GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1825.12.10 Nr99

Wielkiego

Z N A K S KI E G O.

Xiestwa

Nakładem DrukarniNadworneyW. Dekera i spółki»- Redaktor: AssessorRaabsŁi.

)[(99.

W Sobotę dnia 10. Grudnia 1825.

Wiadomości kraiowe.

Z B e rlina dnia 5. Grudnia.

Dotychczasowy Adwokat Sobeski mianowany ieat Justyc-Komrnissarzem w Gnieźnie.

Wiadomości zagraniczne.

R o s s y a.

Z Taganrogu dnia 22. Paśdz.

N. Pan powrócił tu był dnia 15. m. b. w dobrem zdrowiu z Azowa, dokąd się był udał przez Rostów i Nachiczewan. Onegday N. Pan wyiechał do Krymu, zkąd spodziewany iest napowrót dnia 5. (17) Listopada. N, Cesarzowa Elżbieta pozostałe w doskonałym etanie zdrowia.

F 2 a n c y a, Z Paryża, dnia 29. Listopada.

Dnia 26. m. b. Odprawiło się drugie posiedzenie sądowe w procesie przeciw Konstytueyoniście. Wśród niezmiernego mnóstwa ludzi zabrał głos Pan Dupin, obrońca Konstytucyonisty. "Mości P a n o w i e! Wszyscy przyjaciele sprawiedliwości, którzy w osobach Waszych, uznaią naturalnych obrońców praw obywateli, oświeconych obrońców swobód publicznych, a tern samem naysilnieysze podpory Monarchii" witaią z szacunkiem i radością dzień, wskrzeszaiący dawną świetność sądów francuzkich. Pierwsza sprawa, w którey tnaią udział swobody kościoła gallikańskiego, wniesioną została do władzy sądowey, która przez długie lata naywarownieyszą iego była pomocą." Potem mówca, po krótkim wstępie, tak daley mówił: "Zburzone instytucye naszego związku towarzyskiego, nie 6ą ieszcze przywrócone; wszystkie nasze swobody są tymczasowe, i sama tylko wolność druku zabezpiecza nas przeciw wykroczeniom wła<<Iśy i nadużyciom wszelkiego lodzaiu. gzcze, I -

gólniey się to rozumie omateryach religiynych, Dawuieyszerni czasy można było położyć krts nadużyciom w tym względzie prztz odwołanie się do Parlamentu; niebyło więc powodu odwoływania się do publiczności; lecz rękojmia ta nie istnieie podziśdzifcń ; gdyż ten, który cala, pełność władzy ogarnął, przyznał te prawa Radzie Stanu morą konkordatu. Posługi, które obecnie wolność druku wyświadcza, tego sąrodzaiu, iż się stały powszechną potrzebą, nieodzownym warunkiem naszego istnienia. Lecz po kolei od wszystkich stronnictw była napastowaną i znowu żądaną; napastowaną mianowicie od wszystkich Ministrów, którzy po sobie następowali, to przez cenzurę, to przez kupno, to nareszcie przez milczenie, albowiem, - niech mi się godzi użyć wyrazu moiego kollegi Berryer - Ministrowie umreiąlcupcfwać opime, leczniernogą ich zakazywać. Lepiey ceni Król to, co kraiowi dolega, albowiem pierwsze iggo słowo, gdy wstępował na tron, to było: "Żadne hellebardy!" a pierwszym iego czynem: ".Żadna cenzura!" I WPanowie, niezawiśli sędziowie, iesteście poradnikami Króla; dowiedźcież tego, żeście owe słowa zrozumieli, i pamiętaycie, że nayodważnieysi poddani są oraz naywiernieyszymi! Teraźuieyszy proces iesf processem tyczącym się dążności - gatunek oskarżenia, którego iaden prawnik niezna. Artykuły, na których skarga iest oparta, są poprzekręcane, i odłączone od wydarzeń, których się dotycja; tymsposobem można nawet zewanielii zrobić satyrę, można mówię z skargi samey zrobić paszkwil, i w rzeczy samey zrobił go i przysłał mi pewien trefni«. Nie można przynaymniey o kacerstwo posądzać Konstytucyonistę, gdy przeciwnie akt oskarżenia tak ciężkie zawiera w sobie błędy, iź iedni nazywaią go niereligiynym, a drudzy z prawami niezgodnym. " Potem rozbierał, mówca punkta skargi w szczególności, i dowodził, że gdy kto powstaie przeciw niektórym członkom duchowieństwa, nie powstai e przezto na duchowieństwo w ogóle, dodając, że gdy on (Pan Dupin) patrzy na wystawionego na scenie "chytrego adwokata," naymniejszóy wtem nieupatruie urazy dla adwokatów. "Konstytucyonista nazwał mnichów próżniakami, którzy nic niewydaia,;

J228wszakże to powiedział iuź IT05I Jo w ewo'; "pulpicie", a przecież pochowany został święconem rnieyscu, i pod pulpitem, kte, nucił. Powiadaią, że wydawcy Konstytucyonisty, i wszyscy, którzy równego z nimi e$ zdania, są to obłudnicy, którzy pod pozorem niektórych nadużyć, szarpali samą relig Jeżeli tak iest, tedy naylepszą byłoby rzec?".

gdyby zagórnicy obrali zpośrod siebie Moli ra, któryby na ich przeciwników napisał Świętoszka Są dwa sposoby uczenia, iede r > prędki, nowy i łatwy, drugi powolny. Ko... stytucyonista przenosi nowy sposób i nielubi "nieuków" , którzy chcą utrzymywać lud w ciemnocie, a którzy niezadługo do tego przy prowadzą, iź po wsiach nie będzie miał kto sporządzić wywodu słownego. Każdy Ul; swoie widzimisię! Ja sam iestem za metod * wzaietnnego uczenia, albowiem sądzę, iź lud powinien być nauczanym. Missyonarze pod' sycaią tyJko zabobony, prawią o nowych cudach, głoszą, źe Pan Jezus pokazał się w it dnym z kościołów Lugduńskich, gdzie widać ieszcze iego stopę wyrtśm tmł na tabernaculum. W innem piśmie litograiowanem czyta» moina listy Jezusa Chrystusa, a przecież draka rze pism tego rodzaiu nieutracaią swych paten * tow. I toż to nazywa się religią? nie iestźt to frymarczyć ludu ciemnotą, ktora A chcą u twierdzić? Jestźe (o dopełnianie przykazań ewanielii ? Tu pleban oświadcza, iż nieprzy puści skrzypka do trzymania do chrztu; tam drugi powiada z ambony, źe Kroi Ludwik XVI I I, poszedł do piekła za nadanie Karty.

Gdyby nie wolność druku, gdyby nie gazety, nie poważyłby się żaden Sąd, wystąpić przeciw tym duchownym. Słowem, wszystko, co Konstytucyonista napisał, zgadza się z prawdą. Lecz idzie tu o politykę i władzę państwa; pod płaszcz) kiem religii chcą znowu odzyskać panowanie doczesne. Marajź zawsze oczy, aby niebyć śłepemi? Zarzucają nas pismami, w których nam bez ogródki prawią o niemylnosci i nieograniczoney zwierzchności Papieża nad Królmi; Prałaci wyszukuią. zakurzone przepisy, aby trwożyć obywateli; nasza od dwóch Monarchów zaprzysiężona Konstytucya nazywana iest w Rzymskiey duchowney gazecie rewolucyjną; zakazane towarzystwa mnożą, się naokół nas na Szwaycaryą, na N iderlandy; wszędzie daią się czuć symptomy draźhwości i niespokoyności, - dzieło" naszych modnych Faryzeuszow, ciosy miecza, którego rękoiesc w Kzymie, a koniec wszędzie." Po wystawieniu obrazu położenia Hiszpanii, w porównaniu z położeniem Francyi, gdzie rozsądna wolność ebawienne w-ydaie owoce, zakończył Pan Dupin swą trzygodzinną i pilnie od wszystkich słuchaną mowę temi słowy: "Sądźcie VVPanowie podług waszego sumienia, a przywiązanie Wasze do Monarchy i L u d u, oglądanie się na przyszłość , Wasza sława i dostoieństwo niech Wam przewodniczą i t. d." - Dalsze rozprawy odłożone są do dnia 3. Grudnia - Wczoray było takie drugie posiedzenie sądu w sprawie przeciw wydawcom Gońca Francuzkkgo. Gwiazda obwieściła pod dniem 24. m. b.

drugą część zdania swoiego względem stosunków Ameryki z Hiszpanią. Dawna dyplomatyka, mówi, iaką była, nim iey woyskowa dyktatura inną nadała postać, może Hiszpanii dać wzór godny do naśladowania.

Potem udziela mnó twa traktatów pokoiu, które właściwie tylko zawieszenia broni były; a mianowicie traktat między Hollandyą i Portugalią, mocą którego oba fe mocarstwa złączyły się przeciw Hiszpanii, zawieraiąc zawieszenie broni względem swych posiadłości europeyskich; gdy tymczasem w obydwóch Indyach prowadziły z sobą woynę. Daley tak rzecz prowadzi: "P o tein, co się powiedziało, wolno będzie wierzyć, ii nie ma korzystnieyszego i pożyteczniejszego dla prowincyy południowcy Ameryki, dla Hiszpanii i wszystkich państw europeyskich, iak zawarcie zawieszenia broni między Ferdynandem siódmym i iego dawnemi posiadłościami zamorskiemi, "Tylko ci, co na tę myśl nie maią względu, niernogą znaleść innego sposobu rozwiązania trudności w tym względzie, iak zupełne uznanie niepodległości tych prowincyy ze (strony Hiszpanii; czego, niezwaźaiąc nawet na wielką ofiarę przez się, bez witlkićy szkody całey Europy uskutecznić niepodobna. N owe te kraie, pyszne tryumfami, uznaniem Bwey niepodległości ze strony Anglii; niepodległością Niderlandów i Szwecyi, nareszciemilczeniem świętego związku; powodowane duchem gminowładztwa, iakieżby warunki podały Królowi katolickiemu, którego przecież prawa od wszystkich gabinetów są uznane? Nie korzystałyżby z obecney słabości macierzyńskiego kraiu? Nie iestżeto politycznym i handlowym interesem wszystkich, dać czas Hiszpanii i innym mocarstwom'europeyskirn do dokładnego rozważenia tego pytania, Jednego z nayważnieyszych, które kiedy w dziełach świata były zailane, a którego rozwiązanie tak ważne skutki mieć może na przyszłość? Wielki byłby błąd, uznanie niepodległości wyspy S. Domingo podawać Hiszpanii za wzór. Co za różnica co do położenia rzeczy! RządHaity, chociaż od wielu iuź lat niepodległy, i teraz od Francyi za taki uznany, wykonywa to prawo niepodjegłości tylko w kraiach, dawniey należących do Francyi. Stany Zjednoczone i Anglia czekały, dopóki Frar.cya iako kray macierzysty i zwierzchniczy nie rozstrzygną! tego pytania. Gabinet angielski uznaiąc inne południowcy Ameryki kraie, nie uczynił tego w Haity. Zresztą iest rzeczą wątpliwą, czy Mexyk i Kolumbia, równie iak inne tameczne kraie, uchwałę ogłaszaiącą uznanie ich niepodległości ze strony Hiszpanii, z uuiżonością i wdzięcznościąby przyięły; 3 wszakże nietylko Hiszpanią, ale i całą Europę obchodzić to powinno, aby Monarcha hiszpański niebyt wystawiony na obelgę ze strony Rzeczypospolitych, dopiero w powitaniu będących. Prócz tego warunki handlowe; ktoreby na nich chciał włożyć kroi, musiałyby być tego rodzaiu, aby się dały pogodzić z zawartemi z Anglią i Żjeduoczonemi Stanami, coby ieszcze bardziey rzecz zawikłiło. - Często iuź to wspominano, że uznanie hiszpańskie byłoby zawarciem ugody z buntownikami. Ale czylii Hiszpania iuż w Westfalskim pokoiu tego nieuczyniła ? Nie iestże tego dowodem I. artykuł *.v Hollandyą: "Król hiszpański uznaie sprzymierzone prowineye za wolne niepodległe państwa, do których wyrzeka się wszelkiego prawa w ewoićm i dziedziców r następców swoich imieni u." T en traktat pokoiu poprzedziło w roku 1609 zawieszenie broni na lat 12, którćtn Hiszpania iui była wolność Hoilandyi uznała. To samo pokolu z roku 1668. Te wydarzenia pokazuią, de prawo i konieczność nareszcie w polityce zawsze samowładców wyznaczaią, i ie to iuź nie pierwszy raz Hiszpania się im poddać musi. Zbuntowane miasta JLombardyi zawarły z Cesarzem Fryderykiem pierwszym zawieszenie broni na lat 6; a Szwaycarowie wpodobnym stosunku będący, podobne uczynili zawieszenie broni z Austryą w I5tym wieku na lat 50. Anglia nawet, pomimo swe y potęgi, musiała uznać niepodległość Ameryki północney; nie wydaną uchwałą wprawdzie, iak Król chrześciański w S. Domingo, lecz przez traktat formalny. Tak więc i Hiszpania chwytaiącsię tego środka (aaw. broni), powtórzyłaby tylko to, co iuź raz sarna uczyniła i co inne niektóre państwa zrobiły; a tylko ten środek, to iest zawieszenie broni, trwałe między Hiszpanią i Ameryką południową, byłby dla tych kraiow i dla całey Europy bardzo pożytecznym. Gdyby państwa Ameryki obawiały się, izby w tym czasie Hiszpania nie zebrała nowych sił na morzu i lądzie, to wszakże i oni z tey chwili korzystaiąc, wsparci niezmiernemi źródłami swego kraiu, pokoiem i handlem nabyliby sposobności utrzymania się bronią przy swoiern, gdyby pokóy nie nastąpił po zawieszeniu broni. Gdyby ten układ stanął w sposób i europeyskim mocarstwom korzystny, to prawa kraiu macierzystego, którychby się tylko zawierając wieczny pokóy wyrzekł, byłyby przeszkodą dla każdego chciwego mocarstwa, pragnącego W Ameryce robić zdobycia. Handel byłby wolny i szanowanoby układy, uczynione z Ameryką północną i z Anglią. Niechay nowe państwa Ameryki pomną, że sprzyianie niektórych gabinetów, iest tylko powodowane interesem handlu. Hiszpania chwytaiąc się tego sposobu, uniknęłaby formalnego uznania i zyskałaby czas do przytłumienia wewnętrznych niezgod i ożywienia handlu. Gdyby nareszcie chwila przyiacielskiego oddzielenia się nastąpiła, toby Ameryka połn. była w etaniekray macierzysty wspaniałomyślniey wspierać, a Hiszpania utrzymałaby się przy Kubie, Portoryko i Filipinach; któreto posiadłości zanadto są znaczne, aby iey nie miały zapewnić mieyeca między mocarstwami morsiiemiia30

1 osadniczerni. Stany Zjednoczone osiągnęłyby swóy zamiar ustalenia się przez uznanie Ameryki południowcy, a W. Brytania, którey polityka przez uznawanie niepodległości nowych państw Ameryki, mogłaby europeyskie mocarstwa niespokoyności nabawić, łe« piey niż kiedyby dowiodła, źe iey istotny ceł był tylko ten, który zawsze ogłaszała, to iest rozkrzewić swóy handel przez zawieranie układów. Zasada prawności (legidmite), na którey święty związek się wznosi, utrzymałaby się w swey mocy, a Anglia niepoddałaby swóy polityki w porozumienie, iakoby zamierzała niebezpieczne odłączenie się, i obrachowanąoppozycyą. Francya, która ziedney strony czuwać musi nad interesem swego handlu i przemysłu, z drugiey strony ściśle się trzymać zasady legalności, od którey iey byt zależy, i która iąłączy z mocarstwami stałego lądu, w tym postępku Hiszpanii znalazłaby sposób wydobycia się z tego krytycznego położenia, bez uszkodzenia swych zasad łub interesów. Jey stosunek względem Hiszpanii poprawiłby 6i'ę koniecznie, czyliby wyprowa. dziła ztamtąd swoie woyska, lub ie tam zosta, wiła. Inne gabinety przymierza świętego pewnieby ten krok pochwaliły. Kongres projektowany przez lioliwara po bitwie pod Ayacucho, byłby naystósownieyszą porą ułożenia się z Ameryką. Wtenczas spodziewaćby się należało, iżby nieprzyiazny umysł dyplomatów Amerykańskich względem Hiszpanii i innych państw zmienił się, a obie półkule pobraterskuby się do siebie zbliżyły. Przy zawieszen-iu broni, teby pytania uczynić można; Czy Hiszpania wda się prosto w układy z rządem amerykańskim? N a które warunki musiałyby się oba państwa zgodzić? Jakieby sobie dać musiały zaręczenie? Te pytania i wiele innych, należą do wykonania tego proiektu. Niechcemy podeyrnować pracy ich rozbierania (tak kończy Gwiazda), gdyśmy sobie zamierzyli tylko wystawieniem historycznych zdarzeń wykazać podobieństwo do wykonania tey myśli." (Otóż prawdziwe magnum nihill)

Goniec Francuzki udziela w liście z Monachium różnych wiadomości o chwalebnych ograniczeniach w wydatkach publicznych przedsiębranych przez teraźnieyszego Króla, rozmaitych wydarzeniach. 1 tak gdy n p. rada mieyska miasta Monachium czyniła Królowi przełożenia przeciw [przeniesieniu niektórych z licznych instytutów, które się, tam rozmnoiyły, do innych miast Królestwa, odpowiedział iey Kroi na to: "N ie iestetn Królem Monachiyskim, lecz Królem Bawarskim." U rzędnikom, których przywołał z różnych Stron Królestwa do siebie, oświadczył: "N ie przywołałem WP anów, abym im dał wyższe stopnie i gratyfikacye, lecz żebyście mi pomogli zmnieyszyć danin, które moich poddanych ciążą. Dostateczną znaydziemy nagrodę, ieźeli nam się godne nas dzieło poszczęści, a WP anowie powrócicie wówczas na swoie urzędy, poczytuiąc się za szczęśliwych, żeście sobie zasłużyli na powszechną wdzięczność i usprawiedliwili zaufanie Króla swojego," Do pewney osoby, która radziła Królowi, aby niepracował nad siły, i zastanowił się nad szkodzącym iego zdrowiu klimatem Monachiyskim, tak Król przemówił: "Zycie moie należy do inoiego ludu, i poczytałbym się za nadto szczęśliwego, gdybym przez iego skrócenie zmnieyszyć zdołał iego cierpienia. Stratę Króla dzień następny nagradza, lecz długich lat potrzeba, aby naprawić złe, które zły zarząd kraiowi sprawić m o i e . "

H i s z p a n i » , Z Madrytu dnia 20. Listopada.

Król powróci dnia 23. do Madrytu, a dnia 6.

Grudnia uda się do zamku Prado na mieszkanie. Z Lizbony donoszą pod dniem 12. m. b. o zwołaniu nadzwyczayney Rady Stanu, którey przełożony być miał traktat z Brazylią zawarty. - Policya przeięła w Korunnie listowanie rewolucyonistów z zbiegłymi doLondynu Hiszpanami. Pokazuie się z listów, iź Mina ma zamiar, przedsięwziąść lądowanie do Hiszpanii. Z prowincyi Alcaria przyprowadzono do Madrytu wielu spółspiskowych Bessiera.

Rozwiązanie Junty doradzczey zdaic się być niezawodnćm i bardzo bliskiem; Xiążęlnfautado przypisał iuż Radzie Kastylskiey kilka rzeczy- które do wydziału tey Junty należały. - Publiczność handluiąca niemało zatrwożoną została wyrokiem, który w Arequipa (Pe

ru) z nowe m jostrzeniem powtórnie ogłoszono. Na wstępie tego wyroku powiedziano: iż upór rządu hiszpańskiego w popieraniu kroków nieprzyjacielskich przeciw Rzephey, wymaga ostrych środków, aby gabinet madrytski usłuchał nareszcie głosusprawiedliwości iswoiey własney korzyści. W samy.-nźe wyroku uznane są za dobrą zdobycz wszelkie hiszpańskie płody i wyro by, chociażby pod inną, a nie hiszpańską banderą, do Peru wprowadzane były. Termin, kiory w wyroku dnia 17. Kwietnia ustanowiony był na 4ry miesiące, przedłużony został na 8 miesięcy.

A u s 1 2 Y a, Z Wiednia dnia 28-Listopada.

Dostrzegacz Austryacki zawiera następujące dwa listy: "Alexandrya dnia 17. Października. Tego rana wyszła pod żagle flotta Kapu;. d a n a B a s z y , i na yw i ę ks z a c z ę Ś ć fl o t y e g i p - skiey; przez cały dzień wybiegały okręty; iutro wyruszy reszta. Wszystkie statki zgro'madzaią się w niewielkiey odległości od tego portu, w celu przedsięwzięcia żeglugi do Morei. Niewiadomo ieszcze gdzie będą ladować; niektórzy sądzą, że w bliakold Messolongi, aby twierdzę tę, przy pomocy marynarki, przymusić nareszcie do poddania się; wątpię ia iednak, i mniemam owszem, iż staną na kotwicy pod N awarynern. Z dnia 18. Października. Wczoray od rana aż do wieczora wybiły z naszego starego portu wszystkie prawie statki woienne turecko-eeipskiey floty i wiele statków przewozowych. Dzisieyszego rana wyruszyła reszta flotty wolenney wraz z innenu statkami przewozowemi. Wyprawa składa się z następuiących okrętów: lednego liniowego okrętu; 20 fregat i korwet; 45 brii'ow i goelet; 1 okrętu parowego z 3 T a działami, w Londynie dla Baszy Egiskiego zakupionego i Anglikami obsadzonego; 10 branderow, tu zbudowanych i 70 statków przewozowych. Ta liczna, we wszystkie potrzeby dostatecznie zaopatrzona flotta, zostaie pod wyłąeznem dowództwem Kapudana Baszy-, pod nim dowodzą Kapudaa Beg, Patrona lieg i Reala Beg (pierwszy, drugi i trzeci Admirał flotty) l Moharreni Bei, Gubernator Alex3ndryi, zięć naszeg« Baszy, dowódzca flotty egipskiey. Wice-Gubernator tego miasta, Bital Aga, wsiadł także na ieden ze statków tey flotty. Woysko lądowe tey wyprawy składa się z 8500 ludzi dobrze wyćwiczoney piechoty, i 900 ludzi iazdy, ogółem 9400 ludzi, którzy wzmocnią armią Ibrahima Baszy. Przydawszy do tego artylleryą, tabory i t. d., wynosi cale woysko lądowe 10,000 ludzi. Między wspornnionemi powyźey statkami woiennemi, zna>duie6ię także 12 do 13 okrętów barbaryiczykow. Gazeta Wenecka zawiera z Purdenone co następuie: Rys laski naszego nayłaskawszego Monarchy podczas J ego krótkiego pobytu w Pordenone nie powinien być przepornniony; przywodzi on bowiem ponawiaiące się tak rozmaicie dowody J ego troskliwości około wzrostu i udoskonalenia sztuk i rękodzielii w Państwach Cesarskich, których Monarcha nigdy okazać nie zaniedbuje. Rozszerzone fabryki papieru domu Galvanich dostatecznie są znane i może mniey przez objętość chociaż znaczną dosyć, iak własność swych wyrobów i znakomite inieysce, które próbki tych rękodzielui zaymuią w politechnicznym gabinecie Wiedeńskim, a według zdania znawców wspołubiegaią się z nayznakomitszemi fabrykami nie tylko Włoch, leczFrancyi, Anglii i Hollandyi. W roku 1770. sprowadzono z Hollandyi pierwsze waJce do młyna papierni w Pordenone , ztąd rozeszły się ku pcwszechney korzyści po całych Włoszech, i tam przez Walentego Galvani, oyca teraźnieyszego właściciela, Karola Galvani, udoskonalone. Tego zaszczycił iuź Monarcha medalem honorowym z uszkiem i wstążką, a oyciec iego ieszcze za Rzeczpltey Weneckiey otrzymał nagrodę i przywiley. Ol ledwie te fabryki zwiedzili w dniu 13 t m. Arcyxiążęta Franciszek i Rayuer, nasz Wice-Król, w towarzystwie Arcyxiemiczki swoiey małżonki, i ciź Arc,yxiążęta raczyli właścicielowi oświadczyć zupełne upodobanie z postrzeżeń w szczegółach mechanizmu, doboru materyałow i porządku, ibkoteź naywiększey troskliwości w wykonaniu robot, a z rękodzieł szczegóiniey zwrócili uwagę na kleionki papierowe potrzebne do fabryk materyy wełnianych. - Właśnie tey to roboty chciał sam Monarcha rozpoznać rezultat, przyczem uznał, iż przezto zaradza się iednćy z nieodzownych potrzeb.

Ztąd kazał N. P an zawołać do siebie P. Gal" vaniego, i po zasiągnieniu wiadomości o rę,kodzielni, (przyczem okazało się, ii, aby te kleionki papierowe nietylko sprowadzanym z zagranicy równały, lecz takowe daleko przewyższały, nie brakuie nic więcey, iak ieno doskonałego wygładzenia, ponieważ kleionki papierowe Galvaniego względnie kleionek z innych fabryk, robione z iedney karty, są grubsze i dychtownieysze, zaś inne, chociaż cieńsze i giętsze, z kilku kart złożone), raczył N. Pan z własnego pociągu łaskawie rozporządzić, iż ieźełi dla tego gładzenia znayduią się sposobne walce w rządowey fabryce w Raunersciorfie, Pan Galvani będzie o tern zawiadomiony, aby tym sposobem iak nayłatwiey udoskonalenie kleionek papiero. wych do wyrabiania rnateryy wełnianych ku większemu wzrostowi owych młynów papierni ułatwić, a dla kraiu znaczną przyczynę nierówności względnie zagranicznych rękodzielni usunąć.

Włochy.

Z dnia 2,3. Listopada.

Gazeta Genueriska zawiera następuiące uwiadomienie: "Pośpieszamy z-udaieltniem wiadomości, która zapewne od całego miasta z naywiększą radością przyięta będzie. Osoba, o ktorey cała Europa mówi, która wszystkie stolice zwiedziła, która od wszystkich monarchów i poddanych tak dobrego doznała przyięcia, osoba, która naychoynieyszemi zaszczyconą została oklaski, która naylrcznieysze odebrała pochwały i wieńce, kochana od bogaczów, którzy iey potęgę nadali, kochana od ubogich, któryrn wyświadczała dobrodzieystwa; iedyna w swoim rodzaiu osoba, cudo sztuk pięknych, która wszystkich czaruie, która nawet zazdrości milczenie nakazuie, i rywalów swoich zachwyca, osoba, która więcey zarobiła, iak Angielski Generał zwycięzki, iak Lord Hyron swoiemi poezyami, iak Walter Skott swoiemi romansami, osoba ta przybyła do Genui i nazywa się! - Pani Catalani. W mieście Assise pewna młoda panienka odziedziczyła znaczny maiątek przez śmierć swoiey matki. Oyciec, któremu niemiło było postradać zarząd tego maiątku, kazał ią mularzowi zamurować na wsi w małśy izdebce*. * służalec lichy pokarm podawał. Ta okropna niewola trwała lat JO. Sęp toczący sumienie służalca, wymusił niedawno na nim doniesienie Sądowi o tey haniebney zbrodni. Pierwsze · iłowo, które nieszczęśliwa ofiara zostaj e oswobodzoną wyrzekła, to było: "N ie czynne źadney przykrości moiemu oycu!"

Rozmaite Wiadomości.

Odwołany z Rzymu, a teraz w Berlinie za. 'ierzytelniony Król. Hannowerski Poseł, ba on R e d e n, ofiarował kościołowi katedralnemu Hildesheimskiemu piękny srebrny pastoił, który ręką sławnego kunsztmistrza wRzylie swoim kosztem zrobić kazał.

R%ut oka na handel wełny.

(Z Powsz. Gazety.)

Starodawny order burguncki złotego] runa elorako wskrzeszaią w naszych czasach. * wca i wełna, iest nietylko tyttiłern naynow .zego pisma Ribbego, Professora weterynaryi w Lipsku, ale też hasłem i ostatnim środ· · · · m podupadaiącego gospodarza. Wszyst; gazety pełne zawsze były od ostatniey zitav przepowiedzeń o wzniesieniu się handl u wełną, częścią dla zniżenia opłaty wchodoy w portach angielskich, częścią dla nieobiiczonych potrzeb, iakie się pod tym względeat utworzyły w hiszpanskiey Ameryce, y takie średnia a nawet i podła wełna z zyskiem do Anglii przesełaną i tam wyrabianą I \, ć może, miała ta okoliczność wielki wpływ cenę ordynaryiney osobliwie iednego :yźenia wełny. Ztąd owe bardzo wielkie · >i do przesadzenia nadzieie uprawiaiących · igtawiaiących wełnę do Wrocławia i Berli

na, dodalibyśmy i do Lipska; gdyby, lak teraz rzeczy stoią, targi lipskie i budyszyńskie zasługowały na uwagę. Lecz w Saxonii zakupywali wełnę po większey części prywatni kupcy iezdiąc dla spekubcyi, z wyraźną szkodą producentów nie mieszkaiących na trakcie. I dlatego to iuż od dawna mądrzy gospodarze i finansowi politycy ogłosili życzenie, aby w Dreźnie zaraz po iarmarku wielkanocnym między Wrocławskim i Berlińskim targiem otworzyć targ dla wszystkich płodów saskich. Lipsk nie może sobie tego uważać za krzywdę, ie straci część handlu, który się tam prawie nie może utrzymać, a Drezno bardzo iest Ido tego dogodne dla spławney rzeki i innych okoliczności, a nawet i dla tego, że na wolnym placu dernolicyinym piękny Jokjl na to urządzić się da. Już dawnióy wykazano powody, dla których tak znacznym stał się na raz wywóz wełny do Anglii i cena tak znacznie skoczyła. Doniesienia wiary godne z Anglii głoszą, ie w roku 1824. od I. Stycznia do 31. Maia do 52760 cetn., a w roku J8 A 5. w tym samym przeciągu czasu nie mniey iak 90136 cetn. wełny z Niemiec do Anglii poprowadzono. W tey masie było zapewne nie mało i ordynaryiney wełny, którey dawniey dla zbytniey opłaty cła wcale nie wyprowadzano, to i tak samobiie w oczy, ie przy tak niezmiernym nawozie artykuł len nawet na targu londyńskim niepomyślnie iśdż musiał. To się iasno pokazało z ostrzegającego doniesienia z Londyn u, które na targach niemieckich porywczo uznano za podstęp zakupuiących; a które skutek potwierdził. Do tego przyłożyło się także długie próżnowanie i upór robotników w fabrykach G J ocester, którym się nareszcie udało wyniódz większą zapłatę. Przypuścić można, że ta sama przerwa sprawiła, ii kilkanaście tysięcy cetn. mniey sputrzebowano; a obawiać się ieszcze trzeba, aby w W iltshire i i J orkshire ta sama przyczyna podobnego nie miała skutku. Nigdy ieszcze kupcy w doniesieniach swoich tak przesadzonych cen nie podawali, sami siebie w dochodach oszukaiąc. Widać to z.wykazu cen wełny i raportu o iarmarku Wrocławskim, które na piśmie wszędy rozesłano. N ie można zaprzeczyć, źe wiele za

kupiono wełny leszcze niestrzyźonćy; co naturalnie ilość sarney wełny sprzedaney, sprowadzoney na targ znacznie musiało zmnieyszyć. Targ, który się miał 7. Czerwca zacząć, w tym czasie prawie się skończył; a ze właściciele poszedłszy do głowy po rozum trzymali się stale powszechnie prżyiętey ceny, wytargowali więc, co tylko wytargować było można. Słusznie zaś zawarty w Lipskiey gazecie nadelbskiey artykuł rzecz z gruntu biorący uważa, źe pomimo dosyć nieznaczney ilości wełny na targ sprowadzoney, naywyższa cena była za kamień naypięknieyszey elekt y 31 tal., a więc cetnar po 155, a nie po 200, iak niektóre doniesienia głoszą. I tak ezło stopniami na dół aż do ordynaryiney naypilniey od niemieckich i niderlandzkich fabrykantów zakupowowaney, ze względu na południową i północną Amerykę, którey cena była 55 - 75 Tal. Skutkiem ostatecznym było, źe piękną wełnę w tym roku o 15 - ao procentu, średnią 15, 20 - 25, aordynaryiną 80-30 proc. wyźćy płacono, co dla posiadaczy owczarń i gospodarzy pomyślną było rzeczą. Podług doniesień z Berlina, ceny tamteysze dla tnepópłaty ciągle trwaiącey w Anglii miały być niższe. Piszą, źe do Wrocławia 30000 cetn., do Berlina tylko 20000 cetn, wełny przyszło, i ie Z tych w ostatniem mielcie naywięcćy 5000 pozostało niesprzedaney. Umieszczanie wełny w szopach, które na to stawiać miano, o czem w gazetach przed czasem rozprawiano, nie przyszło do skutku, częścią z obawy pożaru, częścią dla niedogodności oglądania wełny w ciasnych mieyscach. Oczekuiemy dokładnieyszych doniesień o targu berlińskim. Dziwić się trzeba, iak szybkie postępy uprawa wełny uczyniła wMoxawii i Ausiryi w ostatnich dziesięciu latach. Dwie trzecie części wełny wysłańcy do Anglii są płodem kraiów dziedzicznych. Nie mniey wzorową iest rozsądna gorliwość, z iaką tam połepszaią wełnę. Towarzystwo morawskie ugodziło się na to, aby nazwisko elektoralney tylko rasie saskiey zostawić, a elekta w ogólności nowe gatunki nazywać; gdy iak wiadomo, Morawia i Szląsk w ogólności nie maią ras saskich. A gdy naypięknieyszy gatunek wełny taraeczney doskonale się, ró

wna naypięknieyszey elektoralney, dla uniknienia więc pomyłki w nazywaniu, postanowiono na przyszłość używać nazwisk szląska i morawska elekta. N ie do obliczenia iest korzyść, którą dziedzicznym kraiorn Austryi wełna przyniosła; ale Węgry posiadaiące przeszło 9 millionów owiec, naymniey korzystały z cen podniesionych; bo przez kontrakty zawcześnie zawarte w stosunku do Czech, Szląska i Morawii o ao - 25 procentu taniey sprzedawały. Podniesienie się raptowne cen w reszcie Austryackich kraiów uważać należy iako pochodzące ztąd, iż tam w roku zeszłym ceny wełny niższe były O 15 proc, i źe w tym roku dopiero się zrównały. Oprócz nowości gospodarskich Pana Andre, z których wyięte artykuły, chodowania owiec się tyczące, w osobnym zbiorze w Pradze u Kałwa wyszły" znayduiąsię bardzo ciekawe wiadomości o polepszeniu owiec i wełny w piśmie Bryńskiem wydawanem przez Lauera, mieszczącem artykuły towarzystwa rolniczego szląsko-morawskiego. W którego to pisma ostatnim nu» merze (22) Spek z Lipska bardzo uczące uwagi o chodowaniu owiec, o wełnie i iey handlu umieścił, któremi dowodzi, źe przy brakowaniu wszystkich próbek wełny z Hiszpanii przyałaney, nie można było znaleść ani łóta elektoralney; zkąd wypada, źe saska elektoralna rasa ani z Hiszpanii taką, iak iest, nie przyszła, ani (iak Hr. Montmartre w swerich Recherches sur [es betts de [aine sobie marzy) z Prancyi tam sprowadzoną została; ale w Niemczech przez dobór tryków i sprzyiaiące klima do tey doskonałości przyszła..

Doniesienie o Redutach.

Mam zaszczyt Szanownemu Obywatelstwu 1 Prześwietney Publiczności ninieyszćm nayuniźeniey donieść, ie w kamienicy moiey w Oberży Polskiey w Lesznie zwyezayne reduty dawać będę, fo iest: w niedzielę dnia 8. Stycznia J8s6. -aa, 1 5. 6. i 7, Lutego.

H. G. Eieffenetahł, (Dwa Dodatki.)

Z Berlina dnia 9. Grudnia, N. Król raczył dotychczasowego Assessora Sądu Ziemiańskiego De ck e r, mianować Radzcą przy Sądzie Ziemiańskim w Poznaniu. Jego Królewiczoska Mość Xiąźę Pruski W i l h e l m, wyiechał do zamku Fischbach w Śląsku.

Wiadomości zagraniczne.

Francy a.

Z P a ryż a dnia 30. Listopada.

Francyo! - tak zaczyna dziś Konstytucyonista - okryi się grubą żałobą; utraciłaś Jednego z naywiększych twoich obywateli. Generał F o y i ui nieżyie! - Goniec Francuski dodaie: Generał Foy umarł dnia 28.0 godz. 2, minut 20 tutay w swoiem mieszkaniu na obrzmiałość serca. Choroba ta, która go iuź dawniey trapiła, od $ dni znacznie si(1 zaczęła powiększać, aż iey nareszcie uległo wpośród cierpień życie tak drogie. Ostatnie chwile Generała Foy tak godne były podziwienia, iak iego całe życie. Jakaż myśl bardziey nad tę mogła dręczyć iego duszę, że i ui nie będzie mógł służyć oyczyznie, że opuszcza godną siebie małżonkę, i 5 niewychowanych ieszcze dzieci? Szczupły zaiste zostawia im maiątek, ale przy tym zostawia imię, którego poszanowanie doydzie do ostatniegokrwi iego potomka. Całe życie poświęcił oyczyznie. Przez 25 lat woyny lała się krew iego na polu bitwy, w 10 latach pokoiu bronił głos iego praw obywateli. Od czasu Mirabeau nie dał się słyszeć tak męzki głos z mównicy; a iakźe to podziwienie wznosiło się, kiedy w wielkim mówcy sławnego widziano woiownika, kiedy na twarzy, na którey zapał obywatelski iaśniał, spostrzegano blizny nieprzyiacielskiem. wy yte żelazem; kiedy czytano w duszy wlelkie

go obywatela cechy wszelkich cnot domowych, cechy szlachetności i uprzeymości. Nigdy niewidziano geniuszu z tylu dobroci połączonego; i gdyby kiedy zapomniano o nadzwyczaynych talentach, któremi go niebo obdarzyło, nayszlachetnieyszego i naylepszego z ludzi kaźdyby kochać i szanować musiał. Generał Foy umarł w 50 roku wieku swego; iakiż to zawód śmierć przerwała! cóż to za strata dla Francyi, iakie strapienie dla tych, którzy mieli szczęście znać go bliżey. Nie iest to strata pospolita, nie fest 10 smutek iedney familii lub kilku przyiacioł, iest to cios powszechny, żałoba całego kraiu. Monitor ogłasza rozkaz Królewski, aby za wychodzące za granicę solone masło, opłata była składana od soli. Powszechna iest opinia, że z otwarciem się Izb Deputowanych 3 proc. przyidą na 60 do 62, Jeżeli Pan Villele aż do (ego czasu się trzymać będzie, to maią podjć na niego akt oskarzaiący, do którego nie zbędzie na materyałach. Bank ledwo iest w stanie eskontować rewersa, które mu podaią. Gdy w tym samym czasie cena pieniędzy na różnych mieyscach się podniosła, bank może cenę dyskontów od 4 do 5 ustanowi. Wczoray z wielkim oklaskiem wystawiono Pischalda (raiedyą: Leonidas; na ktorey znaydował się Xiąźę Orleański maiąc przy sobie młodego Canaris. Talrna, który wystawiał Leonidasa, wziął maskę do tego podług sła.

wnego obrazu Dawida; podług którego także dekoracyą drugiego aktu odmalowano, obóz tego bohatera wystawuiącą. Dnia i. Grudnia.

Baron W erther, nadzwyczayny Poseł i pełnomocny Minister N. Króla Pruskiego, podał w dniu 29. z. m, Królowi na prywaWrn posłuchaniu list swoiego Monarchy, donoszący, iż Xżna Wilhelmowa Pruska szczęśliwie córkę powiła. - Podróżuiący Francuz, Pan Pacho, powrócił tu z szczęśliwie odbytey podróży do Afryki. Dowiedział on się przez list z Alexandryi pdebrany, iż DoktorEhrenberg przybył tamże bardzo chory, i że towarzysz iego, Pan Hemprich, umarł w Massauah. - Hrabia de las Cases umieścił w Gońcu Fracnshim co następuie: "Ponieważ wdzięczność publiczna, o czem niewątpię, zechce wznieść po «a, ażebyś mnie w swey liście na ten koniec prze'znaczoney z kwotą 200 Franków zapisać raczył. " Pan Benjamin Constant, o którym Gwiazda donosząc o śmierci Generała Fo y, powiedziała, iż bardzo «bory na zapalenie wnętrzności, ie«t zdrouiuteńki, i będzie miał mowę nad grobem zmarłego Generała, Konstytucyonista nazywa ten postępek Gwiazdy zimnem okrucieństwem dzienników ministery alnych i mniemanych przyiacioł religii, którzy zdradzaią prawdę aż do popiołu umarłych, a Gwiazda cofaiąc swoie doniesienie, usprawiedliwia się, ii żadnego złego przylem niemiała zamiaru. N a kilka dni przed śmiercią był ieszcze Generał Foy zaięty przygotowaniami do prac następującego posiedzenia. Z powodu tego smutnego wydarzenia będzie musiał obwód Vtrvins obrać nowego Deputowanego. W każdym przypadku - mówi Dziennik Handlowy'- śmierć Generała Foy przynosi wielki uszczerbek dla drugiey Izby, albowiem rzadko kiedy łączyła się śmiałość, miłość oyczyzny i niezachwiana poczciwość, z takiemi darami wymowy, z takim ogromem wiadomości i z tak wielką bystrością i przytomnością umysłu. bławę, którą posiadał we Francyi, a ktorey mu nikt niezaprzeczał , przewyższała prawie miło<ć, którą się każdy czuł przykutym do tego wybornego męża. Powiedzieć śmiało można, iż on przezwyciężył szkopuły, o które się nieiedna sława, nieiedna cnota rozbiła (podczas rewolucyi). Godnem iest wspomnienia, że kiedy Bonaparte sięgał raptownie korony cesarskićy, Foy okazał się zadeklarowanym przeciwnikiem, i nawet łiczne dawał dowody przyiaźni Generałowi Moreau, tak iż miał iuź być aresztowanymi do czego iednak nieprzyszło , ponieważ iuż był do obozu pod Utrecht wyiechał. Foy, który początkowo przeznaczony był na prawnika, odebrał pierwsze swoie wychowanie W Soissons. Dziennik Rozpraw donosząc o śmierci Generała Foy tak mówi: "Jakiekolwiek były zdania iego polityczne, nikt się twierdzeniu naszemu opierać niebędzie, iż ten wielki mówca żałość wszystkich stronnictw z sobą zabiera." - Lisi z Kio Janeiro z d. 5. Paźdz, umieszczony w Gwiazdzie, zawieraco następuie: "Dziwno się WPanu zapewne zdawać będzie, iż w traktacie z dnia 29. Sierpnia nieznayduiesz postanowienia względem następstwa tronu po Królu Janie VI. Śmiem W Pana zapewnie, iż J. C Mość za siebie i naslępcow swoich zrzekł się w taynym artykule praw, które mu urodzenie iego do Portugalii nadaie. Artykuł ten, który przy zagaieniu posiedzeń Izb ogłoszonym będzie, iest nader ważny z tego względu, iż Infanta Don Michała na tron powołuie. Od dni kilku krzątaią. się niezmiernie w Ministerstwie spraw zagranicznych, gdzie Pan Carvalho zaymuie się usilnie tworzeniem ciała dyplomatycznego. Don Francisco de Suza Coutinho wyiechał iuź do Lizbony w znaczeniu Posła nadzwyczaynego. Do dworu Paryskiego przeznaczony iest Kommandor Don Ferreira Berges de Barros, niegdyś Deputowany Brazyliański do Kortezów Lizbońskich; do dworu Londyńskiego Kawaler Manuel de Gameiro; do Wiedeńskiego Don Carvalho deMello e Mottos; do Petersburgskjego Don St. Pedro eMello; do Rzymskiego Don Antonio de Suxa Dias. Don Pedro pisał list do Papieża z następuiącym napisem: "Naywyźszemu Monarsze Rzeczypospolitey Chrześciańskiey Leonowi XI I. i naylepszemu Papieżowi życzy Piotr I., z Bożey łaski Cesarz Brazylianów , wiecznego szczęścia." W samym liście oświadcza Don Pedro, iż ulgę sercu iego przy. nosi sposobność zapewnienia Oyca S*. o wiernem i rzetelnem do kościoła przywiązaniu. Naycelnieyszyrn tego dowodem - wyrazi' w liście - są postanowienia, które, idąc za głosem własnego rozsądku i publiczney opinii wieku wydałem, aby kościołowi i świętemu ustawodawstwu naszych naddziadów naypięknieyszą część ziemi zachować; dla (ego umyśliłem, odpowiadać ciągle zamiarom N aywyźszego, który mnie uznał godnym rozpoczęcia tik wielkiego dzieła, w nadziei, iż Wasza Świątobliwość nieodmówisz mi oycowskióy pomocy, o którą Cię proszę; albowiem tyra tylko sposobem świat ten ieszcze młody, który się ieszcze witkiem nieustalił , utrzymaś się może czystym i statecznym na łonie kościoła. Racz Wasza Świątobliwość spoyrzyć po za Ocean życzliwern okiem na tę część Twoiey trzody! * Te dalekie owieczki oddalą.

Pasterza. Jego życzliwość i nieprztbrana dobroć daią mi otuchę, iż prośby ich nie będą daremne. Racz Wasza Świątobliwość list ten, który własną moią ręką napisałem, przylać życzliwie, i Posła mojego, ktortgo z IIIO iemi innemi zamiarami obeznałem, łaskawie wysłuchać.. Tymczasem błagam gorąco Boga, aby Waszą Świątobliwość w długie zachował lata i wszelkieiui obsypywał tiłogosławieńBtwy. Dan w St. Christoph, dnia 20. Lutego 18"'4. Waszey Świątobliwości wielce uniżony i wielce pokorny syn: P e d r o . " Dodaią do tegq, iż Postł nasz w Rzymie ma zlecenie, prosić o wyniesienie Biskupstwa Rio na Arcybiskupstwo i o Kardynalstwo dla X. Boiret. Mówią o bITbKIIII wyteździe Regenta do E uropy a mianowicie do Paryża, które to miasto w wydanym niedawno wyroku nazwane było stolicą ucywilizowanego świata. Pod iego niebytność małżonka iego obeymie wodze rządu. Zagaienie Izb nastąpi dnia 1. Grudnia, w rocznicę koronacyi. Podług teraźnieyszey konstytucyi każdy Brazylianin ma prawo obierania, wyiąwszy niewolników i xięźy. Wyłączenie ostatnich było tern koniecznieyszein, kiedy tuteysze duchowieństwo, zupełnie w sprzeczności z duchowieństwem hiszpańsko-aiiierykańskiem, repubiikanizrnowi hołduie. Dzienniki nasze nazywaią kongres w Panama: nową wieżą bab i lo ń s k ą. " Echo du midi donosi "z listów prywatnych" z Madrytu, iż tam "publicznie ogłoszono", że Pan Mataflorida obeymie znowu swoy urząd iako Hadzca Stanu. To pewna, iż dnia 19 przeiechjł przez Irun w podróży do Madrytu, i że luteyszy Kroi. Hiszpański Sekretarz legacyi Pan Ćasa-Irujo i Pau Corpas dnia 20. przez Baionnę przejechali. Gwiazda donosi wyrazem on dit, iż duchowieństwo hiszpańskie ofiarowało kró10wi 25 millionów Realów. - Goniec Francuzki powiada: "A zatem naynowsza poczta zwiastować nam zapewne będzie kassacyą któregokolwiek Ministra lub rehabi-litacyą Bessiera. Pan Merilhon lak zręcznie bronił Gońca Francuzhiego, iż go na końcu posiedzenia sądowego sławny Pan Dupin, stoiącym naokół młodym Adwokatom, za wzór godny naśladowania przedstawił. I ta sprawa odroczona iest do dni ośmiu. Podczas okropney burzy w dniu g. i 10. wiele okrętów poionęło na naszych wybrzeżach morza śródziemnego. - Pan Stratford (Janniug, Poseł Angielski przy Porcie Ottomańskiey, stanął w N eapol u dnia 16. m b. Udzielony w Dzienniku Paryskim list z Wiednia donosi, iż Poseł An.

gielski, Sir Henry Wellesley, codziennie wysyła depesze do Korfu i śródziemnego morza, i z Panem Frederykiem Adam, Nadkommissarzem wysp Jońskich, żywą korrespondencyą utrzymuie. Gwiazda oświadcza w artykule, który znowu stosunkom Ameryki i Hiszpanii poświęciła, iż zagadkę tę trzeba koniecznie iak nayprędzey rozwiązać, ile że bardzo wiele interessow cierpi na obecnem położeniu rzeczy; że zresztą chętnie cofa swoy proitkt 30letniego zawieszenia broni, ieżeli kto skutecznieyszy wynaydzie środek do osiągnienia tego celu, gdyż epigramata i satyry węzła tego nierozetną. Xiążę lnfantado ofiarował Królowi Hiszpańskiemu 4 milliony Realow. Pan Zea ma być przeznaczony na Posła do dworu Drezdeńskiego. Dziennik Rozpraw zawiera długi artykuł przeciw polityce Pana Viiiele , w którym Ministrowi temu czynią zarzut, ii przez nierozważne kroki zmienił całe położenie Francyi w nader szkodliwym sposobie. Z artykułu tego, którego pióro nie iest, iak zwykle w tey gazecie, w żółci maczane, kładziemy następuiące uwagi tyczące się uznania Hayti: "Przez woyuę hiszpańską ustalaliśmy polityczne systema monarchiczney Francyi; lecas przez uznanie Hayti porzuciliśmy tę drogę, a obrali inną tey zupełnie przeciwną. Możeli tak ważna odmiana ostać się bez wpływu na obyczaie ludu? Ponieważ Miuisteryuin nasze nie czuło skutków systematu, które ią skłoniło do woyny z Hiszpanią, nieprzy niosło nam też z tey woyny nic więcey iak tylko nieprzyjemności i koszta; podobnież nie zna Oq no skutków systematu, które ie zaprowadziło do uznania Hayty, i my dla tego uczuwamy szkodliwe tego kroku skutki. Mamy iuż tego dowód we względzie finansów. Uznać niepodległość zachodnio-indyisleiey Rzepltey, a potem na iey korzyść zaciągać pożyczkę w kraiu macierzyńskim, który cotylko utracił swe władztwo, lest to - skoro nie t« działać przeciw zdrowemu rozsądkowi Judzkiemu. Rząd brytański niebyłby przychylił się do tego, ażeby Anglicy wyprowadzili «zęść inaiątku narodowego do osad hiszpańskich, nie będąc pewnym, iż przemocą swe y marynarki nieść może obronę spekulantom, chociażby przez okoliczności zmieniło się położenie tych nowych kraiów; a przecież Ministeryum Angielskie unikało wmieszania się do t)ch interessów kredytowych, znosząc ie tylko iako nieodzowny skutek swoiego systematu handlowego. Ażeby pożyczka haytycka odpowiedziała oczekiwaniu kapitalistów francuzkich, trzeba nam być pewnymi trwania trzydziestoletniego pokoiu na morzu. N a iakimźe to przykładzie zasadzić można taką nadzieię? A przecież wdali się w tę czynność nasi generalni poborcy, a laden z Ministrów francuzkich zachęcił ich do tego." Gwiazda zawiera następuiący list z Londynu: "Z iakiey strony Anglia uważać będzie Jcongres w Panamie, i iaką my rollęgrać przytćm będziemy? czyliż oboiętnem na iego uchwały spoglądać będziem okiem, lub się do nich przychylać? te są pytania, które teraz często bywaią czynione. Podług wszystkiego, co dotąd stało się wiadomem, życzeniem iest Boli - · wara, ażeby kongres był zupełnie amerykańskim. Dowiódł on, iź nie iest iego zamiarem, ażeby zasada grninowładna górę wzięła, kiedy nań uroczyście zaprosił Regenta Brazyliyskiego; miałoźby uyść iego uwagi, iż Anglia posiada 60.00p mil kwadratowych w północney, 490 w poludniowey Ameryce, a 690 w Zachodnich Indyach? Powiadaią, iż Bołiwar długo się namyślał względem Anglii badaiąc kraie, które maią wysłać Deputowanych do Panamy. Niemogło się ukryć przed iego bystrym rozumem, iź pytanie, aby wiedzieć, czyli Anglia miała lub nie miała być przypuszczoną, do ważnych prowadziłoby rozpraw, a wszelako pragnął dać dowód swoiey wdzięczności rządowi angielskiemu, który naypierwszy uznał wzniesione przezeń państwo; lecz podług przyiętego raz planu uBikał on wszelkiego wpływu europeyskiego, i niemógł robić z Anglii wyjątku, gdyd iuaczey Francya, Szwecya, Dania, Hollandya, a nawet Hiszpania, mogłyby tak-że zadaćprzypuszczenia ze strony Kuby i Portorico. Mówiono, iż Anglia może wysłać do E'anamy Pełnomocnika, iak go wysyła na Seyrn w Frankforcie , lecz w obu tych zgromadzę» niach ta zachodzi różnica, iź iedno iest nieustaiące, drugie zaś czasowe; zachodzi ie» szcze i to pytanie, czyliby w Panamie cierpiano Posła Angielskiego, gdyż pozwolenie takowe pociągnąćby mogło za sobą podobne żądanie z strony innych mocarstw europeyskich, a wówczas byłby straconym właściwy cel kongressu. " Dnia 3. Grudnia.

Dnia 30. z. m. odbył się pogrzeb Generała F o y . Francuzi - mówi Goniec Francuzki - okazali przy tey sposobności, iak mocno ezuią Stratę, którą ponieśli. Niemieliśmy nigdy godnieyszego podj.iwienia i bardziey narodowego widowiska. Czcząc godnie pamięć wielkiego męża, dowiedli, iź są godnymi poświęcenia się za nich. Już od rychłego poranku napełniony był dom i podwórze Generała, ulice i pobliźsze podwala tłumami ludzi, których nie czcza ciekawość, lecz szczery żal przywabił. Widać tam było mnóstwo niewiast z swerni dziećmi w źałobney odzieży; sklepy", kupieckie w tey dzielnicy były pozamykane, niektóre nawet czarną krepą okryte. Gdy o godzinie I. trumnę wyniesioną z domu, włożyć chciano na karawan, zbliżyło się mnóstwo młodzieńców (przeszło 2000 studentoiv), którzy, zmieniaiąc się zawsze po ośmiu, nieśli na.swych barkach szanowne zwłoki w trumnie ołowianey. Szedł naprzód orszakiałobny do kościoła N. Panny Loretańskiey na przedmieściu Montmartre, gdzie się odprawiło nabożeństwo pogrzebowe, a ztamtąd na cmentarz;. Pater La Chaise w następującym porządku: Oddział woyska liniowego w dwóch plutonach; ieden pluton z I2stu legionów gwardyi narodowcy; karawan; trumna od ośmiu młodzieńców niesiona. Końce całunu trzymali: Xiąźę Choiseul, Par Francyi; Panowie Kazimierz Perrier i Baron Mechin, Deputowani Francyi, i Generał Miollis. P an Kazimierz Perrier prowadził swą ręką dwóch naystarszych synów Generała, 10 i l? lat maiących; naymłodszy 4roletni był niesiony. Potem następowało towarzyszące grono z przeszło 6000 obywateli ze wszech klass, po sześciu,