. "

Rozmaite wiadomości.

Professor Gór r e s miał bydź* na rozkaz N.

Itoia aresztowanym i do któreyfcolwiek twierJzy zaprowadzonym. "Wvkroczenie iego iost" iisne, nie potrzfcbuiąc żadnego dochodzenia, !żeby się o nim przekonać. Pomimo, iź (obierał z sczodrobliuości Rządu 1,800 Tal.

pensyi tymczasewey, nie wahał się przecież [niewdzięcznie - w piśmie swoiem: "N i e rafy i Rewolacya," pod pozorem niby to Wpominania przeciw, obcemu wcale dla »czuć i wiemveh serc poddanjch N. Króla, rewolucyinemu duchowi i bezprawney gwałtowności, tudzież doradzania. pokoio, jpęcbuTZać lud, nayzurhwalezem przyganiaJtiem postępowaniu Rządu, do rozjątrzenia Itlnalkontenctwa, i używać naynieprzyzweitWych i nayobraźTiwszych wyrazów przeciw SWoiemu własnemu i obcym Monarchom.

Uchylił on eię od zaałużoney kary ucieczKą zPrankfortu nad Menem. (Z Powszech. Prusko gaz. Stann.) Donoszą z B r a n d e n b u r g i i pod dniem 'jj. Października pisze Korrespondent fhmburgski - conastepuie: "Naynowsze listy z Pt a n cy i donoszą nam, iż Professor G o r r e s s t a r a ł iuźr w P a ryż u , i d o d a i ą, iiztamtąd poipdzie do Anglii. Pani Ga ta la ni, przed odiazdem swoim x B e r l i n a , adoptowała loletnią piękny glos maiącą sierotę, i wcięła ią z sobą. Głoszą, iż Professor de' Vet te został powołanym do S t r a s b u r g a . Dnia 17, Paździf ruika miał znowu pierwszy raz i-'rofessor Schleiermacher kannie w Berlinie, po długie y pauzie.

W H a 00> o w e r z 4 odo o mo n o da wmef* sze Edy-kca, względem cenzury z d. 6, Mai * i 7 O 5 i z cI. 3 1. Msia 1 7 3 1 . W Berlinie duia 25. Października umarł P an S o 19 er, - Professor uniwers y tetu a da, , wniey Rektor oaegoz, znany z rozmaitych, dzieł filozoficznych, a mianowicie K klassf-' · cznego przekładu S o p h o k l e s a.

Konstytućya hrniow południowe} 'Ameryki.

Ustawa Konstylucyina etanów zjednoczonych południowey A m e ryk i, uloźoaa dni * 82. Kwietnia w Bue n os-A y re s, a ogłoszona uroczyście dnia 35. Maia r. b" wyszła w druku. N osi na sobie dosyć trafne 'podobieństwo wszystkich ustaw Konstytucyinych, które wszeregu ostatnich łat 30 na jaw wyszły. Konstytucya ta podpisana iest w imieniu Buenos-Ayres, Gatamarca, Chareas/\ G hi c h a s , C o c h a b a m b a, C o r d o b a , miasta J uj u y z obwodem, M e n d o z a , Mizque, Ri oj a, Sanjago delEstero/\ San-Louie, T uc uman (Peruwiańskie miasta i prowineye.) Zapewne twórcy tey konstytur.yi maią, zamiar, połączyć całe P er u i C h iii w iedne państwo. Pierwszy rozdział ustawy Konstytucyinefl ma za przedmiot Religią. "Religia RzytnskoKalolicko - Apostolska iest Religią S tanu * Winien iey Rsąd naywyżezą i naydzielniey-f szą opiekę, :3 każdy mieszkaniec, iakiekol/\ wiek prywatne iego są zdania, bezwarunkowe poszanowanie. O innych wyznaniach feligiynych nic Konstytucya niestanowi, co przecież z czasem /\ skoroby nowe państwo zdobyć miało swa, udzielność na kraiu macierzyńskim, koniecznie, a to tem bardziey nastąpić będzie musiało, kiedy ustawa Konstytucyjna sta* podob 'o nie da się pogodzić z wyobrażeniaRii koś-ioła panuiącego.

Drugi rozdział zawiera przepisy względem władzy prawodawczej. Pod zbioro«em nazwiskiem Kcgressu narodowego ieuiitią dwie Izby: Reprezentantów i Senatorów. Reprezentantów obiera naród, tak iż na 16,000 dusz ieden przypada, Senat składa się z tylu członków, ile Prowincji, prócz tego z 3. Senatorów woyskowych, 1 Biskupa, 3 Duchownych, i Dyrektora państwa, gdy urząd ten piastować przestanie. Cale prawodawstwo, woyria i pokóy, stanowienie podatków /\ t. d. należy do Kengressu.

Trzeci rozdział tyczy się władzy wyko ąawczey, powierzoney Dyrektorowi, któreąp obydwie Izby obieraią. Rzeczony Dyreitor ogłasza ustawy, zwołuie Kongres, urząĄza i zawiaduie woyskiem, objawia woynę i pokóy" mianuie wodzów uoyska lądowego i morskiego i t. d. Sprawnie swóy urząd przez sia t, po których wyiściu na nowo może hydi obranym. Rozdział czwarty etanowi władzę sądową» tprawowaną przez naywyiezy Trybun&ł, złozony z 7 Sędziów i.2 tfiskałówPiaty rozdział rozwodzi się nar! prawami narodu. Do ty h należy wolność -pr.say i * ady przysięgach. Indyanie równymi są we wszystliem innym spółuby wau 10m; o.obi»te ich robocizny całkiem zniesione. LudoItupstwo i wprowadzanie niewolników do Stanów Zjednoczonych, na wieczne czasy uchylone. Szósty rozdział zawiera bliższe oznaczenia, względem od.mian Konstytucji.

Dyrektorem na wstępne pięć lat obrał! wprawdzto Kongres Generał» D o n Juan M a r t i n P u y e r r e d o u, który dotąd piastował władzę wykonawczą., iako tymea1. sowy Dyrtktor; Ibcz nie przyiął tego dosto« ieńatwa; powierzono więc Dyrektoryat, ano. wu tylko tymczasowo, Generałowi Ron.j de a u, który go kscze dotąd piastuje. Te to są oburzone Prowincye południ»: wey A mery ki, przeciw którym wymierzona wyprawa Kadyxska, która przez nayiiiesczc. śliwszy wypadek wybuchojtnie pustoszą. cey iołtey gorączki, zdaie eję bydłt żniw«* c«ocą. W edług na ywiększego dp j rawdy I podobieństwa, wyprawa ta byłaby nayprznd zaczęła działać przeciw Portugalczykom, w B r a z y l i i, w,celu pdięcia III; M o III e]I ideowi j ę l i b y Król Portugalski nie, był wolał zwró, cj£ le w zgO(J ny sposób i działać wspólni« » H i s z p a n i ą przeciw powstańcom ponad, rj. eką P l a t a . Rozporządzenie- Hiszpańekiego, Ministra woyny do naczelnie dowodząjyth, w Prowincyach, umiesczone w gazecie Ma» ar}cYKy z d. 30. z, m. zawiera przynaynu.iej tyle w so bj e, iż obawa żółtey gorączki i nie* * ad > nieodstępny od raptownego woysk prze» niesienia wśród takowy! h wypadków., bardzo były szkodliwemi karności woyska i liczn« *P»wjly zbiegostwo, acz bynaympićy »włerdzlcn.e można, ,zby niepodobieństwem J?' 0« ażeby wyprawa rozwinęła iescze żagle, kifCd y *" u n a WtyW P«W «" u w*rótcą «razępohamuie. (Zpowsz. Prwk.gaz.stanuJ

Tegoroczny pierwszy bal' dla towarzystwa K o n kor d y i , będzie na, salt reriutowey. w hotelu Saskim dnia 6, Listopada r, h, Po.znqndn.ia2, Listopada 1819.

Przełożeni Konkordyi.

Btórttk