GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.01.11 Nr9

Wielkiego

Xiestwa PO ZNA N SKI EGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. JOekera i Spółki - Redaktor: A. Wannow&to.

J\f 9. - W Srodę dnia 11. Stycznia 1832.

Wiadolllości zagraniczne.

R o s s y a, Z Petersburga, d. 17. Grudnia, (star. st.) Ukaz Cesarski do Kapituły orderów, 1750 Listopada b. r. (w Moskwie): "Uznawszy za potrzebną przyłączyć do orderów Cesarstwa Kossyjskiego, Polskie Królewskie ordery Orła Białego i Sgo Stanisława, pod nazwiskiem orderów Cesarskich i K ról e wski cb , poleciliśmy Kanclerzowi orderów porozumieć się z Ministrem Sekretarzem Sianu Królestwa Polskiego, Hrabią Grabowskim, względem oddania do Kapituły wszystkiego, co się pomienionych orderów tyczy. Wskutek czego rozkazujemy Kapituło urządzić w niej bieg interesów o takowych orderach i utrzymywanie spisów Kawalerów, według ustanowionych na to prawideł, i porządku, dla innych spraw w Kapitule zaprowadzonego; opatrując nowomianowanych Kawalerów, przy zwyczajnych reskryptach, znakami orderowemi, według załączających eię przy niniejszem wzorów. " Podług wiadomości z Kiachty, naczelnik dawniejszej rossyjskiej missyi w Pekinie, Archimandryta Piotr, udał się traktem przez morze do Irkutska, 19. Października b. r. Nowa, w języku łotewskim gazetą wychodzić mająca w Rydze dla pospólstwa p. tyt.: Przyjaciel-Łotyezów, niewielkie ma nadzieje. Pleban jednej znajznaczniejszych gmin zaledwie znalazł jednego prenumeratora, który podjął się trzymać gazetę sam dla siebie; inni zaś oświadczyli, iż szukają spójników, chociaż cena rocznej opłaty wynosi tylko r. sr. I. - Założone w ciągu bieżącego roku w Kurlandyi towarzystwo zabezpieczenia zboża od gradobicia, zebrało z rozmaitych wpływów 1-264 r. sr., a na spłacenie dwom członkom swoim sikód poniesionych wydało 3S1 r. Pozostaje mu zatem 880 r< er., które ma oddać na procent. Podług wiadomości ogłoszonych przez Ministerstwo spraw wewnętrznych, chorych na cholerę do d. 1, m. h. zostawało: w gub. Archangelskiej 32, Liflandzkiej 3, Kurlandzkiej 6, Wileńskiej 712, Mińskiej 437, Wołyńskiej 347, Tauryckiej 6, i w obwodzie Białestockiin 30, ogółem 156$.

Niderlandy, Z Hagi, dnia 29 Grudnia.

Druga Izba Stanów generalnych, wysłuchawszy 9 mówców za projektem i przeciw niemu, oraz Ministra finansów, broniącego projektu, uchwaliła na wczorsjszem posiedzeniu prawo o poradlnern, z modyfIkacyami przez rząd uczynienemi. - Jutro weźmie państwa na rok l83r. Wczoraj wielka była dana uczta w pałacu Królewskim, na którą zaproszono członków obydwóch Izb Stanów generalnych. Z, Rotterdamu nam donoszą, ie robotnicy na tamecznych warsztatach Królewskich pracujący, wszyecy bez wyjątku oświadczyli, że gdyby nieprzyjaciel niespodzianie chciał udcn y ć na zakłady marynarki krajowej, oni do oręża się brać będą, aby niebezpieczeństwo chwilowe odwrócić. Na warsztacie Vliessingskim przykład ten znalazł naśladowców. Artylerya nasza o 1 batalion się wzmacnia, który pod imieniem: "artylerya szuterejów" w N aar J en utworzony, składać się ma z 3 kompanii. Z Bruxelli, dnia 2g. Grudnia.

Izba reprezentantów uchwaliła na dzisiejezem posiedzeniu swojem przełożenia sekcyi centralnej, dążące do odroczenia prawa względem sprzedaży dóbr dominialnych. - Potem uczynił P. Osy wniosek, aby Pana de Theux, zawiadującego tymczasowo Ministeryum spraw zewnętrznych, nowemu podano wyborowi, jako reprezentanta, Ponieważ zaś P. Meulenaere oświadczył, że intermistykum Pana de Theux podług wszelkiego do prawdy podobieństwa jutro już ustaje, odłożyła więc Izba rozpoznanie wniosku tego nadzień 10- Stycznia.

Monitor Belgijski udziela w dodatku wiadomości o kor/yści przez wojsko belgijskie nad Luxemburczykarni odniesionej, z dołączeniem uwagi, że przywrócenie pokoju w Wielkiem Xicstwie podobno wkrótce nas t ąp i. Minister wojny rozkazał Pułkownikom pułków ułanów, strzelców konnych i kiraseyerów, aby wszystkie 5 szwadronów dokładnie opatrzyli we wszystko i tak wyćwiczyli, aby były w stanie d. 1. Marca udać się w pochód, Z dnia 3 t. Grudn ia.

Gazety nasze ciągle jeszcze głoszą o tworzeni u się legionu cudzoziemców pud wodzą Xięcia Achillesa Murata. Dawniejszy nadlekarz armii polskiej, Dr. Fitz- Patrick, przyjął służbę V tejże samej funkcyi przy legionie rzeczonym.

Z Leodyum, dnia 27. Grudnia.

Dzisiaj zrana nanowo oddział jeden załogi nasiej udał się do W. Xiestwa Luxenobur» Vie£o.

Z dnia c. Stycznia.

Raport Gubernatora wojennego Luxemburgs, Pułkownika Lescaille, stwierdza wiadomość o klęsce Oraniystów wLuxemburskiem, dodaj'ąc, ie Jiczba zabitych dochodzi do 11, a jeńców cfo ao,' między ranionymi znajduje się jeden z Baronów Tornaco, który j'ednak wpław p-rzebywszy Alzetę szczęśliwie umknął do L uxernburga. On, nie ten, który się pod Dickirch dostał w niewolę, był hersztem powstańców. Co do pojmanego, to znajdował on sie jeszcze przed kilku dniami w Lt-odyum, gdzie dawniej na prelekcye uniwersytetu uczęszczał, Powracając do domu, zajechał do domu gościnnego, gdzie się od przyjaciół swoich, których hojnie winem był częstował, dowiedział, ie brat jego był heiszttm rokoszan, że mu więc należało jak najspieszniej powracać. N atychmiast chciał on pójść za ich radą, lecz zaleduo był odjechał, gdy go natychmiast źandarme. rya belgijska przytrzymała a potem jako jeńca sądowi wojskowemu dostawiła. Wszelkie protestacye w Dickirch i w Arion przeciw nieprawnemu aresztowaniu młodzieńca, żadnej z sobą niemającego broni, były nadaremne. Zawieziono go do N amur a tam go wtrącono do więzienia razem z innymi niewolnikami. P o - dobno i tu nicby nie skutkowały reklamacje władzy cywilnej, gdyby dnia 28- Grudnia nienadszedł był rozkaz Ministra wojny, aby jeńca sądom cywilnym wydano. To też dnia 2Qgo nastąpiło a tak młodego Barona, któremu żadnych uzasadnionych zarzutów czynić niemoina było, na wolność wypuszczono. Pan de Tornaco podał skargę do Izby Reprezen. tantow względem nieprawnego aresztowania swego, - Zresztą potwierdza się, że Generał w fortecy Luxemburg komrnenderująry od związku niemieckiego wymierzony odebrał rozkaz, aby żadnych uzbrojonych do wyprawy tej należących w obrębie fortecy nieprzyjrnował. Z Amsterdamu, d. 1. Stycznia.

O ustąpieniu Holendrów z cytadeli Antwerpskiej nic jeszcze niesłyrhać; owszem nakazano dostawy wszelkie aż do d. 1. Kwietnia. F 2 a n c y a.

Z P a ryż a, dnia 29. Grudnia.

Hr. Sebastyaniego stan zdrowia ciągle się polepsza; spodziewają się, że wkrótce służbę swoje znowu będzie mógł sprawować. Xieciu Broglie wczoraj córka umarła. Choroba jej przyczyną była, że ojciec stroskany na posiedzeniu onegdajszem Izby Parów dopiero, gdy już głosowano, do sali wstąpił. T e m p s pisze co następuje: W obecnćm położeniu spraw dyplomatycznych bardzo się uczuć dajepotrzeba posiadania Ministra przezornego i obrotnego w wydziale spraw zewnętrznych. Prawda, ie Hr, Sebastyani zaczyna przychodzić do zdrowia; lecz mimo to niema nadziei, żeby mógł wkrótce tekę swoje na nowo objąć. Niemoże też jej Pan Perier poruczyć mężowi, przeciwne zasady mającemu. Zdaje sie, więc ie Pan Perier sam wydziałem handlu połączone z Ministeryum spraw wewnętrznych w całości poleconem będzie Panu Argout.

Generał Lafayette od kilku dnt zachorował na katar piersi. Powiadają, źe Komitet do listy cywilnej podzielił się na dwie partye; jedni chcą przyzwolić 14 mil. fr., drudzy tylko 13,500,000 fr. Słychać, źe Pan Chateaubriand poetanowił wrócić do zacisza dawniejszego życia swego, wprzódy wszelako zwiedzić Francyą południową, i przez czas niejaki przebywać w Marsylii. W T e m p s czytamy: Onegdaj udała eię znaczna ilość studentów medycyny i ze szkoły prawa do Xiecia Filz-J ames"chcąc mu podziękować za mowę w Izbie Parów miana. Prosili go o pozwolenie uściskania g o ( ! ) . Xiąźę przemówił do nich w następujący sposób: "M Panowie! Posiadać się niernogę z radości, źe zasady przezemnie w Izbie Parów wyłuszczane zjednały mi honor odwiedzin WPanów. Zawsze byłem ja obrońcą swobód publicznych, i nigdy tern być nieprzestanę . Prawda, źe trybunę Izby Parów opuszczam; lecz gdziekolwiek przebywać będę, zawsze uszczęśliwienie Francyi przedmiotem będzie wszystkich myśli i życzeń moich; a gdyby dystrykt jaki wybór swój na mnie skierował, to bądźcie przekonani, źe ojczyzna pozyska we mnie gorliwego obrońcy swojej niepodległości, honoru i korzyści." (Trz e ba sobie tą rażą przypomnieć, źe to właśnie Xiążę Fitz-James przed kilku miesiąc, mi taką miał mowę na korzyść Karola X., że go dziennikarze oppozycyi prawie ukamienowali, a K ur y e r między inne mi tak się odzywał: Mowa Xiecia Fitz James niebędzie zapomnianą, kiedy laba Deputowanych istnienie Izby Parów pod ściślejszą weźmie roz wag ę ; p ozna się na tern kraj cały, źe ciało p 0lityczne, z łona którego takie się ogłaszają zaeady, wypadków rewolucyi lipcowej dobrze ocenić ani chce, ani może. - A teraz mimo to wszystko, tenże sam mówca jest boźyszcem oppozycyi, jedynie tylko dla tego, źe żąda zgromadzeń prymarnych (Primair)" jak Gaz e t t e d e F r a n c e, C I u o t i d i e n n e, nawet »Tribune i Revolution.) Listy 7. Londynu donoszą, że się gabinet nareszcie zdecydował 46 nowych mianować Parów, których imiona wszelako dopiero krótko przed rozpoczęciem Parlamentu mają być ogłoszone. Podług wiadomości z Fernamhouc, 16. \ 17.

Września zaszły tam znaczne rozruchy. Żołnierze okoliczni napadli te miasto i złupili je; przeszło 150 składów należących do Portugalczyków zostało zrabowanych. Mieszkańcy zrazu byli ustąpili z miasta, wrócili doń znowu zbrojno i uderzyli na żołnierzy, którzy, używszy nad miarę znalezionych trunków, niernogli się bronić. Ze strony mieszkańców, zginęło w tej sprawie ledwie kilku ludzi; lecz żołnierzy 100 padło na miejscu, a do 500 uwięziono i wysłano do Rio-Janeiro. - Prócz Fernainbuku i sam» Rio-Janeiro było również teatrem zamieszań; walka pomiędzy wojskiem a mieszkańcami trwała trzy dni, 6., 7. i 8- Października; wypadki te poprzedziły-małe tylko zajścia i kłótnie po kawiarniach i ulicach. - 6go, żołnierze morscy opanowali byli wyspę Cobras, którą nazajutrz-milicya obiegła i zdobyła szturmem; wzięto przy tern 250 ludzi w niewolą, pomiędzy którymi znajduje się i Barata, który nabył smutnej sławy w czasie wszystkich rozruchów w Rio. - ggo, spokojność poczęła zwolna powracać. Z T u lon u, dnia 23. Grudnia. Wczoraj zrana puścił się Xiąźę Rovigo na fregacie "Artemisia" do Algieru. A n g li a.

Z Londynu, dnia 25. Grudnia.

Admiralicya okręt "Chanticleer" ofiarowała w darze towarzystwu wsparcia majtków, aby użyć go na okręt lazaretowy dla podupadłych majtków i rybaków. Mejerbera opera "Robert djabeł" ma być przedstawiona na Królewskim (estrze włoskim; sławny kornponista sam tu przybędaie, aby pierwszej reprezentacyi przewodzić. Stosownie do listów z Kalkuty z d. 4, Sierpnia, z powodu wielkich zalewów wyglądają tam bardzo lichego żniwa indychtu. W Benares i Thazepoore wybuchła cholera. Kompania Indyi wschodnich otrzymała d. 9.

m. b, wiadomości z Chin przez Kalifornią. Cesarz zatwierdził 24. Maja nowa ustawę handlu zagranicznego; z tego powodu Komitet angielski odwołał zawieszenie handlu do czasu otrzymania rady i pomocy od Lorda Bentinck z Indyi. W Kantonie spodziewano się przyjazdu Gubernatora Le, przychylnego Anglikom. Dzienniki z Madras, dochodzące do ostatnich dni Lipca, donoszą, iż wyprawa przeciw powstańcom Mysory została szczęśliwie ukończoną. Pułkownik Evans obiegł miasto Nugger ze znaczną siłą i zdobył je szturmem.

ROZlllaite wiadolllości.

"Dziennik naukowy, historyczny i wojskowy", wychodzący w Berlinie, ogłosił ciekawą statystykę bibliotek wojskowych w Pru przed Fryderykiem W., mocno wzrosły i pomnożyły się. Dziś obejmują do 40,000 d*ieł, co, licząc po trzy tomy na dzieło, wynosi 120,000 tomów.

J eden z dzienników paryzkich z okoliczności ekorstiskowania ostatniego numeru gazety T r i b li n e, obrachował, iź od czasu rewolucyi lipcowej skonfiskowano w Paryżu 260,000 numerów gazet, i źe publicanoić utraciła przez to 10/'400 fr. w kosztach stępia, i 12,000 . ., 11, za pocztę.

P. Lacretełle (znany dziejopis rewolucyi francuzkiej)A otworzył nanowo kurs historyi w uniwersytecie paryzkim. Tragedya Kazimierza Delavigne pod ty1.: "Ludwik XI.", czytaną była w Komitecie koroedyi francuzkiej w Paryżu, i taki skutek na sędziach sprawiła, iż 6ię rozpłakali. Poeta, jak mówią, wprowadził do niej wiele nowości wcale oryginalnych. Lud gra rolę jak w dramatach Szekspira, mając udział w samej akcyi, nie zaś w epizodach. Przedstawienia tej gjsiuki oczekują jako jednego z największych wypadków literackich tej zimy. Gosselio, przywilejowany wydawca dzieł W. Scotta i Coopera w Paryżu, drukuje teraz kronikę niemiecką ostamiego p. 1.: Heidenmeer, i wygotował już I tyłekroć zapowiedzianego romansu Eobert Z Paryża. R e v u e de Paris dziwną ogłasza przyczynę epóiuienia się tego dzieła, mianowicie: iż W. Scott w pierwszym, wyszłym już z druku tomie, przywiódł b\ł bohaterkę romansu do etanu macierzyńskiej nadziei; gdy zaś za dojściem do trzeciego tomu stan ten, zamiast stać się dramatyczną sprężyną, począł mu niezmiernie w daiszem rzeczy prowadzeniu zawadzać, po długim przeto namyśle postanowił przywrócić swą Xiężniczkę do pierwiastkowego bytu panieństwa, za pomocą przedrukowani« kilku arkuszy; po usunieniu dziecięcia i ojciec jego stał się mniej potrzebnym, stąd na wyrugowanie i ojca trzeba było użyć tegoż środka, co stało się powodem długiej zwłoki. Dziwny pojedynek zdarzył eię w Paryżu, pojedynek poetyczny między dwoma sławnymi poetami francuzkimi. Bartbelemy wyzwał Lamanina wierszami, na które tenże podobnież odpisał i zwAcięzko, jeśli w tak wielkim sporze sądzić nam wolno. - Zaczepka była w dzienniku N e m e s i s , wydawanym przez Barlhelemiego i jedynym w swoim rodzaju, bo pisanym całkiem wierszami, odpowiedź Lamartine nastąpiła w dzienniku L'Avenir.

'.x

N owa wyspa wulkaniczna która ulworzyła się była na morzu Sycylijskiem naprzeciw Siacca, poczyna znowu w morze opadać. Podług gazet włoskich, małe państwo Greckie podzieionem zostało w roku zeszłym na 13 departamentów, z których 7 znajduje się w Morei i na wyspach, a 6 na stałym lądzie. Ogół jego mieszkańców wynosił 550,000. Dochody w eiągu 16 miesięcy wynosiły 25,5081464, rozchód 25.615,464 piastrów. J eden z najzamoźniejszych kupców handlujących rycinami w Londynie ogłasza, iź t>d czasu gdy padło na Królowę podejrzenie iź przeciwiła się bilowi o reformie, liczba portretów Jej K. M. sprzedawanych od tygodnia w jego sklepie spadła od 40 do ach lub 3<:h exemplarzy. Sławna śpiewaczka Gabrielli, teraz całkiem już zapomniana, żyje dotąd, ale bardzo już stara. Cesarzowa Katarzyna przed 65 lat z trudnością wymogła na niej, że Peleieburg odwiedziła. Niepodobało jej eię życie wRoseyi, i mówiła, źe wolałaby eiedzieć w więzieniu we Włoszecb. Nareszcie podejmowała się bawić dwa miesiące w stolicy rossyjakiej za zapłatą 5000 dukatów i powróceniem wydatków podróży. "Tyle niepłacimy naszym Generałom", rzekł Poseł rossyjski, - "Niechże wam Generałowie śpiewają", odrzekła G b . 11 . A * . - arie 1. .. . 1. - . - N a wyspie Guernsey zakwitła hortensya, mająca 1054 kwiatów.

A . " ** B gggggggg - -.............. sssssmsss a OBWIESZCZENIE.

Dobra ziemskie Borowo, w powiecie Kościańskim położone, które już raz drogą koniecznej subhastacyi na sprzedaż publiczną podane i w roku 1829- na i8,685Tal. i5«gr. 8 fen. sądownie ocenione były, za podane w terminie 24. Listopada łicytum w kwocie 16,500Tal. przysądzone być niemogły, gdyż wartość ich przez następnie w r. b. przedsięwziętą rewizyą taxy dawniejszej na 37,496 Tal. się podwyższyła, a zatem licytum podane w kwocie 16,500 Tal. I części ostatniej taxy niedochodzi.

Wyznaczyliśmy przeto nowy i zarazem ostateczny termin na dniu 18- Kwietnia 1833. przed Ur. Gaede Sędzią Ziemiańskim w neszem posiedzeniu, na który ochotę kupieniu mających zapozywarny. Wschowa, dnia 12. Grudnia 183T. r.

Król. Pruski SAd Ziemiański.