GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.01.09 Nr7

Wielkiego NA N

Xiestwa

KI" E

G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowsii.

r 7. - W Poniedziałek dnia 9. Stycznia 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z Berlina, dnia 5. Stycznia, N. Król raczył podoficerowi F l e m m ' i n g 3go batalionu (Głogowskiego) pułku Iggo iandwery, dib znak honorowy powszechny. Przybył tu: Cesarsko-Roseyjski Kamerjuoker, Br, Alopeus, gońcem z Wiednia,

N!! W 1 W \ 1 1 W U V W I

Wiadolllości zagraniczne.

Królestwo Polskie.

Z Warszawy, dnia 4. Stycznia.

Stosownie do rozporządzeń dobroczynnych" N. Cesarza Jmci i Króla, i w skutek postanowienia J O. Xiecia Feldmarszałka Naczelnie kommenderującego z dnia 15, (27.) Grudnia 18.31. ustanowionąjostała Kommissya wsparca dla oficerów wojska polskiego, tudzież ich wdów i sierót, którzy na mocy powyższego postanowienia, mają prawo do zasiłku w jednej z dwóch kategoryi tamie wymienionych oznaczonego. - Kommissya ta pod Prezydencyą J O. Xiccia Golicyn, Gentrała-Mr.jora zOrszaku N. Cesarza Jmci rozpoczęła czynności swoje W dniu 3. Stycznia r. b. w pałacu Zwanym Piymasowski.

- Osoby zatem, któreby sądziły mieć prawodo otrzymania wsparcia, mogą udać się wproet z przełożeniami swemi do pomienionej kommissyi. - Warszawa, d, 2i. Grudnia (3. Stycznia) 1831/32. r. J O. Feldmarszałek Xiąże Warszawski, wczoraj zaszczycił swą obecnością teatr narodowy. Przez postanowienia z d. 30. z.m. Rząd tymczasowy mianował P P. J ozefa Radzimińskiego , Kommissarzetn obwodu Sochaczewskiego; Seweryna Biernackiego, Kommissarzem obwodu Piotrkowskiego, a Ignacego Zarębskiego, Kommissarzem policyjno- HTojskowyrnprzy Komrnissyi województwa Lubelskiego. Ciągle prz) bywają podoficerowie i żołnierze wojska polskiego będący w Prussach. Jeden Warszawianin obecny teraz w Królewcu donosi, ze w tamecznym kościele katolickim w czasie Mszy S, wybornie bywają śpiewane pieśni kościelne kompozycyi Karola Kurpińskiego,

G a tfi c y a.

Ze Lwowa, dnia ai. Grudnia.

Podoficerowie i szeregowi wojska powstańców polskich, którzy pod dowództwem Generałów Ramorino, Różyckiego i Kamińskiego fichromli 6i'ę byli do Galicyi, uwiadomieni o wydanej dla nich przez Cesarza wszech Rossyi, Króla Polskiego, najmiłościwszej amnestyi, wyszli już 2 Galicy i napo wrót do domów %*: Dwernickiego, równie wyrusz) li jnź r HerHians'U du w ziemi Siedmiogrodzkiej, gdzie mieli wyznaczony subie pobył tymczasowy, Bar>owrot do swej ojrzyztiy.

Niemcy.

Podług wiadomości z Monachium z dnia 6.

Grudnia została przyjętą przez Izbę Deputowanych większością głosów Jista cywilna trzech milionów zło}, rui. Uwiadomienie Ministerstwa spraw wewnętrznych Wielkiego Xiestwa Badeńskiego z dnia 3. Grudnia zakazuje rozsiłar.ia i rozszerzenia gazety, wychodzącej w Strasburgu u Silbermanna, pod tyrułem " Niemcy", która nastąpiła w miejscu gazety: Niemcy konstytucyjne, zakazanej uchwałą związku z d. ig. Listopada, Z L ux e ID b u rga, dnia 22. Grudnia., Dnia J7 m. b. uiworzyłsię oddział ruchomy zaspiawę Króla Wielkiego Xiecia we wsi H o! łerich. Korpus ten składający się z ochotników, do którego się także przyłączyło wielu z dawniejszych urzędników przy komorach celnych, wkroczył w kilka gmin, aby władze tameczne wprawić w, stan laki, iżby mogły na nowo związki swoje z rządtm prawnym rozpo eząć. VV Ełsch zabrał ten korpus broń i inne materyaly do gwardyi miejskiej należące, i odesłał je do Luxemburgs; mj&dzy inuemi 250 fu zyi dobrego kalibru, W Hesperange źandarintrya belgijska widząc zbliżających się partyzantów, kilka razy słyszeć się dała z okrzykiem: kto tam! (We r da!)j ślepe wystrzały napomniały ją wszelako, aby się natychmiast cofnęła, co ona leź czemprędzej uczyniła, zostawiwszy nawet czapki swoje futrzane. Mówiono., ze jednego żandarma raniono; łecz pewniejsze doniesienia głoszą, ie on z konia spadłszy nieco się skaleczył. Równie jest fałszem, że partyzanci ci kassę poborcy w Monderangę złupili. Prawdą jest przeciwnie, ie nigdzie się gwałtu niedopuszczali i za wszelką żywność, którą irn mieszkańcy dostawiali, gotowizną płacili. Za kilka dni dowiemy się o wypadkach dalszych tej wyprawy. Już od dawna wszystkie prawie gminy z upragnieniem pomocy jakiej obcej wyglądały, aby zrzucić ciężące jarzmo i większa część zatknęła chorągiew Oranżystów , powiewającą podobnież na wieży Ś. Piotra A V Luxemburgu ; a jeśli poruszenia te z życzliwą nadal odbędą się skwapliwością, to wkrótce związki gmin wiejskich z miastem stołecznem prowincyi przywiócone będą, Niderlandy.

2, H a g i, dnia 24. Grudnia.

Dziennik S t a a t s - C o u r a n t umieści! następującą notę pełnomocników niderlandzkichdo Konforencyi londyńskiej, mającą służyć z" odpowiedź na 24 artykułów tejie. "Do JJOO. pełnomocników: austryachiego, francuzkiego, angielskiego, pruskiego 1 rosboskiego, zebranych na h onferencyi londyńskiej. "J J O O. pełnomocnicy mocarstw: austryackiego, francuzkiego, angielskiego, pruskiego i rcssyjskiego, w n o c e swojej zdnia J O. Listopada do podpisanych pełnomocników Króla J mci Niderlandzkiego namiemli, że protokół akwisgrański, w którym postanowiono: iż w przypadku, gdyby układy Monarchów lubpełnorno. cnikow miały na celu okoliczności, będące w szczególnym związku z interessami innych państw europejskich, natenczas układy te wjsftwinny pod tern tylko wyraźnern zastrzeżenie m, Że państwa do których s ę ściągają czy to bezpośrednio, czy przez swoich pełnomocników będą-miały wnich udział; nieprzepisuje form tego udziału i dla lego zostawia konferencyi londyńakićj zupełną wolność co do sposobu i udzielania kommunikacyi podpisanym, jako ići · co do przypuszczenia ich do wspólnego z sobą działania. Konferencya londyńska Icorzystając 2 takowej wolności, wezwała podpisanych pomienioną notą, o wyłuszczenie na piśmie żądań ich Rządu, jako też o piśmienną odpowiedź na żądania i uwagi przeciwnej sirony, nieodmawiając im zarazem sposobności oznajmienia swoich mniemań co do wszystkich punktów, o których urządzenie rzecz się toczy. Dwór niderlandzki tern bardziej się stąd cieszy, że konferencya londyńska powołuje się na protokół akwisgrański, kiedy w nim najuroczyściej zastrzeżony jest wszystkim stronom udział w układach, które się Sprawy ich tyczą. U dział takowy miał tei istotnie miejsce w pierwszej epoce układów. Przy otwarciu konferencji londyńskiej oświadczono wprotokule z dnia 4. Listopada 1830. roku: że, kiedy Król Niderlandów domagał się od pięciu mocarstw, iiby wspólnie z J. Królewską Mością obrali najstosowniejsze środki do uśmierzenia powstałych w Jego państwie zaburzeń, mocarswa te, wedle brzmienia 4. paragrafu protokufu podpisanego w Akwisgranie dnia 15. Listopada ig' S - roku wezwali Posła J ego Królewskiej Mości, ażeby obecny był narodom, W skutek tego zajął na konferencyi właściwe sobie miejsce.

"Lecz zaledwo upłynęło kilka posiedzeń, a konferencya przestała zawiadomiać go, ó swoich zgromadzeniach i ograniczała się na przypuszczaniu niekiedy pełnomocników niderlandzkich dla przyjęcia ich oświadczeń lub piśmiennych kommunikacyi. Rząd niderlandzki, przyznaje, że piśmienny rozbiór jego żądań,. ciwnej strony i niektóre pojedyncze objaśnienia wyrównywają zgromadzeniom i zapewnieniu protokółem akwisgrańskim bezpośredniemu udziałowi; skoro bowiem w osobistych i lormalnych naradach zajdzie jaka przeszkoda, natenczas czynności tracą właściwy swój charakter, i wiele przedmiotów niedokładnie wyjaśnionych, albo pojętych zostanie. Obrana w tym względzie przez konferencyą droga, niemeźe żadnym sposobem uwłaczać prawu pełnomocników Króli wskich, codo ichobeeności naposiedzeniaeh. Co się tyczy sposobu, jaki służył pełnomocnikom Królewskim w wyrażaniu swoich widoków, WStfdędem urządzać się mających punktów, wolność ta nieprzechodziła zakresu doradzczego głosu i tych jedynie przedmiotów, o których już dawniej była wzmianka, i o których pełnomocnicy przewidywać byli powinni, że wchodzić będą do układów. Prawo to niebyło wszakże zastosowane przy równie ważnych jak nie. spodziewanych wypadkach» o których nawet ani raz nie wspomniano i względem których nie zasięgano rady pełnomocników Króla. U dzielone przez J O O . Panów podpisane 24 artykuły zawierają liczne ttgo dowody, mianowicie artykuły 9, fi, 1-2 i . J artykułu lj. Podpisani przyznają znaleźną konferencyi otwartością, że' nadaremnie usiłowali pogodzić protokół akwisgrański 2 zupełnem pominięciem treści i ducha teg.«»ż protokułu, oraz pierwotnych 2asad piawa narodów, jakie postrzegać się dają wraz? maitych klauzulach, a w 84 artykułach poraź pierwszy wspomnianych. Idzie tu o rzecz ważną, o podział dozoru prawa retmańskiego i beczkowego na rzece holenderskiej z obcem mocarstwem, o wspolnestanowitnie zinnern państwem opłaty retmańskiej, o poławianie i sprzedaż ryb przez obcych poddanych; o zapewnienie Hollendrom jakby jakiej rzeczy wątpliwej, żeglugi na ich własnych rzekach} o zastrzeganie wzajemności żeglugi na rzekach między Skaidą i Renem, płynącychpo ziemihollenderekiej; o przyznawanie obcym prawa bicia drogi przez kraj łub kopania kanału;. o wzbronienie wszelkich przeszkód mogących się czynić kommunikacyom handlowym, chociażby też kommunikacye prowadziły przez pierwszą twierdzę Królestwa; wreszcie o sporządzenie likwidacyi tak, iżby nie spadał żaden ciężar na stronę przeciwną. Co się tyczy powrócenia do kroków nieprzyjacielskich, pytanie tojestkategoryą obszernych działań, podczas których i dopókirjy ukończone niebyły, mogłyby się skompromitować, gdyby we względzie niepewnej przyszło» ści wchodziły w jakie zobowiązywania. Jeżeli pozostanie przy Królu prawo rozpoczęcia na

nowo kroków nieprzyjacielskich, natenczas zatrzyma tylko właściwe stanowisko wedle układów, i wykona niezaprzeczone sobie prawo. Co zaś szczególniej dotyczy 24 artykułów, podpisani poważają się przypomnieć; że ich dawniejsze oświadcz.cnia nie zmierzały do oznajmienia woli J ego Kroi. Mości względem systemu powszechnej p3cyfikacyi podanego przez wspomnione artykuły. Artykuły te nie tylko nkprzynosiły korzyści dla Hollandyi, jakich nigdy nie miała, ale nawet nieprzedstawiają jej takich, ktorychby już dawniej nie posiadała, lecz nadto dla jedynej przyczyny oderwania kraju, który zawsze do niej należał wkładają na nią służebności dla tegoż kraju, jakim nietylko Hollandya, ale żadne inne niezawisłe państwo nigdy nieulegało , a którym nieby niewyrównywało ; wszakże wydzierają jej prawa i korzyści nabyte w dawniejszych epokach, jak np. z roktl 1790. kiedy Skalda zamknięta została i z r. i815kiedy Hollandya za połączenie z Belgią odstąpiła osady i kapitały, których zwrot jej się należy, aktóreby jej wedle brzmienia 24 artykułów," bez żadnej nagrody wydarte zostały. (Dokończenie jutro.) Z d n i a 3 6, G r u d n i a.

Jutro wyjeżdża J. K. M. Xiąźę Fryderyk 7. głównej kwatery, aby powrócić do stolity .

Wyglądają tu podobnież przybycia Xiecia Oranii; przed odjazdem wszelako przytomnym jeszcze będzie Xiążę w Herzogenbusch wspaniałemu balowi, który na cześć j ego tam ma być dany. Komunikacya od niejakiego czasu przecięta między Herzogenbusch i Mastrychlem, na nowo teraz jest przywrócona. Bryki idą hea przeszkody % jednego miejsca na drugie. Wozy niedawno temu zatrzymane, władce belgijskie w łlasseit na wolność wypuściły zleca nadmienieniem, że duani belgijscy rozk,azy swoje przekroczyli, Z dnia 29. Grudnia.

Małżonka Posła Królewsko-Pruskiego przy dworze naszym, Hrabiego WakVburg- Truchsess, przed kilku dniami z *<<YJ11 światem się rozstał» . Z Bruxelli, dni? 25. Grudnia.

Minister wojny upoważnił Szefów pułków do udzielenia 10 h>ó 15 żołnierzom w każdej kompaair urlopie dwutygodniowego,Gazefa w Nam ur wychodząca " C o u r r i e r <<Je la Sanibre*A donosi, że konsystujący tam batalion gwardyi miejskiej Antwerpskiej otrzymał rozkaz udćnia sit» do Wielkiego Xięstwa Luxemburekiego. Armia belgijska obecnie nie mniej nie xvitjcćj liczy Geaerałów, jak 41 (U), którjca ży c i p a t i o n. Znajduje się między tymi Generałowie francuscy Desprez, Grundier, BilIard, Pirquet, Nt-mpde i Evam.

Rząd zajmuje się teraz projektem zniesienia podwójnej linii duanów, a miasto (ego Utworzenia jednej, gdzie wszelkie formalności prawem przepisane ściśle mają być zachowane. Dotychczas tutaj niemamy żadnych urzędowyrli wiadomości, że się Rossya wzbrania Mlyfikacyi trakta tu, Z dnia 28« Grudnia.

N a posiedzeniu dzisitjs/em uchwalili reprezentanci projekt do prawa, kiorern się nakazuje utrzymanie gwardyi miejskiej) w stanie mobili/.icyi. - Przyjęto oraz rozkład, oznaczający kontyngent dla armii na stopie wojennej z 80,000 ludzi, a nabór rekruteki na f. 1832. z 12,000 ludzi. Oraz uchwalono wniesiony przez, sekcyą centralną kredyt prowizojyjny dla Ministra wojny z a mil. złotych. Podroż, którą Kroi wczoraj odbyć chciał do Antwerpii, na dalszy czas odłożona. Stosownie do postanowienia Ministra wojny, gwardya mobilizowana miasta Namur ma być ronwiązaną. Wojsko, mające być wysłane do Luxemburg?, ekłada się z 5000 Judzi. G az e ta M e m o r i a l B e J g e z a wi e r a kilka listów prywatnych z Arion z d. 2.5. Grudnia, gd?ie między innemi czytamy co następuje: "D zisiaj zrana przybył tu oficer fraucuzki z listem Komendanta miasta Longwy, żądającego mieć dokładniejsze wiadomości o. zaszłych w Luxemburgern zamieszkach. Z prawdziwym żalem donieść muszę, że powstanie coraz dalej się szerzy i wielkiem niebezpieczeństwem zagraża. Komitet zawiadujący przedsięwziął kilka mianowań, między innemi obsadził on miejsce poborcy w Mersch i Bettenberg. .Zandarmerya holenderska zabrała papiery poborców w Eich, Walferdange i Niederauwen, - Pan Toon z biurem «wojem jeszcz* tutaj bawi." Monitor Belgijski zupełnie milczy o Wypadkach w Luxemburgu, podając tylko krótkie wyciągi względem tych zdarzeń, czerp ane z innych gazet belgijskich. F 2 a n c v a.

Z P ary ż a, dnia s5. Grudnia.

T e m p s głosi, że Pan Pozzodi Bprgo nleotrzymał źadnycli depeszy, jak mniemano, nieprzyjaznych, owszem, ii odebrał pełnomocnictwa dążące do rozbrojenia, których użyje skoro tylko konfereneya artyiculy dotyczące się żeglugi Belgijczyków przez HoJandya, zmodyfikuje. W takim stanie obecnie porosfaje U '"" sprawa, Prezydent Rady Ministrów wytoczył proces o obelgę przeciw Panu Durnolat1. Słabość Ministra spraw zewnętrznych, Hr.

Sebastyaniego, przyjęła charakter bardziej obawę wzniecający; nocy onegdajszej Minister bardzo był chory. Córka jego, Baronowa Praslm, ani na moment łóżka jego nieodstępowała. Słyszymy wszelako, "że doktorzy nadziei wszelkiej jeszcze tiiestracili. Dzisiaj nareszcie zdaje sprawę o budżecie Pan Thiers. Zapewniają nas, że z konferencyi m ędzy Ministrami i Komitetem do budżetu ten wyniki rezultat, aby zwolna mądre i znaczne oszczędności zaprowadzono, tak dak *e, ie cała ekonomia -pr%y budżecie miliarda dochodzącym niewyniesie nad i pCnt. Zresztą otrzymali wszyscy Deputowani zlecenie wymierzone zmniejszenia budżetu; jakżeż oni teraz postąpią, aby się nie stali wiarołomnymi, a z drugiej strony nie wzniecali zaburzenia i nienawiść stronnictw? (Temps,) Gazeta handlowa pisze co następuje: Nasz korrespondent z Londynu donosi nam, że Pan Talleyrand opuściwszy miasto, aby święta Bożego narodzenia na wsi przepędzić, powrócił do stolicy, aby brać udział w posiedzeniach konfereucyi względem zniesienia fortec. Obawiają się powszechnie, źe Lord Wellington i Aberdeen przy tej sposobności inhibicyą założą energiczną, która Ministrom bardzo będzie nieprzyjemną. - Markiz Palmtlla udał się do Paryża, aby się względem wyprawy portugalskiej naradzać "z Dom Pedro; jeżeli on idzie za głosem rozumu i polityki, wyszle tu kogo, któryby znając się na zabiegach gabinetów uprzątnąć potrafił trudności, wyprawie zamierzonej przeszkadzające. Pan PalmeJla lepiejby się zdał bez wątpienia do wykonania takiego zlecenia, niż do uskutecznienia awantury wojennej, do czego już sam wiek podeszły jest mu na przeszkodzie. Komitet centralny ku wsparcia Polaków nową wydał odezwę do dobroczynności. Wielka liczba dam, w towarzystwach naszych pierwszą grających rolę, połączyła w. skutek tej odezwy usiłowania swoje do urządzenia loteryi na korzyić wychodźców polskich, na której znaczna ilość pięknych prac kobiecych, rysunków i t. p. ma być wylosowana. Mistrze w rozmaitych wydziałach kunsztów niechcąc się dać damom wyprzedzić, podobnież dostawią znaczną ilość prac ręki swojej. Los kosztować będzie 3 franki i 50 centymów. Wczoraj w dzielnicy Saumon wydarzyła siq explozya gazu. Oto Ul; szczegółowe przyczyny swąd od gazu; natychmiast zawiadomił o tern Administracyą gazu, która niehawnie na miejsce naznaczone'" wyprawiła faktora i kitku robotników. Podniesiono w górę kamienne blaty pokrywające rury, które gaz wiodą; jeden z robotników nienaleźących jednak do AdministraCyi uazu, był tak nieostrożnym że się z świecą xa nadto zbliżył. N atychmiast gaz z okropnym łoskotem się zapalił. Cala posadzka sklepu od tabaki w bliskości będącego wyrwaną została; handlarce, innej kobiecie i faktorowi Adminietracyi pogruchotała ta explozya nogi; inne 0eoby pokaleczyła mniej więcej. W odleglejszych sklepach powywracała ona drzwi i potłukła szyby. Przejście to natychmiast zamknięto; lecz dzisiaj już wolny przystęp publiczności dozwolony. W ogrodachTuileryów wystawiono teraz posąg Spartakusa z białego marm uru, kruszącego kajdany niewoli, aby podnieść miecz wolnego męża; podstawa pokazuje napis: dnia 26. Lipca r. 1830. Mają jeszcze 7 podobnych posagów w ogrodzie tym wystawić. Kawalerowie lipcowi d. 23. nu b. dali wielki bankiet na cześć Generałów Ramorino i Langermann, na którym Pan Mauguin prezydoWał; między innymi zaproszono Deputowanych Audry de Puyraveaux, Cabet, Jolly; Profcssora Lelewela; Hiszpanów: Valdes, Vigo i Generała włoskiego Cenutti, Z T u lon u, dnia 20. Wczoraj wieczorem gruchnęła tu wieść o wielkiej rewolucyi, tóra miała wybuchnąć w Rzymie i w której J. Swią. tobliwość życiem miał przypłacić. Mówiono, źe pospólstwo dopuszczając się najniegodzi - wszych bezprawi opanowało zamek Sgo Piotra i wiele pałaców kardynalskich spustoszyło. Wiadomości te nadeszły statkiem parowym t Korsyki, najętym natychmiast od Prefekta, aby popłynął do Tulonu. Depesze przywiezione z największą skwapliwością. odesłano do Paryża. ( T e m p s, wiadomości tych listownych udzielający, sam o prawdzie onych bar-' dzo powątpiewa i podaje je do publicznej wiadomości jako pogłoskę za nadto uderzającą, aby o niej zupełnie zamilczano.) Z dnia 27. Grudnia, Wczoraj dawał N, Pan posłuchanie prywatne Posłowi Vice- Króla Egiptu.

Królestwo J chmość jako też Xiążęta i Xiężniczki 1. Stycznia przed południem przyjmować będ-5 Deputacye obydwóch Izb, Radę pańciwa i inne wyższe władze cywilne, a po południu Sztaby generalne i korpusy oficerów tutejszej gwardyi narodowej i załogi. Choroba Ministra spraw zewnętrznych, Hr.

Sebastyaniego, co dzień się staje niebezpiecznIeJszą, mianowIcIe w skutek przypadłej apoplexyi; mocą więc postanowienia Królewskiego, kontrasygnowanego przez wielkiego zachowawcę pieczęci, upoważnia się na czai choroby Ministra Prezydent Rady Ministrów do podpisywania wszelkich spraw do wydziału zewwęirznego należących. Generał Belliard, przybywszy tu w czwartek zeszły, stosownie do Gazety handlowej, natychmiast po mianem posłuchaniu u N. Pa: na, tejże samej nocy znowu odjechał. K o n s t y t u c Y o n i s t a broni się w dzisiej szyrn numerze przeciw zarzutom powtórnie mu czynionym, że teraz za Ministrami obstaje, i następujące z powodu tego składa wyznanie wiary swojej politycznej: "K onstytucy onista niejest arii Republikaninem, ani Napoleonistą, ani Karolistą, ani Radykalistą w d uch u tych, którzy konwentu pragną, ani ministeryalnym. Jest on i zostanie K o n s t Y t u c y Onistą, t. j. przywiązany do konstytucyi z r. 1830. i dynasiyi przez tęże na tron wyniesionej, nigdy tych obydwóch rzeczy nierozłączając. Ta dynastya itakonstytucya są w oczach jego prawdzie wem wyrażeniem woli narodowej i żywem zastosowaniem zasad zwierzchnictwa ludu. Za obrębem (ej konstytucyi i rządu Królewsk.zr. 1830* widzimy tylko zamieszanie, wojnę domową, klaski niepowetowane; więc jeżeli na nie powstają i własności, głównej podstawie p p . '" dk u towarzyskiego zagrażają, natenczas K o n s t yt u c yo n i s t a poczytuje za powinność swoje, bronić rządu i konstytucyi. Powtarzamy, że K o n s t y t u c Y o n i s t aniejest rninisieryalnym[ dodając oraz, iż tern nigdy niebył, nigdy niebędzie ani być może, gdyż pod kaźdem Ministerstwem, ponieważ Ministrowie są ludźmi, powstawać należy na uczynki niesprawiedliwe, nadużycia i przywileje, a bronić praw i zniweczać zabiegi. K o n s t y t u c yo n i s t a jest istotnie gazetą oppozycyi, lecz trzyma on się oppozycyi narodowej i pożyteczne;, uważającej na rzecz samą, nie na osoby. Nietylko pod teraźniejszym tytułem, lecz też pod dawniejszym ,,1 'Independant", jaki przybrał przy powstaniu swojem dnia 1, Marca r, 18' 5q Ko n st y tucy on isla zawsze tymże samym tchnąć duchem nieulega żadnemu Ministeryum, jakiekolwiek ono sobie imię nadaj e." Mocą artykułu prawa o nagrodach narodowych upoważniono rządy prowincyonalne do rozciąguienia warunków prawa tego także na te gminy, które z powodu oporu swego przeciw postanowieniom z dnia 25, Lipca słuszne mogą sobie rościć prawo do wdzięczności narodu« Stosownie do artykułu tego zlecił rząd sparin, aby utworzy! Kommissyą, mającą rozpoznawać roszczenia- mieszkańców Lyonu wzglądem możliwego ich udziału w nagrodach tych narodowych. KommiiSya ta już jest mianowaną, . P r e c u r s e u r de L y o n donosi z dnia 23.

m. b.: "W Bourg i po wsiach departamentu Ain ma powszechne panować wzburzenie uzmysłów; obawiają się tani wybuchu podobnych zamieszek jak w Gn noble. " Gazna"Patriotę des Puy-de-Dóme" donosi z pewnością, z e w wyprawie D o m P edra przeciw Dom Miguelowi witlu Polaków udzial mieć będzie.

Hiszpania Z Mądry tu, dnia 1$. Grudnia.

N adzwyczajny dodatek do dzisiejszej G azet y Dworskiej donosi, że Szefowie konetytueyosiistów, kforzy wylądowawszy W H iszpanii, inny porządek rzeczy zaprowadzić chcieli, dnia 21. Grudnia przed południem ó godzinie l i I , stosownie do dekretu Królewskiego z d. 1. Października i8jO., na rorKaH Gubernatora Malagi, rozstrzelani zostali. - Gazeta wymieniona przytacza przy tef sposóbneści artykuł, publicznie ebwitszczony przy ścięciu »onstynJcyjneso Exministra Don Salyador ManzanareBv Uskarża sie, tam rząd, że wyii70<i.rcy hiszpańscy nirdziej' aniżeli emigranci innych krajów przez nadaremne usiłowania aby wyrobić sobie na noWo posadę w ojczyźnie» pokój tejże Zakłócają. Między stracon>mi jest witlu takich» którzy za rządów konstytucyjnych słynęli na polu chwały i na mównicach. Z dnia 17. Grudnia, Rozkaz stracenia Torrij os * nadszedł ro> Malagi wieczorem dn. 10.; nazajutrz wykonano go. Wielkie mnóstwo ludzi, podżeganych prze * mnichów, udało się na miejsce ścięcia, miotając tamże najstraszniejsze obelgi ńa nieszczęśliwe ofiary. Żołnierze przeciwnie przez postawę swoje ponurą wyraźnie okazywali, Że uczucie miłosierdzi» duszę ich ogarnęło.

Nieszczęśliwi niezachwianym krokiem przeszli przez podwójne szeregi widzów» Torrijosa na sam przód rozstrzelano r umarł on męstwem żołnierza. J ego towarzysze, w jednej uszykowani linii, w jednym i tymże samym momencie padli trupem-, - Po tej okropnej scenie domagał się motłocb z przeraźliwym wrzaskiem stracenia osó b, aresztowanych, jako uczestnictwo w rewolucyimającyrh. Chciał on nawet wyłamać bramę więzienia; poskromiło go tylko (o przyrzeczenie, że i ci

przed ksrą rJeujdą. Uważamy wszelako, żetłumy te składały się tylko z płaconych żebraków i zbrodniarzy. Portugalia, P r e c u r s e u r, dziennik wychodzący w Londynie, wjęzyku francuzkim, zawiera następujący list z Lizbony pod dniem 26. Listopada, "Używamy tu, równie jak cale Królestwo, najzupełniejszej spokojności. Sposobimy się zruskoszą na należyte przyjęcie Dom Pedra i jego Stronników, gdyby się tu pokazać mieli. Wszystkie twierdze znajdują się w najlepszym stanie i doskonale są przygotowane do godnego powitania tych, którzy ja K słychać, zamierzają na» zaczepić. Dom Pedro równie przyzwoicie przyjęty będzie od wojska, składającego się 230,000 regularnego żołnierza, 18,000 Królewskich ochotników i z 35,000 milicyi. Dorn Miguelosobiście dowodziłem wojskiem potlzielonem na 4 korpusy, 20stające pod rozkazami Marszałków Pesod de Regua, PovoesSarmento i Vice Hr. Starosta Martha. Donoszą nam »Londynu że Cesarska gwardya Dorn Pedra W)nosi 12 - 14,000 ludzi, i dowodzona jest przez znanych Generałów Palmella, Sajanha, Villaflor i S tubs, i że po większej części składa się Z ludzi, przebiegających miejsca publiczne. Z naszej G a z e t y D w o r s k i e j dowiecie się, iż* zawiadomieni jesteśmy o położeniu ambargo na okręty, uzbrojone przez Dom Pedra na Tamizie. Rząd Angielski namyślił się wreszcie postąpić wedle prawa narodów i brzmienia isinących irakiatów. Wiadomość ta nawet przez rojalislow była tu rozmaicie tłómaczona, jedni postrzegali z ukontentowaniem, iż rozlew krwi będzie oszczędzony; inni mniej bojaźbwi żałowali, ii się spóźniła wyprawa/przez co, jak mówili, opuszcza się sposobność zakończenia na zawsze tej sprawy i uwolnienia się od pogróżek wychodźców. Niepotrzebuję wyznawać, iż podzielani zdanie osiatnich. Gdy, jak sądzę, nie często mieć możecie nasze gazetę dworską, angielskie zaś dzienniki posiadają niewyczerpane źródło kłamstw i polwarzy przeciw naszemu wspaniałomyślnemu Monarsze; przeto* udzielam wam wiadomości, powzięte z naszej gazety dworsk-iąj. Przemówią one jaśniej, niżeli całe tomy. Pod dniem 21. Listopada donosi taż gazeta o mianowaniu niektórych oficerów. Pierwszym na liście jest Brygadier J. Viegra, Zowar zAlbuqueique, który się zawszeodznaczał naonarchicznemi zasadami. Roku 1827'" wyszedł on zrojalistami z Hiszpanii i złączył się »Margrabią Chaves w chwili, kiedy tenże przea Infantkę Regentkę mianowany został Gubernatorem wAbrantes. Numer zdnia 22. Listopada zawiera ważny akt urzędowy; który Dzień nister spraw wewnętrznych pisze do Podpreftkia wmieście Beja co następuj«: "Król Imć, Pan nasz z powodu wniosku uczynionego tak Imieniem W Pana, jako też imieniem mieszkańców Jego departamentu, względem służenia wojskowych o własnym koszcie, dopóki nie. przejdzie przesilenie wojenne, którem Dom Pedro zagraża ca'emu Krajowi, rozkazał oświadczyć W P an u, iż uznaje i ocenia szczere i wierne jego uczucia, jakie na zaszczyt narodu okazujesz, i że, gdyby okoliczności tego wymagały, nie omieszka nastręczyć W. Panu sposobności, ażebyś rnógl przywiązanie swoje do Jego Osoby i do świętej sprawy ojcz\zny czynami udowodnić. J. Królewska Mość zaleca WP an u, ażebyś podwoił swoje staranność o utrzymanie spokojności i porządku w swoim departamencie. W Pałacu wLuchoz dnia 30. Lipca igjr.roku, (podpisano) Hrabia Basto." - List ten był pisany, kiedy wieść o w>prawie D om Pedra zaczęła się rozszerzać w Portugalii. G a z e t a D w o r s k a ztlnia 25. wymienia oficerów miiicyi i Królewskich ochotników, którzy należą, do Kommissyi, mającej przyjmować dary ofiarowane przez wiele osób, na uekwipowanie roiticyi i ochotników. Stąd poznać możecie, jak mało bojazui a przeciwnie iie pogardy obudzą wnas wyprawa Dom Pedra." Dzienniki paryskie donoszą z Lizbony 2.

Grudnia. Wjazd do Tagu został zatarassowany, trzema staremi i w bardzo lichym stanie będącemi okrętami "Joao VI.", "Dom Sebastian" i "Donna Maria," dwaostatnie niewytizymałyby wetrz"'śnieuia, gdyby były przymuszone strzelać ze swoich dział. Warownie Cascae, San Juliao, BonSuceso, Belem, buiwark Tosdre i plac handlowy, 6ą w dobrym stanie obrony; podobnie i drugi brzeg Tagu ieet osadzony działami, a w środku miasta, zamek San Pedro d'Alrantara i kilka innych pnnktow także jest opatrzonych działami wymierzonemi na miasto. Przymuszana pożyczka rozpisana została od wyznaczonej do tego Kommissyi; na trzy domy, Baronów Bandeira i Ouinsela i Hrabiego Paooa przypada przeszło 500,000 ir. cała pożyczka wynosi 4 miliony. Lecz nikt niechce płacie, a zachodzi pytanie, czyli będą użyte gwałtowne kroki. Dziś ogłoszono; źe posiadacze mułów, powinnije wciągu 24 godzin dostawić do arsenału, gdzie Rząd każe wybrać przydatne do pociągów artyieryi; codziennie wmieście i w obwodzie pięciu godzin, rekwirują mnóstwo ludzi, wołów i koni do robótokolo warownia Lizbona cała przedstawia u idok miasta, w fetorem oczekują mającego wkrótce nastąpić oblężenia.

A ngli a, Z L o n d y n u, dnia 23. Grudola.

Zdaje się, źe pytanie reformy wszelkie In ne myśli wyrugowało z umysłów ludzi. Nasi nakładzcy niechcą żadnych innych dziei przyjmować, jak te, których przedmiotem jeel sprawa bilu. Dochody z wystawy kunsztów na akademii Królewskiej o trzecią część były szczuplejsze, niż zwyczajnie, a malarstwo, rzeźbiarstwo i budownictwo, obchodzą P«rsywalski dzień postu i pokuty, Z zadowoleniem uważają, że pod teraźniejszym rządem większym szacunkiem zaszczycają się nauki i talenta, aniżeli pod dawniejszym; tak np. N. Pan już następujących me,źYIW sławnych pasował na rycerzy: Souih, Hennie, Charles Bell, Herrschet, Harris Nicolas; powiadają, źe tenże sam honor przeznaczony jest dla matematyka Babbage. Jeden ze stronników Torrijosa był Angli* kiem, Robert Boy. Pokaże się teraz, czy go Hiszpanie tak jak innych traktować ł>ędą, lub czy też go wydadzą Komendantowi Gibraltaru. Skoro cholera w Wiedniu ustanie, uda się tamże Sir Frederic Lainb, mianowany Posłem przy dworze auslryackiai. Podpalania osobne teraz forrmjją kolumny w gazetach rra»5Iycb; episy regułarne codzień nadchodził <<ic się nieodmiejiiają, jak tylko nazwiska. Poseł nasz w Hadze donosi, źe Kt.tTi wilhelm względem postępowania Króla Leopolda z oficerami, którzy się zgwałcenia praw parlamentarza dopuścili, zupełne swoje oświadczył zadowolenie. G a z e t a p o r a n n a donosi ze źródeł wiarogodnych, ie Rossya względem spraw belgijskich d. 9. m. b. jeszcze żadnych pewnych nieuczyniła postanowień, chcąc się doczekać wypadku w sprawie bilu. Podobnież inne dwory kroki i postanowienia swoje chcą uczy. nić zauieiemi od losu bilu. (?)

ROZlllaite wiadolllości

G a z e t a P o w s u e c h n a N i e m i e c k a do» .nosił», ie Pan Raumer, autor dzieła "O upadku Polski" w skutek myśli w tero dziele wy nurzonych, wystąpił z Nadkollegium cenzury. Odwołując się do tego, umieścić kazał P, Raumer następującą odezwę w Gazecie Rządowej Pr.: "Oświadczam niniejsrem, ie do ogłoszenia prośby mojej o dy tnissyą jako cenzor, umieszczonego w Gazecie Powste wiem od kogo ono, lub jakirn sposobem podane zosiało do publicznej wiadomości." Taź sama gazeta donosi, że Piotr Wysocki d. 28. Listop. r. z. w Warszawie w więzieniu życia dokonał. Międ/y osobami, które wgłąb Rossyi odesłano, wymienia ona Prezydenta Rembowskiego i Radomskiego. (P)

Towarzystwo Franconis daje tera« w Paryżu przedstawienie wojenne w 13 obrazach, podtytułem: "P o l a c y", które ciągle niezliczone zwabia mnóstwo widzów. .Reprezentuje ono historyą ostatniej wojny. Zdobycie Warszawy etanowi obraz i2ty. Występują na scenę wszyscy bohaierowie rewulueyi; podobnież Hrabina Plater. Najpiękniejszeini obrazami są te, których przedmiotem jest zdrada Giełguda i śmierć Dybicza. (Gazeta Vo s s a.)

Gdy sławny podróżny Burckhardt był w głębi Afryki, biała twarz jego powszechne sprawiła zadziwienie. Osobliwie kobiety lękały się jej. W Shendy,mieście nad Nilera,szczególnie przestraszał ludzi, pokazując się raptem pomiędzy nimi. Uciekając wołali: "Boże! sirztż nas od djabła. "' Podług wyobrażenia ich biały człowiek jest wyrzutkiem ludzkości.

Michał Kaz. Ogiński, Hetman W. Litewski, pochodzący z jednej z najpierwszych i najznakomitszych rodzin polskich, urodził się r. 1731. Z korzystną powierzchownością łączył najprzyjemniejszy charakter i wyszczególniające się falenia. Gorliwy opiekun nauk, był mistrzem na rozmaitych muzycznych inetrumenfach i z równą zręcznością rysował, jak bawił się pęzJern. Jemu przypisują wydoskonalenie gry na arfie. Pałac jego w Słonimie, gdzie żył jak udzielny Xiąźę, był punktem zjednoczenia artystów najsławniejszych i osób znaczeniem, tudzież rozumem \vyezczególnionych, R. 1771. staeął na czele Jconfederacyi litewskiej, lecz zabrano mu doi bra, musiał uchodzić z kraju i dopiero r, 1776, do ojczyzny powrócił. Własnym kosztem kazał wykopać kanał, połączył rzeki J asiołdę, Pryptć i Szare r. Niemnem, przez eo utorował droj>ę dla handlu między morzem Baltyckietn i Czarnem. Tak więc sam wykonał dzieło, na które niej eden może kraj cały, Z kilku milionów ludzi /łożony, mimo widocznej Kor'-yści, nieśmiałby się poważyć. Kanał fen, kanałem Ogińskiego zwany, Konstytucya z r. 1768. ja'ko dzieło obywatel»kie pochwaliła.,. U marlOginski ten w Warszawie r. 1803. Michał Kleof., Podskarbi W. Litewski, eynowiec pierwszego, urodził się r. 1765. W r. jgtym wstąpił w służbę publiczną, był Po« ełeru na Sejm, potem Ambasadorem nadzwyczajnym w Holandyi, a r. 1793. Ministrem skaibu, Wrewolucyi krajowej wystawił swoim kosztem pułk strzelców i bił się walecznie. Lecz i on, równie jak Stryj jego musiał z kraju uchodzić, i dopiero Cesarz Alexander pozwolił mu r. igos. wrócić do dóbr Zalesie, pod Wilnem. Tu lat kilka żył na łonie nauk, muzyki i ogrodnictwa, zatrudniał się oraz redakcyą swoich pamiętników. Po pokoju Tylżyckim udał się z rodziną swoją do Francyi i Włoch; r, )];810. Senatorem i lajnym Radzcą mianowany, wrócił do Rossyi, ale od r. i S '" l znowu we Włoszech zamieszkał. W chwilach swobodnych pomnaża tam «woje muzykalne utwory, między któremi wiele jest sławnych, szczególniej polonezy. BMUIII,u-1 A A umM NQuMM.14uuaBauK - HBBuBauBBuB B-WUBUU A

ZAPOZEW EDYKTAJLNY.

Ponieważ nad summa szacunkową kupna młyna wodnego Prostkowa w powiecie Wągrowieckirn położonego, do sukcessorów Stefana Manskiego należącego, na żądanie wierzycieli" proces likwidacyjny otworzony został, przeto wyznaczyliśmy do zameldowania pretensji wierzycieli termin na dzień 14. Marca 1832., przed Deputowanym Wnym Sędzią Jelcel, zrana o godzinie gtej w sali instrukcyjnćj, na który z pobytu niewiadomych wierzycieli z tern zaleceniem zapozywamy, aby się w powyższym terminie albo osobiście lub też przez pełnomocników prawnie do tego upoważnionych stawili, w przeciwnym bowiem razie niesławajacy z pretensyami swe mi do rzeczonego gruntu wykluczonerni i im tak co do okupieiela tegoż jako też do wierzycieli, pomiędzy których summa szacunkowa podzielontj będzie, wieczne milczenie nałożonem zostanie. Gniezno, dnia 14. Listopada 1831.

Królewsko- Pr u skiSgd Ziemiański.

PrzedaźTytuiiiu WagstóTPa.

Za tydzień otrzymamy nadsyłkę żądanego teraz z wielu stron tytuniu Wagstoffa i polecamy takowy do łaskawego pokupu funt po zł1. 4. W r O C ł a W, dnia 3. Stycznia 1832.

Krug i Hertzog, fabrykanci tytuniu.