GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.07.14 Nr56

Wielkiego

Xi stwa KAN SKI E

G O.

Nakładem Drukarni N ad worn ey W. D e c ke r a i spółki. - Redaktor: Assessor Ra ab ski.

Nro. 5"6, - W Sobotę dnia 14. Lipca 182 1.

WIADOMOŚCI KRAIOWE.

Z Kobknc dnia 2Z Czerwca.

Wezoray mieliśmy scsęście, powitać w ffiuraih naszych nayszanuwrneyszAgo naszego Monarchę. Przybył tu z T r e w i r u W towarzyHtwie W. Xiąźęcia M i koł a i a i Xiecia Wilhelma» JSa witrzur oświ- eony był gustownie ratusz, kolltgium poiezuickie, i inne gmachy. Dziś odbył N. Król popig zt-braney tu obrony kraiowey, batalionu srfęęJców, stojących tu oddziałów arryUeryi i pionefow, tu<<!zifź 2Bgo półku pifchoty, ktnry potem popłynął do Kolonii 11-> r<»vią. (Jśwbdczył N, Pan uliontt »towanle z jmftawy woyska A a sczfrgolniey obrony kraiuwey, a potem obtyrził warownie. Z Kolonii dnia -.Jo. Czerwca.

Dziś mieliśmy SCZ"ŚUK widzieć przybywającego wpośród nas naszego powszechnie uwielbianego Monarchę. N. Pan raczył stanąć w pomieszkaniu tuteyszego pierwszego dowódzcy, Generał-Majora Barona Ende, i przyiąć od władz cywilpyth i woyskowycb, wyraieqie powezethney radości z powodu usczęśliwiaiącego wydarzenia bytności N. Pana.

WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE.

Z Korju dnia 10. Czerwca.

Takie czcigodny Arcy - Biekup Janiny, Gabryel, powieszony został na rozkaz dowódzcy Tureckiego. Warownia J a n i n y miała być iescze wciąż od Turków oblężoną. Teraz zaś podobno odstąpili od tfgo nadaremnego 10 roi* siecznego oblęieni« i pociąg- ęli do Pre wt-zy, gdzie wszyscy Grecy «śmiertelnem udręczeniu zostawali. mocy Turków, miano nadzktg zmusić w ku tce głodttn do poddani« się, nagłe bonietn wybucliuitnie rtwołuiyi nie dozwoliło uspiiowania tychże. Rząd Turecki ściAg;. znowu woy»ko 230,000 ludzi pod A d r y a n o p o l e m A 1 i trzyma się wciąż w swoiey warowni; ta» on na pogotowiu j .rzcsziu 400 ba»>ł A 1 Och u, za pomo<ą którego, w razie ostatniego niesczęscIa, chce z swymi wiernymi podroż napowietrzną odprawić.

Z Krakowa dnia 1, Lipca.

Kontrakty tegoroczne iednę koley trzymały z niepogodą ai do dnia 27. b. m. - Z pokazaniem się słońca, zdaie się iakoby i interessa lepszą postać przybrały. - Ogród Krzyżanowskiego w dniu stodcivym, czwartkowym i piątkowym był napełniony pięknym i fac y e n d ui ąc y in światem. Z itdney strony toczyły się układy o pożyczki pieniężne, zastawy, dzierżawy i sj,rztdaże, - z drugiey miłosne weyrzeiiia, westchnienia, k o n e s e a n s e , «<Jo zawarcia wńtzystych, mówią że podobno nikomu z nikim nieprzyezło) odbywały się bAz przeszkody. Jakkolwiek bądź, ie(iiey wyszła podług zwy czaiu ta strona, która miała na wyuV iu pieniądze, niż ta co miała piękne oczy, i wątpIC niemoiemy, iż podobne kontrakty dziś w całym świecie się odbywaią.

Z Lizbony dnia /2. Czerwca.

Dnia 10. m, b. wybuchnął ogień na dziedzińcu pałacu J u n t y handlowey. Z-*dne publiczne nlesczęście od trzęsienia ziemi 1755 niewyrównywa temu. NayśpiesZnieyeza pomoc nie zdołała przytłumić pożaru, który w okamgnieniu cały pałac pochłonął. Szkoda ztąd niepoliczona. N aywaźnieysze archiwa narodu stały eię pastwą ognia. Wielu woyskowych śmiercią odwagę swą przypłaciło. Jeden OŁcer od marynarki Angiel

6 *

-!skify i dwsy" miyt*o*' e eeiio ebleczenr. Podob 10 wielkie to 1 iesizęscu test dziełem czaruey z! ści Z Madrytu dnia ig. Czerwca.

Wiadomości z S1. ś< b > 11 a q donoszą, iż kilka okręt 'w, które zt m u d do K« d fx i A l i c a n t e w p ł y n ę ł y, z 4>r A rre z s t ij przez korsarzy pod banderą! JNiepodltj-łyck Hołud Aiowo- Amerykańsku h.

X ąże I n f a n t a d o zoiknął od niejakiego czasu ze stolicy. Nr<" wiadomo," guzie sie obrócił i co iest przyczyną i. go nagłego zniknie is. Onegday ledwo nie zawichrzonft spokoy» noś-. ' stolicy. W klubie z ł o t e y fo I t a n y bu townieze miano mi>wy. "N iektórzy mówcy poważyli się nawet miotać pociski na rodzinę Królewską. Szef polityczny, Generał (Jo pons, wydał z tego powodu napominającą odezwę i zapobiegł przezto zdrożnoiciom. Całe woyko i nawet gwardys narodowa były pod bronią. Kilkanaście t>s--b aresztowano przeszłey nocy. W To Fe do zaszły dnia 17. rn. b. znaczne rozruchy podczas proceesyi. Wichrzycie-le napełniali po wietrze okrzykiem: "N iech żyie nadzieia, religia i inkwizycya! Niech iyią kapucyni i kroi! Zagłada konstytucyi i tym, co ią kochaią! Woyeko przywróciło znowu epokoyność i aresztowano wielu buntowników. Znany C i e n e r o 5, Półkownik miliicyi w Murcyi, z. stał tamże zamordowanym. Generał Q u i r o g a wsmowil się od przyjęcia upominku go,OOO Bellów i oświadczył, na posiedzeniu Kortczów, iż sposobi.ość stania się użytecznym swey oyizyzniu naymiJszą iest dlań nagmda. Z 1,700 klasztorów znflyduiącyrh się w Hf s z p a n u zniesiono 300, a przecież liczą it size przeszło 19,000 mnichów na półwyspie. W - C i u d a d R e a l obaliło pospólstwo po« mnik konstytucyjny, włóczyło go w błocie, ni t ważył się, powsclągnąć tey zdrożności, lecz zamknąwszy sie, w swym domu drzwi zatarasował. Za przykładem Arcy-Biskupa Toledzkiego, także biskupi w Maladste, Cue IIca, S e g o r b i a, J e a n i C al u t o r r a (?) wydali gorliwe listy pasterskie w duchu koustytucyi. Król zamknie osobiś ie posiedzenie K o rtez ów , uda się potem doSa cedon, i każe ogłosić przez swych Ministrów zwołanie na dzień i. Października nadzwyczaynyth K ortezó w. Dziennik Konetytucyiny wciąż twierdzi, iź Rząd utrzymuie potaiemne związki z X. M erino, i że podróż Króla do aa ce don ma takież cele. Dnia 14. między innemi, zamordowało roziuezooe pospólstwo furyera iednego od gwardyi, który szkalował na konstytucyą.

Multany i Wołosczyzna.

Z nad granic Multaa dnia 24. Czerwca.

Do dnia 19. b. III. nie nadciągnęli iescze Turcy do J a s s ; atoli Grecy zdawali się przewidywać ich zbliżenie się, ponieważ opuścili ńiaeto i ruszyli drogą do S K U I e n i. K a nt a k u z e n o obiął znowu dowództwo nad wo jskiera Greckiem i wychodząc z J a s s wydał sulezwę; tymczasem nie dotrzyrouie zaead wowey odezwie obiawionych, albowiem Grecy krążą wciąż w msłych oddziałach od 10. do 20. ludzi po dobrach «biegłych BoiarÓW; rabuią tamże ich di my i rozdaią zapasy zboża pomiędzy poddat.ych. IsijłqWnifca z B riader Wasily Goczu K, zał ś jąć za to, że kilku Greków wydał Turkom. Brat amarłego musiał nosić głowę zabitego po mieście v. J aseaih, i otrzymał iescze 400 kiiow w podeszwy. Przez P i a t r a przeszło 3} . Turków ns d.

ij. b. m. spieszni», do kb' ztoru B y s t ry c a, gdzie zrabowawszy wszystkie rzeczy kosztownej wzięli w niewolę przełożonego owego

»3 klasztoru; podobny los spotkał klasztory pełożone wgurach: TasUu, Bistrikaoi i Skitu Nikita.

Wiadomości nadeszłe przez H e r m» n ested z Wo ł o s c z y z n y z?;.vifcraią, że Kamm e r S a w a, który niedawno poświęcał chorągiew i przystąpił był do związku przeciwko Turkom, połączył się w nocy z dnia 10. n* i i. h. m. z Turkami i ogłosił się łjdyź przeciwnikiem Greków. T e o d o r a W ł a d i m i r e s k o rozsiekali Turcy na cmentarzu Metropolii w T e r g o w ie t e; J p s i l a n t y dowiedziawszy się o tym wypadku wyciągnął ze swoim korpusem ku Alta, i nad. 14. b. m. przybył doRimniku.

Z nad granic Multan dnia 27. Czvwca.

Grecy wyruszywszy drogą wiodącą z J a s a dor k u l e n i stanęli we wsiS t n i ta naleźącey do Boiara Rasnowan. Jerzy Kantakuz e n o dowodzi znowu korpusem, który codziennie pomnaża się przybywającymi z B e - sa r a b i i. Arnauci i ochotnicy pozostali wj as sa ch ; miasto to zupełnie iest puste i opusczone. K a n t a k li Z e n o zakazał SITOWO wyprowadzania bydła i wywozu zboża z M u l t a n i na kilku punktach ku granicy B u k o w i n y polecił Grekom czuwanie nad zachowaniem poronionego zalecenia; ma on zakładać magazyny w j a s s a c h , dokąd wszystkie istnieiące zapasy zboża są dostawiane. Turcy oie chcą posuwać się do J a e s, i nie można nawet doyść tego przyczyny. W R o m a n 41. T «rków dopusczało się wielu gwałtów, atoli Grecy nadciągnąwszy wypędzili ich, i po części iak twierdzą owych pozaoihił.

Jedna z gazet Bawarskich zawiera następujący artykułu Grecy i: "Wszyscy Grecy» wszyscy Chrześciianie zupełnie powstali. Nikt przecież nie wie prawdziwego stanu rzeczy. To tylko pewna, iź Grecy są dziś faiipmi - jczęśfiAdo warownych mieysc zapędzali. Zaiadła woyna Muzułmanów z Hellenami, nie tnoze się ioaczey skończyć, chyba ze zg >bą iedney z dwóch stron, ieśli się inne moceretwa rie wdadzą. Grecy spodziewała się wszystkiego; Turcy zaś niewiele się obawiała. Pierwsi niewiele- mogą stracić; co oanń bowit m przyimuią żyde iabo łaskę i dar od tięmiężycielów swoich. N ajlichszy z sąsiedzkich poddanych Cesarstwa Roósyisd. go i Ausrryackifgo iest epokoynieyezMn i bezpiecznIeJszym, niżeli nayznak.m tszy Grek, który codziuń oejibie, rodzirę »woię i maiątt.k lękać się musi. VV calem atuii działaniu Greków względem Turtow tit masz Jedności; widać tylko chęć zrzucenia uciążliwego inrznia. Liczni ich naczel- idy czynią, bk im się zdsie. W wielu okolicach powstanie ich ma podobieństwo do bu; lu chłopów; mało itEt porządku, 3 iadney nie ma karnoscl. Po. zęści uzbroieni są w widły, piki, i inne zwyczjyne narzędzia." Wszakże inne korpusy ineia dostateczną ilość broni i potrztb woitnnyrh. Nadzieja i boiaźń zaymuią umysły Hellenów. Wielu z nich sądzi, iż od· ni-.są zwyięztwo i wkrótce będą mogli śpiew.ić T e D e u m w S t a m b u l e w kościele S .

Z o fi i, zapędziwszy Muzułmanów wstępy A z y i , zkąd p rzyśłi, U szakźe in ui lękaią się mocno o Greków, i sądzą, iż bez obcey pomocy nie potrafią dać skutecznego odporu Turkom, którzy woynę teza rtligiy;>ą uwaźaią I wszystkich A Grekow, zwłascza ich Xięży wyrzynaią, Zjczyćby należało, aby krwawe te sceny nie skończyły się na zupełnem wytępieniu Greków, z Mórychby ii tylko ocalić eię mogli, którzyby umknęli do cudzych kraiów i tam znaleźli przytułek. W idziemy poduęte przez barbarzyń ów mocne drzewo, które niegdyś piękne wydawało owoce, a z którego 'nadal poudyitcze tylko gałązki wyrastać mall1;, ".

Ol

Z Neapolu dnia j;. Czerne it* Król oświadczył był auras po swym powrocie, ii ia-ien stron lk M u r a t» lub wę*. glarz, nie może pozyskać urzędu. l\rrr zgładzono ten wyrok w ten sposób, iż byli węglarze mogą wprawdzie piastow?ć urzędy, powinni itdi.kże udowodnić, iż nieinit-li czynnego w rr i-, ulucyi udziału. Z Odessy ani a I l. Czerw ell.

Gubernator nasz kaz?ł obwieścić lufcyszesz*. IIIH kupicctwu dwie noty C, Rossyi<ski< go Posła w Konstantynopolu, Barona S t r o g o n o ffa, z powodu położonego przc-)I( Rząc( Turecki a m b a r g o. W pierwszey n o d e, wydaney dnia 24. Mais do R e i «Effe*dego, wyrażono między innerni: "Party Sj rawiedliwemi poddanych N. Cesarza d< miganiami, i widząt nadar« mność swoich powtórzonych zabiegów, aby wysika Porte do słusznieyszydi naprowadzić zasad, znayduie się podjiisany w r>iemiłey konie« cz> ości, protestować się uroczyście przeciw skutkom obecnego postępowania. Jak wprzeszłty swey nocie wystawił ciężką odpowiedzi ilność Rządu Onornańskit-go z powodu wyraźnego la przjmitrza zamachu, tak rówi ie przfłożył dworowi cesarekicmu to, co nastąpiło. Czekając na iego «rysek e uchwały we względzie tey waźiey okoliczności, oświadcza wysoką Porte od tey chwili być od. powiedzialr ą za wszelkie, bez wyiąłtu, szkody i straty, iakie z położonego przezeń a rnb a r g o na okręty przeznaczone do przewozu zboia z portów czarnego morza wyniknąć mogą it. d.

Z Paryża dnia 30. Czerwca.

N a żądanie Posła Króla Jroci Portugalskiego przy dworze tuteyszym, umieściły tut'ysze dzienniki wyrok Kroi», stanowiący am ne. 6tyą dla wszystkich Portueabzyków, którzy dntąd z iakicbkolwnk bądź powodów muli »fibie wzbromony powrót do oyczyzny.

£na B c r r y z dzitćini, wyi'-ch li dxii do J v r y dia wymiirzen 'u się z ostatnich powinność zgash y Xieziie Urłeańskicy. Pan d e Ł a g a r d e, Poseł nasz przy dworze Hiszpańskim, odiethai wAzoray do Madrytu.

Podług ustawy Króiewekiey służba gwardii rarodcwey znacznie będzie ztatwioną. Za iągać od'ąd będzie na straż tylko przy pałacu Tuilleriee, przy Izbach, ratuszu, głównym sztabie i więzieniu gwardyi narodowcy. Utrzyrnuie się zr< sztą przy pierwszeństwie odbywania straży przy Królu i M o n s i e u r w d. 12. K wiet ja I 3. Maia każdego roku. W Izbie Deputowanych rozprawiano dotąd n.ad buMż* tern finansów. Na wczorayszem posiedzeniu vprzyięte zostały wszystkie artykuły, i na tern zakońizyły się obrady względem budżetu wyd.itków.

Z Warszawy dnia $. Lipca.

Niektórzy kupcy Warszawscy utrzymujący bsndlu <<inne i korzenne, eprowsdzaią w tym roku nierównie więcey Szamańskiego wina niż dawniey. Trunek Un staie się coraz bardziey uiywańszym, czyli raczey mpdniey. szym. Lecz ta moda wiele kosztuie, a ciężkie czasy. Od 1 5 bieżącego miesiąca, zacznie wychodzić w Warszawie nowe pismo peryodyczne A s t r e« czyli pamiętnik Narodowy rozmaitym rzeczom poświęcony.

Z Wiednia dnia 2. Lipca.

Dostrzegicz AueryacH zbiu umiesczoną W niektóry 1 h gazetach wiadomość, iż wSyc y l i i posępna panuie cisza, iż duch Stronnictwa codziennie uzmagaiąc się spowodował Generała F r i m o n t, wysłać woysko na tę wyspę dla przywrócenia porządku; że

woysko ztiyrmilac e N espo I IWlelo Ztnocruone zosuło. - "Wszysko to wierutny fafsss - m >wi Doetrzegacz. W 5Iry c lii panute Sj.okoyncść żtijcłna. A; i dwór Auetryacki nie posłał woyska do Sycylii, ani Gtmrał F r i m o n t; dywizya U I d m o d e n a posłana została do S y t Y li w skutek rozkazu Król» N eapolitrfńskitgo, ponirw*aź przetwór woyska N caj. olitńskiego wymagał! odwołania woyska, które stało w Sycylii. Woysko Cesarskie w Królestwie N eapolitańskiem nie tylko nie zmocnione nowYmi korpusy, ale owszem od weyścia do siolicy & dywizyami zmniey6zone zostało. Po;edyńcze oddziały uoysk, które przeciągnęły przez średnie Włochy (4,000 przez Toskanę) przeznaczone tylko są do doliczenia woysk w Królestwie oboiey S y c y l i i Etoiących. Słychać, iż rozporządzone zwinięcie Au» stryackiego woyska odwodowego zostanie iescze do uierafciego czasu z powodu rozruchów wTurczech odłoźooe. Podłóg naynowszych wiadomości kordon teraźnieyszy woyska Ausiryackh go, - raczey korpus obserwacyiney · - zaymule te tylko część granic, która erę ciągnie od C z e rnowicz wBukowrnieaż doMohadia w B a n n a c i e . Lswe tego korpusu skrzydło zakrywa częsc B u k o w i n y wzdłuż gry.nicy Mołdawskiey. Środek rozciąga się od B e - rę c z K (koniec granicy Mołdawekipy) aż do Herrmannstadt w Siedmiogrodzie prAwe skrzydło od tegoż punktu aż do Ban. n a t u . N aygłówoieysza siła Ausrryacka zebrana iest w okolicy Kro n s t a d u , iako środkowey posadzie, z którey woysko w potrzebie bardzo łatwo tak na granicę Mołdawską w B u k o w i n i e, iako też do B a n n a t u może być j osłanem, ekoroby tego okoliczności wymagały. Mówią o rezerwie, która ma st nąć pod Klausenberg w Siedmiogrodzu.

Rozmaite wiadomości.

Pod U m a n e m w Guben.ii Kiiowskiey · padł dnia H- Czerwca niezmiernie witdki grad, który zabił 200 owiec, i pasterza nawet znaleziono w nitiakiey odległości od trzody na pół nitiywfcgo A Xiężna J p e i l a n t i źyie z swoim piątym synem i arna córkami w Kie z a n o w i e w B e e e a r a b i i i zdaie się nie mieć obawyolos swoich czterech synów, stoiących w W 0loczyznie I Pelloponezie na czele woysk Greckich. W S a lon i ku, stolicy M a c e d o n i i, wytracono okrutnym sposobem nayzatnoźnieyszych Greków. Także w B e l g r a d z i e wiele osób utraciło życie. Wezaiźe nie długo i sama stolica Ottomanów poczu te skutki powstania Greków. Słychać o wielkiey bitwie t stoezoney pod B u kar e s t c m , gdzie Xiążę i p s i 1 a n t y sam dowodząc naczelnie, miał stanowcze bardzo odnieść zwycięztwo. Między innemi nabrano 30. dział; 4. baszów i kilka tysięcy łudzi dostać się miało do niewoli. Pisma Angielskie za sczegóinkyszą opiewaią wiadomość: że 50 psów goruzych od dworu Królewskiego używa kąpieli morskich W Brighton.

Do M a l t Y przypłynęło 1 * ,000 Anglików przeznaczonych do wysp Jońskich, co wzbudza uwagę polityczną. Goniec Turecki z B u kar e s t« wysłany, biegł przez H a m b u r g do L o n d y n u . N a ucztę koronaeyicą w L o n d y n i e będą potrzebne 47a czferysta sic-ci1nu7.it.siat dwa połcie - a przynajranity będą dostawione i przez naród zapła< cne.

Krakowiak.

(Pieśń ta wyieta 2 drugiey części Pidgreyma w Dofeiomilu, w Krotce rrbIIIIey r-.jiść z druku, umiesczona icet w NQa 26. Wandy.) Czy do pracy świtem spieszę" Czy powracam z niwy> Zawsze śpiewam wciąż się cieszę Bo iestem sczgśliwy.

Skoro tylko siary dzionek Gdy przygasną zorze, W polu zanuci skowronek, Juz i ia na dworze.

Rzeźwy złożywszy me dzięki Stwórcy ziemi, nieba, Biorę sierp lub cep do ręki, I ruszam gdzie trzeba.

Choć się nie raz dozna znoiu, Przy iarkiey pogodzi« Miłoź spocząć koło zclroin, W drzew cienistych chłodnie.

Zaszło słońce iu/, się mroczy.

Skończyła sie praca, Człowiek za pługiem ochoczy, i>o domu powraca. Dla mnie z wiosny kwitną sady, Zieleni się błonie, Dla mnie kłos z początku blady, W lecie zlotem płonie.

Gdyby ruta siano w szopie, I brok nim nabity, N a zagonach snop przy snopie, A kłosy iak kity.

N iecha/ zngra przy niedzieli Skrzypek choć fałszywy, 7. serca się człek rozweseli, Bo istnie sczęsiiwy.

N a pałac bym się nie zgodził Zamieniać mey chatki, "W niey się iuż IIIOY oyciec rodził.

Ja i moi e dziatki.

W oborze bydełko tłuste, Chleba pełne stogi, Komory takoż nie puste, I icitźem ubogi? Do ziemi gałąź jabłoni Pod owocen; gnie się, Lecąc z miodem pszczółka dzwoni; Bo pieniążki niebie.

Mein siedzeniem czysta ł a w a.

Łożeni trawnik buyuy, Topor, dłótko, ma zabawa., Zegar kogut cztiyny.

Gdy oddam co patrzy komu, Com winien odrobię, JI\' rar mam święty sjjokóy w dom u, Juzem panem sobie.

Sam .dziedzic choć liczy krocie Przecież mię szanuie, Bo wie ze ia na nie w pocie Dla niego pracuję, , Te złote pałace, Sług w galonach szereg długi, JIabrycII to rąk prace.

Wszak nasz kray rolnika plony Tak daleko słynie, t czyż dla iego obrony Kmiotków krew nie płynie.

Pomną, wrogi, wie świat cały Co chłop polski zdoła, Kiedy go na pole chwały Oyczyzna zawoła.

Wdzięczny Bogu, wierny Pann, Na los się nie gniewam; Kontent zawsze z mego stanu, Pracui<; i śpiewam.

Pan tylko o sławie marzy, Nie spi bogacz chciwy, Dla mnie dość co mi Bóg zdarzy, l iestem sczęśiiwy.

Machina chodzenia po wodzie.

P. Ken t z Glasgow a ukazał nad. i.

Z m. w iądi yra z kanałów portowych wLitish swoią m a c h t n a c h o d z e n i a p o p o w i e r z - chni wody. Nowość ściągnęła mnóstwo lutlzi, lila przypatrzenia się ttmu nadzwyczayriemu widowiskowi, (.ałe urządzenie tey machiuy wystawiało troykąt złożonych z iełaeny-ch do io stop długich prętów; na każdym rogu tro>kąta umocowana była puszka blaszana napełniona powietrz*m i niedopusczaiąca wpływu wody. Owe puezki cz>li skrzynki były raoze 2 i. stopy długie, a i'"" szerokie i*luż)ly do utrzymywania r.a wodziArnachiry i będąttgo na niry ciężaru. Skrzynki te, iak m ><<rI..I" napeł ione są msłemi wydrąźonemi bańksmi, które spoione są łańcuszkiem, a to dia tego, by w przypadku uszkodzenia ekrzynetztil przeyśiia wody, za pomocą tych bani, K machina ciągle na wodzie pływać mogła. Z środkowego punktu tych puszek wychodzą.

inne pręty łączące eię do pewney wysokości w środku machiny, gdzie kształcą siedzenie <<Żyli BJtitMfco. Posiubiiiei machina ta ma

6i7poduszkę od przodu i postronki czyłi wodze do kitrowania puszkami na rogach troykąla; w i-gohtośti ruch dzieie się prawie iAdnoetajjnym sposób' ra. (idy P. Kent sit dział na «wem siodtłku, rogi iego dosięgały wody tylko nakilka cali odległości; do obuwia przyprawione miał wiosełka blaszane w takim kierunku, by machinę nie popychał w przeciwną stronę za Łaź dem nowen» nogi poru» sztttiem. Nogi iego opierały się w strzemionach umocowany h do siodełka; chodził zsl po wodzie zwyczaynem na przemian obu nóg ruszaniem. P. K e n t rozpoczął tę wodnA przechadzkę o pół do 3. godz., a po różnych popisach przechodząc kanał w zdłu£ 1 nazad, wystrzelił ze sztućca umocowanego z przodu do siodła i tym sposobem pnsefconał licznyck widzów zieh zupełiem zadowolnie»iem, ze maihinę iego nawet w znaczney przestrzeni wody użyć można z naywi<;kszem bezpieczeństwem,o damach na szkoły włościańskie. "Szkoły," mówi bardzo słusznie wychodzące w M o n a c l i i u m pismo czasowe godne zalety, a poprawę wieyskiey bndowli i upiększenie kraiu Bawarskiego na celu maiące, "są to światła kraiu, a domy szkolne, są czcigodne mieysc? do kształcenia odkwitaiącego rodu ludzkiego. Z tego względu pcwinuy W miarę swego wysokiego celu wyscrególniafi się od innych gminnych zabudowań, tak co do połoienia, iak co do okolic i Wystawy» Albowiem mieysca, w których pierwiastkowe nauki odbieramy, maią wielki wpływ tak na usposobienie, z którem one przyimuiemy i cenę swoią, iak na zdrowie i eiły <iała; zależy przeto na tem wiele, wyli domy szkolne, w których młodzieży kwiat, naypięfc« nie>sze życia lata przepędzać ma, są obszerne, iasae i czyste, czyli małe, ciemne i brudne. Każdy światły nie tylko znaydaie upe. wshch, 2 powierzchowności zaltcaiących eię, W wewnętrznem urządziiiiu celowi odpowiadaiących i zdrowych; ale pocbh bue poweźmie mniemanie o tym kraiu, w którym ukie znayouie. Szkoła wieyska, iest to wszechnica rztskiey, do przyięcia wszystkich wrażeń ekłomiey młodzi wieyskiey, która w niey nie tylko ku potrzebie czytać, pisać, rachunków i katechizmu uczyć się ma, ale powinna razem anaydov ać wzór czystości i porządku. N a co przy kształceniu wieyskiey mb dzieży tern staranniey baczyć należy, im częściey taż w domu rodziców 2 dziecieństwa przeciwne wzory » i d z i, a wzrastaiąc tak się do nieczystości i nieporządku przyzwyczaia, iak żebrak do Swoich brudnych łachmanów, Ileż taki życia »posób nie łeet szkodliwym w swoich skutkach tak co do zdrowia, iak moralności! Dziewica, od młodu do nieczystości nawykła, czy to lako gospodyni, czy iako sługa, żadnego w gospodarstwie nie zachowa porządku, i tak mężowi iak państwu, itżeli ciż nie są tegoż samego składu, wkrótce się nie podoba. Toż «amo z płcią męzką. I t a k ta, nieporządku i nieczystości, że powiem, zaraza, przez którą tysiące w ewoiem mieniu upadaią, przechodzi z pokolenia na pokolenie. Lecz czyiiż może bydź inaczty, póki młódź lepszych przykładów nie widzi? Należy więc wkorzeBrać 'W nią Il1I <e te ł'a%'a ;r l irf<9@ ML81Yfe M, *tore wszędzie się znayduie, albo zaniedlJa

»nem nrzvuumiotiv wzniecić. Dom BrKoIIIY T e III jjuyuumiu ") - w Ulf A ... liiech br.dzie na wzór naylepszego muszkalnego domu w okolicy, sżcby dzieci wcżcśi ie im Efu \f iąIoll €% wa%ą ięlbtłMoWa:Rm Aorządnieyezych domów,

6i8

OBWIEŚĆ ZENIE.

We wsi Łukowie do massy likwidacYlney niegdy Antoni-go Garczyńs kiego Prefekta nale jęty, rożne nowe budowle i rtparacye budynków w emrepryzę wydane bydź maią. Termin w tey mierze: na dzień 27. Lipca r. b., z rana o godzinie gtey przed Deputowanym W. KonsyJiarztm Sądu Ziemiańskiego By 11, we wsi Łukonie wyznaczony został, na który ochotę przyięcia eutreprczy wzywamy, any li< y ta swe podali, a najmniey źądaiącemu entrepryza oddaną bydź ma. Warunki wRegistraturze naszey, iako też u Dzierżawcy W. Gaiewskiego w Łukowie przeyrzane bydź mogą. P o z n a ń d n i a 28« C z e rw c i I 8 H .

Królewsko Pruski Said Ziemiański.

OBWIEScZENIE.

Królewsko- Pruski Sąd Ziemiański niżey podpisany ninieyszem czyni wiadomo: iż W. JPanna Wiktorya Nepomucena Rutterówna, i tuteyszy Sędzia W. I Ka ul fus f, w zawartym w Poznaniu pod dniem 25 A O Września r. z. między sobą kontiakcie przedslubnyn» wspólność maiąiku wyłączyli. Krotoszyn dnia 24. Słaia 1821, Król. Pruski Sa,d Ziemiański.

Wakacye w Królewskim Gimnazyum zaczyczynaią się dn a )]):1;. Lipca i trwać będą aż do drugiego Września. W poniedziałek dnia trzeciego Września, każdy ucz'ń powinien znowu bydź w swoiey klassie Dnia 25, 26, 27, 28. Września odprawi się Popis pubuczny, 1 w poniedziałek dnia pierwszes.o f azc U nrn.ka T M nowy bieg nauk rozpoczętym zos anie. _ Lek< . W iz es ' u i a h <- z P rz e r wy cye fcd'y od trzeclef;O dawane będą. U praszam więc Szanownych 8 cJlc Q P<trp i kmflA9Altd¥Rlb Wa$t' JH y altf szkof-ł-odebraII, iakH 9v Lipca '1 dnIa drugiego Września znowu odesłali.

Poznań dnia u. Lipca 182T.

D. iUjulfufs.