Ggo

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1825.11.16 Nr92

ZNAN

A.

Xiestwa

KlE

G O.

NaWademDrukarniNadworńey W. D ekera»i spółki. - Redaktor: AssesSórRaabski.

1/92.

W Srodędnia {6, Eistopada» 1825.

Wiadomości 5 kraiowe.

z p o z n a n i a dnia 15. Listopada. XiAstwo Jchmć Namiestnikostwo, zabawiwszy kilka miesięcy-w zamku Ruhberg w Śląsku, i kilkanaście ostatnich dni w maięjności swoiey Przygodzice, przybyli tu onegdayszey nocy z swą dostoyną rodziną,. w pożądanym' etanie zdrowia.'

Z B e r l i n a d.' Ti. Listopada; N. Król raczył administracyą podatków me" Stałych w-Prowincyj Poznańskiey, którą dotąd Regencye zawiadywały*, powierzyć Prowincyalnemu Dyrektorowi poborów, i mianować na ten urząd · Taynego Nadradzcę, finansowego Loeffler. N. Król raczył Taynego Radzcę Finansowego i Prowincyalnego Dyrektora poborów Biegeleben w Monasterze, mianować Taynym Nadradzcą Finansowym.

N. Król raczył naymiłościwiey' dotychczasowego Naddzierzawcej Quoos w Wschowie mianować Radżcą Amtówym,' i podpisać własnoręcznie patentna ten urząd. Kroi. Bawarski Generał-Major, Generalny Adjutant i nadzwyezayny'Poseł; źe_ Lówenstein, prżyiechał tu z Drezna,

Wiadomości l zagraniczne.

Krblestwo · Polshie.

Z Warszawy dnia 5.Listopada.

JO.' Xiąię, Walenty Radziwiłł, po blisko dwuletniey obecności za granicą, wrócił d. 2. b. m.. do tutćyszey stolicy A Od kilku dni znayduie się tu przybyły ? Berlina J P. Gropius, Intendent i pierwsay Dekorator Królewskich teatrów w Berlinie; neryi do nowego teatru tuteyszeg«. Znaczna liczba lubowników muzyki zebrała się dnia i. ra. b. w sali Konserwatorium na koncert małych Kątskich. Od czasu, w którym pierwszy raz okazali swą, zdatność muzyzna" uważaJ?-0. nadzwyczay y postęp; okryto Ich oklas amI l powszechnIe życzono, aby dobrzy mletrze doskonalili te prawdziwe talenta. JPanna Antonina Palczewska, nasza tancerka, znayduiąca się teraz w Paryżu codziennie po kilka godzin doskonali sW6y talent, pracuiąc na próbach między tancerkami wielkiey opery. J ey nauczycielem iest Pan Coulon, kt?ry ukształcił naypierwsze dzisieyeze tancerkI w Paryżu. Przyiętą uprzeymie została przez artystów, którzy byli dawniey w Warszawie, to iest: Pana Grand wiła Panią Berlin Filis, Panią Dulj on, tudzież Pana N orblina, pierwszego basetlistę wielkiey opery, odem Warszawianina, którzy iey wyiednalI bezpłatne wniyście na wszystkie featra. Wywoź drzeiva do budowli od nieiakiego czasu znacznie się powiększył w porcie Gdańskim; spekulatorowie polscy niezaniedbali kozystać z tego nowego rodzaiu odbytu, lecz Ie za nadto drzewa spławili, mało więc zyskali na niern, wyiąwszy naypierwsze gatunki któryc.h nie tak wiele było. Cynk iest naykorzystnleyszym artykułem handlu dla Polski i zda. . . ' Ie SIę., lecoraz waźnieyszym stawaćsię będzie; naYWlęcey go przechodzi przez Gdańsk. w roku bieżącym wysłano około 80,000 pudÓw cynu, szczególniey do Anglii, gdzie cena iego lego coraz bardziey się wznosi. . Po ług taxy na miesiąc Listopad, przedaIące SIę tu: bułka roontowa po groszy 3, ma ,,:ażyć łut w 10; chleb źytny za groszy 6, funtow 3 łutow 14. Funt dobrego mięsa wołowego p o gr. 8. cielęciny gr. )];0, wieprzowiny gr. 7, ekopowiny gc. 7.

Niemcy.

Z Monachium d. 3. Listopada.

Wczoray odbyło się znowu pod przewodnictwem Króla posiedzenie względem poczynićsię maiących w odnodze administracyi w< skowćy oszczędzeń.

Z nad M e n u dnia 7. Listopada.

Donoszą z Paryża o zawiązaniu się tan towarzystwa w celu założenia kolei żelazn iędzy Paryżem a Pruskiem miastem pog . nlcznśm Saarbrucken i między tern miast« 3 Strasburgiem, szczególniey dlatego, ak rzystać z Saarbrykskiey kopalni węgli 1 ?1I nnych dla Francyi, która mało tria węe l wIele takowych z Anglii sprowadza. TV 1 materyał palny iest nader ważnym dla wsz 6tkich gałęzi przemysłu; wyborne żelazo a< gtels ie i owary stalowe, szczególniey uźyc węglI kamIennych przypisaćnaleźy. WNier c ech.i innych. kr iach, gdzie węgli drzewnych ulywalą do topIenIa, żelazo daleko poślednie sze, i do wielu maezyn wcale go użyć nii można. - Koley żelazna, maiąca ułatwi. związki między Paryżem, Saarbrucken i St s« burgiem, i ciągnąć się aż do Havre de Gracf-. zdaie się oraz być przeznaczoną, wspierz; handel towarami osadniczerni z Havre d i Grace do Niemiec i Szwaycaryi, kosztem hai diu liouenderskiego.

Niderlandy.

Z H a a g i dnia 1. Listopada.

N. Król polecił Generalnemu Dyrektorów" spraw duchownych katolickich, ażeby 35dl płebanom i wikaryuszom W. Xiestwa Luxem burgskiego, należącym do dyecezyi Nainurskiey, którzy Mu podali adres podziękowani; z aprowadz.enie Kollegium filozoficznego" oswladcz)ł, IŻ przyiemno iest N. Panu, ie rozporządzenia Jego z dnia 24. Czerwca po* dług prawdziwey icb wartości są od nie b cenione.

F 2 a n c y a, Z P a ryż a dnia 5. Listopada.

Wczorayszy dzień imienin N. Króla Karo* la odbył się z naywiększą uroczystością. Urz.ędnicy i .Posłowie składali Królowi swe poWInszowanIa. We wszystkich teatrach były bezpłatne widowiska. nych dobrodzieystwy obsypał. Oprócz 25,000 Fr, wyznaczonych niedawno miastuSalinsrktóre przez pożar ucierpiało, pozwoliłN. Pan użyć z funduszów Król. 60,000 Franków na wsparcie osób, które ucierpiały przez pożary i gradobicie. Dwieście osób dostało wysłużoną pensyą, powiększey części wdowy i sieroty dawnych woyskowych; niemniey i X. Dubois, który 33 lat był missyonarzem w Indyi. Na pomniki, które etawiaią Panom DugayTrouin i George Cadoudal, podpisał Król 3000 Franków. Akademii Sorbońskiey na przyimowanie nowych uczniów od opłaty uwolnionych przyłożył rocznie 15 tysięcy Fr.; oprócz tego powierzył Arcybiskupowi Paryskiemu i Prefektowi Dep. Sekwany rozrządzenie summa 350,000 Franków na uwolnienie uwięzionych za długi i inne dobroczynne uczynki. Mówią o cząstkowey zmianie w naszemMinisteryum. Zeszłego tygodnia głoszono, iż Panowie Corbiere, Peyronnet i ClermontTonnere wyidą z Ministeryum; że Pan Chabroi odda ministrostwo marynarki Panu Portal a będzie Ministrem spraw wewnętrznych, i że Panowie Laine, Pasquier i Damas obeymią ministerstwa sprawiedliwości, spraw zagranicznych i woyny. Świadome rzeczy osoby dodaią do tego, iż. Panu Portal uczyniono iuż oświadczenia (z strony Pana Villele?) )I( prośbą, ażeby ich udzielił Panom Laine i Pasquier, lecz wszyscy trzey Parowie podobno się ze wszystkiego wymówili. Teraz głoszą, de tylko Pan Peyronnet wyidzie z Ministeryum, a urząd iego otrzyma Pan Corbiere. N a ministrostwo tego ostatniego przeznaczaią Pana Chahrol, którego następcą w ministerstwie woyny miałby być Pan Martignac. Wszystkie te pogłoski nie są niczem więcey iak tylko pogłoskami, lecz te utrzymała eię od dni kilku w publiczności. Proces przeciw Kons!,"tucyoniście (z powodu lego przeciwreligiyney dążności) zaczniecie dnia 15. Listopada, a proces przeciw Gońcowi Francuzhiemu dnia iż. tegoż m. Pierwszego bronić będzie Pan Dupin, drugiego Pan Merilhon. W obydwóch sprawach Pan Broe pełni obowiąki publicznego oskarżyciela.

"47/\ Syn KaII3rY3a, pomieszczony wrednym z tuteyszych instytutów wychowania, ma imię Ternietokies.

Listy Kapitana Artatid do tuteyszego towarzystwa greckiego (Zante dnia 20. Września) potwierdzaią, iż w Nawarynie, Modonie» Koronie i Alexandryi zaraza morowa grasuie. Położenie Ibrahima staie się codzień niebezpiecznitysgAem. (jonduriotis iest znowu Prezydentem % a Maurocordato wciąż jeszcze Ministrem spraw zagranicznych. Gwiazda powiada: Dzienniki oppozycyi, które tak bardzo głośno odzywały się przy upadku Ministra Zea, donoszą nam, iźpier-, wszym krokiem nowych Ministrów hiszpańskich było żądania od naszego gabinetu, ażeby wyprowadził woyska nasze z Hiszpanii, Wiadomość ta tylko przyiemną nam być może. Zanadto nas Hiszpania obchodzi, iżbyśmy iey niemieli życzyć obeyścia się bez naszey pomocy, zanadto kochamy' Francya, abyśmy się niemieli cieszyć z powrotu 20,000 Francuzów na oyczystą ziemię; prawdać wiadomość ta umieszczona iest tylko w Dzienniku rozpraw, a zatem bardzo niepewna, wszelakoź życzyć winniśmy, ażeby się sprawdziła. N iektóre dzienniki angielskie pisze.

Gwiazda - mówią o wynagrodzeniu 30 mili, DolIarów , które Francya Stanom Zjednoczonym Amerykańskim ieszcze z czasów Bonapartego ma być dłużną. Wyroki zapadłe w Medyolanie i Rambouillet dały powód do łupienia amerykańskich okrętów tak na otwartern morzu, iako tei w portach francuzkich, i tę szkodę, którą poniósł handel amerykański, obliczaią teraz na wymienioną powyźey ogromną summę, dodaiąc krótko i węzłowato: "Francya może zapłacić i musi zapłacić." Jak też mogą Amerykanie wierzyć - odpowiada na to Gwiazda - iż Burbonowie wynagrodzą ich za rabusiostwa Bonapartego. Wszakże Ameryka posiada teraz część tych łupów. Jozef Bonaparte i młodzi Muratowie i niektórzy j i tni A c o się grabieżą tą dzielili, mieszkaią pomiędzy nimi. Niechay im zagrabią znaczny ich maiątek, niechay go p 0dzielą między tych, co przez łiipieztwa ich krewnego ucierpieli, lecz niech im. się nieśni, ażebyśmy mieli płacić za rabusiostwa czło rcii b;li zrabowani. Goniec "'Francuski dzieli W te y mierze zdanie Gwiazdy, i mniema nadto iż Generał Lafayette, bawiąc w Amery, ce, poddał Amerykanom tę myśl, ażeby żądali wynagrodzenia. Listy z Bogoty dnia 29. Sierpnia donoszą, iż oddział ilotty Kolumbiyskiey otrzymał rozkaz ażeby popłynął do wybrzeża Mexykanski go i należał do natarcia na warownią t. Jouan de Ułloa, Mówiono także o.wyprawIe do Hawanny. W liście,z Paryża umieszczonym w. Wyroczni Bruxelskiey czytamy: "Wszystkie przychodzące z zagranicy listy muszą być wprzód oddawane do urządzonego na poczcie biorą, gdzie sztuka otwierania listów, ażeby tego odbierający list wcale nie dostrzegł , do naywyźszego doskonałości stopnia iest doprowadzona. Zdaie się nawet, iż listowanie .wewnątrz kraiu nie zawsze iest szanowane. Szczególniey niedowierzaią listom z Belgium przychodzącym. " Dnia 31. z. rn. stanęła konwencya między Hrab. St Cricq i Baron. Mackau ziedney, a Senatorem Daumec, .Rouanez i Pułkownikiem Fremont z drugiey strony. Zasadza się na zul)fcłućy niepodległości Rzepltey Hayii, i wykłada Iszy artykuł ustawy z dnia 17. Kwietnia, co się tyczy otwierania portów Haytyckich wszystkim narodom, w ten sP.osób, iż rządowi Haytyckiemu, z mocy OSIąąnioney niepodległości, wolno iest, porty swoie przjiaciołom lub nieprzyiaciołorn otwierać lub zamykać. - Rozciąga ona połowiczne cło wchodowe lub wychodowe dla okrętów francuzkich na.całą wyspę, a zatem i na część, która dawniey do Hiszpanii nale ała i stanowi w końcu, iż płody HaytyckIe, w;iąwszy cukier, podlegała tey tylko, taryfie celney, która między płodami własnych osad i osad cudzoziemskich środek trzyma. Wreszcie wszystkie stosunki handlowe obu narodów zostawać będą w zupełnie wzaiemney równi. Listy z Marsylii dnia 2j.. Października donoszą, ii tam kilkunastu templaryuszów (?) wsiadło na okręty, w celu połączenia się z swą bracią oręża w Grecyi. Uważano, iż, to są,

TT48w naywiększey CZęSCI Oficerowie byłey stalĄ); gwardyi. Pewno oni maią w pamięci- pisze Goniec - iż kiedyś byli tempiaryusze, (których nie należy, brać za iedno z Kawalerami maltańskimi) którzy po wzięciu Stambułu pod sławnym Paleologiern na morzu. tak , mężnie przeciw. Osmanom walczyli.

JI i s z p a ni p.

"Z Madrytu.dnia 26. Pażdzierm

Wczoray o godzinie 5tey>wieczorney na;de« szła tu wiadomość o oddaleniu Pana Zea z urzędu ministroskiego. Minister maryn r doniósł mu o tern uazaiutrz rano. Słychac, 11 całe Ministeryum zostanie zmienione, niewyłączaiąc nawet Xiążęcia Infantado. )J, Pan Villela, iak powiadają, będzie-miał Radzcę Marin następcą swoim (w urzędzie Prezydenta Rady Kastyiskiey). -Dodaią do tego, iż Pan Zea po odebranym rozkazie do odiazdu, miał ieszcze posłuchanie u Króla, który go zapewniał, iż oddalenie go od urzędu iest iedynie skutkiem nieuchronnych okoliczności a nie Królewskiey niełaski. '" Zdaie się, iż 'Pan Paez de la Cadena lub Oyciec Cyrylu d'Alameda będzie Ministrem spraw zagranicznych. N owi Ministrowie - powiadaią -. uchwalili przedewszystkiem, żądać od Francji wyprowadzenia ićy woyska z Hiszpanii. Junta doradzcza zayrnowała się w ostatnich dniach roztrząsaniem wniosku Grandów hiszpańskich o wynagrodzenie za odebrane itn w r. 1815. przywileie. Wniosek ten większością 16 przeciw 3 kreskom odłożony został da pomyślnieyszych czasów. Z Kadyxu piszą pod dniem i4..Paidzierni-.

ka co następuie: "Listy z Granady zawieraią,ważne wyiaśrjienia względem straconych w · tętn mieście na d. 9. Września .wolnych mularzy. Podług tych'listow loża, którą zniesiono, była gałęzią towarzystwa obrońców wiary i Króla, które się odłączyło od towarzystwa apostolskiego Kon c e pcy on)s ów: Zastano członków ozdobionych znakamI mękI pańskióy, iak takowe obrońcy wiary na swychtaiemnych schadzkach noszą. Właściwie na- .zwyczayny proces, »w ktorymby zapewneAzostali byli za niewinnych uznani. Lecz wówczas właśnie.zapadł był wyrok,przeciwAwolnym mularzom, który.z Madrytu rozkazano rozciągnąć i do tych obrońców wiary. D l a tego władze .w Granadzie.czyniły,przeciw temu przedstawienia, na które uedriakże:nie miano względu, i tak ci nieszczęśliwi musieli przypłacić życiem." Podług listów z Murcyi, utworzyło się i.w-tey prowincyi towarzystwo wiary i Króla, które w wielką władze wprawia niespokoyność. -Ponieważ przekonano się, iż.miało związek z przedsięwzięciem Bessiera, przeto uwięziono kilku członków onegoi. Rzecz wcale osobliwsza, iź niektórzy towarzystwa tego członkowie w chwili . aresztowania ich otrzymali przy słany, im z Madrytu order wierności.

.Angla.

Z L o n d y n u .dnia 4. Listopada,

Wczoray otrzymał rząd depesze od Posłów 'Królewskich w.Rio-Janeiro, Lizbonie, .Ber. linie i Paryżu.

We wtorek został Parlament znowu do dnia 5. Stycznia odroczonym.

Dzisieyszego rana, donoszą z Portsmoulh dnia 1. Listopada, przybył okręt przewozowy Vibilia w 41 dniach z Rio Janeiro z za wartym tamie dnia sg. Sierpnia, i od Cesarza zatwierdzonym iuź traktatem między Brazylią a Portugalią, -i z wiadomością, iż nasz okręt liniowy Spartiate dnia 1. Września popłynął Z Kommissarzirni do Lizbony. W I i 2gim artykule uznaie N aywiernieyszy Król J mć bezwarunkową niepodległość Cesarstwa i powierza władztwo onegoi swoiemu kochanemu synowi, zastrzegaiąc tyikosobie prawo tytułowania się Cesarzem Brazyliyskim równie iak syn iego. W artykule 3cim przyrzeka Cesarz nieprzyimować żadnych przedstawień innych osad Portugalskich względem połączenia ich 2 Brazylią. Podług artykułów 4 i 5 zapomniane być maią wszystkie dawnieysze waśnie między obu narodami, a poddani obu

stronni nwazaui być maią w równi z poddanembnayprzyiaźnieyszych i naybardziey faworyzowanych narodów. Artykuły 6ty i 7tny stanowią. wydanie wszelkiey zaiętey własności 'lub wynagrodzenie za nię właścicieli, Po(dług artykułu ligo .wyznaczeni bęuą z obu Astron .w równey licabie Komrnissarze celem r o z p o z n a w ani a o b u s t r o nn y c h 'p r e t e n s yi , kto.re atoli w przeciągu roku od czasu zebrania .się Kommissyipodawane być muszą; punkta . -sporne i rozstrzygać będzie Re prezen tan t po.-średniczego Monarchy; a obustronne rządy> «wskazAifundusze,-z których pretensye po poprzedniczemzalikwidow. aniu zaspokoione zostaną. Podług artykułu ggo zawartą będzie foddzielna . umowa względem obustronnych pretensyi skarbowych. Artykuł io. przepisu« ie tymczasowo 15 procetitu opłaty konsumpcyiney od wszelkich'towarów. Artykułem li t ym warowane iest wymienienie zatwierdzeń w »Lizbonie >w,przeciągu fi miesięcy, lub, Jeżeli można, rychłey. Pornieniony "traktat ogłoszony był w Rio dnia 7. Września.

- Rzecz-zastanowienia godna, iż traktat ten ..z strony Portugalii podpisanym został blko przez. iednego Pełnomocnika, i to cudzo« .ziemca, .Pana Stuart. Z strony Brazyiiy« skiey wyznaczeni byli tyrn końcem PP. Caroaiho Melio, .Baron Sto. Amaro i Viiiela Jiarbosa.. «Pod'dniem 16. Sierpnia Rząd Buenos-Ay.

· reski przełożył kongre-ssowi prowincyy Plata proiekt prawa względem mianowania pełnomocników do Panama. Kupcy zboża spodziewają się, iż w przyszłym miesiącu otworzone zostaną porty dla dowozu obcego jęczmienia za opłatą 5 szylingów cła Pan James Emerson, agent Londyńskiego towarzystwa -wspierania Greków, za powrotem swoim z M o r e i, zdał Prezydentowi towarzystwa, Panu Jozefowi Hume, dokładny raport o położeniu Crecyi, z którego gazeta Berlińska następujący «mieściła wyjątek: " L o n d y n dnia27 Października 1825. M o ś c i P a n i e ! Miesiąc upłynął od moiego z Grecyi wyiazdu.

Gdym CtLlunią opuszczał, woyua zdaw.iła się być na ten rok Ukończoną; Ibrahim cofnął sie, zTripolizzy do Kalamaty; oblężenie Mis była w Rhodus, egipska w Alexandryi; o flocie greckiey pod sprawą Miaulisa, który się puścił w południową stronę, aby utrudniać działania nieprzyiacielskie, żadney niebyło wiadomości. Rzut oka na wypadki woyny tegoroczney przekona łatwo, iż Grecya wsteczny krok zrobiła, a nieszczęście to równie nadużyciu dostarczanych Grekom pieniędzy, iak niedostateczney sile zbroyney przypisać należy. Pieniądze, które w różnych czasach do Grecyi posełano , a które, przyzwoicie użyte, byłyby wystarczyły na oswobodzenie, stały się główną .-przyczyną wszystkiego nieszczęścia. ZamiaJtt powierzenia tych pieniędzy, podług rady Półkownika Stanhope, ludziom uczciwym i zaufania godnym, i czekania, dopókiby się nieutworzył rząd iednozgodny, oddano ie nieprzezornie członkom tymczasowego rządu, ludziom swarliwyrn, niedołężnym i pomiędzy sobą niezgodnym. I tak tysiące Funtów Szterlingów, które cotnie&iąc posełano do Grecyi, w oka-mgnieniu niknęły, i zamiast użycia i*ch z korzyścią, ma Grecya obecnie armią, która szemrze, że nie iest płatną, i marynarkę, która się oburza, aby wymusić powiększenie żołdu, gdy tymczasem rząd zawsze iedno odpowiada: Nie mamy funduszów. Lud zaś twierdzi, iż członkowie rządu pieniądze do kieszeń swoich schowali. Słowem, pomimo tak ogromne &ummy, ani nie zakupiono broni, amunicyi, ani nienaprawiono twierdz, ani niewypłacano regularnie żołdu woysku. Twierdze Paladokastron i N avarino przeszły w ręce nieprzyjaciół dla niedostatku żywności; Missolongę mało że nie ten sam los spotkał.-»OpróczAten i Nauplii, nie ma między nieoblęźonemi źadney twierdzy, którąby pod względem załogi i zapasów można uważać za będącą wstanie utrzymania się. Po wzięciu Nawarynu spustoszono kray we wszystkich kierunkach; Ibrabim zniszczył nawet mury stolicy, a potem cofnął się do.główney kwatery, chociażby droo,! łatwo można było osadzić. Woysku »»orskiemu płacą regularnie, ale nadto wysoko; z woyskiem lądowem mizernie wygląda. Przed moim wyiazdem z Nauplii, zapewniał »nie ieden ioluierz, że od trzech tygodnilI5anic nie doetaie, jak śniady chleb. Wmilicyi oficerowie naypodleysza ma być część ludu. Zawsze rachuią podwóynie to, co im się należy; a chociaż im daią płacę i żywność na 25 do 30 tysięcy, to iednak liczba nie przechodzi 14 do 15 tysięcy; a i tym niewypłacaią regularnie; zamiast pieniędzy, daią im bilety kwaternicze; «kąd oczewiście wypada, że po wsiach rozpusty i kradzieży dopuszczać się muszą, bez obawy kary, gdy za to ich płatnicy zatrzymuią pieniądze. Rząd, chociaż mu nie iest tayny ten eystem rabunkowy, nie ma mocy powściągnienia bezprawia. Pieniądze powiększyły ieszcze nieprzyiaźń pomiędzy członkami rządu. Każda partya naywięcey sobie przypisuie; i ztądto pochodzą owe wieczne sprzeczki między Moreotami i Rumeliotarni, Hydryotami i Spezziotami, wyspiarzami i mieszkańcami stałego lądu; tak, iż o uległości wspólnemu rządowi nie ma więcey mowy. Położenie tego nieszczęśliwego rządu koniecznie potrzebuje reforrny. Kray z woyskiem, któremu na żywności i innych potrzebach zbywa, z flotą w złym stanie będącą, z źołnierstwem nieukontentowanem i pozbawionćra ochoty, z oficerami bez czci, z rządem, nieumieiącym sobie zrobić powagi, musi koniecznie w kilku miesiącach upaść, a wtenczas uczestnicy pożyczki greckiey sami będą musieli sobie płacić. Utrzymanie obecnego niedołężnego rządu iest na każdy przypadek rzeczą zgubną. Chociażby w Grecyi znalazło się kilku uczciwych ludzi, to wątpię iednak, czy. by pieniądze, będąc pewne wich ręku, z rozsądkiem i oszczędnością były użyre. Jakkolwiek iednak ten widok przyszłości smutny iest, to nie należy rozpaczać. Posiadaią wszakże Grecy kray, którego łatwo bronić, wojsko, któremu nie zbywa na odwadze i wytrwałości, dzielną siłę morską, i dochody,. które należycie użyte, bardzo pożyteczne być mogą; ale na iednem im zbywa, to iest na człowieku, któryby tern wszystkie m mądrze i energicznie zawiadywał. Nietrudno, zdaie mi s i e , byłoby, znaleśćEuropeyczyków, którzyby nadużycia w woysku zniszczyli i wzięli na siebie rozdzielanie dochodów. Wszyscy Grecy czuią tę potrzebę; ale wprzód ieszcze, nimby kto ewoie usługi na to poświęcił, po-r więc ci, co maią środki ratowania tego kraiu, nienaduźywaia. ich; od których nietylko wolność, ale w ogólności byt 3 dl milionów ludzi zawisł. Bez wątpienia Grecya uledz musi swoim krwiożerczym lyranom, ieżeli nie będzie nadal usunięte nadużycie zasiłków pieniężnych; a kogo patryoiyzrn i miłość ludzkości do większej ostrożności nie potrafią nakłonić, ten niechay się przynaymniey nad tern zastanowi, źe przy teraźnieyszem postępowaniu wszelkie podobieństwo zapłacenia długów, koniecznie zniknąć musi."

Poświęcenie nowey źydowskiey osady w Grand-Island odbyło się - iak Goniec opowiada - w biskupim kościele (?) w Buffalo. 8ył tak wielki natłok łudzi, pragnących być ta tym obrządku, iż łodzi do przeprawy zabrakło. Wolni mularze (??) mieli czynny ;dział w tym uroczystym obchodzie; Mistrz atedry niósł biblią, i bardzo wielu członków · akonubyło obecnych; W. Sędzia (PanN oah) · .brany był w czarny iedwabny gronostaiami · · /ykładany płaszcz, a na iego szyi wisiał , ielki złoty medalion. Po lewey i prawey «. ronie przed kościołem stało woysko dwoma ;ędami, pomiędzy któremipostępowałorszak, i muzyka przygrywała wielkiego marsza z JutszaMachabcusza (zapewne Haendla). N a>źeństwo składało się z modłów, z chórów Judasza Machabeusza, z odczytywania proctw i psalmów (Psalm 97-ioo. Psalm 127) ięzyku hebrayskim. Zakończyło błogosła· ieństwo. Potem miał Pan N oah długą i treiwą mowę. Processya powróciła do loży rtolnomularskiey (???). Kościół napełniony ł damami, a cały uroczysty obrządek był wielkim i iedynyra w swym rodzaiu.

Cały dług W. Brytanii wynosił dnia 5. Styiia i,823>83S,439<560 Funtów Szterlingów, · oczne prowizye i renty od tegoż" 29,869,139 mtew Szterlingów.

I U I

Zwyczaie parlamentowe angielskie. (Wiadomość wyięta z listów Barona Stael o Anglii.) Proiekta i\o prawa, które przeydą w Izbie niiszey, dostaiąsię, iak wiadomo, przez deputacyą do Izby wyższey. Kiedy doniesienie o lakiem poselstwie odbiera Kanclerz, powstaie z krzesła i udaie się do kratek z workiem z szarłatnego axamitu złotem tkanym, w który Deputowany gmin wkłada proiekt prawa, a Kanclerz zanosi go na swoie mieysce, Jeżeli Deputowany ma kilka papierów, przychodzi Kanclerz po każdy z osobna, i za każdy taki spacer, ieżeli podanie tyczy się interessu mieyscowego lub pewnych tylko osó b, dostaie 10 gwineo w (OotaJ.); co iest niepospolitym akcydensem kanclerskiego urzędu. Złośliwi dostrzegacze utrzymuią, iż nie iest rzeczą niepodobną na twarzy iego wyczytać, czy podanie tyczy się interessu prywatnego czy' kraiowego. Kobietom nie wolno przychodzić na posiedzenia Izby niższey; tylko Xięźniczki krwi królewskiey i towarzyszące iey damy robią wyiątek. Oprócz tych rzadkich przypadków tylko w stroiu męskim może słyszeć żona mowę parlamentową męża lub brata swego. W Izbie wyższey nie trzymaią się tego tak ściśle. Tam otrzymuią czasem damy pozwolenie przysłuchiwania się, siedząc za obiciami tron otaczaiącemi. Sam pamiętam, iak przy pewnym proiekcie wstawiania się dam pierwszego rzędu wielki wpływ miały; obecne podczas rozpraw, nie do słuchaczów lecz podobne były do Generałów, którzy przypatruią się poruszeniom woyska, do których sami plan ułożyli. Był to wprawdzie wyiątek tylko, z którego na ogół nie należy robić żadnych wniosków, mnie iednak tern więcey uderzał, ile żem go nie mógł pogodzić z politycznemi obyczajami Anglików. Za istotną cechę mów parlamentowycli obecney epoki uważać można, iż się mówcy PJIprostu ściśle trzymaią przedmiotu, o którym mówią. Skłonność Anglików, utrzymania wszelkich kwestyi na średniey drodze wyobrażeń praktycznych, daiących się bezpośrednio zastosować do inleressów kraiu, szczególnie/ wzięła górę w ostatnich czisach. Wtenczas, kiedy Lord Chatam trzymał berło parlamentu, i ai do początku woyny z Arne» piętno bardzo ią zbliźaiące do obecney wymowy francuzkich polityków. Przytaczanie mieysc z Loka często się wydarzała w ówczesnych mowach parlamentowych, i widziemy W nich zapytania z obrębu polityki zastosowane do II3ywyższych zasad filozofii moralirey. W. pokoleniu następne m odmienił się smak; a w epoce Pńta, E'oxa i innych mówców, któ-' rych wymowa dost-ała przydomek olbrzymiey, spostrzegamy iey charakte-rxoraz.więcey oddalaiący się od wyszukanych ozdób i metafizycznych wywodów w* rozumowaniu. Powszechne zdanie tak się widocznie na stronę tego sposobu mówienia skłoniło, iź nad nim nawet talent Burka niemogł odnieść tryumfu. Uważaiąc pod tym względem stan obecny parlamentu, znayduiemy, że obok-niewielu talentów, któreby wytrzymać mogły porównanie z naypierwszerni wzorami, posiada massę gruntownych wyobrażeń i wiadomości praktycznychj któremu w ogólności pierwszeństwo daią nad wszelkiemi dawnieyszemi obradami. Jednakie. ta wyższość tylko w wydziale polityczney ekonomii nie moie być zaprzeczoną. Gdy kwestya tyczyć się przedmiotu wyiszey sfery, daie się czuć pewna ograniczoność wyobrażeń i niedostatek konsekwencji; iak tego dowód świeży mieliśmy w rozprawach o religiynem i politycznem urządzeniu Irlandyi. To, co teraźnieyszym sporom parlamentowym dodaie nadzwyczaynego powabu, iest nie tak ogrom i wybuiałość myśli, iak raczey męzka prostota w formach wymowy.

ROZlllaite WiadolllOŚci..

W Włocławku znaydtiie się osobliwszy u-i bogi człowiek» oddawna tam zostaiący, zwany R o c h e m, którego wytrwałość i moc budowy fizyczney godna iest zastanowienia. Liczy lat 35, brody i włosów na głowie nigdy nie strzyże, całe dnie przepędza w kościele katedralnym, obchodząc go na klęczkach kilkanaście razy codzień, nocy trawi w przysionku tegoż kościoła na · zimnym mar

1152 JImurze-, nawet w naywiększe zimna, obuwia i czapki nigdy nieużywa, zawsze letnim płaszczem-odjJany będąc. Nigdy nie iada mię. sa; ryb i żadney gotowaney potrawy., podobno żadnych trunków nie piie, chleb tylko iedynem iest iego pożywieniem, o które nigdy nie prosi, chyba gdy mu kto co z łaski 0fiaruie; mało mówi i często pytania bez odpowiedzi zostawia, ustawicznie się'modli i ręce do góry wznosi. Przy tak surówem życiu iest zdrów i czerstwy.

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Dó likwidacyi wszelkich pretensyi do kaucyi służbowey byłego tu zmarłego Exekutora Sądu Pókoiu Tomasza Pislewskiego, wyznaczyliśmy termin na dzień 17. Grudnia r. b. zraoa o godzinie 9. przed Referendaryuszem Sądu Ziemiańskiego Riidenburg w Izbie Instrukcyinćy, Sądu naszego, na który wszelkich wierzycieli niewiadomych pod tern zagrożeniem zapozywamy, iż w razie niestawienia się z' ppetensyarni swemi do teyże kaucyi mianemi, oddaleni i iedynie do pozostałości byłego Exekutora PisIewskiegQ przekazani bydź maią, · Poznań dnia 4. Sierpnia 1825.

Królewsko- Pruski Sąd Ziemiańskf.

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Gdy Jan Vichmeyer od swego urzędu iako Exekutor-przy Sądzie'Pokotu w Szamotułach> z pensyą uwolnionym został, przeto wszyscy cij którzy do niego Z'iego urzędowania pochodzące' pretensye mieć mniemaią, i kaucyi iego trzymać się chcą, ninieyszeia zapozywaią się, aby takowe w daiu 24.! Stycznia 182 6.' przed Deputowanym Referendaryuszem Sądu Ziemiańskiego Riidenburg zrana o godzinie 10. W' naszey Izbie- instrukćyiney zameldowali i naltźycie udowodnili,. w przeciwnym bowiem 'razie swe pretensye do kaucyi utracą i tylko do osoby lub · iego maiątku odesłani zostaną. Poznań dnia 9. Września'" 1825." Król. Pruski Sad Ziemiański.

(Dodatek.)