DODATEK

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.03.10 Nr20

Gazety

Wielkiego Nru

Sposoby wywabiania plam Z wszelkie A . , rzeczy l sprzętowo Wiadomość ta może bydi użyteczna dla każdego domu; ileż to razy zrządzone szkody przez splamienie bielizny stolowey, sukien i sprzętów, nabawraią mozołu, i ezęstokroć rzecz nie zdatną do użytku czynią. W każdem, iakiey bądź rzeczy splamieniu> powinny się następujące uważać okoliczności: i) Jaka Jest własność eubstancYI, z którey flIS; przedmiot splamiony składa. a) Jaka właaność istot, z których powstały plamy. J stoty «pT3T5ITllIaCe pTamy sąr a. Kwasy: iako wino, poncz, kwas cytrynowy, ocet, piwo," albo: k. Jstoty żywiczne: iako smoła, dziegieć, lak i f. d. albor* C płyny ftrbowne: iako atrament, herbata, kawa, czokolada i t. d. albo: a. rdza jżelaza, albo nakoniec e. materye tłuste: iako masło, łóy" oley, oliwa, bulion, mleko, pot i wosk. -Jeżeli nie farbowane materye płucjenner iedwabne, lub bawełniane zmoczą się płynami kwaśnemi, iako to: winem, octem i t. d. dosyć leet mieysca splamione w czystey wodzi« wypłókać. - Kiedy zaś splamione są · wiaem czerwonem, sokiem wiśniowym, łub wszęlktetni kwasami, które oprócz, kwasu zawieraią oraz w sobie istotę farbuiącą, naylepsaym w tey mierze środkiem iest użycie wody blichuiącey (rozczynu pl\zeaolanu poI

DO

Xiestwa

Poznańskiegootażu, kali muriałieum oxigenatum); należy wice plamy takowe w wodzie przepłukać, potem zmieszaną do potowy wodą blichuiącą z. czystą rzeczną lub desczową wodą, zmaczać, zostawić wstanie mokrym naydaley 54. godzin, a potem zwyczaynym sposobem wyprać. - Można w prawdzie podobne plamy wywabić posypuiąc ie za świeża solę kuchenną, nacieraiąc sokiem cytrynowym, miezaiąc w mleku, lub rostopionym olei uj atoli wszystkie te środki nie pomagała bez wielkiego tarcia, którem rzeczy splamione nader uszkodzić można. Z materyi «aś kolorowych, sczególoiey mających farby nietrwałe, trudno plamy kwasowe wywabićl\ ponieważ oayczęściey rozkładają one i farbę. -Istoty żywiczne łatwo z nrekolorowych rzeczy wyprowadzić. Dosyć iest bowiem natrzeć takowe razy kilka spirytusem mydłowym, a potem w czystey wodzie wypłukać. Z kolorowych zaś, a tern bardziey gdy te ia6ne i nie trwałe trzymaią farby, iak to zawsze bywa w materyach iedwabnych trudniey i<; wywabić; w takim razie naylepszym środkiem iest, rozptrsczony w spirytusie oltiek lotny n. p. Jewendowy, cytrynowy lub rektyfikowany terpentynowy. Tak rozpusczonym ołeykiem macza się płatek flanelowy, albo lepity rescze kawałek oslrey bibuły, i dopotąd się takową mieysce splamione naciera, póki plama nieznikoie. Z tego to powodu tę samą usługę robi woda Kotońska, ponieważ ma w spirytusie rozpusczone eteryczne oUie, iera z niemi przechodzą w bibułę, 1 czyet« zosta wuią mieysca. N» .wyprowadzeniu plam z płynów farbowych iako kawy, herbaty, atramentu i t. p. raylep6za iest czysta woda, ieżeli za świeża wYPlukantwi bydź mogą; skoro zaś zaschną, należy ie wypłukać rayprzód w ciepłty wodzie, a potem w wodzie z zagotowanemi pezenoemi otrębami, k-cz w tak gorącey, ile tylko ręką wytrzymać modna. N a iedwatnyrh. materyacb uddie się pomyślnie wywabianie plam takowych, przez płukanie lCU w wodzie zmieszaney z żółcią wołową. Plamy atramentowe porbawiaią się z materyów nie farbowanych przez wypłukanie teh naypizód w wodzie czystey, a potem nadtraiąc ie wodą blichuiącą, dopókąd zupełnie nie znikną. - Z mate ry i kolorowych moins ie tym samym sposobem wyprowadzić, lecz naycz-ęściey razem z plamą i kolor puscza. Rdza od żelaza wywabia sfę naciera nie m plam eokiein cytrynowym, lub solą szczawiową. N atarte miernie plamy z-ostawuią się przez gculzin dwie wstanie mokrym, poezem zwyczaynym -sposobem pTrepr3C ie należy. Tym epoeobem potrzeba postępować z plamami biotJ, albowiem zawiera ono zwykle cząstki żelaza. Wszystkie materye tłuste, maią tę własność, ii wśiąkaiąc mocno w tkaniny zostawuią brudne plamy, które nawet w rzeczach kolorowych farby zakrywać zwykły. Z bia łych tkani i, lub z takich które są farbowane mocnemi czyli stałemi farbami, wyprowadzić ie raoź na nacieraniem mydiem, lub spirytusem mydlanym, podobnie iak wyżey plamy żywiczne. Z materyi zaś kolorowych, a do tego słabemi farbami farbowanych, iako to: khayki, mory, gros de Napel, atlae, tewarityna i t. p. Nie mogąbydg tymsposobem plamy tłuste wywabiane, albowiem i kolor znisizonyby oraz został. W tym razie uźywaią się środki następuiąse: i) Zohekzj aia. Zmieszawszy»go na wpół z wodą, napoi się nim mieyece splamione, rozciera się z lekka palcami i w czystey przepłukuie wodzie. 2) Świeża żółć wołowa. Postępuie się z nią iak z żółtkiem od jaia. 3) Przednie eteryczne czyli ulotne oleie.

Używa się onych iak pewyżey w wywabianiu plam żywicznych. Zlana podłoga lub inne sprzęty atramentem, mogą byd2 nasiępuiącyni sposobem oczyeczone, kiedy pierwsza nie iest woskowana, a drugie r.fe lakierowane. Do dwoeh funtów czystey wody wpuscza się · £ funta wzmocnionego kwasu shrezanego kropbmi zwolna, a gdy płyn ten, który się sam z siebie rozgrzeie, ostygnie, wlewa się do flaszki na dalszy użytek. Splamione mit-ysce nayprzód należy wyszorować ciepłą wodą z piaskiem bez ługu, a potem nalewa się owey mixtury t yl e, iie do przykrycia mU yscs splamionego potrzeba, zostawuiąc w epokoyności przez godzin kilka, póki pijmy nie znikną i poezem wymywa się podłoga wodą czystą.

OBWIESCZENI<; względem wydzierżawienia na wieczność Foluszu w -Bielsku do Ekonomi: Międzychodskiiy należącego. W moc reskryptu Królewskiego Ministerstwa Przychodów z dnia 2 Czerwca r. z. wypusczonym bydź ma w dzierżawę wieczystą, d.ogą pubiiezney licytacyi folusz pod 3£hłskiem połażony, do Ekonomii MiędzychouZkiey należący. Oprócz budynków składających się: c) z folusza z przyległym eło niego budynkiem mieszkalnym, /) z dwóch staien; należą iescze do tego na.stępuiące grunta, wynoszące iako to: rem budynki stoią, 2. ogrody, 3. ł*ti, 4. pastwisko drzewem porosłe . 18- 173. Ogółem 22.Morgi. 41. [JPręt.

miary Magdeburskiey, Kanon roczny ustanowiony iest na 450.TaL włącznie { czyści w złocie, na zabezpieczenie zaś podania na kupno, powinien plushcytant złożyć w terminie licytacyinyni vadi um w summit 300 Talarów w grubey monecie. Do wydzierżawienia tey posiadłości wyznaczyliśmy termin licytacyiny na dzień 2 Kwietnia r. b. o godzinie gtey przed południem w pomieszkaniu Naddzierzawcy w Międzychodzie prjed W . Kurna towskim Radzcą Ziemiańskim , * YTzywa'ac ochota kupna maiących, aby mę w terminie tym stawili, Warunki wieczystego wydzierżawienia przeyrzane bydź mogą, tak w Registra urze naszey dóbr Rządowych, iako też w BIorze Radzcy Ziemiańbkiego Powiatu Międzychodzkiea o nietnńie y w Registraturze Ekonomii , , Międzychodzkiey.

P o z n a ń dnia er. Lutego ig"'T.

Królewsko - Pruska RegJ\ncya II.

i mieysce na któ36. {JPręt, 137.

2. Morgi 35.

OBWIEESCZNIE.

Gospodarstwo folwarku W i l d a pod Poznaniem, do którego il chuby Chełmińskiey roli należy, z należącym do tego browarem, wraź; z prawem wyszynku piwa w wsiach KajneJ arnych, wskutek zaprowadzenia sekwestracyi narok ieden od 1. .Kwietnia r. b., d o 1. K w i e t n i a i 8 2 2 rok u , na ywi ę c e y daiącemu oddzielnie iednak role i browar wydzierżawione bydź unią. Tym końcem. wyznaczony został termin, na dzitń 20. Marca r. b., srana o godzinie gtey przed Deputowanym Konsyliarzem Sądu naszego H e b d r a a n n , w mieyscu posiedzeń naszych. Warunki dzierżawy każdego czasu w Registraturze przeyrzane bydź mogą. P o z n a ń dnia 5. Marca ,'82i.

Królewsko- Pruski SJ\d Zimiański.

OBWIESCZENIE.

Na wniosek Dr, Kreńskiego Majora, dowodzącego 34 (ym Batalionem" pierwszym p o' łączonym odwodowym Ogim Poznańskim) Pólkiem Obrony Kraiowey, wzywamy wszystkich tych, którzy do Kassy wzmiankowane.go Batalionu, za dostawicie liwerunki, lub z Innego iakowego źródła za fok etatowy i$2o< pretensye maią, abysię w terminie «nia 19o Czerwca r. p., o godzinie cjtey z rana w izbie naazey posłuchań, przed Konsyliarzem Sądu Ziemiańskiego M e y e r e m wyznaczonym, osobiście, albo przez Pełnomocników stawili, 'pretensye suraie podali i udowodnili, gdyż w razie przeciwnym z pretensyami do rzeczoney Kaesy mianemi, prekludowani i tylko do tych, z którerni kontraktowali odesłani będą. Międzyrzecz dnia 28. Grudnia 1820.

Królewsko-Pruski Sąd Ziemiański.

Z A P O Z E W.

Wszystkich niewiadomych do kassy I I. batalionu 199o Królewsko-Pruskiego Poznańskiego obrony kraiowey infanteryi pułku, iakieżkolwiek pretensye z roku 1820. mieć mogącyih, zapozywawy ninieyszem, ażeby W terminie dnia 4. Czerwca r. b. o godzinie 10. z rana w Izbie Sądu naszego dia siron przeznaczony przed Deputowanym. Sędzią W. L e n z stanęli, zmieć mogącemi zgłosili się pretensyami i tt udowoj nili; wrazie zaś nie stawienia się spodziewać się mogą, iż z pretensyami swerni do kassy pr"'kludowanemi, i iedynie do osoby tegoż, z którym kontraktowali, odesłani zostaną. Kro t o s z y n dnia Jg- Stycznia 1312.

Królewsko - Pruski Sąd Ziemiański.

ZA POZEW EDYKTALNY.

N ad maiątkicm starozakonnego kupca H oz es a J o e l a B ło nd e w Wichniu, z pretertsyi z domu mieszkalnego 2. ławek w boi.-iicy skła laiącym się, z przyczyny insuiłiryencyi onego do zaspokoienia wierzycieli w dniu 4miesiąca Września r. u. konkurs- otworzonym ,. .. , został. Wzywamy WIęC nlnleyszem wszystkich pretenaye do maesy maiących, aby w terminie likwidacyinym na dzień 2a- miesiąca Maia joku 1821. zrana o godzinie 8mey W Izbie naszey instrukcyiney, prjtd Konsyiiarzem Sądu Ziemiańekiego Maików osobiście lub przez Pełnomocnika legitymowanego, na których irn Kommissarzy Sprawiedliwości M i t e l - e t a e d t , S c h l e g e l i S c h u m a n n przedstawiamy, stawili się, pretensye swe wraz z dowodami podali, i dokumenta okazali, w razie bowiem przeciwnym z pretensyami swerni do massy prekludowani i wieczyste im względem innych wierzycieli nadane zostanie milczenie. W Pile dnia 13. Listopada ig20.

Królewsko-Pmski Sąd Ziemiański.

Uwiadomię literackie.

W xiegarni moiey możne dostać do kupienia i czytania za opłata 3. Zł. na. miesią9 następuiące xiążki nowoprzybyłe: Zywoty Swiętych Polaków i Polek, na każdy tłzień całego roku, in folio, stron. 604.: ig; Zł. Elwira 6. Zł. Nauka dla mężów, 4.ZŁ Chciwosław 5.

Zł. Eleonora, 4. Zł. Westalka, 3. Zł. Powieści z nowego i starego testamentu, 2. Cz. p. J. Muczkowaktego, 4. Zł. 15. gr. Zabawa Polki z synami, ucząca dzieiów polskich 4. ZŁ Fircyk w zalotach, 5. Zł. Rozrywki p. Hr.

Mostowską, 3. Cz, 15. Zł. Natręty, a. Zł.

i5 .gr. Portret Ign. Krasickiego, 2. Zł. Jana Kochanowskiego, 2. Zł, Zalety kobiet, a. ZI. Życie Laskazas, towarzysza N apoleona na wyspie S. Heleny, 5, Zł. .Zołta szlafmyca, 2. Zł. 15. gr. Poznań dnia 9» Marca l82r.

1» Szumski«

«08

DONIESIENIE.

Wieś Zegrowo z dwiema przyległemi folwarkami dziedziczna Wielmożnego Stanisława Zbiiewskiego, położona w Powiecie Kościańskim, milęiedne od Kościana, pół mili od miasta Schmigla, trzy mile od Wschowy, iest do sprzedania z wolney ręld, O warunkach aprzedaiy w kondycyach, które dla kupującego mogą bydź korzystne, dowiedzieć się można każdego czasu od W. Jrnć Pana Caysnęra Justic-Amtmana byłego w Poznaniu w domu Vettera za brania Wrocławską mieszkaiącego, który iest umocowanym od zwyż" wymienionego Właściciela z kupuiącym wchodzenia-w układy. Wcelu ułożenia się o pretium tych dóbr. Anszlag intraty i rnappa graniczna z strony Wdkowa Polskiego iest w ręku sprzeslaiącego do rozpatrzenia się, te dobra nie s$ rozmierzone dotychczas, lecz są na okół ograniczone i zostaią w spckoyności. Poznań dnia 27. Stycznia j$2i.

1 ., 1,

Ma\ąc zamiar wypuścić w dzierżawę z wolney ręki kilka folwarków z ópbt moich mteyszych, razem lub poiedyńczo wraz z zuprłnym inwentarzem, sczegolniey z» polepszonym gatunkiem owiec, iako też propinacyą, rybołóstwo i t. d. od S. Jana r, b. na 6. do y. Jat, upraszam ochotę maiących dzierżawienia, 3 zdolnych do kaucyi, iżby się zgłosili w tey mierze do tuteyszego Dyrektora gospodarczego Ki r c h s t e i n a, osobiście lub iis'ami frankowanemi, oraz celem rozpoczęcia dalszych układów, anszlagi i warunki dzierżawne przeyrzeli. Koźmin, Zamek, dnia 19. Lutego i831.

Hrabia Kalkreuthv