GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1831.07.21 Nr166

Wielkiego .

Xi e s twa POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej w. Dehera i Spółki. - Redaktor r A. Wannowśku M 166. -- W Czwartek dnia 21. Lipca 1831.

Wiadolllości zagraniczne.

Królestwo- Polshie» Z Warszawy, dnia 16. Lipca.

Dziennik Powszechny Krajowy za* wiera co następuje: Do Rządu Narodowego. Dnia 13» bież» m.

Generał Chrzanowski skoncentrował' swoje eiły na trakcie z tej strony Mińska« Przednia Straż złożona z Igo pułku str jelców pieszych, :JIC 3go pułku strzelców konnych i dwóch dział, wyparła nieprzyjaciela z Mińska. Dnia 14. nadedniem, nieprzyjaciel napadł n» nasz posterunek, stojący w Brzozie, który niezachowując ostrożności, utracił kilkudziesiąl ludzi. O godzinie Siej, zrana nieprzyjaciel rozpoczął attak na Mińsk" na Brzozę wysłał kolumnę oskrzydlającą" a traktem od Siennicy czynił demonstracje. Generał Chrzanowski rozkazał trzem batalionom piechoty, trzem szwadronom jazdy, z dwoma działami iśdż na Cygankę, na spotkanie kolumny. obchodzącej. Dywizya Generała Rybińskiego podsunęła się pod Mńsk, dla wzmocnienia przedniej straży i wstrzymania attaku nieprzyjacielskieg o ; Generał Jagmin z resztą swojej dywizyi został posłany do Srojadeł ku Brzozie, przez co zyskano pewność, iż kolumna okrążająca składała się tylko z kilku szwadronów jazdy,

3cb batalionów piechoty i' Ach dział;- zaczent Generał Rybiński odebrał rozkaz działania zaczepnie przeciw nieprzyjacielowi" attakującemu Mińsk;, kolumny nasze postąpiły n* przód, przeszły Mińsk i od lej chwili parły nieprzyjaciela aż pod Kałuszyn; gdzie pe» przybyciu starym traktem, oddziału wysłanego pod dowództwem Generała Jagmin prze! Brzozę" tenże nieprzyjaciel zAdwoch etron attakowany, zmuszony był ratować się ucieczką. Straty nieprzyjaciela w zabitych i rannych s$ bardzo znaczne. @prócz tego zabraliśmy, w niewolą, toIoficerów i 600 Judji. Zdobyliśmy jedno działa a «aprzęgiejh i pKeezło' 1000 sztuk karabinów* Naejia.łaf straw w zabitych i' rannych, jest bardzo małe. generał Chrzanowski chwaiEVachowarii« się celej, pi«-choty naszej, ral<;Agfarej jako i nowej forroacyi. W konnicy odznaczyły się przez śmiałe uderzenia, czwarty pułk ułanów, pierwszy puik strzelców konnych i pierwszy krakowski pod dowództwem Generała Dłuskiego. - Główne wojsko Atieprzyjacitlekie pod dowództwem Feldmarszałka Pask iewicaa, obozowało dnia rg. fe. m. między Lipnem a Kikołem. Tegoż dnp znaczne jego oddziały przeprawiły się między Nieszawą a granicą pruską na lewy brzeg Wisty na statkach, które właśnie dla Rossyan ptzrybyły z Torunia w liczbie bardao znacznej. Stamtąd wyszły, i eią> do stawiania mostów, jakotei zapasy wszelkiego rodzaju. Ta tylko okoliczność tłumaczy nam możność uskutecznienia przez nieprzyjaciela marszu flankowego, który przy neutralności Pruss, byłby przeciwny zasadom wojskowości. Jakoż z rana po przejściu swoich kolumn, nieprzyjaciel utracii wszelką kommunikacyą drogami któremi przyszedł. Cały knY od Modlina do granicy pruskiej jest w naszej mocy. Między erogościami, których cię dopuścił nieprzyjaciel, wymienić szczególniej należy, iż w Sierpcu odbił i zrabował kościół, a opuściwszy to miasto, cholerę po sobie zostawił, - W kwaterze głównej w Modlinie, 15. Lipca 1331. r, - Wódz Naczelny (podp,) Skrzynecki.

R o s s y a.

Z Petersburga, dnia 6. Lipca.

Wydany tu jest Najwyższy następujący manifest: "Wśród wypadków serce Nasze zasmucających, podobało sit; Opatrzności, boleść naszą podwoić. Nasz najukochańszy brat, W. Xźę Konstantyn Pawłowicz, zachorował w Witebsku na cholerę tam panującą i po cięźkiem lec* krótkiem cierpieniu dnia 15. QiJ.) m. b. iyć przestał. Z umysłem strapionym, lecz też upokarzając się przed wyrokami niedościgłymi Boga Wszechmocnego, ogłaszamy wiernym poddanym Naszym cios srogi, który dom Nasz dotknął. - Dano w pałacu Naszym letnim Alexandria w Peterhofł, dnia 17. (29.) Czerwcar. 1831.po naradzeniuZbawiciela, w 6tym roku panowania Naszego, (podp.) Mikołaj. " Z W i I n a, dnia 24. Czerwca« Kur y er litewski dzisiejszy donosi, że N. Cesarz niektórym osobom uwikłanym w sprawie buntowników -- ponieważ się dobrowolnie stawili przed Gubernatorem wojennym Generałem Pallien z oświadczeniem, źe tylko przez gwałt i obawę do uczestnictwa eaburzeń zostali przymuszeni-raczył udzielić swoje ułaskawienie, uwolnić ich od wszelkich sądowych śledztw i przywrócić im dobra i majątek, dotychczas pod eekwestracyą zostające. Tą drogą następującym osobom w gubernii Wileńskiej Cesarskie przebaczenie zostało udzielone: Prezesowi Sądu pogranicznego w Sza <<'lach, Adamowi Górskiemu, który był członkiem rządu powstańców w Telszach; Napoleonowi Przewłockiemu, który u Szefa powstańców Staniewicza piastował urząd Adjutants; odprawionemu Porucznikowi Xi ciu Giedroić, który się takoż między powstańcami znajdował i Stefanowi Bile wieżowi, który w żadnym względzie nie

należał ao wichrzycieli, owszem prześladowań ich uniknąć chciał. ŹsdtR 2 wymienionych niewalrzył przeciwko Bossyanom i wszyscy wspólnie, aby dowieśdż swoją wierność ku tronowi Cesarskiemu, stanęli przed zwierzchnością roseyjską, poddając się pod jej opiekę i protekcyą,

Niemcy.

Z Karlsruhe, dnia 9. Lipca.

W mieście Lahr zawiązało się Towarzystwo do wspierania chorych i rannych Polaków. Ta. koi w Baden powszechnie się zatrudniają zbielaniem składek w tym samym celu.

Anglia.

Z Londynu, dnia 8- Lipca.

Pytanie reformy niejest teraz więcej pytaniem; postanowiła albowiem Izba niższa większością głosów 136, ażeby główny bil reformy (t. j. dla Anglii) powtórnie był przeczytany.

Prawda że już w dawniejszym Parlamencie do tego stopnia się doszło, lecz większość wtenczas tylko z jednego składała się głosu, a tak Ministrowie spodziewać się niemogli całej sprawy dopiąć. Wszakże i przy teraźniejszej wiek» szóści głosów wielu jeszcze znaleść można, którzy przeciwko niektórym szczegółowym postanowieniom nieprzezwyciężony czują wstręt i pewną jest rzeczą, że cały plan znacznym jeszcze podpadnie odmianom - lecz teraz w Izbie tyle jest członków, które z całego serca pragną wy konania przynajmniej głównych warunków reformy, że wszystkie nadzieje prze» eiwników reformy na niczem spełznąć muszą. Na ostatniem posiedzeniu miał Sir Robert Peel długą mowę, przepowiadając kolej nieszczęść, któreby z tej reformy wyniknąć musiały. Lecą Sir Francis Burdett odpowiedział mu z wielka, uszczypliwością i zbił jego dowody zarzucając m u, ze z tymże samym pozorem szczerości i przeświadczenia przed laty o klęskach rozprawia] , któreby wynikać miały z udzielenia praw obywatelstwa katolikom i protestantom, i że pomimo tego potem usilnie się starał dowieść przewrotności swego proroctwa. Na przyszły wtorek bil ma być przełożony wydziałowi tajnemu, który podług wszelkiego do prawdy podobieństwa badania swoje przed czterma tygodniami niedokończy, mianowicie dla tego, ponieważ miejsca niektóre udowodnić pragną, że "w rzeczy samej mają 4000 albo 2000 mieszkańców, których podług bilu miejsce mieć powinno, jeżeli chce mieć dwóch mandatorów albo przynajmniej jednego, które udowodnienie zapewne wymagać będzie wysłuchania świadków i rozwlekłych mów adwokatów. Tymczasem Izba dzisiaj wieczorem nad dwoma ważnymi lem Ministeryi rozkazującym, aby w Irlandyi broni ognistej nikt nięużywał bez upoważnienia rzAdu, powtóre nad wnioskiem antirtfortnislów, aby miastu Liverpol z powodu jawnego przelupstwa, wzięto prawo elekcyjne, która to sprawa tymbardziej obchodzi całą partyą, ponieważ obieracze Generałem Gascoynne wzgardzili. Pierwszy przedmiot jednak nieró. »niejest ważniejszym i tym znakomitszym, ponieważ rząd w tym razie tych członków irlaudekicli, którzy są przeciwko reformie, sobie sprzyjających widzi, a przyjaciół reformy jako swoich przeciwników, a to z tej przyczyny, ponieważ antireformiści jako obrońcy party i protestanckiej w tym względzie chętnie pod opieką rzfdu zostawać chcą, gdy tym czasem drudzy, liberaliści, za obowiązek swój poczytują opierać eię każdemu ograniczeniu wolności. Lecz przy obecnem położeniu knYu rząd inaczej sobie poradzić niemoźe, a pospólstwo irlandskie i protestanci i katolicy tylko przez srogość w karności mogą być utrzymani. Oprócz tego rząd Izbie wyższej do polepszenia tamecznej magistratury bil wręczył, który od samego Xiecia Wellingtona został pochwalony. - Wczoraj Lord Wamcliff uczynił wniosek, aby zabroniono dziedzicom fabryk robotnikom swoim płacić towarami, zamiast pieniędzy, który to zwyczaj szkodliwy skutki swoje niedawno w Walii pokazał. - Wszędzie teraz twierdzą, £e koronacya N. Króla i Królowej d. 21. Września uroczyście obchodzoną będzie. - Znajomy Xiądz Taylor, który już od kilku lat niedorzeczne swoje religijne mniemania między ludem rozpościera] i z najświętszych przedmiotów wiary szydził i uragiwał się, został obwiniony o bluźnierstwo i jako ateusz skazany na więzienie dwuletnie i karę pieniężną 200fnt.st. wynoszącą.

Z dnia 9. Lipca.

Dziennik Times powiada: "Obrządki koronacyi są przedmiotem trudnych naradzeń. Powierzchowność rzeczy zdaje eię być potrzebną, lecz koszta są odstręczające. Spodziewamy się, że N. Król te sprzeczne stosunki usunąć potrafi. Powiadają, ie dzień 23. Września przeznaczony jest do tej ceremonii, która się z nierównie mniejszą okazałością, jak zazwyczaj, odbyć ma. Nasza uwielbiona Królowa bez wątpienia razem z swoim królewskim małżonkiem będzie koronowaną; oby ta koro« na długo na ich skroniach spoczywała!" Tenże sam dziennik podaje spis mniejszości głosów przeciwko bilowi reformy z tą uwagą: ta lista służyć może za prospekt dokładny, jak te 6prężyny i machiny ułożone były, które bilreformy zagładzić miały. Wypływa stąd, że wyjąwszy 31 członków, cała oppozycya tylko do własnego interesu zamierzała.

Rozmaite wiadomości.

Podług dalszych urzędowych wiadomości, po korpusie oooocznym Generała Giełguda z 6 działami, udał się takoż Generał Polski Chłapowski 2 700 kawaleryi na (erritoryum Pruskie, gdzie h>u upraszane przyjęcie pod warunkiem złożenia i oddania broni, dnia 13. b. m. przyrzeezonem zostało. Tegoż samego dnia wieczorem przybliżyli się do granicy naszej z korpusami sweini Generałowie Roland i Szymanowski, zGarsden nadchodzący. Tymczasem gdy Generał Giełgud żołnierzy korpusu tego nanowo do dalszego marszu zachęconych od bezskutecznego prowadzenia wojny wstrzymać chciał, zastrzelił go jeden z polskich oficerów, licznie tam zgromadzonych, i dalej koniem popędził. W tym samym momencie, pokazało się czoło rossyjekrej straży przedniej pod Generałem Dellingshausen, poczem Generałowie Roland i Szymanowski spiesznie wzdłuż granicy naszej , do Neustadt (Nowegomiasta) się udali. Rozbrojony korpus Giełguda i wspomniona już część korpusu Chłapowskiego rozłożyła w nocy od d, 13. na 14. m. b. półtory mili od granicy obóz otoczony od naszego wojska. Już d. 15. zbliżały się oddziały do Nowegomiasta (Neustadt) się cofające do pruskiej granicy, w okolicach Coadjuthin, ponieważ wojsko rossyjskie natarczywie ze wszystkich stron na nie nacierało. Korpusy Generała Roland i Szymanowskiego obawiając się co moment że przema» gająca siła na nie uderzy, przeszły takoż na granicę pruską i złożyły broń. Składały się te korpusy z 4000 ludzi z 20 działami. W całem tern wojsku dotychczas jeszcze ani jeden niezachorował na cholerę; wszyscy żołnierze z bagażami swemi zostali umieszczeni w ścisłej kwarantannie i na osobne stanowiska podSzernen nad rzeką Minge i Packmohne zaprowadzeni, które miejsca od żołnierzy naszych bacznie są strzeżone. Wszystkie skórzane rzeczy, ponieważ nie w takim zostawały stanie, iż mogłyby być od zarazy oczyszczone, natychmiast spalono. Ilość Polaków ai do 15. m. b. rozzbrojonych i na pruskićm territoryum zostających wynosi podług urzędowych wiadomości jak następuje: 4 Generałów, 607 oficerów, 6000 ludzi, 1994 koni, 26 dział, 36 wozów amunicyjnych. Jako o osobliwości literackiej, winnlsmy wspomnieć o nie drukowanych do' $ d listach, króla Sobieskiego, których drukowaniem trudnił się we Florencyi niezmordowany filolog Ciampi. Rzucają one nowe światło na dzieje Polski. I tak n. p. monarcha len żądał zaprowadzenia dobrej piechoty, ale magnaci oba« wiając się o ewoje/\ osobistą władzę, w której wspierała ich zawiała od nich jaz da, nic 0- ten» słyszeć nieehcieli.

Kolory & at ob ne.

Pewien dziennik angielski, mówiąc o tam« tejscych uroczystościach pogrzebowych, robi uwagę, że w Europie żałobnym kolorem jest czarny; w Chinach biały f w Turcy i błękitny albo fioletowy ; w Egipcie źo1t>; w Eiyopii nary. Kobiety dawnych Spartanów i llrymian nosiły białe żałoby. W tak't jie samej żałobie chodzono- niegdyś po Królach Kastylijskich; a ostatnią rażą roku 149/\. po śmierci Króla Juana. Królowie i Kardynałowie no» ezą fioletowe, albo purpurowe żałoby.

OGŁOSZENIE.

Dotychczasowe składki na wsparcie ubogich miasta mają odtąd ustać, równie jak i od roku 1831. dalej płacić się niebędą podatki komorników (Inquilinen- Gelder). Na miejsce tych niedoborów i uszczerbu w dochodach kassy ubogich miasta i kassy komornej, jako rei do wspomożenia funduszu ubogich, do umorzenia wydatków resztujących i z góry wypłaconych przytem nieuchronnych i nareszcie do- zakrycia braku dochodów przy funduszu szkół miejskich, ma być stosownie do rozkazów wyższych od 1. Lipca r. b. wprowadzony pobór komunalny, mający być płacony od miejsc do wynajęcia zdatnych, które do właścicielów gruntów należą, zacząwszy od summy komornego ro Tal" która, komornicy ra mieszkanie swoje płacą.

Ponieważ starczał onni własnym kosztem u« bogich swoich utrzymują, nitsą też zobowiązani do dostarczania pieniężnych składek dla łunduszu ubogich miasta, i stosownie do tegq chrześciańsey mieszkańcy tylko mają 3/ 5 p Ct. czyli 3, Tal. 27 sgr. od sta komornego rocznego. żydowscy il put. czyli 1 Tal. 12 sgr. od sta komornego rocznego dostarczać do założenia wymienionych kosztów komunalnych. Opłata tego poboru dokładniej się oznajmi osobom zobowiązanym przez przesłanie karleezki drukowanej, i powinne natenczas pierwszy raz w przeciągu 8 dni po wręczeniu lej karteczki, na przyszłość zaś podczas pierwszego miesiąca każdego kwartału punktualnie zapłatę wykonać. Ci kontrybuenci, którzy temu niezadosyć uczynią, pieniądze te nie na czas naznaczony wypłacą, albo zapłatę zaniedbywać będą, sami sobie przypisać powinni, jeżeli od nich bez wyjątku za « Tal. poboru 1 sgr. za karę wybierać się będzie. Jeżeli zaś podobnego nadal do« puszczą się od włączania" sroższe jeszcze kary nastąpią. P o z nań, dniu 16. Lipca 1831» Nad- Burmistrz,

Wódka cholerowa * Podług przepisów Zwierzchności do utrzymania zdrowia i zapobieżenia zarazie przy szerzącej się teraz cholerze, z ziół i korzeni zaleconych wódkę zaprawiłem, którą pod nazwiskiem: Dubeltowa wódka cholerowa: kwarta po 10 sgr., i 1 Likwor cholerowy, kwarta po 16 sgr., przedaję , zaręczając Publiczności tutejszej, jakoteż obcym odkupującym, że jest bardzo zdrową. Moje inne rozmaite gatunki wódek prawdziwie destylowanych za nadto już są znajome, abym je jeszcze miał na nowo zalecać. Ulica Dominikańska pod Nr. 371.

D. G. Baarth.

Komitetu zdrowia w Poznaniu o cholerze.

chorych zachorowało wyzdrowiało umarło pozostało chorych Dnia tg. Lipca: 13 D n i a ao. Lip c a: 7 cywilnych 1 8 cywilnych 11 Aż do dzisiejszego dnia zachorowało ogółem: 1 wojskowy, 26 cywilnych; z tych wyzdrowiało: i cywilny; umarło: i wojskowy, 14 cywilnych. Poznań" d. 5YIo Lipca 183».