't

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1825.08.10 Nr64

Wielkiego

JL

.L

Xiestwa

OZNANSKIEGO

Nakładem DrukarniN adworney W. D ek era i spółki, - Redaktor? Assessor Raa b s ki.

JW 61.

W Srodę dnia

1825.

Wiadomości kraiowe.

z p o z n a n i a dnia 10. Sierpnia. Jego Królewiczoska Mość, Xia,żę August Pruski, przybył tu wczoray wieczór o wpół do i2tey, a dziś rano puścił się w dals?3j drogę na Toruń do Pruss. Z B e rlina dnia 6. Sierpnia.

Piękny dzień błogosławieństwa, dziękczynienia i radości, który nam dał powszechnie kochanego i uwielbianego Króla, a który Oyciec Oyczyzny iak zwykle, na wyspie pawicy, w cichem ustroniu wieyskićm, na łonie swey rodziny przepędził, - zastał stolicę gotową, do obchodzenia go w sposobie odpowiadającym potrzebie serca, zastosowanym do sposobu myślenia i uczuć danego od Boga Monarchy i godnym niebiańskiego Dawcy.

Po wszystkich kościołach, w których się odbywa tygodniowa służba Boża, zanoszono modły do Naywyższego o zachowanie drogiego życia naszego naydobrotliwszego Króla. Tuteysze instytuta naukowe, dobroczynne,

10.

Sierpniadomy widowiskowe i inne, obchodziły dzień ten, iak każdego roku, w nayuroczystszym, 'ludzkości pełnym i nayprzyiemnieyszym sposobie. Wszystko się ubiegało, aby w swoim sposobie należny hołd złożyć swemu Królowi w tym dniu pamiętnym. Publiczne częstowanie w instytutach dla młodzieży, dla starców i dzieci, dla chorych, wdowi sierot, udowodniło nanowo, iż miłość i dobroczynność głównem iest znamieniem religii, i źe pruski poddany umie czcić i uwielbiać swego Króla w naygodnieyszym sposobie. (Gazety Berlińskie napełnione są opisami szczegułów obchodu tego dnia uroczystego.) Na wieczór miasto było oświecone.

Wiadomości zagranlCZne«

R o s s y a.

Z Petersburga dnia 26. Lipca.

Wczoray odbył się obrzad chrztu W. Xie/\ iney Alexandry Mikołaiewny w Cavskiem sie czór oświecone było Carskie-sieło i stolica. Z Symbirska donoszą" iż miasto Senguiley prawie doszczętnie zniszczył deszcz ulewny i grad. Wezbrane rzeki Senguileyka i Tu. chenka wystąpiły z koryt i zalały miasto i przedmieścia. 10 ludzi utraciło życie.

Królestwo Polskie.

Z Warszawy dnia 2. Sierpnia.

JW. Rzeczywisty Tayny Radca i Senator N owosilcow, wrócił do Warszawy z Litwy.

W Kury/rze Litewskim z dnia 10. .Lipca czytamy opis żałobnego nabożeństwa, odprawionego w Wilnie za duszę ś. p. Tomasza Uieyekiego, Biskupa Kiiowskiego i Czerniechowskiego, zmarłego w roku ibSo. Przytaczamy tu niektóre szczegóły: , "Za naymiłościwszem dozwoleniem N ayiaSnieyszego Monarchy naszego JW. Biskupowi Łuckiemu, Cieciszowskiemu, przez zarządzaiącego duchownemi sprawami JW Admirała Szyszkowa, Ministra oświecenia, pod dniem 10. Marca r. b. oświadczone<<!, odprawiło się w tuteyszym kościele Śgo Kazimierza w zarządzeniu JJ. XXźy Missyonarzy zostającym, uroczyste publiczne nabożeństwo, za duszę ś. p. Biskupa Kiiowskiego i Czerniechowskiego, Tomasza Uieyskiego, którego szanowne zwłoki w karakumbie kościoła Poiezurckiego zupełnie w całości znalezione, wydobyte, iako rzadko znayduiąca się mumia naturalną, w gabinecie anatomicznym tuteyszym, lat blisko 30 utrzymywane były. Ten niegdyś wielce znakomity i zasłużony kościołowi i kraiowi Prałat i Senator, urodzony w Sandomierzu 1612 roku, słynął szczególniey za czterech Królów Polskich: Władysława IV., Jana Kazimierza, którego był Sekretarzem, Michała Korybuta i Jana I I I. Mieszkaiąc długo w mieście Fraunburgu, przez swe dobrodzieystwa i iałmużny powszecłmieod ubogich oycem był nazwany. Przebywaiąc w Płocku, własnym nakładem wychował wielu młodzieńców, z których późniey kray liczył znakomitych obywateli. Tamże stół dla ubogich miał zawsze otwarły. W Pułtusku założył Seminaryum na ośmiu kleryków, a drugie takież utworzył w Sandomierzu, na które dał30,000 Złoto.; w Obrazowie własnym nakładem zbu

dował szpital, w Warszawie także szpital i klaeztor Braci Miłosierdzia. O O. Jezuitom ofiarował pieniądze wystarczaiące na budowę Jednego kollegium. Przez 6wą łagodność, mądrość, i świętobliwość wielkie u wspomnionych wyźey Monarchów miał zaufanie, a Władysław IV. przy zgonie swoim nie kogo innego, lecz iego samego chciał mieć duszy poradnikiem. Jan Kazimierz wysłał go z Xieciem Floryanem Czartoryiskirn, Biskupem Kuiawskim, do wzburzonego woyska o żołd zaległy pod dowództwem Samuela Swiderskiego, co pomyślny skutek sprawiło. Michał Korybut podobnież wyznaczył go Kommissarzem roku 1670 dnia 23. Maia do zawarcia punktów ugody z zaburzoną podówczas Ukrainą: a Król Jan I I I. dawał mu do wyboru dwa wakanse Biskupstw, nayłepiey uposażonych, Chełmińskiego i Kujawskiego, ofiarując nadto pie» częć wielką koronną. Tęcz Biskup Uieyski, przestaiąc zawsze na małein i myślącoddawna w klasztornem ustroniu życia dokonać, wymówił się od tych świetnych dla sitbie ofiar i wyiednał to sobie usilnem naleganiem u tegoż Monarchy, iakby za naywiększą swych zasług nagrodę, że się przyczynił za nim do Klemensa X., Papieża, o uwolnienie go od Biskupiey dostoyności, z pozwoleniem wstąpienia do zgromadzenia O O. Jezuitów, gdzie pozostał do Maja roku 1677. Po odbytym nowicyacie, dopełnieniu czterech wotów, był lat 5 Rektorem dornu professów przy kościele S .Kazimierza, a na koniec i ten zakonny urząd złożywszy, powrócił do nowicyatu przy kościele S. Ignacego, gdzie poświęciwszy się szczególniey bogomyślności, biegu śmiertelnego, życia dokonał roku 1689 dnia 1. Sierpnia." Daley opisawszy Kuryer Litewski obrzęd przeniesienia zwłok ś. p. Tomasza Uieyskiego do kościoła S. Kazimierza dnia 25. Czerwca (7. Lipca) r. b., tudzież żałobne nabożeństwo odprawione w tymże kościele nazaiutrz dnia 26. Czerwca (8. Lipca) przy niezliczonym tłumie ludu napełniaiącegoświątynią, tak kończy: - "Poczem trumna ze zwłokami urzędownie przez J. X. Dziekana tutejszego i członka mieyskićy Policyi opieczętowana została, i tymczasowie w kaplicy kościelney złożona, póki do Łucka a następnie do Żytomierza przewiezioną nie zostanie, gdzie w kościele sługom tak znakomitego ,męża właściwą, ma bydź postawiona. Zycie zaś błogosław, pamięci Biskupa Uieyskiego po łacinie przez X. Jana Brykcyusza, Jezuitę, roku 1706 w Grunsbergu wydane, wkrótce na polski ięzyk będzie wyłożone, dla powszechney wiadomości o tyle szanownym i świątobliwym Ziomku naszym. " Aktorowie Krakowscy na wiosnę wyiechawszy do Kielc, doznali tam łaskawego przyięcia. W czasie S-Jańskim bawili publiczność Lubelską, iednak nie naypomyślniey im się powodziło. W zeszłym tygodniu przybyli do Radomia, zaczęli od wystawienia Edypa, który bardzo się podobał. Teraz iadądo Płocka, gdzie przez kilka tygodni rnaią zamiar pozostać. - Inne towarzystwo Aktorów iuź od Sch lat prawie ciągle utrzyinuie się w Zamościu. Berdyczowski jarmark na Śgo Onufrego był niezły . Konie i woły dobrze płacono, lecz w okolicach lanność produktów ziemskich w iednakowey utrzymuie się mierze. Pszenica po złop. 6, żyto po 4, owies po złotemu 1 gro. 20. Wódki garniec po 24 grosze. Urodzaie piękne, tylko podobno ozimina będzie nie omłotna, gdyż zimna i wiatry kwiatowi zaszkodziły. * Nietylko teraz widzimy smutne skutki z zbytecznego tańczenia, po ktorem młode Panienki albo nagle ochtadjaią się napoiemi lodami, albo wychodzą w mieysca, gdzie są otwarte okna. Ńastępuiący list pisany w r. 1710 przekonywa*, że i d.iwniey podobne wydarzyły się przypadki: "Tych zapust mieliśmy częste hulanki, przez cały J .inuaryus iakby ex officio u wszystkich Senatorów co dzień były tany, a naybardziey też u Pana Krakoskiego, u Marszałka Litew. i u Pana Hetmana Polnego Koron., alić po krento« inach nastąpiła żałoba, bo nasze wszystkie 3 Kasztelanki zaraz in F ebruario dostali inkoby iakich dychawicy; Doktor Meier nawet im uitmógł dać consilium, bo te Panny nieopuścili ani iednego tańca a po każdym iedli zimne prjysmaczki albo też pili, co ich wpęilj.ił.i do trumny. Starsza nayprzód poszła in aeternum, a za nią też i druga i trzecia. Nieboga rn.itka rwie włosy i przeklina, ie się dała namówić do itchania na te

zabawy, ale iu£ po czasie; my wszyscy in pleno życzliwi temu domowi zalewamy się rzewnerni łzami, bo te Panienki byli wychowane in moralitate i każdemu przypadli do serca * Starsza iuż na wiosnę miała iść za Starościca, iuź i wyprawę gotowano, a tak ślubna szata zamieniła się w pogrzebowo. Starościc tak płacze iakby Pauper, a i my z nim w kompaniy, chodzi niby Furiosus cały w czerni i wykonał iurament że nogo nie stanie tam gdzie są tańce. Także żałuiemy Panny młodszei, bo była iak Aniołeczek piękna, a dobra to do dziwu. "

Wisła bardzo znacznie przybrała.

Z Zuchowic. Podpisany mieszkaniec miasta Hamburga, handluiący piiawkaini do Anglii, zawiadomić ma honor, iż w dobrach Zuchowice dziedzicznych W. Michała Chrzanowskiego, 3 mianowicie we wsi Zucłiowicach w Obw. Piotrkowskim Woiew. Kaliskiem założyłem główny skład moiego towaru w sadzawkach przez łaskawego W. Dziedzica na ten cel wyznaczonych. Upraszam chęć dostawić rzeczone piiawki maiących, ażeby te tu do Zuchowic nadsyłali, za których tysiąc sztuk po złp. 2 gr. 15 płacić przyrzekam. Tiet Ri ecken & Comp,

A u s t 2 Y a, Z Wiednia dnia 27. Lipca.

Dnia JI)];. rn. b. znaydoWali pię ieszcze N N .

Cesarstwo w zamku Stra (przy Padui), gdzie Cesarz mianował w dniu 17. Hrabię Gisbert Borrumeu, W, Ochmistrza Królestwa Lornbardzko- wenecyańskiego, Kawalerem złotego runa i wiożył nań własnoręcznie łańcuch orderowy w obecności dwóch Kawalerów tego orderu, Arcyxiąźęcia Raynera i Hr. Wurmbrand. Dostrzegacz Austryacki z dnia 20. Lipca Zawiera: "N aynowszze doniesienia z Konstantynopola z dnia 25. Czerwca potwierdzaią udzielone iuż przez nas z dnia 9 t. m. wiadomości o korzyściach, które Ibrahim Basza w dniu 1. Czerwca odniósł nad powstańcami oszańcowanymi w rnocnem stanowisku gorzystem (Turcy zowią ie MainakiTag) 4 d<j5 mil niemieckich w stronie północney od Modon. Bulletyn w tey mierze, zwyczaiem Turków bardzo krótko ułożony i w dniu 2$. t.m, w sto. zwycięstwa na bramie Seraiu wystawione, tak opiewa: "Wielkorządca Morei i Naczelny Wódz woysk Tureckich na półwyspie, Ibrahim Basza, stanąwszy obozem pod Scaramanga, 8 godzin wewnątrz kraiu od Modon, i kazawszy ze wzgórza Condovina otoczyć gorę Mainaki, uderzył ze swoiem woyskiem na powstańców na górze wspomnioney oszańcowahych-, w skutek czego Luntounuy po dwugodzinnej' silney utarczce zmuszeni byli uciec na górę Zirve« Battrye z kamienia wzniesione, gdzie się byli oszańcowali, otoczone przez woyska tureckie po uporczywey bitwie zostały zdobyte, a buntownicy wszyscy wytępieni." - Aby terażnieyszą kampanią czynnie popierać, na wszystkich mieyscach z wielką gorliwością czynią uzbraiania. Z Konstantynopola miało znowu wyruszyć do woyska Seraskiera Rumełii kilka kompanii artylerzystów, równie wysłano tamże znaczną ilość pieniędzy i arnunicyi. W Kandyi było 4000 ludzi, którzy mieli być do Morei przewiezieni, a liczbę woyska w Alexandryi, maiącego wsiąść na okręty, to iest, iazdy i piechoty, podaiąna j 4,000 ludzi. Oprócz słabości W, Wezyra, która mu nawet niebezpieczeństwem iycia groziła, i złożenia Bostandszy Baszy, mało ważnego zawieraią doniesienia Konstantynopolitańskie z owego dnia. - N owy Królewsko-Sardyński Poseł, MargrabiaGropallo, Jeszcze przed słabością W. Wezyra miał u niego uroczyste w dniu ig. t. rn. posłuchanie, na którem oddał mu listy swoiego dworu i Ministeryum, przy zwyczaynych obrzędach na posłuchaniu Ministrów wielkich dworów. Za szczególną rzecz ze strony Ministeryum Tureckiego uwaiaią, że małżonce Posła, iey córkom i niektórym damom iey orszaku, naznaczono mieysca w sali posłuchań, aby uroczystości tey wygodnie przypatrywać się mogły. Ky'y sprawuiący interessa hiszpańskie, Pan Perez, wyiechał w dniu 34. Czerwca przez Warnę do Bukarestu, zkąd uda sięprzez Wiedeń do Berlina, na nowe mieyece swoiego przeznaczenia. Nowemu Król. Niderlandzkiemu Posłowi, Panu Van Zuylen, którego przybycia niebawem spodziewaią się, Wysłano do Dardanellów Milimandara czyli Kommissarza, dl» przeprowadzenia go.

W Adryanopolu był wielki pożar, który pustosząc szczególniey dzielnicę kupiecką miał wielkie poczynić szkody. W Konstantynopolu iuź dawno niebyło ognia ani zarazy moro« Tvey.

Niderlandy.

Z Bruxelli dnia 28. Lipca.

Wielki medal na cześć zaślubienia Xiążęcia i Xiężniczki Fryderykostwa iest ukończony. Na iedney stronie widać dostoynych nowożeńców w starożytnym poiazdzie, ciągnionym od czterech bachmatów, które Amor, irzymaiący w ręku pochodnią Hyrnena, prowadzi. N a drugiey stronie widać koronę i płaszcz królewski z herbem obu mocarstw, a wschodzące słońce rzuca na nie swe promienie.

Włochy.

Dnia 24. Lipca.

N N. Królestwo N eapolitańscy zawinęli d.

17. m, b. szczęśliwie do portu N eapolitańskiego i zaraz tego samego wieczora udali się wraz z Xiążęciem Kalabryiskim i całą rodziną do kościoła katedralnego dla podziękowania Nay'-* wyższemu za pomyślnie odbytą podróż i złożenia czci wielkiemu męczennikowi, Ś.J-anua» ryuszowi. Arcybiskup Paryski, Xiadz Quelen, przybył dnia 12. Lipca z sma Generalnymi VVikaryuszami dyecezyi Paryskiey do Neapolu, Domyślaią się, iż Kroi N eapolitański uprzyj iemni poddanym swoirn powrót swóy wyrokiem, którym wygnańców za zbrodnie polityczne, zwyiątkiem niektórych sprawców rewolucyi 1820, przywoła do kraiu i powróci ich familiom. Wnoszą to ztąd, iż Król pozwolił, ażeby wszyscy znayduiący się w Neapolu Genti/uomini di Camera, którym nie było wolno pokazywać się na dworze, zaczęli znowu odbywać swą służbę przy Królu. Wymieniaj między nimi Xiąźąt Galio i Campochiaro, tudzież Generała Jbilangieri, Xiąźęcia Satriano. Wiadumości z Genui dunoszą, iż tam wkrótce wsadzą na okręt dwa przepyszne oryentalne powozy galowe, .przeznaczone od Rząd« Sardyńskiego dla Deja Algierskiego i dla Deja Tripolitańskiego w podarunku, wraz z 24 końmi sardynskiemi i potrzebną liczbą ludzi do ich posługi. Z Paryża dnia 30. Lipca.

Dnia 25. rm b. doniósł.Generalny Prokurator w Orleans tamecznemu sądowi, iż Pleban wS1. Sulpice pod Blois posadzony był od głosu publicznego, iż miał z ambony kazanie, w ktorem ganił rząd i wzywał do nieszanowania praw. Sąd nakazał nayściśleysze śledztwo i złożenie akt. Biskup zawiesił iuż pomienionego Plebana w-urzędowaniu. Miał on bowiem prawić przeciw Karcie, przeciwLudwikowi XVI I I, i przeciw rządzącemu teraz Królowi i odmówić miał Monarsze błogosławieństwa.

Policya zwiedziła tuteysze czytelnie i wykreśliła w katalogach, iakie 70 książek, które nie maią być ani czytane, ani rozpoźyczane, Uważaią między niemi Dekarnerona Boccaciego, bayki Lafontena, romanse Woliera, nową Heloizę Russa, dzieła d'Alemberta i Diderota, rol.waliny Wolneja, rękopism z S.

Heleny, Minerwę i t. d.

Xiąźę Polignac, Poseł przy dworze angielskim, wyiechał z powrotem do Londynu. Podług doniesień z Gibraltaru mieli kolumbiyscy korsarze w trzech ostatnich miesiącach zabrać 300 hiszpańskich okrętów na oceanie i na środziemnem morzu. Gwiazda wyrzuca Konstytucyoniście, iż rozgłosił, iakoby poselstwo francuskie w Konstantynopolu trudniło się dostawą żywności woysku tureckiemu. Goniec Francuski powiada, iż przeszło 30 Oficerów francuskich weszło w służbę gwardyi Króla Hiszpańskiego. Dnia 17. Lipca przybył do Barcelony Margrabia Campo Sjgrado.

Gwiazda donosi z Konstantynopola z dnia 88- Czerwca, iż tam miano niezawodną wiadomość o porażeniu Ibrahirna Baszy przez Kołokotroniego; źe powszechny szturm Turków na Messolongę z wielką ich stratą dnia 17. Czerwca odpartym został; ie mówiono o śmierci Reszyda, i źe Generał Boyer, który 6łuźył pod Ibrahimem, umarł z ran, które przy wzięciu wyspy Sphagia otrzymał.

Z Nowego Yorku donoszą, \i Dyktator Bolivar doniósł Kongressowi, że mianował Pana Wrn. Tudor Generalnym Konsulem w Stanach Ziednoczonych, i źe nie wątpi, i i Anglia uzna niepodległość Peru, a Łrancya póydzieża rćy przykładem. Zapowiadaią trzy listy uczonego rabina, Pana Drach, który niedawno został ochrzcony, i w tych listach zdaie sprawę z swego do religii chrześciańskiey przeyścia. Tuteysze towarzystwo wspierania Greków każe pismo Pana Chateaubriand "o odro*dzeniu Grecyi" iłórnacz\ć na ięzyki angielski, włoski, niemiecki i nowogrecki. W miarę przybliżania się terminu rozstrzygającego zamianę jprocentowych rent, wzmagają się pociski pism oppozycyinych przeciw temu środkowi. "Zbliża się chwila - mówi Konstytucyonista - która rozstrzygnie los rent 3procentowych; 5ty Sierpień iest tym dnieni niepomyślnym. Wiadomo bardzo dobrze, iż P. Villele przedsięwziął stósowbe śród ki ostrożności i tak się przygotował, źe s wey porażce da pozór fałszywego zwycięstwa, i że to nie pierwszy raz będzie, iż zwycięzcy i zwyciężeni Te Deum śpiewać będą. Jest to bitwa rozstrzygająca los państwa, chociażby też nie pod względem obecności, to przecież pod względem przyszłości. W nowym planie porobiono iuź ze wszech stron wyłomy, iuż on iest podkopany, a chwila ta nie iest i ui daleką, w ktorey się cały zawali." Professor Roul Rochette, zakończył w Królewskiey bibliotece swe kollegia o starożytnościach, wezwaniem uczniów, ażeby otworzyli składkę na wsparcie Greków. U czyniono zadość życzeniom szanownego nauczyciela w odpowiadającym sposobie. Żiednoczone Stany północney Ameryki maią w proiekcie założyć wielkigościniecod Wasyngtonu do Mexyku. Odległość ta wynosi 1100 mil francuskich.

Gwiazda umieściła list Arcybiskupa o dobrem iego przyięeiu w Rzymie; spodziewa się on powrócić dnia 12, Sierpnia do swey trzody. Król Portugalski Tozkazał założyć dwie szkoły chirurgii w Lizbonie i Porto; sztukr, która dotąd l w Portugalii w nay większem zostawała zaniedbaniu. Z Madrytu dnia 19. Lipca« W nocy z dnia 15. na ióty m. b. chodziły po mieście mocne patrule, aby zapobiedz wybuchnieniu spisku, które miało tey nocy nastąpić. Spisek len,- dzieło zapaleńcówmiał za cel, zapalić koszary królewskich ochotników. T e n nowy zamach za wichrzenia spokoyności publiczney pociągnął za sobą uwięzienie wielu osób. - Wielu zapaleńców oddalono z Madrytu. Były Jeneralny Intendent policyi, D, Rufino Gonzales, który przeczuwał, iż go to sarno czeka, wyniósł się dobrowolnie do Toboso, miasta sławney dulcynei Donkiszota. Podczas kiedy zapaleńcy tym sposobem odwrót trąbią, widzimy powracaiącyc h do stolicy wielu mężów, którzy, lubo figurowali wrewolucyi, dali przecież dowody przywiązania swoiego do Króla. Do tych ostatnich należy Generał Felieu, który za Kortezów był Ministrem woyny. Król potwierdził wyrok śmierci przeciw Generałowi Empecinado. - Generał Antonio Burriel, który kazał na wyspie Leon rozstrzelać 6ciu żołnierzy za to, iż wołali: "N iech iyie Król absolutny!" został na śmierć skazany. Przybył tu nowy Generalny Kapitan Caro; jest to brat sławnego Margrabi de la Romana. Podług Monitora Francuskiego zaszły bardzo ważne noty między hiszpańskim Ministrem a Posłtm angielskim z powodu opieki, ktorey południowo-amerykańscy i konstytucyjni hiszpańscy korsarze w portach tamecznych doznaią; gabinet hiszpański miał przyiem okazać powagę, przypominaiącą piękne dni monarchii hiszpańskiey. Szaramza,nadciągaiącazEstremadury i t. d.

zbliża się ku stolity. Przeznaczono i 112 2000 ludzi na wytępienie oneyże. - Rzeka Manzanares pod Madrytem prawie cała wyschła. Gdyby powstał rzeczywisty niedostatek chleba )J; wody, wówczas eironnicy Junty apostolskiey iatwoby dopięli swego zamiaru wzniecania zaburzeń, a skutki lego byłyby njepolicz<>neMniemaią, iż to przyśpieszyło wyiazd dworu do zamku La Gran ja (-an Ildefons"). Panuie lu nit znośny prawi« skwar, -Dnia j, 1.m. padał wTovesilla de Carneros kamien

8rany deszcz; ubierano kamienie, ważące 4 do 16 łotów. Deszcz ten nazabiiał wiele bydła.

Żniwa wAndaluzyi i wzdłuż całego wybrzeża wschodniego były bardzo skąpe.

A ng li a.

Z Londynu dnia 29. Lipca.

Pan Canning ma się iuź tyle lepiey, ii kilka razy odbywał przeiazdkę na koniu. W Gloucester był zeszłego tygodnia niesłychany w tych okolicach upał; termometr pokazywał w cieniu 261 stop., a na słońcu 451 stop. R. Miss Malion, wdowa bogatego bankiera Coutts, póydzie za młodego Xiąźęcia St. Alban, któremu wniesie dwa milliony. Zmarły niedawno stary Xiążę opierał się temu związkowi. Pani Coutts była naprzód aktorką przy teatrze Coventgarden, a przeżywszy młodość ze starym dziadem ( C o u t t s) , będzie teraz w doyrzalszym wieku używać towarzystwa młodego męźulka. Winna ona to nietylko swoiemu bogactwu, ale tern bardziey swym wdziękom i znakomitym przymiotom. W ostatnich 14 dniach utonęło tu przy I..I,paniu przeszło 60 ładzi. U rzędowe, wiadomości z Lima potwierdzała, dawnieysze doniesienia o doszczętnem porażeniu szczątków woyska hiszpańskiego pod dowództwem Generała Olaneta w wyższern P e ru.

Na ostatniem posiedzeniu towarzystwa missyonarsfciego w Dublinie, missyonarz Keeve z Ballary w Indyach udzielił między innemi następujących wiadomości o zabobonności Indyan. Tameczni rodacy wyrządzają w powszechności boską cześć zwierzętom, a tych co mięso iedzą, uważają za kaunibałow. Dusze zwierząt i dusze ludzi stoią u nich na równey linii, słoń. e i xiężyc porzytuią za boskie istoty, a grzmot za gwar bogów. Maią 30 millionów bożyszcz, a po ulicach przedawai/\ bałwany w koszach, obok koszów z ogrodowinami. Obrządki In dyan zabierają im niezmiernie wiee czasu. Niektóre ichprocessye trwaią od godziny 5tey witczorney do godziny 3ciey ratiney, a iv łych proctssyach znayduie się czasem 20 000 osób, kiore tańcząc i śpiewoiąc. przenoszą swe bałwany z iedney ulicy na drugą. Pobożność czyni indyan bar* rym podarunki 20,000 Funtów Sterlingów roczuey intraty przynoszą. Fanatyzm swóy do tego posuwaią stopnia, iź niektórzy każą się dobrowolnie na pal wbiiać, topią się w rzekach, lub się każą żywcem zakopywać. Bardzo często się trafia, że Indyanin przekłuie sobie nożem ięzyk i ten wraz z nożem wisi za ustami. N iektórzy pieką, się przy wielkim ogniu lub noszą węgle rozpalone na gołey głowie, i te rozpusty popełniaią, aby ukoić gniew tego lub owego boga, którego sami sobie ustrugali lub ulepili. Wyrachowano, iź w przecięciu co 4 godziny iedna Indyanka ginie w ogniu (wynosi od roku 1496 do roku 1824: 7i8.7400fiar). Niedawno przy pogrzebie iednego Xiąźęcia Indyiskiegu, spalono żywcem wraz z iego trupem wszystkie iego żony, których było 18 i dziecko iednóy z tychże. Dla wszystkich występków i niegodziwości maią Indyanie osobnych bożków; i tak n. p. złodzieie i łotry maią swego osobnego boga, pod którego obroną kradną i łupią. Bolek ten kradzieży wyobrażany iest z funtem masła w iedney, a z garnkiem mleka w drugióy ręce. Pewien Indyanin przypominał sobie bardzo dobrze, iź był kiedyś krową, i pamięta nawet odmiany, które miał na uchu. Będąc krową dawał bardzo dobre mleko i w nagrodę tego przemieniony został w człowieka. Mimo te wszystkie dziwactwa, udało się iednak Missyonarzowi nawrócić kilku do wiary chrześciańskiey.

Państwo Ottomanshie.

Donoszą z Triestu pod dniem 24. Lipca: "Dnia 20. Czerwca trzy okręty z Alexandryi ładowne amunicyą, zawinęły szczęśliwie do Morei, poczem niebawnie wyprawiono gońców z tą wiadomością do Ibrahima Baszy; sternwszystkićm niewiedziano nic o nim do dnia 30, Czerwca, ponieważ związki.wewnątrz Morei zupełnie były przerwane. Z tey okoliczności domyślaiąsię Grecy, że coś pomyślnego zayść musiało. - Z pod Messolungi uciekaią Turcy i Albańczykowie kupami do domu z przyczyny braku żywności. - Okręt, który przybył z T anso do N atolii, przywiózł wiadomość, iź połączona egipsko -oitomańska łlotta W 100 żagli szczęśliwie Sudę opuściła,

Stri dnia ? Lipca na kanały Modfon zawinęła. Grecy pod rozkazami Admirałów Sachturego i Miaulfcgo płynęli za flottą turecką w małey odległości, i na wieczór dnia 2. Lipca musiało przyiść do bitwy, ponieważ Kapitan pornie« nionego okrętu ruszaiąc z przystani Modon, słyszał ryk armat. - Kapudan Basza stanął pierwszych dni tego miesiąca pod Modon. Dla Ibrahima Baszy przybycie to nader pomyślnym iest wypadkiem, ile że on, prócz woyska, ma także amunicyą i żywność na swych okrętach. Od iego dalszych działań zależy los kampanii w Morei."

ROZlllaite wiadolllOŚci.

N aczelnicy niektórych znacznych domów bankieroskich w Frankforcie n. M. wyiechalt do Paryia, aby tam być przytomnymi epoce dnia 6. Sierpnia. Od Menu donoszą żako rzecz nader uderza» iącą w oczy, iź liczba Oficerów Europeyskich, poświęcaiących się interessowi Turków, o tyle się w tey kampanii powiększa, o ile się ztnnieysza liczba tych, którzy za sprawę Greków walczą. Z Moguncyi donoszą, iź tam zboże znacznie zdrożało i źe przy panuiącey suszy w wielu okolicach ieszcze bardziey zdroźeie. Dnia 38- Lipca o godzinie 9. wieczorney 40 minutach widziano w Frankforcie nad M. i w innych okolicach kulę ognistą na wschodnim niebie. Powietrzokrąg był tego wieczora zupełnie wypogodzony, xieiyc prawie w pełni świcił iasno, gdy nagle pokazało się białe rażące światło, które wielu za błyskawicę poczy. tywało; inni widzieli dokładną wielką czerwonawą kulę ognistą, a niektórzy tylko pas mglisty, dziesięć razy w przestrzał xiezyca długi, który po sobie zostawiła, a który w minutę powoli zniknął. - Podług wiadomości z tegoż miasta, wielkie w tamtych stronach panuią upały, a o sianoźęciu ani myśleć. W wielu studniach niema wody, a rzekę Men można W miałkich mieyscach przebrnąć, wa korkowego, coraz więcey upowszechnia się w Hollandyi. Pan Scheerbroom w Amsterdamie, wynalazca nowego rodzaiu tych Scaphandrów, doświadczył 2. t. m. w Scheveningen przy Hadze popłynąć na morze na koniu opatrzonym w kaftan z drzewa korkowego; sam podobnież się opatrzył. Przybył szczęśliwie aż do micysca o które uderzaią okręty podczas swoiego rozbicia. Chciał okazać, że można w iego aparacie wieźć zagrożonym statkom sznury, za pomocą których można ie na brzeg wyciągnąć. Koń przebył bałwany dosyć znaczne w chwili doświadczenia, i można spodziewać się pomyślnych skuików. W L... garderobiana pozwała swą Panią, Hrabinę... o to, że ią P ani obiła za siłuczenie filiżanki. Obrońca garderobiany dowodził, ie ta obelga iest straszliwa, bo przezto zelżona utraciła narzeczonego, który za miesiąc maiąc się ożenić, odstąpił zamiaru, niechcąc mieć żony policzkowaney, a że ów narzeczony był maiętny, przeto Hrabina powinna 0-» płacić taką summę, iakaby wyrównała maiąlkowi narzeczonego. Obrońca Hrabiny dowodził, że stłuczona filiżanka była takiey wartości, iż ią nawet ocenić niepodobna, bo ią dostała w darze od naypierwszego kochanka, bo z niey piiało kawę Ig Xiążąt, 24 Hrabiów i 102 Baronów, przez co się niezmiernie wsławiła, bo była antykiem rzadkiey piękności, bo był na niey malowany motył tak naturalnie, iż nawet Rafael podobnego niezdołałby udać etc. Jeszcze niewiadomo iaki wypadnie dekret sądowy, bo dla feryi sprawa została odłożona. (Kur. Warsz.)

Doniesienieteatralne.

Reprezentacye na Czwartek i Sobotę przeznaczone, ogłoszone będą afiszem. W Niedzielę d. 14. Sierpnia Pan Maurice i Panny Palczewskie dadzą ostatnią reprezentacyą tańca: Turnieie Z potyczką i tańcami, wykonane przez Pana Maurice, Panny Palczewskie i Pana Grekowskiego,

8ia

N a zakończenie:

Polemon 1

Theone,czyli:

Przerwanaofiara.

Balet w I akcie, urządzony przez P. Maurice.

Nadto dane będzie: Krętogłów.

Komedya w 1 akcie. Teodora Heli,

Spiewak i Krawiec.

Opera komiczna w 1 akcie.

Poznań dnia 9, Sierpnia 1825.

Couriol,

Z krytyki G. Gourgaud zostaną umieszczone w następującym Nrze Weterana Poznańsko wyiąiki odpowiadaiące szczegółom wziętym z dzieła Hrabi Segure, a umieszczonym w 6tjm Nrze Weter. Poz.

Kedakcya Weterana Poznańskiego,

OBWIESZCZENIE.

Wiadomo się czyni, i£ tuteyszy Król. Inspektor policyi N i p p e i małżonka iego T e od o r a z K n o b l a u c h o w doszedłszy ostatnia wieku pełnoletności wspólność maiątku i dorobku pomiędzy sobą wyłączyli, Poznań dnia 14. Lipca 1825.

Królewsko - Pruski SAd Ziemiański.

OBWIESZCZENIE.

Kupiec Lewin Mann z Swarzędza i Jego Małżonka Ester S e h 10m e z Szmulau przez kontrakt przedmałżeński w dniu 23, Listopada 1824« sądownie zawarły, wspólność maiątku i dorobku w ich małżeństwie pomiędzy sobą wyłączyli. Poznań dnia ig- Lipca 1825.

Król. Pruski Sąd Ziemiański,

(Dodatek.)