GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.10.20 Nr84

Wielkiego

Xiestwa

Z N A N S K I E G O.

Nakładem DrukarniN adworney W. D e cke' ra i spółki» - Redaktor: Assessor Ra a b s ki«

JSłro. 84,w Sobotę dnia 2e. Października 182 1.

o B W I E S C Z E N I E dokument podać niezwłocznie do zatwierWzględem Towarzystwa Ziemskiego dzania N. i'aiia Stemwszystkiern przychylaJ]( re d y t o w e g o. jąc się chętnie do oświadczonego mi wielokrotnie źyrzenia, wstrzymam s e z lem aż do V iJ dnia 5. ro. b, przystąpiło 73 Jchrnć Wła- przyszłego miesiąca i w cugu bieżącego kaścicieli dóbr ziemskich do fowarzystwa Ztem- żdego czasu deklaracye przystąpienia do togkitgo Kri-dylowego, którzy wogoł o summę - warzystwa przyimować bejię. dop ęciu millionowTalamwlis'ow zastawnych Komu niezależy tak dalece na wlasnoręwni-s A , Nie wszyscy źądaią pożyczi i rozciij- cznem dokumentu podpisaniu, może sobie gaiącey eis aż do połouy wykazaney uprze- bezpiecznie osczędzić podróż do Poznania dnio cenatiri kupna i sądowemi oszacowania- i przysłać nii na piśmie cfeWarawyą przystęmi wartości dóbr swoich ;.nie,krorzy tylko ma- pu. Każę ia oncź wciągnie do pro t>(;ułe summy. Nadto poważani nader Obywa- łu, skoro w niey dokla.inie będzie wyr.iion-e tele, nie źąibiąc wcale pożyczki, Jedynie nazwisko dóbr, cena kupna, i ilość taxy duchtm społfczności powodowani, i prze- sąfłowey, ieśli ta exystuie, niemniey żądakonani o trw.ifości nowego instytutu, przyłą-" na w listach zastawnych pożycjka. Przy» <;zyii się dla p «owiększ< nia związku. spepuiacy iuź teraz w takim gpó#obi« nabywa Przyprowadzenie więc do skutku Towarzy- praw a wpływ nia uź do poczajkowey Towastwa Ziemskiego Kredytowego dla W Xię- rzystwa organlzacy1. fitwa Pi .'nańskiego źadney iuź niepodpada Wątpliwości; iakoź miałem zjjmrar podpisany Król. Pruski N aczelny P rezes Wielkiego Poznań ski ego.

v. Z e r b o n i di

Poznań dnia 12 Października 1821.

Xiestwa

Sposttth

25 Florencji dnia 2t. Września.

Dziś przybyła tu N, Xiezna Parmy.

N asz W. Xią£ę wyiczdźał ai do Li w o r n a na «potkanie swcy synowicy.

Z Hannover U dnia 12. Paździ&rnikb.

Dnia 10. odprawił Kral wiazd do miasta przodków swoich. Od rana iuź upięknioue były ulice i -wible domów «dobity wtńc e dobowe i ostatnie .kwiecia roku; wszędzie wesole iaśtiiały twarze. Między i. 5 agą wsiadł Król na konia w He rrn h a u se n i udał gig w świetnym nader orszaku i wśród bicia w dzwony i z dział, przez miasto do pałacu Xiąięcego, przy ktorfgo bramach przyimowauy był od swych dostoynych b.ratowych. Król miał t-.a sobie czerwony uBiform Generalski; po pra«"ty stronie Króla it chat obecny tu ArcyXiąźę F e r d y n a n d Austryacki. N a wieczór było oświecenie; t uifden piękny pomysł óbhwiałsię w O'bra.zach allegoryt-zr-yib.. Król przeiechał całetni.ieio w powozie zXię&nemi, towarzyszony od od iziału huzarów. Z B-ermannstndt dnia 22. Września.

Aby ściśle dop<Lóć żądanego przez ii o seyą warunku względem przywrócenia kościołów greckich, a iednak nitzgwałcić praw Mahometańsaicj]" zakazujących odbudowanie kościołów chrześciiańekicli przez wyznawców isla mi z triu, muszą się iydzi odbudowaniem ich trudnić.

Z Hermhansen dnin 12. Października.

Wcjoray tano była wielka prezer.tacya, Arcy Xiąię F e t dj r n a a n d , Xiąźęta ł$ruoświecy, młody Xiąię T h u r n i T a e i e, byli przytomni. N a wie-cror była prezentaCY5I Dam. Dziś iee-t prezentacya Deputowanych, a iut-ro przegląd woyska. Dnia 14. · dzień wypoczynku. Dnia i 5. obroty piechoty. Na wieczór odwiedzi moi e KreW data widowiskowy. Dnia 16. manewr. Dnia 17. manewr artyU ejyi. Dnia ig. rocznica bitwy ppd L i p s k i e ID . bJa wiecaor XaiexwerJ:t)OI Koszta nań .wynoszą aeooo Talarów.

19. wielkie polowanie.

Dn!a

Z Koburga dnia S Pazdziarnika.

Dnia 6. m b. ogłoszono tri konstytucya Xivtstwa K. o b u r g. S a 31 fIl d.

Z Konstantynopola d. to. Września.

Wiadomi- są prześladowanin, iakuh się dopusczali schismatyczni gre-.y przeciw icla clirzfeściiańskim braiiom, k a t o l i k o m, w róinyc h częściach państwa Otomańskiego, mianowicie w A l e p p o , D a m a s z k u i Jer o. z o 11 m i e . VV chwili n a w a , w którey walczą aa odzyskanie swcy wolności i niepodległości, zdaie się, ii nie porzucili tego niechrltściiaóskifcgo systematu prześladowania i ie niestety wystawiają Światu widowisko, " l i C h r z e ś c i i a i i e o d T u r k ó w przeciw tyranii i przykrościom ich właanych chrzęści« iańekich spółbraci bronionymi być musza. Rozk*z, przez Tureckiego W. Rządzcę Damaszku i Jerozolimy, DerwiszaBaezę, wydany pod d. 5. Lipca r. b. do katolików w i-ego W. Rządztwie znayduiąiyek się, iest tego dowodeoi.

L i W O r n a.

Dnia 2g. Września zarzuciła kotwice w przystani Z a n te flotta Turecka złezona r j liniowych okrętów, 4 frtgat, r korwet i 25 brików i statków przewozowych. Należy do niey eskadra Baszy Egipskiego, zalecająca się scaególniey dobrym porządkiem. Część flotty miała popłynąć d. 15. do zatoki L ep a n t o, reszta zaś powrocie do M i l o, dla połączenia się z 10 i-inycni Tureckie mi okrętami pjrzeciw flocie grtekity 111 A r c h i p e l a - gu.

Z Lizbony dnia ijJ. Września.

Dnia 15. m. b, w rocznicę rewolucyi Ltzbońekiey, udał się Król z Xiaietarui naplaB R i t i o, i wśród pląsów l ud u .położył K mień węgieł»y do pomnika, który na pamiątkę dnia tego ma być wzniesionym» w Pernambuco, Don Riego Borreto, w którym doniósł, iż w noty na 30. Lipca zraniony został ciężko strzałem karabinowym przez iednego fakeyonistę, 1 że zaboycazemknął i «skoczywszy w rzekę, utonął. Na u. zeit, daney tu dnia »5. m. b. na cbcłiód fi go dnia pamiętnego, było przeszło 400 osób, a między iłiremi iedtn z wydatfa wtów dz'bnnika Londyńskiego M o r n i n g C h r o n i c l e . M ę<)zy toastami były następujące: Samówładztwu lbroriu! Samowła(Jnerau Kongressowi Narodowemu! Królowi Konetytucyinenm! Portugalczykom, przenoszącym śm erć nad niewolę! Widkiemu paltryo tyczne mu społeczeństw u Europe yskie ni u! Z Londynu dnia 6. Października.

Ostatnie depesze z P e t e r s b u r g a tchną, tezy?tym pokotem. Angliy, którzy z Rroltm W Ca la i f wyJi. -lowall, donoszą', iż polieya frane dzka' dalfe*6 lepezai, niż angielska. W całym C a1 ;; i e niema ani' iedntgo kitsz-eoiowegp zło» dzkia. Alderman M a g r t e y , hanciluiąćy papIerem, obrany itet Lordem- Majorem ńk rok następuiący. Znaczmy dom kupiecki »N e a p o l u pisze pod d. 11, z. rn. MI., ii j.o od*, brar.itrtrjlegf»ficznty wiadomości' o strasznem powstaniu; które miało wybuchnąć w P a l e r m o, popłynęło tam czera śpieezniey woysko Aiistryackie pod zasłona, <inóch fregat. (Pruska gazeta s'anu). Kac kongrewskich użyto z naylepszym skutkiem przy pófoSrte Wielorybów". · Rząd każe wybudować 6 okrętów Woierillych z mahoniowego drzewa, kfore itSt frwalsze i czerw go nie toczy, a dębowe «0« mz bardzh y flriiźeie. * ' '. P o d «a r q ! Q hl > 1 z n a l e z i o n o o s t r z e gę, m-ti miała w obi<;tlu. 8JI cali i ważyła il funta. ·

II

Amerykanek; Generał' J a t son poczynić We F lor y d z i e, zaraz nazaiutrz po zaięciuj.

bardzo dobre rozporządzenia we względnie' policyi. - P'atryori w dolnem P e tu pobili' stare woysko hiszpańskie.

2 New-Ess'ex, Grahams Town" niedaleko zatoki Algoa w-Afryce (700 sngie-l. mil od C a p) piszą między innem« "Ładunek niezamożnych kobiet znalazłby tu dobry odbyt i dog«dziłby wybornie nsszey nowey osadzie; przybyłe tu na ostatku dostały wszystkie mężów. Lepiey się tu żyie za 500, asrjztli-w Londynie za 1000 Funtów. q Dałey więc do N e w - E s s e x, kto w Boga wierzy!"

2, Madry tu dnia 2y. Września.

W czoray odbyło się pierwsze przygotowujące posiedzenie Kortezów. Prezes meM» staiącey Doputacyi, Pan Calatrava, miał stosowną mowę. do Deputacyi, w którey iii do patryotyczney zagrzewał gnrliwoJ\cii Potem nieustjiąJ\a Deputacya złożyła swe urzędowanie i' mianowaną została kommiseya dla przeyrzenia pełnomocnictw nowych Deputowanycln Dziś umawiano się Względem Deputowanych Amerykański« h, którzy iednak zostali przypusczeni, wyiąwszy Deputowanych od Wysp Filipińskich i niektórzy inni.

W osnbie zgrążontgo teraz Generała B i fig o, utracili tuteyai klubiści czyli Jakobini główny hbr. Teraźniejszy Portugalski Minister wydzia» hi Woiennego, Generał P a m p lon a, zostawał nit-gdjś pod aresztem i powieszony byt io-cffi'gle. Ze. mknął on był do Franc-yi, gdzie otrzymał dowództwo dywizyi. Od dnia ig rn. b., dnia zagaienja nadzwycz yiych Kor t e z ów, zacznie tu wychodzić i dwy dziennik pod tytułem» "P o c h e - d tti a hl is z u a ń ska»*6 ll'slup M aj orki, Va 11 ej e, obrany tymczasowym Prezesem nadzwyc2aynych K 6 rte z ó w. Żółta gorączka pominęła się aż o milę od Wal e n c y i. Zrządza okropne spustoszenia.

Wszystkie zaścienne prowincye trwogą przeięte. WBarcellonie umrzeć miało iednego 3rJIa 500 o só b, co zdaie się -być troche przepieprzorem. Dnia 23. Wrztś lia przyjmował Król Deputscyą Władz i oświadczył Generałowi M 0rillo i Prefektowi cywilnemu, Don San M a r t i n , iywe ukontentowanie. "Stałość przełożonych, powiedział Król do nich, test puklerzem dla innych»" W T o r i o z a odstąpił Biskup wszystkich swych dochodów na wsparcie chorych i niechce opuścić miasta, aby umieraiącym mógł ritść pocieszenie religiyne. Rie go pisać tniałzŁeridy do Madrytu: "Dawniey wołałem: Wolności Kons t y i u c ya! a teraz wołam: S p r a w i e d l iwość! Sprawiedliwość! Sprawiedliwość! Władza tuteysza wezwała publicznie mieszkańców, aitby dzieci, uczniów i służących wieczorem z domu nie wypusczali. Główny punkt skargi przeciw Generałowi R i c g o zasadza się na uetnem oświadczeniu Wilia m ora. Gdy tego kiedyś zapytano: Któżby tedy kierował rewolucyą republikań· I..I,?" odpowiedział tenże: "Niech tylko rzecz ta rozwinie się, a wtenczas stanie Generał B i e g o na czele Republikanów i samowładnego Ludu." Lecz tego niechce Riego usenać za dowód przeciwko sobie. Wielu ma jnuza«złe, iż podał obronę. Powinien był czekać na skargę i gardzić pogłoskami.

Od Menu dnia $. Października.

Na giełdzie w Frankforcie słychać znowu owoynie, dla czego wszystkie papiery publiczne spadły.

Multany i Wołosczyzna.

Ziuid granic WołosczAzny dnia 30. Września, Wiadomości z B u kar e a t u oświeesią ii3S, że Teodor W ł a d y m i re s K o, którego po. źoiey z rozkazu Y p e yl a n t e g o ścięto, był narzędziem stronnictwa, które oddawna przygotowało wybuchłe teraz powstanie. T e o - d o r oderwał się wkrótce od niego i porozumiewał się listownie w skrytości z kilkunastu Boiarami. Stracony późriiey K a m i i u r Saw a odebrał naypierwey o lem wiadomość. On to i Jordaki poymali Teodora i zawieźli do Tergowist , e, gdzie wtameczney Metropolii utracił głowę. Papiery iego dostały się w ręce Xi<;cia y p s y l a n t e g o . W niesczęśiiwty dJa Y p s y l a n t e g o bitwie pod Dragaezanem dostały się tak te papiery, iak i inne pisma Ypsylantego do Kapitana Jor d a ki, który ie zamknięte w kufrze, zo» stawił u kilku włościan, gdy sam uciekać musiał. Włościanie wydali ie Kiaj a B ej owi, przez co ten dokładnie cbiaśnił się względem poprzedniczych zabiegów. Ban Barbuszan Wakareskin powrócił z 70 Szlachty; ci w właściwym adressie OŚwiadczyli swote poddanie się W. P o r c i e .

Niedawno powróciło znowu 40 rodzin z ziemi Siedmiogrodzkie y.

W dniu i i. m. b zgromadziły się wszystkie woyska Tureckie w B u kar e ś c i e przed domem Kiiaj a B ej a, dla usłyszeuia dwóch' Firmanów W. Sułtana. JedeD oświadcza nieiako amnestyę, drugi mianuie Baszę Sylis t r y i naczelnym dowódcą wszystkich twierdz, położonych nad D u n a i e m . Woysko Tureckie wBukareście zachowuie dobrą karność; Amauci z korpusu Kamin ara Sawy, przystawieni z tamA n cznych powiatów, otrzymali łaskę, kiiaj a Be y każe nawet rozdawać żywność między ubogich. Słychać, że 5000 Turków ruszyć ma z Wołpsczyzny do M ul tan dla zmią« ny wojska tamecznego, które powrića 4« w B u kar e ś c i e ua iedtii rok niektóre podatki, a pobór cłowy oa 4 miesiące. Z nad granit Muhan dnia 27- Września, Liczba zabityd) H . terystówpod klasztorem Sęka, nie ieet ieecze wiadoma, ani czyli z nich którzy, i wiele z nich ratować się mogło. Broń zabitych zawieziono na 5 wozach do Niametz.

Z Neapolu dnia 12. Wrzsśnia.

Dnia 8- obchodzono uroczyście święto Narodzenia N. Paony. Król i członkowie rodziny Królewsltiey byli przytomnymi processyi z zwykłą pobożnością. Z N e a p o l u i okolicy zebrało się nieprzeliczone mnóstwo ludu. 12 batalionów austryackiey piechoty, 7 szwadronów iazdy i 2 baterye artylleryi pod bronią, wywyższało uroczysty obchód marsową postawą. Dnia l i. przełożony Kor.grpgacyi przedstawił Królowi w Capodimonte 4 Chińczyków, którzy fu brać maią nauki. Złożyli om Królowi hołd uszanowania przez tak nazwane Ko - t u czyli K o - tru, to iest: rzuciwszy sie na twarz przed Królem uderzyli 9 razy czołem w ziemię; n-a czynione im zapytania odpowiadali przez tuteyszego tłumacza. Dnia 16 . obleczono ich w kościele Kongregacyi.

Z Paryża dnia 6- Października.

Monitor dzisieyszy zawiera, co naetępuiei "Zaburzenia w państwie Ottom Ańskiem zbliiaią się do kc»ń«a. Przynaymnjky godzi się mięć nadzieją, iż nje będą powodem do woyny iJ*i%clp«y*Ł»ey.. .Zauf.nie w tym wgględzie wzmaga się ootLztet.nie w P a ryż u, iak ViVViedniu" w Londynie, iąk w Kons t a n t yn o p o l u. Zdaifc się, iż wspaniałomyślne umiarfcowau U Cesarza. A l e x a n d r a , « * nje sję wezyHkich gabinetów EuropeyeJtOC1e i potrzeba powsz*cfc;ugp pokoju, roa* prószyły piorunowe chmury, któse się, jwfc

9< 5kilku miesimy skupiać zdawały. Polityka obecna scztgol( .ie>sze nastręcza zjawiska. Pochodzą o,e 2 wi>ływu cywilizacyi. Cóż nowego? p)taią się bez przestaniu. Możnaby mówić, mślarluiąc odpowiedź U e m o * t ena w podobnymze sposobie: cóż nowezegn, iak że R e ie - Efle n d i rozkazuie Baszom P e l o p o n n e z u, szanować starożytne pomniki miasta M i n e r w y? Cóż nowszego, iak że Posłowie Monarchów protestanckich konkordaty z Papieżem w Rzymie umawiaj? Cóż nowszego, iak że Król Angielski iedzie »a stały ląd, lub że Angielscy Ministrowie głosują za o s w o b o d z e n i e m katolików w I rlandyi? - Na północy Europy »idziemy Króla utrzymuiącego instytucyą s z l a c h t Y i tamuiącego SWąA odwagą postęp pomysłów, podkopuiących wszystkie naturalne podpory rządu monarchiczne-go. -«- Przeciwnie w eławney południowo -zachodniey Monarchii widzieliśmy niedawno, iak ieden potomek dawnych Kastyliyczyków zrzekł eię poniekąd swey wysokości, iak z puinałem. w ręku wy* stąpił na mównicy, i iak wskazywał serce, które nim miało być przekłute. Lecz nie-, chay w tym kraiu zamienią się w Republika-» nów magnaci, lud nie przestanie być przychylnym Królowi. Dostoyność Królewska tak mało tam dziś upadnie, iak w roku 18« 2, 3 nowsze wypadki dowodzą dostatecznie: ii w tym względzie dosyć iest wspierać życzenia ludu. - Nie trzeb» wątpić o istnieniu w Ma-> d ryc i e stronnictwa, które by rade uwiodło umysły do republikanizmu. Lecz źycząż sobie Rzeczypospolitey? Bynaymuiey. I zagorzała gorliwość i wymowne wezwania do nowey krucyaty, maią cel, króry dla wszy« stkich iest jawnym. Możnaż ukrywać przed sobą, ii pewne stronnictwo i podziśdzień pragnit; woyny, iak iey patryota B r i s s o t w ro * ku 1792. pragnął? Lecz Królowie tak nierpyśll, iak patryota Brissot c 1794."

, U 1 1 , 'sm, w l!' P ły się iuź, a zagaier.ie obydwófeh Izb nastąpi pewnie około 2 5. Listopada. Zgromadzę! ia wyborowe odbywaią się tą rażą bardzo spoboynie. W N a n c y obrano Deputowanym byłego Ministra, Barona L o u i s, a w V i» t r y znanego R o ye r - C o l i a r d.

Kawaler R o t h, 3eKrll3rr FrancuzkieyLegacyi wWaesyngtotue, przybyłdoFranii)\ z sczególnerni poleotm'imi. Odbyt on tę żeglugę w 25. dniach na fregacie la J u51 o n. Za przybyciem do B r e s t okręt ten ze wsz-ystltimi podróżnymi zniewolony, -został do wytrzymania godniowey kwa-rantany.

Markiz Gamier, ParFranoyi i Minieter stanu, umarł tu ontgday,tknięty apoplexy ą. Liczył lat 67.

Dotychczasowy kapelan nadworry R a u*ari, otrzymał żądine uwolnienie. Służył en niegdyś przy huzarach w Wa o d e i, był-' późniey. powiernikiem N a p o l e o n a a teraz chce być naczelnikiem towarzystw tniseyinycb.

Gazety tuteysze nicuią niezmiernie wychodzący w S m y r n i e dziennik: S p e c t a t e u r o r i e n t a l. Powiadaią między innerni, ii zdania iego polityczne nie daisy sięgaiJ\ iak nos lego.

Wiadomości z B a r c e II o nj WC1ąZ srau*ney osnowy» Codziennie umie-Mi6 tam wiele o«ób, a przy zatamowanym <<lo-wozie panował niedostatek żywności, Ponieważ wierzchołki P i r e n e i ó w okryte iuź. -były śniegiem i gorąca pora roku minęła, spodziewano- się praet6 zwolnienia' żółtey gorączłs«- .3ii JI,'" ·

- i i

W M 9 r s y lIiI pahule z u P fe t «11 J\« > 11P V& BalII» w Kaej;x, W nitktórysh na

Ao6

szych Depafrinrr>er;33th pogranicznych wyuągjuouo-podwóyne kordony zdrowia. Dzienniki tuteysze donoszą, iak wielka; osobliwość, iż J en tra t Baron D a m a s, dowódca Dywizyi, ubrany w mundur J enerabki i' ozdobiony wielką wstęgą Legii honorowey, służył do Mszy S., podawał ampułki, przeno» sił mszał z-; OKOrJI i skromnością, prxezco zasłużył na miłe wspomnienia pobożnego ludu;

ZPetersburga dnia 2U Paźdi-z-erniktu,

Dtiia 25. fl: m. iadący tli B-ron S t r o g 0* now spotkał na stacyi pr«> d Lugą N Cf-sas rza,- iadącego'do Witt-pska. f.d którego*' został przyięty z« sZ» lki mi" oznslafni inska." Wośei i miał długą rozmowę z Mo larthijj» N azaiutrz stanął Baron w tey stolicyz P r a g i.-* Podług nadeszła ci: tu wiaiiomości, poJ\tS-wiono znowu śuitźo na stopę uroienną 3 prlki huzarów, r polk kirys*yerow, 1 półki' dragonu, i naywiększą część piechoty"WJ\gierskłeye

Od dolnego Renu ri nia f. Pitid&iernika.

Słychać, iż cła i opłaty tra-nsitowe przy uścianh R e n u i M o z y ustać m,:ią zupełnie w N i d e r l a n d a c h, nader ważne wydarzenie dla handlu Ni e-m i ec i ich od lat 10 tak-" bardzo wygórowanych ftbry* w okolicach R e n u 1 w We s t f a l i i . A skoro za l a t kilka fiwyższa E m z a uczynibrfl» Sędzię spławną i zostanie z rzeką L i p p - e połączoną" spodziewać się n a kź y , iż ha tf &lfN si J\ nMec znacznie zakwitnie, ile £«"wteńc"zas stargane' będąAłszyetkit więzy, ktolel\an'del i fabryki' Niemieckie dotąd krępowały, a przemysł l niemił*'ki-będzie «riiał «tworrf<-ną prostą droJ\l g ę d o i (O; t * d < ii o * «y - A m e ryk i, i Z a c h o « " d n ir h In diy i dl» ewysh teWarów n;j fe J\ ifcfclnyxh A H i V »£ Z Rowy i dnia 2i/. Wrzeimtb ZWays%u1 uy ania 14. Pafca%ie Yfti"k( u

"Korrespondent Hamburgski zawiera co na* etępuie: " R o s s y a ma teraz 350 żyjących pisarzy. Naywięcey szlachta, I dudiownych. Do roku-'i? 37.-wyszło w ięzyku rossyiskim.

4000 dzieł. Roku 1810. posiadała rossyiska narodowa biblioteka do 3000 tomów kratowych autorów, między niemi 105 romansów. Teraz liczą iuż gooo dzieł w rossyiskim ięzyku, a w Petersburgu, Moskwie, Rydze, Nitawie, Rewlu, Abo i Kasan, wychodzą pisma polityczne w ięzykach roesyiekim i niemieckim. W Moskwie wychodzi gazeta literacka w rossyiskim, a w Wilnie w polskim ięzyku. (?) Moskwa ma 9 publicznych bibliotek i 10 drukarni, P e t e r sb u r g 7 publicznych bibliotek i 15 drukafńi, W i l n o icdnę publiczną bibliotekę i 5 drUIra-rni, R e wal, D o r p a t, C h ark o w, ma każde iednę bibliotekę i s drukarń e. W całey R o s s yi ieet tylko 8 - 9 ley ni czcienek.

T U 2 C Y 51.

N a W ołoscayznie ciągle trwaią morderstwa.

Spustoszenie rozciąga się aż do gór Siedmiogrodzkich, przy których ofiarą barbarzyństwa padło 30000 mieszkańców. Jak okropny widok! Któż zdoła pouczyć fcazwiska tychj którzy nayrje winnic y utracili życie! Bukarestowi grozi co .chwila miecz i ogień. Turcy wynoszą codziennie ze sklepów towary, a nikt tiits waży im się oprzeć z obawy utraty życia. Zcałc-y Wołosczyzny wywożą żywność, spodziewając się woyny z Rossyą i Austryą. Powiadaią oni, iż jlie zostawią tam i ziarnka zboża, ażeby r.ieprzyiaciel nic nie zastał. Niedawno, w JI2U ń świąteczny-zamordowano wielu Greków, i powyrzucano ich ciała na ulice. Nakazał W. Sułtan fiirmarstM3, ażeby wszyscy chrześcianie bez wyiątku nosili czaj:ne odzienie przepisanego kroiu z grubego sukna. W Bulglryi postanowili Turcy wyrżnąć «Bzyatkichxhrzesciian.

XX. Piiarzy pamiętni, iż pod ich dozorem odbierał nauki ś. p. Stanisława Hr. Potocki Prezes Senatu, i wdzięczni przez długi cza« naczelnikowi oświecenia publicznego, odprawyli d. 9. m. b. w swoim kościele żałobne nabożeństwo za duszę iego. Mszą wielką celebrował JX. Rektor B y s t r z y c ki, kaz.uiie miał z tegoż szanownego zgromadzenia X, Kur o w s ki, a Instytut muzyczny grał pierwszy raz nowo sprowadzone reuviemkompozycyi G e ns ba cli e r a, ktor. m dyrygował J P. E l s n er, Wszyscy uczniowie ezkoły Woiewódzkiey obecni nabożeństwu, na znak żało by, naje.li czarne krepy.

3eden z naszych znakomitych urzędników «prowadził z dóbr swoich, w części na własny użytek, w części na iprzcdaż znaczną ilość drzewa J\ które na naiętym placu nad Wisła złożył, poleciwszy swemu kamerdynerowi sprzedanie iego. Właściciel J>IAcu odicchai pa kilka dni z Warszawy; korzystaiąc ztey nieobecnoś i iakiś filut, przebrawszy nazwisko kamerdynera przedił owe drzewo; 7JI\& rozpocznie się sprawa, kto ma szkedować czy właściciel placu czy drzewa?

Ważna nader sprawa odgłosem powezeebney ppjLo wzbudza publiczną ciekawości Żydzi w Województwie Lubelskim, oekarzer.i są o zamordowanie chrześciiańskiego clzk-cka. Już Sąd Apeliacyiny całe postępowali., w te-y sprawie odbyte uznał za żeniąc, i rioive i;aJtazaL

Pewny Obywatel zakupiwszy en»c?ną ilość raeb.lów, kazał M- cdwitbć z Warsj wy da dóbr swoich w Scnlijeżewskiej JIK-bLe jak. zwykle słomą były poo bwiianie, woźnica idąc zfayką przy bryce, tyle był nieostrożnym, iż isira z lulki wpadła pomiędzy słomę, i zostały.

Doszła tu wiadomość, iż przeszedł do wieczności ś. p. Franciszek Z a b ł o c k i w P r o b ostwie swoim pod Puławami. Był on pierwszym z tych Poetów, którzy po ustaleniu Teatru Polskiego przez S t a n i s ł a w a Aug u s t a, dobremi komedyamitak oryginainemi iako tei tłumaczonemi scene, narodową wzbogacili. Jego płody Fircyk w Zalotach, S a r m a t y z m, i wzorowe tłumaczenie Amfi try ona, oprócz wielu innych, na zawsze ozdobą literatury dramatyczney Polskiey zostaną.

Potwierdza się wiadomość, iż M o r d k o N o a c h, b3r<Jzo bogi ty żyd w nowym Jork u w Ameryce, kupił u rządu stsnów zjednoczonych wyspę między ieziorami E r i e i O nt a r i o, około 1000 włók przestrzeni maiącą. Przedsięwzięciem iego iest, załoiyb tam osadę dla samych Izraelitów, która tymczastm »łuiyć ma za ziemię obiecaną.

Małęy liczbie czytelników wiadomo, iż MySzeyda Kra s i c k i e g o iest pięknie i wiernie przełożoną na ięzyk Czeski. Równie! tiektóre poezye N i e m c e w i c z a znalazły w Czechach tłumaczów.

Cesarsko Ross. główny rząd szkół postanowił, aby w Uniwersytecie Charkowskim K3ledra ięzyka i literatury Polskiey zaprowadzona była»

Talent naszey rodaczki Pani K am pi tak lię podobał w Berlinie, iż iedna z tamecznych gazet radzi, aby wszystkie niemieckie spiewatzki brały wzór z iey szkoły.

$08

Pomiędzy przybyłymi <<10 naszey stolicy p o droż otmi, znayduie się obywatel Grecki Aiinanogła Grzegorz.

Z Wiednia dnia 6. Października.

Nasze bezpośrednie wiadomości z Rorfa starczą do dnia 13. Września. Podług tych musiały zayść w L i wad y i i w P e l o p o n e - z ie Szkodliwe powstaniu Grecki* mu wypadki - t a k pisze D os t rz e g a c z Au s ix y 3 C Ki. - Wiadomość o zaięciu przez Greków M on e m b a z y i (N a po li di M a 1 va z i a) p »twierdza s i ę . - Wielorakie wiadomości twierdzą, iż Grecy na morzu w okolicy K a n d y i zostali pobici i po naywiększey «zęści rozpędeni.

Cesarz Rossyiski miał nieprzYląc naszego 1 Angielskiego pośrednictwa, i żądać wolnego działania prztciw Turkom, iakie zostawił A u e t r y i we W ł o s z e c h . Tchnie zresztą temi samemi chęciami dla pokoiu, iakie go w Ł u b l a n i e ożywiały, i w duchu tychże odpowiedział na ostatnią P o r t y notę, i pragnie mocno, aitby ta zechciała dopeł"ić wystasowanych do 'iey słusznych domagań, Gdyby zaś na nowo zaczęto prześladować Chr/.iściian, uyrzy się zniewolonym, kazać uprzt dnio wlsro> zyć woysku swemu do M o ł - dawii 1 Wołosczyzuy.

Tjisty z Konstantynopola z d. 10Września donoszą: "Dowódzcy wo\sVa Toreckiego w A l b a n i i i E p i r z e otrzymali rozkaz, aź<by weszli w układy z powetańcami Albeńskimi. Względem Al ego Bas z y, który się wszilkurni sposoby eiarał o uzyskanie przebaczenia, okazuie »tę W. Sułtan nieubłaganym."

Podatek.