GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.01.16 Nr13

Wielkiego NA N

Xi e s twa

S K I EGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. IIeKe2a i Spółki. - Redaktor: A. WannoWsU.

JW 13.

W Poniedziałek dnia 16. Stycznia 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z B e r l i n a , dnia 12. Stycznia.

N. Kroi raczył dotychczasowego Aeses90ra prry Sadzie Appellacyjnym, W i l h e l m a Ge rt h l mianować Sędzią Ziemiańskim w Ko bIerrc, a Aeseeeora przy Sądzie AppelJacyjnym tamie, Wilhelma Lippe, Prokuratorem Królewskim przy Sądzie Ziemiańskim w Kliwii, na miejsce Prokuratora F o r s t er, przeniesionego w tejże samej funkcyi do Dusseldorfu. N. Król raczył właściciela dó br, Barona D i e s s e n b rock - G riiie r, mianować Radzcą Ziemiańskim powiatu Tecklenburg, w obwodzie Regencyjnym Miineterśkim.

IWWWi. 'WJfXtVJfX

Wiadolllości zagraniczne.

Królestwo Polskie, Z Warszawy, dnia u. Stycznia.

Onegdaj przybył do Warszawy z Petersburga rzeczywisty Radzsa Stanu Żukowski. W tych dniach wyszło z pod pr3eBY w drukarni przy ulicy Rymarskiej dziełko pod napisem: Nagroda dla pilnych i grzecznych dzieci,

Wiochy.

Z L i v o r n o, dnia a? Grudnia.

Listy handlowe z Genuy zawierają wiadomość następującą, wymagającą wszelako dalamII nntwiorrlyf nia. Dwór Sardvnski prze

Algieru u wszystkich mocarsiw li uropy, mianowicie w gabinecie angielskim energicznąpłożył protestaryą, wzywając pomocy wszystkich dworów, aby rząd frat>cu,zki przez opanowanie Algieru niewywiereł na morzu środzierunem suprematu, dążącego do zniszczenia i zupełnej zguby handlu włoskiego, i na który żaden naród na morzu rzeczonem handel prowadzący obojętnem okiem spoglądać niemoźe. Nawet w Konstantynopo u usiłował gabinet Turynski nakłonić Widią Porię, aby niezezwalała na dalsze obsadzenie Algieru przez wojska francuzkie; przedstawił on jej kolonizacyą owc jako wbrew się sprzeciwiającą prawom narodów i okrywającą odwieczną hańbą Sułtana, jeśliby się, Francya wzbraniała płacić haracz przez Porfę dawniej od Deja pobierany.

N -III e r / a n d y.

Z H a g i, -dnia 30 Grudnia.

Z powodu wypadków, zaszłych niedawno przy warowni S1. PdiVip, między Generałem Chasse, a CJWto-aturen» wojennym prowia stępująca odbyła się korespondencya: I. Do Pułkownika Buzen. - Z cytadeli Antwerpskiej, d. 13. Grudnia I83f. - Panie Pułkowniku! W reporcie odebranym od dowódzcy statków kanonierskich przed warownią Sr. Marie, doniesiono mi, źe ponieważ wojownicy belgijscy zajmują się w warowni Si. Philip rozmiarem, posłałem tam oficera marynarki jako parlamentarza, dla powzięcia wiadomości o celu prac takowych; źe jednacie groiono, ii parlamentarz ten będzie odprowadzony do Antwerpii, i źe gdy powracał z jednym będącym przy nim majtkiem, który niósł białą chorągiewkę do swojej szalupy, oddział piechoty, który niedaleko stamtąd znajdował się w zasadzce,nagle rozpoczął na niego i jego szalupę bardzo żwawy ogień karabinowy, tak ii nawet dowódzca statków Łanonierskich b>ł przymuszony nań odpowiedzieć. Podaję czyny te do uiadomości WMĆPana, a oświadczam mu zarazem, iż nieścierpię , aby gdziekolwiek przy brzegach Skaidy zakładano forlyfikacye, lub rozstawiano nowe posterunki, Łlóreby tam mogły zagrażać moim komunikacyoiu lubstanowiskom, i że skoro runowo będzie rai doniesione, iż tam coś podobnego urządzone będzie, przymuszony będę zamknąć Skaidę , i dać uczuć miastu Antwerpii skutki takiej zaczepki; każda bowiem rrrH3rra teraźniejszego stanu na Skaldzie niższej, jest krokiem nieprzyjacielskim przeciwko komunikacyom cytadeli. Generał piechoty, dowódzca cytadeli Antwerpskiej, B a r o n C h a s s e. - N B . P o s p e ł n i onej dziś przez wojsko WMCPana zaczepce, oczekuję na list ten szybkiej odpowiedzi. I I, Do Pana Ge%trjria Chasse. - Panie Generale! Odebrałem'list, który rai Pan wczoraj wieczorem przysłałeś, i starałem się powziążć natychmiast objaśnienia względem tego, co sądziłeś, iż nazwać musisz krokiem nieprzyjacielskim, jakiego się wojsko nasze dopuściło. Dołączam tu szczegółowy o tern raport, a jestem przekonany, że Pan Generał lepiej będzitsz mógł osądzić, a czyjej strony nastąpiła zaczepka, czyli ze strony holenderskiego oficera, który przybywa pod zasłoną chorągwi parlameniarskićj, i oświadcza, iż przybył z rozkaiu Generała dla zdjęcia pewnej przestrzeni) a gdy mu w tych okolicznościach wylądowanie jako oczywisty krok nieprzyjacielski nieinoie być dozwolone, używa podstępu i przemocy dla usuuięcia się od odpowiedzialności za swoje postępowanie; czyli też ze strony belgijskiego oficera, który chciał aawit uprzedzić życzenia swego przeciwnika

1 uiJl jedynie przemocy dla oparcia się nieprzyzwoitości, pomszczenia wyszydzonej swojej dobrej wiary i ścigania w ucieczce parlamentarza, którego od chwili tej caógł tylko uważać za osobę mającą zupełnie inny charakter. Lecz jakiekolwiek Pan Generał o sprawie tej wyrzeczesz zdanie, o tern się racz przekonać, źe równie ja nie dozwolę wojsku, zostającemu pod rnojerni rozkazami, żadnego nadwerężenia, przyznawanych jeszcze przemilczaniem postanowień; użyję także wszelkich służących mi środków ku uprzedzeniu wszelkiego nadwerężenia, lub odparciu go, 2 którejkolwiek bądź strony by pochodziło; szczególniej będę umiał poważać rozkazy Pana Generała, lubo częstokroć pokazało się, jak mi sam oświadczyłeś, źe te bywają przekraczane przez holenderskich oficerów i marynarzy, którzy pozwalają eobie przybywać w naeze granice, lub też przez włóczęgów, którzy często stają się ciężarem dla miasta r opierają się na opiekę bandery holenderskiej * której niesą godni, a która im też, jak się zdaje, niebywa udzielana. Co się tedy tyczy naązego miasta Antwerpii, o którem Pan Generał jak się zdaje, r pewnem upodobaniem wspominasz w swojej koreepondencyi, mam zaszczyt naśladować wzór Jego, oświadczając, ii jako naczelny dowódzca twierdzy Antwerpii, nie dam się wstrzymać źadnśm szczególnem powątpiewaniem od użycia w razie potrzeby wszelkich środków do powierzonej rai od Króla Jmci jej obrony, mam zaszczyt etc. Bu zen. - (Raport belgijskiego Majora du Bosch i ostatnią odpowiedź Generała Chasse umieścimy później.) F 2 a n c y a.

Z P ary ż a, dnia 3. Stycznia.

Na posiedzeniu Izby Deputowanych z dnia 9. Stycznia złożył Baron Pelet sprawę o projekcie do prawa względem naboru drugiego leontyngensu z 80,000 ludzi z Jdassy od r. 1831. (stosownie do prawa z u. Grudnia i 30. r.

już z tejże samej kiassy zaciągnięto go,oooIuózi), Sprawozdawca uważał, źe zwykle kilka mija miesięcy, nim młodzież ta rzeczywiście może być zaciągniętą, i dostawioną, że 'więc projekt do prawa w mowie będący ni.epowinien być poczytywany za znak grożącej wojuy. Przy końcu roku, dodał on, wojsko podług ustaw z 500.000 s&ładać się mające, lecz w rzeczy samej teraz tylko 460,000 liczące, w skutek wyłączenia żołnierzy dotychczasjeszcze służących zredukowanem zostanie na 406,000 ludzi; zażądane sviec 80,oco niewystarczą do uzupełnienia armii; spodziewać się jednakże potrzeba, źe się dobrowolne zaciągi przyłożą, do ekom czy, (tak kończył sprawozdanie swoje Pan Pelet), przekłada W Panom Kommissya przyjęcie projektu do prawa; zleciła mi ona wszelako, wynurzyć przy rej sposobności życzenie powszechne, aby rząd teraz nareszcie, porozumiawszy się w tej mierze z obcerni mocarstwami, wojsko stale zmniejszy! a tak ciężaru stąd wynikającego krajowi ulżył. Francya zapewne żadnej szczędzić niebędzie ofiary, gdzie idzie o prowadzenie wojny nieuchronnej, i ca-ły świat wie, że w takim razie środki i źródła jej są niewyczerpane ; lecz boli ją to doświadczenie, że mimo wszelkie przyrzeczenia pokoju, ciągle jeszcze tak znaczny ttat wojskowy koniecznie ma być potrzebnym. Rolnictwo i kunszta pokoju roszczą sobie prawo do owej kwitnącej młodzieży, która teraz życie swoje w gnuśności życia załogowego przepędza; 80,000 koni, noszących teiaz kawalerzy stów naszych lub ciągnących działa, przed pługiem nierównie pożyteczniejszą pełniłyby służbę. Ogromne summy, potrzebne ku utrzymaniu takiego etam wojskowego, mogłyby być obrócone na wykończenie dróg l kanałów albo zmniejszenie podatków, i niepotrzebowalibyśmy więcej w służbie cywilnej pojedyncze robić oszczędzenia, które będąc w porównaniu z ogółem nic nieznaczące, jednak osobom tą drogą upośledzonym bardzo są nieprzyjemne. Uszczerbki z położenia takiego zarastające, zapewne za granicą równie jak u nas uczuć się dały. Mocarstwa powinny satem poprzestać nareszcie niepokojenia siebie samych nawzajem przez wystawienie licznych wojsk, i zniewolenia ludów swoich, aby czuwały nad sobą, podobnie jak osadnicy świata nowego, którzy się zawsze na straży mieć muszą przeciw napaźci dzikich hord." Izba postanowiła zająć się tym projektem do prawa na posiedzeniu w 90botę przyszłą. W Kuryerze czytamy: "Przemowa ciała dyplomatycznego d. i. Stycznia w Tuileryach do Króla skierowana i odpowiedź N. Pana były pewną zapowitdnią pokoju; słychać jednak, że owa przemowa pierwiastkowo nieco inaczej brzmiała, a później dopiero odmiany przedsięwzięto znaczne; powiadają powszechnie, że niejakieś zawierała frazesa następującej osnowy: Król żadnych szczędzić niebędzie usiłowań ku utrzymaniu pokoju, wyjąwszy przypadek, gdyby honorowi kraju uwłaczać chciano. U czu to, że myśl ta mogłaby być łatwo fałszywie tlómaczona; poczytano więc za rzecz dogodną, zupełnie ją wypuścić. Niechcąc tej okoliczności większego przypisywać znaczenia .niż zasługuje, rozumieliśmy wszelako, iż jest

godną wspomnienia, ponieważ dobre dać może wyobrażenie o położeniu naszem." I n d i c a t e u r d e B o u r d e a u x z d. 3 O . G rudnia donosi, że małżonka Generała Torrijos, dowiedziawszy się w Bayonne o śmierci męża swego, powracając do Paryża przez Bourdeaux przejeżdżała. Gazeta I nilependant de la Moselle z dnia 30. Grudnia głosi, że Dyrekcya artyleryi w Metz rozkaz odebrała rozbrojenia wszelkich punktów warownych w jej obwodzie leżących, t. j .: Metz, Longwy, Thionville, Marsal, Goul, Verdun i Bitsche.

Akademia nauk mianowała wczoraj Pana Geoffroy-St.-Hilaire Vice-Prezydentem swoim na rok przyszły. Przyjaciele Ministeryum, powiada T r i b un e, rozprzestrzeniają pogłoskę, że Pan K. PÓrier list własnoręczny od Cesarza Rossyjskiego odebrał. Poczytujemy wiadomość tę, dodaje ta gazeta, za ułudzenie (mysiification) i za manewr, aby na giełdzie czego dokazać.

Z dnia 4. Stycznia.

Ciało dyplomatyczne cią*Ie w największej zostaje czynności. Mówią o modyfikacyach zajść mających w traktacie Londyńskim; zdaje się że Ministeryum nasze goiowe jest do p 0niesienia ofiar, kiedy tylko Anglia podobnież się nakłoni do udzielenia Belgijczykorn warunków nie za nadto ciężkich; inaczej rzeczą jest niepodobną, załatwić tę sprawę z honorem i bez rozlewu krwi, - Po konferencyi dwugodzinnej między Prezydentem Rady Ministrów i Posłami obcych mocarstw wczoraj odbytej natychmiast wyprawiono gońców do Petersburga, Wiednia, Berlina, Londynu i Madrytu, przynoszących podobno depesze dotyczące się zmian poczynionych w traktacie Londyńskim. Mówią tu powszechnie o pożyczce, którą rząd nasz zaciągnąć zamyśla. - Podobnież słychać o ściągnieniu wielkiego obozu na wiosnę przyszłą w okolicach Strasburga, na przypadek podobny dó prawdy, gdyby stosunki zewnętrzne dotychczas się nierniały odmienić. Dziennik handlowy donosi: Twierdzą że przed jma dniami Poseł rossyjski gońca siad wyprawił do Lizbony z depeszami, zawierającemi uznanie Dom Miguela i przyrzeczenie, że mu Rossya pomagać postanowiła przeciw napaści Dom Pedra. Kuryer francuzki rozumie, ze ponieważ obecnie eskadra Dorn Pedra zupełnie już jest uzbrojoną i gotową do wyjścia pod żagle, Cesarz sam niebawnie Francyą opuści i tymczasowo do Terceiry się uda. Podczas obecności Markiza Palmella w Paryau postanowiono, do Portugalii.

D z i e n n i k S p o rów tak się słyszeć daj e: Dyskussye o parostwie przerwały przez czas niejaki roboty rozmaitych Kommissyi Izby Parów; rozpoczęto one wszelako teraz na nowo 7. witlką czynnością i członkowie Kommissyi zgromadzają się codziennie w pałacu Luxemburg. Prawa o awaneaeh i naborach pod ścisłą wzięto rozwagę a sprawozdanie tychże dotyczące się, wkrótce ma nastąpić. - Podobnież rozpoznanie prawo rachunkach od roku 1810-» o wywołaniu Karola X., o uroczystości 2,1. Stycznia i o pensyach urzędników wyższych Izbie będzie niebawem przełożone. Dziennik R e v o l u t i o n zawiera doniesienie, że znaczna ilość rinnych w rewolucyi lipcowej i ozdobionych krzyżami tejże, założyła w Paryżu nową wolno-mularską lożę po-J tytułem: Des TroisJours. Wielkim mistrzem honorowym obrano Generała Lafayetta, a PreBydentem tytularnym Barona J. Lafitte.

Gazety Tribune i Quotidienne donosiły niedawno o żwawej sprzeczce, która między 1'. Kaz. Perier i jego Sekretarzem prywatnym, Wicehrabią Haubesaert, zajśdź miała; w skutek której ostatni został uderzony nogą. Wicehrabia Haubesaert z tej przy. c*yny wytocz.ył proces przeciw odpowiedzialnym redaktorom wspomnionych gazet, PP. Brian i Baskans, którzy przez Sąd na karę pieniężną 200 franków, oraz koszta procesu skazanymi zostali. Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 22. Grudnia.

Mówią tu teraz wiele o harmonii między gabinetem petersburskim i wiedeńskim panu« jącej, i o środkach, które rząd nasz przedsięweżtnie, aby Dom Miguela bronić przeciw napaści Dom Pedra. Powszechne tu jest mniemanie, że gabinet nasz Królewicza zasiłkami pietSiężnerni wspiera; kilka wozów z pieniędzmi pod znaczną eskortą, udało się z Badajoz ku granicy portugalskiej. Portugalia.

Z L i z b o n y, dnia 17. Grudnia.

Krąży teraz wiele okrętów «Terceiry przed ujściem Tagu. Zdaje się, że liczba ich do 13 dochodzi; dorozumiewainy się, że Dom Pedro na nich się znajduje. (Wierny, źe on jeszcze w Paryżu przebywa.) A n gl i a.

Z Londynu, dnia 30, Grudnia.

Sir F. Adam udał się do wysp J ońskicb.

Jest teraz rzeczą udowodnioną, że między powstańcami w Maladze rozstrzelanemi, dwóch było Anglików; jeden z nich był syuem członka Parlamentu, Pana W. Boye?, drugi synów, cem Generała Rob. Wilson. Francuza żadnego niebyło między ofiarami. - Lord Palmerston, Ministtr nasz spraw wewnętrznych, wszelkiego dołożył starania, aby ocalić nieszczęśliwych ziomków naszych. Podobnież Konsul nasz na wyspie tej ziemię i niebo poruszył w podobnym zamiarze; lecz pokazało się mimo t o, że rząd hiszpański nigdy z taką prędkością rozkazów Króla niewykonał . Badacz przyrodzenia bardzo sławny na posiedzeniu akademii tutejszej dowodził, źe między optykami teraz źyjącemi Panu Brougham (Lord-Kanclerzowi Anglii) pierwsze należy się miejsce. Z dnia 31. Grudnia.

Członkom Irlandzkim Parlamentu przyrsu k\ rząd uroczyście, źe nie dog o dna odmiana w angielskim bilu reformy, stosownie do której prawo wyborów tak nazwanych wyzwolonych (Freimanner) zostaje dziedzicznein, do bilu Irlandzkiego niema być zaprowadzoną.

Dzisiaj z urzędu spraw zewnętrznych prawie do wszystkich poselstw naszych w Europie gońców wyprawiono, tak dalece, iż Minieteryum obecnie tylko dwoma dysponować może. Kury er dzisiejszy opiewa, źe obrady wczorajsze iv urzędzie spraw zewnętrznych względem zdecydowania konferencji w sprawie belgijskiej należą do najważniejszych, które się w tym przedmiocie odbyły. Natychmiast po ukończeniu tychże wyprawił Lord Palmersion gońców do Wiednia i Berlina z tym rozkazem, aby jak najspieszniej podróż ewoję odbywali, ażeby odpowiedź na (e depesze d, 15. Stycznia w Londynie b-, ć mogła, jako w dniu przez ustawę konfereiicyi z dnia 15. Listopada do wymiany ratyfikacyi przeznaczonym. Gazeta C o u r t - J o u r n a l utrzymuje, ie Xiąźę Tallejrand teraz pamiętniki (memoin) swoje pisze. Wiadomości z Lizbony z dnia 17. m. b. donoszą, źe przygotowania ku obronie kraju przeciw napaści D om Pedra silnie się popierają i źe ogół ludności sprzyja sprawie Dom Miguela. Co dzień przybywają posiłki z głębi kraju i słusznie się spodziewać można, źe armia Dom Miguela wkrótce do 30,000 żołnierza liczyć będzie. Cesarz Chiński w odpowiedzi swojej na zażalenia kupców angielskich oświadczył, źe wszystko tak ma zostać jak było. J ego Niebieska Mość raczył Anglików zaszczycić tytułem: "Obcy barbarzyńcę".

Dnia 9. kościół katedralny w N owym Yorku zgorzał do szczętu. Powiadają, źe dzwony na wieży tak były obwiązane, !ź niepodobna było ogień był założony. Szkody wynoszą, przeszło 20,000 dolarów. Dziennik C o u r i e r umieści! list z Lizbony datowany 10. Grudnia, w którym powiedziano. , Osoby mające złożyć przymuszoną pożyczkę, powoli chociaż z niechęcią wnoszą do skarbu część od nich żądaną, Hr Pova pozostał jeszcze dłużny i mniemają, że mu nie pozosiaje nic, jak tylko kraj opuścić. Zdaje się, *iź stronnictwo w Anglii bardzo nierozważnie zajęło się swoją sprawą, a Dom Miguel i jego zwolennicy korzystają z dozwolonego sobie czasu. Przed kilką dniami, korweta zbanderą młodej Królowej krążyła koło tutejszego portu, co bardzo zatrwożyło Dom Miguela. Nie wiadomo czyli zrobiła jaką zdobycz. Szoner angielski, który przed około J2 dniami przybył tu z wyspy Sgo Michała, odebrał dziś rozkaz wyjścia na morze, gdyż inaczej do niego ognia dawać będą. D 0* wiadujerny się teraz, że przyczyną tego rozkazu było, iż świadectwa zdrowia, jalcie miał dowódzca tego statku były wystawione w imieniu Królowej Portugalskiej. Angielski konsul Generalny P. Hopner uczynił wprawdzie Vicehr. Santarem mocne przedstawienia z powodu tego rozkazu, lecz niemo dna temu wierzyć, żeby to pociągnąć miało za sobą zbrojne wdanie się Admirała Angielskiego, chociażby i Rząd Portugalski obstawał przy swoim zamiarze; jakkolwiek później możnaby żądać wynagrodzenia strat." W dniu 17. t, m. rano machina parowa, która po pierwszy raz ciągnęła szereg wozów na kolei żelaznej z Manchestru do Liwc-rpolu, miała to nieszczęście, źe jedna śruba pękła, przez co wyrzuconą została z kolei i wszystkie wozy powywracała. Wszelako z 200 podróżnych w owych powozach jadących, nikt życia nieutracił , ale kilku jest znacznie ranio «;ch. Donosząz nowej południowej Walii, iż zSidnej posłano wojsko na obronę osadników angielskich w nowej Zelandyi. Kraj ten, który przed kilku laty był tylko siedliskiem ludożerców, czyni teraz znaczne postępy wcywilizacyi. Krajowcy trudniąsię szczególniej połowem wielorybów. Z dnia s. Stycznia.

G lob e dzisiejszy donosi: Hr. Grey jutro podobno uda gię do Biinghton celem odwiedzenia Króla, Tuszymy więc sobie, że umysły wzburzone pytaniem dotyczącćm się powiększenia Izby wyższej, w krotce się uspokoją. N ie wiemy nic zgoła o lem, ieby wielka liczba parów miała się nawrócić, i teraz za bilem głosować; zdaje sie więc, źe Ministrom żaden nie »ostaje wybór.

D z i e n n i k D w o r s k i d o n o s i, ź e o d niej akiego czasu między łlr, Grey i Arcybiskupem Keutei burskim żywa bardzo zachodzi korrespondeneya, dotycząca się bilu reformy. Z JN ottingharnu nadesłano Królowi petycyą przez wielu mieszkańców podpisaną, w której ci się domagają, aby Król wszystkich tych, co przeciw bilowi głosowali, z urzędów dotychczas piastowanych złożył. G lob e względem trudności, w wykonaniu 24 artykułów obecnie zaszłych następującą robi uwagę: "Dowiadujemy się ze źródeł wiarogodnych, źe w rzeczy samej nieporozumienia między członkami konferencji z powodu fortec belgijskich spostrzedz się dały; że wszelako to rozróżnienie chwilowe zapewne się da załatwić. Francya i Anglia, które tyle wojen z sobą toczyły, teraz p o w i n n y k o n i e c z n i e z o s t a ł ściśle połączonemi." Kuryer n» żaden sposób rozbrojeniu po» wszechnemu dowierzać nie chce, a to z tej przyczyny, ponieważ Rossya do niego przychylić się nie myśli. Stosunki Rossy i zewnętrzne i wewnętrzne wymagają tego, aby Cesarz zawsze wielkie utrzymywał siły zbrojne, a tak Austrya i Prusy z pod lego względu podobnież są zniewolone do zatrzymania wojsk swoich w całości i gotowych do wojny. Łatwo więc stąd wnioskować można, czy zachód Europy rozpuści . .

swoJe armIe. Cholera wzmogła się bardzo od kilka dni w N ewcastle. Przypisują tę zasmucającą okoliczność rozpustnemu życiu, które mieszkańcy tameczni przez święta Bożego narodzenia prowadzili. Protestanci Irlandzcy przesłali adres do Króla, użalając się na politykę Ministrów względem Irlandyi. Narzekają oni najbardziej na unie polityczne, przypisując im zamiar wytępienia religii ewangelickiej w Irlandyi, odwołując się oraz do rozkazów Królewskich, stosownie do których dalsze istnienie podobnych stowarzyszeń jest zabronionym. Wymieniają oni szczegóły zdarzeń, źe przez wpływ gorszący tych unii mieszkańcy protestanscy zostali pozbawieni życia i majątków, przeciwnie zaś zbrodniarze, których wina była oczywistą, od rządu utrzymywali ułaskawienie. Adres kończy się temi słowy: Przekonani o ojcowskiej Twojej staranności, N. P anie, w uszczęśliwianiu wszystkich klass narodu, zaklinamy Cię w imieniu prawa i konstytucyi kraju, w imieniu zasad, które rodzinę dostojną W. K, Mości na tron wyniosły, i w imieniu opatrzności, na rozkaz której narody i państwa wznoszą się i upadają, kwitną i giną- abyś takich raczył użyć Środków, aby za pomocą bezstronnego i spr%> łość, naszym swobodom bezpieczeństwo, a naszemu życiu i własności obrona nadal była udzieloną. Morning Harald pisze, co następuje'" Dowiadujemy się z dobrych źródeł, iź Ministrowie zamierzają podwyższyć znacznie cła od towarów jedwabnych, mianowicie od wstążek, i sroższe przeznaczyć kary przeciw przemycaJącym.

W liście pisanym do dziennika T i m e s właściciel okrętu żali się na opłakany stan żeglarstwa Angielskiego i na trudności, jakie ma do zwalczenia. Przypisuje on zly stan tej gałęzi handlowej szczególniej temu, iź przez uczynioną niedawno zmianę, w systemie żeglugi, Angielscy właściciele okrętów są przymuszeni wytrzymać konkurencyą w dostawianiu artykułów konsumowych z obcemi okrętami, które dostawy tychże za mniejszą nierównie cenę uskuteczniać mogą, i że równie niezastrzeźonćj konkurencyi nie ma w żadnej innej gałęzi handlowej, której Anglia powierza swoje pieniądze i swój przemysł. Niesłuszność ta pomnaża się jeszcze przez to, że dla popierania interessu osób pojedynczych i ogółu, właściciel okrętu jest prawem obowiązany, nietylko okręty wybudować i uposażyć jedynie krajowemiidrogierni płodami; lecz że nadto wolno mu jedy-nie przyjmować do służby krajowych marynarzy. Wszystkie te ścieśnienia czynią dla żeglarstwa Anglii wytrzymanie takiej konkurencyi niepodobnem. T i m e s w obszernej odpowiedzi na użalenia te, powiada między innemi. Mylne jest twierdzenie że w żadnej innej gałęzi handlowej niema równie niewspieranej konkurencyi. Są rozmaite inne gałęzie handlowe, w których kapitalista Angielski jest przymuszony współubiegać się z obcymi, a w których przecież odniósł zwycięztwo, Czyliź wełna, bawełna i wyroby żelazne większej doznają opieki niż okręty? Wełna surowa opłaca przynajmniej równie wysokie cło wchodowe jak zagraniczne drzewo do budowli. Zresztą chętnie przyznajemy, ,iź niejesteśmy obrońcami cła od drzewa, które się nam nienajlepsze zdaje między temi jakie pod względem finansowym obierane być muszą, gdyi przyczynia cierpień każdej ubogiej rodzinie w Anglii. Dzienniki wychodzące w Malcie piszą, iż Porucznik Walker rozpoznał nową wulkaniczną wyspę przy Sycylii, i przekonał się, iź teraz ma tylko mało co więcej nad ćwierć mili obwodu, lubo z początku miała półtory mili Angielskiej, Para ciągle wychodzi i woda wytryskuje; wkrótce więc spodziewać się można nowego wybuchania. Wreszcie POllIcro,I(

Walker Jest tego zdania, iż wyspa ta wkrótce całkowicie zniknie. Ameryka.

Z N owego - Jorku, dnia 9. Listopada.

Tutejszy E v e n i n g - J o u r n a l pod względem wyboru Prezydenta, tak się wyraża: "Zgromadzenie, które niedawno odbywało w N ew-J ork swoje posiedzenia, nastręczyło sposobność pewnego rozpoznania zdań i wU doków mieszkańców rozmaitych części kraju. Około 500 reprezentantów było obecnych.

Przeszło 400 oświadczyło się przeciw powtórnemu ubraniu Generała Jackson, Widoki i życzenia tego stronnictwa i je go powodzenie, są naj ściślej połączone z najprzedniejszemi sprawami Amerjki, Mieszkańcy z tej strony rzeki Potomac, są teraz bardziej niź kiedykolwiek zgodni w popieraniu wyboru Henryka Clay na Prezydenta Stanów Zjednoczonych. Henryk Clay obrany będzie jednomyślnie na zgromadzeniu, mającem nastąpić w Grudniu w Baltimore. Wybór ten poparty będzie z gorliwością i energią, która zadziwi nieprzyjaciół jego, i amerykańskiego systemu, obadwa bowiem są nierozdziełone. Z początku częściowe mianowanie Pana Wirt zatrwożyło cokolwiek, lecz teraz publiczna opinia przechyliła się już na stonę Pana Clay. Tego też sobie życzono, gdyż siary doświadczony przyjaciel zawsze lepszy niź nowy.

ROZlllaite wiadolllości.

Dziennik Merkury Rossyjski zawiera kilka statystycznych wiadomości o mieście Nertszyńsku i jego okręgu w syberyjskiej gubernii Irkuckiej, Miasto to, położone nad rzeką Amur, liczy teraz 3638 mieszkańców, którzy najwięcej trudnią się utrzymywaniem bydła i uprawą tytuniu, którego co rok przedają blisko s>(XX) pudów. Bydłem prowadzą tameczni kupcy zamienny handel z pogranicznem miastem chińskićm Kiachlą; wyprowadzają także do Chin skóry, jagnięta i futro zwierząt. Z handlu przychodzi rocznie blisko 650,000 rubli. Zboża'. biera się tylko 1400 czetwerti, i trzeba je tam oprowadzać, gdyż ziemia jest bardzo piaszczystą i suchą. Ludność powiatu N ertszyńskiego, oprócz dawnych mieszkańców i Tungusów, składa się z osadników., osiadłych tam kosztem korony. Cały powiat liczy 35,847 mieszkańców, między którerni jest 12,564 Tungusów, Prócz tf go, nad rzeczką Aga i rzrką Onona, koczują tak zwani Bracia Tongusy, w liczbie na rok blisko 37,900 czeiwerti zboża. W powiecie tym są gorące źródła Builiryńskie i wody kwaśne Uletujewskie. Gazeta Sidnejska umieściła zakaz szczególniejszego rodzaju handlu, którym dotąd trudnili się żeglarze osady nowozelandzkiej» Zakupywano głowy ludzkie, marynowano je jak śledzie, i sprzedawano dzikim N owejZelandyi. Stąd okazuje się, ze niema lak haniebnego rodzaju handlu, któregoby eię ucywilizowany Europejczyk niepodjął . Blisko gościńca prowadzącego z Bogoty do Puito, w Ameryce południowej, znajduje się rzeka, której woda tak jest kwaśna, jak ocet. Początek ewoj bierze z Andów, w bliskości dwóch wulkanów, które zapewne udzielają jej (ego kwasu siarczanego, powstałego z pary siarczanej.

Charakter Francuzów * Jakąż zagadkąjest charakter Francuza! Złolony z samych sprzeczności, żartuje z filozofa i opiera się badaniom freneloga, *) ja zaś przyznaj ę, że te widoczne sprzeczności są bardzo łatwe do objaśnienia. Zapaleniec w wojnie, zapaleniec w naukach, zapaleniec w drobnostkach, niejest jednak prawdziwym rApTrrrrTeTT - Francuz zdaje się być istotą nieodgadniona. Wszystkie sprzeczności charakteru jego powstają z jednej tylko namiętności - z próżności narodowej. N ie miłość boju prowadzi wojsko francuzkie z Paryża do Moskwy, nie - lecz sława; filozof, w nocy przy pulpicie zamyślony, niepoprzestaje jedynie na tryumfie i odkryciach swoich, łączy on je ze sławą (la gloire) innego rodzaju - ze sławą naukową w i e l k i e g o n a r o d u. Gdy Francuz idzie do Theater Jrancais dla widzenia komedyi Moliera, lub cragedyi Kasyna albo Woliera, nieidzie dla samej rozrywki tylko - ale ponieważ sądzi, iż teatr francuzki jest najlepszym w świecie, że tylko jeden jest Rjsyn, jeden Wolter, i że obowiązkiem jego jest przyczyniać się do uHzymania sławy narodu. Próżność narodowa Francuzów jest bez granic, niewyleczoną - obejmuje ona cały obręb sztuk i umiejętności; ona prowadzi Francuza do Academie de mwsiaue, dla słuchania najgorszej muzyki w świecie, ona prowadzi tłumy na galeryą francuzką szkoły malarskiej, ona tworzy tysiące kopii Dawida, ale żadnej Rafaela, Tyeiana i t. d., ona znosiła despotyzm Ludwi

*) Frunelog, lebans trudniący sie Iccieaiem ohI(kaajeh.

ka XIV., bo fo był Król nsjpróżniejszy l buchał sławę, ona zburzyła baetylę, zamordowała Króla i wyrzekła się Boga, gdyż (o wszystko robiło w on czas wrażenie w świecie, ona znosiła żelazne panowanie Napoleona, bo widowisko rewolucyjne niebyło już nowością, a duma Napoleona łączyła się z dumą francuzką: - ona ożywiała przemysł, handel i fabryki w piętnastu latach pokoju, albowiem Francya bez nich niebyłaby mogła być wielką. Próżność ta śmieszną jest w wielu względach, 3 jednak Francya bez niej niebyłaby nigdy tern, czem jest teraz.

Twierdza żYdowska.

Pod tą nazwą znajduje się twierdza w południowej Rossyi, w Tauryce, Zowie się C z u fa t k a l e, leży o trzy wiorsty od Bakrzyseraju, na wysokiej chropawej skale, po której tylko konie tatarskie drapać się mogą. Jak Wenecya zdaje się pływać w wodzie, tak Czufatkale zdaje się wisieć w powietrzu.

Miejsce to zamieszkane jest po największej części przez sektę żydów, którzy kabałę i talmud odrzucają i surowiej obchodzą szabas, niż żydzi rabiniści. Codziennie wyłażą z gniazd swoich, idą do Bakczyseraju, trudnią się tam handlem i rzemiosłami, i dopiero w nocy, często pośród słoty lub burzy, wracają do swoich okropnych siedlisk skalistych.

Czim jest teraz Babilon ? Miasto to było niegdyś najsławniejszem, najludniejszem i największem starego świata; miało obwodu 12 mil niemieckich. Mury Babilonu zajmowały 200 łokci wysokości, 50 grubości, zawierały 250 wież i 500 bram, 3 czómże jest teraz to olbrzymie miasto? P 0dług najnowszych świadectw naocznych, np. Mignana, Ker-Portera, Bichego, Rajmonda i innych, są to tylko gruzy, bagniska i puszcza» Żadna żywa dusza tam niemieszka, żadnego dachu niema, a jednak po zniszczeniach więcej jak 2000 lat trwających, ani czas, ani wojna niebyły w stanie zrównać z ziemią te niepożyte zwaliska, sterczące jak góra w puszczy,tmii 1111-.............HIHIHI .». ---in 11........... i f H M i D i_

Stosownie do postanowienia ICról. Ministerstwa spraw duchownych, naukowych i Jtkarskicli, i z powołaniem na obwieszczenie z dn. <ZCj. Lipca 1827., tyczące się wyszłego w druku nowego wydania Król. Pruskiej Pharmakopei krajowej, ustanowią się d z i e ń j, M a r c a we wszystkich aptekach dopełniane być winny. Extrakty tylko z świeżych ziół, stanowią je dj ny wyjątek, i illa tych odkłada się wsponmiony t e r m i n d o d n i a i. S i e r p n i a 1832. O tern {justanowieniu zawiadomiają się wszyscy apteDrze i publiczność.

Poznań, dnia 30. Grudnia 1831.

Królewska Re gen e y a, Wydział spraw wewnętrznych.

OBWIESZCZENIE.

Na dniu 14. Października r. b. wieczorem, zabrał urzędnik graniczny, za pomocą komendy wojskowej granicznej z 7go pułku obrony krajowej, między Tonią i Zimochem, powiatu Ostrzeszowskiego, 2 woły i 12 wieprzy zapewne z Pobki przemyconych, od których zaganiacze zbiegli. Wieprze w mowie będące i woły, po ich oczyszczeniu, oraxowaniu i obwieszczeniu ter/min u licytacyi, zostały na dniu 16. miesiąca Października r. b. w mieście Grabowie za g2 Tal. 21 igr. publicznie sprzedane.

N iewiadomi właściciele świń i wołów wyżej rzeczonych nie zgłosili się dotychczas w celu udowodnienia praw swoich do zebranej zaukcyi summy. Wzywam ich przeto w moc . 180. Ty t. 51. Cz. I. Ordynacyi Sądowej, aby się W przeciągu 4dl tygodni, od dnia w którym niniejsze obwieszczenie pierwszy raz w dzienniku intelligencNJnym umieszczone będzie, na Komorze Głównej Celnej Podzamcze zgłosili; wprzeciwnym bowiem razie summa wspomniora na rzecz skarbu obrachowaną zostanie. Poznań, dnia 7. Grudnia 1831.

Tajny Nadradzca finansów i pro w incyalny Dyrektor podatków. W zastępstwie: Brock rnejer,

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Gdy nad majątkiem dotychczasowego Porucznika i Rachmistrza w6tyrn regimencie ułanów Loeffler rozporządzeniem z dnia 31. Stycznia b. r. konkurs otworzonym został, przeto zapozywająsię wszyscy nieznajomi wierzyciele, którzy do rzeczonej massy konkursowej pretensje mieć mniemają, niniejsze™ publicznie, aby s.ę wdniu 14. Kwietnia-1832. przed południem o godzinie 10. przed deputowanym Sędzią Brukner w naszej izbie dla stron wyznaczonym terminie osobiście, łub przez -prawnie dopuszczalnych pełnomocników, którym dla nieznajomości Komraissarze Sprawiedliwości Guderian, Minebtaedt, Ogrodowicz,

Maciejowski i We im ann w mIeJSCU do wyboru się proponują, stawili i swe pretensye zameldowali, rzetelność zaś tychże uzasadnili; w przeciwnym'bowiem razie, ciż sami, którzy w terminie tym ni.e elaną, z swemi prttensyami do massy wykluczeni i im dla lego względem innych wierzycieli wieczne milczenie nakazanem będzie. Poznań, dnia 29. Października 1831.

Król. Pruski S ąd Ziemiański.

N ależący do stikcessorów Franka, browar z kompletnym inwentarzem, także mielcuch i dom mieszkalny, niemniej stajnia i wozownia, jako też szynkownia" Sch o d K i" zwana, są do I. Kwietnia roku bieżącego do wydzierżawienia. Ochotę do dzierżawy tej mający mogą się każdego czasu do desiylatora Pana Baarth na ulicy Dominikańskiej Nr. 371. zgłosić, gdzie o warunkach dzierżawy uwiadomieni z ostana. Kilka pomies/ .kań jest ua gai barach pod liczbą 379., »d o m u 1'. Franka natychmiast, lub od Wielkiejnocy roku bitźącego do wypuszczenia.

Bliższej wiadomości udzieli deslyiator Pan Baarih.

)J{ Otrzymałem teraz znowu w komis )I( kilka fortepianów w kształcie skrzydła Jr z najpiękniejszych mahoniowych, jako J r też innych pięknych gatunków drzewa, J r zalecające się Szczególni« pięknym to Jr nem i powierzchowną okazałością, i ręA czę za ich trwałość. Sprzedaję takowe l A W najumiarkowańszych lecz stałych ceA nach fabrycznych.

#

C. Jahn, w Poznaniu w rynku Nr. 52.

Śweże, prawdziwe holenderskie śledzie w beczkach rozmaitej wielkości, jako też pojedynczo, są do nabycia w u miarkowanych cenach w handlu korzennym na rogu N owego rynku i Koziej u licy pod liczbą 213. u

L. F i e g e I.

Wędzone szynki, funt po 5 sgr., eą doprzedania w domu Treppmachera na. Grobli pod liczbą 30. w tylnem zabudowaniu.