GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.02.22 Nr45

Wielkiego

Xiestwa POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

.TV 45. - W Środę diiia 22. Lutego 1832.

PUBLICANDUM.

Przy widocznem ustawaniu Cholery raczył N. Król rozwiązać ustanowioną do odwrócenia tej klęski Kommissyą bezpośrednią i postanowić, ażeby dotychczasowemi tej władzy czynnościami trudniły się znowu Król. Miniiteretwa, do których wydziału według przepisów prawa należą. Podając to Najwyższe postanowienie do wiadomości powszechnej, wzywam władze eywilne Prowincyalne, których to dotyczy, ażeby przesełane dotąd raporta Król. be«pośredniej Koromissyi, od tej chwili, stosując się do ogólnych przepisów, właściwym podawały Ministerstwom. Poznań, dnia 19. Lutego 1832. Naczelny Prezes Wielkiego Xicstwa Poznańskiego, Flottweli.

Wiadolllości krajowe.

z Berlina, dnia 19. Lutego. N. Król raczył najlaskawiej Tajnych Sekretarzy i Kalkulatorów przy Ministeryum finansów, M a t t o n i Gii n th er, mianować Badzcami obrachunkowymi. N. Król raczył byłego Dyrektora szkoły w Kłajpedzie, L. Ulrich, mianować Radzca, ezkolnym i Regencyjnym przy Regencyi w Dysseldorfie i patent jego własnoręcznie podpisać. Professor Wen d t przy gimnazyum Berlinekiein został mianowany Dyrektorem nauk przy gimnazyum Poznańskiem. J. Wysokość Xiąźc Albrecht Mecklenb u r g - S c h we r i n odjechał sf'd do Ludwigslust,

Przybyli tu: JO. Xiążę, Henryk LX.

Reuss- Schleitz-Kóstritz, z Neymark.

JW. rzeczywisty Tajny Stanu i Sprawiedliwości Minister M ii h 1 e r, z Wrocławia.

WWUMjtUViWV

Wiadolllości zagraniczne.

Niderlandy.

Z B ruxe lii, dnia 11. Lutego.

Pytania, przełożone przez Pana Gendtbien na posiedzeniu Izby reprezentantów 2 da. 9. m, b. Ministrowi spraw zewnętrznych, są następujące: i) Jaka była treść dwóch nói doręczonych konferencyi przez pelnomocoika belgijskiego, w których się modjfikacyi 7c4<h nia Holandyi, na które konferencya juź dala odpowiedź. 3) Jakie znaczenie powinno być przypisane wyrazom użytym w traktacie względem wymiany ratyfikacyi. 4) Jakieby skutki za sobą pociągnąć mogło wzbranianie się nieklórych mocarstw podpisania traktatu. Na 0.

tnie t? .i najważniejsze zapytania odpowiedZiał Minister spraw zewnętrznych, że skutków wzbraniania się Pruss, Austryi i Rossyi przewidzieć niepodobna, j',dyź te tylko b)ć mogą przedmiotem domysłów, źe mimo (o jednak oświadczył Lord Palmerston na posiedzeniu Izby niższej z d. 3- m. b., iż traktat zratjfikowany przez Francyą i Anglią wszelkie partye zobowięzuje. Pan Kobaulx miał przy końcu posiedzenia gwałtowną mowę r. której następujący przytaczamy wyjątek; "Nigdy niebytem przyjacielem dyplomatyki.

Gdy rewolueya jeszcze postępy czyniła, życzyłem wojny, ponieważ zwycięstwo odnieślibyśmy nad dyplomacyą. Wtenczas prosili nas Panowie Osy i inni Deputowani z Antwerpii i Mastrycbtu, abyśmy się zlitowali nad temi nieszezęśliwemi miastami« Lecz te właśnie miasta tamowały pomyślny postęp rewolucyi naszej. Teraz widzę samego Pana Osy przybierającego postać i stanowisko wojenne teraz, kiedy naród dawniejszej spręży: s t o ś c i j e s t p o z b a w i o n y, teraz, kiedy rewolucyajui upadła. Trzeba zaś było wtenczas kiedy pora do tego była, rząd spowodowaĆ do wydania wojny; teraz pokazawszy icliór2i!wość w podpisaniu wszystkiego tego, co dązy do pozbawienia ojczyzny naszej honoru i .s!awy, na n.ic. się W Panom nieprzyda czynic zarzuty Ministrom. Poruszeniu w Europie ostatec n! zadano cios, a Belgia, która temu sprZY.Jac powinna była, za nic teraz jest po zytywan w rzędzie mocarstw europejsk!ch.. . T }est. r?la . hańbiąca, której ja przynajmniej sClerplec nletnogę. Tylko Francya nam pozostała, tej poruesamy odtąd samej sprawę rt.wolucyi naszej i być może, że inny rząd tamze zastosować potrafi zasady rewolu - cyi lipcowej, których się teraźniejsze Minieteryum wyrzeka. "

Upowszechniła się pogłoska, że Minister nasz finansów, PanĆoghen, odda tekę swoje komu innemu. - Xiąźę Arenberg daje w tych dniach wielki festyn, któremu Król też obecny będzie.

Z Hagi, dnia ir. Lutego.

odług uwiadomienia z Middelburga, fregata Krolewska Eurydice d. 8. m. b. opuściwszy stanowisko swoje pod Vliesynga, puściła się, wzwyż Skaidy.

Francya.

Z Paryża, dnia 8> Lutego.

Onegdaj umarł Xiąźę Montesquiou.

Giełda wczorajsza niebyła bardzo ożywiona. Przygotowano się na to, że kursą spad!lą; .ale wy arzyło się whśnie, czego się nikt niespodzIewał; bo znaczny dom jeden poczynił wielkie zakupowania, przez co papiery dość się podniosły. Ponieważ takim s osobem sptkulacye nowe pozyskały życie, wielu ię »na!ajło przemyślników i 3 peta znacznie w gorę poszły. Na 5 prCta operaeye te nierniały pożądanego wpływu. Figaro zamilkł raptownie i, jak dziennik pewien oppozycyi powiada, niemy, zniedołężniony i głuchy jest na wszystkie nadużycia Ministrów, a to z tej przyczyny, że go Ministrowie przekupili. Król Sard ek i zmniejszył, jak twierdzą, gwardyą swoJe od 40h do lej kompanii. Dowódzcą. jej mianowany został Margr. Victor de la Charmora. Z dnia 9. Lutego.

W Measager czytamy: Dzienniki poranne w tern doniesieniu się zgadzają, że 3000 wojska francuzkiegO ma być doAnkony przewiezione; okoliczność ta, źe Pan Dittmer Sekretarz w gabinecie Prezydenta Bady w to: warzystwie oficera Bourdon, ze zleceniem dyplomatycsnćm i wojskowćm udał się do Ankony, nadaje tej pogłosce większe jeszcze prawdopodobieństwo. Powiadają, źe się jui dawniej w tyra przedmiocie z Austryą porozumiano. Następujące zaszły w tym wzglę. dzie układy. Podobno pisał Pan Metternich o naszego gabinetu list tej treści: "Zostaję ja .wz lęde Bomagny w tćmźe samem połozenlu, jak WPanowie względem Belgii. eśli. u mego sąsiada ogień wybucha, poza» I mnie samemu grozi. Go się we Włoszech dzieje, tego na żaden sposób ścierpieć niemogę, i b dź co bądź, rozkazałem, aby wojsko w granice Romagny weszło. Lecz naśladować będę ściśle przykład przez WPanów w Belgii dany, przyrzekając, źe natychmiast wrócę, skoro niebezpieczeństwo minie." Na pism to powstawano ze strony naszej, i po długich układach nareszcie takiego rezultatu dostąpiono, ażeby obadwa mocarstwa razem i rów!l0cześnie w granico legacyi wkroczyły. Dodają oraz, ie wyprawa ta nietyiko zmierza do zapobieżenia okupacyi trwającej państwa Kościelnego przez Austryaków, lecz też do skło.nienia Papieża, aby dał konstytucyą ludowI swemu, gdyby Austryacy chcieli tenże przymuszać do p9słuszeństwa i poddania się pod rządy Jego Swiątobliwości. - Tai sama gazeta następujący jeizcze zawiera artykuł: gscyi przez wojska austryackie, kilkanaście okrętów wojennych otrzymało rozkaz wyjścia pod żagle, aby krążyć przed Ankoną i Ci vitaveccbia; lecz niema na pokładach okrętów tych żadnego wojska, coby wylądować mogło. Później dopiero postanowiono wysłać kilka batalionów celem zajęcia Ankony. Takim środkom, nakazanym Francyi przez honor i ludzkość, zadowolenia swego nikt zapewne isieoduiówi. Obecność okrętów i wojsk naszych dostateczną będzie gwarancyą przeciw wszelkim środkom zemsty i ducha nienawiści» Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 31. Stycznia.

Infantka nowo urodzona otrzymała dzisiaj na chrzcie świętym imiona Marya, Ludwika, Ferdynandyna. Jutro stolica będzie oświecona. Deputacya z Asluryi do Madrytu wysłana, aby podług starodawnego zwyczaju złożyć u stóp tronu podarunki dla Xiecia nowo narodzonego, dowiedziawszy się w drodze, że Królowa córkę powiła, natychmiast nazad wróciła. W Puenta delia Reyna zaszła onegda] między więźniami i Królewskimi ochotnikami krwawa bijatyka, która przez 3 godziny trwała; kilkunastu legło i raniono z obu stron. Dopiero po otrzymanera wzmocnieniu ochotnicy więźniów pokonać potrafili. Większa część wojska do Portugalii przeinaczonego, już stanęła na miejscu mu przecnaczonem. Z pewnych źródeł dowiadujemy się, że rząd francuzki urzędowe uczynił gabinetowi naszemu oświadczenie, że za wkroczeniem armii naszej w granice Portugalii, Francya natychmiast wojsko do Hiszpanii wyseła, aby się temu sprzeciwić. Gabinet nasz odnowił oświadczenie swoje gabinetom londyńskiemu i francuzkiemu, że skoro Dom Pedro zbrojną ręką wkroczy w granice Portugalii, wojska nasze Dom Miguelowi na pomoc pospieszą. - Po wszystkich salonach mówią tu wiele o wyborze nowego pierwszego Ministra (tytuł ten ma Minister »praw zewnętrznych); tymczasem jest nim w rzeczy samej P, Calomarde, Na miejsce owo wakujące podają się dotychczas dawniejsi kandydaci; nikogo jednak jeszcze niemianowano.

Portugalia.

Z Lizbony, dnia 25, Stycznia.

Dnia 21. ro, b. otrzymał rząd nasz wiadomości, prosto z Terceiry nadeszłe, stosownie do których Dom Pedro z tej wyspy naprzód uderzy na port i bulwarki pod Penic.be. Obrał

zaś punkt ten dla tego, gdyż tworząc półwysep, mogący być łatwo broniony, największej dla niego jest wagi. Po nadejściu tej nowiny zgromadzono radę wojenną, w skutek której fortyfikacye punktu owego jak najdokładniej mają być oglądane i zbadane. - Tym osobom, co dotychczas kwot pożyczki wymuszonej na nie przypadających niewypłaciły , grośą teras sekwestracyą majątków. - Dom Ferreira Trocas, jeden z najsławniejszych i naj rzetelniej szych, zbankrutował. - Dzierżawca tabaki Paweł Cordeiro, każe teraz w Londynie łać 29 dział nowego kalibru, aby je ofiarewać w darzo Dom Miguelowi»

Rozmaite wiadomości.

Z długiego listu znad granicy polskie) z dnia 26. Stycmia w Gazecie Powszechnej umieszc onego następującego udzielamy wyjątku: "Zeby uniwersytet Warszawski miał by c przeniesiony do Kowna, mizernego miasta żydowskiego, temu wierzyć nie podobna; brzmi to naksztatt ironii. Czyż można bowiem zakłady kliniczne i botaniczne, obserwatorium, zbiory mineralogiczne, anatomiczne i t. p, jednym razem przeprawić dokąd inąd? Wszystko nas nakknia do powątpiewania o tym środku, owszem przybycie rzeczywistego tajnego Radzcy Szukowskiego do Warszawy daje się połączyć z widokami pocieezającemi, względem postanowienia Cesarza Jmć. - Mąż ten, któremu polecono wychowanie Wielkiego Xiecia Następcy Tronu, światły, ludzki i przez długi pobyt w Niemczech i we Włoszech znamienicie wykształcony zbawiennie działać będzie ku wskrzeszeniu instrukcyi wyższej w Polsce, 1*

W roku niniejszym (1830,) wyszła na świat wWarszawie książeczka pod tytułem: "Jerzego Bogumiła Puscha, Assessora w wydziale górnictwa krajowego, członka kilku uczonych towarzystw, krótki rys geognostyczny Polski i Karpatów północnych," przełożona zrękopieu niemieckiego przez Prof, Kitajewskiego. D 0czekaliśmy się więc i my geognostycznego dzieła o Polsce, chociaż nie w naszym języku ory-t ginalnie napisanego, wktórem zewnętrznej budowie tej ziemi, nauko wie i w wyższym nierównie widoku jak dotąd bywało wyłożonej, przypatrzyć się możemy. Sam autor w przemowie do tęgo dziełka przyłączonej, obiecuje wkrótce wygotować zupełny opis geonostyczny Polski, którego niniejsze dziełko ma być tylko skróceniem. Z niecierpliwością oczekiwać go będziw my, i przed wcześnie wyrzec moina, ie auto« mała ta próbka, jak ją sam nazywa, daje nam o oczekiwanej pracy najlepszą otuchę. Wszystko co dotąd mieliśmy w tym względzie zrobionego, ograniczało się zwykle opisaniem nie wielkiej przestrzeni kraju; gdyż jeden tylko Staszic w większym zakresie i w ogólniejszym widoku zaczął robić nad ziemią Polską geognostyczne postrzeźenia. A chociaż w pismach swoich geognozyi polskiej nie doprowadził do tego stopnia, na jakim ją teraz widzimy; zawsze jednak ta chluba przy nim pozostanie; ii onpierwszy dla niej założył u nas osnowę, a co większa, w tym właśnie czasie, gdy ta nauka ledwie ze swej kolebki wychodziła; tak, iż gdyby był znalazł dla siebie naśladowców, juźbyśmy się dawno mogli cieszyć w tym przedmiocie dobrze wyrobionem dziełem. W nowszych czasach zrobił niemałąprzysługę w tym względzie P. Andrzejowski wydaniem gruntownych swoich postrzeżeń nad górutworem Podolskim, z których jak widaćP. Pusch starał siękorzystać. Prócz Litwy, nad tąź samą krainą próbował także czynić geognostyczne postrzeźenia i P. Jako wieki, które w Dzień. Wileńskim wydaje, ale w tych zamiast ścisłego badacza pokazuje się on tylko przelotnym widzem. P. Pusch chociaż w krótkim swym rysie, umiał nam jednak z wielką znajomością rzeczy wystawić wszystkie związki i stosunki formacyi, jakie nietylko w kraju Polskim, ale i w przyległych mu postrzegać się dają. Wszędzie tu widać ścisłego badacza, zamiłowanego w swoim przedmiocie, i dokładającego niemałych usilności dla gruntowniejszego rozpoznania każdej formacyi i wszelkich jej zboczeń, aby przez to wyjaśniwszy ogólny związek i zawisłość miejscową, mógł jeszcze uczy nić porównanie z podobnemiź kształtowniami, (Staszic zamiast formacya) gdy te być mogą, niekiedy nawet w bardzo odległych krainach. I to jest właśnie co tym szaCowniejszemi czyni prace P. Puscha. - Z dziesięcioletnich postrzeżeń nad krainami na północ gór Karpackich połoźonenii, autor jeden "z najważniejszych i zupełnie nowy wyprowadził wypadek, iż cała ta przestrzeń cztery wcale odrębne przedstawia górutwory, jako to: środkowej Polski, Karpacki, Podolski i Baltycici. (Z T vg. Pet.)

OBWIESZCZENIE.

Dobra Noiyczyn wraz z folwarkiem Jeziorki i do nich należącemi holendrami małe i wielkie Jeziorki, tudzież Kozidół w Inowrocławskim powiecie położone, mają być na trzy lata od S\ Jana 1832. aż do tegoż czasu 1835. roku publicanie najwięcej dającemu w dzierżawę wypuszczone. Wyznaczyliśmy więc tym końcem termin na dzień 27my Marca r. b. przed deputowanym W. Wolternas Assessorern Sądu Kameralnego w izbie naszej instrukcyjnej.

Warunki dzierżawne w Registraturze naszej przejrzane być mogą. Bydgoszcz, dnia 30. Styczniu 1831.

Król. Pruski Sad Ziemiańs ki.

PUIsLICANiiUM.

Do przedaźy kilka w drodze exekucyi wyfantowanychobjektów, wyznaczyliśmy z polecenia Królewskiego Sądu Ziemiańskiego Poznańskiego termin na dzień 8my Marca r. b. na miejscu w Grodzisku, jako też do jednorocznego wydzierżawienia sukcessorom Dorn należącego gospodarstwa zajezdnego wraz z osobnym małym domkiem także w Grodzisku na dzień 9ty Marca o, II3 który kupców i dzierżawców zapozywarny.

Buk, dnia 30. Stycznia 183r.

Król. Pruski Sad Pokoiu.

OBWIESZENIE! N a publiczny licitaciy nie sprzedane zapasy fortyficacijne mają z woły ręki być zprzedane 13 fasków Masła po 22 do 23 fontów w pojedynczych faskow po 4. śrebników za font, 17 Centnarów Tytoniu w pojedynczych fontów po 3. sriebnikow za font, 17 Centnarów owśianny Kaszy P04. Mackom a 22j Srebńików po 4. pojedynczych Maćków, ochotńici proszemy o godzinie 8 do i2tej przed obiadem się unas meldować. Poznań dnia 15. Lutnia'18.32.

Królesko Pruski Urza d Maga z vn owy.

DONIESIENIE.

Oberża prZywilejowana zwszelkiem zabudowaniem, wdobrym stanie, w której bilard exy. stuje, niemniej dobrze uporządkowanym sadkiem owocowym, jest w mieście Szrodzie z wolnej ręki za mierną cenę do sprzedania. OchoTę kupić mający niech się zgłosi do podpisanego. Szroda, dnia 20. Lutego )];832.

W. Czaplicki.

Gospodarzy wiejskich, którzy sobie źyizą zboie swoje w Poznaniu złożyć, uwiadomiam niniejszćm, iż na spichrzu moim nad Wartą położonym, mam jeszcze miejsce na kilka t y- f sięcy wierteli _zboża, i takowe na skład, po 9 groszy pol. od wiertela na przeciąg czasu do S, Jana, przyjmuję. Składającym zboże u mnie daję rękojmią na przypadek zgorzenia spichrza, Poznań, dnia 20. Lutego J832.

F. Bielefeld.