GAZETA
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.03.19 Nr67
Czas czytania: ok. 17 min.Wielkiego
Xiestwa
POZNANSKIEGO
Nakładem Drukarni Nadwornej w. Dekera i Spółki * -- Redaktor? A. Wannowśki.
JSf67. -
W PoniedziałeK dnia 19. Marca 1832.
Wiadolllości krajowe.
Z Beri i na, dnia 15. Marca'.
O dj e c h a ł s t ą d; N adochroistr« Brandenburga Hr. Koeniga «park, do Netzbarjdw W M W M U*JIJIl%/
Wiadolllości zagraniczne.
Królestwo Polskie.
Z Warszawy, dnia 14. Marca.
Wczoraj z naleźnemi honorami wojsknweroi pochowano zwłoki Generał-Majora budkowskiego, dowodzcę lszej brygady jtej dywizyi piechoty. Wczoraj rozstał się 2 tym światem Jozef Niwiński, przez którego śmierć teatr dotkliwą poniósł stratę, publiczność ulubionego straciła aktora. Zyi łat 32. A u s t 2 Y a.
Z Tryeetu, dnia 23. Lutego.
Okręt przybyły po ti dniowej żegludze z Alexindryi przywiózł wiadomość, że Ibra. him Basza, syn Wice-Króla Egiptu, przed Sf. Jean d'Acre na lądzie i morzu został zupełnie pobity. Flota jego miała powrócić w bardzo 2ł>m stanie, a 2000 Egipcjan przeedo
do Baszy Acre. Sułtan miał ogłosić WiceKróla za w>j(,rtgo 2 pod prawa i niemożna już wątpić o buskiem «bieżeniu Alexandryi. Gdy wiele tamtejszych domów płaciło Baszy naprzód aa bawełnę, której w części jeszcze niedostawił , domom tym zagrażają znaczne straty, T u 2 C Y a.
Z Konstantynopola, dnia 23. Lutego.
Na wiadomość o buskiem przybyciu Sir StrJtforda Canning z riadz wyczajnem poselstwem do Wyeokiej Porty, Imet Bej, Pułkownik 2go pułku jazdy, wysłany został do Dardanełlow na przyjęcie angielskiego pełnomocnika. Gdy zaś przybycie.Posła spóźniło się z powodu niektórych okoliczności, a pułk lernet Beja otrzymał rozkaz udania się do Koniaii, powołany także został Pułkownik do Stambułu, celem przewodniczenia swojemu wojsku, W ji go miejsce otrzymał zlecenie przyjęcia Sir Slratforda Canning Pułkownik b«mbarrfyerów, Hali! Bej; na przypadek jednak, gdyby Poseł znajdować się jui miał na cieśninie, nim nowy Kommissarz uda się do Dardaneliów, Pułkownik saperów Mebemet Bej, który już z innem zleceniem znajduje się w tein miejscu, otrzymał rozkaz przysposobienia potrzebnych przygotowań na przyjęcie Posła. Jakoż Sir Stratford Canning zaraz Iach, i przez Mebemet Beja odprowadzony r03 bI aź do stolicy, gdzie cI. 29. Stycznia Da ląd wysiadł . Nazajutrz J ego Dostojność 0znajrnił Wysokiej Porcie urzędownie przez Sekretirza poselstwa swoje przybycie, Porta nawzajem kazała mu oświadczyć swoje uprzejmość i wedle zwyczaju przesłała mu kwiaty, cukry i owoce. Timarli-Spahowi«, tworzący jazdę Erywańeką, otrzymali rozkaz zebrania się w stolicy. Po odbytym ich przeglądzie, oddzielono, podług rozkazu, tych wszystkich, którzy dla wieku lub ułomności ciała niebyli w stanie pełnić dłużej słuiliy, młodych zaś i silnych zostawiono dla utworzenia nowego regularnego pułku jazdy Timarliekiej . Na przedstawienie Seraskiera Baszy mianował Sultan Szubs-Adjmanta 2go pułku gwardyi konnej Mustafę Beja Pułkownikiem .tegoż pułku; okazał on bowiem szczególniejszy talent i znajomość sztuki wojskowej. Rządzca Sylistryi i Komendant Ruszczuka, Mehemet Basza, który otrzymał zlecenie udania się do Ąnatoiii, na czele znacznego oddziału wojska nie regularnego Rumeliotów,rn» pod swojem dowództwem 4 oddzielne kompanie regularnego wojska, które z tamtemi połączyć się mają, dla utworzenia batalionu, składającego się z 8 kompanii. Kapitan grenadyerów, Mustafa Bej, mianowany jest Szefem tego batalionu. Dowodzony przez Ismeta Beja 2gi pułk regularnej jazdy Tymarliskiej, powołany z Sofia do Stambułu, przybył w tych dniach do stolicy i otrzymał rozkaz udapia się do Koniab, skąd niezwłocznie wyruszy dalej wraz a innem wojskiemo teraźniejszym ubiorze i uzbrojeniuwojska tureckiego, gazeta wiedeńska donosi, co następuj e: "W ogólności krój we wszystkich korpusach jest jednakowy. Mundur Generałów i oficerów zwykle jest czerwony, haftowany złotem, mniej więcej wedle stopnia. Znaki odróżnia, jące są takie: Generał-Porucznik ma dwa połxiezyce wysadzane dyamentami, na środku trzy gwiazdy także dyamentowe; Generał brygady nosi takież pólxięźyce lecz tylko zdwiema gwiazdkami; Pułkownik zjedna gwiazdką dyamentową; Podpułkownik proste złote półxięiyce, zdyamentowątylko gwiazdką; Szef szwadronu dwa półxiężyce Z złotemi gwiazdkami, Kapitan z srebrnemi gwiazdkami; Porucznicy i Podporucznicy same tylko srebrne półxięźyce. Znaki te noszą się po obudwu stronach piersi.
Chirurgowie noszą mundury szafirowe, niskikołnierz i wyłogi karmazynowe; aptekarze pt> łowi skromne szaraczkowe. U czniowie sztabę generalnego mają uniformy oficerów od pic, choty bez połxięźycow i z nieco odmiennym haftem. U czniowie szkoły kawaleryi takie szkarłatowe oficerskie mundury. Ubiór pie choty co do kroju jest zupełnie takiź, lecz kolor jego inny jest wkaźdym pułku, jakoż widzieć się tam dają mundury granatowe, szafirowe czerwone i bronzowe. Na głowie mają tarb* cze, czyli czapki greckie, i tak nazwane tequ , są tojarmułki ściśle do głowy przylegające, noszone pod pierwszemi i z pod nich na ,około wystające, trzewiki z czerwonego morokin; pasy białe. Artylerya i korpus inźynieryi mai t uniform czerwony z pasami skórzanemi; resztę zaś tak jakpiechota. Pulk gwardyi pieszej nr" mundur bronzowy z haftem jedwabnym, wie ksj.ym niż mają pułki liniowe. Muzyka wY, wszystkich korpusach ma mundury jasno-granr A towe, szkarłatne kołnierze, taśmy takiegoż koloru i hafty z żółtego jedwabiu; wgwardyi M) hafty złote. Dobosze i trębacze są jeszcze Ubrani jak inne wojsko. Jazda ma dolman z różnokolorowymi taśmami, pięciu rzędami bIEłych guzików, czerwonemi wyłogami, spodni? mameluckie takiegoż koloru jak dolman, pss czerwony. Ubiór głowytakjalc u piechoty, taibaczę i pod niemi takież tequi. Boty zskóry czarnej, ostrogi zżelaza czarno-szmelcowanego i sposób fraucuzki. Cztery pułki jazdy mają zielone, bronzowe, granatowe i szafirowe mundury, gwardya karmazynowe. Dla całego wojska jest mundur powszedni z białego płótna ztaśmami jasno-gianatowemi. Uzbrojenie piechoty składa się z karabina z bagnetem, pałasza, patrontasza skórzanego pokostowanego, i białego lederwerku. Anylerya ma także karabiny, lecz zamiast pałaszy, noże do faszyn na wzót francuzki. Uzbrojenie jazdy jest karabin, pa troniasz, pas karabinowy, pałasz nakształt frai cuzki i białe lederwerki.
F 2 a n c y a.
Z P ary ż a, dnia 3. Marca.
Wczoraj Posłowie Brazylijski, Angielski i Szwedzki, oraz i Marszałek Grouchy prywatne mieli posłuchanie u Króla Jmci. J. K. M. Xię żniczka Braganca i Królowa Donna Marya od wiedziły Królestwo J mść. M o n i t o r powiada, że wiadomość, jakoby Szuani w Departamentach zachodnich w min - durach się teraz pokazywali, zupełnie je.v; płonpą. Śledztwa względem buntu na ulicy Prouva'res za dziesięć albo 12 dni będą ukończone; słychać, że 60 osób ogłoszą jako zostających wstanie oskarżonych. Wczoraj dla podejrzę« viere i Barona de Maistre. T r i b li n e powiada: Gdy Król z rąk prezydenta rady Ministrów odbierał listę kandydatów do Parostwa, powiedział podpisanie aktu na dalszy czas odkładając: "Zdaje mi się, źe lista nie jest zupełnie dokładna, zapomniałeś W P a n o dwóch znakomitych mężach, których ja i siostra moja wielce poważamy." - Wymówiwszy te słowa wziął pióro w rękę i dopisał do 30 imion nazwiska Panów Alexandra i Aug. Parier.
Od niejakiego czasu stara się rząd coraz więcej uwalniać gwardyą narodową od służby uciemięźliwej odwachowej, W większej części dzielnic stolicy zmniejszono czynną sluibę tej gwardyi, a powiększono w tym stosunku sluibę wojska liniowego. Toż samo się dzieje po znaczniejszych miastach prowincyi; np. w Bordeaux stosownie do rozkazu dziennego zd. 28m. z. służbę tamecznej gwardyi narodowej ograniczono tylko na 3 albo 4 posterunki. Wczoraj wieczorem przedstawienie nowej sztuki: "U ne revolution d'autrefois" dane w teatrze Odeum stało się powodem do zgiełku i wzburzenia, które się tak nareszcie wzmogło, iźkortynę trzeba było spuścić i salę z widzów niespokojnych oczyścić. Tęź same reprezentacyą zapowiedziano na dzień dzisiejszy. Dzisiaj przed południem obwieszczali na przedaź woźni na giełdzie i w innych miejscach publicznych pierwszy n.umer gazety nowej pod tytułem: "Szpieg domów gier;" dziennik ten zamierzył sobie imiona wszystkich tych, co do domów gier uczęszczają, do publicznej podać wiadomości i ogółem wszelkie tego przedmiotu tyczące się nowości rozgłaszać. Niektórych z tych woźnych, nieopauzonych w medale przepisane, aresztowano. W Kuryerze francuzkim czytamy: "Ministeryum wygląda co moment wiadomości o wyprawie włoskiej i spodziewa się z pewnością, iż te przed środą jeszcze nadejdą, w którym to dniu podobno rozpoczną się dyskussye O budżecie spraw zewnętrznych," Z Tulonu donoszą zd. 26. Lutego: "Okręt liniowy "Algesiras" urządzony jest do przewiezienia 800 żołnierza, Pakietbot z Korsyki sprowadził 40 wychodźców zRomagny; wrzucili się oni w nocy w statek lichy i przebywszy groiące niebezpieczeństwa szczęśliwie przybili do brzegów Korsyki. Stanąwszy wTulonie udali eię oni natychmiast do intendenta wojennego, aby go o wsparcie, którego bardzo potrzebują, upraszać. Batalion przez korwetę przewozową "Garavane" na ląd wysadzony odebrał rozkaz, aby się na pierwsze skinieniemiał na pogotowiu powtórnie wyjść pod żagle. Generał-Majora Gubieres niepogoda i wiatry przeciwne przymusiły do trzydniowego pobytu w Saint Floretu, tak dalece, źe pierwsza część wyprawy pierwej zapewne stanie nad brzegami Włoch, aniżeli Generał, który był opatrzony w dokładniejsze inetrukeye względem czasu i miejsca, kiedy i gdzie wyprawa powinna była wylądować. " Wczoraj wieczorem dane były w stolicy dwa świetne bale; jeden u Pana Gisquet, prefekta policyi, drugi u XieciaN oailles; na pierwszym znajdowało się przeszło 400 osób, prawie cały sztab gwardyi narodowej, Prezes Rady Ministrów podobnież na kilka momentów był obecnym. Znaczna ilość pieniędzy srebrnych z popiersiem Henryka V. nanowo z Anglii do Francyi nadesłana przez stronników dynastyi dawniejszej w obieg puszczoną została; niemają wszelako te pieniądze wagi należytej. Stosownie do postanowienia Prefekta policyi zd. 2 . Lut. odnowiono przepisy wzgjędemrozrywe k karn a wału; n i e r o ż ni ąs i ę w ni c z e m o d d a - i wniejszych, to tylko wyjąwszy, źe z zapadającym zmrokiem żadnej masce niewolno na ulicach pieszo się pokazać. Journal de Debats donosi, źe Hrabia Harcourt mianowany Posłem w Stambule, a Pan Durand de Mareuil dotychczasowy Poseł w Hadze, Posłem przy dworze Królewsko-Pruskim. Obiegająca od dni kilku pogłoska, źe Pan Durand de Mareuil przeznaczony do Hanowru, okazała się mylną. Sprawa Xiąźąt Rohan o obalenie testamentu nieboszczyka Xiecia Ludwika CondeBourbon już rozstrzygnięta; Sąd odrzucił ich skargę. Z Pont Beauvoisin przy granicy Sabaudzkiej donoszą: Przybyłe niedawno do Śabaudyi wojska piemontskie liczą na 4 bataliony, które podzielono między Anecy, Thonon i Montiere; trzy szwadrony kawaleryi stoją z 8 działami między Rurwilly i Aix. Załoga w Chambery liczy 10,000 wojska i ao dział.
Dziennik Memorial des Pyrenees ogłasza list zBayonne, podług którego skutek wyprawy Dom Pedra bardzo jest wątpliwy, zaś chęci mieszkańców dla Dom Miguela nader korzystne; dodano, źeci, którzy mu niesprzyjają, dopełniają jego rozkazów zbojaźni. Tym sposobem nagromadził wiele pieniędzy, a gorliwość dochodzi do tego stopnia, źe żołnierze nawet zrzekli się - dniowego żołd u, aby się także ze swojej strony przyłożyć do kosztów wojennych. J o u r n a l d e s D e b a t s do n o s i s w o im czytelnikom, źe Xiąźę Mortemart po dopełnieniu wszech Rossyi, usuwa się od spraw publicznych i powraca do życia prywatnego, do którego powołują, go interesa osobiste, poświęcane od lat czterech interesom kraju. Ta jest jedynie przyczyna opuszczenia służby Królewskiej, a którą niechętni mylnie tłumaczyli. Podług Dziennika C o u r i e r Królpo uchwaleniu budżetu przez Izbę Parów, osób ście zamknie posiedzenie, lecz razem oświadczy Izbie Deputowanych, iż wkrótce znowu zwołaną będzie dla uchwalenia budżetu na rok 1833. l' emps tak się wyraża o wyprawie włoskiej: "N iezdaj e sij, aby jakikolwiek stały zamiar, jakiekolwiek pewne postanowienie było powodem do tej wyprawy; jest to środek przedsięwzięty w gniewie, który użyto dla przy wiedzenia budżetu do skutku, a którego dawniej chciano uniknąć, gd>ź go się jako zbrojnći demonStracyi równie obawiano, jak chwycono się chciwie, jako środka parlameniarskiego. Wojska austryackie dla tego, że Francuzi zajmą jeden lub dwa punkta we Włoszech, ani dniem prędzej nieustąpią zziemi rzymskiej, a cały ten nierozważny środek, ten tylko będzie miał skutek, że Papież tem ściślej połączy się zAustryą, gdyż trójkolorowych chorągwi więcej się on obawia, aniżeli uczniów bonoństich} gdyby więc wojska nasze wy lątlo wały w Aiikonie, mogłyby bardzo łatwo za pierwszćm spotkaniem się być wyparte przez stojący wlegacyarh korpus austryacki. Nieprzesujemy utrzymywać, że cała ta wyprawa niebyła gruntownie rozważoną; jestto to samo, co wspiąć się na nogi, ażeby być wyższym, chciano tylko utrzymać godność narodową i ojczystą sławę, z któremi się popisywać zwykło z mównicy i to jest wszystko." M e s s a g e r d e C h a m b r e s zaprzecza, iżby wyprawa ta była umówiona zdworem austryackim; zdaje się być bardziej pewnem, dodaje tenże dziennik, że gabinet wiedeński meprzystał na tę wyprawę; nastręcza się więc pytanie, CO postanowi Papież za radą Austryi.
Donoszą z Algieru pod d. 1. b. m.: "Obiega tu pogłoska, że Ibrahim Hey otoczony został w Bona przez Achmeta Beya Konstantyny; chce on przed wiosną jeszcze zdobyć tamtejszą zbrojownią, w której znajduje się bardzo wiele broni. Zanosi się tam na wielkie wypadki, zktorjch najmniejszym byłoby pokonanie -tron nictwa Ibrahima'i spokojne opanowanie Bony przez Achmeta Beya." Z dnia 4. Marca.
T e m p s , opisawszy dokładnie i obszernie wylądowanie Francuzów w Ankonie, dodaje: powiadają, że goniec dzisiaj z Wiednia przy
były przywiózł Posłowi austryaclnernu instrukcje, sprzeciwiające się zupełnie oczekiwanemu i upragnionemu rozbrojeniu. XiążęMetternic!i domaga się pewnego oświadczenia względem zamiarów wyprawy włoskiej, której w Wiedniu równ.e niepojmują, jak w Paryżu. Kuryer fr a n c u z k i następujące czyni względem tej wyprawy uwagi: "Ziściło się więc, cośmy przepowiadali; otrzymaliśmy wiadomości o wylądowaniu wojsk naszych we Włoszech, zanim budżet spraw zewnętrznych w Izbie pod rozbiór wzięto." Messager tak się daje słyszeć: "Wczoraj jeszcze pewni byliśmy pomyślnej treści depeszów przywiezionych Prezesowi Rady Ministrów przez gońców wiedeńskich. Dzisiaj wszelako postradaliśmy otuchę nasze stosownie 00> oświadczeń, uczynionych nam przezosoby przy legacyi austryackiej umieszczone. Podobnież niepokoją nas listy uadeszłe zBononii." Gazety dzisiejsze udzielają wiadomości O Bzczęśhwśm wylądowaniu Dom Pedra, Przyjęto go z wielkiem uniesieniem radości. W okolicach przylądku Finisterra spostrzeżono 2 okręty z banderą portugalską, o których się spodziewają, źe przybywają z Anglii i do Terceiry dążą, celem przyłączenia się do wyprawy Dom Pedra.
Z dnia 5. Marca.
M o n i t o r donosi, źe odjazd następcy tronu do Tulon u, aby się stamtąd przeprawić do Afryki, odłożony został na czas niepewny . Najpierwsze depesze z Wiednia przywiózł onegdaj Hr, Murat i Vicomte Maison; ale po przybyciu tych Panów nadszedł goniec inny, który w 4 dni po nich z Wiednia był wyjechał, ich jednak prawie dopędził, ponieważ nieodbywał żadnej kwarantany. Hiszpania.
Z M a d r y t u, dnia 16. L u t e g o .
Tutejsza G a z e t a umieściła N ekrologi Generała Henestrosa, zmarłego d. 19. Grudnia r. z. oraz zmarłego w dniu 8- Stycznia r. b. Ministra Salmon. Minister ten był synem Don Juana Manuela Salmon, Posła hiszpańskiego do Marocco, urodzony w Kadyxie d. tg. Października 1778. r. Służył on swojej ojczyźnie jako dyplomatyk przy wszystkich prawie dworach E uropejskich, r. 1796. był przydany poselstwu do Drezna, 180r. był sekretrrzem legacyi do Kopenhagi, 1803. do Drezna, 1804. do Petersburga. Wkrótce potem dla poratowania zdrowia powrócił do Hiszpanii i zamieszkał w Sewili; wroku 1809 był członkiem Ministeryum; roku 1810. załatwiał trudne sprawy z Portugalią; 1814. mianował go Król Feruynand Sekretarzem poselstwa w Paryżu; 1818- powrócił do pował Casa - Trujo Ministra spraw wewnętrznych. W Wrześniu tegoż r. udał się znowu jako pełnomocnik do Drezna, później w tym samym charakterze do Petersburga; d. 19. Sierpnia J826. mianowany był pierwszym Sekretarzem Stanu, r. 1824. zaszczycony został ułożeniem małżeństwa J. Królewskiej Mości z teraźniejszą Królową, za co otrzymał wielki krzyż orderu Karola I I I . Portugalia.
Z L i z b o n y, dnia ig. L u t e g o .
Wiadomość nadeszła tu d" 15. m. b. przez okręt handlowy, ie eskadrę Dom Pedra widziano w bliskości Terceiry, stała się przyczyną zwołania rady Ministrów, wskutek której Dom Miguelosobiście się udał do armii obserwacyjt ',- pierwej jeszcze odbył on przegląd pierwszego dywizyonu, stojącego na północ T agu od Lizbony aż do Cascaes i Peniche, 0pieiając się o Mafrę. Stąd przeprawił s A D o m Miguel przez T agus, zwiedził wszystkie posterunki i baterye południowego brzegu i odprawił przegląd drugiego dywizyonu, rozciągającego się od Almejdy aż do Setubal i strzeźącego nadbrzeże i mniejsze porty prowincyi Alemtejo. Niewrócił jeszcze Królewicz z tej podroży do stolicy. - Drugim skutkiem owej rady Ministrów było aresztowanie wielu osób w porozumieniu zostających z Dom Pedro. Między uwięzionymi j< st też syn bogatego żyda, Passoa. Wielu mieszkańców uszło prześladowania policyi.
A n g l i a.
Z Londynu, dnia 2. Marca.
W Kury e r z e dzisiejszym czytamy: "D 0nosimy teraz ze źródeł wiarogodnych, nawpół urzędowych, że Parowie bilowi się sprzeciwiający żadnej więcej, ani najmniejszej niemaja nadziei, iżby większość głosów zdecydować się miała przeciw drugiemu odczytaniu bilu wlzbie wyższej. Przed kilku dniami donosiliśmy, ie listy ministeryalne wskazują większość 10 głosów na korzyść drugiego odczytania. Liczba ta powiększyła się bez wątpienia. Przeciwnie w wydziale antirtformiści, różniący się tylko w zdaniach swoich co do sposobu, jakim się zapobiedz należy drugiemu odczytaniu bilu, za ręce się pobiorą, aby niektóre główne punkta odrzucić. Opierać się oni będą odjęciu prawa głosowania niektórym miasteczkom, domagać się powiększenia prawa wyborów pod pewnemi warunkami i powstawać na zastrzeżenie względem członków stolicy. Jest więc rzeczą bardzo podobną do prawdy, że bez powiększenia liczby Parów, choć szczupłego, obejść się nit będzie można, abv zabezpieczyć owym zbawiennym i wielkim zaeadomreformy pomyślny skutek, za którym się wstawili Hr. Grey i koledzy jego; bo chociażby oni skłonni byli do modyfikacyi, nienaruszającej głównych pryncypiów, duchem zgody i pobłażania powodowani, jednak zpewnościa, tuszyć sobie można, źe w ważniejszych punktach nieustąpią przeciwnikom swoim. - Głoszono w towarzystwach znamienitych, źe Xiążę Wellington osobny ułożył bił reformy, chcąc go wnieść jako poprawkę. To jest fałszem, Xiąźę nietylko że nieułozył żadnego bilu, lecz oświadczył nawet, że żadnego nieuczyni przełożenia do zmiany pojedynczych postanowień bilu» Czytano wprawdzie wrzecz'y samej bil przez wielu Parów bilowi projektowanemu niesprzyjających, lecz w wypracowaniu tegoż Xiąźę Wellington żadnego niemiał udziału. Bil ten antireformistów ujmuje wielkiej liczbie miasteczek prawo wyborów, lecz pod takiemi warunkami, które od tych, co oznaczono w bilu ministeryalnym, bardzo się różnią. Kwalifikacya właścicieli domów podwyższa się w owym bilu na 15 funt. a pod pewnemi warunkami nawet na 20 funt. Prawo wyborów zostawia się wszystkim, co je dotychczas posiadali, nie tylko na dożywocie właściciela, lecz na zawsze. Te i tym podobne raodyfikacye nowego bilu antireformistów zwracają tu na się uwagę publiczności." Stosownie do listów prywatnych z Lizbony zd, 19. m. b. s<ały przed portem tamecznym 2 okręty liniowe angielskie wraz z3 brygami, jako też francuzki okrętliniowy , aby bronićziomków swoich w Lizbonie. Króiko przed odjazdempakietbotuodkryto wstolicy spisek, wskutek czego 13 osób do więzienia wtrącono. Lord Kanclerz Brougham nieodwiedza żadnej kompanii i zupełnie się więcej niepokazuje na publicznych miejscach; podobno w skutek długiej słabości wpadł w głęboką melanholią. Hrabia Mansfield, jeden z Lordów przeciwnych reformie, uznał potrzebę obwarować palisadami dom wiejski Scone w hrabstwie Porthshire, który obecnie zamieszkuje.
Prawie za niewątpliwą wiadomość donieść można, źe jak tylko bil o reformie przesłany będzie Izbie wyższej, wielu Parów i Biskupów zoppozycyi, złożą Hr. Grey oświadczenia swojej neutralności. Ministeryum uważać będzie za przeciwnych sobie tych wszystkich członków Izby wyższej, którzy albo takiego zabezpieczenia, albo przystąpienia do bilu formalnie nie dadzą, i na tej zasadzie ma być ustanowiona liczba nowo mianować się mających Parów. Ministeryum ciągle jeszcze mniema, źe mianowanie Parów wcale niebędzie potrzebne, gdyż przez ten środek stawiłoby się zawsze w tru rów ze stronnictwa Whigów dali do zrozumienia, iź z Izby tym sposobem powiększonej zupełnie się usuną,. Jednego znakomitszego z Parów, należącego do stronnictwa antireformietów, który w tych dniach podawał Królowi w Brighton petycyą przeciw reformie, N. Pan zapytał, czyli podziela zdanie tych, którzy mu tęź petycyą powierzyli? a gdy Lord odpowiedział, iź nie ze wszystkie m podziela zdanie podawców, gdyż w teraźniejszych okolicznościach byłoby daleko rozsądniej porozumieć się z reformistami i taki bil przywieśdź do skutku, któryby obudwu sironnictwom zarówno dogadzał, Król odrzekł: iź go cieszy, - takie zdanie znalazł u Lorda, "gdyż, dodał Król Jmć, sam jestem reformistą, a przecież wspierać muszę moje Ministeryum; lecz życzeniem jest także mojem ażeby rzecz ta umiarkowanie i zgodnie roztrząsaną była." Listy z Kantonu pod d. 21. Paźdz. donoszą, źe \amtejszy handel znajduje się znowu w dawniejszym stanie. Zniesiono już zabronienie przybywania osób zagranicznych, wydane przez portugalskiego Rządzcę prowincyi Macao. Lord Benting uczynił do niego przedstawienie w tej mierze względem poddanych angielskich, w odpowiedzi Kządzcy dozwolono wszystkim bez wyjątku zagranicznym pobytu w Macao. Dnia 23. Lipca zrządził tam orkan wielkie szkody; 5 angielskich okrętów pozbawił masztów, a nazajutrz około 1,200 ciał Chińczyków pływało na morzu.
Rozmaite wiadomości.
Generała polskiego Bema dla tego oddalono z Lipska, ponieważ zostając w ustawicznych związkach z Polakami w Prusiech, tych do buntowania się i do oporu przeciw rozkazom rządu pruskiego podbudzai. (Gaz. Frankf.) Broszurę pod tytułem: "Przyjęcie Polaków w Frankfurcie, przez Fryd. Funk" policya Frankjurtska zabrała. (Gaz. Vossa.) Zmarły przed kilku laty poeta Haug, pierwszy epigramacista Niemców, tłómaczył jak wiadomo, wiele bajek Krasickiego, i umieszczał je w różnych dziennikach. Takowe teraz wyjśdź mają w osobnym zbiorze, Zyczyćby należało, aby do tego zbioru przyłączono także satyry Krasickiego, tłómaczone przed kilkudziesiąt laty prze* xiedza J enisz. Dziennik paryzki Revue Encycloped i q u e z Listopada r, z. obiecuje dać w oso
bnej rozprawie wiadomość o pracach matematycznych i filozoficznych, Polaka bawiącego dawno w Paryżu, M. Wrońskiego, które to prace, jak pisze donoszący I.. B.. tiiezoBtały dotąd tak ocenione, jak zasługują.. Już bez mała ćwierć wieku temu, J3k nieodżałowanej pamięci Dobrowsky wysiał gońcem Z Czech do wszystkich Słowiańskich ludów swego Slawina. Od tego czasu zbogaciliśiny się w marne wykrzykniki, jałowe życzenia powszechnej filologii i literatury słowiańskiej, lecz mimo to niezjawił się drugi Slawin, niemarny dzieła, któreby tylu gruntownemi badaniami, tak szczęśliwą pracą raz na wieki zaszczepioną ideę poparło. Smutno pomyśleć, źe na całej przestrzeni globu przez słowiańskie plemiona zamieszkałej, pierwsze wydanie Slawina (1808.) aż teraz doczekało się nowego przedruku. Wacław Hanka, bibliotekarz czeskiego muzeum, jak dowiadujemy się z nadesłanego nam (w Petersburgu) księgarskiego ogłoszenia, wziął na się pracę nowego wydania, którego wartość zapewne jeszcze podniosą uwagi i poprawy, przyrzeczone przez wydawcę. Dla miłośników literatury czy literatur słowiańskich wypisujemy cały tytuł zapowiedzianego dzieła: Dobrowsky's Slawin. Bothschaft aus Bohmen an a Ile Slawischen Volker, oder Beitriige zur Kenntniss der slawischen L ittera tur, Sprachkunde und Alterthiimer nach allen Mundarten. Zweite mit vielen Zusiitzen und Berichtigungen und auch mit einem Fac simile vermehrte Auflage, von Wenceslaw Hanka etc. Wyjdzie Slawin u Mayregga w Pradze. Na jednem z ostatnich posiedzeń azjatyckiego towarzystwa w Londynie, czytane były dwa nader ciekawe rękopisy. J eden z nich zawiera szczególną historyą włosa z brody Moharnmeda. Fałszywy prorok miał upodobany zwyczaj', rozmawiając ze swymi uczniami, gładzić brodę, a ilekroć się zdarzyło, iź włos z niej wypadał, zbliżali się zawsze uczniowie na kolanach, podejmowali ten klejnot, strzegli jako rzecz świętą, a potem za bardzo wysoką cenę przcdawali. J eden z podobnych włosów, dostał się na początku XI I. wieku, potężnemu Indyjskiemu Monarsze, władzcy Kuddana, który, do zachwycenia uradowany z nabycia tak drogiego skarbu, wystawił dja umieszczenia go i strzeżenia ogromną i wspaniałą świątynię (w 1135. roku). Tam corocznie w dzień naznaczony pokazywano ludowi włos Moharnmeda, w złotem chowany naczyniu, a świątynia na tę uroczystość oświecaną była 2138 ogniskami; pobożni schodzili się do niej znajodleglejszych ków Kuddawskiego władżcy, zabrał i włos Mobammeda, a na przeprowadzenie go bezpiecznie do Seringapatam, wysłaną była osobna armia, gdyż prawowierni zbierali się tłumami, i postanowili nikogo nieoszczędzać , byle odzyskać skarb najdroższy; lecz pobito idi i rozpędzono. W czasie zajęcia Seringapatam przez Anglików, skarb przepadł, i gdzie Się teraz znajduje włos Mohammeda, niewiadomo. Mniemają, że go uchwycił pewny Nabab, i ukrywa starannie.
W jednej z bibliotek miasta Orleanu, znaleziono niedawno egzemplarz Cycerona, drukowany w 1555. I. U Karola Etienne, z uwagami i poprawami podpisanemi przez sławnego owego wieku drukarza Henryka Etienne. Na jednej z jego stronic, znajduje się nazwisko Jehan, które może być ręki tegoż samego Johana Scapuia, niewiernego pomocnika Henryka Etienne, k«óIY skradł mu jego Skarbiec jęzYka, greckiego. Ciekawe to dzieło, przeznaczonym zapewne było do przedruku zupełnego zbioru dzieł Cycerona, który pomieniony Etienne w piśrine swojem Castigationes in quampliirimos locos Ciceronis zapowiadał, lecz który na świat niewyszedł. Za egzemplarz ten dają już 1500 fI. właścicielowi. W Paryżu, jeden z dziwaków tej stolicy, założył się temi czasy z pewnym bogaczem o znaczną surnmę, ii stać będzie miesiąc cały na moście pont aux.Cb.oux, codzień od 7mej rannej do yej z południa, przekrzywiając twarz w coraz nowe kształty. Biedak ten, stoi już na swoim obowiązku od dni 14, mając obok siebie towarzysza, który wykłada przechodzącym cel ważnych jego zatrudnień, ażeby nieprzeszkodzili mu czasem wygrania zakładu, i ażeby który z nich, żywszego temperamentu, wziąwszy jakowy grymas za osobistąAobrazę, niestrącił gorliwego zakładnika do rzeki. Wieloryb, który 3. Listopada 1837. w morzu północnem wędrował, i do Ostendy b\ł przywieziony, gdzie 60 robotników około niego pracowało, miał 95 paryzkich etóp długości, i ważył 480,000 funtów; wydobyto z niego tranu 40,000 funtów, a 170,000 funt. mięsa zakopano. Wyższa szczęka była opatrzoną ekrzelami o 800 członkach. Szkielet tego wieloryba, który według rachunku Cuvier i innych musiał żyć przynajmniej 9-10 wieków, znajduje się teraz w Londynie w CharingCross na publiczne wystawiony widowisko.
Najbogatszą klassę w Bombay stanowią tak nazwani Parsowie; pochodzą oni od Parsi, la, uczniami Zoroaetra, utrzymują pojazdy,
dają. wspaniałe uczty; grają w karty i przejmują wszystkie zwyczaje Anglików, oprócz kroju odzieży. Głównym przedmiotem ich czci religijnej jest ogień; są oni naj znakomitsi właściciele posiadłości ziemskiej i domów, i wszystkie prawie przez Anglików zamieszkane domy i ogrody do nich należą i przynoszą im znaczny dochód. Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych liczy teraz w swym zbiorze 16,000 tomów; biblioteka Harward-Collegium w Cabridge niedaleko Boston posiada 34,000 tomów, Yealem- Collegium w Newhaven w Connecticut 19,500. Francya potrzebuje rocznie 70 mil. funtów cukru, z których 60 z osad sprowadzają, a 10 w kraju robią. Dupin wyrachował, ie z cukru tego moźnaby roieć wody cukrowej 718,365,201,947,318 szklanek. W wodzie tej, zlanej w jeden kanał, cały pułk wojska mógłby się skąpać. W Paryżu, równie jak w całej Francyi, sprzedaż w sklepach wyłącznie kobietom porućzona; zastajemy je równie za stołami w sklepach, jak i w pracowniach rękodzielników. Stąd owa wymowność Francuzek wytłómaczoną być może, iż są ciągle w rucbu i ciągle z kupującymi mają coś do mówienia. N ajtrudniejsze dla nich miejsce jest kantor kawiarń, gdzie siedząc nieustannie i pieniądze od gości odbierać muszą i podrzędną służbą swoją rządzić według woli przybywających. Rzadko sama właścicielka kawiarni miejsce to zajmuje, swyczajnie porucza je młodym dziewczętom. Ale co za trudności zachodzą w wyborze zdolnej osoby! Młodość i piękność niesą dostatecznemi, dziewczyna powinna mieć pewną lekkość i zwinność w obcowaniu, i posiadać prawy środek między zalotną oziębłością, która gości oddala i między poufałością, która próżnujących wstrzymuje. Potrzebny przedmiot i ozdoba kawiarni, królowa kantoru, jest często przyczyną lub licznych odwiedzin, lub samotności. Z obowiązku przymilenia pełniąca tak powinna wymierzać uśmiechy, by nikt ani za nadto, ani za mało niedostał . W Paryżu wszystko teraz ii la Robert le diable. Pojedynkują, żenią się i rozwodzą a JJl Robert h diable, W ulicy Richelieu powstał handel modny pod tą nazwą.
ZAPOZEW EDYKTALNY.
Nad majątkiem zmarłego dziedzica Jana Arnold z Zdziechowicy powiatu Sredzkiego process sukcessyjno-likwidacyjny na wniosek spadr
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.03.19 Nr67 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.