GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1825.11.02 Nr88

Wielkiego

Xiestwap O Z N A N S K I E G O.

-...

Nakładem Drukarni Nadworney W. Dekera i spółki, - Redaktor: AssessorRaabski.

r ' ,

J łf 88* W Srodę dnia 2. Listopada 1825

Wiadomości kraiowe.

Z Berlina d. 17. Października, Jey Królewiczoska MOŚ6 Następczyni tronu wyiechała dnia 84. m, b. zrana do Monachium w odwiedziny do Swoiey Naydostoynieyszey Matki Krolowey. (Stanęła tegoż dnia w Lipsku i nazaiutrz w dalsza, puściła się. drogę.)

Z Wrocławia dnia 37. Października.

Dnia 24. m. b. przybył tu Ja. Xiążę, Radziwiłł, Namiestnik W. X. Poznańskiego, i stanął w domu zaiezdnym pod znakiem rucianego wieńca. Wczoray wyiecbał Ja. XiaJena spotkanie Jćy Królewiezoskiey Mci, Swoiey Dostoyney małżonki, która przybywszy tu, Btanęła u Pana Radzcy handlowego Friesner.

Łecz zaraz na wieczór tego samego dnia puścili się, Xiestwa J cłimć N amiesmikostwo wdalsza drogę do Poznania, przeprowadzani aż do Hundsield od 4cuiezdzcow zpochodnia« mu

Wiadomości zagraoiczne.

E a w a 2 y a.

Z Monachium d. 21. Paźdz.

Dnia 18. przybył tu N. Król Ludwik. N«« zaiutrz udał się do Nymphenburga, do Krolowey Karoliny. Powróciwszy ziamtajł, wykonał na uroczystem zgromadzeniu przysięga tistawą konstytucyjna przepisana. - Popołudniu był na żałobnych nieszporach za duszę s> p. Króla, w towarzystwie Szefów sztabowych, Szambelanów i t. d. Wielkie nabożeństwo żałobne w Monachium i w Karolinenleld odbędzie się dnia 25., a w innych ko przepisany iest z obiawienia S. Jana Rozdz. 14. wiersz. 13: "Błogosławieni umarli, którzy W Panu umieraią. Odtąd iuź mówi Duch, aby odpoczywali od prac swoich, alb?wi m uczynki ich za nimi idą." W każdą nIedzIelę aź do nadeyścia nowego roku kościelnego, odczytywaną będzie modlitwa za duszę, ukochanego Króla.

S a x o n i a.

Z D r e z n a dnia 20. Października.

Dnia 16. m. b. wyiechała ztąd służba Jego Królewiczoskićy Mci Xiąźęcia Maxymiliana do Baireuth, gdzie nastąpi odebranie Xięźniezki Łukieskiey (zaślubioney iuź przez prokuracyą m łżonki po ienio A¥O. Xiążęci ), Dnia 7. LIstopada stanIe tu XIęznIczka Łukleska. Czeka ią wielka radość całego kraiu.

Niemcy.

Z nad Menu dnia21.Października.

Jego Cesarzewiczoska Mość W. Xiąźę Konstanty wyiechał dnia 18. m. b. z swą ałżo ką, Xię£ną Łowicką, do Drezna, gdzIe krotko zabawiwszy powróci do Warszawy.

F 2 a n c y a.

Z P a ry ż a dnia 2 2. Października.

Dnia 19. m. b. odbyła się rada pod przewodnictwem Króla, która pół 6 godziny !rwała. Dziś dawał Król prywatne posłuchanIe Posłowi Bawarskiemu. Od dnia 19. m. b. znayduie się Generał La» fayette w Paryżu i przyimuie liczne odwiedziny. Dnia 17. m. b. Król i rodzina Królewska byli w kaplicy zamkowey na mszy źałobney za duszę ś. p. Królowey Maryi Antoniny. Dnia 18. dał Król prywatne posłuchanie Panu Huskisson, Angielskiemu Ministrowi stanu. Xiążę Rauzan, Poseł tuteyszy przy dworze Portugalskim, i Pan Tomasz Lavrence, Na dworny malarz Króla Angielskiego, zostalI od Króla obdarzeni kosztownemi podarunkami w porcelanie z fabryki Sewerskiey. Podług listów z Rossyi, Cesarz powróci około połowy m. Listopada do Petersburga.

Zdaie się, mówi Monitor, ii maiące yć załatwione między gabinetami ważne Interessa, mianowicie turecko - greckie, powodowały N. Cesarza, powrócić wcześniey, aniżeli zrazu zamiarem iego było. Gwiazda zawiera tabellę porównywaiąea, przychody w pierwszych r;łiesiąca.ch roku 1825. z przychodami w takImze przeCIągu cza» su roku 1824., podług ktorey okazuie się powiększenie dochodów publicznych 12,523,000 Franków za 9 miesięcy r. b. Porównanie r.

JI825. z r. 1822. wykazuie powiększenie dochodu na rok bieżący 34,021,000 Franków. Xiąźę Talleyrand, który obecnie bawi w Genewie, zamyśla przedsięwziąść podróż do Włoch.

Xiadz de 1 'Estrange, Przeor Trapistów, przepędzi całą zimę w Rzymie. Dziennih rozpraw poświęcił długi artykuł wykazaniu że wcale nie byłoby trudną rzeczą, znaleść 'mężów, ktorzyby lepsze składali Mjnisteryurn, niż iest teraźnieysze i że ,, dyby nawet nasi przyjaciele od tego wyłączenIl?y'II, wspieralibyśmy ie całym naszym na opInIa} publiczną wpływem." Ar)starch pyta hardo Pana Montiosier: Czemużby i kto inny w swoim gabinecie nie mógł sobie marzyć o zostaniu Ministrem, iak tylka ci, którym się takie marzenie wyśniło? . Za przykładem Arcybiskupa MexykanskIego (mianowanego, iak wiadomo, członki m Junty Madryckiey) opuścili także Arcyb skup. z Sta Fe (Bogota) i Biskupi Kartageny I QUItO swoie dyecezye i Amerykę południową. Donoszą z Zante, iż Lord Kommissarz oświadczył: że gdyby mąż taki iak Miaulismiał tylko cztery fregaty europeyskie pod swem d.owództwem, nie śmieliby Turcy wypłynąć WIęcey z Carogrodu. Pan Stratford Canning przybył do Calais; zkąd lądem uda się do Włoch, gdzie na fregatę Thetis, która bez niego naprzód popły. nęła, wsiądzie, aby się dostał do Carogrodu. Obóz pod Luneville został dnia 15. m. b.

zwinięty. P ani Catalani nie może się i szcze nasycić podróżowaniem po świecie. Spiewa ona o. becnie w Marsylii, zkąd albo do Włoch lub do Ameryki się wybierze. MaxYTllIaoa Jozefa, i wychwala w Tey, tĄ f p T ról wstąpiwszy na tron"ograniczył pre*ó?atywy szlachty i duchowieństwa zaprowa£ ? f 11. mropic. ne instytuta 1 «)]; O zakony iebrzace, równie iak niektóre święta. Biia chórów zadosyć czyniąc naleganiu Półkownika Gustavsona, obywatela BazyleyBkieST wydrukowała list iego przeciw Hrabiemu Segur ze wszystk.emi omyłkami prze

«ad kilku kolumbiyskich korsarzow, w zamiarze pogonienia się. ra hiszpańską wyprawą do Hannau przeznaczoną. e' ., o , · W Columbie, Departamencie Sarthe A zyie kobieu looletnia, która od lat 28 mc nie .e, faK tylko chleb tatarczany, nie pne, nie te zadney polewki, i iest przytem zupełnie zdro{ f A f N a takie ziawiska przekucie: muszą Mieszać słowy autorowie sztuki przedłużenia S v e f a - B o dopiero dowiedz.ehsmy się nnrzeszło iooletnim starcu, który sie. codzień u p S , a tu suszymy znowu o kobiecie, która wraleniepiiąc, 100 lat luz liczy. "]/[ £ JI A A * Zement fe TgEab netuhiszpańskiego względemuznania Rzenltych południowoamerykańskich. "Pifmo III, ieieli nie za całkiem fałszywe, uwaITmyprzynaynmiey za bardzo nierzetelnie ud?ielo P ne, narusz/ bowiem zasady prawno]/[ Zaczekamy więc, czyi. dziennik, ąngiel*kie nieumieszczą wierzyteinego textu.

Goniec/rencuzW zwraca uwagę na to, 1 *0świaTczenie neutralności przez Angl.a daleko mniey iest szkodliwe, aniżel dozwolone m.lSenlem przez rząd francuski 4 NQ A * £ kom broni i amunicyi. ]/[ bI A H 51 H E wiera w tey mierze: "brancuskiGenerałMarS a Livron cotylko przybył. A «andryi, Idzie na mocy zawartego układu każe z po efenia swego pana, Baszy Ep.pskiego, zbudować clwTe fregaty o 60 działach, na wzór fregaty Joanna d 'Are, i robota ta wprzysdym L o d n i u rozpoczętą zostanie. Dom greek, /wyspy Scio pochodzący, odebrał także zamówienie na 3 brygi o *0 działach Będą one budowane w Cious, ponieważ w tey

IOCp chwili niedoetaie tu mieysca. Trzeci dom odebrał podobnież zamówienie na iednę korwetę o 24 karonadach, lecz się tey budowy nie mógł podiąć z przyczyny niedostatku drzewa. Zamówienia takowe przynoszą uszczerbek budowie okrętów kupieckich." Monitor umieścił z iednego z dzienników Angielskich następuiący artykuł: "Polityka gabinetów iest teraz wszędzie poiednawczą, 1, wyiąwszy Hiszpanią, wszędzie staraią się zaprzyiaźnić z dobrą opinią i polepszyć 103 ludów. Jest nawet do podobieństwa, że i Hiszpania niedługo stanowić będzie wyiątek, gdyż ostatni spisek rozwolni może iey więzy, aamiast silnieyszego ich ukucia, co właściwym iego było zamiarem. Rząd francuzki rzetelnie przyłoży się do tego wypadku; sprzykrzyła mu się bowiem widocznie odpowiedzialność, wydatki i nienawiść, którą wspieranie panuiącego tam obecnie obmierzłego systematu za sobą pociąga. Zasługuie oraz rząd ten na pochwałę za usilność, z iaką stara się o wzmocnienie zbawiennego skutku, który, iak się domyślać należy, odkrycie ostatniego spisku na umysł Ferdynanda sprawiło. Jeżeli mu się powiodą usiłowania iego, tedy może zaprowadzeniem składu rządu - choćby też tylko zimienia- reprezentacyinego, i uznaniem niegdy hiszpańeko-amerykańskich osad, uwieńczone zostaną. Ostatniego mocno sobie życzy Francya, ponieważ zamiarem iey iest, skoiarzyć z nowemi państwami związki handlowe, iako przepowiednie daleko przyiaźnieyszych stosunków." Z Marsylii dnia 11. Października.

Odbyło się tu z wielką uroczystością w obecności wielu duchownych różnych wyznań ewaniełiekich, poświęcenie kościoła protestanckiego. Nikt iednakźe zurzędników wyższych nie znaydował się na tym obchodzie, czego się od dawna obawiano. Prefekt wyiechał na kilka dni wprzód. Inni urzędnicy wyższego rzędu zaproszeni, niepomyślną dali odpowiedź. Podczas ceremonii dozorca policyiny znaydował się u drzwi. Gdy w roku 1815. bożnicę żydowską poświęcano, byli na tym akcie przytomni, Prefekt, Generał, Prez)dent miasta, Intendent policyi, Prezesi sądów i wiele innych dostoynych osób; od cza6U restauracyi znay dowali się też Prefekt i Pre ch z do ekichj w dniu powszechney modlItwy wIdzIano tam nawet Generała Damas, teraz Ministra spraw zagranicznych, którego chrześciańeka pobożność przecież nie iest podeyrzana; rozdawania nagród młodzieży iydowskiey odbywały się zaweze w obecności osób rządodowych: tylko teraz niebyło z nich iadney, biedy poświęcano kościół, na którego froncIe stoi napis: AZbawicielowi Chrystusowi."

B i s z p a ni a.

Z Madrytu dnia 7. Październ.

Gdy tuteyei ochotnicy przybyli do Esctirial -dla zaciągnienia warty na dniu 1. b. m. przed pałacem królewskim, nie chciała im gwardya ustąpić, i ledwo dozwoliła razem z .sob odb wać im straże. Aby więc tego dnIa nIkt nIe -okazywał nienkontentowania, zakazał Król wyieźdźać swoiey familii, sam podagrą będąc cd tego wstrzymanym. N. Pan chcąc dnia r. t. m. dać ochotnikom Madryckim dowód swóy nadzwyczayney łaski, raczył pozwolić Oficerom przyiść do swego łóżka dla złożenia hołdu; który to zaszczyt w tym' dniu nikogo, nawet ciała dyplomatycznego, nie spotyka. Król zupełnie wyzdrowiał, ale ie. lekar e oświadczyli, iż powietrze w EskurI I n e służy Królowi, cały więc dwór powrOCI dnIa sa. do Madrytu. Doniesionóm było w przeszłey gazecie o wezwaniu Prowincyałów zakonnych do Madrytu, ażeby podali rządowi plan do zniesienia klasztorów i nałożenia podatków na dobra kościelne. Wnosić z tych ogólnych wyrazów należało że iest mowa o zniesieniu wszystkich , .

klasztorów, lubo .każdemu naymnIey nawet rozsądnemu czytelnikowi niebawnie musiała się nasunąć myśl, że, ieżeliby rząd uznał za potrzebę, żądać od Prowincyałów planu do zniesienia klasztorów, niemiałby pewno przy. czyny, radzić ich się względem n łożenia podatków na dobra klasztorne, czylI raczey poklasztorne. Inna gazeta niemiecka, zdaie eię, iż lepićy zrozumiała oryginał, do osząc o lem wnastępuiących słowachi "ProwIncyaiowie różnych zakonów są tu przywołani, i poczęści iuż tei przybyli. Ma być ustanowioną Junta, w celu ułożenia planu względemlorjJzmhieyśzenia liczby klaszt rów i P?clągnlenia nayzamoinieyszych z pomIędzy nIch ,do ponoszenia ciężarów publicznych." Naywiększa część Deputowanych prowincyalnych, zwołanych tu na członkó:v J.unty doradzczey, iuź tu przybyła; okazule SIę ze wszystkiego, ie ich tu po to tylko wezwano, aby się od nich dowiedzieć o stanie zamożności na prowincyach, i zastosować do tego - nowy plan finansowy.

Wyszło tu niedawno poeI?a epicznę p d tytułemt la Iferiada, sławIące bohaty skIe dzieła obrońców Saragossy. Autorem lego ieet hieronimitanin, nazwiskiem Ra m o n Valvidares.

Junta walna zgromadza się codziennie i pracuie szczególniey nad proiektami pożyczki. Podobno ona nay większą nadzieię na Hollandyi zasadza i ma zamiar, uznać dawny dług hollenderski (40 min. jRealów, czyli 16,000,000 Złt. Poisk.), ieżeliby tam nowa pożyczka dała eię przywieśdź do skutku. .Była znowu mowa o proiekcie Pana Recacho względem wystawienia źandarmeryi zóooo ludzi; że zaś skarb nie iest w stanie, opłacać tak licznego korpusu, radzi przeto Pan Sambrano Minister woyny, ażeby korpus ten powięks yć do 10,000 ludzi, wcielić go do arm i, i opłacać z funduszów woyskowych, rmI ; zaś o tyleż zmnieyszyć, ażeby wydatkI tez same pozostały. Podskarbi koronny zdał radzie sprawę z rachuby domyślney dochodów na rok 1826, kt?re nie więcey iak 400 milionów realow maIą; wynosić, a zatem tylko czwartą część dochodów z roku i808, nie licząc w to przychodów z posiadłości zamorskich. Policya pilne na to ma baczenie, aby oweyściu woyskfrancuzkich do Hiszpanii nie ad no. i w tym celu Pan Recacho wydał okolnik do 'Dozorców policyinych, w którym stoi: że "gdyby to weyście miało kied nas ąpić: to tylko z pozwoleniem Jego KroI. MCI I z lego woląby do tego przyszło." Chociaż donoszą z Ferrolu o wyruszeniu wyprawy do Ameryki, to iednak listy prywatne ztamtąd i z Korunny nic o tern nie piszą. Dnia 5. m. b, stracono młodego człowieka, Łtóry ieszcze pod szubienicą Wołał: "Niech iyie Mina!" i zapewniał pospólstwo, ii w Hi chciał się spowiadać, ani pocałować Ukrzyżowanego, do czego przymusił go iednak towarzyszący mu kapucyn dosyć gwałtownym sposobem, uderzywszy go w twarz krucyfixem.

Niderlandy, Z R a g i d. 18- Października.

N. Król otworzył posiedzenie stanów naStępuiącą mowA: "Szlachetni Panowie l Zaślubienie rnoiego drugiego syna od czasu ostatniego zgromadzenia waszego zostało uskutecznione. Jego zacna małżonka od Niderlandczyków uprzeymie powitaną została. To ich przywiązanie powiększyło radość domu mego w tym pożądanym akcie. Ciągle odbieram od wszystkich mocarstw dowody ich życzliwości. W i exe y niż z iedney strony pokazuie się nadzieia, ie tym wzaiemnym uczuciom więcey się nada mocy przez zawarcie handlowych traktatów. Rozpoczęte układy popierane będą, z tą troskliwością, do iakiey szczęśliwość ludu mego mnie obowięzuie. Ta sama troskliwość kierowała mną w chwytaniu się środków dążących do ułatwienia związków handlowych , w których poddani moi zostaią z mieszkańcami innych części świata. Ostatnia wystawa dzieł kunsztu w Rarlem była widokiem podchlebnym dla sławy narodowey, zaszczytnym dla pracowitości Judu i zaspokaiaiącytn dla dobra wszystkich. Płody przemysłurównie dozaspokoieniapTzepychu,iaknaydrobnieyszych potrzeb, przekonały Niderlandczyków, że i pod tym względem nie maią potrzeby innym narodom zazdrościć. Duch łączenia się w towarzystwa, tale obfity w p 0myślne skutki, zayrauie coraz więcey pożytecznych przedmiotów. Znaczne kapitały poświęcone budownictwu morskiemu nadały życie naszym warsztatom i okryły ie mnóstwem okrętów. Połów śledzi, który w ostatnich latach szkodę przynosił, obiecuie w tym roku obfitą korzyść. Zresztą rybołówstwo nie odpowiada zabiegom naszym. Zaprowadzenie ezkołek niższego rzędu przyprowadzone do skutku, pomyślnie działa na rozkrzewienie oświaty tam nawet, gdzie aaledawnorozpoczęto to zbawienne dzieło. Wyższe instytula pomnożone niedawno nowemi rodzajami nai097uk podała sposobność wydoskonalenia się w rozmaitych umiejętnościach. Szkoła, ustanowiona dla potrzeby poddanych moich katolickich potrafi młodzież poświęcaiącąsię nauce kościoła opatrzyć wiadomościami, które kapłanom w tym czasie oświaty nieodbicie są potrzebne. Mam prawo oczekiwać po niey naypięknieyszych skutków wznoszących świetność katol. kościoła w moiern państwie. D 0broczynność narodu i wasza Panowie śi. troskliwość, połączona ze skrzętnością władz wykonawczych, dopomogła mi do zmnieyszenia dolegliwych skutków powodzi. Groble niedługo do należytego stanu doprowaRzoue zostaną, Przyięty system więzień wkrótce udoskonali się i wykona. U rządzenia kombinacyi stanów prowincyonalnych i zarządzania miastami i wsiami poddane iest pod rewizyą. Część ich stanowią urządzenia tyczące się prawa głosowania i uczestnictwa w zarządzie mic-yscowyrn. Posiadłości nasze tewn Atrx kraiu są osobliwie przedmiotem troskliwości rnoiey. Maią się one do powodzenia i szczęścia poddanych moich i wspierania ich przemysłowcy pilności. Wydalki woienne i kosztowneurzą. dzenia na skarb tameczny niepomyślny miały wpływ . Jakkolwiek system oszczędności wkrótce tę niedogodność zniszczyć może, kray iednakźe macierzysty wesprzeć ie musi pożyczką; i pochlebiam sobie , że mi w tern P ni , , nie odmówicie pomocy. JRóżne gałęzie dochodów dostatecznie zaspokaiaią potrzeby kraiowe. Odmiany przedsięwzięte niedawno w rządzeniu nie stałych podatków pomnożyły dochód, ułatwiaiąc rolnictwo i handel. Trudności pobierania podatków osobistych i akcyzy zniknęły w istocie prawie całkiem. Odkupno podatku mliwego powszeclmiey zaprowadzone, daią prawo do spodziewania się, że i w innych częściach odpowie zamiarowi memu. Miło mi iest, ie W Panom ostanie skarbu pocieszną dać mogę wiadomość. Pomimo nadzwyczaynych wydatków, które na nas wymusiło przypadłe w tym roku nieszczęście, budżet, który w tych dniach WP ano m przełożony będzie, postawi mnie w stanie znowu poddanym moim nieiaką ulgę przynieść, i .znaczną część długów spłacić. System monetowy coraz bardziey się powiększa. Wymienianie i wywoływanie 2 kraiu monet fraucutekich wykonane zostało, nie daiąc powodu do skarg pod żadnym wzglądem. N owe pieniądze bii A ciągle, a dla ułatwienia wymieniania postanowiłem WPanom przełożyć proiekt pomnożenia naszych złotych pieniędzy iednym nowym (iak słychać 20złotowym). Gorliwa pilność komissyi rządowey ustanowioney do ułożenia praw, poda mi sposobność przełożenia zgromadzeniu ważnych części prawodawstwa. Prócz tego inne ieszcze przedmioty wymagać będą uwagi waszey, Szlachetni P anowie. Zagaiaiąc posiedzenie wasze, spodziewam się, że i tą rażą przyłoży się ono do pomnożenia pomyślności kraiu. Dowiaduję się z żywą radością, iak to ziomkowie nasi coraz bardziey gromadzą się około N iderlandzkiego tronu. Przy takiem wsparciu mogą usiłowania nasze za pomocą boską i przy korzyściach pokoiu, osiągnąć pożądany cel szczęścia i pomyślności ukochaney oyczyzny." Gazeta Gandawska donosi zBruxelli: Przed 1411I dniami przechodził cudzoziemiec (Randyot) przez zwierzyniec Bruxelski, chcąc odwiedzić innego cudzoziemca, mieszkaiącego na Królewskiey ulicy. Spostrzega on Oficera w surducie i bez orderów, przechadzaiącego się w zwierzyńcu, i pyta go o pomieszkanie osoby, którą szuka. Oficer, odbieraiącpapier, na którym napisany był adres, rzecze do niego: "Pokażę WPanu pomieszkanie osoby, z którą się chcesz widzieć." Wychodzi ze zwierzyńca, patrzy po numerach domów, i zatrzymawszy się przed oznaczonym: "oto iest ten dom", rzecze, i oddaiąc papier cudzoziemcowi napowrót, pozdrawia go i powraca do zwierzyńca. - J eden ze stróżów zwierzyńca widział obydwie osoby z zwierzyńca wychodzące, i patrzał za niemi. Czeka on na cudzoziemca i pyta go, czy zna oso bę, która go tu zaprowadziła? Nie, odpowiedział cudzoziemiec. , To był Król. - T e n rys dobroci i zniżenia się zasługuie być wiadomym. # Wyrocznia zawiera, co następuie: "Prze d wydaniem odezwy Króla Angielskiego względem neutralności, uzbroiono w porcie Grave-' send kilka okrętów, które ztamtąd do Grecyi popłynęły. Między temi znayduie się okręt, który dawniey należał do Kompanii Indy iskiey i brig woienny."io08

A n g l i a, Z L o n d y n u dnia 21. Października.

C. Rossyiiiki Poseł misł wczoray czynności z Panem Ganning w urzędzie spraw zagranicznych. Lord Strangford poiechał we wtorek do Harwich, zkąd popłynie do Petersburga.

Lord Cochrane zdaie się wciąż ieszcze bawić w Szkocyi. Piszą z C a r a c a s : "Kongres upoważnił Generała Boliwara, ażeby stoiące pod iego rozkazami woysko prowadził wszędzie, dokąd mu się to rzeczą potrzebną zdawać będzie. Wszakże każda prowincya, żądaiącą pomocy woyska oswobodzaiącego, wydatki na utrzymowanie onegoź podeymować musi." Gazety wychodzące w Caracas czynią uwagę, iż wyrok ten ma zapewne Buenos-Ayres na celu. Syn Waltera Skotta został Adjutantem Lorda N amiestnika Irlandzkiego. D. ig. m. b. przybył Kapitan Parry do Admiralicyi; wysiadł on na ląd z okrętu swego H ekla w Peterhead. Przebył on drogę przez ciaśninę barowską, w Prince - Regenis - Julet aż do Port-Bowen, gdzie od 2jj. Września r. z. do 19. Lipca t. r. przyiemnie zimował. Potem płynął daley; dnia 2j. JLipca poznano N ord- Sominerset i wdłuź nadbrzeża w kierunku południowym płyniono aż do l. Sierpnia, gdzie lód wpędził okręt Fury na brzeg. Użyto wszelkich sposobów ratunku aż do logo, ale napróźno. Ludzie prześli na okrętHekia, który puścił się napowrót dnia 1. Września, Jest to smutna nadzieia dla podroży lądowey, w którą Kapitan PYanklin się puścił. Piszą z Bagdadu, iż Missyonarze tuteyszego towarzystwa bibliynego nieiyJko rozdaią książki w wschodnich kraiach, ale też, pod opieką Konsulów Angielskich, zakładaią szkoły, w których uczą czytać i pisać poangielsku. Każde dziecko, bez różnicy religii, przyimowane iest do tych instytutów, skoro używa książek, których mu Dyrektorowie dostarczaią. Jest iuź iedna szkoła w Bassora, Buszir, i podobne maią być w Teheran i Ispahan założone. Że to angielskie dzieło połączone iest z daleko sięgaiącemi widokami politycznemi, ani wątpić. Zresztą celnicy w Bagdadzie i Aleppo odebrali z Stambułu rozkaz, ażeby wszystkie angielskie książki zabierali. pnia: "N oc z 26go na 27my z. m, bardzo wiele szkody przyniosła wyspom sąsiedzkim. Straszliwa burza zniszczyła' wielce nadzieie obfitego zbioru kawy i cukru, potopiła okręty, powywracała domy, przywalając ludzi ich gruzami. Szkody są tern większe, im mniey obawiano się tego zdarzenia. Dla ciąglćy bowiem pogody w Czerwcu i Lipcu rozumiano, że burze wcale się niepokażą; przyszły zaś w naypierwszych dniach zwykłey swey pory, która iestod dnia 25.Lipca dodnia 25. Października. Wyspy duńskie nayniniey ucierpiały; owszem właśnie gdy na sąsiedzkiem Puertorico siedm zbiorów. cukru po sobie zniszczało, u nas bardzo się dobre obiecuie i spodziewać się każe, dla sąsiedzkieh nieszczę-, O, wysokiey ceny. N ay widoczniey się pokazały szkody zrządzone przez burze w porcie, gdzie przeszło ioo różnych okrętów się znaydowało, a z tych do 10, 6zczegolniey pomnieyszych kupieckich, uszkodzonemi zostały. Statek kupiecki duński, pod zarządem Porucznika Christmas zoStaiący, który tu był blisko portu, spędzony ze stanowiska po straceniu masztów, dostał eię do Puertorico ; naprawienie iego będzie kosztowało naymniey mieeiac czasu. - Część miasta naszego, w Lutym w perzynę obrócona, znowu powstaie z gruzów daleko piękniejsza niż dawniey była." Gazety nasze donoszą: "Surplus, należący do Xiąźęcia ...., złamał nogę, lecz Robinson dzięki Bogu nieponiósł szwanku." Prócz czytelników angielskich, nikt zapewne nie zgadnie, iż ta czuła mowa iest - o koniach. Podług iednego z dzienników tuteyszych, znayduie się w Chinach 1560 kościołów, poświęconych Konfucyuszowi. Podczas wiosny i iesieni każdego roku ofiaruią w nich (iak wyrachowano) 27,000 prosiąt, 2,800 baranów, 5,800 daniel ów i 27,000 królików. Do tych ofiar należy nadto 27,000 postawów materyi jedwabnych.

Wyspy J o ń s A i e.

Z Zante dnia 17. Września.

Piątą wyprawę przeciwko chrześcianom można uważać za ukończoną, gdyż Ibrabjm Basza doznaiąc niedostatku wszelkich rzeczy, myśli tylko o zabezpieczeniu sobie leź zimowych i szybko się cofa ku twierdzom Messenii. Jego woysko w niebieskie płótno przybrane, i uzbroione w karabiny z angielskiey fabryki, iest, wyiąwszy Negrów, iak naynędznieysze, i można zapewnić, że ieden europeyski półk mógłby iego io,oooczny korpus zupełnie rozpędzić. Powie kto, że to dowodzi, iż Moreoci nie umieią się bić; i w samey rzeczy w tym roku źle się popisali, gdy się nieośrnielili stawić czoła nieprzyjacielowi: iednakże robili oni czego się po nich wolno było spodziewać; wychodzili bowiem na harc i zabiialiEgipcyan po iednemu, łapali ich ładunki i prowadzili woynę urywkową. Innego rodzaiu bitwy długi ieszcze czas nie można się będzie spodziewać po mieszkańcach gór peloponneskich.

Państwo Ot tomańskie.

2. Stambułu dnia 26. Września.

Kapudan Basza opuścił Alexandryą\ w połączeniu z flotą egipską, i pokazał się na morzu w okolicy Kandyi. Grecy tameczni twierdzą, iż Admirał Miaulis iuź na niego uderzył i zbił go; stemwszystkiem przybycie iego pod Kandyą zdaie się wśród teraźnieyszych okoliczności, gdy tamie powstanie wybuchło, i tak łatwera bydź do wytłumaczenia. Zapewne on wysadzi na ląd Kandyi część przeznaczonego do Morei woyska, a resztę tylko zawiezie do Morei. Wszakże pokazanie się iego pod Suda wielką w Spezzia rozpostarło trwogę; wielu mieszkańców uciekło do Hydry. Także Hydryoci żądać mieli ueilnie posiłków z N apoli di Romania.

Galicya i Lodomerya.

Zie Lwowa dnia 21. Paźdz.

Jego C. K. Mość naywyźszą uchwałą zdnia 5. b. m. raczył będącą do obsadzenia dostoyność w Galicyi Wielkiego Ochmistrza, nadać nayłaskawiey teraźnieyszemu W. Marszałkowi, Józefowi Maxymilianowi Hrabi z Tęczyna Osolińskiemu, a dostoyność W. Marszałka, teraźnieyszemu W. Podkomorzemu, Antoniemu Hrabi Lanckorońskiemu, dostoyność W. Podkomorzego, teraźnieyszemu W. Łowczemu, Janowi Kant. Hrabi Stadnickiemu} ową W. Łowczego, Deputowanemu Wydziału Stanów Galicyiskich, Ignacemu Hrabi Krasickiemu; dostoyność W. Strażnika sreber skieg,» osieroconą. Marszałkowi Koronnemu Jackowi Hrabi Fredro; U17.ą>d Marszałka, tejraźnieyszemu Skarbnikowi, Józefowi Dzierzbowskiemu; Urząd Skarbnika, Michałowi Milkowskiemu; a to przez- wzgląd na doświadczoną! ieh przychylność, wierność i szczególne przymioty.

XVg g rfs Podług uwiadomienia Magistra fu PreszburgBkiego pod' dniem 7" b. m. wydanego, winobrania w tureyszych winnicach rozpoczyna się dnia f3. C nu Tylko miernego wprawdzie spodziewaią, się tu pożytku, ale co do gatunku wina tegoroczne do lepszych należeć będą. Długo iuż wytrzymuiąca pogoda trwa dotąd" i bardzo skutecznie dział» na wino branie.

Rozmaite Wiadomości.

Listy z Stambułu - pisze Gaz. Beri, - zapetrniaią., iż W, Sułtan, rozgniewany" postępowaniem Kapudana Baszy pod Missolongą, odWołałgo i zagrabił iego maiątek. KapudanBatzs zemknął podobno do Algieru, Dnia 17. Października mówiono powszechnie WMonachium o śmierci OyeaS. LeonaX.

W Madrycie mówiono o podnóży, którą, Xiążę Wellington przedsięwziąść ma do Hiszpanii.

Z Norymbergi donoszą pod d, ro. Października w artykule o nabożeństwie źałobnem za i, p. Króla:: "Tłumnie zebrali eię ludzie w źalobiiey odzieży do głównego kościoła protestanckiego Ś, Zebalda, gdzie święta cisza, przesuwana tylkoAzami i łkaniem, krępowała wszystkie umysły podczas kazania. Gdy kaznodzieia wymawiał te słowar "iż lud znaydzie w dostoyBjm synu, dziedzica wszystkich wzniosłych, pMjiaiotclw i cnoi zgasłego oyea"> zachmurzalroone dotychczas niebo nag.e słońcem zajaśniało, i czarodzieyski blask rozlał się, po całym kościele." Oyciec S. ma się lepiey, wstaie iu£ z łóżka, a lekarze mieli nadzieię, i£ wkrótce powróci zupełnie do zdrowia. Do 80ciu młodzieńców, przybrawszy nazwisko patryotyeznych pielgrzymów, przebyli wię-. lCEZa* część Szwaycaryi i na wszystkich dawnych poboiowiskach śpiewali pieśni, a niektórzy na« wet mowy mieli. Z Lipska donoszą; pod d. 12. Października r Przed iarmarkiem obiecywano sobie po nim daleko więcey, aniżeli się teraz sprawdziło. Kupujących Rossyan prawie wcale nie było; Polaków było mało, i W ołochów także nie wielu, 3 to są właśnie trzy narody, które stanowią dobry iarmark Lipski. Skóry, które podrożały 40 do 50 procentu, rozprzedane były zaraz w pierwszych dwóch dniach; gróbe sukna były także kupowane, lecz na średnie i przednie sukna lichy był targ. Towarów iedwabnych nie było we wszystkich tych desyniach, w iakich były szukane. Innych towarów było dosyć, ale tem mniey kupuiących. Lubo pogoda przez cały iarmark piękna była, to wszelako pustki były co do cudzoziemców, którzy go dJa rozrywki odwiedzać zwykli. Ziemianin dla niepopłaty zboża mało co kupuie albo wcale nic» Czeladź naywięcey ieszcze kupuie. Anglików byłomało , ponieważonimaią teraz sposobność zbywania swych towarów korzystniey w polu» dniowe y Ameryce. Liczba fabrykantów z Austryi, Prus i t. dr powiększa się co rok bardziey, a między towarami, które tu sprowadzała, dala, się spostrzegać niektóre bardzo piękne, n. p» towary szklane, powozy i t. d. Pleban w T., wsi w obwodzie Bergen w N iderlandach, zakazał swey gminie tańczyć w dniu poświęcenia kościoła, odgrażaiąc że ią porzuci, ieźelisięokaże nieposłuszną. Nadeszła niedziela kiermaszowa, na wieczór nastąpił bal, iak zwykle, a w poniedziałek odiechał Pleban gminę. Od 6 tygodni pomieniona wieś zostaie bez Plebana, i nikt nie wie, gdzie się podział.

(Dwa Dodatki)