GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1825.10.15 Nr83

Wielkiego

Xiestwap O Z N A j S R I E G O.

N akładem Drukarni N adwornśy W« D e Ker a i spółki. - Redaktor; Assessor R a a b s K L

)J(Hf

W Sobotę dnia 15. Października 1825.

Wiadomości zagraniczne.

A ngli a.

Z L o n d y n u dnia 4. Października, Gazeta dworska dzisieysza zawiera następującą odezwę z dnia 30. z. m.: "Jerzy Król. Gdy N. Król iyiąc w pokoiu ze wszystkie mi mocarstwami i państwami Europeyskiemi, powtórnie oświadczył swe Król. postanowienie zachowywania ścsłey i bezstronney neutralności w rozmaitych sporach, któremi pewne z tych mocarstw i państw są zaięte; gdy dopuszczanie się czynów nieprzyiacielskieh przez poiedyńczych poddanych N. Pana przeciw któremukolwiekmocarstwu lub państwu, lub przeciw osobom i własności poddanych mocarstwa i państwa, które, iyiąc z Królem Jmcią w pokoiu, uwikłane eą oraz w walkę, we względzie którey Król

J mć postanowił zachowaj neutralność, -.

zdoinem iest, poddać wątpliwości rzetelność oświadczeń J. K; Mci; gdy niemniey, skoroby poddani Króla J mci nie mogli być skutecznie wstrzymani od takich nieprawnych kroków nieprzyjacielskich, słusznie obawiać si< należy, iżby dotknięte tą przykrością rządy rnogły z swey strony nie być w stanie powściągnienia swoich poddanych od popełniania gwałtownych czynów na osobach i własności nieobrażaiąrych poddanych N. Króla; gdy Porta Ottomańska, mocarstwo z Królem Jmcią w pokoiu źyiące, iest i była od lat kilka wplątana w woynę z Grekami, w którey, N. Kroi ścisłą i bezstronną przestrzegał neu tralność; gdy znaczna liczba wiernych poddanych Jego Król. Mci przebywa w kraiach Porty Ottomańskiey, prowadzi korzystny handel, dzierży posiadłości i używa prerogatyw, broniona wiernością soiuszów między N. Królem a pomienionem mocarstwem; gdy N nia, iż właśnie maią w przedsięwzięciu nakło. , , nIC pewnych poddanych Króla Jmci do uzbrojenia okrętów woiennych i korsarzów w portach królestwa Jego i wyruszenia na nicn na morze, w celu nieprzyjacielskiego pod banderą grecką działania przeciw rządowi ottomańskiemu, zabierania i niszczenia tureckich okrętów i własności, i popełniania rabunków na pobrzeżach państwa lureckiego; i gdy tacowe czyny nieprzyjacielskie wprostby się przeciwny postanowieniom aktu, w Aotym oku panowania ś. p. Króla przyiętego, a maJącego tytuł: (lu następuie całkowita treść wiadomego aktu parlamentowego przeciw służbie w obcem woysku.)" "Przeto N. Pan, pragnąc utrzymać poddanym Swoim błogosławieństwa pokoiu, których teraz maią szczęście używać, i w chęci pozostania przy systemacie neutralności, którego trryinać się Król Jmć nanowo swe postanowienie obiawił; - ażeby żaden Jego poddany nie zawinił, bez napomnienia, kar powyżtz& uchwałą przepisanych, - uznał za rzecz dobrą, wydać z doradzenia Swey Tayney Ra<iy, tę Królewską odezwę, i rozkazuie ninieyszem usilnie, ażeby nikt nieważył się, należeć do rzeczonych sporów, lub popełnić czyn lub cóżkolwiek sprzeciwiającego się przepisom owey uchwały, pod popadnięciem :v ustan0'Yione nią kary i w Jego niełaskę, I rozkazule ninieyszem wszystkim Swoim poddanym, ażeby tak względem Porty Ottoraańskiey i Greków, iako też względem wszystkich innych woiuiących stron, z któremi Król J mć żyie w pokoiu, ściśle obowiązków ne tralI?-0ści przestrzegali i względem wszystkICh I każdego w szczególności szanowali wykonywanie owych praw mocarstw woiuiąt>ch, których wykonywania Kroi Jrnć zavpte wymagał, gdy nieszczęśliwym wypadkIem sam w woynę był uwikłany." iJod tąż dalą wyszedł rozkaz Kady, zakazujący na 6 miesięcy wszelkiego wywozu dział i amufncyi bez wyraźnego zezwolenia. W sobotę miał czynności Poseł Rossyiski a vrezoray Poseł Niderlandzki, w urzędzie spraw zagranicznych. - W niedzielę odebrano depesze z Paryża.

Jutro wyjeżdża Pan Stratford Canning ro Konstantynopola. - Lord Cochran wany był niebawnie w Portsrnouth , szcze stała w pogotowiu do ieglui Peranga.

Dnia 30. z. m, uchwalono w Windsor dalsze odroczenie Parlamentu od dnia 1. Listopada do dnia 5. Stycznia. Generał Mina puścił się z familią swą w podróż rozrywkową do Jersey. Konsul Stanów Ziedn. pisze z Tanger. * "Pisały dzienniki Europeyskie i Amerykańskie iż wziąłem pod moią obronę niektórych zbie głych z swey oyczyzny Hiszpanów. Lecz t? ni pr wd , gdyż bandera murzynów ciągle SIę n mI opIekowała. Basza tuieyszy tak się dla nIch dobroczynnym okazał, żem go sobie za to bardzo polubił. On natomiast stał się moim ,ł:rzyjacielem, lak iż rnoie życie, moią wolnosc, słowem wszystko, co posiadam powierzyłbym iego mocy." ' W skutku nadzwyczaynych upałów tego lata pokazuią się w niektórych dzielnicach Londynu, a mianowicie wFalmouth choroba cholera morbus. Było nią doikniętych wiele o» sób, lecz szczęściem mało kto umarł. Panowała tu ieszcze wciąż ospa równie iak i w Paryżu. W Lipcu umarło na nię 115 osób nierachuiąc tych, co po szpitalach skutkie tey choroby pomarli. . Gaze.ta Liwerpo .1ska donosi, iż oliwar wy.

bIera SIę do AnglII dla poratowanIa zdrowia swego. Xiążę Fryderyk Hessen, Generał- Porucznik w woysku Hiszpańskiem, nieprzyiął ofia. rowanego mu dowództwa legionu cudzoziemskiego i opuści Hiszpanią. Przywieziono tu z Karoliny rzadkiego zwierza, złapanego w puszczach Gwinei. Ma ciao w kształcie kobiety, wyiąwszy głowę, która Iest podobna do głowy koziey, lecz ma potężne rogi. Skora biała i delikatna; siada często na zadnich nogach, i w tey postawie zakrywa nieśmiało piersi przednierni nogami. Spekulant kupił tego zwierza za 500 gwinei w celu pokazywania go publicznie. Serwis stołowy, zamówiony tu przez Baszę Egipskiego, wystawiony będzie publicznie w przyszłym tygodniu; kosztuje 1375. F. Szi%d. dosyć pewna, iż są. w robocie ważne układy między urzędem spraw zagranicznych a tuteyszyrnigreckirni Deputowanymi, i także Konsul Rossyiski Pan Dubatszewski, był od niedawnego czasu kilka razy w odwiedziny u pomienionych Deputowanych. Daley wiemy z dobrego źródła, iż o interessach greckich była także mowa na obu ostatnich zebraniach gabinetowych, i że głosy na tychże pomyślne były dla Grecyi." Przysłani tu greccy Deputowani są: Pan Iricu pis, mąż zaszczycaiący się przyiaźnią Lorda Guilford i wielce poważany od swoich ziomków, tudzież dway synowie Konduriottego i Miaulisa. J ak tylko gruchnęła w Barcelonie wieść, iż Mina i Arguelles wylądowali na wybrzeżu Katalonii, tak zaraz wtrącono do więzienia kilku ich przyiaciół; los, którego nawet goletni Don Torres de Gama nieuszedł . Nieiakiś Pan Humphreys w Santa Maura, przyiaciel Lorda Byrona, posiadać ma zupełny odpis spalonych pamiętników tego wielkiego P o e t y, które zamyśla wydać na widok pu> uliczny. Dnia 30. z. m. starszy gminny Venables, należący do giełdy handlarzy papieru, obrany został Lordem Majorem Londyńskim na rok następuiący. Z powodu wieści, iakoby Dywan niezmiernie był rozgniewany o pomoc, którą Anglia wyświadcza Grekom, i Pan Turner z wysokiego tonu na to odpowiedział, oświadcza Goniec: "Anglia nie używała nigdy w Turcyi innego tonu iak tylko ton poiednawcy; za czyny, których się prywatne osoby dopuszczaią, Ministeryum nie może odpowiadać, a W. Brytania zawsze miała przyczynę chełpić się z punktualności, z iaką Turcy istnieiących traktatów dopełniali. "

Hiszpania, Z Madrytu dnia 53, .Września.

Dwór wyiechał dnia 33« z S1. Ildefonso do Prado, z przyczyny nastałey nagle zimney pory. Władze w Granadzie starały się powtórnie, ukoi» gniew Pana Calomarde, od Którego wył030szedł rozkaz względem spełnienia wyrobu przeciw wolnym mularzom; lecz odebrały nanowo obostrzony rozkaz, ażeby temu zadosyć uczyniły. I tak z ośmiu aresztowanych wolnych mularzy powieszono siedmiu dnia 9. m. b., a Smy posiany na 10 lat na galery.

W czasie operacyi szubieniczney zakrzyknął iakiścelnik: "Niechźyie Królabsolutny ! Niech ży ie,lnkwizycya! Śmierć wolnym mularzom!" - Żołnierz ieden, należący do oddziału przytomnego exekucyi, (ak się tern oburzył, iż celnikowi kapelusz i głowę przeciął, Z tego powstało takie zamieszanie, iż osada musiała dnia 9. i 10. stać pod bronią. Pan Calomarde wniósł do Rady Kastyliy» skiey o przywiedzenie do skutku w calem królestwie wyroku królewskiego względem taynych towarzystw; Rada zgodziła się na to, i ponowiła rozkaz, podług którego każdy, co należał, lub ieszcze należy do taynego towav rzystwa, oskarżyć się sam powinien do pewnego czasu. Konstytucyonista udziela za wzór sposobu myślenia Rady Kastyliyskiey odpowiedź, którą dać miała Ministrom na zapytanie: iak sobie należy postąpić z Oficerami na połowicznym żołdzie. "Zdanie nasze, wyrażono w tey odpowiedzi, względem losu Oficerów, którzy Króla swego zdradzili, iest dotąd to samo. Gdy Kroi opuścił Kady.v, zdobył znowu cały naród, a skutkiem prawa zdobycia wolno mu było rozrządzić życiem i maiątkami wszystkich swoich poddanych; i niepytaiąc się żadnego prawa, stanowić o losie Oficerów woyska konstytucyjnego." W Roa, gdzie Generał Empecinado został powieszony, wydarzył się bardzo niebezpieczny przypadek. Publiczny woźny obwołał przy odgłosie trąb na wszystkich rogach stracenie Bessiera, i powiedział przy tern, iż Beseieres iest świętym męczennikiem 1 naylepezyin Króla obrońcą, którego śmierć pomszczoną' być powinna. Jednem słowem liczba stronników Bessiera iest ieszcze bardzo wielka, i apostolscy na głos powtarzaią, iż z popiółów Bessiera powstanie ieszcze wielu Bcgsierów, którzy bronić będą sprawy, do którey bronienia on był przeznaczony. Wszędzie - mówi Dziennik Rozpraw - burzą się umysły; Intendent policyi w WaJencyi zdał myślenia tamecznego ludu. Równie zatrważaiącemi są doniesienia z wyźszey i niźszey Arragonii i z Katalonii.

Naszey Juncie doradzczey nielepszy rokuią los, iak Juncie publicznego bezpieczeństwa; nim się zebrała, itlś kilku członków podało O dymissyą.

Hrabia d'Espanna od powrotu swoiego nieustannie iest przy Królu, którego zupehje dzierży zaufanie. Wczoray mnich ieden prawił kapitułę pewnemu młodzikowi, który na publiczney przechadzce prowadząc pod rękę damulkę, wynurzał ićy swe pieszczoty. Nie zważał na to zrazu młodzik, lecz gdy oyciec pobożny coraz głośniey się odzywał, zniecierpliwiony, porwawszy go za kaptur tak niemiłosiernie powalił na ziemię, iż nieborak musiał być do klasztoru zaniesionym. Mówią znowu, iż rząd zwoła stany prowincyalne. Absolutyści rnniemaią, iż Hiszpania otrzyma nareszcie i Kartę francuską. Brygadyer Hrabia Torre Alta wygnany iest do Algesiras; iest on iednym z Oficerów gwardyi, którzy zostali po dniu 7. Lipca aresztowani.

F 2 a n c y a.

Z P a ryż a dnia 4. Października.

Król i Delfin polowali dnia 1. m. b. w lesie Meudon, w towarzystwie Xiążęcia Cumberland i innych obecnych tu Xiążą1. Dnia 1. Król i Delfin przybrani byli podczas obiadu w Pruskie ordery. Onegdgy wieczór była uczta u Króla. Przy królewskim stole siedziało 14, przy drugim stole 70 osób. Po stole było widowisko. Wczoray wywieziono ztąd posąg Ludwika XIV do Lugdunu.

Listy zHaity, dochodzące do dnia 20. Sierpnia, zapewniaią, ii na wszystkich punktach spokoyność znowu przywrócona. Minister woyny powrócił do Paryża.

Eskadra pod rozkazami Kontr - Admirała Jurien zawinęła do Brest dnia 29. z. m.

Process przeciw Karbonaryuszom prowincyi Bavenna iest ukończony, a akta zostały wydrukowane w ogromnym tomie in folio,

Badano 400 osób, z których wielu zostało osądzonych na śmierć, inne na galery, a naywiększa część na karę więzienia. N ie wolno teraz u nas rodzicom powierzać swych dzieci nauczycielom własnego wyboru, ieżeli nieposiadaią upoważnienia W. Mistrza uniwersytetu; wyszedł nawet rozkaz Ministra spraw duchownych, który z mocą wstecz działaiącą kassuie wszystkich przełożonych instytutów wychowania i pensyi, którzy nie będą do dnia 1. Października w podobne upoważnienia zaopatrzeni. U rządzenie to bardzo obchodzi wszystkich liberalnie myślących, a nadewszystko rodziców niekatolików; dla tego też wielu poseła teraz swych synów na nauki do Gettyngi, Tubingi, Hofwyl i t. d., szcze« golnieyszą zaś znaydzie może wziętość wezwanie Gońca Francuskiego, aby zakładać w N iderlandach dla dzieci francuskich instytuta na ukowe, któreby po większey części poodprawianymi we Prancyi nauczycielami obsadzane być mogły. Podług Gwiazdy, uczynił Oyciec Ś. bardzo usilne przełożenia rządowi Niderlandzkiemu. Wszyscy xięźa - dodaie tenże dziennik - wymówili się od przyięcia posad nauczycielskich przy Kollegium filozoficznem. Kardynał - Arcybiskup Tuluzy wydał list pasterski, zalecający utworzoną i tam p r op a g a n d ę . * ) N owy ten inst)tut zdaie się mieć szczegolniey za cel: nawracanie protestantów z poślednieyszey klassy. Za kilka dni spodziewany tu iest Sir Walter Scott, i stanie u Kiąźęcia Tarentu (Marszałek Macdonald, który pochodzi ze Szkocyi).

Konstytucyonista donosi z Lizbony dnia 14.

z. m., iź Królowa mieszka znowu w starym Zamku w Quelus, ponieważ w Ramalhao nanowo nieostrożni zaczęli knować kabały, i ie nikt, bez pokazania straży zamkowey ważnych paszportów, nie ma przystępu w Ouelus. Dziennik Paryski donosi z Hamburga: Hospodar Multański odebrawszy wiadomość, iź N. Cesarz Rossyiski przybyć ma do granicy, prosił Porty o rozkazy względem zachowaćsic maiącego z iego strony ceremoniału.

*) "Bractwo rozkrzewiania wiary.l kotroni podpisał wiadomy manifest, lecz źe późniey protestował się przeciw niemu i oświadczył, i£ był oszukany. Petro-Bei i nawet Konturiotis, odmówili swego podpisu, i ostatni miał robić głośne wyrzuty Maurokordatowi. "Jeżeli można zawierzyć osobom, mieniącym się być dobrze obezuanemi z położeniem rzeczy, tedy Anglia i Francya staraią się iak naybardziey wtey chwili, ażeby nakłonić Hiszpanią do uznania niepodległości dawnych ićy osad zamorskich. Rzecz ta, iak sobiełatwo wystawić można, połączona iest z wielkiemi trudnościami, ktoreby zaledwo można przezwyciężyć, gdyby i potrzeba w postaci agenta nie wchodziła do układów. Pomiędzy pytaniami, których rozwiązanie ten sobie zadaie, co równie za iawnym iak za ukrytym wypadków biegiem postępuie, znayduie się wiele, na które nie zaraz przynaymniey odpowiedzieć można: Czyliż Anglia i Francya iednomyślnie działała,? Czy inne mocarstwa należą do układów, albo sprzeciwaiąsiętemu? Czy maią hiszpańskie osady potaiemnych Agentów, którzy z swey Strony śladem układów postępuią? Czy wszystkie osady wspólnie działaią, albo każda dla siebie? Czy ta okoliczność iest iednym z przedmiotów, któremi się kongres Posłów wszystkich niegdyś hiszpańsko amerykańskich osad w Panama zatrudniać będzie? Jak dalece przyimuie Ministeryum hiszpańskie, Król hiszpański, plany i przedstawienia proponuiących mocarstw? N ayłatwieyby może było, zgadnąć zasady warunków, podług których ostatnie wiodą układy, gdy iuż nawet przez publiczne dzienniki tu i w Londynie zasłona cokolwiek odsuniętą została. Chcą pewnie Hiszpinii zaręczyć posiadłość Kuby i PortoRyko. Wiadorno iest, że Anglia iuźdawniey ofiarowała to Hiszpanii; lecz większey wagi iest wiadomość, która cotylko gruchnęła pomiędzy większą publicznością: iż Zjednoczone Stany przedstawiały niedawno Francyi, ażeby wspólnie z niemi, bez wmieszania się do lego Anglii, i nieżądaiąc nic więcey od Hiszpanii, tę rękoymią przyięła, co iednakźe Francya wzręcz odrzuciła. Drugim warunkiem iest bez wątpienia mniey więcey znaczna

104f

summa pieniędzy, łtórąby osady l'raiowi macierzyńskiemu zapłaciły, a przyczem Anglia i Francya tęby miały korzyść, iżby mogły być zaspokoione w swoich c'o Hiszpanii pretensyach. Trudno przewidzieć, czyli plan ten, o którego zasadowych mówiliśmy właśnie warunkach, uda się, i czyli Hiszpania pod ternu warunkami zechce się poiednać, i uznać niepodległość osad. Wpływ innych mocarstw do tych stosunków, nie iest ieszcze dość iasnym, a niechęć Hiszpanii w uznaniu niepodległości osad tak iest wielka, źe nawet za Kortezów przezwyciężyć iey nie było można. Tymczasem wyznać także należy, iż Francya, sądząc z kroków, które iuż względem S1. D 0mingo uczyniła, i które względem Mexyku przedsięwziąść miała, nie może dłuźey zaniedbywać swoiego ku osadom zbliżenia się, ieźeli handlowi i przemysłowi ewoiemu, który codziennie bardziey kwitnie i rozszerza się, nie chce szkodzić, a przeto pośrednio swoie źródła posiłkowe ścieśniać. Niebezpieczeństwo utraty tego naylepszego przyiaciela i sprzymierzeńca, niemniey wzmagaiący się coraz bardziey niepomyślny stan wewnątrz kraiu, zdołaią może i pod względem stosunków Hiszpanii i iey osad skoiarzyć coś takowego, czemuby przed niedawnym ieszcze czasem nikt nie był dał wiary, podobnie iakeśmy w tych czasach nie iedno widzieli, o czem się przed kilku ieszcze tygodniami nikomu ani zamarzyło." Piiany woźnica, na którego wołano na ulicy, ażeby ostrożnie iechał i nieuszkodził dzieci, niezwaźał na to i odpowiedział: iż cały Paryż roziedzie; jakoż przeiechał rnałe dziewczątko, które namieyscu bez duszy zostało. Skazany za to został na Comiesięczne więzienie, 50 Franków kary i 150 Franków wynagrodzenia dla nieszczęśliwych rodziców. - N a tern samem posiedzeniu żebrak,' który nieprawnie nosił wstęgę legii honorowey, osądzony został na ómiesięczne więzienie. Dnia 27. z. m. osobliwsza scena przywabiła mnóstwo ludzi na most Pont-rieuf. Człowiek ieden, chciał wrzucić w wodę psa swoiego, którego miał za wściekłego, i w zapale swoim utrudziwszy eię zbytecznie, wpadł razem z psem w rzekę, W oka-mgnieniu zniknęli ka. Lecz iakże się zdziwili wszyscy, uyrzawszy psa ogromnego nad wodą, (rzymaiacego i ciągnącego ku brzegowi pana swego, który pływać nie umiał . Obudwoch szypry wyratowali. Potrzebną liczbę piiawek dla szpitalów tuteyszych wrokuig2&obrachowano na 300,000 sztuk.

N i d e r landy.

Z B ruxelli dnia 4. Października, Generał .Bertrand, znany z doświadczeń woiennycb, a szczególnier z przywiązania swego do osoby Napoleona, zakłada na przedmieściu Madelaine pod Lilie fabrykę przędzenia. Ten nadzwyczaynie wielki budynek kosztować ma 1,200,000 Franków. Po zniesieniu małego seminarium w St. Nicolas i Kollegium w Alost, naywiększa część rodziców posłała znayduia.ce się tam swe dzieci doSt. Acheul wPikardyi, do instytutu" Oy, . " cow wIary.

A u s r 2 y a.

Z W i e d n i a dnia 5. Października.

Gazeta Preezburgska z dnia 23. Września udzielaiąc mowy, którą N. Pan miał w dniu 18. t, m. z tronu do zgromadzonych Stanów królestwa Węgierskiego, dodaie: "Wrażenie, które sprawiła na zgromadzeniu mowa N. Pana ze znaną, otwartością, miana, było zachwycające. Słuchacze poruszeni, ronili łzy radości i Monarcha w ciągu Swey mowy kilka razy przestawał z poWodu odgłosów radości zaledwie eię uspokoić mogących. Pewnie, że chwila ta była nayświetnieyszą w wielkim zawodzie życia naszego uwielbianego Króla i wyryta została ognietemi charakterami w sercu każdego, kio miał szczęście być obecr.y. N. Cesarzowa Jey Mość wraz zArcy-Xięciem Nastąpcą tronu Ferdynandem, Arcy-Xiąiętami: Karolem, Antonim, Ludwikiem, Ferdynandem i Maxymilianem, tudzież z ArcyXieiniczkarni: Zofią i Maryą Dorotą i wielu dostoyncmi osobami przypatrywała się tey urocz-ystości z galeryi sali. Dostoyne te Osoby poruszone widocznie tak podczas mowy N. Pana, iak i wśród szczerych dowodów powszechne} miłości i uszanowania przez zgro. madzenie okazywane, stawiaią nowy dowód dobroci serca Monarchy, który przez to wzniósł sobie niezgasły pomnik w piersiach każdego Węgrzyna." Oto są Kroi. propozycye udzielone Stanom Węgierskim na posiedzeniu z dnia 18. Września: "Imieniem Jego Ces. Król. Apostolskiey Mości, naszego na)łaskawszego Pana oznaymia się ninieyszem dostoynemu Arcy-Xięciu (Palatynowi Węgierskiemu) iakoteż Nayprzewielebnieyszym, Przewielebnym, Wysoce Szanownym, Wysoce dostoynym i Jaśniewielmożnym, daley J aśniewieirnożnym Znakomitym i Urodzonym, niemnióy Mądrym i Bozumnvm Sr.-inr.rr. ŁT -

.. OeoU.1.U mocodawców, zebrali się na Seyrn teraźnieyszy przez N. Pana łaskawie zwołany. Z listów król.

łaskawie Seym zwołuiącycb (LitteraeRegales) przekonały się Stany, ze N. Cesarz Jegomość przeięty gorliwą i niezmordowaną pieczołowitością około dobra Swoiego nayukochańszego Królestwa Węgierskiego ninieyszy Seym raczył nayłaskawiey zwołać, i przełożyć, aby początek ontgo naznaczony został uroczystą koronacyą Jego ukochaney Małżonki, Nayiaśnieyszey Cesarzowe)' Karoliny Augusty, na Królową Węgierską, za pomocą świętey Korony Państwa, niewątpiąc bynayrnniey, że Stany ten nowy dowód łaski Krolewskiey ku Narodowi Węgierskiemu przyimą z uszanowaniem i uległością iako dzieci kuoycu. Ze zaś troskliwości oycowskiey N. Pana iest zamiarem, aby, po ukończeniu tego uroczystego aktu owe przedmioty, które do pomyślności i większego szczęścia Królestwa Węgierskiego i z niem połączonych kraiow, przyłożyć się mogą, na tym Seymie wzięte były poił rozwagę; zaś Stanom zupełnie nietayno, że wszystkie owe przedmioty, które według czasu i innych zmieniających się okoliczno ci do wspomnionego celu i do osiągnienia większego udoskonalenia różnych gałęzi wewnętrznego zarządu mogą się przyczynić, stosownie do 67. artykułu uchwały Seymu z roku 1790., 179r. przez Deputacye Państwa na ten koniec wyznaczone (JJeputatioace wą zatfim bIŁ Izie II tym względzie rzeczą, aby prace te na Seytitie rozpoznane, i podług IJ;ty Seymu w publiczne ustawy zamienioąe byty» Ziąxi "'. sź e ć będzie od mądrych narad Stanów, przełożyć przyzwoicie N. Panu ważności przedmiotów odpowiadający sposób, iak te prace na Seymie maią być rozpoznawane. Daley, gdy N. Pan na Seymie w roku SSii. i 1813- dostatecznie Stanom wyłożył powody, z których Monarcha będące w obiegu bankocetle na piątą część redukować i leź rewersami wykupującymi zastąpić rozkazał, i oraz łaskawie zalecił, istniejące między prywatnymi związki i stosunki pieniężne podług peWney normy prawidła uloźyć, zaś przy maiącey być zaprowadzoney uetawie iadna zgoda nie mogła być osiągniętą, zatem N. Pan, niechcąc dopuścić, aby stosunki prywatnych w większe popadły zamieszanie, spowodowany został z urzędu swoiego król. ogłosić w roku 1812. uprzednie rozporządzenie, któreby się do pieniędzy w obiegu będących stosowało. Zewnętrzne okoliczności zagrażające od owego czasu, ostatecznym upadkiem pomyślności, takiego były rodzaiu, ii gdyby natychmiast nie był nadzwyczayny środek przedsięwzięty, ani nienrzyiaciel byłby z granic M 0narchii odparty, III wydarte prowineye znowu zdobyte, ni teź Królestwu Węgierskiemu przez N. Pana odzyskane części mogły były być powrócone. Zuacznem pomnoźenietA do osiągnienia tego zamiaru utworzonych rewersów antycypacyjnych, osiągnięto wprawdzie pożądany cel, atoli powstał) dla skarbu kroi. trudne okoliczności, iakby liczba onych znowu zmnieyszona a tak szkody z pomnożenia masy tychże w obiegu będących z rewersami wykupna do teyźe kiassy naleźącemi pieniędzmi, dla całey Monarchii i dla Królestwa Węgierskiego pochodzące, iak dalece zamożność skarbu publicznego dozwalała, usunięte być mogły. Po niezmiernych ofiarach 1 . 1 1. '" - 1 Kr r, :;iar&::bl ll i\;:;;: JiJi na, prze ęzkod]iw atian1U się, czego obszernie dowodzą nay wyższe kroi. reekrypta ogłoszone wiatach isió. i 1817- takżeł043w Królestwie Węgierskim i iego postronnych kraiach. Przez ciągłe wykonywanie tym końcem użytych środków, zapobieźono dalszemu zmnieyszaniu się wartości rewersów wykup, na i umarzania, przez zawieranie ugod na monetę konwencyiną oddalono wszelkie niebezpieczeństwo dla maiątku prywatnego, i tak zabezpieczona obieg pieniędzy przeciw szkodliwemu wahaniu się. W tym stanie, rzecz sama wymagała, aby, ponieważ znaczna ieszcze liczba rewersów wykupna i antycypacyi znayduie się w obiegu, prawna ostrożność względnie stosunków prywatnych w xiedze ustaw była umieszczoną. Dla tego rozkazał N. Pan wezwać Stany, by usuwaiąc troskliwie wszystko, coby spoczywającemu iuź na trwalszey podstawie kredytowi Państwa szkodzić, lub odmienionemu trybowi działań finansów uszczerbek przynieść mogło, przełożyły ustawę zarówno'" wierzycieli iak i dłużników, sprawiedliwości słuszność na względzie inaią * cą, przez którąby umysły poddanych uspokoIOlle, i ci od wszelkich niebezpieczeństw swego maiątku zapewnieni byli.«' 11 o iestlo co N. Pan Stanom łaskawie przełożyć za rzecz stosowną osądził. Zresztą N. Pan zostaie Stanom ze ewoia C. K. łaską uprzeymie i cią.

gle życzliwy - P r z e z Jego Ces. Król. Apostoł ską Mose. W Preszburgu dnia i 5. Września 182 5_ Ignacy Markus m, p.

Państwo

Ottomańshie.

Z n a d g r a n i c y T u r e c k i e y dnia 37.

Września.

Podług listów z Korfu dnia ro. Września chciano tam mieć wiadomość, iż powstanie Greków w Kandyi znacznie postępuie; miało tam wylądować 2500 greckich wyspiarzów z bronią 1 amutucyą dla powsiańców. '" Z Stambułu donoszą pod dniem 19. Wrze; snia: Zapewniail wprawdzie, że Ibrahim B a. sza opuścił Tripolicę i cofnął sie dn N j n» ; ')J1{XAr it li X t aaC-a niebyć godną wiary. - EUezyd Basza, pomimo swych strat stoi przed Messolonną, a oblężenie nie iest zdięte. Zresztą niema tu nic nowego. Z Warszawy dnia 9. Października.

W czoray w nowym gmachu na dziedzińcu pałacu Kazimierowskiego po lewey stronie od weyścia z Krakowskiego Przedmieścia, otwo rzono sale, w których są umieszczone płody pięknych kunsztów, na tegoroczną publiczną .wystawę przeznaczonych. Widzów iuź wczoray znaydowało się bardzo wiele. Pismo peryodyczne D i d a s ku lj a, Gazeta Frankforcka, Powszechna teatralna gazeta i Irys, wychodzące wNiemczech, po kiikakroć y/ ciąąu bieżącego roku chwaliły talent P. Felixa Horeckiego, licząc go między naydoskonalszych tegoczesnych Wirtuozów na gitarze. - Pan Horecki był kancelistą w Izbie obrachunkowey w Warszawie; w roku 1818 udał się do Wiednia, gdzie wydoskonalił ewóy talent grania na gitarze, oraz kompozycyi; przez rok bawił w Frankforcie nad Menem i był często wzywany do różnych dworów Xiążąt niemieckich; dawał oraz koncerta w różnych mieyscach. Teraz wyieźdźa do Paryża, a późniey uda się do Londynu.

We Włoszech od nieiakiego czasu afisze są coraz bardziey obszernieysze, gdyż umieszczane są w nich wszelkie szczegóły widowiska scenicznego z rozrnaitemi wychwalaniami tak dzieła w ogóle, iak kaźdey sceny w szczegółach, oraz dekoracy i, ubiorów, maszyneryi e t c, lecz afisze Londyńskie są ieszcze obszernieysze; przysłano do Warszawy afisz koncertu JPn! Szymanowskiej, danego w Londynie; ten afisz iest długi II a 3 łokcie, czytać go można zdaleka, gdyż niektóre litery maią 4 cale wysokości. Kosztowało iego wydrukowanie 50 dukatów!

Rozmaite Wiadomości.

Poznań dnia 14. Października.

Mały Krogulski da się ieszcze raz słyszeć, w przyszły poniedziałek. Dogodzi się zapewne tern bardziey życzeniom wielu, iiten ostatni iego koncert połączony będzie z reprezentacyą ze strony towarzystwa dramatycznego JPana Couriol. Młody artysta grać będzie pierwsze allegro równie pięknego iak trudnego koncertu Riessa (Cis mol), Potpourri Kurpińskiego (na żądanie wielu osób) i na zakończenie zanóci piosneczkę poźegnawczą. - Ta uposażona rozmaitościązabawa wieczorna zaspokoi zapewne zupełnie Szanowną, i iak się spodziewać należy, liczną Publiczność. - Mazurek i anglez kompozycyi małego Kr ogulski ego, wyszedł w litografii Pana Simona, gdzie takie ma wyiśdź wkrótce litografowany iego wizerunek.

NN. Królestwo Sascy powrócili z swego latowego mieszkania Pilinic do stolicy Drezna, a Xiestwo Cambridge z Anglii doHannoweru. Dziennik BruxeJski Wyrocznia chce nanowo wiedzieć, iż francuzcy Ministrowie przełożą Izbom proiekt prawa przeciw wolności druku. Seym Węgierski uchwalił bezpłatne nadanie indygenatu królestwa Węgierskiego Xiąźęciu Metternichowi i Posłowi Bawarskiemu przy dworze Wiedeńskim, tudzież zwyczayny podarunek koronacyiny dla Cesarzowey, 50,000 dukatów, które stan rycerski wziął na siebie złożyć. Oyciec S. zupełnie wyzdrowiał. Z areszto» wanych niedawno w Rzymie osób, zostało iuź wiele puszczonych na wolność. W Petersburgu mówią o podróży W. Xiążęcia Michała z Małżonką do Warszawy.

OBWIESZCZENIE Jako kupiec Moryc Kuczyński I lego żona J e t t e z E l i a s o n o w, sprowadziwszy się tu z Wrocławia, wspólność maiątku i dorobku w tuteyszey prowincyi pomiędzy małżonkami exystuiącą, w układzie sądowym na dniu 2. Sierpnia r. b. w tuteyszym Sądzie Ziemiańskim spisanym, wyłączyli, podaie się ninieyszem publicznie do wiadomości. Poznań dnia 15. Września 1825.

Król. Pruski Sąd Ziemiański.

(Dodatek.) (Z dnia- 15. Października 1825.)

Doniesienie teatralne 2 koncertowe * w poniedziałek, dnia 17. Października, na Żądanie wielu osób: Ostatni koncert siedmioletniego Jozefa Krogulskiego: i) Uwertura. 2) Wielki koncert Riessa, grany na fortepianie przez małego koncercistę; 3) Ary a tenorowa, z opery: "festyn w dębinie" Abla, śpiewana przez Pana Hoppe; 4) na żądanie bardzo wielu ospb: Ulubione Potpourri K. Kurpińskiego, dedykowane małemu Krogulskiemu i przez tegoż wykonane; 5) kwartet głosowy przez c z t e r e c h mężczyzn; 6) Wiersz: "Mężowie w lesie" Hbl taia, deklamowany przez Pana Heiltmiiller; 7) na zakończenie r "zanóci mały Krogulski piosnkę na pożegnanie, towarzysząc sobie do niey na fortepianie. - To wszystko poprzedni: Listy ioteryine, ko me d ya wach aktach K l a e h r a . Poznań dnia 14. Października i8i 5.

Courio 1.

DZIEL JI Franciszka Karpińskiego WIERSZEM I PROZĄ,

NOWE I ZUPEŁNE WYDANIE.

(Z Popiersiem Autora. )

W 4 T e rm a c h, » g r o n i e 1 5 3 1 I n II .

JlUp- *, Ul; ;n t.

Dzieła ulubionego powszechnie ryrJIopq»*rza Franciszka Karpińskiego w czterech toinach, wyszły iuż teraz z druku, i w podobnym kształcie iak pisma Krasickiego w 10 tomach w cenie prenumeracyiney 6 Tal. 16 dgr. tudzież Kochanowskiego w" t tomach rówrtież w cenie prenumeracyiney I Tal. 8 dgr,; tak i powyższe na'pięknym papierze, wyraźnym drukiem i dokładna poprawnością zalecaiące się, do zbioru wydanych kiassyków przyłączone być mogą. Dzieła te Karpińskiego kosztma'w cenie prenumeracyiney

3 Tal. 16* dgr. która to cena na krótki ieszćZfe czas przedłużoną będzie, gdyż późniey wszysikie tego zbioru dzieła w cenie swey podwyższone będą« Dla przysłużenia się Duchowieństwu, starał się Przedsiębierca drugi tom Karpińskiego zawieraiący Psałmy Dawida osobno wydać» i takowe na pięknym szwaycarsko- welinowym- papierze in 8vo wyszły iuż z druku, i nabyte być mogą za cenę 1 Tal. 8 dgr. oprawne. Dzieł tych można dostać w księ-garn'i J. A. Munka w P o z n a n i u w r y n k u Nr.

85. iako też w iego księgarni w Bydgoszczy w rynku Nr. 81.

Doniesienie o śmierci.

O zaszłey w dniu i2tym m. b. o godzinie 8.

wieczorney, w wieku blisko li lat, śmierci tu» teyszego obywatela i kupca Pana Kry s t y an a - B o g u m i ł a G r a e t z , - donosi ninieyszem Pozostała familia.

W wyznaczonym na Wtorek d. ig. Paździer«.

nika r. b. terminie przed południem ty Biórże N adpocztamtu, 'przedanym będzie stary połkryty w troykę zaprzężny wóz pocztowy naywięcey ofiaruiącemu, -na który chęć kupna maiący zapraszają się. Po jnań dnia 10. Października 1825.

Król. Naczelny Pocztami.

JlK. . . . .ihn. - 1 1 - -

OBWIESZCZENIE, Folwark wieczysto - dzierżawny Radzewo pod Kornikiem» ma bvć ocirąd na lat trzy aż do S. Jmna iS28- w terminie na ten koniec w d n i u ag. P a ź d z i e r n i kar. b, o godz. g. przed deputow. Kons. Sądu Ziem. Kaulfufs w naszym Zamku Sądowym wyznaczonym wydzierżawiony, na który ochotę dzierżawy nraiącyr.h z tern oztiaymieniem wzywamy, że każdy Jicytuiący kaucyą 50 Tal. deputować nemu złożyć rna. Poznań dnia 22. Września 1825.' Królewsko - Pruski Sąd Ziemiański.

on likwidacyi wszelkich pretensyi do kaucyi służbowey byłego tu zmarłego Exekiitora Są-du Pokoiu Tomasza Pislewskiego, wyznaczyliśmy termin pa dzień 17. Grudnia r. b. zraoa o godzinie 9. przed Referendaryuszem Sądu Ziemiańskiego Riidenburg w Izbie I nstrukcyiney Sądu naszego, na który wszelkich wierzycieli niewiadomych pod! tern zagrożeniem zapozywarny, iż w razie niestawienia' się z pretensyami sweim do teyże kaucyi mianemi, oddaleni i iedynie do pozostałościbyłego Extkutorai Pislewskiego przekazani by di maią.' Poznań dnia" 4. Sierpnia 5 18 35.

Królewsko- Pruskł Sąd Ziemiański.. PATENT SUBHASTACYINYi Gdy na terminie wyznaczonym do sprzedaży dóbr Rożnowa z przyległolciami w powiecie Obornickim, departamencie Poznańskim położonych, ,sądownie na 8&'>335 tal,-ctaxowanych, ekładaiących się z wsi i folwarków Rożnowa,- Marszewice i Zaganki żaden chęć kupna maiąey nie zgłóeil się, przeto nowy termin-zawity nadzień 28. Styczniai8i6,. przed Konsyliarzem Sądu Ziemiańskiego Kaul-fus w izbie instrukcyiney Sądu naszego wyznaczony został. · Ochotę kupna maiących wzywamy, aby się na terminie tym osobiście, lub przez prawnie dozwolonych pełnomocników! zgłosili i licyta swe podali, poczem naywięcey daiący, gdy prawna iakowa nie zaydzie przeszkoda, przysądzenia spodziewać się może. Taxa i warunki w registraturze przeyrzane być mogą. Poznań dnia 9. Września 1825.

Królewsko- Pfuski Sąd Ziemiański.

O B WI E S-Z C ZE NIE7Dnia 19.1 m. b. o I I. godzinie przed południem, w Nowym młynie pod Poznaniem' owiec sztuk 250 i żyta wierteli 80 w drodze aukcyi przedane być maią. Poznań dnia ii. Października 1825.

Referendaryusz Sądu Ziemiańskiego, EIsner.

1046>

OBWIESZCZENIE.

Szymon Mendel Urbach, kupiec tuteyszy, i B l u m e z rodziców S al kin d W o l f L a c h s, kontraktem przedślubnym na dniu a6. Maia r. b. przed N otaiyuszem zawartym, a w dniu 19. Sierpnia r. b., i 12. m. b. przed nami ogłoszonym, wspólność rnaiątku i dorobku wyłączyli, Krotoszyn dnia 17. Września 1825;Xiążęcia Thurn- i Taxis Sąd A A A A A A X i ę s t w a.

Właściciele akcji w roku 1817. przez tuteyszą Lożę wolnomularską wystawionych, przy dzisieyszćm losowaniu wyszłych' , iako t o: Nr. 9. 20. 84- 85. 86. 105, 207. 221.

223;, 233. 235. 242. 243. 2.50. 2H- 255«341, 356. 507, litt. a. t upraszaią się, aby przypaaaiące na nie summy w przeciągu 3ch miesięcy u mnie odebrać raczylr ,gdyź inaczey takowe na inny cel obrócone zostaną. Poznań dnia 5. Października 1825AKalko wski,"na górze zamkowey Nr. 284.

Wyciąg z Berlińskiego kursą papierów i pieniędzy.

Dnia 10. Października l8a5.

Papiera- Gotowimi- zną

Obligi długu państwa . . 90-fi et. Premie obligów długu państwa ao6 r Obligi bankowe ai do włącznie

891 pCt.

Zachodmo- Pruskie listy» :.IJ;a

"A -an TlKinio- Pruskie listy zastawne niegdyś polskiego u

88f

Listy zastawne W. Xicstwa Poznańskiego. , 954 * S5 Wschodiuo-Pruskie . ., 9*i *l 04J »

Poznań dnia 14. Października i$2j.

Papierami. Gotowizna. Od Ui.

Kurs obligó w m. Poznania", 9» - gj - 4