GASP AR DA G.\:\IA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1931 R.9 Nr3

a także w raporcie Leonarda Massari, złożonym władzom weneckim w 1". 1;)06 32 ). \Vzmianld te tyczą się głównie informacyj geograficznych i handlowych otrzymanych od Gaspara, do czego pÓzniej przejdziemy, ale są tu i pewne uzupełnienia do życiorysu Gaspara z czasów przed przybyciem Portugalczyków do Indyj. A więc Scn1igi pisze, że przybył do Indyj lądem przez :\lpkkę w hardzo mlodym wieku i że posiadał tam później włane ..:tatki, dalPj że był pilotem i uwieziony został przez Port':lgalczyków z :\Ieliudy (na wschodnicm wybrzeżu Afryki), co można jako nieścisIość zaraz odrzucić. l\Iassari uzupelnia kroniki portugalskie wzmianlą, iż Gaspar przed r. 1498 zwal się Iahmet, zaś Cretico (podobnie jak różne dokumenty portugal'lde) 3") mó,d o jego działalności w służbie portugalskiej.

\Yszyscy są zgodni co do doskonalej znajomości przezell krajów wschodnich. Autor domniemanego listu Amerigo Vespucci'ego, litóry z nim rozmawiał, nazywa go "człowiekiem bardzo wiarogodnym" ("uomo molto altentico") lub "człowiekiem godnym zaufania" ("uomo degno (Ii ferIe"), ,.który zna szereg języków i nann- wielu prowincyj i miast ("quałe sapeve dimolte lingul' e il nome di molte provinde e citta") 3). Zobaczymy dalej, co zawdzicza geograf.ia Azji południowej w wicku XVI informacjom Ga:<para. \Vł"ÓĆłny jednak obecnie do jego życiorysu na podstawie najbardziej wiarogodnyth źródeł i postarajmy się dać ogóhH.j charaktcryslykę ciekawej osohistości. któJ'Y już w 1;)08 r. doczekał "ię publikacji (Paesi novamente retro. vati. Vicenza 1)07, cap. 11:», a później niejednokrotnie pl'zedl'uku i tłumaczenia; ostatnio jako ZPsz. VI "Ve,.:'pucci Reprints" G. T. Ol'tbupa. Princeton 1916. 32) Raport Leonard11 :\lassaJ'i (zwanego w skróceniu Ca' :\la8sar), wysłannika Wenecji w Lizbonie, datowany z r. 1306, ogłoszony został w Arcbivio Storico Italiano 11'\43, appandice 2. Znam go jedynie za pośrednictwem IIiimmericha. 33) Dokumenty te, zawarte przeważnie w zbiorzf' aktów wydanym p. t.: "CaJ'tas de Affonso de AlbuquPJ'que", znam jedynie za pośrednictwem Fr. lIiimmericha (Gaspar da Gama... s. ,W i nast.). \V:='ród nich figurują trzy zachowane listy Gaspara do króla Emanuela z lat 15(fJ-1507. 34) Vignaud II., op. cif. s. .106.