II! 5

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1819.12.29 Nr104

Prawodawcza przystąpiła -do wyboru przez tebrefAe kreskowanie członków trzech komrnlssv io ogłoszeniu członków Kommissyi seymowytb, JW. Senator Woyciech Kucitń8ki przeczytał Izbie Prawodawczey sprawę o elanie kraiu Rzeczypospolite} Krakowskiey, przechodząc sczegółami wszelkie gałęzie adminislracyi publiczney. N a trzeciey sessyi dnia g. Grudnia Sekretarz Seymowy przeczytał nadesłane od Rządzącego Senatu proitkta do spraw, iako t o : W względzie przedłużenia terminu art.

4 i 5 4 Kodexu Cywil, do odnowienia wpisów dla zachowania mocy hipo Uk i przywileiów wskazanego, ai do ogłoszenia nowćy,Xięgi U staw Cywilnych.

Tyczący eię urządzenia wolności handlu w ogólności. U rządzenia kurtszlów, rzemiosł i wszelkich profess y i. Ułatwiający Obywatelom Królestwa Polskiego sposobność zeznawania przed łuteyszo- kraiowemi Notaryuszami aktów dobrey woli, na zasadzie uzaicmDych pomiędzy Rządem Królestwa Polskiego a Senatem Rządzącym zawartych układów, moc obowięzuiącą w całem Królestwie Polskiem maiących, przez uwolnienie ich od stępia ceny do wartości przedmiotu stósowney, z zastrzeżeniem tylko użycia do każdey podobney czynności, btz względu na przedmiot, papieru tuteyszo- kraiowego ceny groszy piętnastu. Tyczący 6ię przedaiy domu Rządowego pod liczbą tag- PIłY IIl'cy Kanowney będącego. W względzie zniesienia Prawa Seymowego w dniu 37. Grudnia 18tg. r. zapadłego, mocą którego miasto Kazimierz Żydowskie zobowiązanem zostało do płacenia Skarbowi publicznemu Zł. pol. 6536. tytułem poranożeni» oiiary z dochodów kamelaryinych.

Prvieltta powyższe właściwym Kommisfiyorn do opii iiprzf i-.łane zostały. iW. Antoni Hrabia Stadnicki Reprezentant w imieniu obywateli swey gmii y uczynił wniosek o zmianę podatku orobiatoklassy.zno-przemysłowego na inny rodzay, przedstawiając S k ó r o we, podatek od rzezi bydła. JW. Marszałek wetrzymuiąc rozwagę Izby nad wnioskiem tym, wezwał JW. Reprezentanta Hr. Stadnickiego o złożenie wniosku na piśmie. Z Petersburga dnia 26. Listopada.

Cesarska akademia nauk wzbogacona nowym darem hoyności N. Cesarza w otrzymanych 500 ręk6pismach Arabskich, Ptrskich i Tureckich, które zakupiono u P. R o u ss e a u , dawniey Konsula Prancuzkiego w A l e p i e , a teraz w B a g d a d z i e , który posiadaiąc ięzyk Syryiski, Perski, i t. d., zgromadziwszy terękopisma, przesłał ie do Prancyi, skąd do tuteyszey przyszły stolicy.

Ważny ten zbiór składa eie_ z literatury grata, mat y- kalney, history! , geografii, biografii, retoryki, filozofii, etyki, polityki, matematyki, hwtoryi naturalney, sztuki łekarskiey t teologii. Te bogactwa naukowe, złączone z muzeum Azyatyckiem akademii, stawiaią akademią w rzędzie nayznakomitszych w uczonym świecie zakładów, i czynią arcyzamożną do zgłębienia nauki literatury wschodnie y klassyczney. Znakomity ten nabytek winna akademia gorliwym staraniom Prezesa swoiego U war o w a , rzeczywistego Radzcy stanu. · Czas u nas ciągle mroźno-pogodny. Zimna do 30. i przeszło stopni podług Rearn ur a dochodzą. Sanna droga wyborna. Piszą z D u b o s s u r pod dniem 3. ( 14 ) Listopada, iż taro utrzymuie się c«as piękny i ciepły. Puołki i inne kwiaty kwitną na otwartem powietrzu, a pola dotąd zieloną «kIyte trnwą, i bydło ciagle pisie się naoich.

Wicdłtwego Mooariliy naszego zamierzaią t w ido Z' ie wa; ,itr. ją oświatę i byt mieszkańców naszego- wielkhgo Pańetwa; £ Akadtma, 5» Oirmoaziów, ;>.tio szkół obwodowych, przy wielu rboyrb instytutach naukowych 1 Szkołach j arsful iych T pracuią nad powsze ehtierar naufeoivem uksztalcenien» miesfzkdńeów, tiie richuiąe w to- Seminarya dla duchownych, 6zfcoły dla mayiknw feśnycb, Oficerów, kupców, cieśli okrętowych, Chirurgów lekarzy końskich i t, d'» Ze wzrostem oświecepia utworzy się z czasem po weiaib «tao Średni, który właściwie iest iądrtm i trwała podstawą Państw oświeconych. Ukaz wydany z dnia 5. Czerwca i$i& znioeł poddaństwo włościan w Estonii, W Infłant a c h, zoiesro-iia tara domowa, a bez postępowania sadowniczego żadna» kara nastąpić nie może, nowa ustawa tego iraiu nadaie Inflantczykom? wymiar sprawiedliwości bezpłatnie, w<<I,;e używanie lasów» nowe m wen13rre czynszów dziedzicznych } dni roboczych «asłonią rołuiia tx1> dowotrsytb nak1ad,cVw» W K urłandy i zaię<isą pnwszFchnie uwolnrenitm- włofclan, urzędy gminne zaczęły bydz czynne mi? złożone są. z naystarszego w gminie, dwóch ławniku w ze stanu włofciańsfciego, » pisarza gminy ze stanu mit yekrtg», każde dobra prywatne mala A os"ob<y ewoy sąd, kilka zaś koronnych poddanych lesl kcfiiemu sądowi. Sądy obwodowe isko druga Instanty* zaczynają się «rządząc", składnią się z Kapitana «prawnika szlarhtics, Sędziego- pokoiu i Radcyr z sekretarza f ławnika, obudwóch ze stanu włościańskiegoj wRose yi z' ś fufc nazwani J ednodworcy umieli się utrzynwć przy osobietey i dóbr swoich wolności, mogf nowych nabywać dóbr i swoie przedawae, różnią» się tylko otfłzlachty przez obowiązek dostawiania łudzi d"o woyska, liczba uh wynosi do'* mi Uroń ów» W ł8>m> miastach Rossyi mitszfca blisko

(> mlHlonow ludzi stanu mi'eyskrcgo, Itor/y wszys«y są wełni, oprócz tego rest wielka liczba uwolnionych od poddaoe! w a przez dobrowolne układy z d2iedzicam>, a którzy do »tanu wolnych włościan I rzeszli. Uwolnienie od poddaństwa natiuią tikże prawa fcralowe wszystkim żołnierzomj takim sposobem pomnoży się iescze stan wełny« h T kit-dy oetatoie woyny potrztby wskazały powiększenie woyska. Takim iest wewnętrzny dobry byt naszego-CeSdfsiwa pod machem i świeU.em panowaniem Al e x a n d r a, umocowany aa nowey podstawie przez przywrócenie wolności towarzyskiey. Z Wiednia dnia u. Grudnia.

Od dni kilku wznawia się pogłoska bliskiego zaślubienia Ceearzewica Następcy tronu, Arcy-Xią£ęcia F e r d y n a n d a . Wesele o dbydź " się ma w P r a d z e , gdzie też dostoyne małżeństwo ma mieszkać. Zgromadzone tu Niemieckie gabinety odbyły wczoray piąte posiedzenie. W celu tein śpiesznieyszego ukończenia obrady względem- rozmaitych przedmiotów, utworzono na iednem z poprzednkzych posiedzeń 10. wydziałów, które etę niemal codziennie zgromadzała» Według, domysłów naywiększo do prawdy maiącycb podobieństwo, zeydzie łeecze naetępuiący miesiąc Styczeń nad' obradami. Wszakże płonną; zupełnie iest wieść, iakoby niektórzy Posłowie ponaymowali sobie tyro końcem mieszkania na ro. miesięcy« Trzymanie pióra poruczone iesi trzem członkom obrady, forest: Panu K li s t er, Posłowi Pruskiemu przy dworze WirtetubergsKim, Baronowi Stein fe in. Posłowi Bawarskiemu przy dworze tuteyszynr, i Baronowi P l e es e n, Ministrowi Stanu W. Xiestw« Mekleaburgskugo» Rtdalcya z*śprotokołu powierzona" wyłącznie CK. Radzcy dworu, Panu Genz.

Czynności zgromadzonych tu gabinetów, największa pokrywa tsitmnrca. Protokoły ni, oprócz członków tego zgromadzenia, niektórjm rylio osobom udzielane bywaią. Przybył (u Xiążę A n h a 11 - K ó t h e n.

Przybyli tu z Fran kfortu n. M. banki A - xowie P P. M. i S. R o t h s c h i l d t. Król. Saski Poseł przy tutejszym dworze, Hrabia Schuleriburg, i Król. Duń ski Poseł, Hrabia Berns torff (brat Król. Pruskiego Ministra spraw zagranicznych), zachorowali od dni kiiku. Polny Marszałek Xiąźę Sz war c e n b erg, prawie zupełnie wyzdrowiał. D o s t r z e g a c z ]I us tr ya c k i z dnia 6.

Grudnia zawiera co następuie: "Cenzof Eutopeyski (Censeur Europeen) z dnia 22. Listopada donosi w tak rzeczonym artykule korrespondencyinym z Fra n K fo rtu, o aresztowaniu niedaleko Paryża opisanego złodzieia, dodaiąc uwagę, iź Rząd Francuzki na wezwanie Rządu Austryackicgo, z e z w o l i ł uźytia w tey mierze Policyi kr3iowey, do wyśledzenia tegoż. To wszystko iest prawdą; iedno, nad czem się zastanowić potrzeba, iest to uwaga Cenzora, którą zdaie się, iakoby chciał wyrzucać Rządowi Francuskiemu, zachowanie wzaiemności bez wątpienia nieprzy. iemney dla zbiegłych oszustów, ale zasadzającey się na prawach narodów istnieiąrych między Państwami oświeconemu N a innem mieyscu w tymże samym artykule korrespondenryinym położone iest kłamsrwo, rozsiane pierwotnie przez iafcąś Niemiecką gazetę, o maiąrćm byciź zaprowadzoi em nowem Szlachectwie w Cesarstwie Auslryackiem. Takowa uwaga ile iest poziomą i pospolitą, niełatwo wz'ętą będzie do inney iakiey gazety.

OJ Menu dnia 1$. Grudnia.

Seym Związkowy Niemiecki nieodnowi zapewne posiedzeń swoich' przed ukończeniem kongressu Wiedeńskiego, a zatem ani myśleć o tejn przed początkiem Lutego.

Lt rz wydziały odbywać będą WCląZ swe [Hfce, równie iak i Kommissya w Mogunc y i swe dochodzenia. W A.iąŹę Oarmstadzki ustanowił Komrriws; ą sta'ową końcem rewidowania wszystknL włrfdz sądowych i adroinistracyinych H l ruiłi.icyach Starken burg i Ubt abess e II.

Z Munachium dnia 12. Grudnia.

Także. u nas nakazano Kommissarzora poIicyii ym zabieranie pisma Pana- Gór r e s: " N i e m c y i r e v f o l u c ya" i sczególnieysze baczenie na wszelkie dalsze pisma, kto -' reby podobney były treści, lub pochodziły z pióra zbiegłych do F r a n c y i Niemców.

Z Bruxelh dnia ij. Grudnia.

Ostatnie wiadomości z A m ery ki północney donoszą, iż Generał Morillo zdobył znowu miasto Sta Fe di Bogota w NOwey-Grenadzie i postępuie do Marac a i b o, gdzie B o l i war stoi. Eskadra Hiszpańska blokowała wyspę S. Al a łgo cza t y.

Z jV/och dnia 2. Grudnia.

Gmach d e l i a S o l i t a r i a w N e ap o l u, przeznaczony dla naywyższey Rady i główney Kancellaryi Państwa, wkrótce będzie wyporządzony. Nadewszystko góruje w nim wyborna sala, w kiórey Rada naywyżeza posiedzenia odbywa. -. Z równym pośpiechem naprawidią starożytny i bardzo wielki gmach S. Jak ó b a, w którym Ministerstwo przychodów, główny urząd skarbowy, kaesa umorzenia, bank Królewski, Sekretaryaty różnych Ministrów i inne od tychże zawiełe urzędy mieścić się będą. Pałac ten będzie naywiększy w stolicy. Także stoiący przy nim kościół" S. Jak ó b a wybornie upiękrzaią.

U spokoienie się morza i Ty b ru na IłPWO ieglugę ożywiło.