mv , ,hA « 'II

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1831.05.26 Nr118

GAZETA

Wielkiego

Xi stwap.TrO Z N A Ń S K I E G O

-mim

Nakładem Dfukarnr Nadwornej" W. Dektra i Spółki*

Redaktor t A. RaabskU

-jtt J18. - W Czwartek dnia 26. Maja 1831.

Wiadoll1ości zagraniczne.

Królestw 0< Pol&krt* Z Winiany, dnia su.-Maja* Na {»owędzeniu Izby Poselskiej dni» Ig, n. b., ttonawentura JNiemojowski wymownie dowodził, iż prieeiw niemu czynione zarzuty były- nit«prawie<iliwe. N astępnie przystąpiono do ułożenia porządku podawanych projektów. W Izbie Senatorskiej, naradzano się nad p roje K tun-o reprezentacyi prowincyy litewskich i podawano nowych kandydatów da ft« natu. Izby Senatorska i- Poselska* stosownie do przedstawionego im przez Kommissye sejmowe prejektu, i po wysłuchaniu tychże Kommissyi postanowiły dnia 19, m. b. następujące tymczasowe prawa, według którego na ten raz) reprezentanci prowincyy oswobodzonych', z obecnym połączą się sejmem. Artykuł 1<<. Podział na gubernie i powiaty zachowuje się tymczasowo, » zastrzeleniem, źe gubernie nazywać się będą województwami, Art, 2. Senat poda kandydatów do składu swojego, z Metropolitów, Arcy-Biskupów, lub Biskupów, wszelkich wyznań chrześciańskich, tudzież najznamienitszych obywateli tych województw, które -tę w części lub całości do sprawy powszechnej przyłączą: a Izby połączone, wyborem swoimw stosunKu, jaki jest SenatudoIzby Poselskiej przfoisany-, Senat' uzupełnią,. Art. 3»- Do. łże. , .. Poselbisiej wybranj będą Posłowie po jednym z każdego powiat« i Deputowani po jednym 5l miaet gubeiskieh, czyli wojewódzkich» Miasto zaś Wilno ma prawo wybrania trzech.

Deputowanych: Względem przypuszczeni* innych miast lub gmin do prawa wybierani* Deputowanych,- lub* połaozenia kilku miasc w tym celu,. Rząd Narodowy na ten jeden ra» postanowi. Art. 4. Na Sejmikach powiatowych mają prawo glosować wszyscy obywatele* szlachta własność ziemską, kolio icacyą, lub zastawę posiadający, pełnoletni, podług praw statutu litewskiego, jakiegobą« wyznania. N* zgromadzeniach, miejskich lub gminnych maj * , prawo głosować lat a* najmniej mający, mieszkańcy wyznań chrześciańskich lub znahometańekiego isastępujący: Obywatele miast albo gmin własność nieruchomą posiadający, duchowieństwo świeckie, kupcy podatek giełdowy płacący, doktorowie wszelkich fakultetów,-pro» fesorewie,. nauczyciele, .adwokaci, ,patronowie, rękodzielnicy i majstrowie kilku przynajmniej 6zeladzi utMtymujący, niemniej taynszownicy stałe czynsze opłacająey.. Art, 5». Sejmiki szlacheckie odbędą się osobno dla każdego powiatu w mieście powiatowem pod przewodnictwem Marszałka powiatowego lub pierwszego z rzędu urzędników powiatowych;, w razie aaś

ich nieooecności pod przewodnictwem obywatela powiatu tego, przez rząd mianowanego. Zgromadzenia miejskie i gminne odbędą się również w mieście, które Deputowanego obiera, lub w miejscu przez rząd wskazanem pod prezydencyą osoby od rządu mianowanej. Obowiązkiem prezydującego tak na Sejmiku jak «gromadzeniu, jtst zawiadomić mających prawo głosowaniaodniu i celu żebrania, Art.-6. Pierwszą czynnością zebranego Sejmiku będzie spi canie prj.ez wszystkich obecnych we dwóch cxemplarzach aktu przystąpienia do powstania Królestwa Polskiego, z których jeden pozostanie przy prezydującym, drugi Senatowi Polskiemu przesłany będzie, .poczem przystąpi Sejmik do wybrania większością głosów Posła na Sejm z obywateli krajowych prawo głosowania, własność gruntową gdziekolwiek i lat 30 mających* Do tej czynności »przybierze Marszałek Sejmiku do pomocy dwóch . obywateli, trzeciego wezwie na Sekretarza, .a spisawszy protokół Sejmiku i świadectwo wyboru na Posła we seh exemplarzach, jeden- przy-sobie .zostawi, drugi odda wybranemu, który niezwłocznie na Sejm przybędzie. Art. 7. .Podobnież odbędą się zgromadzenia miast imających prawo wysłania Deputowanych.; wybranym na nich być może każdy, .gdziekolwiek prawo głosowania i własność nieruch orną posiadający i łat 30 wieku mający. Ar t. 8. Senat o ważności S 'jmikow stanowić będzie podług .przepisów obecnego prawa; w razie zaś gdyby wybory nastąpiły gdzie, przed dojściem »niniejszej uchwały, względem ważności onych wyrzeknie, , trzymającsięjedynie:praepisów;artykułu 3 i 4. tegoż prawa.

Dnia ig. m. b. Izba Poselska przyjęła bez dyskussyi i wetowania, jednomyślnie, projekt wystawienia jeszcze 8 pułków i 1 batalionu piechoty. Rząd Narodowy, postanowieniem:JłC. dn. \%.

Maja r. to., nadał stopień Generała gwardyi narodowej Warszawskiej, Piotrowi Hr. -Łubieńskiemu, -Szefowi sztabu tejże gwardyi. Dnia 18. b. m., wojska nasze zajęły Ostrołękę, forpoczty ra3 dochodziły do Miastkowa. Odebrano (u kilka listów pisanych już przez oficerów naszych z Ostrołęki; mówią, iż to warowne miejsce zdobył pułk 2gi strzelców konnych, W Ostrołęce dostały się w moc naszą magazyny, kassa z kilkunastu tysiącami złp., kilka statków z żywnością, i kilkaset jeńców. Nur (nad Bugiem) jest także zajęty przez nasze wojsko; pod Nurem miał zginąć Kapitan Skarszewski z 5go pułku strzelców konnych. Oddział wojska z Ostrołęki stanął pod Łomżą. (D o pogłosek należy t że Łomża zajęta.)

Zokolic Ostrołęki ciągłe do Warszawy przy.

bywają mieszkańcy, niebędący tak długo za granicą swego powiatu. N asze Wojska, to jest batalion 41 y pułku 4go piechoty lin., dn. Ig. b. m. o godzinie. wpół do 3<"ićj rano rozpoczął walkę pod Ostrołęką. Artyłerya dawała ognia nieprzerwanie przez 5 godzin. Tyraliery pułku 4 go, zająwszy wzgórza nad brzegiem Njrwi, do godziny iszej r południa raziły nieprzyjaciela. Priybył w pomoc i był bardzo czynnym batalion 4ty pułku 330, O godzinie 3. z południa, Generałowie nieprzyjacielscy Sachen i Niej ełow, na czele wojska-swojego, opuścili Ostrołękę. Wojsko i mieszkańcy z trudną do opisania radością ujrzeli N aczelnego Wodza i powitali go okrzykami, napełniającemi powietrze. Nasze · wojsko ściga nieprzyjaciela. Znaleźliśmy w Ostrołęce znaczne magazyny, oraz rozmaite bagaże, między niemi została elegancka kareta Generała Hystroma. '(Powyższe wiadomości umieścił Kuryer Warszawski z listów pisanych z Ostrołęki.) · Generał Chrzanowski stoi z swym korpusem w okolicach Zamościa, z którego poczta przybyła do Warszawy. Z obranych przez tegoż'Generała kilkuset jeńców, większa polowa oświadczyła, że żąda wejśdź w służbę polską. · Pobity Generał Rosen, straciwszy swój korpus, poszedł teraz w drugą linią 1 ma komis zabezpieczać tył korpusu Dybicza między Brześciem, Lubomią i Włodzimierzem; tu on odbywa marsze z drobne mi oddziałami dla utrzymywania zagrożonych powstaniem» które w tych okolicach podczas wkroczenia Generała Dwernickiego wybuchnęło, i już do 5000 łudzi urosło. Teraz stykają się z Rogenem oddziały Riidigera. Podług ostatnich wiadomości, Gen. Dwer.

nicki znajdował się w Stryju. W czasie bitwy stoczonej z nieprzyjacielem na dniu 34. b. m. między Liwem a Węgrowem, kapelan pułku 20. piechoty liniowej stanąwszy na czele całej kolumny i trzymając w jednej ręce krucyfix, w drugiej pałasz, przemówił czule do serc młodych rycerzy na. szych, a ci śmiałym krokiem nacierali na nie* przyjaciół. Nieustraszony kapelan, któremu kula karabinowa rączkę prawą u krucynxu ur. wata, oraz mając trzykrotnie przeszytą na BO. bie komżę, ciągle przewodniczył kolumnie i dodawał rycerzom ducha, wołając: "Dalej bracia, idźcie za mną, ja wam ai do końca przewodniczyć będę," Dnia 17. i i8- m. b, przywieziono do lazaretu Warszawskiego kilku wojskowych Polskich, ranionych w utarczkach pod P»ytyczl wiezionymi dnia 17. znajduje się Kamil Mochnacki, który juz trzeci raz zestal rannym. Woj sko rossyjskie cale jest w poruszeniu na rożne strony. Przed 3'na dniami główna kwatera Dybicza była w Żukowie pod Siedlcami. Umarł tu w łych dniach P. Eugeniusz Hugon, młody lekarz francuzki, prsybyły tu z Paryża. Do rządu tymczasowego, przeznaczonego dla Polski przez Cesarza Mikołaja, należą «Polaków: Tęgoborski, były Generał KosSteki i Professor Fryderyk Hrabia Skarbek.

AngliaZ L o n d y n u , dnia i 3. Maja.

Sir Edward Codrington, który będzie dowodził uzbrajaną teraz eskadrą, mianował P. Dyer swoim Sekretarzem. Drugie dowództwo pod Admirałem Codrington ma sobie powierzone Kontr-Admirał Parker. , Obrano już dotychczas ogółem 5r8 członków Parlamentu, z których 314 glosować podobno będzie za, a 204 p r z e c i w bilowi reformy; w porównaniu z przeszłym Parlamentem podobno juź teraz sprawa refurrny pozyskała 128 członków. W J2 miejscach, które podług bilu reformy całkiem prawo wyboru utracą, obrano jednak 28 przyjaciół rtformy (a 76 przeciwników); 31 przyjaciół reformy i 53 przeciwników obrano w 42 miejscach, które w przyszłości zamiast dwóch tylko jednego reprezentanta mieć będą. W listach z Dublina dnia 8. m- b. wyrażon o: "Sprawdziło się, cośmy przewidywalir przyjaciele reformy, tutejszy Lord Maj ori Pan Perrin, mają juź najwięcej kresek i można ich uważać juź za zwycięzców. Prze ci - wnicy reformy widzą się ze wszech stron zawiedzionymi; kandydaci ich, Panowie Shaw i Moore, liczyli wczoraj tylko 217 i 212 kresek, przeciwnie Lord Major i Pan Perrin 354 < 355, a zatem pierwszy ma za sobą większość 142, ostatni 143 kresek." Z dnia 15. Maja.

W Glasgowie otworzono księgę zapisywania składek na pomnik dla N. Króla Wilhelma IV. Mowa Króla od tronu przy odroczeniu Parlamentu wyszła w druku złoteroi głoskami na najpiękniejszym papierzr z nader ozdobną obwódką. Ministrowie mają pewną nadzieję, iź bil o reformie przejdzie w niższej Izbie przeważającą głosów większością. Twierdzą także, iź Ministrowie mają zamiar, utworzyć 70 nowych Parów, dla zapewnienia sobie pomyślnego wypadku w wyższej Izbic, Wszyscynaj starsi synowie Parów, którzy przyrzekną głosować za bilem. Xiąźę Talleyrand odebrał zlecenie, ażeby doniósł swojemu dworowi, iź gabinet angielski wcale się mieszać niebędzie w interesa belgickie pod względem ofiarowania korony Xiąźęciu Sasko-Koburgskiemu, źe owszem rzecz tę zostawił zupełnie Xiąźęciu do deeyzyi. Wiadomość, którą G o n i e c potwierdza. Pełnomocnicy wielkich mocarstw naradzali się dnia 9, Maja o interesach belgickich. G a z e t a P o w s z e c h n a umieściła ostatni londyński protokuł konferencyjny z dnia 17, Kwietnia (Nr. 31.), podpisany przez PP .Esterhazego, Wessenberga, Talleyranda, Palmer» eion, Hiilowa, Liewena i Matuszewfca, r którego kładziemy tu następujący wyjątek: »Przy otwarciu konftrencyi oświadczył pełnomocnik Francyi urzędownie z wyraźnego rozkazu swojego Monarchy: iź Franeya przystępuje do protokułu z dn, ao. Stycznia 1831.» iź potwierdza zupełnie oznaczone w tym akcie granice Belgii, iź przyznaje neutralność jako i nietykalność ziemi btlgickiej, źe Monarchę] Belgii wtenczas tylko uzna, gdy tenże przystąpi zupełnie do wszystkich warunków 1 opisów protokułu zasadowego z dn. 20. Stycznia ig31-, i źe stosownie do tych zasad rząd francuzki uważa W. Xieetwo Luxemburgskie za bezwarunkowo odłączone od .Belgii, tak ił takowe pozostać powinno pod władztwem I w stosunku, jaki mu przez traktaty z r. 1815. wskazanym został. Przyjęte od pełnomocników czterech dwordw z jednozgodnem i rzetelnem upodobaniem udzielenie, było im po* wodem do oświadczenia z ich strony, iż duch, cel i osnowę tegoż należycie cenić umieją. Dzisiejszy numer N i e d zi el n i ka (Atlas) donosi: "Przybyła wczora rano poczta Lizbońska, przywiozła wiadomość o przybyciu eskadry angielskiej na Tag. Dowodzący nią oficer upoważniony jest do żądania na zwyczajnej drodze kategorycznej odpowiedzi na domagania rządu angielskiego, nietracąc czasu na wdawanie się w układy. W przypadkuby Konsul angielski uznał za rzecz potrzebną, wsieśdź na okręt, eskadra ma sobie niezwłocznie tak postąpić, jak Anglia zwykła czynić, gdy bandera jej zostaje znieważoną, lub poddani jej doznają krzywdy. Spodziewają się, iż Anglia w żądaniach swoich będzie zaspokojoną. Prócz Anglii i Francyi, żądają także Zjednoczone Stany Amerykańskie od rządu Don Miguela satysfakcyi za urazy, które mają jeszcze przewyższać te, jat kich Franeya i Anglia doznały." Wdowa sławnego Lorda Nelsona umarła ta w roku 69, życia swego. przybyła Margrabina Loule (Xieiniczka Portugalska) z małżonkiem swoim dnia sg. Lutego na Król, francuzkiej fregacie "Herminia". - Cesarz i Cesarzowa niebyli jeszcze powrócili z podróży, którą wewnątrz kraju odprawiali, lecz wkrótce byli spodziewani. Nasz Sprawujący interesa w Rio, Pan Aston, podał - jak głoszono - w skutku bardzo peremptorycznych przepisów Lorda Palrnersron, notę względem pretensyy poddanych angielskich, groiąc uiyciem odwetu, jeżeliby ich wkrótce nitzaspokojono. Północno-amerykańskie gatety zawierają Wiadomości o Kolumbii z Jamajki do dn. 13, Marca. Podług tycb, żyjący w Caraccas cudzoziemcy zniewoleni byli, chwycić się, za «poważnieniem rządu, oręża w obronie swych majątków, z przyczyny, ii w bliskości miasta, to jest w Savana i Ocumares, znajdowali cię nieprzyjacielscy powstańcy, pustosząc całą okolicę grabieżą i rabunkami. Listy donoszą o lem e» następuje: "Karlagena znajdowała się dnia 12. Marca w największera zamieszaniu. Generał Legnes wyruszył był Stamtąd, w zamiarze uderzenia na Sta Martha. Według prywatnych doniesień zawichrzenie publicznej spokojności powstać miało przez dwóch Pułkowników milicyt, którzy % pułkami ewemi eiuibę rządu porzucili. Dla bezpieczeństwa angielskich mieszkańców Kartageny, posłał tam angielski Admirał Coipoys «kręt wojenny." G 2 e c y o.

Goniec Smyrneński, którego najnowsze numera do dnia 17. Kwietnia dochodzą, zawiera list z Syry z d. 4. tegoż mca, podług którego Prezydent Hrabia Capodistrias, udał się no okręcie rossyjskim do przystani Hydry i wezwał tamecznych Prymatów, ażeby do niego na pokład przybyli. Ci podobno Się od tego wymówili. Wszelakoż miano wejśdz w układy, aby się dowiedzieć, jakie zażalenia skłoniły Hydryotów do usunięcia Gubernatora z urzędu. Po krótkiem zabawieniu się w przystani popłynął Prezydent X powrotem do Nauplii.

OBWIESZCZENIE.

Przypominamy, ii zapłata półrocznej prowizyi od listów zastawnych zaczyna się dnia 16. Czerwca r. b. i kończy się dnia a 6. Czerwca r. b. Prowrzye zapłacą się. na ręce Rendants w przytomności Kuratorów kassy i za wspólnym tychże kwitem w lokalu kassowym a godzinach przez przybicie na drzwiach bliżej oznaczyć się Mających,

Wypłata prowizyl trwa od t. Lipc» r. b, 2\ do 15, Lipca r. b. Dla przyspieszenia wypłaty zechcą ńitereesenci kupony wraz z specyfikacyą obejmującą nazwisko dóbr, numer i ilość prowizyi podać. N admienia się jednak, iż kassa niejest obowiązaną prowizye przez pocztę rozsyłać, lecz podług $. 295,. regulaminu kredytowego, rzeczą jest każdego interessenta, takowe za produkowaniem kuponów samemu lub przez kogoś odebrać. Gdyby jednak pomimo tego kupony jak dawniej siedziało, przez pocztę nadejść miały i chciano mieć przesłane pieniądze, w takim Ja> zie kassa autoryzowaną jest, na zakrycie kosztów za każdą expedycya 2 sgr. 6 fen. potrącić« Poznań, dnia 10. Maja 1831.

Dyrekcya ProwincyaI na Ziemstwa.

Oił WIESZCZENIU.

Przy niebezpieczeństwie zagrażającem tutejszą prowincyą Cholerą oryentalną , o której doniosłem już pod 2gim t. nu publiczności, najwięcej na tern zawisło, aby pierwszego chorego na cholerę wyśledzić a szczególniej każdemu zatajeniu tejże choroby 2»pobiedz przez wczesne użycie środków stosownych, rozszerzeniu i wytępieniu onej w zarodzie. Stosownie więc do tego wydano dla miasta tutejszego srósowne urządzenie i ustanowiono dla pojedynczych, części miasta z pomiędzy najzacniejszych obywateli Przełożonych okręgowych, których po» winnością będzie o każdym wątpliwym przypadku choroby lekarzowi obwodowemu natychmiast donieść, aby tenże przekonał się o naturze choroby. Przełożeni okręgowi udadzą się więc aaraz do swych obwodów, celem naocznego przekonania się i zasiągnienia wiadomości o stanie zdrowia mieszkańców w pojedynczych mieszkaniach. Obwieszczając niniejsze urządzenie, wzywam tutejszych mieszkańców bez róinicy stanu i etopnia, aby się do. browolnie do tego zastosowali i wspierali Przełożonych okręgowych w wykonywania ich urzędowań wedle możności, którzy się attestera przezemnie wystawionym wylegitymują. Poznań, dnia 23. Maja 1831.

Nad burmistrz.

OBWIESZCZENIE.

Jako handlerz książek M ori tz F r a e n k e l tu ztąd jako też Se rap hi na T o b i a s przez układ przedślubny z d. g. Kwietnia r. b. przed wnijściem w ślub małżeński, wspólność i dorobek majątku wyłączyli, niniejszem do publi» cznej podaje się wiadomości. Poznań, dnia i8- Kwietnia 183 1 - Królewsko-Pruski S$d ZierniańskŁ