GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1822.09.28 Nr78

Wielkiego

MI AięstWa ZNANSKIEo.

Nakładem Drukarni N adworney W. D e c ker a i spółki, - Redaktor: Assessor R a a b s Ki.

Nro. yS* - W Sobotę dnia a& Września 1822.

Doc Z Y t e J «y[ fcóżtrgazety. kwartałem przYpominamy, iż prenumerata ćwieróroczna dla tuiey

Zkończqcym sig trzecim Szych czYtelników wynuJ: za pohkq gazeta i Tah 181; śgr. za niemieckq ditu i 7 s dla zamiejscowych czYtelników: ta polskq , , 2 Tal. 1$ śgr. za niemieckq . i 20 I - , Zamieyscowi czYtelnicy odbierać będq za tc_ cenę gazety na wszptkich Król. Urzędach PocztoWych Weałey Mcnarchiż.

Na cxemplarz gazety na kancellaryinym pajiżerze podwyższa sjg cena kaidey gazety O 15 śgr.

Poznań dnia 28' Wiześnia 1822.

Expedycya

Gazet

Dektra

Spółki.

WIADOMOŚCI KRAIOWE.

Jego małżonka, wyiechali wczoray doStrel i c , J O, Xiaie, H a r d e n b e r g, Ka oclerz pańetwa, wyiechał wczoray na feoDgrts 00 Wieduia i Werony. Przybyli tu: Król. Tayny Minister stanu Baron B r o c k h a u s e n z S t a r g a r d u; Król.

Z Berlina dnia 24. Września.

N. Król raczył nayiniłośeiwu-y zasczycić szambelaństwera Koniuszego T h i e l a u, Jego KróLewiczoeka Mość W. X'qiq Na« stępca Meklemburg- Szweryński i dostoyna Szambelan Haffne r z Ko pe oh agi; Tayny Nadradzca finansowy Rosenetiel z Po zn sp i a, i C. Rossyiski sirztlec polowy Jak ó w - l e ff gońcem z P e t e r s b u r g a . C Rossyiski nadzwyczayny Poseł i pełnomocny Minister przy turtyszym dworze, A I 0f e u s, wyjechał do Ci e pi i c, a C. Rossyiski strzelec polowy Da wido ff gońcem do W Jednia. Z Eifurt u dnia 22 Września.

N. Król, po wyitadzjfc swoim dnia ao. m.

b. rano z Poczdamu do Werony, przybył o godzinie jtey wieczorney do M e r s e - bur g» w navltjszem zdroiviu, i zastał tam Jego C. M. W. Xią%cia Michała Rossyietiego i Jego Królew. Mość W. Xiążęcia Wtimarskiego. Nazaiutrz raczył Kroi Jroć w przytomnośu pomienionych W. Xiążąt i przybyłego tu także J «go Rrólcwiczosl- iey Mci X I..I,. żęcia Augusta Pruskiego, być przytomnym wykonaniu wulkicb. obrotów przez ztbrany tu pod nacztl; era dowództwem GAnerałaPorucznika Jago iff korpus czwarty, kazał przeciągać przed Sobą woysku i oświadczył dowodzącemu Generałowi Swe naywyisze upodobanie z powodu zręcznie wykonanych manewrów, i wyborney postawy woyska. W południe był u N. Pana obiad, na którym prócz NN. Osób, znaydow3li się niektórzy znakomici cudzoziemcy, Generałowie, dowćdzcy brygad i pułków, i naycelnieyei urzędnicy cywilni. Dziś raczył N. Pan być na uroczystóm woyskowem rabożeństwie zebranego tym końcem Da placu boiu pod Rossb a c h 4go korpusu, po którem puścił się w dalszą drogę, iadł obiad u Jego Króleeiczowskiey Mości w W e i m a r z e , zkąd tu przybył w naypożądańszym stanie zdrowia i raczy zanocować.

WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE.

Królestwo Polskie.

Z IVarszawy dnia 22. Września, Uroczystość imie f in N. Cisarzowty i królowcy par.uiącey, obchodzoną była dnia 17. m. b. przez nabożeństwo w koścUle katedralnym, gdzie IIIara S. w obecrośri władz rządowych celebrował J W Senator Bistuj; Lubelski. Wielki obiad dawał Nv. N o wo silców Senator Państwa Rossyisfcicgo, 3 wieczorem oświecono miasto. Xiąźę F e r d y n a n d E u g e n i u s z Wirłem.

bergeki przybył do Warszawy, i już »yiechał. Ogólne zgromadzenie Rady stanu, na posiedzeniu dnia 6. b. rn. uznało, ii VV in centy Lizoł bański były Podprefekt Powiatu Stanisławowskiego, a późniey Orłowskiego, oskarżony o nadużycie grosza publicznego, pod sąd dla wyrokowania oddanym być powinien. Dnia 18- iako w oktawę zgonu & p. Aioyzego Żółkowskiego., oJbyło się za iego duszę żałobne nabożeństwo w kościele XX. Piiarów, przy obecności nader liczni« zgromadzonych przyjaciół zmarłego. Celebrował W. JX. Czarnecki Metropolitalny Kanonik i Sekretarz Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół naufI Orkiestra złożona z przeszło go Amatorów i Artystów, pod dyrekcyą kapelmaystra Kur p i ń s k i e g o wykonała Requiem M o z a r t a . N a katafalku stało popiersie nieboszczyka świeżo zrobione przez P. V i n c e n t i, maiące wiele podobieństwa. W a c ł a w H a n k a w P r a d z e wynalazł naydawnieyszego, ii« dotąd wiadomo, prawa Czeskiego rękopis z XIV. wieku, który pod względem starożytnego ięzyka słowiańskiego whle osobliwości ma w sobie zawierać. Dla miłośników słowiańszczyzny byłoby pożądaną rzeczą, aby rękopism ten drukiem mógł być ogłoszony. (zGaz, Litt««.)

Niedawno w Woiewództwie...... zawarte czayhie licznym orszakiem Oficerów szłaboJritfrcy-ię ślubną, w ktorey obowiązała się wych i wyiezych, na le»em skrzycile woyska przyszła małżonka BaTa zastępować mit ysce stanęli. Za Monarchami iechały w powozie guwernantki swych dzieci, kśii ie ftilei bę- Cssarzowa Jeymć z JJ. Cesarzewkzowskiemi dzie, zwłascz* ie posiada ięzyki, bleIII3 i JJ, MM. Arcy -Xicżnic2kami P a 1 a t y,oo wa, rożne umiejętności, i ie nigdy niewyiedzie i K l e m e n t y n ą, Xiężną S a l e m u i Xiędo cudzych kraiów. ciem j mć Reichsztadtekim. Po przeyrzeuiti Ił O S S Y a. szeregów, \v«rod zwykłych honorów woyskoZ Petersburga dnia 31. Lipca. wych, przeciągało cało woysko Wazelkiey Miasto P i r a t y o i iego okolice doznały broni przed N N. Osobami. Niestety descz wielkich strat z przyczyny nadzwyczayney ulewny podczas tey uroczystości lał etrumłeburzy, wichru i gradu, powódź nawet niami; Jednakowoż porządek i przedziwna domy znosiła, a zboża w polu zesczętem zni- postawa woyska, bynaymniey na tern nietraszczone, stało się to dnia 19. Lipca; właśnie ciły. tegoż dnia i teyźe godziny przed 23 laty ta- Dostrzegaa Austryacki udziela naótępuia,kaź burza podob: ;e uczyniła znisczenie. W cych wiadomości z K o n e t a n t y n o p o l a z d. Chers oni e dnia 510. Lipca padał grad wciąż 26. Sierpnia: "O' b - r3 i 25. t. m. wysoka przez 3. godziny, a był wielkości włoskiego Porta otrzymała o d C h u r s z y d a Baszy doorztcha, łatwo więc sądzić można, ile uszko* niesienie o postępach woy*k tureckich w M 0dził. rei. Już były większą część półwyspu znoPoseł Perski miał pierwsze posłuchanie wu opanowały. T ry p o li zz ę zaiąwszy , bk u Cesarza Jmci ,dnia 21. Lii>ea, i ofiarował się zda ie, bez odporu, przy samem wniyściu, popiersie Królewicza Perskiego zrobione z do miasta ogłosili dowódzcy amnestyą i ouęż. marmuru w oryentalnym guscle, przytym 2 naywiększą ścisłością utrzymywali. Ptfetębardzo rzadki Arabski rękopism. Ten Po- powanie takowe tera pornyślnieyszy sprawiło seł itst bardzo iubiony od swego S z a c h a, skutek, im mniey go się może spodziewano. mówi po franeuzku i angielsku, zwiedzacie- Po d N a p o l i di R o m a n i a krwawa zaszła. Ławie osobliwości P e t e r s b u r g a, wszystka utarczka, w którey turecka iazda aczególniey troskliwie opieuie, a nawet wiele przedmio- się popisuiąc, dpeczętną powstańcom zadała tow każe malować, aby to złożył w darze klęskę. Los tego miasta dosyć osobliwy. Po swemu Monarsze. Z R o es y i ma udać się niezliczone razy doniesiono iego poddanie siei de Anglii. nawet w samym Stam bule, lubo nikt nieJI U S t r y a. potrafił sobie wytłumaczyć ciągłego milczenia Z Witania dnia 15. Września, o losie osady, główną tę twierdzę miano za Cesarz J mć w obecności Cesarza J mci Al e- straconą. Lecz nie była straconą; wszystkie x a o d r a, odbył dziś popis woyek tuteyszey owe doniesienia były zmyślone. Osada tu oaady na stoku między bramami zamkową i recka z rzadką wytrwałością ośm miesięcy się szkocką. trzymała3 a w ostatnich sześciu tygodniach Przed siódmą ieecze godziną zrana obay tak srodze pasowała się z gło dem, źe iuż* Cesarze Jmć,* Cesarz Alexander w THII- tylko słabe pozostały iey sczątki. Zapewniadurze Pułkownika pólku swego Ausiryackle- ią, źe bez tak niespodzianey odsieczy, we 34 g o, w towarzystwie wszystkich tu obecnych godzin byłaby zniewoloną została do poddaArcy-Xiąiąt, całej geatwłicyi i z nadsewy- ziia się, - Po opanowawu dwóch głównych prawić mai e kor,>usa o ach do 3000 ludzi do różnych półwyspu krain, ażeby podbicia go wszędzie dok 0- jć. Licznieyszy zaś korpus działać miał przeciw górom MaynotóW, w których iedyoe iest podobieństwo silnego iakiego odporu. Ażeby le działania wspierać od IIIHrza, fiVtta K a p u d a na Baszy -śuż z zatoki F? t r a s pułciła się ku południowemu przyIbcjiowi Morei. Zdobycie Koryntu b y ł o, iak i uż d o n i e s i o n o , d z i e ł e m kilku g o - dzin. SkoTot)lko stanęli Turcy na międzymorzu, pierzchli powsuńce. Pozostali w K ol y n ci e członki rządu: N e g r i (mieniący się Ministrem epraw zagranicznych), M a n o s , Deli, JanocH polo i Logothati z Liw s d y i , toż samo uczy nili, zabrawszy wszystko, co byio vpkassach, iui*tylko wsiąśdź mi li na okręt Joński, kiedy cały ich układ srodze był zniweczony. Dowódzce woyefc, D i u e. C o l o c o t r o n i i P e t r i B e y, dogoIriwszy jch, okutych w kaydany iako zdrayców odesłali do H y d r y; sami zaś z zabranenłl tamtym pieniędzmi schronili się w góry Mayoockie. Tym czasem zaeiadaiący w Arc o s Senat miasto to kazał podpalić, i w same y rzeczy znaczna część ogniem spłonęła; poczem wziął się do ucieczki. W tey chwili powstanie istnie iuż prawie tylko na K a n d y i i trzech wysepkach H y d r a, S P e z z i a i 1"'*sara. Podług doniesień wiary godnych, ts czący eh się czasu przed samem wkroczeniem Turków do M o r t i, mieszkance trzech ostatnich wysp, skłonni poddadź się, żądali zaręczonego im należycie bezpieczeństwa osób irnaiątków, wstałem przedsięwzięciu inaczty bronić się do upadłego i w ostateczney tylko potrzebie z ruchomościami swemi szukać schronienia w A m e r y c e lub w innym kraiu odległym, w czerń, iak wtenczas byli przekonani, siła morska turecka niepotrafiłeby im prztszkodzić. W tey myśli uczyniono na wspomnionych trzech wyspach, a zwłasczana wyspie H y d r a wielbię przygotowania de deitlney obrony, i pochlebiali sobie powstań; cenadzieią, że palnemi okręcikami, których tak skutecznie użyto pod S c i o, niemało wyrządzą szkody flocie Sułtana. Wyspy zaś N axo 5 i S a n t o r y n poddały się dobrowolnie, a wysepce S y r a ledwie nie całkiem przez ihrześciian rzymsko-katolickich żarnieszkałey, w nadgrodę wierności Sułtan darował haracz na tal siedm, - Były Wielkorządzca wyspy Rhodos, Jussuf Basza, w znaczeniu Woiewody posłanym został do S c i o, obszerną msiąc władzę na korzyść pozostałych te y niesczęśliwey wyspy mieszkańc ów; mianowicie ma im zwrócić niezwłocznie zabrane ruchomości i nieruchomości. - N owo mianowani Xiążęia M u l t a n i Wo ł o - s z c z y z n y pożegnawszy się dnia 3 2. z Ministrami, ruszyli dnia 23. w podróż. Xiążę Wołoski iedzie lądem do Bu ka re B t u, Xiążę Multański zaś płyr ie do War n y, skąd uda się doJass. - Okoliczności, iakie towarzyszyły wprowadzeniu nowego Patryarchy do nadaney mu godności, świeżo dowodzą, iak ważną iest dla Porty rzeczą wykorzenić podeyrzenie nieprztbłsganey zemsty, lub wcale nienawiści lub wząardy ku religii chrześciiańskiey. Nigdy Patryarcha w'eHzych nie doznał zaszczytów. Skoro t)lko odebrała Porta uwiadomienie, że wybranym został na Patryarchę Biskup ChalcedońsH A n t h i m u s, natychmiast kazała go z Seraiu przeprowadzić do własnego dom u w F a n a r z e. N azaiutrz z wielką okazałością z orszakiem isstu Biskupów i jciu Dyakanów zaprowadzonym był do W. Wezyra, od którego i potwierdzenie urzędown e i szatę honorową otrzymał 5 z wielkiem przytomnych zadziwieniem ostatni zaszczyt i resztę Biskupów spotkał. Stąd orszak pociągnął do .pałacu Patryarchy, przy czem, czego dotąd niebyło Digdy, pięciu Oficerów Seraju utrzymywało porządek. ' Patryarcha i wszyscy Biskupi konno jechali, co inaczey ZPanymiego chrztątnym, było dozwolonem.

lustallacyą odbyto,. w kościele metropolitalnym w obecności wielu tysięcy Greków. - Sultan i wszyscy Ministrowie iego zrzekli się -m rażą zwykłych przy nominacyi nowego Patryarchy podarunków, które na 200,000 Plastrów podaią; zapewmaią nawet, ie W.

Sułtan niższym seraiu urzędnikom z właeney szkatuły wynagrodził stratę, z podobnego zrzeczenia się dla nich wynikłą. W liście pasterskim przez nowego Pałryarchę wydanym oświadcza tenże, iż W. Porta zezwoliła na obchód P a n e g y r u, która to uroczystość przedtem odbywała się w różnych kościołach i kaplicach na przedmieściach, od powstania zaś była zakazaną. W tymże liście Patryarcha napomina lud chrześciiański do postępowania pobożnego, spokoynego i porządnego, przestrzega od nierozsądnych kroków iprołektów, których wypadek nie może być nigdy, iak tyl AO nieszczęśliwy; na koniec kobietom zaleca surowość, wstydiiwość i oszczędność w mieysce zbytków, zwłaszcza w ubiorach. Zmiana Patryarchy i całe Porty postępowanie w mianowaniu go wobecnem rzeczy położeniu niemoże nie byćdobroczynnera. Zmarły Patriarcha w porę naywięŁszych zaburzeń mianowany był sposobem burzliwym; gdyby powsuńce byli wzięli go. rę, kto wie, czy byliby go uznali za prawą głowę kościoła. Przy mianowaniu teraznieyszego Patryarchy zachowano wszelkie przepisy i formalności ściśley, niż kiedy. Prawność wyboru nie może więc być wątpliwą, a byle Porta nie odstąpiła od obecnego iey systematu, nowy Patryarcha wyetępuiąc iako pośrednik, i rządowi i greckim iego poddanym będzie mógł pożytecznie usłużyć." Galicja.

Ze. Lwowa dnia 16. Września.

N. Pan naywyższą uchwałą z dnia sago Lipca r. b, raczył Filipowi Girard, właicicielowi, C. K, uprzywileiowariey fabryki przędzenia lnu w Hirt en bergu, nadać Stosownie do przepisów patentu z dnia 8go Grudnia 1 8 20 przywiley pięuoletny na wynalazek Term ograd-u, służący istotnie dó tego, że za pomocą aparatu złożonego z sił fizycznych i mechanicznych, razem nayściśley połączonych, inoina ogniem utrzymać ciągle Jednakową temperaturę w mieyscu zamkniętem, którey stopień ciepła -wszelkie zmia*ny ciepła zniesie, niezmieniaiąc się znacznie w pomienionem mieyscu; używanie zatem! tego aparatu tak do małego, iak i nayobezernieyszego mieysca zastosowanego, ieet nie- ' , skończenie rozmaite, albowiem służyć może do doświadczeń naukowych i w domowem gospodarstwie, n. p. do ogrzewania rośiiniar. ni i inspektów, do-eztucznego wykluwania się kurcząt i innego ptactwa, a to wszystko. "' wygodnie i z małym wydatkiem. F 2 a n c y 51Z Paryia dnia 14. Września.

Onegday przybył tu Podfarabia Cha t eaubriand. N. Król Pruski przyzwał do Siebie Barona , Alexandra Humboldts. Towarzyszyć oń będzie swoiernu Monarsze do We« rony i A» podróży, którą tenże przez Włochy zamyśla odprawić. Tuteysza wielka szkoła wzorowa została zniesioną; na iey mieysce utworzone być maią cząstkowe szkoły wzorowe akademii. Pan B arb ie s (znany filolog) utracił ewóy urząd iako bibliotekarz Króla i Rady stanu. Nie Pan LaAFayette prz)był do Ann a p p e e do Pana B r i g o d e, lecz Hrabia de L a t o u r - M a u b o u r g. (!II Dziennik ROzPraw mówi w przypisku do artykułu Wyroczni Bruxelshiey. "N iemożemy przepowiedzieć skutku wypadków hiszpańskich, lecz uważamy się za upoważnionych do zapewnienia, iż K iadnym przy F r a n c y ą nie będzie dozwolonym." Goniec z M a d r y t u przywieść miał do Baj 00.11 y wiadomość, iż w przystani Kadyxt - nskiey pokazała się żółta gorączka, i ze przybyły do Korunny okręt Amerykański utracił -2 I. Judzi w drodze. Pocztę do Madrytu z listami z Francy i i z innych kraiów E u r o p y zabrali powstańcy w wywozie Sal i nas. Przygotowani iesttśmy na wielkie wypadki (piszą z B aj o n n y); woyska Królewskie i kon3ty tucyii e stoią naprzeciwko siebie równą zapalone wściekłością. Wkrótce los trzech prowiocyi N a war r y będzie rozstrzygnśonym. Gdyby Q u e e a d a przymuszonym był uciec do F r a n c y i, przedsięwzięte będą s' odki zabezpieczające szanowanie ziemi frsncuzkiey od wszystkich stronnictw. Oprócz półków ciągnących od granicy północney do linii pireneyskiey, ruszyć tamże maią wkrótce inne korpusa, piechota, i artyllerya konna i piesza z francuzkiey F l a ndryi. Wczoray rano o godzinie 4fey przybyła sztafeta z Poi tiere z wyrokiem, zapadłym tamże przeciw wiadomym spiskowym d. 11. w nocy o godzinie 11. B e r t o n * C a ff e , Sauge, H. M. Fradin, Senechault i JagJin, skazani są na śmierć; Alix, Feraił, Bicque, Ledein, Lambert, Sauzais, Beaufils, Coudrau, na -letnie więzienie i zapłacenie po 2000 Franków za karę. AIix był właściwie na śmierćosądzooy 7 przeciw 5 głosom, lecz Sąd przychylił jię do mniejszości. Civray, JacquesLucien, Delagaux, Mennier, Laignelot, Masse, skazani na 5 lat, Marquet, Prier, Normandii), na 3 ht do więzienia. Prócz tego każdy zapłacić musi 3000 Franków, i wprawdzie ieden za wszystkich lub wszyscy za iednego, i zostawać feęda, przez, lat JO. pod dozorem policji.

8«;

Mathurin Civray, Comtian, Gode.

a n, M e c h i n, P e 11 i t r, 4 111 a s s e a u «a 2 Uta, Oelig'iy, Augier nazwany Fa> rine, Lagrange, Bigot, M«ri<Jet, B o u d i er, G e r f a u x , P ar, V alI e c -, Garnison na rok do więzienia, i każdy zapUciómusi 50 Franków kary. Marchais i F. B. F r a d i n uznani za niewinnych. - Adwokat B r e c h a r d powiedział między inne mi do Przysięgłych: "Niechay wyrok wasz nie skala krwią ltidzką wiernego, poczciwego i cnotliwego miasta P o i t i e r s . " (Wjtlkie poruszenie między widzami; głębokie milczenie na ławie Przysięgłych.) Na uczynioną przez General. Prokuratora uwagę prze» ciw temu wyrażeniu się, odpowiedział: "Mówię do Rojalistów, jakimi byli bohatyrowie i męczennicy W a n d e i , którzy za wolność życie swe poświęcili, i chcę własnemi General. Prokuratora słowy zakon-.' rzyć: "Bądźmy ludzkimi, szlachetnymi' r wspaniałomyślnymi. " - Jeden Z osqdzonych na śmierć, J a glin, zakończył swą obronę zapewnieniem: że ma zasczyt, być posłusznym sługą Przysięgłych. - B t r t o n zabieraiąc ostatni raz głos dnia 11. mówił z większe m umiarkowaniem i w lepszym porządku. Uskarżał się na Prokuratora General" iż się musiał sam bronić, wyrzucał mu pragnienie krwi, napominał Prz)sięgłych, ażeby nienaśUdowali trybunałów rewolu' .yioych, i Kmi zakończył słowy: "J eżeli sumienie wssje krwi woła, to moia nieciiay płynie; Ucz zaklinam was w imieniu ludzkości, nśeprztiewaycie krwi moich współoskarzonych, którzy są oszukani i zwiedzeni. Powróćcie ich rodzinom. Od 7. miesięcy usychali w więzieniu, a wielu z nich w B3yokrop> ,ieysz« y nędzy. To niech będzie ich Krą. Oi i ich rodzby błogosławić wam będą, wspominać was będą przy swBicb codziennych modłach, a sumienie wasze vigdy w<-m wyr?u:«ć 'i« będzie słowa przebacaeqia, któtc teraz wyrze-" mc eerce. U czuwam pychę i vyźszość w tey chwili. Dusza rr.oia z radością, wzbiie się da siedliska błogosławionych, ieźeii zdołam otrzymać przebaczenie dla tych niesczęśliwyli. Wielu we F r a n c y i zazdrościć mi b.e<l*je mego losu; ia zaś oikomubfjrl nieodstąpil zaszczytu» umrzeć za moich spółobywateli, za T O:Q oyczyznę." Adwokatowi D r a u l t kazano się stawić diiii 13. przed sądem zjazdowym w Poitiers. Wielki Mistrz Uniwersytetu rozdał dnia 19. z. m, 64. nagród uczniom ezkoł Królewskich; z tych 3 otrz)mał Xiąźę Chartre s, syn Xiąźęcia O r l e a n s, utzeń Kollegium H e n ryk a IV. Oświadczył przytem Wielki Mistrz, fi itst przyjacielem m łodzieży, ale nie poehleboifciem; iż inni radziby w młode serca wpaiać chęć niepodległolci, lecz on mówi śmiało o powinnościach, aby z czasem była zdolną, do wykonywania praw swoich. Tuteysza Akademia umieiętności poniosła stratę przez śmierć dnia ig. b. m. P ana D ę - łam bre, sławnego geometry i astronoma, który żył Jat 73. Wszystkie prawie uczone towarzystwa w E u r o p i e obrały go członkiem swoim lub korrespondentem. Przyłożył się znacznie do rozmiaru i oznaczenia południka Paryzliego. Wydał uczone dzieło pod napisem: Historya dawney astronomii, a w rękopismie zostawił historya póz*oieyszey astronomii, którą, ieden z przyjaciół iego ma podać do druku. Hiszpania.

Z Madrytu dnia 6. Września.

Kroi podpisał dekret w jględern zwołania nadzwyczaynych Kortezów. Uroczyste zagaienje nastąpi d. 7, Października. Dnia 2« odbędzie się przygotowawcze posiedzenie, wybór Prezesa, Sekretarzy i. wydział.ów. Spodziewali się, j£ MonarchowIe zebraru a»

Kongres wydadzą, do Króla wezwani: . , ial niegdyś do Króla N eapoiitańekiego, na fcfó re Król sam w sposobie koastytucyinym odpOWIe. Przysposobione do pochodu milicye wynoszą, 4 ),000 ludzi. Składaią się ze starych do świadczonych woiowników i posunięte byćmaią du 90,000 ludzi. Liczba woyska liniowego oznaczona iest na 63,000 ludzi. - Dowództwa pułków powierzaią, samym doświadczonym l i b e r a l i s t ów. Generał E l i o został stracony d. 4. rn. b.

w Walencyi. Qu es a da zostawszY zbitym w S a n g u e sa, pociągnął do Ar rago ni i, zapewne ażeby z niedobitkami ewey bandy, i bandy Trapisty przedrzeć się do I r a t i lub schronić się do Katalonii, widzi bowiem, li przeciwną rewolucyą zły koniec w N a war z e cze ka. Dnia 24. Sierpnia oddalono wszystkich Xięży r G i r o »y.

Pierwszy numer "nadzwyczayney gazety rządowey Regencyi Hiszpańskiey" wyszedł dnia 20. Sierpnia. Ma napis: Dios y el rey. Pooiżey znayduią się słowa: Urgel, z Królewskiey drukarni Regencyi. Anglia.

Z Londynu dnia 14. Września, Wciąż zostajemy w niepewności względem składu Ministrów. Król daie częste posłu-. chaoia swoim Ministrom, wyiąwszy Hrabie] L i v e r p o o l . Szczególniey bywaią często u niego PP. Peel i Lon. Pan Can« ning przybył wprawdzie do L o n d y n u , lecz przebąkiwała, iż pewna dostoyna osoba (Król) nie może się przezwyciężyć do mhnowania go Ministrem. (Wiadomo, iż P, C a n n i n g bronił Królowey, prztzco naraził się Królowi.) Waży się ona między Margrabim Hastings (były Lord Moir a ), do którego Król wielkie a za uf nie , i Matgrabim Wellesley, Wlce-Krolem jest ściśley niż kiedy, z Panem C a n n i n g . Kuryer twierdzi, iż Pan C a n n i n g otrzyma urząd Ministra spraw zagranicznych. W tym przypadku niepoieehałby rnoie Xiążę W e lI i n g t o n d o W i e d n i a . - I Xiążę y o r k zdare się być przeciw P 3IIH C a n n i n g , szezegółotty dla interessów katolickich (których P. Canning broni); inaczey radby go widział w Ministerium. Rzecz uwagi godna a może bezprzykładna, ii gazety obu stronnictw wysilaią sie, na pochwały tego in A ża ; nigdy zaiste niezłożono wyższego bołdu talentom i prawdziwey miłości Ojczyzny bez miłości stronnictwa.

Rozmaitewiadomości.

Z Poznania. - Tegoroczne programa szkolne, wydane w ięzyku niemieckim przez Pana K s u l fu s, Dyrektora tuteyszego Król.

Gymnazium, poprzedzone iest zastosowaną, tlo czasu rozprawą, pod napisem r 3>Moriarchia i Szkoła." Nowy Hospodar W o łosz c zy z n y ma mierny maiątek, lecz posiada wiele umiejętności i znany iest iako uczciwy człowiek. Basza J e a n d' A c re, który wypowiedział posłuszeństwo Sułtanowi, walczy z wojskiem Tureckiem wysłanera na iego poskromienie.

Mieszkańcy L i b a n u byli się z nim połączyli, ale lękaiąc się, aby nie doznał losu Alego Baszy J an in y, odstąpili go zupełnie. Niektórzy z Niemców i Wołochów będący pod dowództwem Generała N o r m a n , dostali się w ręce Turków; ci oberzneli im nosy i uszy, wyłupili oczy i odesłali GreJtorn.

Radzca H o ffm a n trudniący się w N i e mc z e c h zbieraniem pożyczki dla Greków @świadczył, ii doznaie w tey mierze trudności od czasu iak Dostrzegacz Austryacki doniósł niepomyślae du Greków nowiny«

8r&n

Nowy Cesarz MTexykanekr Iturbrrfe» miał w swym kraiu wznowić Inkwizycya« przytrzymał oraz wszystkich Hiszpanów przy. byłych z Europy do Mexyku.

Rysy charakterystyczne różnych ludów.

Radość Baktiarbw przy pogrzebach.

M o r i e r opowiada o Baktiaraeh, walecznych P e r s y i góralach, sczególnity Ls- ; r i s t a n u wzgórza zamieszkuiących, następujący rys uwagi godny. Zamiast żalów, weselą się oni przy pogrzebach. Zebrani około grobu, przy odgłosie muzyki śpiewaiąc tańcuią T s c ha p p i (narodowy taniec). Je- \ żeli zmarły w woynie poległ, tern powśzechnieyeza ich wesołość; uwaiaią bowiem śmierć iego iako prawną (kalał), W oddaleniu za£ od swoiey giedziby zmarłjm, robI..I, teinezasowie honorowy pogrzeb, i wystawiwszy czapkę, broń i inne rzeczy zmarłego, radośni wokoło tańcuią.

Ludu Mikmak pobłażanie dla piianych.

Mikmakianie (w NoweyfundUndyi) Bą z natury łagedni i gośdnni, lecz iak tylko mocnych napoiów, które namiętnie lubią, rhiaTę przebiera, wpadaią, iak wszystkie dzikie {udy, w stan szaleństwa. Zony i dzieci uchodzą wtedy w lasy t a barbarzyńcy wywieraią swoię wściekłość na własne Wigwam (mieszkania), w których wszystko nisczą.

N awet strzelby swoie, które droity iak żor>y i dzieci cenią, gruchoczą w takim stanie. Uwagi rzecz godna, ie ci" za każde inne urazy, nieprzebłagani mściciele, nie zwykli się mścić za wyrządzone w piiańetwie pokrzywdzenia. Mamyigo karać, powiadaią, gdy straciwszy rozum nie wie co robi%

Dodatek.