GAZETA
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1822.10.05 Nr80
Czas czytania: ok. 16 min.Wieldego
Xiestwa
OZNANSKIEGOił1 i - i - - - - II
Nakładem BrukarniN adworney W. D e c ker a l spółki. - Redaktor? Assessor Ra ab ski.
Nro. 80» - W Sobotę dnia 5. Października 1822.
WIADOMOŚCI KRAIOWE.
WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE.
KRÓLESTWO POLSKIE.
Z Warszawy dnia 29. Września, Przybył do Warszawy P. Monroe, synowiec Prezydenta stanów Am ery ki północney. Dnia a6. m. b. pewny oficyalieta obwiniony o wykroczenie w swem urzędowaniu, zaprowadzony do głównego Ratusza, natychmiast po osadzeniu tamże 2-okna 3go piętra Ze Szczecina d. 23. Września, Wyskoczył, i po 24. godzinnem cierpieniu Po ukończonym popisie zebraney tu gciey iycie zakończył.
trywizyi ago korpusu armii" opuścił miasto -qazety PeterBburgskie ogłosiły ukaz J. CV nasze Królewicz Jmć Naetępc» tronu wśród MoSćr do Rządzącego Senatu pod dniem igo radości ludu, dziś wieczorem między J i gmą, .Sierpnia wydany, względem urządzeń celipoiechał do Starogród u, dla obejrzenia .uyehj-i wprowadzenia towarów zagranicznych zebranego tamie woyska. łubAich zakazania; między inne mi iest art ykuł* następuiący: Wszystkie surowe producta obu państw przypuszczać bez przeszkody
Z'Berlina dnia 1. Października, JW. Generał-Pornczi ikt Generalny Inspektor wszystkich twierdz, Szef inżynierów i pionierów Bauch, przybył tu zGdańska, a Król.-Angielski nadzwyczayny Poseł i peł» nomoeny Minister przy tutejszym dworze, Rose, z Wiednia.
i 65Iobo3rne prreK ¥ a T o 1 II! e i Zastawy, usta - iaśnityszymi Sprzymierzeńcami każdą uśmienowbne na granicy między Cesarstwem rzyć burzę, szczęśliwemu mieszkańcowi niewszech R o s s y i a Królestwem Polakiem, bezpieczeństwem grożącą, nabywa zaiste prarównie tam iako i na powrót, nie pobitraiąc wa do iego i wnuków iego wdzięczności. - poszlia i nieżądaiąc świadectw pochodzenia. Zamiar zjazdu potężnych Monarchów i lek N a ostatnich targach Warszawskich płaco- zastępców w W i e d n i u i w We r o n i e po no za fcorzec żyta Zł. od 24 do 25. Pszenicy uwagach powyższych nie może być dłużey od ig do so. Jęczmienia od 14 do 16. dla świata taiemnicą, ponieważ Cesarz Al eOwsa od 8 do 9. Grochu od 21 do 2 2. x a n d e r postanowił udać się tam osobiście.
R o s s Y A. Choć szczegóły tamecznych układów zostaZ Petersburga d. 10. Września. wić trzeba przyszłości, choć środki, przez Podróż Cesarza Jmci do W i e d n i a i W e- które ów zamiar ma być osiągnionym, pod rony, mówi iedno zpism publicznych,luwa- rozmaite poyśdź mogą rozprawy, rzecz głóźać trzeba za ofiarę, którą N. Pan powsze- wna iest niewątpliwą. Naród Rossyiski chnemu niesie dobru. Ogromne Jego Pań - zatem błogosławi przedsięwzięciu Wielkostwo potrzebuie Go bezustannie, i niepospo- myślnego Monarchy, lubo tracąc pod Jego lite zaiste ogniwa wiążące w Ro s s y i Panuią- niebytność te dobrodzieystwa, które zwykł cego z kraiem, a naród z swym Panem, bez co dzień z rąk swego Pana odbierać. przyczyn nayważnieyszych niedozwalałyby Tuteysza gazeta Conservateur Impa rtial mu nawet oddalić się na czas długi. Mimo to, umieściła następujący artykuł o wypadkach N. Pan na kitka miesięcy wyieżdża; a wier- na wschodzie: - "Listy prywatne z Stamne Jego ludy są na to przygotowane, że nie b u ł u pod dniem 3. zapewniaią, iż publiczna powróci dopóty, póki rozmaicie zawikłane śpokoyność utwierdza się tam coraz batdziey; interasa, tern wazoieysze dia wielu sprze- iż. nie słychać ani o morowem powietrzu, cznych sobie wypadków, nie będą rozważo- sni o woynie; iż umiarkowanie pewnego ne i z powszechrsem załatwione zadowolnie- wielkiego Mocarstwa i użyte ze strony sprzy. niem. Od samego początku wysokiego Swe- mierzeńców iego środki, spodziewać się kago politycznego zawodu Cesarz Jegomość nie żą, iż pokóy nie zostanie przerwanym. inne objawiał życzenia, ani innemu hołdował Wkrótce Posłowie czterech wielkich Moearstw systematowi, iaktemu: ażeby współczesnym w Pera zbierać będą owoce usiłowań swoich. zabezpieczyć pokóy, a między Bządami nay- Od nieiakiego czasu podwoili czynność swodoskonalszą, iaka być może, zachować zgo- ię, ie dynie z przyczyny, iż tego nagłe okodę, która iedna pokóy takowy ustalić może. liczności wymagały, co też pomyślny skutek - Przy tych uszczęśliwiających świat uczu- wzięło. Internuncyusz Austiyacki, Posłociach Monarcha przecież nie może oboiętnem wie Francuski i Angielski, tudzież sprawuiąna to patrzeć okiem, żeby poiedyńcze osoby, cy interessa Pruskie, dowiedli, co może doa może osoby w związku zostawaiące, przez, Icazać wola, działaiąc zgodnie i podług Jednanieszczęsną skłonność do zaburzeń, lub na- kowego planu. Jeśli wszystkie te usiłowawet przez chęć służenia użytkowi własnemu, nia, (iak możemy sobie obiecywać) pozytak wzniosłym zamiarom sprzeciwiać się mia- skaią przychylenie się Porty względem niełyi przez coby nawet pokóy i bezpieczeństwo których potrzebnych dla utrzymania pokoiu narodów nadwerężyć usiłowały. Podaiąc zezwoleń i ustąpień, wtedy wszyscy Chrze-i CepaM Jegomość dpstoynąrl\kę, aźtby a N ay: ściianie wschodni winni będą temu tak do« ły, kióry podczas woyny nie będzie mógł zostać nadwerężonym. Z okropnego prze»(rachu iaki ogarnął Greków w S m y r n i e po porażce flotty Tureekiey, wnosić można los, iakiegoby się lękali, gdyby woysko Ros syiekie zbliżyło się do S t a m b u ł u . Lord Strangford mieszka od niebkugo C*ŁSU w domu wieyskim nad brzegiem morza. Pan C h a p p er, eprawuiący interessa przy nim, odbywa dalsze układy z R e i s - E ffe ndym. "
A v s T K. T A.
Z Wiedniu dnia 2j. Września.
Dostrzegacz Ausłtyacki następuiące donosi ze b tam b u ł u nowiny z dnia 6. Wrześuia: "Lord Strang ford wczoray wyruszył w zamierzoną dawno podróż do W i e d a i a , Już temu więcey, niż dwa miesiące, iak Ministrów Porty uwiadomił, iż od dworu swego Został wezwanym, udadź się w porze Kongressu do W i e d n i a; a byłby iuź po długiey iw»żoey rozmowie dnia sy. Lipca, opuścił S t a m b u ł , gdyby życzenie załatwienia rainych poźniey iemu danych zleceń niebyło go zatrzymało. Wiadomości w ostatnich dniach miesiąca Lipca odebrane kazały mu nitorikładać dłużey odiazdu; prosił zatem P - rt y, ażeby przed i.im mógł mieć ieezcze rozmowę 5 a lubo to dla bliskości mnieyszego Btyramu nieiakie miało trudności, iednakowoż rozmowa u Reiss-Efendego w dniu 27. to iest w wigilią uroczystości, była zapowiedzianą: którą to uprzejmość Lord Strangford uważać powinien za dowód osobutego szacunku. Krotko przed ediazdem doszła go · Smutna wiadomość o śmierci Margrabiego L o a d o n d e r r y; a iakkolwiek wypadek ten mocne na nim sprawił wrażenie, nie chciał iuż zaniechać swego przedsięwzięcia. Dał Ministrom Porty zapewnienie, że iego oddalenie długo trwać niebc'izie, i spodziewa się itanąć W Wiedniu międgy ao, i 34. m, b.
Ostatnie narady r inteyszymt Ministrami były nader ciekawe, i napisane pr,->z nitgo dokładne raporta z czasem obbśnią zd l rżenia dni naszych, całe obecne poł<iże ie państw» Tureckiego, isgo stersunki do państw chrześcijańskich w E u r o p i e i wiele przedmiotów'" o których za granicą naydziwacznieysze i iafc nayprzewrotoieysze msią wyobrażenia. Od dni ośmiu tutejsi Grecy cieszą sie« znowu pomyślnemi o zwycięztwach nowinami; mówią o powrocie Senatu powstańców do A r g o s , o wielkich klęskacb Turków w Mo r e i i t. d. Z wiarogodnyth źródeł ani o tych wypadkach, ani o uroionych bitwach pod Te r m o p i l a m i, żadnych niepo wzięliśmy wiadomości. Tyle tylko nam whdomo, że Ministrowie tureccy podbicie M o re i uwaźoiąc za rzecz niewątpliwą, przekonanie to nietyłko ustnie wynurzaią, ałe i do odpowiadających iemu biorą się środków: w czem niemało sp'uszczaia się na dalsze skutki używanego dotąd z wielką roztropnością przezChurs z y d a Baszę systemu łagodności. Posyłai$ mu dzień w dzień rozkazy tey osnowy, ażeby nieszczędził ni starań, ni ofiar, ieżeli drogaf dobroci zapobiedz może dalszym krwi rozlewom. Jakoż żadoey Ministrowie nie OpH« sztzaią sposobności, ażeby obcym Posłom wystawić to za naywyższy cel swych U6iłowark i żytzeń Sułtana. - Dnia 30. r. T. znaczny pociąg aityHeryi z wielkiemi zapasami am uniryi, ruszył stąd do Erze rum. Persowie bowiem w tych stronach świeżo znaczne odnieśli korzyści nad woyskiem Turetkiem pod D z e l a l e d d y n Baszą zostaiąróm. Przyczyną tego było przenie wierzenie się S e l i m a Baszy, buntownika Kur d a, któremu przebaczyła Porta pod Warunkiem, ażeby się w 15,000 ludu zbroynego łączył z woyskiem Sułtana: zamiast czego on przeszedł na stronę Persów. - Kilka doi temu powieszono tu 24ch ianczarów, którzy ustępuiąc z Multa o dopuścili się oaywiębzey rozwioziośd I domy podpalili.
Z potrylszemi raportami »u m doszła tez ie sie, bydi w związku zjawienie dwóch skał
S t a m b u ł u z dnia 3. L b z d L e n i e op. su. e, zak «t ę P a , . : " A l e p p o, iedno * naypAkn.eyazych miast państwa ottomań»kiego, doznało trzęsienia ziem, podobnego, iak,e w zeszłym wieku zburzyło L i z b o n , ikalabryą. Nayp>erw*ze zaraz i naymocmeyszetrzęs.emednia ,3. Sierpnia o godzi*«e . otey z w.eczora tysia.ce mieszkańców przywal, o gruzami p,ę nych kamienic, których wiele dla okazałości pahcam, nazwać można. Po tern trzpieniu nastąpiło ich więcey, a nawet dnia 16. lika czasem gwałownych uderza, uczuć «, dało. D»ie rzece części domów tego iudneg, fi i 8 S t a, które podług naypewmeyazych wiadomości w 40,000 domach do 300,000 liczyło mieazkańca obrócone w gruzy, w których »grze. baoe leżą nieocenione kosztowności i towary z Persy., odległego Hmdostanu. Podług naypierwszych, mo£e przesadzonych w przestrachu, podań - b o dotąd nikt nie był w etanie opisać dokładnie i wiernie tak okropnego nieszczęścia j do 30,000 ludzi zgmęło. Niestety znaydme się m.ędzy mmi «den z naygodnieyszych tego miasta rmeszbncow, C. K. Konsul generalny i Kawaler Ezdrae de Pice ot to. Uszedłszy · zczęshw.e niebezpieczeństwu w własnym domu grożącemu, spieszył ze swymi ku bram, e, lecz właśnie kiedy przechodził koło dużego składu towarów, Chanem nazwanego, nowe uderzenie k.lka ścian wywróciło, które Liego 1 towarzyszów zabiły. - Tatarzy z Damaszku ladący, całą ludność miasta w okolicy widzieli koczującą; iak powiadaią, od tegoż trzęsienia i inne miasta i posady, wBaszostwach Aleppu , Trypoli, mitnowicie Antakia (dawna Antiochia) i L a d i ce i c h ( da wna L a o d «miernie uciekały. 2 tern zdaIZeniem zdato h A A T p A A X A A P e fi l e w e g o szerokością. ' 8 * ó , o ' v l t o Arabowie i Beduini na \ li , " b i ]I ! ; dowiedzieli U{ o klęsce A l e p o d el/Xl pokolenia tam pospieszyły, ażeby s i e T t ™ obszernym grobie od/adź wł. t ów l »" im łupiestwu; lecz odparł ich Behram Bas» Tenże kazał ,eż "tracić kilku Janczarów, X rzy wśród trupów i zwal,sk swey niegod iwey natury i rozwiozlości powś. iągać i l u m i e l f - Wyziewy tych niepochowanych trupów w gorące y porze, »rażaiąc po«ie tlze , IZ woiiły nieszczęśliwych mieszkańców, którzy źy cie uniósłszy rozłożyli sie. blisko miasta! szukać schronieni, w o d l e g U y e o h okol h ' J cac .« KHka dni po swoiem tu przybyciu odwiedził N. Cesarz Alexander wdowę po XiiięciuKaróluSzwarcenberg, iLaznieyszegoLordaLondonderry, Posła W Bri tanfi .
NIEMCY Z Frankforiu i26. Września * N. Król Pruski przybył ońegday do W i 1h e l m s b a d, gdzie się widział z J eeo KrólewiczoskąMością Elektorem Heskim, a wczoray stanął, u przed południem w naynoŻadańszym stanie zdrowia. Na wieczór raczył Mo. narcha zaszczycić swą obecnością teatr a dziś przed południem, przyiąwszy ieszcze wprzód odwiedziny JJOO. XieciaNasssuskiego i Landgrafa Hessen-H, mburgskiego, ruszył w dalszą drogę do W e r o n y , na Kar l s r u h e , Neuchatel, Medyolan i Brescią.
SzwEcYA Z Stokholmu d. \7" WrZeŚpia.
Król wyjechał dziś do N o rw e g i i.
WŁOCHY.
i c e a ) nie- Z dnia 12. Września. Kommissyaepecyalaa w M e d y o U ni e za,' obwinionych o występek zdrady. Król J mć Neapolitański p*łści się dnia 1 o.
(?) ro. b. morzem do Łiwoma, aztamtąd poifdzie lądern do W e r o n y . Rząd Neapolitański umówił nowąpożyczkę z domem RotS5Ii 1 dów. Ostre przedsięwzięte si środki ostrożności we względzie wszystkich obcych okrętów w portach Włoskich, IUyryiskich i Dalmackich, skoro domyślać się moina, iż okręty te przyŁywaią z portów Albańskich lub Greckich, ile że w różnych mieyscach tych kraiów zaraza morowa panuie. Podobne środki ostroiności przedsięwzięto takie, na wyspach J ońskich; tym sposobem nie będziemy mieli żadnych bezpośrednich wiadomości z E p i r u i sąsiednich prowincyi.
T' K A N « o Y A J? Paryża dnia 21. Września.
Dziennik fEto zJe (Gwiazda) zawiera, conastępuie: "Niektóre dzienniki Paryskie od niejakiego czasu wciaAź mówią o woiennych poruszeniach, każą woyskom iśdź w pochód, twierdze śpiźować, i obozy rozbijać: co wszystko póiniey odwołuią, Woy* eka, które przez Ł u g d u n ciągnęły, nie są czem innem, iak poiedyńcze bataliony, które dotąd odłączone od swego korpusu teraz się podług nowey organizacyi zbieraią. Zapewnić możemy, iż te oddziały bynaymniey nie idąc ku południu, iak w iudzi wmawiać 6taraiąsię, owsztm w zachodnie części pań· twa udaią się. *' - Dnia wczorayszego po południu przybył tu Xiąię We 11 i n g t o n; w iego orszaku znayduią się Lordowie CI amw i l i a m , T i t z B o y S o u m o r l e t, bliski iego krewny Półkownik G a t h c a r t i lekarz Hunce.
Ostatnie gazety Madrylskie nie nadeszły, Poczta «wyczayna została zaowu zabraną.
H i« .2 p A S 3 A.
Z Madrytu dnia 3. Września.
Zdrowie N. Krolowey polepszyło się znacznie w ostatnich 2. dniach, i wszystko upo* waźnia do nadziei bliskiego iey wyzdrowienIa. Rząd mianował Pana ViII a nueva Agenj tera hiszpańskim w Rzymie. Niektórzy Wątpią, ażeby go dwór Rzymski miał «znać.
W Saragosie odebrano z Madrytu rozkaz, zamknąć ośm klasztorów i cztery kościoły. Z 40, pierwszych któreśmy 18ro leszcze mieli, pozostałe tylko so. W nocy r d. 5. na 6. m. b, zniweczona w B a r c e lon i e s pise k, p o czem iakie 6 O osób uwięziono. Są to wszystko ludzie eluszm; Generałowie, Gubernator warowni, Pólkownicy , Sędziowie, Kommissaxze wojenni i Kanonicy, nekoniec i były Sekretarz inkwizycji. Coś podobnego zaszło także w V i e h. - Dnia 6. rada mieyska w B arc elon i e, na natarczywe żądanie ludu 1 kazała publicznie ręką hycla spalić papiery osławioney naywyźszey Regencyi w U r g e l i aresztować 60 serwilistów. Generał Espinosa ruszył z Pampęl u n y w 1200 ludzi piechoty i jazdy da Irati.
Wezwany do Madrytu Biskup Pamp e l u n y, i H rab ia E z e l e t a, który i e c ha t na wygnanie do Sewilli, zostali przed nieiakim czasem przez rokoszan Q u e s a d y zabrani i do I r a t i zaprowadzeni. Drogi z M a d ry tu aż do granicy są tak niepewne, iż żaden goniec bez eskorty i bez wielu manowców, do Irun łub ztamtąj do Madrytu dostać się niemoze. W Nawarze, Biekai i t. d. wszystko iest pod bronią. Dzitń po dzień zachodzą drobno utarczki z rożnem na przemian powodzeniem. Kobiety nawet i dzieci maią w nich udział. - Coraz większa obydwie strony ogać* nia wściekłość.
PoiŁTirGAŁiA.
Z Lizbony d. 3. [Prześnią, N a wniosek niektórych Deputowanych z S1.
p a u l o, izby Deputowanych Prowiricyi, które usłuchałyrozkazów Następcy tronu, nieuznawano tu dłużey, oświadczyła ewe zdanie Kommissyakonstytuc , iż nieokazuiesię z pewnoŚcią, ażeby mieszkańcy życzyli sobie oderwać się od P o r t u g a l i i, chociażby to życzeniem Junty prowincyalney było, a zatem Deputowa* ni należeć powinni nadal do obrad Kongn-acu. Gdyby zaś lud obrał Deputowanych na Kongres Kortezów Brazyliyskich, naówczas Deputowani takich prowincyi, którtby to uczyniły, przestaną być członkami tuteyszego Kongressu. Zdanie to, po długich rozprawach, przyięte zostało, z tym atoli doda tkiem: "z czego iedn-ak nie wynika, iżby prowineye te za oderwane cd P o r t u g a l i i Juważać należało." N arady w Kortezacli względem zniesienia zbytecz'ych klasztorów i zakonów na koizyść skarbu, są już prawie ukończone i wszyStkie niema] artykuły przyięte.
W Brszyliyskiey prowincyi M i n a s G e - jraes odkryto pasmo gór, skład"'iące się z samfgo magnetycznego kruszcu, który 80 do 90 pCentu czystego żelaza wydaie. Dnia 5. Marca wypłynęła z Go a korwetta portugalski» do R i o - J a n e i r o, ńa którey znayduią eię Hrabia Ri o P a r d o i trzey do Kortezów w L i z b o n i e wybrani Deputowani.
ANGLIA.
Z Londynu dnia 21. -Września.
Dnia 16. bjły pokoie u Króla wCarl tonb o u s e, a polem odprawiła się tayna rada, na którey Pan C a n n i n g , iako Minister · praw zagranicznych przypuszczony był do pocałowania ręki Królewskiey. Hrabia Lirve r p o o l miał prywatne posłuchanie i wsz-yetkie- nieporozumienia zostały zatarte. TakAe Xia,zc Wellington, mis! długie pcslu»chanie pożegnawcze. Wyfechał en d. 17. z Londynu. Pan C a n n i n g nie może się pokazać w Parlamencie, dopóki na nowo gdziekolwiek nie zostanie .obranym. Parlament na nowo odroczony od d. g.
Października do a6. Listopada.
Głoszą, iż Pan H u t kies on będzie Kanclerzeni izby skarbowey w mieysce Pana, Vansittart. Chcą także wiedzitć, iż Lordowie C l a m w i ł l i a m i P a l m t t s t o n źyczą sobie wyiść z Ministerium. Mówią to samo o Lordzie Kanclerzu El d o n ; wielka pieczęć ma być oddzielney Kommissyi powierzoną. Wybór Pana C a n n i n g znayduie już niechętnych w Ministerium i w Radzie tayney, a mianowicie w gazetach oppozycyi. Zdania (pisze Kuryer) którym Pan Ca nning zawsze hołdował, są tego rodzaiu, jakich umiarkowana wymaga Monarchia. Nikt lepiey niedowiódł jak on, ii aryetokracya i dt-mokracya, mądrze urządzone, naturainemi są tronów podporami; alt też do« wiódł i tego, iż dtrnokracya oparta na zaeadach Konstyturji J 7 g i. r. dosyć był. by sila h tlo utłumienia dwócii innych gałęzi towarzystwa. Doradzana przez Pana C a n n i n g polityka ma na celu, zaspokoić interessa dęmokracyiney części epołetztńsiwa, lecz duchem }<-go kierować za pomocą korporacyi justanów mnnicypałf ych. Jednćmsłowem, ifst on konstytucyjnym Anglikiem, zarówno dalekim o d despotyzmu iak o d anarchii. We względzie powezechney polityki Europeyekiey, nigdy on się nie okazał wielkim przyiaciekm wpływania obcych mocarstw do wewnętrznych sprawionych mocarstw; w tym względzie hołdował zawsze tym samym, co Lord L i v e r p o o l, zasadom. Wybór itgo rokuie bardziey syeteraa umiarkowania i słu« sznOSCl, ariżeh przeciwne temu. Mrriey msiąs zażyłości z dworakami, iak poprzednik ale za to (era bardziey uwal'; zblieka prawdziWe ludów E u r o p y położenie.
Przewłoka w wyborze Pana C a n n i n g Ba następcę M. L o n d o n d e r r y miała związek z poiitycznemi powikłaniami, w które oststni wprowadził gabinet aragielski przez &ĄTre z zagrar.iczaemi mocarstwy ncgocyacye. Rozchodzicie wieść, iż Poseł Angielski w Persyi, z powodu zaszłych nieporozumień, opuścił miasto T e h e r a n z całym swym orszakiem i powraca przez P e t e r s - burg do Ars gl ii.
Rozmaite wiadomości.
N. Pan rozkazem swym z d. 15. Września lego Królewicz. Mość W.XieciaSasko- Weymarskiego w dawnym iego elopniu w woysku Król. mianować raczył dowódzcą 8go pułku kirysyerów (ago Magdeburskiego.) Dnia 13. Września 1772 E l b l ąg prtfeszedł pod panowanie Pruskie, a dnia 13. Września 1822 obchodziło miasto pierwszy pięćdziesiąlett.i jubileusz wcielenia go do państwa Pruskiego. Było na obrzędzie ieszcze 7 starców, którzy za dawnieyszych czasów uzyskali obywatelstwo mieyskie, a dwóch z nich nawet za Króla A u g u s t a I I I. przed JI764 rokiem, Ministerium stanu w Kassel wydało pod dniem 24. z. m. obwieszczenie tyczące się psów, które ustanawia: 1) Zadney familii bez wvraznego na piśmie zezwolenia Kommissarza policyi nie wolno mieć więcey, iak a. psy/ 2) Od kaidego psa Pan iego płacić winien rocznego podatku w miastach Tal. 2., a na wsi Tal. i\, od czego są wolni urzędnicy leśni, strzelcy, mieszkańcy odległych osobnych budynków, polowi, stróże nocni i pilnujący zwierzynęA 3) Co rok 51 miesiącu Styczniu KommiefaIZe policy i układaćmaią dokładny spis UszysillcE pjcW j>oć?atFu4 iących i niepodatkuiących. Zmiany w liczbie psów utrzymanych po urzędowem ich przeliczeniu zachodzące, raaią być doniesione właściwey władzy, a to pod znaczną karą, Główna kwatera pierwszego woyska Ros-» eyiskiego pod dowództwem Hr. Sake na ma być przeniesiona do P e t e r s b u r g a , W Glaskowie (w Irlandyi) został cyrulik skazany na zapłacenie 10 Zł. polsIr. od każdey osoby, którą w niedzielę ogolił, Miasto W e r o n a, w którera teraz ma eięA odbyć Kongres, należało dawniey do Rzeczypospolitey W eneckiey, dziś zostaie poct panowaniem Cesarza Austryackiego. Liczba; mieszkańców' r. 1780 wynosiła do 58,000. Prawie wszystkie ulice są wąskie i krzywe, lecz przy obu stronach bruk iest z marmuru, J eet tam sławna brama zwana d e l P a 11 i c , na którą dał abrys Michał Angelo. We10 H a ma takie fortyfikacye, lecz mało znaczące. Znaydowało się w tern mieście 48 kościołów parafialnych, 41 klasztorów, ]g szpitalów i J3 ieszcze innych kościołów lecz iuż z nich wiele skasowano. W kilku pałacach szlachty U{ galerye obrazów rzadkiey piękności. Sposób iycia iest tam przyiemny i niewymuszony, do którego łączy się upodobanie w kunsztach i umiejętnościach. Znayduią się tam dotąd szczątki sławnego rzymskiego amfiteatru, w którym niegdyś mieściło się ludzi 22,000. Za czasów Zygmuntawskich wielu Polaków brało nauki wtóra mieście, czego dotąd są ślady w rocznikach główney tameczney szkoły.
Teatr wystaw mechanicznych w Poznaniu * Pod rozmaitemi szumne mi nazwiskami odwiedząc zwykło wielu szarlatanów miasta, ażeby raczey sobie niż publiczności - którey przysługi swoie z wylaniem serca, na wszystkich ngrzucaią narożnikach - dogodzió, a uzyskawszy dla siebie (byle kiesztq łowić innych. Takie zaufania publicznego nadużycie sprawia, iż zasłużeni nawet oziębłego doznają przyręcia. Podobne nieszczęście ledwie niespotkało biegłego mechanika Pana Kaie tana Pecci; zdaie się, jakoby teatr iego na początku niedostrz*żony miał uledz temu losowi i być policzonym do rzędu łątek, cieni chińskich i tem- podobnych bawideł, z któremi go Wcale porównywać nie można. Cieszyć się atoli należy, iż Szanowna Publiczność, poznawszy wyższą iego wartość, od czasu niejakiego liczoieyszemi odwiedzinami darzyć go zaczęła. Mówiąc fei bez przesady, rzadko uyrzeć można widoki okolic i miast sławnieyszych wyboniieyszym oddane pędzlem, rzadko trafić samoruchy tak sztucznie ułożone. Podnosi wszystko i czyni zaszczyt Panu P e c c i, ie posiada tak dalece biegłość w kierowaniu oświeceniem, iż dopomagając omamieniu, nadaje obrazom! więcey w kolorach harmonii; ałowem ciężko obronić się wyobraźni, iż rzeczywiście mamy przed oczyma przedmiot, łtórym myśl iest zaięta - tak wszystko złudzą, tak czaruie. Kto widział mogiłę K 0ściuszki i Kraków, rynek Drezdeński, Moskwę, pałac Pilnicki, Kzym, i t. d.
doznał niezawodnie tego uczucia. Samoruchy nawet, zdaiące się mieć przeznaczenie bawienia niedoroslyeh, myśl ceniącego sztukę zawikłaną w ułożeniu sprężyn rozmaicie łrzyżuiących się, niemniey zaymować muszą, tern bardziey ii oglądaiąc podaną sobie osóbłę, niczego dostrzedz nie można, coby ruch iey ludzką przewyższający zwinność, odkrywało, gdy tymczasem ukryte sznury, życie iey nieiako nadaiąc, szczególnieyszym skokiem to trzymaiącą się na linie obiema dłoniami, to bez oparcia się innego iak ręki lub głowy, podziwieniu wszystkich stawiają. Toż powiedzić i o osóbkach małych malowanych tylko i na mechanicznych wózkach
84»
wodzonych? szczęśliwym domysfem oddzielono wzgórki głownieysze, zacienienia wód, mosty i t. d. iż z łatwością wszędzie figurki rzeczone przechodzić i życie równie zblisks iak w oddaleniu- obrazom nadawać mogą. -. Spodziewać się nakży, iż Publiczność tuteysza zachęciwszy już Pan» P e c c i do dania nad pierwszy iego zamiar kilku ieszcze reprezentacyr, nastręczy mu zapewne sposobność do dłuższego pobytu, aby więcey ucieszyć się dziełem, do którego utworzenia bardzo wielu sztukmistrzów pracy swey przykładało, a które ze wszech miar na iey względy zasługuj e.
ZAPOZEW EDYKTALNY.
Królewsko Pruski Sąd Ziemiański w Bydgoszczy czyni ninieys?ym wiadomo, ii nad pozostałością zmarłego na dniu 5 Stycznia lH21 w Slupowie ś. p. Franciszka Ignacego Lochockiego, do którey miasto Łobienica w Powiecie Wyrzyskim położone, tudzież wsie i fofwarki Bługowo, Szczerbin, Kanowo, i Piesno, Kłebno, Ratay, Lochocin i Lobźaska, daley dobra w Powiecie Bydgoskim położone Słupowo- Wielkie Łochowo Trzementewko, Luchowieś i Wierzchocin należą, process sukcessyo-likwidacyiny otwo» rzony został. Zapozywaią się przeto wszyscy, którzy do pozostałości tey iakiekoiwiek mieć mniemała pretensye, aby w terminie do Hkwidacyi pretensyow, na dzień 9. Listopada, przed Delegowanym Ur. Krliger, Assessoren* Sądu Ziemiańskiego zrana o godzinie 8mey tu wyznaczonym osobiście, albo przez prawnie upoważnionych pełnomocników, na których tuteysi Rommissarze Sprawiedliwości Sehultz i Ratajski im się przedstawiała stawili się, i preten-sye swe należycie ogłosili, gdyż w razie przeciwnym niestawienia się, pierwszeństwo swych pretensyow utracą, i z temiź tylko do tego wskazani będą, co po zaspokoieniu zgłaszających się wierzycieli od massy iescze zbędzie. Międzyrzecz dnia I $ , Kwietnia 1822.
Krókwóko - Pruski Sf d Ziemiańsij.
Dodatek.
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1822.10.05 Nr80 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.