GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.05.02 Nr35

Wielkiego

Xiestwa

OZNANSKIEGO

- - - Lł1 - H Lł1 i. . . . . .

N akładem Drukarni N adworney W. D e cke ra i spółki. - Redaktor: Assessor R a ab s ki.

JI'/O. 35.

W Srodę dnia s. Maia i$2i.

WIADOMOŚCI

KRAIOWE.

Z Berlina dnia 23. Kwietnia.

JO. X'aź< Hardenberg, Kanclerz Państwa, powrócił tu onegilay z swty podróży w naypoaadańszym stanie zdrowia,

WI ADOMOŚCI ZAGRANICZNE,

2 Austryi dnia 20. Kwietnia.

N. Cesarz raczył zasczycić wielkim Krzyi t m Austryackiego orderu L e o p o l d a , Generała-Porucznika Baiona Krusernark, Król. Pruskiego nadzwyczaynego Posła i pełnomocnego Ministra przy Swoim dworze, i Pana N i e b u h r, Posła Król. Pruskiego W Rzymie, to samo Hrabią Mocenigo A Cce. Roesyiskiego Posła przy dworze Król.

lardyillkim,

Główna kolumna woyska Roseyiekiego pod rozkazami Generała Jermołoffa au W ł o c h i (. -d. przeznaczonego, «anac ma dnia 33. m. b. wCzatga we Wągrzecb. Całe woysko skłida się z iakah 100,000 ludzi, BIIcjJby którymi około gs.oooAud« piechoty i artylltryi, a.reszta iazdy 1 ko.zaków.

Listy z P e t e r s b u r g a donoszą, ii ta U e Cesarskie gwardye odebrały rozkaz, ażeby pociągnęły na granicę, i ie III w W i t e p - '.ku 'stanąć musiały. List w Warszawy opiewa: "Zamiast wstecznego ordynansu, otrzymało «oysko Rossyiekie z L u b i a n y rozkaz" aiebj pochód ewóy ile moina po»pie&aib. « Xj ai<; Y p s i l a fi t i utracił w słuibie Ro«ijiaki * x jedne, nogę (podług innych x«.k$.)

Z Genui dnia y. Kwietniu. Dr"T,T3«i 3(!. II W Królestwie Pofelióm Spodziewamy się tu wkrótce woyska Au- kończy się z-c! hm otUfiVko Maia r. b. Rząd stryackiego, które osadzi miasto w imieniu Polski odhk-ra sua na siebie' ten w*>£r>y Króla Wiktora Emanuel». przedmiot administracyi kraiowt-y, co zapeNa Archipelagu i na czsnetn morzu wne nie małe dobredzieyetwo zapowiada dli ntepokoią bardzo ic-giugę Greccy kors>rze. całego narodu. _ Dyrekcya nowa solna Nie szanuiąoni prawie źadney bindery, wy- Królestwa Polskiego, w skutek układów,ostalawszy Rossyiską i Angielską, i zabrali iuz lecznych z A u s t ry ą, zostaie w naftfej stottź okręt Toskański. licy założoną. Dyrektor, m ifst mianowany Xiąię M o d e II y osądził wśród terainiey- W. J agieiski, dotychczasowy Kommissar« szych okoliczności za rzecz potrztboą, przy- «karbu w VVoiewód-;t.«ie Krakowskiem. ». wrócić szubienicę, którą byt zniósł obr-y- Z Lizbony dnia 3 l. Marca. muiąc rządy Xieelwa. W N e a p o l u, M 0- Onegday zjprfeycięiono fu uroczyćne w de nie i Medyolanie ustanowiono z Au» Loscie'e * S« Dominika. na zelne zasady O .z,. .,.« .,z «.r HI c*, , IOMI14- d<'.łd"ni' ". .., . zów Reh r1 I ' " w , -tto3'1 ' b'f9tl g : - r L geńcji i. wszystlich władż ugfoszono amntetyą. dla więźniów i na «rieceor oświecono miasto.

Z Hayti dnia 14. Marca. .<**, Były Xiaae Marmelade, Generał Richard i inni sprawcy uknowarw-y przeciwrewolucyi, zostali w Port au- Prince na śmierć osądzeni i rozstrzelani.

Z Krakowa dnia 23. Kwietnia.

Rozpoiżęcie dalszych robót około sypania mogiły Tadeusza Kościuszki, ńaetąoiło dnia 16. Kwietnia, według zapowiedzenia. Księga wpisów i ofiar od tego dnia otwarta, iuż przeszło tysiąc kilkaset Złotych Polskich przyniosła.

Obchód wielkopiątkowy grobów, doznał w tym roku niespodziewaney przeszkody. Cały dzień J eszcs padał. N3 zaiutrz ud południa pięknie gję Wypogodziło. Siedmdziesiat-Ietni przeszło starzec, obywatel luteyezy, niewiadomo z takich powodów, odebrał sobie życie przed kilku dniami. Przedmitścia nasze, coraz się bardziey xipiekszaia. We wszystkich częściach miasta mocne widziemy przygotowania do fabryk letnich. Licznego ziazdu na Jato spodziewamy się.

« paezey stolicy.

Woysfeo nasze ma być z następnym rokiem zmf,i(.yt,zuJ« do 1 5. lub 20000 ludzi. Z hon lynu anui 16. Kwietnia W Wyzs/.i) l/bit miał dziś Li>rd Don o u g h m o r e mowę w przedmiocie bilu oswobodzenia Katolików i powtórnego odczytani i-onegnż. - Hrabia M a nsft-Id opjtrił się iak naymocniey przyi<;'ciu biłu. "Aiękiiey budowie, powiedział między innerni, którey tak troskliwie oycowie nasi strzegli, grożą obaleniem publiczne zamachy iawnych, i zmowy potaic-mnych iey nieprzyjaciół. Jeżeli naturalni iey broniciełe nie suną w iey obranie, runie na zawsze, a pod icy zwaliskami, własność, oświata, wolność, zgoła wszelka rtlutąca cnot* oyczyzny, gr b swoy zoaydzic." - Biskup Londyński mówił tab źe przeciw bilowi, i.ie z i- przyioź: i, nienawiści i iądzy przealadowi uia, 1 -C2 w p:z< '" konaniu, ii Rząd Protestancki upuh.ie. -Xiąię Sus sex uymował się czule la biV-m, mówił w powszechności przeciw wyłącznym prawom, i wystawi«! ie iako 51* ws*ieh aUJle zgubne. Powiedział między inne m!, ii bii oie nadłie Katolikom nic więcey, iak tylko szt era i podyucziein i Zjkuń.zył swą mowę -visrod nayhiicz- ie\e*yśh okl.sk6w. - Xiaie, B u c k i n g h a m zbiiał twierdzenia Biskupa Lo dyńskiego i zdawał się być przekonanym, iż bil w obudftóch Izbach przeyść musi. Po nim mo*ił Biskup C h e s t e r ski w przeciw ym duehu. Następnie aabfal głos Biskup N <q w icltski, Irez mówił tak ucho i niezrozumiale , że tylko kor.iec słyezmo; uymował «n się za bilem. (Głośne okl&ski ze etro. y oppozycyi.) - Po nim otrzymał głoe Lord R e d u d a l e 1 oświadizył się prj.eti'" bilowi. W końcu mówili tescze Lordowie Har.owby i Liverpool. Pierwszy popierał wniosek. Ostatni żądał o poł .ocy e droczenia się lrby do intra, ażeby w tak ważney maieryi każdy Par miał sposobność, wy urzyć swe zdanie. Twierdzą, iż ;iovvtórne odczytanie bilu za Katolikami w Wyższey Ijbie, zoetanie odrzucone więi.s*osi ią s o - 3 O głosów. Głoszą, iż Hrabia L i v e r p o o l miał u Krota prywatne posłuchaniu w przedmiocie to*czące<£ft się w Izbie Wyższey inttreesu "K'iolik'iw, i i" rozmową tą z Królem powodowany, wtźm e "'ymissya, a Lord C as tle re ? gh (**f** Margrabia L o n do n d e ry po śmierci zeszłego w «yeti d iach S3letnjego oyc* swego) mianowany bidzie naczelnym Miułtrc-m. Pierwszy bowiem iest p r z e c i w , a cetatni za bilem. Wieczorna iedna gazeta, t h e t r u e B ri t - no, zbita [ogłoskę względem WY1SC1a 4Z M 'liirffrium Lorda L i ve r p o o 1 a, i twierdzi iż Kiói .10 bI by się r"'r.ziy zrzec k- rony, aniżeli podpisać -kt oswobodzenia Katolików. Pol«, i rdza eię urzędów .ir, it zwar'e między Getier»tami · M->rillo i BoIiv r 2a*ie!ize'!it brofi na -6, mitsieCv przedłuio. ern zost-ło, j..Lubiany dnia 20. kutietnM. Skutki poiy.zki pud N o v a u duia 8 >przewyższyły wszelkie oczekiwania. W oyelo powstaruów, które A nsa ldi podzielił na woysko przedniey straży, WOYSKO Ś r o d k o w e 1 wo Y s k o W ł o s k i e, w ni ewielu dniach zostało rozgromiouem i »iproszonem. Oswobodzicie le W lo c h : S a n t a Ro s a, Canil, Regis, Lisi, CoUgno i t. d.

ruchali do Genui, gtkie wsiadłsjy 03 dwa okręty, ply"l do swych przyiacioł do His z p a n 11. Wteio z ni. h musił-li na gość licach resta wić sivr poiazdy, pieniądze, kosztowności, nawet korresponiht c ye, które się dostały w ręce woyska Królewskiego. A le 8 s a n d ry a, ie dna z nay mn e ni e y - szych twierdz Włoskich, zaopatrzona we wszyetko na pięć miesięcy, została, iak wiadi mo, na widok zbliżającego się woyska C Królewskiego, wydaną. Osławiony A n s a l d T oniemiał. Po iego zapewne zawczasu iuż przysposobionej ucieczce, niepozostało nic więcey iak tylko izba pełna buntowniczych prokbroacyi. G e n u a powróciła do posłuszeństwa.

Generał D e e - G e n n e y s obiął znowu W.

Rządztwo; , Deputacya mbsta, złożona 2 Markiza S ess a, byłego Prezesa, Markiza D o ri a, i ied'" .cgo Adjutants Generała D e eGenneys, przybyła w nocy n:o;. do Alessan dr y i z doniesieniem Ces. Król. dowodzącemu Generałowi o zupełnem przywróceniu Król. v.ł-<tzy w G e n u i . Ta druga Deput<cya uddła się z Aleesandryi do Modeny, Do.ia 10. przed południem weszła do T u r y n u irzedf id str. i woyska Krnlew6'itgo, pod Tozkazami Generała Hrabi Fav< ig e Część t«g!> wuyska osadziła natych« rm.st Warownię pospół z gw;rdyą narodową. Okoł . wieczór odpra« ił uiazd swoy W.

B''''dz a Hrabia La T o u r II3 czele naywięk-zey ezęici woyska. Całe miasto było OSW1econe. Reszta wojska weszła nastali uiącego raua. X i a i <; C i s t e r fi a i Marbiz P r i e, którzy, Bac. P osłowie tylko Rossybtf ! PrusŁ,' »fI fałszywe mi ułudzem nadziemni, powróci- powiedzieli ustnie i ż o H i s z p · * · wszy przez gęręS. Bernarda zeSzway- mowy, nie wdaiąc się w d.E«i wvb132 c aryi, przybył, w nocy z g. na gty do nia. Dr-pu.owany P a b r e a prevtoczvb T u r y n u, poznawszy błąd swoy, czera prę - że, lubo podczas woyny Francuzki ™ dzey znowu «mknęli. Szło sOO,ooo. ludzi znalazło grób w H i s T" Z strony X.ęc«a G e n e v o i s ,ezdz,ł Hra- p a n i i, to wszelako nie iest ,0 dostateczna" bia B e vel z nadzwyczaynem poselstwem do rękoymią przeciw obcym naiazdom. na NN. Ceearzów. czątku nowszych wypadków uważanoAffisT Xiężna C. n g n . n przybyła z synem panów za rewolucjonistów} sławny ieden swoim z N i z z a d o b i v o r n o . Generał oświadczył za granicą iż o Król Neapolitański wyiechałdoia 14. m. b. ludzi niewystarczy na uiarzrnienie H iTź oT zFlorency. do Rzymu, zkąd zamyślał nli; wszakże w takowe m rzeczy położeni,j wyiechać w dalsza, drogę, zaraz po Wielkiey- wypadałoby. koniecznie zawrzeć prwciwstron N o T , ... .n; L- Ł ne P»Y"»'««B. - Pan T e r r e n o oswiadAustryacy «sadzili A n k o n ę wskutek czy! na to, iżby należało zażądać od F r a n układu z dworem Rzymskim. c y i i sprzymierzonych mocarstw wyrWń-*' Przybyli tu: naczelny wódz cugrącego odpowiedzi: czyli teraźniejsze ajsteraa Rea woyska Roesyiskiego, Generał Jermaloff, du Hiszpańskiego uznaią lub nie i Generał-Kwaurmistrz Diebicz Pan Morena Guerramniemał; iż Z Afadrytu ima 7, Kwietnia. Hiszpania nie ma przyczyn, obawiać Kawalera Don P e r e z cle C a s t r o i 6. się naiazdu kozaków, albowiem F r a n c y» innych przeszłych Ministrów przedstawiło nieprz.łamne przechodowi id, Mawia zapory zgromadzenienie Kortezow na Członów a Anglia, na wzmagaj«j.j p«*wafifiBu..' Rady Stanu. syi na i ponad morzem środziemr.em, ze, W Eu r go a były buntownicze poruszę- zwolić nie może.

nia, którym przewodniczył Kanonik Meri- Także w Chili ogłoszono Konstytucyą r o, zdaiący eięj, mieć. licznych stronników. Hiszpańską. Ten M e r i n o dowodził w woynie przeciw PcAnoaża się tu cor3r bardziey liczba K a rF r a n c y i 4tysia,cznym korpusem. Ministro- b o n a r y e h; , wolni mularze wyłączyli ich wie donieśli Kortezom o podeyrzanych za- atoli od swych zgromadzeń, machach w Burgos, a razem i o przedsię- Przybyli (u Kornmissjrze Guierała Boliwzięciu potrzebnych środków przeciwko onym- var, którzy się maią układać z Rządem na-' ie. W Burgos i w stolicy tuteyszey poyma- sZYOl. 110witleosób. Merinopodobno uszedł. Multany i Wołosczyzna Nasze niepewne stosunki z obcemi mocar- List Z Buharestu z. d. g3. Marca.

Stwami są ciągle przedmiotem żywych roz- Wieści i obawy względem naciągania praw w zgromadzeniu Kor t e z ów. N a p 0- woyek Tureckich oiazuią się bezzasadne' Biedzeniu dnia 2. powiedział Pan Al p u e n - otrzymały wprawdzie załogi twierdz N addu A t e: iż wprawdzie od dwóch miesięcy wyda- nayskiefa posiłki, wszakie zacbowuią się spo»0 do fliccaretw Europeyskich noty dyplo- koynie. Zdaie się, ie Boiarowie Mukańscy matyczoe względem innteressów Hiszpan- i Wołoscy sczególniey dla tego z kr*iu udio»kich. i e« £ą uraczyły dotychczas odpi- dz$, by uniknęli skutków przechodu wove*» przez N. Cesarza Rossyiskiego oświadezeuiu, itoli Y p s y l a n t y ma iescze dotąd tyle śmiałości, bałamucić umysły mr.jemaną opieką obecnego mocarstwa. W tych dniach spodziewaią się tu Ypsy» lantego. Teodor opuścił okolico Rymniki i cofnął się znowu tu Krajowy. Pomimo, że Xiążę Multan, Michał Suzzo, zabronił był wszystkim Boprom pod utratą dóbr, aby z kraiu nie uchodzili i starał się okazywać za pał; przecież uznał <<affi potrzebę złożenia Rządu swoiego w dniu 80. b, m. po uprzedoiem jnianowabiu Dywanu; poczemdnia następującego ogodzioie 3, zrana wyiechał z rodziną i całym Dworem Greckim, tudzież z byłym w J a e s a c h I nteodeatem Greckim do S k u l e n i , gdzie schronić się ma w Urzędzie Kwarantanny RossyisUey, i tam o'czekiwac przyszłego 10lu. Zostawił po sobie w J a e s a c h mnqstwo długów, lecz małe fundusze na ich zaspokoicnie. Słychać, że Ypsylanty, z korpusem Swoim, który połączony z korpusem Te 0dora Sludzięr liczą 30,000, udać się chce doSerwii, będącęy w powstaniu i wspólnie 2 Serwianami wspierać swoie przedsięwzięci?, tylko, że nie może pOK-gać na swoiern woysku. Rząd tymczasowy złożony z 12. Bojarów i przewodniczącego im Metropolity, rozpoczął swoie urzędowanie ułożeniu« pokorney prośby do W. Sułtana, w którey deprasza się łasili i przebaczenia za te wszystko, co się w M u i t a n a c h mimo woli kraiowców stało i o prędkie zesłanie nowego Xiecia na miey« see zbiegłrgo Syzza. Z prośbą tą wysłano Deputa-cyę do Baszy I b r a i ł o w a, który ią do Konstantynopola odtezle. Drugiem rozporządzeniem pozwoliłRząd tymczasowy wolny przywóai wywóz wszystkich artytułów handlu.

""n" "

'."-*

W M u l t e o a c h przywrócona spofcoyność dawna prawie we wszystkitm. Garaka Greckich żołnierzy zrtayduiących eię w J as«, s a c h dowiedziawszy się o wiadoraem N. C«b earza wszecb Rossy i oświadczeniu, złożjła swoie mundury. l Z Paryża dnia i$. Kwietnia.

X!ążę B e l i u n o, Mjrszałtk V i c t o r wydał w L o n d y n i e odezwę, w I tore» dziękuie woysku za okazaną wierność w chwili, w którey Judzie niespokoyni, ułudzeni przykładem »ich Aycieli w zasolonym kraiu, rozumieli, ii będą mogli powstać jjezkarnie przeciw prawemu swemu Monarsze. Zakończył ią temi słowy: "Ż«łoicrze, niezaporainaycie nigdy tego, iż każdy kraiówiec który was chce uwieśdź" i kray zaburzyć, Ust nieprzyiacielem oyczyzny, większey godnym wzgardy, niż cudzoziemiec. Pierwszy chce wam wydrzeć sławę; o s t a t n i poetręcza zawsze żołnierzom Prancuźkim eposobność, nabycia oneyże." Nieiakjś B e r l i n et aresztowany został za pisemko, które wyd ił pod tytułem: O bj aw i e n i e r. 1821 . , a w któiem wzywa de woyny domowey. Z klassy r. ig s o . powołano do woysŁa 40,000 ludzi, Dnia i3, m. b. odebrała Izba Deputowanych 25. biletów zapraszaiących na f.styn, który miasto P a ryż wyprawi w ratuszu z okoliczności chrztu Xi<;cia Burdegalekieco. Powstało niezmierne szemranie, ii nie wiccey Deputowanych zaproszono. U sprawiedliwiono to brakiem mieysca. N areszcie wybrano przez los 25. Deputowanych Hrabina Oldi, z domu Bergami, przeciechała tędy w powrocie z A n g l i i de Włoch.

Podług Dziennika Rozpraw uwięziono tu z przyczyny długów, Pana R o s t o pezy na, syna znanegoGubernatora Moskwy. Znana wróżka, Panna le N o r m a n d' została w Bruxel.li aresztowaną.

w s y c y l i i przyięto z nay większą radością wiadomość o n zprzężtniu woyska N e ap olitańsisiego i weyściu zastępów Austriacki« h do N e a p o l u . Ośm tysięcy ludzi woyska Austryai kiego wyruszyło do R t g g i o . Dnia 3. rrra >0 wiadomość o ich weyściu do C s e n z a, stolicy Kala bryi pół n o e n e y. Austryacy przyimowani byli tik w t t y, iako też wszyetkith innych Prowiocyach, wśród naybwnieyezych dowodów eerdeczney życzliwości i przyjaźni, którym się wywięzuią swoietn wzorowetn, wyiezem wid wsziikif- pochwały pór Btępowanitm, iedoaiąrem im cod?i <nnie większą miłość i szacunek, raieszkańto«. Xiążę G e n e v o i s ogłosił buntownikami tych wszystkich, którzy eię ważyli powsuć · przeciw k ról o w i W i K t o rów i E m a n u e l o - w i, lub po i. go abdykacyi, umiłowali zimenic formę rządu. Deputacys z G e n u i , pod przewodnictwem Arcy-łłiskupa, przybyła dr.ia 1 3. do Id c d e n y , ozwaymiła Xieciu G e n e v o i s bezwarunkowe poddanie się miasta i protiiueyi, i prosiła o przysłanie wuysk.i dla utrzymania Spokoyności. W p a l e r in it przyjął Kardynał G r a v i n a prezydowanie w tymczasowey Jij cie Rządowe y. - Ger er i R o 5 s a r o l, K tury kratko przed weyściem Aus try aK OW usi" dł z N e ap o l u dn M e e s y 'i y, i Hmźe cli«ii>ł ogłosić Kze f zposr.tsliię i opanować cytadt lię, widząc wstręt mieszkańców od po-Job v>h zamysłów, m u s i a ł się ratować śyie«z: ą uci < <zką. P 0pły. ąć mi*} do bI i » zo a r> i«. Dyr» keja policyi ogłosiła go _ być H i 1 y m j('rady oyczyziiy, i rozkazała, ai by :QBstracono, ssdroby się gfte.if- -Awn $ « krafu lokajA ł. -- W N e a. p o l u i j»u Prowincyach ar sztowatie witłe @sob.

.

Rozmaite wiadomości' JO. Xiąźę Hardenberg, Kamlerz Państwa Pryskiego, bawiąc w K z j m i c, mia> także rozmowę i, Qyceth S. Trudności względem zawarcia Kor kord: tu tri* j}? j *'. .»>. 6aini a St-licą S. małą być teraz H.irżą Strata Ai!stryak< :iv w woynie przeciw Nł-a polowi wynosi 7. zabitych i jOe rAnny. h. Tureckie woysko podaią teraz pisma publiczne na t b »,000 ludzi iaady, i 2)],jl,400 piechoty. y ps il a nt i tytułuie SIę w odezwach swoiih Xiąźęciem Państwa. Podług wychotlzącey w W a re z 3 wie gazety hterickiey N ro. 17., Towarzystwo Bibliyne Warszawskie wydaie w roku bieżącym 5000 *x«mphrzy Biblii btartgo i Nowego lestanie-tu, które pod względem poprawności, cbaraktt row, druku i papieru, z naystara' nieyszt mi tdycyac.i zagranicyn eh Towarzystw mogą być porównane. Edycya ta, iest blisfcą ukończenia. AN«_ty i przypieki, osobno wydrukowane, s?użyc m2,UI; oddziel, ie tym, ktorzyby ich potrzebowali. Prztdrukowaf ie nastąpiło z oryginału naylepiey poprawnego X. W:Q Y i a. Prosu Turcy uir7yrr.uią, żt w wnętrznościaih ańe-tai mieszka ogromna ryba, kiurey ogon ma być B.igitm, że grzeezryrh ludii biie tym ogonem, porusza się i że ztąd pochodzi trzęsienie zu mI.

Wiadomości o Wołoszczyznie 1 Mxillanaeb.

(Dalszy ciąg) II.

U r o c z y s l t z a p r o wad z e n i e H " s P OA» daroił Kszta U Bządu- Prawa - 3 i '1 y - P.-O * i e t y - K a i m ' m z K f aii.wy-Ispr»wriiKi. Odkąd .* \b.>r Xiazat WołesHch i M jl nskich uu i'orty u«kl\v, nayczękiey dostApui A niektóre cbrzędy iik przy inwestyturze Baszy tub Wezyra. Vi' uroczysty m pochodzie prowadzą ich z S tr ai u do palryanhalnego kościoł a, gdzie odprawiaią też BaIIIe modły i rtligiyne i.brząoki, iak ciegdyś przy kororiacyi Cesarzów Greckich. Gdy do swoich Xi<;stw odieźdzaią, towarzyszy im pewna liczba Turków, którzy ich tam instaluią. Zazwyrzay znaywiększą wspaniałością wieźdżaią do swoiey stolfiy, gdzie ich naprzód przyimuią M e t r o p o l i t a wraz z całem Duchowieństwem, członkami Dywanu i pierwsi Boiarovvie. Po odprawionty tutsy ceremonii przyimuią tytuł "namazafków Boskiih. *5 Od czasu iak wybór Woitwodow przestał zależeć od kraiowców, nie wielb odmian zaszło w kształcie rządu. Xiąźę ma nieograniczoną władza i tylko w zarządzie'" finansowym jest Dywanowi czyli Senatowi odpowiedzialnym, który iedoakie rzadko kiedy sprzeciwia się woli Xiaz<;cil, chociaż wybieranie podatków od większości głosów zawisł«. Władza wykonawcza iest podzidona na »iele departamentów. Naywiększa rada iest Dywan składnią y się z dwunastu członków, w nity zawsze sam Xiążę prezyduie, i corocznie nowych człooków mianuie, tylko Metropolita nie moie bydź oddalonym. Dwa razy na tydzi« ń zgromadza się ta rada, która oraz itst nowyiszem Sądem Appełlacyinym w sporach prywatnych. Woiewfida Wołoski, Mateusz Beeearaba, wydał w czasie swoi-go rządu (od r. 1663. do 1664.) nowy Kodex m.iący za posadę p ra waJ u s t y n i a n a . J e g o przy kła d znalazł naśijdowców w M u l i a i u c i i. PÓivicy za panowania X.ę< ia q a r a di K u w Wołoszczyznie, r KPliimacha wM-ułt a c a c h, przeyrzano te Konexa, gdzir niegdzie poo.lniie i-iiio, i pod ich imieniem ogłoszono. Wszystkie wypidJfi maią bydź podług tych praw rozstrzygane, iedoakie

3*3

sam Xiąśę może ie wykładać takim sposobem" że ietjo wola ie«t itdyrem pai.uiąrem prawem. Od wyroku Xięcb »K monia appel, łować, a wszystkie rozporządzenia chociażby były naynirsprawiedliwsze, obowięzuią iege następców. W B u kar e ś c i e i J a s e a c h znayduią si'" dwa Sądy, dia sporów handlowych między cudzoziemcami a kraiowcami wsrzętycb. Każdemu temu sądowi przewodniczy Boiar maiący tytuł Kanclerza interesów zagranicznych i dwóch Sędziów . Urzędnik Konsulatu, któremu cudzoziemiec podlega, powinien przed sądem bronić iego sprawy. Xiąźę potwierdza wyroki, lecz zazwyczay oostępuie sobie przytem tak parcyalnie, że prawie zawsze m u. sząapptilowoćd@ Wielkiego Wezyra w S t a mbule. Podobnym sposobem, są urządzone departarnei.ta Policyi, Skarbu, Kryminalnych wypadków, które wszystkie pod bezpośredniern dozorem Xi<;cia zostają. Pierwsza godnścią w kraiach itst Metropolita czyli Arcybiskup, a po nim du u .asti>*tzło. ków Dywaru. Ci następuią tym porządkiem: Banno z Kraiowy, Deputowani z prowincji, L o g o th et czyli Wielb Zachowawca pieczęci, który zawsze Dywan zwoluie, dwóch Woźników czyli Sędziów prowhcyon&lnych, Woźnik K u t t y, czyli Kassyer wy. płacaiący pensy t dla wdów ub' gbłiBoiarow, Woźnik de P o l i t t i a czyli wybieraiąiy p o - główne w Bukareście, Klutszar czyli Zachowawca Kodf-xu, i Klutazar d'Aria który przy uroczystościjrh berło n s i , Jednakże żad-.cgo głosu nie ma. Podług daw ego prawa nie rm>źe w tey rulzie z"'sbd ,ć, i*k tylko rodowity lub unarodowiony Wło h 1 Maltańczyk.

Pi.rwezym Mnvsirf-m i Mistrzem obrzędów, Pustelnik, by* a zazwyczay iak Greki bliski brewny. lub pr"'yiciel Xi; ,zv(i Po nim uartępuie Mmisur iWyoy4, Spa»łha-r, który iest oraz Dyrektorem Policyi * M u l t a n a c h zowią go Klitmanem.

W e s t i a r e m czyli Skarbnikiem Państwa musi bye zaweze kraiowieCi K o m a r a e z «żyli pierwszy Podkomorzy ;est Mistrzem szkatuły Xiążęcey i Sędzią w interesach żydowskich. A r m a s z czyli Sędzia kryminalny, ma dozór nad więźniami. Ag a sprawuje tnttresa policyine wewnętrz miana Bukarestu. P o r t a r- B a s z a prow?dzi listowania z sąsiedzkiemi Tureckitmi Baszami. Wszystkie te urzędy nadaią Mogę Bobrów pierwszey kbssy, którzy się wysczegółniaią długiem] brodami. Corocznie nadaf'" innym te urzęda, a oddaleni zachowują tylko dawny tytuł do kiórtgo U czynnych urzędników dołącżiią tylko słowo Starta'" - "wielki" -#. iak n. p. Logathet- Murray, wielki Kanclerz i t. d.

Do Boiarów drugiey khssy należą: K at h i n a r c2yli Pobnlca cłów za przywiezione do Buk arestu wino, gorzałkę i lylun; Paha rnik tZyli cżftśnik; Ko m i es o czyli Koniuszy; Stoli.ik sprawuiący siuibęOchmisirza, nakonieć S a u d a r czyli dowódzca gwardyi.Do trzeciey KbI3Y Łitizą M e d e j o i t e r a .Sekretarza X;ąięcia; Pittara czyli dozorcę *kw:paźJv H o s p o d a r a ; S l u d z g e r a c«vn trudniącego się żywnością dłj gw;,rdyi$ <;zat za r czyli Zachowawca X:ążęcych namiotów, drugiLogolhet, drugi Wbetiar, trztci Logo th el, trzeci P 0« ttlnik, trzeci WestiaT. Coroczne nowe obsadzeni« tych urzędów asrZądża naturalnie wiele zamieszania i zawiłości w intertssacb. Ten zwyczay pochodzi z ląd, it każdy Boiat, któryrh liczba w same y Wołosżczyznie przeszło 30,000 wynosi, ma prawo żąds>c, ażeby przynaymniey prz e * iakie -czas publiczny utząd piastował. PU rwsae familie «wsiawj to nawet za wrodźooe prawo; lecz gdy chęć zbogacenia ei'<; naygłówuieyszą przytem iest pobudką,' nay. podleyszemi sposobami staraią się dostępie tyih urzędów, niezważaiąc bynaymniey, czyli są żdołoymi do podobnych zatrudnień. Boiarowie pierwszey Hassy, kładą się w iednę rangę z Hrabiami i Baronami; wRosSyi mieli podług ukazu K a t a r z y n y rangę Generałów-Majorów, lecz późniey zmieniono to postanowienie. Ogólnie wziąwszy, w żadnym Europeyskim kraiu nIe iest szlachta tak oadzwyczaynie dumna iak ci Boiarowie , którzy swoy początek al od Cesarzów Greckich wywodzą» Wo ł o s z c z y z n a dzieli się na siedtnnaSC1e powiatów t wracbowawszy takie Bann s t Kra i o w a , który się skrada z pięcitł CZęSC1, na7ywaią się: Rimnlk, BuzeO, Sa ko ie ni«, Pracli o wa, Gałłomica, I łf u n, D e m b o w i c a, W ł a s z k a, F e 1ly-Orman, Musłzello, Argis, 011Romanaz, Wulka, Dole, Georg, Meh e d i n-e. Każdym powiatim za'.viaduie dwóch Isprawników, czyli Deputowanych, których corocznie Xiążę mianuje. Ich g?ównóm zatrudnieniem iest wybieranie podatków i ko trybucyi, które potem odsyłaią swoim pierwszym przełożonym, W es t i a r o III> J>prawnicy B a n n a l u zoataią pod bezpośrednim zarządem Wielkorządzcy Xiążęcia który mieszka w Kra i o w y i ma tytuł Kat« makana. J ego urząd iest bardzo zyskowny, dla tego powierzają go zozwyczay iakiemu Greckiemu Xieeiu, który iest przeznaczony na nastęj cę Hospodara, j tymczaso*ie chce się zbogącłć. Toż samo dzieie się z Ispra wnika mi; synowie Boiarów, którzy wihotlząc w służbę, naprzód ten urząd o btyamią, nie zaniedbuią naśladować «weich wyższych przełożonych. Oprócz wyznaczoney miesięcznie pensyi 500 piaetrów, można ich inrratę corocznIe na a 0,000 piastrow xaehowa-c.

IIIIt.r

Dodattk.