G A ZE T A

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1825.09.28 Nr78

Wielkiego

Xiestwa ZNANSKIEo.

Nakładem Drukarni N adworneyW. D e ker ai spółki»- Redaktor: AssessorRaabski.

JW 78.

W Srodę dnia 28. Września 1825

Doczytelnikówg a % e t y.

Z kończącym sie trzecim kwartahm przYpominamy, II prenumerata ćwieriroczna dla luteyszYch czYtelników wynosi: za polską gazetę . za niemiecką - . dla zamieyscowych czYtelników: za polską 2 Tal. za niemiecką . i 18 śgr. 9 fen. Zamieyscowi czytelnicy odbierać będą za tę cenę gazety na tvszYstkich Król. Urzędach Pocztowy cli w całey Monarchii.

Na exemplarz gazety na kancellaryinym papierze podwyższa się cena kaidćy gazety o 15 śgr.

Poznań dnia 28« Września 1825.

Eccpedycya

I Tal.

ll g 1 śgr, 71

Gazet

Dekera

Spółki.

Wiadomości kraiowe.

N. Król raczył zaszczycić Barona Otterstedt, Posła Swoiego w Szwaycaryi, orderem , ,. - · '. Orła Czerwonego 2giey klassy.

Z Berlina dnia 24. Września. N. Król raczył dać Sekretarzowi Regencyi N. Król raczył potwierdzić wybór Professo- Schmidt w Szczecinie powszechna ozdobę ta B6ckh na Rektora uniwersytetu tuteyszego honorowa pierwszey klassy, a dozorcy wonarokI82£. '- źnych tamże, Werdt, powszechna«y.dobfhonorowa 2giey klassy.

Ich Królewicz. MM. Xiqstwo Wilłielmostwo Pruscy, powrócili tu z Swą dostoyną rodzina z i iszbach w Szląsku, ,

Wiadomości zagraniczne.

F 2 8 n c y a.

Z Paryia dnia 15. Września.

Król Jmć był dzisiay na źałobnern nabożeństwie za duszę ś. j». Ludwika XVIII w kaplicy Tuilleryiskiey. ' Wszystkie dzisieysze gazety zawieraią artykuły, poświęcone rocznicy zgonu Ludwika XVI I I. Goniec francuski powiada iź mnie. . ' ma,. Ie n emoźe godniey obchodzić tey rocznIcy, I k wspo.mnieniem o naypięknieyszym czynIe ostatnIego Króla to iest o nadaniu Karty, która leź w dzisi yszym numerze tey gazety iest wydrukowana. . Pose Bawarski, Hrabia Bray, dał znayduIą!ym SIę tu teraz paziom Króla Bawarskiego wIelka ucztę, na którćy spełniano toasty za zdrowie ich i naszego Króla, Jedna z gazet Hruxeiskith donosi iź rz.aAd hiszpański zawarł z domem Rotszyldów pożyczkę na 200 millionów (Realów czy Franków?) po 60 na 100. Gvniec Francuski donosi, iź Komitet grecki nadesłał mu wykaz poczynionych dotąd wydatków. Przychód wynosił dotąd 120 000 Franków; wydatki 96,200. Ostatnia su ma szcz gólnićy yła użyta do zaspokojenia wydatkow ostatnIey wysłaney wyprawy. Co się tyczy osób, ma ona Oficerów, podoficerów i rzemieślników dla artyleryi. Z rzeczy te tylko posłano, które do urządzenia małego arsen.ału są potrz.ebne. Obecnie zaymuie się KomItet wysłanIem wprawnych Oficerów i podoficerów, do utworzenia wyćwiczonego woyska, tak bardzo Hellenom potrzebnego. Liberalne francuskie gazety oppozycyine donoszą z Madrytu pod dniem i. Września: "Powstanie Bessiera znacznie pomnożyło moralną siłę rządu królewskiego. Generalny apitan Ma rytu, Caro, otrzymał rozkaz, aleby przynIewolił ochotników Królewskichdo zostawiania broni w.koszarach brama ich z sobą do domu, iak 'sie z a d tąd «W o, Don Caro uważa wprawdzieWek ten za mepohtyczny, i mniema iżby należąb II lor T T Zffi» ieysł =yć Powoli' przez oddalanie członków, do czego powodów trafia sie D 1« mało; lecz Pan Recacho obstaie p II 1 · gon*WCI?™t<< powiada, iź General Roche l Pan Wasyng.on, Deputowany towarzystwa połnocno-amerykanskiego ku wspieraniu Gre *ow, . protestowali przeciw postępkowi rządu greckIego w oddaniu się p,.,d protekcją An

Nieufność powzięta o działaniach finanso,,:ych ana ViJlel«, mówi Dziennik RozprZ cIągle SIę utrzymme. Stan papierów nie tylko mepolepszył się leszcze po pierwszem dnieniu l stracie około 50 millionów 19 . ' ?wszem coraz SIę pogorszą. Przyczyna teeo Iest. w grunc. e < ustawy i tylko przez nadzwyczaJne szczęsne mogłyby się podnieść papiery. lrzechproceniowe, krore teorvcznie przez biegłych statystów Roy i Moliien arze S K A V lT Wiei U ren, stóff d , - y O rzucone zo.stały, , od banku nie naylepiey są przyięte. NIe pozwol.ł bowiem na zamianę swoich Z doprocentowvch i żąda W yp łaceni' miiii o ".5'02 . 38 .

one I?« * * »a renty w zastaw zło

Względem oświadczeń, które rząd k' miał Kommodorowi Hamilton uczyniĆ r % ,,;, gę rob. Konsiytucyonista: Pan Hamilton ' który mi 3 lat ma dowództwo stanowiska L wanc iego, . bardzo przezornym się w postępowanIU SWOIem okazał. Nigdy się nie milszał w sprawy Greków me czynił nieroztropnych przyrzeczeń Wszystko, co mógł uczynić było, źe podanie Greków odesłał do Lord N ad ommissarza wysp Jońskich, który ie przesle do Londynu. Jak zaś Ministrowie ang.elscy rozstrzygną tę rzecz? to iest pytanie ł twe d? rozwiązama: o to nie zdradzą zlecen a sobIe danego. Ministeryum anielskie nIe ma wszakże na czele swoiem Lorda Cae ler agh, który sobie z przyrzeczeń i przySIąg Igraszkę robił. Pan Kaning dopełni sworey powinności; uzna, źe winien Grekom dope.łmc ich życzenia iak nayskuteczniey, a AnglIkom, me pozbawiać ich szczęścia trl<o-> »prawa Greków szczerze obchodzi; aby więc nie rozpaczali, i £ e, chociaż irn woyska na pomoc posłać nie można, to wyprawionym będzie w poselstwie do Porty Pan Strangfort Canning, który się tern szczerze zaymie, aby reszcie Greków wolny kray i niepodległy rząd był dany. Bez wątpienia Anglia uznaiąc niepodległość Grecyi, zarobi sobie na wdzięczność ucywilizowanego świata. W Dzienniku Francji czytamy następuiący artykuł: "N ie ma dnia, żeby nie rozgłaszano naysprzecznieyszych wieści o zdarzeniach w Peloponezie i o innych częściach Grecyi. Juźto Ibrahim Basza iest opasany i napróżno żąda kapitulacyi, iuź iest pobity, raniony i wzięty w niewolę. Lecz ponieważ równie pomyślnie rzeczy iśdź muszą w zachodniey Grecyi, więc i Reszydowi Baszy nie lepiey się powodzi. Juz go opuszczają Albańczycy, iuź iest pobity i do odwrotu zmuszony. Innym razem bomba zabiia go w iedney z iego redut przed Messoiungą, i nareszcie Salona iest odebrana, liczny korpus Turków, który iązSymował, w pień wycięty, a Reszyd Basza musi odstąpić od oblężenia Missolungi. Daremnie wszystkim tym wiadomościom zaprzeczaią raporla Konsulów i Oficerów mcrskich rozmaitych narodów europeyskich znayduiących się na roieyscu, i nawet same dzienniki Greckie; nie zniechęca to niespracowanych fabrykantów takowych kłamstw. To pewna jednakże, iż wziętość ich znacznie spadła, ponieważ publiczność iuź się zmordowała tein, że ią łudzą, a wszystko na świecie ma swóv koniec, nawet łatwowierność ludzka. Zły stan Greków aż na zbyt iest pewny, a położenie to służy za pozór złośliwym do oskarżenia koleyno rozmaitych narodów Europy. Francya znieważoną była, spotwarzoną nawet w Paryskich dziennikach, a iednakźe iey to marynarka, chociaż zachowuiąc neutralność, naywięcey uczyniła przysług Grekom. T eraz iest koley na Austryą. J ey negocyanci i iey gabinet oskarżeni są, że iawnie chwycili się strony Turków. J estto kłamstwem; Grecy dopuścili się nagannych nadużyć względem okrętów Austryackich spokoynie płyną. cych po morzu środziemnem, a iednakźe nasz gabinet przez wzgląd na położenie tych oko»

lic nie pomścił się tego zgwałcenia prawa narodów, co byłby uczynił w kaźdey inney okoliczności. Jawne są te fakta i ci okazuią się więcey nieprzyiaciołami Greków, którzy 0głaszaią zdarzenia mogące roziątrzyć przeciw nim Rząd mniey roztropny od naszego."

Hiszpania.

Z Madrytu dnia 7. Września.

W stolicy trwaią wciąż aresztowania; wczorayszey nocy aresztowano Generalnego Dyrektora poczt, Gutierrez, 4 Taynych Radzcow pocztowych i kilku urzędników pałacu. Były Minister Er r o, który opuścił był mieysce swego wygnania Valladolid, dla używania wód Biskayskich, ściągnął także na siebie wielkie podejrzenie, i odebrał rozkaz, ażeby niebawnie do Valladolid powrócił. Generał Ghaperon niedoiechawszy ieszcze doBadaj oz, mieysca swego wygnania, został napowrót do więzień stolicy przywieziony. Miasto Lograno posłało do Króla adres z powodu ostatniego spisku Bessiera, w którym swoią wierność na nowo zaręcza, życząc, aby podobnie maskowani pozorem roializmu Jakobini, zawsze mogli być odkryci.

Rada Kasty 1. prosiła była Króla z tego samego powodu, aby ziechał do stolicy, dla wyniszczenia obecnością swoią i pomoźeniem siły zbroyney, wszelkiego zarodu buntów. Lecz gdy rzecz inny obrót wzięła, udał się dwór do Eskurialu. Osławionego Trapistę miano w klasztorze, w którym był zamknięty z rozkazu rządu, znaleść nieżywego w łóżku. System oczyszczania, który powstał pod sterem Ex-Ministra spowiednika D. Wiktora Saez, i tyle nieszczęść na naród sprowadził, ma niedługo, iak pisze Dziennik Paryski, zupełnie ustać. _ Jego wyroki uznaiące niektóre osoby niezdołnetni do oczyszczenia, będą zniszczone; a za wszystkie polityczne wykroczenia od Stycznia roku l8US4 ma nastąpić zupełne przebaczenie. Xiadz Merino , który od kilku dni miał areszt domowy, znowu puszczony na wolność, a Królewscy ochotnicy, których miano rozpuścić, pomnożeni są iednym batalionem. Biega tu między ludźmi spis osób, które za należenie do spisku maiącego za cel złożenie i) Duchowni ze służby domu Królewskiego: Salone, dozorca szpitalu, wygnany do Cabrera; Molle, Jałtnuźnik Królewski, do Malagi; Sekretarz Sądu duchownego, do iakiegoś klasztoru; Radca sianu X. Bogas, Kapelan honorowy zakonu bosego i Sekretarz generalny Sądu duchownego odesłani zostali do swoich klasztorów; Oyciec Martinez i Prowizor S. Filipa do wiezienia wzięci,- 2) świeccy: Gord o n, Sekretarz Kamery, oddany pod straż w seminaryum szlacheckiem; obadwa synowie, z których ieden iest Kapitanem Królewskich ochotników, drugi Sekretarzom w Ministerstwie sprawiedliwości, do więzienia wzięci. Połkownik Seca wygnany do Mont J oui; Półkownik Cardelas do St. Sebastian; Generalny Intendent Policyi Rufino Gonsalez do Pampelony; Generał Chaperon, Prezes byłey Kommissyi woyskowey, do Cazeres. Wszyscy tayni Sekretarze Królewscy są uwięzieni; niemniey i Generał Capape, Połkownicy Saez i Montfort, Hrabia Torrezilla i Połkownik artyleryi Montenegro. N ayważnieyszą zmianą w naszem Ministeryum iest, że Slinister sprawiedliwości do partyi absolutystów należący, Colornarde, odprawę dostał; a iego mieysce ziiął zasłużony w odkryciu ostatniego spisku Generalny Intendent policyi Recacho. Tego zaś urząd dostał się Panu Don Evariste Prieto. Zapewniała, że stronnictwo umiarkowane, kióre teraz rządzi, postępuie całkiem w myśl Poełów zagranicznych. Rozbroienie ochotników Król. w całey prowincyi Giiispucoa szczęśliwie się odbyło. Generał d'Espagne powróciwszy tu w kilka godzin, wyiechał clo la Granja do Króla z papierami, które zabrał Bessierowi i wspólnikom iego, a które miał rozkaz, oddać samemu Monarsze, po udzieleniu Policyi tylko stosownych wyiątków, służyć mogących do wykrycia różnych gałęzi spisku, którego Bessieres ślepern był narzędziem. Prócz tego i poymanych z nim Oficerów kazał Generał d'Espagne także dwie prywatne osoby i dwóch Plebanów rozstrzelać.

Generalny Kapitan Arragonii wydał następującą odezwę: Arragońtzykowie! Wszystko córa wara dnia 29. Sierpnia względemgJ----{schwytania Bessiera oznaymił, potwierdza się urzędownie, a nadto odebrałem wiadomość, iż zdrayca ten został z swą niego dziwą zgraią rozstrzelany. Spokoyność zupełnie przywrócona. Wy, co złe chęci w sobie pielęgnuiąc, trwacie ieszcze w zbrodniczym zamiarze odnowienia zniweczonego spisku, porzućcie wasze występne nadzieie, lub bądźcie przygotowani na podobne ukaranie. Sarragossa, dnia 1. Września 1825. (podp. Lud wik Bassecourt.

W górach Gata (Granada) chciano podburzyć lud do powstania pod pozorem wypędzenia Negrów, lecz ogłoszenie wyroku Królewskiego przeciw buntowników os:udziło cokolwiek zapał wichrze cielów spokoyności.

A n g l i a.

Z L o n d y n u dnia 10. Września.

Goniec drwi sobie dzisiay z rozsianych przez pisma Paryskie wiadomości względem mieszania się Anglii do turecko-greckich inleressow: "Dzienniki francuskie, mówi on, pełne są nayśmiesznieyszych baśni o wmieszaniu się naszem do spraw Grecyi. Dziennik Quotidienne uwiadomią nas, że 5000 woyska angielskiego do Malty zawinęło, aby Anglii zamiary w Morei, - tę drogą posiadłość, - popierać; dowiaduiemy się tei, że Kommodore Hamilton 150,000 Piastrów Grekom obiecał, pod warunkiem, ażeby woynę przeciw ibrabimowi Baszy daley prowadzili. Jeden z Admirałów angielskich ma niezwłocznie z iednym liniowym okrętem i trzema fregatami w Levante zawitać. Największym zaś kleynotem z pomiędzy tych wszystkich wiadomości iest to: iż Hydryoci i Specyoci prosili Kommodora Hamilton, aby ich wziął pod opiekę bandery angielskiey; na. co tenże odpowiedział, że Anglia lubo nie może ich tak otwarcie wspierać, cichaczem to iednak w nayskutecznieyszym sposobie czynić będzie." W dalszym ciągu swego artykułu mcuie Goniec szczególniey śmieszność owego taiemnego zapewnienia, które dla tera większego zachowania sekretu, Grecy przez wszystkie pisma publiczne rozgłosić mieli. Onegday między godziną 9. i 10. wieczór nieprzypomina. W kilku miastach Irlandyi zakładaią, teraz kantory banku Dublinskiego. J O wyiezdzie Lorda Cochrane wszystko znowu ucichło; tymczasem coraz wię_cey byłych angielskich Oficerów morskich przyimuie służbę w marynarce greckiey, i polityka Lorda Nadkommissarza wysp Jońskich widocznie się zmieniła. O postępowaniu Lorda Cochrane zawiera Goniec długi artykuł, w którym między inneroi stoi: "Jestto rzecz naturalna, że Grekom życzymy wolności tako kraiowi, któremu tyle skarbów -w naukach i sztukach winniśmy; kraiowi, którego wiara z tego samego, co i naszą wypływa źródła, chociaż nie tey samey iest czystości. Gdy iarzmo tureckie, które ich tak długo uciskało, musiało osłabić moc przy rodzoną ich duszy, czuć więc powinniśmy pewien rodzay pychy, widząc ich iednakźe walczących za niepodległość. N ie pytamy się, czy są narodem szlachetnym i oświeconym; ale czuiemy przychylność ku nim przez samo wspomnienie na ich przodków. W tym iednak razie zobowiązaliśmy się do zachowania ściśłćy neutralności. Dawna przyiaźń z Turkami, i znaczne handlowe korzyści, zniewabią, politykę naszą, niezrywać z nimi związków. Maią wszakże i oni pewne prawa za sobą" iak i Grecy. Co się tyczy wiary narodowcy i tey zasady, którey się nasz rząd trzyma, że pomoc przez szczególne osoby dawana, nie szkodzi neutralności, to łatwoby dowieść, że oboie nie są gruntownie udowodnione. O wyprawie Lorda Cochrane i iego parowych okrętach piszą gazety, że w drugiey bitwie, którą Binnani Anglikom wydali pod Rangoón, użyto okrętu parowego la Diana, który z taką siłą wpadł na nieprzyjacielskie okręty, że przeszło trzydzieści zatopił, lub do obrony niezrlamemi uczynił; chociaż woienne okręty Birmanów tak są szybkie, iż chociaż długie 80 stóp a 7 szerokie po 150 ludzi noszą, w godzinie iednak 2 mile są w stanie upłynąć, pędzone 52 wiosłami. Sir Ch. Siuart stanął dnia 15. (którego m.?) w Rio. gdzie był z wielkiemi zaszczytami przyjmowany. Rozgłoszona przed kilku dniami wiadomość

o' weYSClU Anglików do Armonpoora i poymaniu Króla Awy, niepotwierdzijasię .ur,zę-> downemi doniesieniami: " Hrabia Palmella miał wczoray czynności vi urzędzie spraw zagranicznych. Znany Kapitan Kephalas umieścił w. tutey- , szym Gońcu dwa listy datowane z Rzyrnu d, ., 25. i 28- Sierpnia, w których bardzo się chełpi z swych osobistych i literackich zwiAzkqw, ,. a władzców w Grecyi, i tuteyszych agentów' Greckich P P. Orlando i Luriotis, niezmiernie beszta. Utworzyło się tu niedawno towarzystwo,.

które ma zamiar, za pomocą narzędzi nurkowych wydobyć na wierzch bogate gałliony» zatopione w zatoce Vigo podczas woyny hi- · szpańskiey, za Królowey Anny. Przy spuszczeniu z warsztatu wielkiego 0-, · krętu woiennego X-einiczka Karolina, od 140 dział, wydarzyło się w Portsmouth przerazaiące grozą nieszczęście, iż most, z którego ,. się naymniey 100 osób wszelkiego wieku ipłci przypatrywało, załamał się i prawie wszyscy ci ludzie w morzu grób znaleźli. W J orkshire robią przygotowania do obrzędu muzycznego, który ma kosztować 17,000 Funtów Szterł. Dla śpiewaiących przeznaczono 2000 Funt. i wezwano naypierwszych * Wirtuozów z Londynu. Przystroienie sali kosztowało 6000 Funtów. Trzysta wychodźców hiszpańskich, którzy przebywali w okolicy Oporto, odebrali rozkaz w ostatnich dniach przeszłego miesiąca, aby kray opuścili. G-izeta Dublinska donosi - odwołuiąc się do bardzo dobrego źródła - iź angielscy dowodzcy na stanowiskach południowo - amerykańskich i zachodnio indyiskich maią rozkaz, ażeby uderzyli na okręty francuskie, bkoroby niepr* .yiacielską postać przeciw nowym pańsiwom przybrały. Gazeta rimes wciąż zapewnia, iź wielka część mieszkańców Hayii nie kontenta iest z nawiązanych z FVancya stosunków. Osiedli w Port- au - Prince kupcy uskarzaią się głośno; lecz im to mało pomoże, kitdy taryfa iuź iest ogłoszona, podług którey wszelkie dowozowe artykuły podlegają cłu po 12 od sta, kiorego, iak wiadomo, Francya połowę tylko płaci. .',: Francuski czynił Regentowi Brazyliyskiemu propozjcye wzglądem uznania Brazylii, lecz ie się wymówiono od rozpoczynania wszel łich układów przed przybyciem Posła Angielskiego. W Demerara zawiązało się towarzystwo do Sprowadzania i przechowywania lodu. Już tam stanął pierwszy ładunek tego mroźnego towaru. Naynowsze g3zety Nowego Yorku donoszą, iż Komitet, czyli tak nazwany Konwent Wirginii, po długich obradach, uchwalił niektóre odmiany w konstytucyi tego stanu. Liczba Deputowanych do zgromadzenia prawodawczego ma być zmniej szoną i zastosowaną ściśle do liczby ludności. Daley wszyscy wolni biali, byle tylko inne prawem przepisane przymioty posiadali, chociaż nichędąc właścicielami nieruchomości, maią być przypuszczeni do głosowania. Władza wykonawcza ma Sakże inny kształt otrzymać.

Gazeta inexykanska, Sol, wychwala bardzo pobożność tamecznego Posła angielskiego, P ana W ard. Podczas uroczystćy processyi, kiedy obraz Nayśw. Panny niesiono do kościoła, widziano powóz Pana Ward przed iego domem kwiatami ozdobiony, w gotowości do obrzędu. Obraz w tym powozie zawiezionym został do kościoła; i trudno powiedzieć, kto tu więcey pokazał tołerancyi, czy protestantski Poseł, czy duchowieństwo katolickie? Towarzystwo w Rreadfort, którego powołaniem iest wspierać Missyonarzy protestantekich pomiędzy pogaństwem, do którego i Francuzi są policzeni, na dniu 7. t m. odbyło posiedzenie w kaplicy metodystów. Po modlitwie zdał P. Mariot sprawę z wydatków towarzystwa, którego gałęzią iest to warz. W esJeyskie, które rocznie wynoszą 40,000 funt.

ezterl. Ze wszystkich kraiow naypomyślnieysze doszły wiadomości, a nawet wzruszaiące oznaki uczestnictwa nowonawróconych. Tak w angielskiey osadzie Albany (Afryka) nawrócony H oten tot, od każdego cielęcia po nawróceniu się zrodzonego, odkładał po ie<<Inym pieniądzu, i zebraną summę Missyonarzom oddał. Smutne były doniesienia, które uczynił P. Charles Cooke po swoim powrocie

7 Jerozolimy i Palestyny o stanie tamecznych pogan. - Pieśni założyciela towarzystwa, P. W esley, przetłumaczone są na ięz)k niemie.

cki, włoski i Irancuski. Szanowny Grzegorz Morley, ieden z generalnych Sekretarzy towarzystwa, długą miał mowę o stanie opłakanym Mahomeianów i Z\dow, w którey bez ogródki oświadczył, że, ieżeli nie będą ochrzceni i na wiarę chrześciańską nauróceni, wszyscy bez wyiątku na ogień wieczny póydą. Niektórzy z nich żądali, aby ich nauczono, a potem zostawiono własnemu rozumowi; "ale rozum," dodał, "nic o tern wszystkrem nie wie; któż kiedy słyszał, ażeby człowiek przez rozum dostał się do Boga? Zawsze to będzie dalekiern od rozumu; a nawet, gdyby to bjło i podobne, to ci poganie taksą nieumieiętni, iż go użyć nie są wstanie." Po oświadczeniu szanownego P anaJ enkins, źe wielka iest potrjeba dla Francyi, prztyścia na wiarę ewanjelicką, miał znowu P. Charles Cooke mowę w tym przedmiocie; bjł bowiem dawniey missyonarzem we Francyi. * "Gdym się udawał t'o Francyi," rzekł, "zaręczano mi, że nic nie wskóram; źe bowiem Francuzi są lekkomyślni. Alem ia nie zważał na to, będąc pewny, źe Bóg tak dobrze duszę Francuza, iak każdego innego poganina nawrócić mole." Zdał obszerną sprawę z dobrego powodzenia tamże, i między innemi wyraził, źe mu się udało kilku xięźy nawrócić, o czem raport wywodny chce kazać wydrukować. W końcu itszcze raz P. Cooke wspomniał o potrzebie nawrócenia Francuzów, ponieważ u nich Papież nayznacznieyszą znayduie podporę, a panowanie iego wkrótce ukończyć się musi.

B ynek S. Bartłotnieia nayzyskownieyszy iest dla rzezimieszków i innych hultai ów . J eden złodziey, schwytany niedawno na uczynku, zaręczał sędziemu, źe to iest dawny zwyczay, na rynku S. Bartłotnieia kraść, alboprzynayrnniey się upić.

JI u s t 2 Y a.

ZPreszburga donoszą tameczne gazety z d.

6. t. m,: Z C. K. pułków przeznaczonych do służby podczas maiącego nastąpić Seymu, nadciągły tu: w dniu 31. z. m. z Komom, batalion z pułku piechoty Barona Mayera; w d. ryi z 20. działami dwunastofuntowemi: dnia 4. b. m. batalion grenadyerów Podpułkownika Dobler Friedburga, a dzisiay spodziewany iest batalion grenadyerów Podpułkownika Hrabiego Orlandini dei Beccuto. Most na łyżwach na rozkaz naywyiszy dla prędszego związku obu brzegów Donaiu pod zarządem Majora Magdeburga i dwóch Oficerów wystawiony, został w dniu 2. t. m. dla pieszych i dła wozów otworzony. Takowy spoczywa na 32 łyżwach, iest 148 eąźni długi, a 24 stop szeroki i ma podwóyną koley do Jeżdżenia. Pochóp do nowości i upodobanie bez przeszkody zwiedzania brzeg przeciwległy, zaraz po ukończeniu oneąoż ściągnęły mnóstwo mieszkańców tuteyszych, którzy po nim przejeżdżali. Od kilku dni ziechało tu iuź wielu Deputowanych na Seym, a Korona Królewsko - Węgierska przywieziona, będzie dnia 9. bielącego miesiąca.

Niemcy.

Z nad M e n u dnia 16. Września.

Dom Xiążęcy Thurn i Taxis grubą, pokrył się żałobą ź powodu śmierci syna drugiego z porządku, Fryderyka Wilhelma, zrodzonego dnia 29. Stycznia 1805; powodem tey zawczesney śmierci był przypadek na polowaniu wydarzony. Zasmucona matka udała się do Ratysbony. Jego Królewiczoska Mość Xiążę Salerno przybył dnia 17. do Norymbergi, i tegoż dnia W dalszą, do Wiednia ruszył drogę.

Niderlandy.

Z Bruxelli dnia 17. Września , W czoray napełniony był teatr do natłoku.

Bawiący tu teraz T alma występował w roli Sylli. Xiąźę Cumberland i Xiąźę HessenHomburg byli w teatrze.

Xiążę Bernard Sasko-Weymarski, który przedsiębierze podróż do państw północnoeno-amerykańskich, przybył dnia s6. Lipca do Boston, Donoszą z Korfu: Dnia 1. Września nastąpi otwarcie naszego wolnego portu, do którego okręty wszystkich narodów i mocarstw bez różnicy bandery i towarów przypuszczane bfd* .

9'5

Państwo Ottomańshie.

'Ł S t a m b u ł u dnia 22. Sierpnia.

Porta otrzymała z Archipelagu wiadomości wielką niespokoyność wzbudzaiące, które' w ścisłćy będąc z interesami greckiemi sty czności, większeby pod względem politycznym zrodzić mogły skutki, aniżeli zrazu zdawano się temu wierzyć. N aczelnicy rządu w N apoli di Romania, miotani rozpaczą, uciekli się pod obronę Anglii, i wysłali Deputowanych z prośbą o pomoc do Króla W. Brytanii. Z powodu, że Angielski Kommodor Hamilton, stoiący na kotwicy pod N apoli di Romania, często iuź wyraźnie uymował się za Grekami, wiadomość ta sprawiła tu trudne do opisania wrażenie. Powiększyła ie tein bardziey nadeszła w tym samym czasie wiadomość iż , zwiastowana iuź dawno od Greków eskadra północno-amerykańska, zawinęła pod Hydrę i zaięła położoną naprzeciw Hydry wysp Porros (?). Dywan zgromadzał się odtąd kilkakroć nadzwyczaynie, i po warzenie było widoczne. Francuski Poseł Hrabia Guilleminot, i Sprawuiący interessa dworu Rossyiskiego , Pan Minciaky, wysłali gońców do Paryża i Petersburga.

Dnia 23. Sierpnia.

(Przez Bukarest.) Wiadomości z Smyrny dnia x%. Sierpnia są - ieźeli na zupełną zasługują wiarę - bardzo ważne. Ibrahim Basza, złączywszy się z Hussein- Bejem, przedsięwziął uderzyć powtórnie na N apoli di Romania, 1 przyciągnął w tym celu pod wały tey twierdzy. Za zbliżeniem się iego, uciśnieni Grecy oświadczyli uroczyście, a to, iak powszechnie mniemaią, zwiedzą angielskiego dowódzcy siły morskiey H amiltona, iż się chcą uciec pod opiekę Anglii. Ibrahim Basza, którego rzecz ta obeszła prosił Pana Hamilton o deklaracyą, lecz za miast tey, zdięci rozpaczą Grecy natarli niespodzianie t,a powarzonych Arabów. Kilka urywkowych, ale krwawych potyczek, zniewoliły Ibrahima Baszę do spiesznego odwrotu do Tripolicy. Wiadomości te, połączone z klęskami pod Missolongą, niezmierne tu czynią wrażenie. Wiadomości z Triestu dnia 10. Września tak opiewaią: "Okręt, który opuścił Syr dnia 18, Sierpnia, potwierdza odzyskani * kazami Piętro Beja, i zupełne poiednanie się Mainottów zcentralnym rządem wNapoli. - Ibrahim Basza przedsięwziął drugą detnonstracyą przeciw JNapoli di Romania; lecz iu£ tam wypadki stanowczy wzięły obrót w skutek uczynioney przez władzę wykonawczą dekiaracyi względem poddania się pod opiekę Angli. T e n przeraźaiący krok, skutkiem którego miody Miauly poipieszył do Londyn u iako Deputowany, nowem Greków ożywił męstwem. Natarli oni na Arabów pod murami NapoJi, i odparli ich ze stratą 1600 ludzi do TripoJicy, zkad miał się Ibrahim Basza ku Nawarynowi cofnąć, iak w Syra głoszono.

Ostatnie podanie zdaie się iednak wymagać jeszcze potwierdzenia. - YV Hydra wybierał 6ię Admirał Sachtury do Alexandryi, w celu uważania uzbroioney tamże nowey wyprawy. Trzypokładowy okręt amerykański miał mu, - iak głoszono- towarzyszyć - Zdaie się, iż na ten pomyślny obrót rzeczy w Morei wielki miała wpływ bohatyrska Missolongi obrona." Ztamtąd donoszą pod diaiemn. Września: "Podług wiadomości z Zante dnia 25- Sierpnia, przybyli tam greccy Deputowani, między którymi znayduie się syn Admirała Miauly. Jadą oni za paszportami Koramoilora Hamilton, i Lorda N adkommissarza Sir William Adams, do Anglii, z prośbą do Króla Angielskiego, aby ich wziął pod swą opiekę. Hamilton miał już dawniey radzić mieszkańcom Napoli di Romania, ażeby w razie naywiększego niebezpieczeństwa jońską lub angielską banderę za tknęli."

Z n a d g r a n i c y T u r c c kić y dnia 6.

Września.

Z Korfu donoszą, że Grecy miasto Tripolizza tylko na krótki czas woyskiem obsadzili, ponieważ iest całkiem zniszczone. Zdaie się, ze Xiązę Ipsy buty przestał na zebraniu wszystkiego, co mu się zdać mogło, osadę lurecką,z 2000 ludzi złożoną, wyciąwszy. W Zante widziano, ie wprzeciągu kilku dni Ó4greckich statków woitnnych z mnóstwem branderówku zatoce zmierzało; naczelnikami byli Miauli i Sachiuri. Dnia 6. niedaleko Zante odbyła się bitwa morska, w którey Grecy fregatę turecką wysadzili na powietrze. Późniey miał Miauli blisko Missolonghi zarzucić kotwice. ZMorei nie wiemy nic pewnego. Mówią, źe Kolokotroni znowu zebrał "10,000 i uderzył na Baszę. Oficer austryacki, który był obecny przy ostatnim szturmie pod Missolonghi, nadzwyczay wychwala męstwo osady tego miasta. Składała się ona z 42 O O ludzi, licząc w to chorych i rannych, gdy tymrzasem Seraskier miał 30,000 wojska i mocną artyleryą.

Wyciąg Z Berlińskiego kursu papierów i pieniędzy.

Dnia 23. Września 18S5.

Papiera- Gotowi mi mal pO po opf pCt. 9°i'sPCt. 807 = UDiiQ.i DanKOwe az ao włącznie 921 ht. H Zachodnio- Pruskie listy zasta- goi wne . . . . . . . Zachodnio- Pruskie listy zasta wne niegdyś polskiego U' 88* dzid Ui . . . . . . Listy zastawne W. Xicstwa 951 Poznańskiego.

Wschodmo- Piuskie 94 Srlaskie . . .

Poznań dnia 27. Września 1825

Kurs obligów miasta Poznania ,pi - 4 od ata.

(.Dwa Dodatki.)