GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1831.09.12 Nr211

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

- - · i ...>>MU..

Nakładem Drukami Nadwornej. w;. Dekera i SpólM. - Redaktor: A. Wannom lti.

..........ou..........i i"... L- -u,... .- i__.mmi****AAdA_i___"" -H.MMM,-"",. .........«..»... H.HM-»

X 211. - W Poniedziałek dnia 12. Września 1834.

Z zdanego przez WPana bezpośredniej Kcmmissyi do odwrócenia eholery raportu, milo Mi było wycaytać, jak pomyślnym okazał się stosunek zacboraałych i zmarłych w miejcie Poznaniu na cholerę żydów w skutku użytych przez tameczny kabał, pod czynnym i rostropnym kierunkiem ich Arcyrabina Mojżesza Eiger, środków, celem inpobkienia, tudzież leczenia choroby, i zalecam WPanu, ażebyś pomienionemu Nadrabinowi wyraziłMoje upodobanie i ukontentowanie z jego i kabału vr mieście Poznaniu zachowanego, naśladowania godnego postępowania, - Berlin, dnia 5. Wrześnie I83,IJ;. Cpodp.) FRYDERYK WILHELM.

Do Naczelnego Prezesa Flottweli.

Powyżsi y rozkaz gabinetowy N. Pana podaję do wiadomości powszechnej z życaemeni, żeby (o Najwyższe uznanie przedsięwziętych przez Nadrabina Mojżesza Eiger i kabat tutejszy nader trafnych urządzeń w celu uśmierzenia cholery, inne gminy do podobnego escbęcily postępowania, - Pomań, dnia 10. Września 1831. Naczelny Prezes Wielkiego Xi<;stwa Poznańskiego, Flottwell

Wiadolllości krajowe.

z Berlina, dnia 8 Września. N. Król raczył potwierdzić wybór Profcltors Dr. Marheineke jako Hektora uniwersytetu tutejszego na rok akademicki od jesieni r. 1831. ai do jesieni 18j2. r. Odjechał stąd: Ces. Russyjski c-rjunkier i Sowietnik tytularny O e e r o ff gońcem do Warnow.

Wiadolllości zagraniczne.

Nidtrlandy.

ZBruxelJi, dnia 30. Sierpnia.

Podług powszechnej pogłoski ustanowi się armia Fnmcuzka na linii między Lilie i Narour, po części we Francji, po części w Belgii podłużnie brzegów rzeki Sambre. Wszystkie fortece nasze, wyjąwszy Leodium, Ant wetpią, Gandawę i lIny obsadziło wojsko fran ślono środków ze strony zwierzchności do wyiywienia tego wojska, ponieważ żadnych niezałoźono magazynów i żadnych niezawarto kontraktów na dostawę produktów, naturalnie cały ciężar rekwizycyy codziennych spada na gminy i mieszczan, których armia francuzka powracająca albo jako załoga zostawiona pomimo woli swojej przyciska; powiadają wprawdzie, że kwity (Bons) które otrzymują liweranci przymuszeni, na przyszłość mają być zapłacone; jednak wiedząc, w jak smutnym stanie finansy nasze pozostają, i że rząd francuzki koszta łożone na wyprawę belgijską sam zwrócić niezechce , nikt się na znaczenie tych kwitów niespuszcza, owszem każdy je za bezcen przedawać gotów. Naturalnie to położenie rzeczy niewzbudza sprzyjających uczuć ku Francuzom, a ponieważ tu i owdzie głoszą, że Król Leopold obecnie buntów i powstania się lękając pragnie dalszego po bytu Francuzów, cały wstręt i zniechęcenie spada na Króla tego, którego przed kilku tygodniami z takiem uniesieniem radości przyjmowano. Leopold tym bardziej uczuł przykrości położenia swego, gdyż do mężów, dotychczas go przy zarządach państwa wspierających, wszelkie stracił zaufanie. Minister wojny P. Brouckere może jedynym jest powiernikiem Króla, który mu zbawienne i skutkujące daje rady. Ale reformy przez Ministra tego tak gwałtownie przedsięwzięte warmii, ściągnęł.y na niego nienawiść większej części oby wateli, a oficerowie, którzy dymissyą dostali » z którymi teraz z powodu tchórzostwa i nieznajoinościpodczas kampanii pokazanych z jawną postępuje pogardą, potajemnie podburzają pospólstwo, aby przy zdarzającej się sposobności użyć pomocy tegoż do obalenia Ministra. Pospólstwo nie stałe , jak zawsze, w zdaniach i uczuciach, niespodzianie skłonność i upodobanie pokazuje w czynach i'osobie Xiecta Oranii, którego w porównaniu z innymi zwykło nazywać "le magnanime." J tżli też tylu stronników dynastyi holenderskiej dostanie się do Izby, jak tego podług wyborów juz ogłoszonych spodziewać się można, to W rzeczy samej rząd trudno sobie da rady.

Aby zapobiedz powstaniu pospólstwa i zniweczyć zamiary wichrzycieli najlepsze pułki do stolicy przeniesiono, W nocy patrole liczne zwiadują ulice miasta i dotychczas się jeszcze usiłowaniom -ich udało utrzymać porządek »mieście. Dowódzca gwardyi narodowej . «negdaj ogłosił, że gwardziści dotychczas 75 Cts. codziennego żołdu pobierający, żadnej zapłaty więcej nieotrzymują, a ci, którzy dar0.0 służby swojej wojskowej pełnić nitchcą,

zmuszeni będą do oddania broni. To urządzenie największe sprawiło nieukontentowanie i pociągnęłoby za sobą zamieszanie powszechne, gdyby wykonanie onego nieodłożono na dlliszy czas. Gen. Belliard i Lord William Riissel wczoraj przybyli do Bruxeli. Niebawnie mieli posłuchanie« Króla. Podług Kuryera tutejszego wspomnieni dyplomatycy niemogli nakłonić Generała de Kock, aby zezwolił na ustąpienie Holendrów z grobli głównej (Kapital-Damm), ułożyli więc w imieniu swoich obopólnych rzą. dów protestacyą, przesłaną gońcem nadzwyczajnym do Hagi. Król zaszczycił wczoraj wizytą Marszałka Gerard.

Głowna kwatera armii francuzkiej dzisiaj się udaje do Nivelles. Zamek leżący w bliskości przedmieścia Nivelles oddany do dyspozycyi Marszałkowi samemu, - Cztery pułki kirassyerów obozem staną w okolicach Marchitnnes le Pont.

Z Hagi, dnia 31. Sierpnie.

Podług gazet holenderskich artykuł protokułu 34ty konferencji łonjdyńskiej następującej słownie jest treści: "Pełnomocni Ministrowie 5 mocarstw osądzili za rzecz potrzebną proponować Królowi Niderlandów i Królowi Belgijczykow zawieszenie broni bciotygodniowe , podczas którego konferencya żadnego nie?aniecha środku, któryby eię mógł przyłożyć do ostatecznego załatwienia sprawy holendersko - belgijekiej. Tymczasem wojska wojnę toczących państw zajmą znowu stanowiska, na których się przed rozpoczęciem kroków nieprzyjacielskich znajdywały. Zawieszenie broni ma być zawarłem z gwarancyą mocarstw i obu partyy, a kto je zerwie zostanie uznanym za bezpośredniego nieprzyjaciela mocarstw wielkich, K Rewia odprawiona przez Króla dnia wczorajszego na puszczy Woenselskiej, gdzie 5ga i 3cia dy wizya były zgromadzone, odbyła się w jak najlepszym porządku. Postawa wojska 30,OOOczuego powszechne wzbudzała zadziwenie. Król przemówił uprzejmie do każdego oddziału, mianowicie do korpusu ochotników i do sirzelcow Leldenskich. Przemowy te sprawiły największe uniesienie radości. - O godzinie 3Ciej wrócił Kroi w towarzystwie, Śiąśąl i sztabu głównego do Eindhowen, gdzie śniadanie dla nich było przygotowane. Całe Emdhowen gustownie było ozdobione banderami, draperyami, masetami i t. p- - Dzisiaj Kroi odprawi przegląd wojska stojącego w Gilzę,

A u s t t Y a, Z W i e d n i a , dnia 25. Sier/nia.

Pcdług najnowszych urzędowych doniesień z dnia 23. m. b. przeniesiono do przybocznego gmachu ogólnego szpitala sześciu chorych, którzy zdawali się mieć cholerę, atoli po rozpoznaniu icli choroby przez wysianych stąd da-t wniej dwóch lekarzy do Rossyi i Galicyi, Antoniego Zhuber i Pawia Olexich, którzy tutaj powrócił/, okazało się, źe niema ja, oryeritalnej i epidemicznej biegunki, lecz że mają tylko całkiem różniącą się od tejże krajową, sporadyczną biegunkę, i że jest nadzieja, ii większa część z tychże przyjdzie do zdrowia. Podobnież doktor Zhuber, przytomny otworzeniu ciał zmarłych dwóch osób w dniu 20. t. m., podejrzanych o cholerę, oświadczył, że te dwie osoby całkiem żadnych znaków prawdziwej wschodniej i epidemicznej biegunki z womi» tami nieokazały . Królestwo Węgierskie.

Podług gazety Preszburskiej niebyło jeszcze W mieście Preszburgu do dnia 15. t. m. cholery, równie, jak podług doniesień Jł dnia 12. i 13. U m., niebyło tejże także w czterech miastach Królewskich Preszburskiego komitatu, w Tyrnawie, Boeing, Madern i S1. Georg; ale po prowincyi grassuje od niedawna słabość, do wschodniej cholery podobna, na którą z początku wielu umierało, ale która teraz, w odmiennej postaci biegunki, przy prędkiem użyciu środków stosownych, wiele z gwałtowności swojej utraciła. Tai BaIIIa gazeta z dnia 19. b. m. zawiera następujące uwiadomienie: "Chociaż zdarzają się bardzo osłabiające biegunki, wszelako stan tdrowia w mieście i we wszystkich przedmieściach jest całkiem zaspokajający. W Preszbur gu, dnia 18. Sierpnia 18Jl. Fizycy miejscy." Gazeta wychodząca w Budzie donosi pod dniem 11. t. m. wiadomość urzędową, że jarmark w Peszcie ku końcowi tego miesiąca przypadający, dla giassującej w kraju cholery, odprawiać siej ni e b ę dz i e. Zjednoczona gazeta Budy i Pesztu z dnia ig.

Sierpnia donosi: "O d dnia 13. Czerwca r. b, w którym najprzód wybuchła zaraźliwa choroba w Węgrzech, dotkniętych takowych zostało dotąd 53 jurysdykcyi, razem w 533 miejscach: 35342 osób; wyzdrowiało 6078, umarło 16887» swkuracyi pozostaje 12377030b." Podług doniesień z Granu z d. 9. t. m. i tam już niestety przedarła się cholera, a szczególnie pomiędzy mieszkającem razem ubóstwem Wiele pochłonęła ofiar.

Od czasu wybuchnienia cholery w W ęgrzech, zi do dnia 19. Sierpnia, zachorowało

41397 osób, wyzdrowiało 7535, umarło 21933, pozosiaje w kuracyi 14909. - W Budzie i Peszcie, jak urzędowe doniesienia opiewają, zmniejsza się cholera znacznie tak między cywilnymi jak l wojskowymi, atoli na prowincyi jeszcze mocne czyni postępy. Z Czech.

Gazeta Pragska donosi pod dniem 16. Sierpnia co następuje: "Dostojne dzieci Jego C K. Wysokości, Arcy - Xiązęcia Józefa Palatyna, Arcy-Xiążęta Stefan i Alexander, tudzież Arcy-Xiężniczki Hermina i Elżbieta przybyły w dobrem zdrowiu do Pragi dnia wczorajszego o godzinie gtej wieczorem i wysiadły w zamku Królewskim. Z Pragi donosi tameczna gazeta z dnia 22gp Sierpnia: J ego Król. Mość Xiąźę Lukki wraz z swoją dostojną małżonką i synem przybyli tutaj w dniu 20. b. m, w pożądanem zdrowiu i wysiedli w zamku Królewskim, Z K2oacy1.

Gazeta Agramska z dnia 13. t. m. donosi co następuj e: "N iż ej podpisana miejska magistraluralua deputacya zdrowia z wielkiem zadziwieniem wyczytała w Gazette de France wiadomość, jakoby z pewnych źródeł czerpaną;, że w Fiumie panuje powszechnie obawiana cholera. Ażeby błąd ten odwołać, deputacya czuje się być obowiązaną podać do powszechnej wiadomości, iż dotąd w tein Krój. wolnem mieście handlowem, w obwodzie jego, równie jak w całym okręgu Król. Węgierskich krajów nadbrzeżnych, niema najmniejszego śladu cholery, ani żadnej innej obcej zaraźliwej choroby, przeciwnie stan zdrowia ludności tamtejszej jest najpomyślniejszy , a śmiertelność w ogóle mało znaczącą jest i daleko mniejszą, jak to od lat kilku bywało w tej porze roku. Miejeka. magistraturałna deputacya zdrowia w FiumĄ dnia 8« Sierpnia 183 l. " Włochy.

Z R z y m u, dnia 20. Sierpnia» Papież Grzegorz XVI. wezwał przez Kardynała Wikaryusza z powodu cholery całej Europie grożącej wszystkich prawowiernych stolicy do goiliwych modłów i pokut, aby za pomocą Świętych Sebastiana i Rocha, którzy w podobnych okolicznościach dzielnymi byli obrońcami ludu rzymskiego, i ta chłosta została odwróconą. Nakazane U{ modły gmiodniowe od dnia 18. aż do 2j - m, b.; kto na nie uczęszcza, dostępuje odpustu na 7 łat, na 14 łat, albo też podług wyroku duchowieństwa na zawsze. Nowe urządzenie Państwa Kościelnego.

(W numerze Gazety Poznańskiej 1&2. w krótkości o tem urządzeniu niow&byr'J&zczesMz dają.) - Di ario di Rorna ogłasza edykl papiezki, o nowym rozdziale Pańsiwa Kościelnego. Przywodzimy treść .tego ważnego aktu, ramykającego niejako szereg wypadków które raszły we Włoszech, "Państwo kościelne dzieli się na dele A acye, wyjąwszy tylko okolice Stolicy., które nosić będą nazwisko, Rzymskiej Goruarca. - J30 rządu iaidęj z tych delegacyi wyznaczonyisędzie Kardynał: .rząd ma tytuł legaeyi, Kardynał ma tytuł Legata i używa wszelkich z tą godnością połączonych przywilejów. - Każda delegacya, co do spraw zarządu, dzieli się na gubernie U 13, klassy. Przywrócenie delegacyi Camerino i .Ci.vita-.vecchia, tudzież urządzenie nowej, której stolicą ma. być @rvieto, zostało już nakazane i trzej Delegaci do nich będą niezwłocznie wyznaczeni. - Delegat każdej prowincyi, zostając .pod .kontrolą najwyższych władz w stolicy, sprawować będzie wszelkie czynności zarządu, wyjąwszy sprawy r natury swqjej do władzy kościelnej należące., sprawy powierzone urzędowi publicznego skarbu, «prawy poddane szczególnej deputacyi ustanowionej co do robot hydraulicznych w prowincyach Bolonii, Ferrary, Ra.yenna i Torii, i nakoniec ąprawy z natury swojej wydziałowi sprawiedliwości właściwe, - JOelegat może, ilekroć za dobre uzna, po wprowadzeniu nowej organiz.ac.yi sądowej, przewodniczyć na posiedzeniach sądów karnych, lecz sam niemoźe dawać .głosu. Przy każdym Delegacie będzie As s e s s o re' l e g al e i kongregacya rządowa ze czterech Radzców złoiona. Radzców mianuje N aj wyż sza władza,-Radzcy, równie jak Delegaci, we wszyst1ciem co się t y«BY rachunkowości i budżetu prowincyi i grain mają głos stanowczy; we wszystkich zaś innych tylko doradczy, i ostateczne ruzstrzygnienie feależy od Delegata. - Kongregacya co trzy lata częściami się odnawia. - Przy Delegacie będzie jeszcze generalny Sekretarz., zostający pod jego rozkazami i obierany prze2 Najwyższą władzę. - Radłcy składający kongregacye, muszą, albo tażdy ze swojej prowincyi być rodem, albo mieć w niej nabyty majątek, albo prtynajmniej od lat 10 być osiedli. - Prezydentów każdej legaeyi lub delęgacyi i Gubernatorów mianuje N aj wyż sza władza. - RadyAgminowe w gminach mających 10,001 lub więcej mieszkańca, będą się składały ze 48 Radzców, gmin od 4 do 10 tysięcy mieszkańca z 36, gmin od 1000 do 4000 r «4, gmin niemających 1000 mieszkańców z 16 Radzców. - Na pierwszy r.az członków każdej rady gminowej mianuj,e właściwy Delegat za potwierdzeniem Ojca S. *» Pii piexwszjra osadzeniu, zdarzające się wa«

Łujące miejsca zapełniane bę*!ą przez urzędników mających większość głosów w gminach, lecz potwierdzanych przez Delegata. Dwie trzecie części członków rady mają być wybierane z klassy właścicieli gruntowych, a jedna trzecia z klassy uczonych, kupców i mistrzów w kunsztach i rzemiosłach, wyłączając rzemiosła pospolite i brudne. W miastach w których utrzymał się wzgląd najodowitość » pierwsza jedna trzecia Radzców ma być wybierana ze szlachty posiadaczów ziemi. - Gruntowi właściciele, tak obecni jak .i nieobecni mogą być wybierani; nieobecni mogą w radzie przea pełnomocników zastępstwo dla siebie warować. - Duchowni, mający własność ziemską, mogą być na równi z innemi właścicielami gruntowemi, za pozwoleniem Biskupa, do cady powołani. - Członkowie rady gminnej -ro dwa lata odnawiają się per,lunium. - Gonfaloniere i starsi, (anziani) składają urząd gminowy, sprawujący wszystkie obowiązki administracyjne. Gdzie jest 10,000 mieszkańców lub więcej, urząd składa giez 9 osób., w drugiej klassie z 7, w trzeciej z 5, w czwartej ze 3. Wszyscy .członkowie urzędu zowią się Anziani. Naczelnik urzędu w miastach zowie się-Gonfaloniere, a w innych miejscach Priore. - Część urzędników wraz z Gonfaloniere lub Priore odnawia się co dwa lata. n'"" Schodzący z urzędowania, mogą być zawsze na nowo. obrani. - W połowie Września rada gminowa ma rozważać przyszłoroczny spis dochodów i rozchodów. - Te spisy mają b}ć na dwa tygodnie wprzódy publicznie wywieszane. Każdy obywatel może poczynione nad niemi uwagi przesłać radzie gminowej, która je powinna .rozważyć. - W JLutym sprawozdanie Azeszłorocznego zarządu musi być podane radzie gminowej i porozbiorz-e odesłane do Delegata." Z M e d y o l a n u, dnia 3 3. S ie rpnia, Wielkie igrzysko dane wczoraj w ar-enie zwabiło znaczne mnóstwo widzów. PoBiewai reprezentacja nieodpowiadała oczekiwaniom zgromadzonych, publiczność okazy wała nieukontentowanie swoje krzykami, gwizdaniem i tupaniem nóg; nareszcie połamała ławki i inne sprzęiy. Roztropniejsza część chciała ujś4 przed tą wrzawą i spokojnie do domów sic udać, lecz gdy podwoje teatru otworzono, motłoch wdarł się do amfiteatru w zamiarze zburzenia ozdób sceny. Wojsko nadeszło aby rozpasaną zgraję wstrzymać, lecz przywitano je gradem kamieni i kilkunastu żołnierzy ipoJicyantów raniono. Komendant sądząc, iezamachy te tłuszczy dadzą się łatwo uśmierzyć, rozkazał kilka razy dać ognia w powietrze; lecz miasto tego, żeby to miało trwogę jaką sprawić, powiększył» no więc strzelać ostreini ładunkami. Kilka osób legło na placu a 10 ciężko raniono, poczerń się pospólstwo rozbiegło i głęboka spokojność w mieście nastąpiła, F r a n c y a.

Z Paryża.Posiedzenie w Izbie Deputowanych pod d. 27. Sierpnia. Pan C. Perier przy wstępie długo się rozwodzi! nad prawem o godności Parów. Karta, powiadał, przepisuje nam, abyśmy ari>kuł 23. w roku i83t. przedmiotem rozważania uczynili. Artykuł 23. następującej jest trtści: "Mianowanie Parów Francyi należy się Królowi. Ich liczba jest nieograniczoną. Król może ich godność odmienić, mianować ich na całe życie, albo godność ich zrobić dziedziczną, zupełnie podług swego upodobania." Rozważanie artykułu tego ogranicza sie na 3dl pytaniach: Mająź Parowie być mianowanymi prze» Króla albo przez ciało obierające, albo przez Króla z listy obranych kandydatów? Maź być ta godność Parów dziedziczną, albo tylko dożywotnią? Liczba Parów maili być ograniczoną, albo nieograniczoną? - Minister starał się potem udowodnić, że gdyby Parów obierano ze etrony tychże samych wyborców i pod temii warunkami, jak Deputowanych, naówczae z Izby Parów stałaby się tylko druga Izba Deputowanych; Izba Parów jednak powinna pochodzić i wyrastać z władzy nieodmiennej , jak Izba Deputowanych tworzy eię przez władzę odmienną; jednej prawidłem jest wybór narodu, drugiej sprawczynią woła Króla. Oprócz tego tron krajowy na tej postawiony jest wysokości, iż w całym kraju łatwo mężów tych wynaleść może, którzy są godni, aby najwyźszem ich obdarzono dostojeństwem. Prawo do tej kandydatury opiera się na przysługach ojczyźnie wyrządzonych, na przymiotach i majątku. JI takim torem nareszcie mówca po rozwlekłych badaniach pytanie jedno tak rozstrzyga: Mianowanie Parów należy się Królowi. Przy roztrząsaniu drugiego pytania, czy liczba Parów ma być ograniczoną albo nieograniczoną, na to uwagę Izby «wraca P. Perier, że korporacya względem ilości swojej nieodmienna łatwo despotyczną władzę przywłaszczyć sobie może; rząd Króla przez odpowiedzialność Ministrów, a Izba Deputowanych przez rozwiązaloość swoją od nabycia nieprawnej potęgi jest wstrzymaną; lecz jakimby sposobem Król albo krąj mógł jakie wywierać działanie na zgromadzenie mężów, chcąc przełamać większość panującą, jeśli to zgromadzenie zawsze by było stałem i nieod

mlennem? Atak mówca drugie pytanierozwiężuje w ten sposób, że liczba Parów powinna być nieograniczoną. - Trzeci, największej uwagi wymagający punkt, czy godność ma być dziedziczną albo tylko dożywotnią, Minister bystro i dokładnie rozważa i tak rozstrzyga, źe hołdować trzeba pospolitemu mniemaniu i znieść dziedziczność, chociażby on sam i Ministeryum słusznie dziedziczność za zbawienną nie w jednym względzie poczytują. "VV ogólności proponujemy, mówi Pan Perier, aby przez amsndę do artykułu 230,0 oświadczono, źe rzeczony artykuł ma jeszcze podpadać rewizyi, źe jednak mimo tego żadne przełożenie w tej sprawie niema być przyjęte, jeśli zgromadzenie prawodawcze poprzedzające onego niepoleci jako uwagi godne następującemu zgromadzeniu." - Nowy więc rozkład prawa, przez Ministra przełożony, następującej jest osnowy: "Artykuł nor wy, mający zastąpić artykuł 23. Karty. Mianowanie członków Izby Parów przystoi Królowi. Liczba ich jest niepewną i nieograni - czoną. Godność "Para na całe życie się udziela, 'lecz nieodziedzicza się. Wszystkie dyspozycye temu się sprzeciwiające nazawsze są skasowane. Artykuł nowy może na przyszłość podpadać modyukaCyi; lecz w tym względzie żadne przełożenie przyjętem niebędzie, jeśli poprzedzające posiedzenie ciała prawodawczego następującemu go niepoleci. "

(Wyjątek z Messager des Chambres.) Twierdzą, źe Xiąźę Tarentu (Marszałek Maedonald) 35. Sierp, do dymissyi się podał jako W. Kanclers legii honorowej. Marszałek, jak mówią, przesłał protestacyą przez wielu Parów podpisaną i żarliwie się sprzeciwiającą wszelkim prawom krzywdzący m dziedziczność parstwa (wprost w ręce N. Pana). Oziębłe przyjęcie protestacyi rzeczonej ze strony Króla miało nakłonić Marszałka do zakończenia swego politycznego sawodu, prowadzonego s taką świetnością za czasów Rzeczypospolitej t równym blaskiem okrytego podczas panowania Cesarza. Dodają, źe przeszłej nocy bawił w hotelu de la Te risse i źe po upłynieniu kilku dni uda się do dóbr swoich. M o n i t o r zbija wiadomość przez dzienniki ogłoszoną o protestacyi uczynionej prze* Marszałka Macdonald względem skasowania dziedziczności parstwa i o abdykacyi Marszałka, która w skutek oziębłego przyjęcia protestacyi tej ze strony Króla nastąpić miała. - Tenże sam dziennik zawiera rozkaz Królewski, stosownie do którego wszystkie przedmioty z wolnego miasta l'rankfortu przycho kiej ilości cudzoziemców podczas jarmarków tamecznych, przepisom Jcontumacyjnym podlegać maja,. Powiadają, ie wojsko 20,000czne, które z Belgii powróciło, obozem stanie między Arras i Cambray.

Z Marsy lii donoszą, że w celu zapobieżenia wszelkim kłótniom między obywatelami różnych polit> cznych i religijnych z dań, same tylko wojsko liniowe służbą odwachową zawiadywać będzie w starem mieście i że gwardya narodowa od tej służby zostanie uwolniouą. Messager pisze, co następuje: "Dziwią się, że Prezydent Rady Ministrów proponował zniesienie dziedziczności parslwa, chociaż sam wyznaje, że instytucya rzeczona podług jego zdania jest zbawienną, i pokój i swobody powszecimejzabezpiecza. Poddał on się w przy tem tyra warunkom, których wszyscy prawodawcy słuchać powinni, wiedzący, ie prawa wtenczas tylko są d o b re, kiedy się zgadzają z obyczajami i opinią tych, dla których SA dane i przeznaczone. "Pytano się Solona, mówi Montesquieu, czy prawa dane Aleńczykom były najlepsze?" - ""Dałem im, odpowiedział Solon, najlepsze z tych praw, które im służyć mogą."" Oby te słowa wszyscy prawodawcy w pamięci zatrzymali !" Xiężniczta Berry osiadła teraz w Massa.

Powiadają (łecz ta pogłoska niema żadnej zasady), że na miesiąc jeden najęła statek parowy Colombo, który ma rozkaz w każdym momencie być gotowym udać się na miejsce, które mu przeznaczą. Konetytucyonista donosi, że Generał Bourmont w pierwszych dniach Sierpnia przybył do Modeny i że częste i bardzo poufałe miewa rozmowy z Xieciem Modeny. Podobnie leż i Marszałek Marmont od kilku doi przebywa w mieście pomienionem, gdy tymczasem Xieiniczka Berry na przemiany w Modenie albo w Massa mieszka. Zebranie się tych naczelników każe się obawiać, że zamiary tam chcą uskutecznić niebezpieczne. Dotychczasowy francuzki Poseł w Konstantynopolu, Generał Guilleminof, przybył w d. 8« Sierpnia do Tulonu.

A n g l i a.

Z L o n d y n u, dnia 26. Sierpnia.

Dziennik T i m e s względem spraw belgijskich następujące robi uwagi: "Przekonywamy się codziennie, jak francuzkie dzienniki nad tem ubolewają, ie zamiary Francyi względem Belgii na wyspie naszej fałszywie się, tło

macza 1 ze my podejrzenie jakieś żywimy i rozkrzewiamy, do tego jedynie dążące, aby wstręt i niechęć między narodami podniecać. Powtarzanie tych i podobnych zażaleń staje się dla nas poebopem da wynurzenia zdania naszego w sprawie tej tak delikatnej. Wiemy my naprzód bardzo do brze, że Fraucya radaby była zatrzymać Belgią; bo opanowanie kraju tego było życzeniem i royalistoiv i republikanistów , wszystkich przyjaciół dynastyi z tronu złożonej, jako też i przyjaciół Króla obywatelskiego Ludwika F jlipa. Wierny tćź do brze, że Francya wielką posiada liczbę zagorzałych stronników w Belgii, a mianowicie w Bruxeli, którzyby, chociażby rząd francuzki niesprawiedliwym sposobem Belgii opanować nieciiciał, jednak się niewahali wcielić Belgią do Francyi za pomocą jakichkolwiek bąć zabiegów z ubliżeniem honoru i wierności, i źe ciź sami zapaleńcy ciągle do osiągnienia celu tego zamierzają. Dalej i tego taić niemoźemy, że chociaż pobndki Francyi do wkroczenia w granice Belgii wypływały może z uczucia ludzkości, to wkroczenie jednak podług naszego zdania ze zbytnią gorliwością uskutecznionem zostało, ie przytem zupełnie się nieradzono innych mocarstw,a źe tylko tą się usprawiedliwiano maxyrną, ii trzeba zapobiedz rozlewowi krwi. Te to zdarzenia zapewne niejakieś sprawiły podejrzenie, wynikające istotnie bardziej z powszechnych uczuć narodu, nii z widoków i sposobu myślenia rządu. Jest więc powinnością gabinetu francuzkiego wszelkiego do tego dołożyć starania, aby przytłumić to podejrzenie w Anglii się szerzące, i aby rozpędzić tę mgłę; która okrywa i zaciemnia sławę i blask imienia Francuzów. Niech tylko ukończywszy dzieło ludzkości natychmiast odwoła armią swoją z Belgii, a wszelka potwarz nieprzyjaciół j e g o na ich samych spadnie. Krótko mówiąc -» Francuzi widzą przed sobą drogę utorowaną i prostą, jeżeli w rzeczy samej honor ich był celem, a to wkrótce się p okaż e!"

Rozmaite wiadomości.

P o z n a ń, dnia l i. Września, - Nadeszło na nowo wiadomości o zdobyciu Warszawy dnia 8. Września są następujące: "Nirn jeszcze szturm przypuszczono, Feldmarszałek Paskiewicz w celu zapobieżenia rozlewowi krwi wszystkich użył sposobów, aby przez układy rzecz całą ukończyć; wszedł więc w ugody z Generałem Krukowieckim, który jednak oświadczył, źe tylko pod tym warunkiem chce będzie do takiego sianu, w jakim była r. 177T. Ta deklaracya naturalnie zerwanie wszelkich układów natychmiast za sobą pociągnęła, a Feldmarszałek rozkazał, aby armia dalej się poEunęła. Zewsząd stron ochotnicy do szturmu się stawiali. Bitwa trwała przez dwa dni, gdyż Polacy mężnie okopów bronili, choć niej.doiali nareszcie dać odpór Bossyanom, którzy zostawszy panami okopów miasto do kapitulacyi przymusili. Armia polska ma stosownie do osobnych ugod udać się do Płocka, aby tam czekać dalszych rozkazów N. Cesarza. Z obu stron mężnie walczono, a attak ze strony Rossyan przypuszczony należy do najświetniejszych czynów wojennych; okopy bardzo dobrze były założone i ciągle ogniem krzyżowym bronione. Feldmar. Paskiewicz otrzymał lekką kontuzyą w ramieniu. - Straty obustronnej jeszcze niemodna ocenić, choć zapewne niebyła małą. Między jericami znajduje się Porucznik Wysocki, znajomy z powodu udziału, jaki miał w rewolucyi w dniu 39. Listopada r. z, "

Urodziny Getego tegoroczne obchodzono w Wejmarze 2 wielką uroczystością. Sławny rzeźbiarz David w Paryżu modelował Getego przed dwoma laty i przysłał mu teras popiersie kolosalne z marmuru pireriejekiego. Ma ono być ustawione w bibliotece W. Xiecia i dnia 28. Sierpnia uroczyście odsłonione, pT»y której okazyi mają być miane mowy stosowne i wielka uczta dana, iglu Anglików i Szkotów, między tymi trż Walter Scott i po- eci Southey, Wordsworth i Prokter (nazwany Barry Cornwell) - wszyscy wielbiciele literatury niemieckiej i mistrza niemieckiego oraz i ojca poezyi niemieckiej, udarowaii go wspaniałym tworem kunsziu, lo jest wielką pieczątką. Na kamieniu pięknym zielonawym wyryty jest wąż ogon swój kąsający z napiI t m; "liez odpoczynku, iecz leź hrz skwapiiwości (Ohne Mast, aber ohne Hast)' prosta lecz piękna skazówka, ceniąca czynne działania wielkiego męża. Kamień w wysokości dwóch cali osadzony jeet w szczere złoto, na którero spostrzedz się daje wielka ilość alegorycznych ozdób roboty wypukłej, poczęści okrytej kolorowym szmelcem. Pod nimi widać niże jako wyobrazidło Anglii i wieniec dębowy, który ma przedstawiać Niemcy, dwie maski i rogi obfitości z podpisem: Od przyjaciół w Anglii mistrzowi niemieckiemu. We Lwowie przez cały czas panującej cholerv a-ż do dn, l. Września wieczór zachorowało ogółem 4g93, wyzdrow. 2358, um. ib} osób. - W całej Galicy i od ceasu jej wjbuchnienla aż do a A . Sierpnia z stanu cywilnego zachor. 154,824, wyzdr. 84,464, urn. 59.702; w WOJSKU do dnia 13. Sierpnia zachor, 3803, wyzdr. 1841» -***- 1548; ogółem osób cywilnych i wojskowych zacti. 158,617, wyz. 86,305, urn. 61,310. Jeden z urzędników Kompanii WschodnioIndyjskiej , który w Czerwcu b. r. wrócił z Madras do Londynu, przywiózł wiadomość e nowym sposobie leczenia cholery, jakiego używano w czasie nadzwyczajnego szerzenia się tej choroby w Masulipata ;n, w lS25 - r., gdzie podówczas sprawował obowiązki Sędziego. Sposób zależy na tein, iżby natychmiast po okazaniu się cholery dać choremu od 10 do 50 kropel olejku Cajeput, rozpuszczonych w połowie szklanki wody gorącej, i dozę takową powtórzyć w poł godziny, jeśliby za pier« wszą choroba się niezmniejezyla; gdyby zaś żołądek pierwszej zupełnie nieprzyjął , tedy natychmiast dać należy choremu od razu kropel 50; skoro tylko znaki choroby się zmniejszą, dalsze zażywanie lekarstwa niejest potrzebnem. Skutki jego były nadzwyczajne; chorzy przychodzili nader prędko do zdrowia, i na 110 zaledwie j eden umierał. Urzędnik jeden w prowincyi Bretagne, wy.

rachował, że teraźniejszy francuzki budżet 1600 milionów wynoszący, w rolach monety ao franków wartości, zająłby przestrzeń 13 mił, a w rolach groszowych (sous) okryłby 33 razy całą powierzchnią ziemi. Między szlachtą europejską najbogatszym panem jest Markiz Stafiord. Dochody jego roczne wynoszą więcej niż 300,000 f. sfer!. Wynalezienie druku wstrząsnęło hierarchią, wynalezienie prochu zniszczyło władzę feudalną. Jakież skutki będzie miało w naszych czasach wynalezienie machin i dróg żelaznych? Kardynał Mazaryn był pierwszym, który używał szpiegów policyi, a lo przeciw X ążęciu Kondeuszowi. Król Aszantysów ma podług praw pozwolenie mieć 3333 żon, albowiem na tej liczbie mistycznej spoczywać ma szczęście naro d u. Kobiety te uknowały roku zeszłego spistk na życie swojego władzcy, lcc* wnet po czynie tym kara nastąpiła. Zamknięto je w ciasnem, murem «pasanem podwórzu, 3 oddział żołnierzy na te nieszczęśliwe kobiety 3333 kul wystrzelił. Zabito 922, zraniono 2174, a resztę niewinnemi uznano. Kobiety u Kałuszów żadnym sposobem ani same całować, ani całowane być niemogą. Jak tylko przychodzą do lat dojrzałych, przekrawają sobie dolną wargę i kość w nią kładą. dalece, źe nitowe nakoniec często trzy cale grubości mają. Tym sposobem dolne wargi itI i robią się obwislemi, i niekiedy tak długiemi, źe do góry pociągnione częstokroć twarz całą zakryć mogą, i to u nich jest rodzajem największej piękności. Lady Elwood w d iiele swojetn o Egipcie i lndyach, wydanem niedawno, chwali bardzo grzeczność Egipcyanów dla płci pięknej. Najprościejszy Mameluk nawet grzecznie ustępował jej z drogi i witał ją z wielkie m uszanowaUlein. Z nowych badań historycznych pokazuje się, że Sokrates miał dwie żony, i źe obie by* ły złośnice. Świat cały ubolewał nad nim, lubo wiedział tylko o jednej jego żonie; cóż teraz będzie, gdy się o dwóch dowie. Byłto męczennik małżeństwa! Liczą teras na całym znajomym okręgu ziemi 2360 stałych teatrów, a 480 towarzystw wędrownych. Od ogłoszenia naszego pod dniem 4. tn. .

nadeszły znowu następujące summy pieniężne: A. Prry Kassie Kariilaryjnej: 48) Prie« kupców PP. Herold i Kantrowicz, urządzona prztz bankierów PP, Moritz, Humbett i Gaertner w Betlinie »kładka 7$ Tal. 4$) Przez urząd ekonomiczny w Jerce «brana składka jo Tal, 8 igt. 7 fen.

B. U kupca Pana Senftlcben: 78) P. Feehner, Badzca Konsystorski, jako miesięczna składka 1 Tal. C. W nadwornej drukarni W. D e c k e n I S półki: 42) Pue« P. S. Keich, dozorcę dystryktowego J Tal. Poznań, dnia 11. Września 1831.

Komitet miejscowy miasta Poznania wzgledem cholery. OliWIE SZCZENI E Względem ćwiczenia si{ 2go batalionu 6go pułku piechoty w strzelaniu. Tegoroczne ćwiczenia się 2go batalionu 6go pułku piechoty w strselaniu zaczną się z dniem 1«, m . w deinbinb: Starołęckiej Louisenhayn zwaneJ.

Niechaj się więc każdy strzeże niebezpieczeństwa i uszkodzenia. Przy tern zakazuje się publiczności pod karą wydobywane kul na miejscu strzelania. Poznań, dnia 7. Września 1S31.

K ról. Konsyliarz Ziemiański Powiatu Poznańskiego.

Niżej podpisany w moc zlecenia Kroi. Sądu Ziemiańskiego miejscowego będzie sprzedawał w środę, dnia 14. m. b., przedpołudniem o godzinie Qtej, w Zaleszewie pod Szwarzensem, najwięcej dającemu za gotową wypłatę część inwentarza gospodarskiego, składającego 6Ę z koni, krów, wołów, świni, pługów i wozów, o czem niniejszem szanowną publiczność uwiadomią. Poznań, dnia 10. Września 1831»

Ku p ke »

. ,

JUfprendaryiisz Król. Sadu Ziemiańskiego.

W ulicy Szerokiej Nr. tig. a, jest do najęcia odb. Michała r. b, całe pierwsze piętro, składające się z czterecli wielkich pokoi, alkierza i kuchni, cło tego należy także sklep, drwaIma i izdebka na trzecim piętrze, Walenty Wroniecki.

Ceny zboża na Pruska mIarę wagę w Poznaniu. Dnia 9. Września 183' .

Tal. igr. fen. do Tal. fen.

Pszenica 2 6 2 27 6 Żyto I «7 6 2 5 6 Jęczmień I I 2 6 Owies Taterka ar Groch . 55 2 b Ziemiaki Siana «etnar a XIO ff.. . 17 6 30 Słomy kopa a 1200 II . 4 5 4 Masła garniec 2 f 5

WYKAZ

Komitetu zdrowia w Poznaniu o cholerze.

Dnia 9. Września pozostało chorych: 1 wojskowych, 19 cywilnych; ogółem 20.

zachorowało wyzdrowiało umarło pozostało chorych D n i a 10. W r z e ś n i a : 2 cywilnych. 7. cywilnych 5 cywilnych i wojsk. 9 cyw.

D n i a i i. W r z e ś n i a : 2 cywilnych 2 cywilnych 2 cywilnych i wojsk. 7 cyw. · Aż do dzisiejszego dnia zachorowało ogółem: 115 wojskowych, 69? cywilnych; z tych wyzdrowiało: 54 wojskowych, 262 cywilnych; umarło: 60 wojskowych, 425 cywilnych, Pozmń, dnia Ii, Września 1831